Living Lab van de energietransitie.
|
|
|
- Augusta de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Living Lab van de energietransitie
2 1. Gespreksleiding 2. Wetenschap & Samenleving 3. Participatie Natasja van den Berg Menno van der
3 Inhoud 1. Korte inleiding 2. Presentatie Michel Handgraaf (WUR) 3. Introductie John Grin 4. Brainstorm met zaal 5. Afsluiting 3
4 Energie besparen als anderen de rekening betalen Veldexperimenten naar gedragsaspecten van energiebesparing in studentenwoningen en hotels Topsector Energie/STEM Congres 1 Okt 2015
5 Energie besparen als anderen de rekening betalen Veldexperimenten naar gedragsaspecten van energiebesparing in studentenwoningen en hotels Topsector Energie/STEM Congres 1 Okt 2015
6 Michel Handgraaf Associate professor Project lead Anouk Griffioen PhD student Simone Lindhout Onderzoeker Outreach lead Daniel Wijma Ingenieur Bectro Installatietechniek Meetapparatuur/ dataverzameling 6
7 Achtergrond Veel energiebesparing hangt samen met gedrag Vaak wordt naar financiele prikkels gegrepen Dat is vaak lastig Als men de rekening niet zelf betaalt (huur inclusief; werkplek; openbare ruimtes) Administratie/registratie Kleine bedragen motiveren niet De psychologie/gedragseconomie biedt alternatieven voor interventies 7
8 Achtergrond Ook technologische oplossingen zijn afhankelijk van gedrag implementatie Gebruik Psychologische effecten Wij bestuderen gedrag, technologie en de combinatie Niet alleen specifiek gedrag maar ook het totaalplaatje Dit leidt tot praktische inzichten En wetenschappelijke kennis 8
9 Onderzoeksdoelen 1. Het begrijpen van (lange-termijn) effecten van interventies op het gebied van energiebesparing in studentenhuisvesting en hotels 2. Het vergroten van kennis over de wijze waarop consumenten technologische innovaties op het gebied van energie waarderen en gebruiken. 9
10 Project - The Student Hotel als living lab - Vragenlijsten - Interventies (manipulaties) - Lange termijn studies met objectieve metingen - Studenten (5-10 maanden), short stay en reguliere hotelgasten - Constante stroom van nieuwe onderzoeksdeelnemers - Amsterdam, Rotterdam, Den Haag - Nieuwe perspectieven op energie gedrag - Wetenschappelijke toppublicaties - Directe implementatie in huisvesting/hotel segment. 10
11 Project - In 156 kamers en 18 keukens in 2 hotels (Rotterdam/Den Haag): - Heet water meters - Per 10 minuten - Per y minuten (variabel - test) - Elektriciteitsmeters (Plugwise) - Verlichting - Overig gebruik (stopcontacten) - Continue meting - Thermostaatgebruik - Huidige temperatuur - Ingestelde temperatuur - Aanwezigheid (binnenkomst/vertrek) - Vanaf januari 2016; 120 kamers in Amsterdam: - Elektriciteit - Short-stay gasten (geen studenten) 11
12 - Picture of graph of plugwise 12
13 MAAND - Picture of graph of plugwise 14
14 DAG - Picture of graph of plugwise 15
15 - Picture of graph of plugwise 17
16 0:00 0:40 1:20 2:00 2:40 3:20 4:00 4:40 5:20 6:00 6:40 7:20 8:00 8:40 9:20 10:00 10:40 11:20 12:00 12:40 13:20 14:00 14:40 15:20 16:00 16:40 17:20 18:00 18:40 19:20 20:00 20:40 21:20 22:00 22:40 23: Warm water gebruik van twee verschillende kamers over 24 uur - Picture of graph of plugwise
17 Energy monitoring! Building side A, Cooling consumption (Gj) Building side B, Cooling consumption (Gj) Hot water Heat consumption (Gj) Building Heat consumption (Gj) Temperature (⁰C) KNMI
18 Project opbrengsten The Student Hotel - Kennis over effectieve interventies - Koplopers in de hotelbranche - Interventies leiden tot: - Kosten reductie - Reductie van CO2 emissies - Toename van environmental awareness voor gasten/studenten - Voordelen bij tenders 22
19 Project opbrengsten Bectro - Installatie van meetapparatuur leidt tot - Meer kennis over het ontwikkelen van sustainable buildings - Meer kennis over gebruik van technologie door gasten - Kennis over meetbaar maken van gedrag - Link tussen energiehuishouding van gebouw en gedrag van individuele gebruikers 23
20 Voorbeeld experiment - Analoog aan onderzoek uitgevoerd in TSH Rotterdam in Toen met alleen zelf-rapportage - Nu ook met daadwerkelijke metingen - Warm water - Elektriciteit - Aanwezigheid - Thermostaat 24
21 metingen Voormeting (survey) Controle conditie Interventie zonder commitment optie Interventie met commitment optie Kado voor ander Kado voor zelf Kado voor ander Kado voor zelf Nameting (survey) 25
22 4 experimentele groepen (+ 1 controlegroep): Kadootje Voor Zelf Voor Ander Commitmen t Ja Nee 29
23 Studie 1: Gemiddelde tijd onder de douche: Kadootje Voor Zelf Voor Ander Commitmen t Ja ++ 0 Nee
24 Ander energiegedrag en attitudes: Kadootje Voor Zelf Voor Ander Commitmen t Ja + 0 Nee
25 Resultaten Study 2 Daadwerkelijk energieverbruik Gemiddelde dagelijkse electriciteitsverbruik over de hele periode vna 10 weken is 0.72 kwh (SD = 0.35) Milieu attitude in voormeting correleert negatief met energieverbruik (r = -.316, p =.029) 33
26 Samenvatting van de resultaten tot zover: Zelf gerapporteerde data correleert met daadwerkelijk energieverbruik Er bestaat een correlatie tussen verschillende vragenlijsten en energieverbruik Onze interventies hebben effect Niet elke combinatie van interventies werkt even goed Meedoen aan het onderzoek verhoogt de perceptie dat the Student Hotel een groene organisatie is. 35
27 Uitdagingen Uitvoeren experiment binnen hotel Meetapparatuur Zorgen dat de studenten meedoen Data analyse Verschillende meters met verschillende formats Enorme dataset (3 miljoen kolommen!) Nog teveel ruis om goede conclusies te trekken Met name aan/afwezigheid is problematisch 36
28 Project wat volgt? Meer experimenten Veld Lab Hotelgasten Effecten van milieuattitude van directe omgeving op besparing Effecten van technologische interventies op attitude/gedrag Hoe reageren mensen op automatische apparatuur? Mensen houden van makkelijk Maar ook van autonomie Wat doet een technologisch groene omgeving met je? Ik hoef niet meer op te letten want technologie regelt alles Stimulans voor meer groen gedrag elders? Water! 37
29 Dank voor de aandacht! Michel Handgraaf Associate professor Project lead Anouk Griffioen PhD student Simone Lindhout Onderzoeker Outreach lead Daniel Wijma Ingenieur Bectro Installatietechniek Meetapparatuur/ dataverzameling 38
30 Michel Handgraaf Associate professor Project lead Anouk Griffioen PhD student Simone Lindhout Onderzoeker Outreach lead Daniel Wijma Ingenieur Bectro Installatietechniek Meetapparatuur/ dataverzameling 39
31 Achtergrond Veel energiebesparing hangt samen met gedrag Vaak wordt naar financiele prikkels gegrepen Dat is vaak lastig Als men de rekening niet zelf betaalt (huur inclusief; werkplek; openbare ruimtes) Administratie/registratie Kleine bedragen motiveren niet De psychologie/gedragseconomie biedt alternatieven voor interventies 40
32 Achtergrond Ook technologische oplossingen zijn afhankelijk van gedrag implementatie Gebruik Psychologische effecten Wij bestuderen gedrag, technologie en de combinatie Niet alleen specifiek gedrag maar ook het totaalplaatje Dit leidt tot praktische inzichten En wetenschappelijke kennis 41
33 Onderzoeksdoelen 1. Het begrijpen van (lange-termijn) effecten van interventies op het gebied van energiebesparing in studentenhuisvesting en hotels 2. Het vergroten van kennis over de wijze waarop consumenten technologische innovaties op het gebied van energie waarderen en gebruiken. 42
34 Project - The Student Hotel als living lab - Vragenlijsten - Interventies (manipulaties) - Lange termijn studies met objectieve metingen - Studenten (5-10 maanden), short stay en reguliere hotelgasten - Constante stroom van nieuwe onderzoeksdeelnemers - Amsterdam, Rotterdam, Den Haag - Nieuwe perspectieven op energie gedrag - Wetenschappelijke toppublicaties - Directe implementatie in huisvesting/hotel segment. 43
35 Project - In 156 kamers en 18 keukens in 2 hotels (Rotterdam/Den Haag): - Heet water meters - Per 10 minuten - Per y minuten (variabel - test) - Elektriciteitsmeters (Plugwise) - Verlichting - Overig gebruik (stopcontacten) - Continue meting - Thermostaatgebruik - Huidige temperatuur - Ingestelde temperatuur - Aanwezigheid (binnenkomst/vertrek) - Vanaf januari 2016; 120 kamers in Amsterdam: - Elektriciteit - Short-stay gasten (geen studenten) 44
36 - Picture of graph of plugwise 45
37 MAAND - Picture of graph of plugwise 47
38 DAG - Picture of graph of plugwise 48
39 - Picture of graph of plugwise 50
40 0:00 0:40 1:20 2:00 2:40 3:20 4:00 4:40 5:20 6:00 6:40 7:20 8:00 8:40 9:20 10:00 10:40 11:20 12:00 12:40 13:20 14:00 14:40 15:20 16:00 16:40 17:20 18:00 18:40 19:20 20:00 20:40 21:20 22:00 22:40 23: Warm water gebruik van twee verschillende kamers over 24 uur - Picture of graph of plugwise
41 Energy monitoring! Building side A, Cooling consumption (Gj) Building side B, Cooling consumption (Gj) Hot water Heat consumption (Gj) Building Heat consumption (Gj) Temperature (⁰C) KNMI
42 Project opbrengsten The Student Hotel - Kennis over effectieve interventies - Koplopers in de hotelbranche - Interventies leiden tot: - Kosten reductie - Reductie van CO2 emissies - Toename van environmental awareness voor gasten/studenten - Voordelen bij tenders 55
43 Project opbrengsten Bectro - Installatie van meetapparatuur leidt tot - Meer kennis over het ontwikkelen van sustainable buildings - Meer kennis over gebruik van technologie door gasten - Kennis over meetbaar maken van gedrag - Link tussen energiehuishouding van gebouw en gedrag van individuele gebruikers 56
44 Voorbeeld experiment - Analoog aan onderzoek uitgevoerd in TSH Rotterdam in Toen met alleen zelf-rapportage - Nu ook met daadwerkelijke metingen - Warm water - Elektriciteit - Aanwezigheid - Thermostaat 57
45 metingen Voormeting (survey) Controle conditie Interventie zonder commitment optie Interventie met commitment optie Kado voor ander Kado voor zelf Kado voor ander Kado voor zelf Nameting (survey) 58
46 4 experimentele groepen (+ 1 controlegroep): Kadootje Voor Zelf Voor Ander Commitmen t Ja Nee 62
47 Studie 1: Gemiddelde tijd onder de douche: Kadootje Voor Zelf Voor Ander Commitmen t Ja ++ 0 Nee
48 Ander energiegedrag en attitudes: Kadootje Voor Zelf Voor Ander Commitmen t Ja + 0 Nee
49 Resultaten Study 2 Daadwerkelijk energieverbruik Gemiddelde dagelijkse electriciteitsverbruik over de hele periode vna 10 weken is 0.72 kwh (SD = 0.35) Milieu attitude in voormeting correleert negatief met energieverbruik (r = -.316, p =.029) 66
50 Samenvatting van de resultaten tot zover: Zelf gerapporteerde data correleert met daadwerkelijk energieverbruik Er bestaat een correlatie tussen verschillende vragenlijsten en energieverbruik Onze interventies hebben effect Niet elke combinatie van interventies werkt even goed Meedoen aan het onderzoek verhoogt de perceptie dat the Student Hotel een groene organisatie is. 68
51 Uitdagingen Uitvoeren experiment binnen hotel Meetapparatuur Zorgen dat de studenten meedoen Data analyse Verschillende meters met verschillende formats Enorme dataset (3 miljoen kolommen!) Nog teveel ruis om goede conclusies te trekken Met name aan/afwezigheid is problematisch 69
52 Project wat volgt? Meer experimenten Veld Lab Hotelgasten Effecten van milieuattitude van directe omgeving op besparing Effecten van technologische interventies op attitude/gedrag Hoe reageren mensen op automatische apparatuur? Mensen houden van makkelijk Maar ook van autonomie Wat doet een technologisch groene omgeving met je? Ik hoef niet meer op te letten want technologie regelt alles Stimulans voor meer groen gedrag elders? Water! 70
53 Dank voor de aandacht! Michel Handgraaf Associate professor Project lead Anouk Griffioen PhD student Simone Lindhout Onderzoeker Outreach lead Daniel Wijma Ingenieur Bectro Installatietechniek Meetapparatuur/ dataverzameling 71
54
55 John Grin professor of policy science, especially system innovation UvA
56
Energie besparen als anderen de rekening betalen: Veldexperimenten in The Student Hotel
Energie besparen als anderen de rekening betalen: Veldexperimenten in The Student Hotel Anouk Griffioen, Gerrit Antonides & Michel Handgraaf Wageningen University 1 Achtergrond Energiebesparing hangt voor
Het hoe en waarom van korter douchen Directe feedback voor langdurige gedragsverandering. Michel Handgraaf & Anouk Griffioen Wageningen Universiteit
Het hoe en waarom van korter douchen Directe feedback voor langdurige gedragsverandering Michel Handgraaf & Anouk Griffioen Wageningen Universiteit 1 Programma vandaag Introductie living lab bij The Student
Welkom bij het Symposium Energietransitie en maatschappij
Welkom bij het Symposium Energietransitie en maatschappij 9 februari 2015 Energietransitie en Maatschappij Maandag 9 februari @TSEnergie @tertiumnl @TSEnergie @tertiumnl #stem Tjerk Wagenaar Boegbeeld
Geslaagde pilot en nu opschaling? Toegankelijke zelfsturing op je energierekening
Geslaagde pilot en nu opschaling? Toegankelijke zelfsturing op je energierekening De waarde van directe feedback op energiegedrag Inhoud presentatie 1. Positieve testresultaten als basis voor vervolg 2.
Energie besparen als anderen de rekening betalen:
Energie besparen als anderen de rekening betalen: veldexperimenten naar gedragsaspecten van energiebesparing in studentenwoningen en hotels. Publicatiedatum: 1-4-2017 1 1. Gegevens project Projectnummer:
Ontwikkeling gedragsexperimenten voor effectief beleid Voorzitter: Eva van den Broek Spreker: Annemieke Tuinstra Spreker: Jetske Bouma
Vormgeving van bewezen effectieve beleidsinterventies Parallelsessie 11:20 12:30 20 juni 2019, Den Haag Ontwikkeling gedragsexperimenten voor effectief beleid Voorzitter: Eva van den Broek Spreker: Annemieke
Lang leven het Smart Grid! Nu het gebouw nog! Wim Zeiler
Lang leven het Smart Grid! Nu het gebouw nog! Wim Zeiler Context 40% van alle energie wordt in de westerse wereld gebruikt in gebouwen [1] Elektriciteit is een duurzame energie drager Een nieuw type elektriciteitsnet
Wetenschappelijk Onderzoek
Wetenschappelijk Onderzoek Onderzoeker in de Klas Marlies van Nimwegen Radboud Ziekenhuis Nijmegen Wat gaan we doen vandaag Wie is wie Wetenschaps quiz Onderzoek naar vermoeidheid Experiment doen Afsluiting
PUBLIEKSRAPPORT ONDERZOEK POWERPLAYER
Rotterdammers besparen ruim 6% op hun totale energierekening door slimme meter en actief bekijken van hun verbruik via een display Slimme Meter In 2020 moeten netbeheerders zoals Stedin bij minimaal 80%
Voordelen van consumentengedragonderzoek in een virtuele wereld
Voordelen van consumentengedragonderzoek in een virtuele wereld Met een virtual reality bril op loopt de respondent door de virtuele supermarkt. Ze loopt door de verschillende gangpaden, kijkt naar alle
Effecten Amsterdamse labelstappensubsidie t.b.v. Leerkring 27 juni rol van de bewoners bij renovatie van woningvoorraad naar energieneutraal
Effecten Amsterdamse labelstappensubsidie t.b.v. Leerkring 27 juni 2018 - rol van de bewoners bij renovatie van woningvoorraad naar energieneutraal Jurriaan Kooij Inhoud presentatie Introductie van de
Zet de zon aan! Gratis warm water met duurzame energie. Zonlichtsystemen van Remeha. remeha.nl/zon
Zet de zon aan! Zonlichtsystemen van Remeha Gratis warm water met duurzame energie remeha.nl/zon Opstelling in dak Bespaar direct met zonne-energie! Opstelling op dak Opstelling plat dak Zonnecollectoren
Doe mee aan de jubilieum editie van de Klimaatverbond Energy Battle!
Doe mee aan de jubilieum editie van de Klimaatverbond Energy Battle! Dit najaar start de 5 de editie van de Klimaatverbond Energy Battle. Nederlandse gemeenten gaan de uitdaging aan om met drie teams van
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door
Doing Well by Doing Good - Green Office Buildings
Doing Well by Doing Good - Green Office Buildings Nils Kok Piet Eichholtz Maastricht University John Quigley UC Berkeley VOGON Studiemiddag April 2008 Duurzaamheid in vastgoed is noodzakelijk Vastgoedsector
Dennis Wagenaar 19-03-10 v 1.1
Analyserapport Save Energy Leiden Dennis Wagenaar 19-03-10 v 1.1 Inhoudsopgave Inleiding...3 1. Huidige situatie...4 2. Doelgroep...4 3. Concurrentie analyse...5 4. Prototype...6 5. Usecase diagrammen...7
SMART4U: een app om sociale contacten uit te breiden voor mensen met ernstige psychische aandoeningen. Dr. Willeke Manders Léon van Woerden MScN
SMART4U: een app om sociale contacten uit te breiden voor mensen met ernstige psychische aandoeningen Dr. Willeke Manders Léon van Woerden MScN Inhoud presentatie Wat is Smart4U Doel van het onderzoek
Ik kan de meeste energie besparen door de volgende maatregel(en) toe te passen: 1. 2. 3.
Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. CO₂ uitstoot (ton per jaar ) Investeringen
HANDLEIDING. Energievergelijker van. Copyright 2016 by onlineenergievergelijker.nl
HANDLEIDING Energievergelijker van Copyright 2016 by Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave pag. 2 2. Voorwoord pag. 3 3. Start vergelijking pag. 4 3.1 Postcode en Huisnummer pag. 4 3.2 Woonsituatie pag. 4 3.4
IN VIER STAPPEN NAAR EEN ENERGIEZUINIG BEDRIJFSPAND
IN VIER STAPPEN NAAR EEN ENERGIEZUINIG BEDRIJFSPAND Faris Nizamic, CEO Sustainable Buildings BV Whitepaper Sustainable Buildings 1 Ons huidige energieverbruik en de wijze van consumeren staan onder druk.
Onderverdeeld naar sector bedraagt het energieverbruik procentueel: 32% 18%
Aan: gemeenteraad Van: B&W Datum: 9 november 2009 Betreft: Motie 134 "Meetbare stappen Duurzame Energie" In de raadsvergadering van 22 april 2009 is naar aanleiding van het onderwerp Duurzaamheidsplan
Uitleg bij de presentatie
Uitleg bij de presentatie No 1 1985 Om één GJ te produceren is theoretisch 31,593 m³ gas nodig indien de CV ketel 100% rendement levert. In 1985 was het rendement van een CV ketel 71,1 %, en is er dus
Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting
xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het
Sound Lighting in publieke ruimte
Sound Lighting in de publieke ruimte CIE info dag NL Antal Haans A.Haans@tue.nl Sound Lighting in publieke ruimte Onderzoek ILI: Technologie perspectief Onderzoek naar toepassingen slimme verlichting,
De bedrijfseconomische. impact van presentaties
De bedrijfseconomische impact van presentaties Survey info Onderzoek Uitgevoerd door De Cijferij in opdracht van ToThePoint Bevraging maart 14 Online via BVIC en Linkedin Steekproef 273 respondenten uit
ENERGIEBESPARING DOOR GEDRAGSVERANDERING
ENERGIEBESPARING DOOR GEDRAGSVERANDERING Energiebesparing kan niet louter door technische voorzieningen bereikt worden omdat het energieverbruik voor een groot deel door ons gedrag wordt bepaald. Hoe we
Handhygiëne in Nederlandse ziekenhuizen
Handhygiëne in Nederlandse ziekenhuizen Elise van Beeck Maatschappelijke Gezondheidszorg & Medische Microbiologie en Infectieziekten Erasmus MC Rotterdam Overzicht presentatie Introductie: waar is het
Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019
De Toekomst van Bio-energie Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Bio-energie is vandaag de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in
Energie actueel Ronald Visser Energiebesparing bij melkveehouders
Energie actueel Ronald Visser Energiebesparing bij melkveehouders Energie actueel Inhoud presentatie - Achtergrond individuele energiebesparing - Twee keer een top 5 met besparingstips 1. Makkelijk uitvoerbaar,
BISEPS Business clusters Integrated Sustainable Energy PackageS NETWERKEVENT: ENERGIEBEWUST ONDERNEMEN
BISEPS Business clusters Integrated Sustainable Energy PackageS NETWERKEVENT: ENERGIEBEWUST ONDERNEMEN Partners: Izegem, 20 September Introductie BISEPS project Natascha Janssens, POM West-Vlaanderen 1.
De consument kiest zelf, grip op eigen energiedata!
De consument kiest zelf, grip op eigen energiedata! HelloData een service van MPARE MPARE faciliteert standaardisatie van energiedata. Maatschappelijk doel: versnellen energietransitie. HelloData: maatschappelijke
Duurzame Energie in Utrecht
Duurzame Energie in Utrecht The future is now Dr. Wilfried van Sark Groep Natuurwetenschap en Samenleving Universiteit Utrecht Beat the Heat NOW!, 12 december 2009 inhoud Klimaatprobleem Waarom de zon
Lerende gebouwen. meer comfort & minder energie. 2e Expert meeting TAG, 7 oktober 2015, Haagse Hogeschool, Delft
Lerende gebouwen meer comfort & minder energie 2e Expert meeting TAG, 7 oktober 2015, Haagse Hogeschool, Delft 2 e Expert meeting Thermisch Actieve Gebouwen, woensdag 7 oktober 2015, Haagse Hogeschool
Is er een markt voor nieuwe op glasvezel gebaseerde diensten voor thuisgebruikers? Marcel de Pender
Is er een markt voor nieuwe op glasvezel gebaseerde diensten voor thuisgebruikers? Bert Sadowski Marcel de Pender Introductie Eindhoven Industrial Engineering & Innovation Sciences 10-2-2010 PAGE 1 Doel
Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde: een samenwerkingsverband tussen AMC, UMCG, UWV en VUmc
Efficacy implementatie strategie Protocol Depressie: een gecontroleerd experiment Feico Zwerver, Ton Schellart, Han Anema, Allard van der Beek Introductie Implementatie protocol depressie UWV (2007) Intervention
Is flexibiliteit het nieuwe goud?
Is flexibiliteit het nieuwe goud? Presentatie Congres Duurzaam Gebouwd 13 november 2014 Enexis Elektriciteit: 2,7 miljoen aangeslotenen 135,000 km MS / LS 53,000 stations Gas: 2,1 miljoen aangeslotenen
Technologische invulling energie strategie Sciencepark. Jan-Maarten Elias
Technologische invulling energie strategie Sciencepark Jan-Maarten Elias Smartgrid warmte/koude Parkeren Sporthal Matrix IC gebouwen Lab HIER BENT U NU WKO Kantoren FNWI-fac. Kantoren Kassen Datacenter
energiemonitoring Wat kan inzicht betekenen voor je energieverbruik.
energiemonitoring Wat kan inzicht betekenen voor je energieverbruik. energiecontroller iungo Wat kost een wasbeurt? Of hoeveel energie verbruikt je vriezer? Energie is een belangrijke, maar vaak onzichtbare
Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017
Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Martine Uyterlinde, Ruud van den Brink, ECN Sven Stremke, WUR Martine Uyterlinde/ECN Sven Stremke/WUR John van Roosmalen/ECN Wim Sinke/ECN Adri
Low-Energy woningen en hun gebruikers
Low-Energy woningen en hun gebruikers Voorspeld energiegebruik vs. Werkelijk energiegebruik P 5 Presentation Msc 4 Graduation Studio _ Green Building Innovation Anne Cowan 1502492 1st Mentor: M. Tenpierik
LUCHT IS GRATIS PERSLUCHT NIET. Spice³ - Energy talk perslucht
LUCHT IS GRATIS PERSLUCHT NIET Spice³ - Energy talk perslucht Indaver 29/04/2014 COMMITTED TO SUSTAINABLE PRODUCTIVITY We stand by our responsibilities towards our customers, towards the environment and
Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015
Technisch-economische scenario s voor Nederland Ton van Dril 20 mei 2015 Overzicht Energieplaatje in historisch perspectief Hoeveel en hoe gebruiken we energie? Wat gebeurt er met verbruik en uitstoot
Rapportage Energiezuinige Woningen
Rapportage Energiezuinige Woningen Start peiling : 21 mei 2013 Einde peiling : 3 juni 2013 Aantal uitnodigingen tot deelname : circa 150 Aantal deelnemers peiling : 58 Respons : circa 30% Amersfoort, juli
OW 10.2440. Nameting project Studiekeuzegesprekken NHTV Opleiding International Game Architecture and Design
OW 10.2440 Nameting project Studiekeuzegesprekken NHTV Opleiding International Game Architecture and Design Bij de opleiding International Game Architecture and Design zijn de studenten die gestart zijn
Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016
Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living
Werkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad
Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. Dashboard onderdelen CO₂ uitstoot (ton per
De acht mechanismen van geefgedrag
De acht mechanismen van geefgedrag Pamala Wiepking www.wiepking.com Erasmus Centre for Strategic Philanthropy (ECSP) / Sociologie Erasmus Universiteit Rotterdam Fundraising Day 15 mei 2012 Geven aan goede
Light + Building 2014 wereldwijd de toonaangevende vakbeurs voor architectuur en techniek
Light + Building 2014 wereldwijd de toonaangevende vakbeurs voor architectuur en techniek Presentatie door Maria Hasselman Director Brand Management Brussel, 12 November 2013 De economische en technologische
De garantie om uw electriciteitsnota te verlagen en CO2 uitstoot te verkleinen PQMS.NL/VO4BIZ
De garantie om uw electriciteitsnota te verlagen en CO2 uitstoot te verkleinen Wat is VO4BIZ? VO4BIZ is een Brits ontwerp, spanningsoptimalisatie systeem dat het inkomende voltage verlaagt en de stroomkwaliteit
GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN?
GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? Een Grundfos pump audit creëert duidelijkheid Is duurzaamheid één van de doelstellingen in uw organisatie? Steeds meer bedrijven en (semi-)
Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting
Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 155 Chapter 9 Samenvatting SAMENVATTING Richtlijnen en protocollen worden ontwikkeld om de variatie van professioneel handelen te reduceren, om kwaliteit van
LANDELIJKE EN REGIONALE SCENARIO S VOOR TOEKOMST VAN ZORG EN GEZONDHEID
LANDELIJKE EN REGIONALE SCENARIO S VOOR TOEKOMST VAN ZORG EN GEZONDHEID Momenteel zijn er veel veranderingen op het gebied van zorg en gezondheid. Het is daardoor moeilijk te voorspellen hoe dit veld er
Brandveilig Leven - pilot aandachtswijken. Resultaten van een veldonderzoek naar de effectiviteit van voorlichting aan huis
Brandveilig Leven - pilot aandachtswijken Resultaten van een veldonderzoek naar de effectiviteit van voorlichting aan huis Nieuwe focus brandweer Hoe kunnen we brand voorkomen? Brandveilig Leven Verschillende
Meten van Resultaat. Carine van Schie 22 april 2014
Meten van Resultaat Carine van Schie 22 april 2014 Outline 1 Onderzoek 2 Gedragsverandering 3 Resultaat en (effect) metingen 4 Vragenlijst 5 Observatie 6 Respondenten 7 Analyse Onderzoek: Wat wil je weten
HET POTENTIEEL VAN WEARABLES IN DE BEHANDELING VAN DEPRESSIE
HET POTENTIEEL VAN WEARABLES IN DE BEHANDELING VAN DEPRESSIE dr. Nele De Witte Romy Sels 1 MHEALTH - WEARABLES Geheel van sensoren en apparaten die op het lichaam kunnen worden gedragen met als doel om
Organisaties willen graag gedrag beïnvloeden
Nudging Organisaties willen graag gedrag beïnvloeden Commerciële organisaties Overheid marketeers psychologen communicatiedeskundigen economen Oud beïnvloedingsparadigma De mens als rationeel wezen KENNIS
Informatie avond Streefverbruik. Jan Willems
Informatie avond Streefverbruik Jan Willems Agenda - Hoe meet je energiebesparing? - Wat is de definitie van een graaddag? - Wat zijn gewogen graaddagen? - Gemiddelde binnentemperatuur - Waar wordt in
Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander
Slimme Netten Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Netbeheer Nederland (1) Netbeheer Nederland brancheorganisatie van alle elektriciteit-
KLIMAATGARANT. De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in De energie van morgen vandaag in huis Een energieneutrale woning: het kan! is gestart met de verkoop van woningen in het project. Duurzame woningen, want wordt een wijk
VERDIEN AAN DE ZON. Zonnepanelen op het dak van uw huurwoning Goed voor uw portemonnee en voor het voor milieu!
VERDIEN AAN DE ZON Zonnepanelen op het dak van uw huurwoning Goed voor uw portemonnee en voor het voor milieu! Duurzame energiebron Zonlicht is er overdag altijd. Zelfs op een bewolkte dag vangen zonnepanelen
Laat kopzorgen geen probleem worden. Anna-Linde Schermerhorn Productmanager Online Zelfhulp 26 oktober 2015 @Stichting_mirro
Laat kopzorgen geen probleem worden Anna-Linde Schermerhorn Productmanager Online Zelfhulp 26 oktober 2015 @Stichting_mirro Inhoud Stichting mirro Online zelfhulp Observationeel onderzoek online zelfhulp
CO 2 -reductiedoelstelling 2011-2013
CO 2 -reductiedoelstelling 2011-2013 Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV december 2011 2010.0001-15 Inleiding Cauberg-Huygen is sinds 1975 koploper in oplossingen voor de bouw- en infrasector, industrie
Datum 13 juli 2015 Betreft Beantwoording vragen en commissieverzoek over productiewaterinjectie
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag
Kenniskring leiderschap in onderwijs. Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie
Kenniskring leiderschap in onderwijs Voorbeeld onderzoek in eigen organisatie Onderzoek doen Wie aanwezig? Wat wilt u weten? Beeld / gedachte / ervaring Praktijkonderzoek in de school = Onderzoek dat wordt
Drie nieuw lopende projecten Provinciehuis Zwolle
Beste lezer, Hierbij ontvangt u onze nieuwsbrief. Mocht u vragen hebben over wat de Cloud Energy Optimizer voor u kan betekenen, neem dan gerust contact op met één van onze medewerkers. Dit kan door te
Hoofdstuk 5. Het onderzoeksontwerp
Hoofdstuk 5 Het onderzoeksontwerp Het onderzoeksontwerp Een onderzoeksontwerp is een verzameling reeds genomen beslissingen die samen het masterplan vormen en waarin de methoden en procedures voor het
Onderzoek naar de klimaatimpact van het gebruik van Ecocheques in België EXECUTIVE SUMMARY. 29 April 2019 versie 1.1
Onderzoek naar de klimaatimpact van het gebruik van Ecocheques in België EXECUTIVE SUMMARY 29 April 2019 versie 1.1 Samenvatting In opdracht van de Voucher Issuers Association Belgium werd in deze studie
CO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht 6 december 2006, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu
CO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Klimaatverandering zeer ingrijpend 2 Stabilisatie nodig: 400-450 ppm CO2e 3 Tijdsklem: 30% CO2-reductie
HET POLICY LAB. Tjerk Timan. ScienceWorks 25 mei 2018
HET POLICY LAB Tjerk Timan ScienceWorks 25 mei 2018 SAMENVATTING Het Policy Lab doet gecontroleerde experimenten voor het ontwikkelen van data gedreven beleid zodat beleidsmakers veilig kunnen experimenteren
Edwin Waelput Tempas Bouwmanagement bv Breda DuurSaam cooperatie ua
Edwin Waelput Tempas Bouwmanagement bv Breda DuurSaam cooperatie ua Het hoofddoel is: het omlaag brengen van uw energierekening door gedragsinvloeden & techniek én het produceren van duurzame energie;
Gastlessen Duurzaam Energie Gebruik
Gastlessen Duurzaam Energie Gebruik 17 en 19 november 2009 Strabrecht College, Geldrop HAVO/VWO-2 Het doel Het doel van deze gastlessen is om de leerlingen bewust te maken van energieverbruik. De gastles
Veelgestelde vragen. over de energievergoeding, het verbruik en de energieleverancier
Veelgestelde vragen over de energievergoeding, het verbruik en de energieleverancier Inhoudsopgave Energievergoeding Pag. 3 Energieleverancier Pag. 6 Energieverbruik Pag. 8 Vragen of opmerkingen Pag. 9
De ontwikkeling van een gebouwbeheersysteem
De ontwikkeling van een gebouwbeheersysteem Een afstudeeropdracht elektrotechniek Auteurs: R. Hulzebos S.H. de Lange Opleiding: Hanzehogeschool faculteit techniek De ontwikkeling van een gebouwbeheersysteem
Evaluatie enquête Week van het sluipverbruik
Evaluatie enquête Week van het sluipverbruik Verzendatum enquête: 5 augustus 2015 Response verzameling: 21 augustus 2015 Verzonden herinneringen: 0 Aantal verzonden enquêtes: 103 Response: 29 ik was wel
PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse
PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling Lonneke van de Poll-Franse Eindhoven Cancer Registry (ECR) Onderdeel van de Nederlandse Kankerregistratie* Gebied van 2,4 miljoen inwoners 10 ziekenhuizen
Sportsymposium De toekomst van de sportvereniging
Sportsymposium De toekomst van de sportvereniging Voorbeelden en ervaringen uit de praktijk André Bus & Hendrik Jan Gorter, Duurzaam Verenigen / F.C. Oldemarkt Duurzame ontwikkeling: Een ontwikkeling die
Evaluatie van het Smaaklessen groentemenu onderzoek. 12 maart 2015
Evaluatie van het Smaaklessen groentemenu onderzoek 12 maart 2015 Opbouw presentatie Waarom onderzoek Voorgaand onderzoek naar Smaaklessen Resultaten van het Smaaklessen groentemenu onderzoek Waarom effectonderzoek?
Lerarenopleiders professionaliseren in vraaggestuurd Samen Opleiden. VELON CONGRES 2018 Stokhof, Derks, & De Vries
Lerarenopleiders professionaliseren in vraaggestuurd Samen Opleiden VELON CONGRES 2018 Stokhof, Derks, & De Vries Context: regio Arnhem- Nijmegen Nieuwe rol instituutsopleider instituutsopleider als bruggenbouwer
Onderwijssociologie & Diversiteit
Onderwijssociologie & Diversiteit Hoorcollege 1: inleiding sociologie en burgerschap IVL Leike van der Leun Om deze presentatie te kunnen volgen op je mobiele telefoon, tablet of laptom, ga je naar: www.presentain.com
Sturen op resultaten. Zijn gestandaardiseerde vragenlijsten bruikbaar?
Sturen op resultaten Zijn gestandaardiseerde vragenlijsten bruikbaar? Anna van Spanje (Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie) Jan Willem Veerman (Radboud Universiteit, NJi / SEJN) Congres Transformeren
DAG VAN HET MAGAZIJN 2013. Prof. Dr. R.B.M. De Koster S. Zahrai P. Bivol J. De Vries HET NIEUWE HEFFEN EXPERIMENT
DAG VAN HET MAGAZIJN 2013 Prof. Dr. R.B.M. De Koster S. Zahrai P. Bivol J. De Vries HET NIEUWE HEFFEN EXPERIMENT 1. MOTIVATIE Wat is de samenhang tussen rijstijl, energieverbruik, productiviteit en kwaliteit
Voortgangsrapportage. Scope 1 en 2 CO2 emissies. Eerste halfjaar 2013
Voortgangsrapportage Scope 1 en 2 CO2 emissies Eerste halfjaar 2013 Wijzigingsblad Versie Datum Auteur Wijzigingen 0.1 01-10-2013 F. Wuts Draft 1.0 8-10-2013 F. Wuts Update en aanpassing van een aantal
Rotterdam Lekker Fit! Gezinsaanpak draagt bij aan vermindering consumptie gezoete dranken door kinderen.
Februari 2013 Rotterdam Lekker Fit! Gezinsaanpak draagt bij aan vermindering consumptie gezoete dranken door kinderen. In Rotterdam heeft een kwart van de basisschoolkinderen overgewicht, met alle gezondheidsrisico
Onderzoek. Het provisieverbod & gebruik financieel adviseurs
Onderzoek Het provisieverbod & gebruik financieel adviseurs Rapportage Publieksmonitor: module provisieverbod December 2012 Samenvatting (1/2) 1. Bekendheid provisieverbod laag Nog niet veel Nederlanders
Sámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming
Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB Gemeenten hebben forse ambities op het gebied van duurzaamheid, innovatie en lokale
Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids!
Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids! Smart Homes Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen Duizelseweg 4a 5521 AC Eersel www.smart-homes.nl info@smart-homes.nl Peter Brils tel.
FREE ENERGY NEWSLETTER
FREE ENERGY NEWSLETTER DE ENERGIEBRONNEN VAN DE 21 STE EEUW Nr. 20, 2011 INHOUDSOPGAVE Voorwoord... 2 Het Experiment deel 2... 4 Nieuwe rubriek: Gebruikers Vertellen... 8 Green Ebox MINI... 11 Speciale
Energiemanagement CO 2 -prestatie
Energiemanagement 2016-2019 CO 2 -prestatie Van Rosmalen B.V. Weidestraat 7-B 5241 CA ROSMALEN tel. 073 523 26 32 M. info@vanrosmalenbv.nl www.vanrosmalenbv.nl Opgesteld d.d.: Sept 2017 Revisie: 001 Opgesteld
Warm tapwater in de toekomst
Warm tapwater in woningen Inzicht in de warmtapwatervraag in het licht van de verduurzaming van de energievoorziening 06/11/12 Renee Heller Warm tapwater in de toekomst Warm tapwater wordt steeds groter
3.B.1_1 De Wilde Infra- & Cultuurtechniek B.V. CO 2 reductiedoelstellingen 2015. Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1
3.B.1_1 De Wilde Infra- & Cultuurtechniek B.V. CO 2 reductiedoelstellingen 2015 Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1. Doelstellingen 3 2 Subdoelstellingen 4
Routekaart Energieneutraal Bronckhorst 2030
Routekaart Energieneutraal Bronckhorst 2030 Energieverbruiken woningen (2017) Werkgebied BoeN: Elektriciteit : 6,8 miljoen kwh Gas : 3,5 miljoen m3 Gemeente Bronckhorst Elektriciteit : 50,5 miljoen kwh
Maatschappelijk verantwoorde technologieontwikkeling
Maatschappelijk verantwoorde technologieontwikkeling Belang voor het hoger onderwijs Lieve Goorden, Universiteit Antwerpen Studiedag over technologie, educatie en duurzaamheid LNE 29 april 2014 inhoud
DUW Parkstad. Wij geven advies aan de inwoners van Parkstad over energiebesparing en verduurzaming van hun huis.
DUW Parkstad Wij geven advies aan de inwoners van Parkstad over energiebesparing en verduurzaming van hun huis. Sprekers: Rick Muijen - duurzaamheidsdeskundige Joyce Bongers - duurzaamheidsdeskundige Programma
Digitale huismodule. Quintel Intelligence. Inleiding
Inleiding s Ochtends word je gewekt door je smartphone. Je doet een lamp aan en zet de verwarming een graadje hoger. Snel onder de douche, haar föhnen. Dan kopje thee zetten of een glas melk uit de koelkast
Worldschool Young European Specialists. Programma voor deelnemende leerlingen. YES! in het kort. YES! Young European Specialists
Worldschool Young European Specialists YES! Young European Specialists Programma voor deelnemende leerlingen YES! is een speciaal onderwijsprogramma voor leerlingen van het VWO, vijfde leerjaar. Honderd
SOFTWARE ENERGY FOOTPRINT LAB
SOFTWARE ENERGY FOOTPRINT LAB Bo Merkus (CleanTech onderzoeker) Eric Hoekstra (E-tech docent / CleanTech onderzoeker) Robert van den Hoed (Lector Energie & Innovatie) 15 mei 2012 1 HVA FACTS Totaal HvA:
EOS - LED UNDER CANOPY ILLUMINATION
FUEL EOS - LED UNDER CANOPY ILLUMINATION NL LED S CONNECT THE FUTURE EOS PRODUCTEN & APPARATEN LED Luifelverlichting De Luci Series, uitgerust met EOS Technologie, zorgt ervoor dat uw luifel voldoende
Gebruikte technieken in Engelse slogans Onderzoekspresentatie
Gebruikte technieken in Engelse slogans Onderzoekspresentatie 2.1 Kernboodschap De kernboodschap is dat Engelstalige advertenties slechter worden gewaardeerd, maar beter worden onthouden dan hun Nederlandstalige
ENERGIE RONDGANG OP SCHOOL
ENERGIE RONDGANG OP SCHOOL Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer Verwarming/Koeling Warm water CO 2 -zuinig vervoer Verlichting
Themadag Energie op school
De hele school doet mee aan Energie op school. De focus ligt op besparing door gedragsverandering. Leerlingen bedenken hoe je met zijn allen het energieverbruik kunt terugbrengen en ze ontwikkelen een