leren van de natuur - techniek - cradle to cradle - bedrijven en innovatie - duurzaamheid
|
|
- Martha Verlinden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 leren van de natuur - techniek - cradle to cradle - bedrijven en innovatie - duurzaamheid VOArangementen Natuur en Milieu Centrum Haarlemmermeer Duurzame projecten voor het Voortgezet Onderwijs Leer jongeren niet wat wij weten, maar leer ze vragen stellen Scholen, bedrijven, gemeente en NMCH werken samen aan duurzame projecten.
2 Vormgeving: Educatie de Verbinding. Eindredactie, foto's: en tekst NMCH OVER Natuur en Milieu Centrum Haarlemmermeer (NMCH) Het NMCH initieert, stimuleert en faciliteert duurzaamheidprojecten in de regio Haarlemmermeer door te makelen en schakelen tussen partijen. Dat gebeurt onder meer door projecten met het Voorgezet Onderwijs, om zo de jonge generatie in regio Haarlemmermeer in te zetten voor een versnelling in de transitie naar een duurzame samenleving. Andere producten van NMCH zijn o.a. : Duurzaamheid Educatie voor Primair Onderwijs, Winst uit je woning : informatie en advies met betrekking tot energiebesparing en hernieuwbare energie, evenementen over duurzame leefstijl en ondersteuning MKB. Het NMCH werkt samen met scholen, bedrijfsleven, gemeente, expert organisaties en anderen. NMCH neemt vooral de rol van initiator en verbinder en betrekt bij de uitvoering van projecten zoveel mogelijk andere partijen. Het VO lesmateriaal is inzetbaar en lesvervangend op VMBO, HAVO en VWO en Gymnasium. De educatieve projecten zijn afgestemd op de wettelijk vastgelegde kerndoelen en eindtermen voor het onderwijs. Het NMCH biedt maatwerk aan, toegespitst op het onderwijstype en het niveau van de leerlingen. De duurzame thema's waar het NMCH zich op richt zijn afgeleid van de landelijke speerpunten voor duurzaamheid: energie, biodiversiteit, voedsel, water, afval en grondstoffen. De educatieve projecten omvatten lessen, online lesmateriaal, gastlessen, excursies en inbreng van bedrijfsleven alsmede het fysiek verduurzamen van schoolgebouwen. Kosten De inzet, begeleiding en coördinatie vanuit het NMCH is kosteloos voor de scholen, omdat het wordt gefinancierd door overheid en partners. NMCH werkt projectmatig samen met ontwikkelorganisaties zoals 'De Verbinding' en 'Belevenis Onderwijs'. In een aantal gevallen wordt een vergoeding gevraagd voor het lesmateriaal en de diensten van deze organisaties. DOELSTELLING DUURZAAMHEID EDUCATIE Jongeren te leren zelfstandig keuzes te maken die binnen de domeinen van het begrip duurzaamheid behoren: Energie, Water, Biodiversiteit, Afval en Grondstoffen, Voeding en Consumeren. Duurzaamheid Educatie creëert bewustwording, inspireert leerlingen op een leuke manier en laat hen kennis maken met duurzame techniek. KERNDOELEN ONDERWIJS Voor alle duurzaamheidthema s zal voor verschillende leerjaren een projectaanbod zijn, die past binnen de kerndoelen van het voortgezet onderwijs en een invulling zijn van het domein Curriculum (inhoud van de les), waarbij Campus (de schoolomgeving) en Community (participatie van ouders en wijk) worden betrokken. SAMENWERKING MET BEDRIJFSLEVEN IN DE REGIO Het Voortgezet Onderwijs kan vanuit verschillende optieken aanhaken bij duurzame innovaties in het bedrijfsleven en bij overheidsinstanties. De interactieve leerweg versterkt de verbinding tussen onderwijs en bedrijfsleven. Dit houdt in dat leerlingen een kennisvraagstuk van een ondernemer oppakken en in samenspraak met die ondernemer op onderzoek uitgaan. De meerwaarde van deze vorm van leren is dat leerlingen ondernemersvragen beter leren begrijpen, meer belangstelling krijgen voor de thema s die in de regio spelen en meer ervaring en vertrouwen opbouwen. Ze leren op deze wijze beter samen te werken en een netwerk op te bouwen. Regioleren is de naam voor deze vorm van onderwijs die een relatie legt met de lokale situatie. Het NMCH biedt een platform voor bedrijven die betrokken willen worden bij deze vorm van onderwijs en een bijdrage willen leveren aan een bronnenboek, een ontwerpopdracht op basis van een leuke uitdaging binnen het bedrijf, een excursie of een gastles. 10:10 DAG VAN DE DUURZAAMHEID VO-leerlingen grijpen de Dag van de Duurzaamheid (10 oktober) aan om hun activiteiten zichtbaar te maken voor een groter publiek. Alle Voortgezet Onderwijs scholen wordt een podium aangeboden. Scholen kunnen extra exposure krijgen en zich profileren als duurzaam. LAGERHUIS "I AM PART OF THE SOLUTION" BOVENBOUW Jongeren gaan aan de hand van een aantal stellingen in discussie met de wethouder over duurzame thema s die aansluiten bij de belevingswereld van de jongeren. De gemeente maakt gebruik van de opinie van de jongeren en kan deze activiteit inzetten als een jongerenparticipatie tool om beleidsactiviteiten af te stemmen op de doelgroep jongeren.
3 ENERGIE AMBASSADEURS BOVENBOUW Wilt u burgers energiebewust maken? Wilt u door middel van jongeren een wijk verduurzamen? Wilt u bewoners stimuleren om investeringen te doen om hun energiegebruik te verminderen? Het NMCH, AgentschapNL en Ymere hebben het project Energie Ambassadeurs ontwikkeld waarbij er inzichtelijk wordt gemaakt wat de mogelijkheden zijn om een woning naar een hoger energielabel te tillen. Dit najaar starten we weer met VO scholen. Aanmelden bij Rudy Klaassen. Leerlingen worden opgeleid tot energie ambassadeurs en adviseren bewoners op het gebied van energiebesparing en wooncomfort. Met behulp van een energie scan thuis en in de wijk worden ze ook zelf bewust van hun eigen energieverbruik. Energiescan: Stappenplan en casus: ENERGIETRANSITIE DOOR TEAM DUURZAAM ONDERWIJS KLAS 2 & 3 HAVO/VWO Dit betreft een educatieproject waarbij jongeren experimenteren met windmolens en deze plaatsen in de context van de klimaatverandering, de feiten, onderzoek, de zichtbare veranderingen in onze omgeving en ons gedrag. Met het speelse lesmateriaal wordt duidelijk hoe het energieverbruik verminderd, slimmer en groener kan worden. De toegevoegde waarde van de windmolens en zonnecellen komen veel sterker tot uiting door leerlingen te laten experimenteren met echte modellen. Het aanbod van Team Duurzaam Onderwijs bestaat o.a. uit: Levend Klimaatdukatenspel Klimaatverandering te zien in je eigen omgeving Leskist energietransitie Het CO2 debat: de waarheid Klimaat enquête Stuntwerk Nieuwe landbouw PLUG YOUR CRIB BOVENBOUW Wilt u uw leerlingen inzicht geven in het energieverbruik van (huishoudelijke) apparaten? Wilt u leerlingen laten nadenken over het effectief inzetten van het energiemeetsysteem van Plugwise om energie thuis te besparen? Met de uitleensets van het NMCH kunnen uw leerlingen oefenen met het aflezen en interpreteren van de gegevens van het energiemeetsysteem van Plugwise. Met behulp van Plug your Crib denken leerlingen na over hun eigen gedrag in relatie tot energiebesparing thuis en weten op welke apparaten op welke apparaten energie te besparen valt. Zowel in de schoolsituatie als bij de leerlingen thuis wordt er niet altijd energiezuinig omgesprongen met apparaten. Vaak is niet duidelijk welke apparaten energieslurpers zijn en of er kan worden bespaard op het gebruik van deze apparaten. Het NMCH organiseert een Energy Battle met behulp van het systeem van Plugwise, waarmee het energieverbruik van apparaten gemeten en gevolgd kan worden. Het is de bedoeling dat deze Energy Battle tweeledig is. Ten eerste strijden leerlingen in een klas tegen elkaar om zo veel mogelijk thuis te besparen. Ten tweede battelen scholen tegen elkaar om het energieverbruik op school aan te pakken. Hiervoor heeft het NMCH voor de leerlingbattle 30 home basic sets beschikbaar en voor de scholen 5 sets met 26 stekkers. ENERGIEKE SCHOLEN ONDERBOUW Wilt u een gezond binnenklimaat in de school? Wilt u dat uw leerlingen opgroeien in een omgeving waar duurzame energie vanzelfsprekend is? Wilt u de leerlingen opleiden tot kritische jonge burgers? Het project Energieke Scholen zet in op gedragsverandering bij leerlingen en daardoor ook bij docenten en ouders. Dit levert de school tevens een forse reductie van energiekosten. Bij de module binnenklimaat meten de leerlingen het schoolgebouw door met CO2-meters, energiemeters etc. Is het een goede leeromgeving? De leerlingen geven tips voor verbeteringen en besparingen. Voor scholen met zonnepanelen of het plan die aan te schaffen, is de module zonne-energie beschikbaar. De leerlingen bestuderen de invloed van het weer op de opbrengst van de panelen, de school bespaart op de energiekosten. De project heeft als belangrijkste onderdelen: Een lespakket inclusief het gebruik van geavanceerde meetapparatuur. Het Energie- en Binnenmilieu Advies voor scholen. Gebleken is dat, door dit project, scholen en gemeente met elkaar in gesprek gaan over verbeteringen aan het schoolgebouw. Het programma is uit te breiden met een Energieke Scholen Kwartet en het project Energieke ouders. Er is ook de mogelijkheid om een programma van 1 dagdeel af te nemen, genaamd: ' De Energieke Klas.'
4 BIOTECHNO JONGEREN INTERESSEREN VOOR DE WERELD VAN TECHNIEK Binnen onze snel veranderende samenleving vervaagt de scheiding tussen biologie en techniek steeds meer. Steeds vaker worden biologische processen gebruikt om technische producten voor ons te vervaardigen en blijkt de natuur een ongekende partner en inspiratiebron te zijn die ons kan leren betere, mooiere en milieuvriendelijkere producten te ontwerpen. Via groene en vaak duurzame techniek projecten wil het NMCH i.s.m. Educatie De Verbinding docenten en leerlingen in het Voortgezet Onderwijs kennis laten maken met de techniek op het snijvlak tussen biologie en techniek. In praktische projecten als "Hoe duurzaam is bio-brandstof?", "Cradle to Cradle- Meer afval? PRIMA" en "Earthships, bouwen aan een gezonde toekomst" willen we de leerlingen kennis laten maken met de theorie, praktijk en ethiek binnen de zich razendsnel ontwikkelende wereld van de bio-gerelateerde techniek. ECO-LOGIC Eco-logic is een leerarrangement dat aansluit bij de kerndoelen voor het domein Mens en Natuur en Mens en Maatschappij. Eco-logic richt zich op complete leergemeenschappen en betrekt zo veel mogelijk regionale bedrijven en de omgeving van de school in het lesprogramma. Het leerarrangement bestaat uit 10 bronnenboekjes over 10 duurzame thema s met daarbij behorende oriëntatie en ontwerpopdrachten. Voor de regio wordt een speciale webpagina ontwikkeld met informatie uit de regio, regionale opdrachten en een regionaal aanbod van gastdocenten, gastlessen en excursies op innovatie en milieubewuste bedrijven. NMCH is samen met Educatie-De Verbinding gestart om dit leerarrangement vorm te geven vanuit de thema s: oppervlaktewater (Hoogheemraadschap Rijnland), hernieuwbare energie (Meerwind) Voor een totaal overzicht van de leerlijn kijk op: CRADLE TO CRADLE IN HAARLEMMERMEER ONDERBOUW Cradle to Cradle (C2C) is een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen. De kern van het C2C-principe ligt in het concept: afval is voedsel. Alle gebruikte materialen zouden na hun leven als product moeten kunnen worden hergebruikt in een ander product. Het project bestaan uit een bronnenboek (van BioTechno), oriëntatie opdrachten (app Park 20 20), een ontwerp opdracht en ondersteuning van gastdocenten vanuit het bedrijfsleven. De opdrachten zijn zowel digitaal als op papier beschikbaar. De projecten zijn geschikt voor de onderbouw van VMBO t/m Atheneum. Docenten kunnen ter ondersteuning gebruik maken van een docententraining. MEER WIND & WATERBEHEER IN HAARLEMMERMEER Twee voorbeelden van regioleren zijn de projecten 'Meerwind' en 'Waterbeheer' Meerwind: Dit betreft een educatieproject waarbij jongeren experimenteren met windmolens en deze plaatsen in de context van de klimaatverandering, de feiten, onderzoek, de zichtbare veranderingen in de omgeving en in het gedrag. Het project wordt ondersteund door het lesmateriaal Energietransitie en digitaal lesmateriaal van Bio-Techno over hernieuwbare energie. Waterbeheer: Door jongeren in aanraking te brengen met water en hun waterbewustzijn te vergroten, zullen zij actief willen meedenken om thema's als waterberging, zoute kwel, schoon, veilig en voldoende water voor Haarlemmermeer op te pakken in de vorm van een echte opdracht. Scholieren in Haarlemmermeer maken kennis met de verschillende actoren (o.a. ministeries, waterschappen, provincies, gemeenten, maatschappelijke organisaties en/of bedrijven) die betrokken zijn bij waterkwaliteitsbeheer in Haarlemmermeer. De opdracht wordt ondersteund door een fietstocht met als thema waterbeheer in de Haarlemmermeerpolder. Jongeren kunnen zich verdiepen in een carrière in de watersector door middel van een expertmeeting, excursie en eindevenement.
5 IN HET KADER VAN EDUCATIEVE PROJECTEN MET VOORTGEZET ONDERWIJS WERKT NMCH MOMENTEEL SAMEN MET: NATUUR EN MILIEU CENTRUM HAARLEMMERMEER INTERESSE? Heeft u als school interesse, neem dan contact op met rudy.klaassen@nmch.nl Verbindt u uw bedrijf/organisatie graag aan educatieprojecten voor de regio Haarlemmermeer? Vraag dan naar de mogelijkheden bij rudy.klaassen@nmch.nl U vindt meer informatie op de website van het NMCH(
Waste Away Challenge. www.urbanseeds.nl. www.urbanseeds.nl urbanseeds_nl urbanseeds.nl. T e l : 0 6 4 4 0 6 2 4 2 1
www.urbanseeds.nl Waste Away Een afvalstrijd tussen middelbare scholen www.urbanseeds.nl urbanseeds_nl urbanseeds.nl T e l : 0 6 4 4 0 6 2 4 2 1 Waste Away De Waste Away is het startpunt voor middelbare
Nadere informatieGezond en duurzaam voedsel. Een folder ter inspiratie voor docenten in het voortgezet onderwijs
Gezond en duurzaam voedsel Een folder ter inspiratie voor docenten in het voortgezet onderwijs Aan de slag met gezond en duurzaam voedsel in het voortgezet onderwijs Werken aan gezondheid op jouw school
Nadere informatieEducatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing
Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing Inhoud Welkom Doelen Profielschetsen Materialen Bijlagen Met het Solly Systeem worden kinderen al op jonge leeftijd geïntroduceerd in de wereld
Nadere informatieProduct en prijzen 2014
Product en prijzen 2014 1 Augustus 2014 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Maak kennis met Social Media Rijbewijs... 3 Opbouw en inhoud lessenreeks... 4 Digitale leeromgeving... 5 Docentenomgeving... 6 Prijzen
Nadere informatieDoe mee aan de jubilieum editie van de Klimaatverbond Energy Battle!
Doe mee aan de jubilieum editie van de Klimaatverbond Energy Battle! Dit najaar start de 5 de editie van de Klimaatverbond Energy Battle. Nederlandse gemeenten gaan de uitdaging aan om met drie teams van
Nadere informatieLespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8
Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8 Voorwoord We willen het wel van de daken schreeuwen: alles wat we weten over verantwoorde en biologische voeding.
Nadere informatieJaarprogramma Natuur, milieu, duurzaamheid schooljaar 2015/2016
Jaarprogramma Natuur, milieu, duurzaamheid schooljaar 2015/2016 Gemeente Delft in samenwerking met Stichting Duurzaamheidscentrum De Papaver Duurzaamheids centrum De Papaver Natuur- en milieucentrum De
Nadere informatieCITAVERDE maakt werk van leren!
CITAVERDE maakt werk van leren! CITAVERDE College maakt werk van leren Informatie CITAVERDE College Horst Maakt werk van leren CITAVERDE College, natuurlijk! Welkom! Welkom Welkom! Welkom LOCATIES CITAVERDE
Nadere informatieWelkom ouders van t Zonnewiel
Welkom ouders van t Zonnewiel Presentatie over: De overstap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs en de scholen van Het Baken in Almere Onderwijsdoorstroomschema LWOO, wat is dat? LWOO op Stad
Nadere informatieCurriculum in beweging
Curriculum in beweging SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Strategische Agenda SLO 2017-2020 Curriculum in beweging De afgelopen twee jaar is een breed, landelijk debat gevoerd over een
Nadere informatieeducatie in Natura Artis Magistra natuurbewust, onderzoekend, belevend en verwonderend opzet educatieve visie Natura Artis Magistra 23-4-2015
educatie in Natura Artis Magistra natuurbewust, onderzoekend, belevend en verwonderend Jasper Buikx formeel onderwijs en Artis Academie Artis-bioloog opzet Natura Artis Magistra: een educatieve instelling
Nadere informatiePartnermogelijkheden 2018
Partnermogelijkheden 2018 www.energychallenges.nl Stichting Energy Challenges Een boost voor motivatie en talent Realiseer besparing door gedragsverandering Kennis over techniek en energieverbruik Enthousiasme
Nadere informatieGezond Gewicht activiteiten voor het voortgezet onderwijs
Gezond Gewicht activiteiten voor het voortgezet onderwijs Politiek, onderwijs en ouders zijn het er allemaal over eens; het voedingsaanbod moet gezonder. Dit valt of staat met een schoolgezondheidsbeleid.
Nadere informatieDe Energiezuinige Wijk - De opdracht
De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien
Nadere informatieSámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming
Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB Gemeenten hebben forse ambities op het gebied van duurzaamheid, innovatie en lokale
Nadere informatieDuurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld
Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld Duurzaamheidsmonitor 2017 De duurzaamheidsmonitor is vernieuwd. De hoeveelheid data is flink gecondenseerd en meer beeldend vormgegeven ten behoeve van de leesbaarheid.
Nadere informatieDoe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel
Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel 2017-2019 Duurzaam samen Samen met inwoners, overheden en bedrijven werkt Natuur en Milieu Overijssel aan een mooi en
Nadere informatieJONG LEREN ETEN. Programmabureau JLE (RVO)
JONG LEREN ETEN voor een gezonde en duurzame generatie JONG LEREN ETEN voorbrummel, een gezonde duurzame generatie Machtelijn EllenenLeussink, Vivienne Tersteeg Programmabureau JLE (RVO) Waarom Jong Leren
Nadere informatieGezonde Schoolpleinen
Gezonde Schoolpleinen Gezonde Schoolpleinen Een Gezond Schoolplein geeft jongeren uit het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroeps onderwijs de ruimte om te bewegen en te spelen in een
Nadere informatieGreen Deal: Verduurzaming Schoolgebouwen
Green Deal: Verduurzaming Schoolgebouwen Frank de Wit, Wethouder Onderwijs, Sport en Duurzaamheid Huib Bulthuis, huisvesting SCO Leiden, schoolbestuur Eveline Botter, Projectmanager Gemeente Leiden 2 Inhoud
Nadere informatieSchoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten
Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Lessen over fruit en groente: geef leerlingen iets extra s mee! Uw school doet mee met het EU-Schoolfruitprogramma. Na
Nadere informatieSchoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten
Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Lessen over fruit en groente: geef leerlingen iets extra s mee! Uw school doet mee met het EU-Schoolfruitprogramma. Na
Nadere informatieMenukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Voeding
Menukaart Gezonde voortgezet onderwijs: Voeding : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema
Nadere informatieOnderstaand treft u de resultaten aan van de vragenlijst over ondernemend onderwijs.
De behoefte aan het delen van kennis en ervaring is groot! Samenwerking door kennis te delen en ervaringen uit te wisselen is essentieel om de verdere implementatie van ondernemend onderwijs efficiënt
Nadere informatieBasis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing
Basis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing Ronald Kox, hoofd Cultuureducatie Nieuwegein, 17 maart 2017 ronaldkox@lkca.nl Waarom kunst en cultuur? Artistiek-creatief proces Iteratief proces Universeel
Nadere informatieVRIJHEID IN BEWEGING
VRIJHEID IN BEWEGING Vakkanjer Challenge 2019 Vmbo-leerlingen aan de slag voor het Nationaal Comité 4 en 5 mei! VAKKANJERS Geven jouw leerlingen vrijheid een compleet nieuwe dimensie? Vmbo ers ontdekken
Nadere informatie1. Programmaonderdeel: Dierenwelzijn in het Voortgezet Onderwijs
Uitvoeringsplan 1. Programmaonderdeel: Dierenwelzijn in het Voortgezet Onderwijs Programma: Welzijn van dieren 2. Samenvatting programmaonderdeel: Dierenwelzijn krijgt vanuit de maatschappij steeds meer
Nadere informatieWHITEPAPER Nectar 5 e editie onderbouw
WHITEPAPER Nectar 5 e editie onderbouw WHITEPAPER Nectar 5 e editie onderbouw Nectar 5e editie onderbouw is een heldere, motiverende methode biologie die opvalt door de gestructureerde behandeling van
Nadere informatieGezond en duurzaam voedsel. Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten
Gezond en duurzaam voedsel Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten Aan de slag met gezond en duurzaam voedsel in het mbo Werken aan gezondheid op school loont. Het draagt bij aan betere schoolprestaties,
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatieFinanciële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens
Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt zich op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid
Nadere informatiePortfolio lesmateriaal Basisonderwijs Zwerfafval
Portfolio lesmateriaal Basisonderwijs Zwerfafval Deze portfolio is in 2014 samengesteld door de werkgroep Zwerfafval van het Netwerk NME Diensten. In deze werkgroep zitten 24 NME centra die landelijk samenwerken
Nadere informatieSamen op weg naar duurzaamheid! November 2013
Samen op weg naar duurzaamheid! November 2013 AZ heeft een onderscheidende positie. Merkwaarden AZ (Wie zijn wij?) Ambitieus Uitdager van de Traditionals Professioneel Innovatie Inventief Toegankelijk
Nadere informatieWELKOM BIJ HET ONDERNEMERSONTBIJT Thema: beroepspraktijkoriëntatie
WELKOM BIJ HET ONDERNEMERSONTBIJT 2016 Thema: beroepspraktijkoriëntatie Beroepspraktijkoriëntatie Verschillende vormen van beroepspraktijkoriëntatie bij het Markland College Oudenbosch. Belang voor onderwijs
Nadere informatieDoe mee aan de 4 de editie van de Klimaatverbond Energy Battle!
Doe mee aan de 4 de editie van de Klimaatverbond Energy Battle! Dit najaar start de 4 de editie van de Klimaatverbond Energy Battle. In deze energiebesparingswedstrijd gaan gemeenten met drie teams van
Nadere informatieFinanciële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens
Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens NVVK Studiedag Schuldhulpverlening 28 oktober 2014 WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB)
Nadere informatieDe kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht
De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieAchtergrondinformatie The Bet
Achtergrondinformatie The Bet Wedden dat het ons lukt in 2 maanden 8 % CO 2 te besparen! In 1997 spraken bijna alle landen in het Japanse Kyoto af hoeveel CO 2 zij moesten besparen om het broeikaseffect
Nadere informatieStichting Duurzaam Lopikerwaard
Stichting Duurzaam Lopikerwaard Dick Nederend Presentatie d.d. 31 mei 2018 voor bedrijventerrein de Copen te Lopik Agenda Voorstellen Doelstelling Stichting Duurzaam Lopikerwaard Wat is het energieverbruik
Nadere informatiePROGRAMMA VAN DE AVOND
PROGRAMMA VAN DE AVOND Overzicht voortgezet in Nederland Het kundig rapport NIO Tijd voor vragen Onderwijs na de Basisschool Het Voortgezet Onderwijs MBO-niveau 3 + 4 MBO Niveau 1 + 2 Hoger Onderwijs Weten
Nadere informatieOverijssel kleurt groen in 2020
Overijssel kleurt groen in 2020 Natuur en Milieu Overijssel Circulaire economie Vitale leefomgeving Kracht van de samenleving Waarom een groen Overijssel? Winst voor iedereen: Vitale leefomgeving voor
Nadere informatieMet deze nieuwsbrief willen wij u op de hoogte brengen van de activiteiten voor het schooljaar Vriendelijke groet,
Het Bètasteunpunt van de Hanzehogeschool is in 2009 opgezet om o.a. hulp te bieden aan leerlingen uit het voortgezet onderwijs die bezig zijn met hun profielwerkstuk. Ondertussen doet het Bètasteunpunt
Nadere informatiePartnermogelijkheden 2018
Partnermogelijkheden 2018 www.energychallenges.nl/utrecht Stichting Technotrend Een boost voor motivatie en talent Events en campagne op gedrag en besparing Kennis over energietechniek en verbruik Enthousiasme
Nadere informatieLeren hoe het werkt (begrijpen)
Afval (inhoudelijke focus) () Kleine beestjes Angst wegnemen Afval sorteren Cirkels Paddenstoelen Afvalgedrag waarnemen Kleine beestjes en wat eten ze? Afvalgedrag Afvalscheiding Wat leeft er in de composthoop?
Nadere informatieNaar een klimaatneutrale sportvereniging
Naar een klimaatneutrale sportvereniging Leidraad voor het maken van een eigen projectplan of Plan van Aanpak Inleiding Steeds meer sportverenigingen met een eigen accommodatie komen in actie om energie
Nadere informatieLEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1
LEKKER BETROKKEN! Projectvoorstel voor het verduurzamen van de zorgsector wat betreft het aanbod van duurzame producten alsmede verduurzaming van de processen en de mens daarbinnen, uitgaande van het brede
Nadere informatieProduct en prijzen schooljaar 2015-2016
Product en prijzen schooljaar 2015-2016 1 * Dit betreft de kosten per leerling. Er worden ook kosten per school en per docent in rekening gebracht. Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Maak kennis met Social
Nadere informatieToelichting bij de concretiseringen wiskunde in de vorm van tussendoelen voor 3 havo/vwo ctwo en SLO oktober 2010
Toelichting bij de concretiseringen wiskunde in de vorm van tussendoelen voor 3 havo/vwo ctwo en SLO oktober 2010 Achtergrond De globale kerndoelen voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs bieden
Nadere informatieBIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE
BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE Het project Curriculum.nu Doelstelling van het project Curriculum.nu is ontwikkeling van de curricula in negen leergebieden (uit: werkopdracht aan de ontwikkelteams):
Nadere informatieDiscriminatie? Niet in onze school!
Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies voortgezet onderwijs Hé homo, doe s normaal! Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen
Nadere informatieOverzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les.
1 Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 2 Colofon Dit is een uitgave van Quintel Intelligence in samenwerking met GasTerra en Uitleg & Tekst Meer informatie Kijk voor meer informatie
Nadere informatieDE KRACHT VAN HET COLLECTIEF ONDERWIJS VAN MORGEN
Op weg naar 2020 Dit is het verhaal van de NUOVO scholengroep. Verantwoordelijk voor voortgezet onderwijs aan ruim 5.000 leerlingen in de stad Utrecht. Tien openbare scholen bieden samen een breed aanbod:
Nadere informatieMeer jonge mensen in de techniek. Daarbij ondersteunen we uw school of bedrijf!
Meer jonge mensen in de techniek Daarbij ondersteunen we uw school of bedrijf! Over TechniekTalent.nu TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van acht technische sectoren met één doel: meer instroom
Nadere informatieDatum 14 juli 2016 Kamervragen Straus, Aukje de Vries en Moors (VVD) over vmboleerlingen die aangeven onvoldoende kennis van geldzaken te hebben
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den
Nadere informatieLeerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid
Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen
Nadere informatieVan basisschool naar Voortgezet Onderwijs
Van basisschool naar Voortgezet Onderwijs Maandag 12 januari 2015 Charles Lohnstein (OBC Elst) Programma Veranderingen b.o. v.o. Schoolkeuze Passend onderwijs en aanmelding De onderbouw Soorten Voortgezet
Nadere informatieU-Talent. Verrijking en verdieping van onderwijs
U-Talent Verrijking en verdieping van onderwijs U-Talent Binnen U-Talent werken de Universiteit Utrecht (UU), de Hogeschool Utrecht (HU) en meer dan 40 partnerscholen uit de regio Utrecht samen aan het
Nadere informatieCommunicatieplan Stuurgroep Watereducatie
Communicatieplan Stuurgroep Watereducatie 14 december 2011 communicatieplan SWE, 14-12- 11 Pagina 1 1. Opdracht en doel Water is belangrijk in de Nederlandse samenleving. Ook toekomstige generaties moeten
Nadere informatieGaat 'gezond bewegen' het verschil maken?
Gaat 'gezond bewegen' het verschil maken? SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling VO Studiedag 20-01-2016 Berend Brouwer (b.brouwer@slo.nl) Agenda Warming-up Het leerplankader SBGL Thema 'bewegen
Nadere informatieVoorstel Aanpak Zwerfafval Educatieve programma s over (zwerf-)afval, recycling en duurzaamheid
Afvalfonds projecten Zwerfafval Achtergrond Vanaf 2013 is vanuit de Stichting Afvalfonds Verpakkingen gedurende 10 jaar jaarlijks 20 miljoen, 1,19 per inwoner, beschikbaar voor gemeenten voor de aanpak
Nadere informatiekennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer
kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer Domein B1.1 Biologie leren Begripsontwikkeling en jargon Leren van biologische vaardigheden Verschillen
Nadere informatieWAT IS COOLSOCIETY? WAARDEVOL EN GEVALIDEERD CONCEPT
PAGINA 1 WAT IS COOLSOCIETY? CoolSociety biedt vmbo-scholen in steden een compleet programma voor de maatschappelijke stages van hun leerlingen. Daarbij staat voorop dat de leerlingen hun stage beleven
Nadere informatieProductinformatie KOEN
Productinformatie KOEN KOEN, Kinderlijk Onderwijs over Energie en Natuur, is ontwikkeld om kinderen tussen de vier en twaalf jaar op speelse en interactieve wijze bewust te maken van energie. Dit wordt
Nadere informatieDE OPGEWEKTE WONING CLUB Samen aan de slag, voor jouw duurzame huis!
DE OPGEWEKTE WONING CLUB Samen aan de slag, voor jouw duurzame huis! Wat is de Opgewekte Woning Club? De Opgewekte Woning Club is een slimme aanpak welke energiezuinig wonen en verbouwen bij woningeigenaren
Nadere informatieIk en Geld en 200% Economie
Ik en Geld en 200% Economie Codename Future verbindt het open domein met de methode. Kernpunten: actualisatie, regionalisatie, variatie We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs. Thema
Nadere informatieANGRY. De verbeelding van de radicaal. Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren.
ANGRY De verbeelding van de radicaal Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren. Jasper Groen, Jeffrey, 2008 Paradox, het Nederlands
Nadere informatieWelkom. Agenda Introductie Ontstaan & Doel 20duurzaam20 Pijlers Juiste Klimaat Bundelen van Kennis
Welkom Agenda Introductie Ontstaan & Doel 20duurzaam20 Pijlers Juiste Klimaat Bundelen van Kennis Voorstellen Stefan van der Laan Eigenaar Groene-Woningen Bedrijf voor verduurzamen van MKB / Particulieren
Nadere informatieMineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking
Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Aanleiding In Twente is het mestoverschot aanzienlijk. De agrarische bedrijven moeten een bestemming voor het mestoverschot vinden buiten
Nadere informatieKlimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen
Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen Fons Claessen sr.adviseur klimaat, energie & duurzaamheid Gemeente Nijmegen Waarom moeten we iets doen?? 1: Klimaatverandering 2: Energie en grondstoffen 3.
Nadere informatieLessenserie Energietransitie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Thema s en onderwerpen Overzicht Lessenserie Energietransitie Thema s en onderwerpen per les De zoektocht naar voldoende energie voor de komende generaties is één van de belangrijkste
Nadere informatiehistorischcentrumoverijssel
Met de klas... Educatief aanbod voor primair, voortgezet en beroepsonderwijs Eikenstraat 20 8021 WX Zwolle T 038 426 63 00 twitter: @HCOverijssel educatie@.nl volg ons! Met de klas... Educatie bij het
Nadere informatieInformatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO
Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO De Overstap Let op! Informatie over de procedure aanmelding wordt tijdens de decemberavonden in het VO aan de ouders gegeven. Inrichting van
Nadere informatie(Water)bewustzijn & participatie
(Water)bewustzijn & participatie Dr. Carina J. Wiekens Lector Duurzaam Gedrag EnTranCe Centre of Expertise Energy & Academie voor Sociale Studies c.j.wiekens@pl.hanze.nl Take home messages: 1. Transitie
Nadere informatieICT Lyceum. Voor havo en vwo. ICT Lyceum op het Hondsrug College... een slimme start voor je toekomst!
ICT Lyceum Voor havo en vwo Het ICT Lyceum: Dé voorbereiding op de baan die nog niet bestaat (of wel) Informatietechnologie is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Sterker ze dringt steeds verder
Nadere informatieWAAROM? MAKEN EN ONDERWIJS EEN INITIATIEF OM HET MAAKONDERWIJS DE PLEK TE GEVEN DIE HET VERDIENT.
INFORMATIE BROCHURE WAAROM? Make Your Future is het project dat initiatiefnemers Koning Willem I College en SPARK zijn gestart om het maakonderwijs de plek te geven die het verdient. Via een doorlopende
Nadere informatieKunstgebouw Beleidsplan 2013-2016
Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016 Kunstgebouw Broekmolenweg 16 2289 BE Rijswijk www.kunstgebouw.nl B e l e i d s p l a n 2 0 1 3-2 0 1 6 Z I C H T B A AR M AK E N W AT E R I S, S T I M U L E R E N W AT
Nadere informatieWelkom. op de informatieavond voor ouders over: Overgang van PO naar VO
Welkom op de informatieavond voor ouders over: Overgang van PO naar VO SCHOOLSOORTEN PRO VMBO HAVO PRaktijkOnderwijs Voorbereidend Middelbaar BeroepsOnderwijs Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs VWO Voorbereidend
Nadere informatieUitvoeringsnotitie jongerenparticipatie Denkkracht jongeren benutten
Uitvoeringsnotitie jongerenparticipatie 2018 Denkkracht jongeren benutten Inleiding De Provincie vindt het belangrijk dat jongeren leren meedenken en beslissen over hun Zeeland. Dit doen we door jongeren
Nadere informatieTalen in het curriculum van de toekomst
Talen in het curriculum van de toekomst SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Jornada de formación para profesores de español como lengua extranjera, Utrecht 16 enero 2017 Daniela Fasoglio,
Nadere informatieLaat uw medewerkers excelleren
Laat uw medewerkers excelleren LivingFacility realiseert en regisseert integraal facilitair management in grote kantooromgevingen en voor organisaties die actief zijn op meerdere locaties. Wij combineren
Nadere informatieOnze scholen in het voortgezet onderwijs
Onze scholen in het voortgezet onderwijs Almeerse Scholen Groep Voor elke leerling het juiste onderwijs 52 basisscholen Acht scholen in het voortgezet onderwijs Gevarieerd en compleet onderwijsaanbod Kindgericht
Nadere informatieMenukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid
Menukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht
Nadere informatieStichting Innovatief Onderwijs Nederland
Stichting Innovatief Onderwijs Nederland ONTZORGT SCHOLEN OP ICT De ION QuickScan heeft als primair doel om scholen voor te bereiden op digitalisering van het onderwijs binnen. U kunt direct met de resultaten
Nadere informatieBrochure. Primair onderwijs. Brochure. Primair onderwijs
Brochure Primair onderwijs Brochure Primair onderwijs Positive Action Positive Action is een programma waarmee kinderen ondersteund en uitgedaagd worden in het ontwikkelen van hun unieke talenten. Het
Nadere informatieTAK Centrum wil innovatieve onderwerpen, vermeld in onze regiovisie, gebruiken om lesmateriaal te ontwikkelen voor het vak Science.
INLEIDING Om het technisch talent van mavoleerlingen zo goed mogelijk te benutten en de doorstroom naar een technische vervolgopleiding te bevorderen, voert het Platform Bèta Techniek, in opdracht van
Nadere informatieCONCEPT Innovatieproject STEAM Studio s
CONCEPT Innovatieproject 2017-2018 STEAM Studio s 1 2 Aanleiding: Het project E-lab heeft met de deelnemers in najaar 2017 een evaluatie gepleegd. Conclusie: in deze vorm gaan de partijen niet verder.
Nadere informatie1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening
1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,
Nadere informatie(Zelf)evaluatie-instrument leerlingen Cultuurprofielscholen
(Zelf)evaluatie-instrument leerlingen Cultuurprofielscholen Ten behoeve van de (zelf)beoordeling door de leerlingen van de scholen voor het lidmaatschap van de Vereniging CultuurProfielScholen. I Gegevens
Nadere informatiePraktijkonderwijs naar 2025
Praktijkonderwijs naar 2025 www.platformpraktijkonderwijs.nl Praktijkonderwijs is van belang voor circa 28.000 leerlingen in het voortgezet onderwijs. Voor deze leerlingen is het praktijkonderwijs dé schoolsoort:
Nadere informatieElke dag een ontdekking
Elke dag een ontdekking vmbo elke dag een uitdaging Uw zoon of dochter heeft een vmbo advies. Nu volgt de uitdaging van het kiezen van de juiste school. Een school waar uw kind zich prettig voelt en die
Nadere informatie3D-PROJECT HOOGEVEEN !!! Talentontwikkeling door wetenschap en techniek. Kansen zien is. De aanpak
3D-PROJECT HOOGEVEEN Rotaryclub Staphorst-Reestland Kansen zien is Er is een tekort aan technici en zonder goede technici is het lastig innoveren en zonder innovatie komen duurzame ontwikkelingen niet
Nadere informatieTechnisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015
Technisch-economische scenario s voor Nederland Ton van Dril 20 mei 2015 Overzicht Energieplaatje in historisch perspectief Hoeveel en hoe gebruiken we energie? Wat gebeurt er met verbruik en uitstoot
Nadere informatieHartelijk Welkom! Gemeentehuis Capelle aan den IJssel 26 november 2013
Hartelijk Welkom! Gemeentehuis Capelle aan den IJssel 26 november 2013 Agenda 20.00 uur Opening door wethouder (introductie zonatlas) Jouke van Winden 20.20 uur Introductie Energie Collectief Capelle (ECC)
Nadere informatieWorkshop MKB & Energiebesparing in Drenthe
Workshop MKB & Energiebesparing in Drenthe Valerie Kort Projectleider Energie en Duurzaam Ondernemen Telefoonnummer: 0592-311150 v.kort@nmfdrenthe.nl www.nmfdrenthe.nl Wat gaan we doen? Drempels wegnemen
Nadere informatieUw keuze voor KiVa houdt in dat u kiest voor KiVa voor tenminste twee jaar. Na twee jaar is uw school KiVa-gecertificeerd.
Activiteit KiVa Doelgroep Groep 5 t/m 8. Doel Het reduceren van het pesten. Inhoud De kern van KiVa is een lesprogramma tegen pesten en voor een prettig en veilig sociaal klimaat. KiVa is méér dan alleen
Nadere informatieOnderwijs in Geldzaken
Onderwijs in Geldzaken Onderwijs en geldproblemen Geldproblemen kunnen leiden tot mindere prestaties op school, (meer) verzuim en uiteindelijk zelfs tot schooluitval. De gemeente Súdwest-Fryslân en RMC
Nadere informatieSTAPPENPLAN CROWDFUNDING MET ENERGIEKE SCHOLEN
STAPPENPLAN CROWDFUNDING MET ENERGIEKE SCHOLEN 1. De school voert de basislessen van Energieke Scholen uit. 2. Formuleer, op basis van de uitkomsten van de scan en de wensen van de school, de crowdfundvraag
Nadere informatiebeheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden
Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.
Nadere informatie5.2 Energiebesparing in de bestaande bouw: Op zoek naar een business case voor lokale initiatieven
5.2 Energiebesparing in de bestaande bouw: Op zoek naar een business case voor lokale initiatieven Alfons Ramb Energiek Leiden Rolf Steenwinkel Amsterdam Energie Ron de Graaf Hoom Renske den Exter - Hoom
Nadere informatieAansluiting op het actuele curriculum (2014)
Aansluiting op het actuele curriculum (2014) De verschillende modules van GLOBE lenen zich uitstekend om de leerlingen de verschillende eindtermen en kerndoelen aan te leren zoals die zijn opgesteld door
Nadere informatie