2 Profielschets Risico's per aandachtsgebied... 7

Transcriptie

1 Voorbeeld ABN AMRO Online Risicoscan Dhr. AA Risicoscan 20 juli 2011

2 1 Inleiding Profielschets Risico's per aandachtsgebied Management Bedrijfsproces en logistiek Bedrijfsmiddelen en -huisvesting Medewerkers Toeleveranciers Afnemers Geld en Informatiestromen Financieel Product/Dienst Bedrijfsvoering Checklist Tenslotte... 42

3 1 Inleiding Voor u ligt het resultaat van de ABN AMRO risicoscan. Ondernemen en risico s zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door inzicht te hebben in uw risico's, kunt u maatregelen nemen om deze risico's te beheersen en de mogelijke gevolgen ervan te beperken. Risicogebieden ABN AMRO maakt voor het in kaart brengen van uw risico s gebruik van de tien aandachtsgebieden. In het schema hieronder zijn deze risicogebieden in kaart gebracht. Aan de hand van de door u ingevulde vragenlijst op heeft ABN AMRO een risicoprofiel voor uw onderneming samengesteld. De gekleurde balk geeft het risicoprofiel van uw onderneming weer. De grijze balk vertegenwoordigt het gemiddelde risicoprofiel van ondernemers uit uw sector.

4 Management Bedrijfsproces en logistiek Bedrijfsmiddelen en -huisvesting Medewerkers Toeleveranciers Afnemers Geld- en informatiestromen Financieel Product/dienst Bedrijfsvoering n.v.t. redelijk Grip op uw risico's Met uw bedrijfsrisico's kunt u op verschillende manieren omgaan: Risicobeheersing: Vermijden Denk aan het beëindigen van risicovolle activiteiten, het in leveringsvoorwaarden uitsluiten van aansprakelijkheden of het contractueel vastleggen van afspraken. Verminderen Voorbeelden hiervan zijn het nemen van preventieve technische en bouwkundige maatregelen, maar ook het opleiden en trainen van medewerkers, het uitvoeren van testen, aanhouden van reserveonderdelen en het op verschillende locaties opslaan van kritische voorraden. Risicofinanciering: Zelf Dragen Uw onderneming vangt zelf de financiële gevolgen van het risico op. Overdragen U draagt de negatieve financiële gevolgen van risico's over aan derden, door bijvoorbeeld te verzekeren. De praktijk leert dat er meestal wordt gekozen voor een combinatie van bovengenoemde maatregelen. Hoe deze 'mix' er uitziet, hangt af van uw specifieke bedrijfssituatie. Uitgangspunt hierbij is de bescherming van de continuïteit en rentabiliteit tegen zo laag mogelijke kosten. Het rapport In dit rapport worden ingegaan op de 10 aandachtsgebieden. Wij geven u een aantal aanbevelingen voor risicobeheers- en risicofinancieringsmaatregelen. Deze gaan met name in op de risico's die voor uw onderneming redelijk grote tot grote gevolgen kunnen hebben. Aandachtsgebieden waarvan de risico's e tot e gevolgen hebben worden in dit rapport niet behandeld. Tijdens het gesprek met een adviseur van ABN AMRO kunnen deze wel besproken worden. De sector Transport en Logistiek Om u van sector-informatie te voorzien brengt ABN AMRO sector- en brancherapporten uit. Via deze rapporten kunt u onder andere uw eigen resultaten vergelijken met die van de totale sector. Nadat u de risicoscan had doorlopen, is gevraagd of u prijs stelt op toezending van het rapport dat betrekking heeft op uw sector. Indien u hiervoor heeft gekozen, is u het rapport in pdf per aan u toegezonden. Als u hier niet voor heeft gekozen, maar alsnog prijs stelt op het rapport, kunt u dit downloaden via

5 2 Profielschets Profielschets Voorbeeld ABN AMRO Online Risicoscan Voorbeeld ABN AMRO Online Risicoscan is gevestigd te Amsterdam. De onderneming houdt zich bezig met Wegtransport Expeditie Verdeling van de omzet over genoemde activiteiten Wegtransport: Expeditie: Regelmatig te vervoeren goederen Bulk Verder zijn de volgende kengetallen van Voorbeeld ABN AMRO Online Risicoscan bekend: Rechtsvorm N.V. Aantal vestigingen 3 Vestigingslanden Nederland EU landen (eurozone) Afnemers Bedrijven Overheid Toeleveranciers in Nederland (veel) EU landen (weinig) Overig Europa (weinig) USA en/of Canada (weinig) Afnemers in Nederland (veel) EU landen (weinig) Overig Europa (weinig) USA en/of Canada (weinig) Omzet afgelopen boekjaar Verwachting omzet lopende boekjaar Brutowinstpercentage afgelopen boekjaar 7% Brutowinstpercentage huidig boekjaar 8% Kredietvolume > EUR Doelstelling komende 3 jaar consolidatie in Nederland Aantal FTE 50

6 Verwachting aantal FTE binnen 3 jaar 60 CAO Transport URL Internetsite

7 3 Risico's per aandachtsgebied 3.1 Management Het management is er verantwoordelijk voor dat de onderneming optimaal presteert, zodat de gestelde doelen kunnen worden gerealiseerd. Vastleggen procedures schept helderheid Voor ondernemingen is een management met een duidelijke visie, doelstellingen en strategie van belang. Vastgelegde taakverdelingen, bevoegdheden en verantwoordelijkheden dragen er aan bij dat iedere werknemer of leidinggevende weet wat van hem of haar wordt verwacht. Procedures waarin is geregeld hoe in bepaalde situaties moet worden gehandeld, zullen door het management beschikbaar moeten worden gesteld. Hierbij kunt u denken aan een calamiteiten-scenario: Wie moet er in geval van een calamiteit in actie komen? Wat moet er worden geregeld? Met wie dient contact opgenomen te worden? Wie is bevoegd tot het maken van afspraken? Wie communiceert met de (lokale) pers? Wat zijn de gevolgen voor Voorbeeld ABN AMRO Online Risicoscan, als er langere tijd geen sturing is de directeur/dga overlijdt/arbeidsongeschikt wordt bedrijfsopvolging ontbreekt een (mede)aandeelhouder vertrekt, overlijdt of arbeidsongeschikt wordt overig management vertrekt, overlijdt of arbeidsongeschiktheid wordt n.v.t. redelijk Langere tijd geen sturing De directeur/dga vervult vaak een onmisbare rol binnen de onderneming. De afhankelijkheid van de directeur/dga kan dan ook zijn. Als de directeur/dga langer dan 5 dagen géén sturing kan geven aan de onderneming, kan een kritische situatie ontstaan.

8 Het is belangrijk om de kwaliteiten van de directeur/dga die leiden tot afhankelijkheid in kaart te brengen en na te gaan in hoeverre deze kwaliteiten ook bij andere personen binnen de onderneming aanwezig zijn of kunnen worden ontwikkeld. Het doorfunctioneren van de onderneming zal zo min mogelijk gevaar lopen als specifieke kennis is gedeeld en geborgd met/bij anderen binnen de onderneming. Leg dit soort zaken centraal vast. Verzekeringstechnisch zijn er diverse mogelijkheden om zowel financieel als in natura een vangnet te bieden als sleutelfiguren in de onderneming uitvallen. Het aanstellen van een interim manager kan mogelijk voor de korte termijn een oplossing bieden. Arbeidsongeschiktheid of onverwachts overlijden van de directeur/dga Arbeidsongeschiktheid of plotseling overlijden van de directeur/dga kan grote financiële consequenties hebben. Het is belangrijk tijdig stil te staan bij de mogelijke gevolgen. Het plotselinge overlijden van een directeur/dga kan grote financiële gevolgen hebben. Indien u directeur aandeelhouder bent, denk dan bijvoorbeeld aan de consequenties van een pensioentoezegging die in eigen beheer is opgebouwd. Als de onderneming de DGA een nabestaandenpensioen heeft toegezegd, hebben de nabestaanden (partner en vaak ook eventuele kinderen tot 30 jaar) recht op een pensioenuitkering. Als de pensioenopbouw niet bij een externe verzekeraar is ondergebracht, maar binnen de onderneming is opgebouwd (eigen beheer), zal de onderneming een levenslange pensioenuitkering moeten verzorgen voor de nabestaanden. Het is van belang dat als bovengenoemd risico voor rekening van de onderneming is, er ook daadwerkelijk geld voor gereserveerd wordt. Bij het overlijden van een directeur/dga zonder nabestaanden, valt een eventueel in eigen beheer opgebouwde pensioenreserve vrij in de winst van de onderneming. Dit betekent dat hierover vennootschapsbelasting verschuldigd zal zijn. Indien u een eenmanszaak of vennootschap onder firma hebt, kunt u alleen iets aan uw oudedagsvoorziening doen door middel van banksparen, beleggen, sparen of het sluiten van een lijfrenteverzekering. In geval van arbeidsongeschiktheid kan een DGA in het uiterste geval een beroep doen op de Wet Werk en Bijstand. Deze wet voorziet Nederlands ingezetenen van een sociaal minimum dat onder strikte voorwaarden wordt verstrekt. Een DGA wordt geacht voor het risico van arbeidsongeschiktheid zelf een voorziening te treffen. Als in geval van arbeidsongeschiktheid het dienstverband met de onderneming na verloop van tijd wordt beëindigd zal, wanneer het pensioen in eigen beheer wordt opgebouwd, ook de pensioenopbouw stoppen. Dit betekent dat óók het inkomen na de pensioendatum sterk zal afnemen. Om de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid of overlijden op te vangen zijn diverse verzekeringsoplossingen mogelijk. Het is sterk afhankelijk van de persoonlijke situatie van de betrokkene hoe dergelijke verzekeringen vorm te geven. Is er bijvoorbeeld financiële ruimte om zelf de eerste periode bij arbeidsongeschiktheid op te vangen? Wat dient er contractueel geregeld te zijn? Tijdige afstemming met een specialist van ABN AMRO zorgt dat u niet voor verrassingen komt te staan. Ontbreken van bedrijfsopvolging Op een onverwacht moment kan bedrijfsopvolging ineens actueel worden.

9 Het is voor de continuïteit van de onderneming van belang tijdig stil te staan bij de eventuele gevolgen van arbeidsongeschiktheid of het plotseling overlijden van een directeur/dga. Bespreek het onderwerp bedrijfsopvolging niet alleen in het kader van een naderende pensioendatum. Het aanstellen van een interim manager kan mogelijk voor de korte termijn een oplossing bieden. Afhankelijk van de specifieke situatie van de directeur/dga zijn er diverse verzekeringsoplossingen mogelijk, zowel op het gebied van arbeidsongeschiktheid als overlijden. Het is raadzaam om tijdig advies in te winnen bij een specialist van ABN AMRO. Plotseling vertrek, overlijden of arbeidsongeschiktheid van een meewerkend(mede)aandeelhouder Indien er sprake is van meerdere aandeelhouders en er valt onverwacht een aandeelhouder weg door vertrek, arbeidsongeschiktheid of overlijden dan kan dit verstrekkende gevolgen hebben voor uw onderneming. Het is belangrijk om in een managementcontract alle afspraken vast te leggen. Onduidelijke afspraken kunnen bijvoorbeeld leiden tot juridische conflicten bij de bepaling van de waarde en de verdeling van de onderneming. Om de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid of overlijden op te vangen zijn diverse verzekeringsoplossingen mogelijk. Deze oplossingen zijn afhankelijk van de persoonlijke situatie. Tijdige afstemming met een specialist van ABN AMRO zorgt dat u niet voor vervelende verrassingen komt te staan. Plotseling vertrek, overlijden of arbeidsongeschiktheid overig management Plotseling vertrek, overlijden of arbeidsongeschiktheid van leden van het management kan de continuïteit van uw onderneming in gevaar brengen. De afhankelijkheid kan bijvoorbeeld te maken hebben met de specifieke kennis en vaardigheden of het netwerk waarover het betrokken MT-lid beschikt. Vooraf (contractuele) afspraken maken om de gevolgen van plotseling vertrek te regelen en het tijdig delen van kennis, opleiden van medewerkers en het laten 'meedraaien' van medewerkers in netwerken, kan de gevolgen van onverhoopt vertrek/wegvallen van een belangrijk MT-lid minder ernstig laten zijn. Voor deze groep medewerkers, meestal in loondienst van de onderneming, zijn diverse verzekeringsoplossingen mogelijk. Deze oplossingen zijn afhankelijk van de persoonlijke situatie. Aangezien het hier vaak maatwerkoplossingen betreft is het raadzaam een specialist van ABN AMRO u te laten adviseren.

10 3.2 Bedrijfsproces en logistiek Wat zijn de gevolgen voor Voorbeeld ABN AMRO Online Risicoscan, als de voorraad goederen onder beheer verloren gaat een kritiek transportmiddel uitvalt op- en/of overslagfaciliteit verloren gaan de 'value added logistics/services' niet geleverd kunnen worden de goederen niet, te laat of beschadigd worden afgeleverd een rij- en leveringsverbod of beperking wordt ingesteld de controle over buitenlandse vestigingen wegvalt de controle over een logistiek samenwerkingsverband wegvalt uw onderneming wordt geconfronteerd met imagoaantasting de ICT voorziening verloren gaat bijzondere faciliteiten verloren gaan n.v.t. redelijk Verloren gaan van goederen onder beheer Voor goederen die u onder beheer hebt, bent u voor een belangrijk deel vaak ook verantwoordelijk. Dit geldt voor goederen die u vervoert, maar ook voor bijvoorbeeld geleende en gehuurde materialen. Indien klanten u tijdelijk goederen toevertrouwen, dient u hiervoor als 'goed huisvader' zorg te dragen. Beperk hierbij uw aansprakelijkheid door de juiste condities van toepassing te verklaren op al uw overeenkomsten. Besteed aandacht aan veiligheid en schadepreventie door bijvoorbeeld het personeel goed te instrueren over behandelprocedures. Voor het geval u wél aangesproken wordt, is een goed financieel vangnet belangrijk. Dit risico kan door een algemene aansprakelijkheidsverzekering en/of een logistieke aansprakelijkheidsverzekering mogelijk worden afgedekt. Naast een dekking voor de materiële schade is het mogelijk om goederen van derden mee te verzekeren op de brandverzekering. Daarnaast kunt u of kan uw opdrachtgever de goederen verzekeren door het afsluiten van een goederentransportverzekering. Het is van belang dat u hierover vooraf duidelijke/contractuele afspraken maakt met de opdrachtgever. Kritiek transportmiddel valt uit Bij kritieke transportmiddelen is het van belang om vooraf de gevolgen van uitval in kaart te brengen. Kunnen kritieke transportmiddelen op korte termijn worden gehuurd of vervangen? Kunnen de werkzaamheden op een alternatieve manier worden uitgevoerd? Bij kritieke transportmiddelen kan het gewenst zijn om (kritische) reserveonderdelen aan te houden. Daarnaast is het raadzaam om die transportmiddelen, voor zover mogelijk, zodanig te parkeren dat in geval van een calamiteit (bijvoorbeeld een brand) deze niet allemaal verloren gaan.

11 Naast een dekking voor het materiële verlies, zijn er onder bepaalde omstandigheden op een brandverzekering mogelijkheden om tevens de derving van brutowinst mee te verzekeren. Om de gevolgschade te beperken kan een brandbedrijfsschadeverzekering op het wagenpark van belang zijn. De adviseur van ABN AMRO bespreekt de mogelijkheden graag met u. Op- en/of overslagfaciliteit gaat verloren Als de op- en/of overslagfaciliteit door een calamiteit verloren gaat, gaan veelal tegelijkertijd veel goederen verloren. Om het (negatieve) effect voor de onderneming te beperken is het van belang om de voorraden zo snel mogelijk weer aan te vullen of te vervangen. Om de kans op brand te veren of de gevolgen ervan te beperken neemt u maatregelen. Denk hierbij aan branden/of inbraakdetectie, sprinklerinstallatie en het trainen van medewerkers met (e) blusmiddelen. Zorg dat buitenopslag niet te dicht bij het pand wordt geplaatst en dat brandgevaarlijke werkzaamheden niet in de nabijheid van brandbare materialen worden uitgevoerd. Hebt u (een) bedrijfpand(en) met een plat dak, dan adviseren wij u regelmatig controles te (laten) uitvoeren op het gebied van de noodoverloopvoorzieningen, de dakconstructie en de eventueel toegenomen dakbelasting als gevolg van bijgeplaatste airco, reclame-uitingen, GSM masten etc. Het minimaal één keer per jaar laten uitvoeren van onderhoud aan en het schoonmaken van platte daken, kan de kans op gehele of gedeeltelijke instorting als gevolg van wateraccumulatie en/of sneeuwbelasting beperken. Naast een dekking voor het materiële verlies, zijn er verzekeringstechnisch mogelijkheden om bijvoorbeeld de extra kosten op te kunnen vangen (uitwijken, overwerk en/of huren van vervangende ruimte). Eventuele derving van brutowinst is verzekerbaar. Als logistiek dienstverlener kunt u tevens een goederentransportverzekering voor de goederen van de opdrachtgever afsluiten. Of dit voor u noodzakelijk en/of gewenst is, kunnen wij in overleg met u bepalen. 'Value added logistics/services' kunnen niet geleverd worden Zorg voor de juiste materialen en gereedschappen en train uw medewerkers zodat zij optimaal hun werkzaamheden kunnen uitvoeren. Met een brede basis van capabel personeel kunt u personele uitval beter opvangen en de gevolgen hiervan beperken. Verzekeringstechnisch zijn er mogelijkheden om schade door bijvoorbeeld bewerking mee te verzekeren, hetzij op de aansprakelijkheidsverzekering hetzij op een verzekering die een materiële dekking biedt voor schade aan goederen van derden. Goederen worden niet, te laat of beschadigd afgeleverd Zicht en grip op het logistieke traject is van essentieel belang zodat waar nodig bijgestuurd kan worden. Als de goederen regelmatig niet, te laat of beschadigd worden afgeleverd, kan een bijkomend ongewenst effect zijn dat de opdrachtgevers/afnemers uiteindelijk de relatie met uw onderneming verbreken.

12 Mogelijke beheersmaatregelen kunnen zijn: de opleiding, training en instructie van personeel; reservecapaciteit reserveren (indien mogelijk); de aansprakelijkheid op de juiste wijze contractueel beperken door het hanteren van leveringsvoorwaarden. Materiële schade is verzekerbaar, hetzij in de vorm van een aansprakelijkheidsverzekering, hetzij in de vorm van een goederentransportverzekering ten behoeve van de ladingeigenaar. NB: zuivere (immateriële) vermogensschade bijvoorbeeld als gevolg van gedwongen stilstand van een fabriek door vertraagde aanlevering is slechts beperkt verzekerbaar, zowel voor wat betreft condities als verzekerde bedragen. (Centrale) overheid kondigt een rij- en leveringsverbod of -beperking af Afhankelijk van bijvoorbeeld het land waar geladen of gelost moet worden, kan de kans op een rij- en leveringsbeperking of verbod door de overheid groter zijn. Dit kan grote financiële gevolgen hebben voor Voorbeeld ABN AMRO Online Risicoscan. Het risico kan ontstaan als de gehele of een deel van de levering nog niet heeft plaatsgevonden. Het instellen van rij- en leveringsbeperkingen of verboden is vrijwel onmogelijk te voorspellen. Wanneer het een verbod betreft om nationale gezondheidsredenen (zoals vogelgriep) wordt dit meestal vooraf via de media kenbaar gemaakt. Dit is over het algemeen niet het geval bij politieke overwegingen. Bij vervoer op risicovolle trajecten kunt u vooraf inventariseren of alternatieve routes mogelijk zijn, of er mogelijkheden zijn voor noodopslag of andere maatregelen die kunnen bijdragen aan het behoud van het vervoermiddel en de lading. ABN AMRO beschikt over veel landeninformatie. Voor landeninformatie kunt u terecht op onze website: landeninformatie. Als logistiek ondernemer kunt u zich nauwelijks wapenen tegen een door de (centrale) overheid afgekondigd rij- en leveringsverbod of -beperking. Een kredietverzekering biedt wel dekkingsmogelijkheden voor: 1. de financiële schade als gevolg van non-betaling door politieke risico's indien goederen het land niet in mogen; 2. de in beslag name door de overheid van eigendommen en goederen bij/na aflevering; 3. de commerciële en politieke risico's (dus het nonbetalings- resp. het transferrisico) na de geleverde prestatie. Het verlies van de controle over een logistiek samenwerkingsverband Een logistieke samenwerking kan de onderneming grote voordelen bieden. Goede afspraken tussen partners en het toezien op de naleving van deze afspraken, zijn belangrijke randvoorwaarden. Leg afspraken met logistieke partners contractueel vast, inclusief de wederzijdse aansprakelijkheid. Onderhoud regelmatig contact met partners en controleer of afspraken worden nageleefd. Zorg eventueel voor uitwijkmogelijkheden. Risico's met logistieke partners kunt u verzekeren onder een logistieke aansprakelijkheidsverzekering. Of dit voor uw onderneming noodzakelijk en/of gewenst is, bespreken wij graag met u.

13 Imagoschade als gevolg van vervuiling of (verkeerde) afvalverwerking Het imago van uw onderneming kan worden aangetast als gevolg van door uw onderneming veroorzaakte vervuiling van bodem, water en lucht of (verkeerde) verwerking van de eigen rest- en/of afvalstromen. Zorg dat van tevoren is nagedacht over crisiscommunicatie en dat hiervoor een communicatieplan is opgesteld. Stel procedures op waarin is geregeld hoe in bepaalde 'crisissituaties' moet worden gehandeld en wie binnen de onderneming welke taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden heeft (calamiteitenplan). Gezien het toenemende belang van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is het belangrijk om ongewenste effecten van bijvoorbeeld het productieproces, ondergrondse tanks of (verkeerde) verwerking van afvalproducten te inventariseren en eventuele maatregelen te nemen. Ten aanzien van (incidentele) rest- en/of afvalstromen is het noodzakelijk te weten op welke wijze deze worden verwerkt en waarvoor zij eventueel worden toegepast. Imagoschade is niet te verzekeren. De eventuele financiële schade mogelijk wel. Een Milieuschadeverzekering (MSV) biedt in beginsel dekking tegen schade aan het milieu. Hieronder wordt verstaan het ongedaan maken van een verontreiniging van de bodem, gronden en/of oppervlaktewater (saneringskosten). De kosten in verband met het opruimen en afvoeren van asbest en daarmee verontreinigde zaken vallen ook onder het begrip saneringskosten. Op de brandverzekering zijn dit soort opruimingskosten en bereddingskosten niet of beperkt meeverzekerd. Het is raadzaam om na te gaan of de verzekerde som voldoende hoog is om in geval van een brand de opruiming te kunnen bekostigen. Indien u goed verzekerd bent en dus de middelen beschikbaar hebt om in geval van schade snel maatregelen te treffen kan dit mogelijk helpen de imagoschade te beperken. Het verlies van de ICT voorziening Door de grote afhankelijkheid van informatiesystemen voor een efficiënte dienstverlening (voor o.a. routeplanning, warehouse management en/of douane), zijn logistieke bedrijven ook kwetsbaar geworden voor systeemstoringen. Afspraken en contracten met de leverancier van bijvoorbeeld het automatiseringssysteem over uitwijk-, onderhouds- en reparatietermijnen zal de uitvaltermijn van de systemen kunnen beperken. De installatie van bijvoorbeeld een bliksemafleidingsinstallatie en/of overspanningsinstallatie zal de gevolgen van inductieschade aan de systemen voorkomen/verminderen. Een UPS (Uninterrupted Power Supply) vangt veelal wel spanningsverschillen van het elektriciteitsnetwerk op maar niet die van inductieschade als gevolg van spanningsverschillen door bliksem. Met name elektrische apparatuur zoals computers, brand- en inbraakmeldinstallaties, weegbruggen, CNC-apparatuur etc. zijn hier gevoelig voor. De materiële gevolgen zijn over het algemeen verzekerbaar. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om de immateriële gevolgen te verzekeren. Of dit noodzakelijk en/of gewenst is, willen wij graag met u inventariseren. Een afzonderlijke computerverzekering en/of elektronicaverzekering is gezien de bedragen waarvoor een en ander kan worden vervangen, tegenwoordig niet altijd meer noodzakelijk. Het verlies van bijzondere faciliteiten zoals een garage, wasstraat of tankstation Laat regelmatig (preventief) onderhoud uitvoeren op de kritische bedrijfsmiddelen. Maak met de leveranciers van deze bedrijfsmiddelen afspraken over beschikbare uitwijkmogelijkheden en het snel beschikbaar hebben van vervangende onderdelen. Maak een draaiboek waarin is vastgelegd wie welke initiatieven onderneemt in geval van een calamiteit.

14 De materiële schade is over het algemeen verzekerbaar. Daarnaast is het mogelijk om de extra te maken kosten en/ of eventuele derving van de brutowinst, als gevolg van het (tijdelijk) uitvallen van de kritische bedrijfsmiddelen, te verzekeren. Of dit noodzakelijk en/of gewenst is, zoeken wij graag verder met u uit.

15 3.3 Bedrijfsmiddelen en -huisvesting Wat zijn de gevolgen voor Voorbeeld ABN AMRO Online Risicoscan, als het kantoorpand en/of de opslagcapaciteit verloren gaat de bedrijfsmiddelen verloren gaan het automatiseringssysteem uitvalt n.v.t. redelijk Verloren gaan van het bedrijfspand Als het bedrijfspand door een calamiteit verloren gaat, kan dat ernstige gevolgen hebben. Hoe ernstig, hangt af van de mate waarin u afhankelijk bent van het specifieke bedrijfspand en of u snel kunt uitwijken naar een andere geschikte locatie. Controleer regelmatig of de elektrische installatie voldoet aan de huidige NEN-normen, dit kan de kans op kortsluiting en/of brand verminderen. Voorzie het pand van voldoende (goedgekeurde) en geschikte blusmiddelen. Afhankelijk van de soort goederen en de daarbij gebruikte afvalmaterialen verdient het aanbeveling de afvalmaterialen niet in de directe nabijheid van het pand op te slaan. Sla geen afval of papier op in technische ruimten (bijvoorbeeld centrale verwarming). Als u (een) bedrijfpand(en) hebt met een plat dak, adviseren wij u regelmatig controles te (laten) uitvoeren op het gebied van de noodoverloopvoorzieningen, de dakconstructie en de toegenomen dakbelasting als gevolg van bijgeplaatste airco, reclame-uitingen, GSM masten etc. Het minimaal één keer per jaar laten uitvoeren van onderhoud aan en het schoonmaken van platte daken, kan de kans op gehele of gedeeltelijke instorting als gevolg van wateraccumulatie en/of sneeuwbelasting beperken. U kunt verzekeringen afsluiten voor: Materiële schade De aangebrachte veranderingen en verbeteringen aan een huurpand De extra kosten die u maakt om na een calamiteit (tijdelijk) uit te wijken naar een vervangende ruimte De kosten om na een calamiteit de restanten van het pand op te ruimen (opruimingskosten). Denk in het bijzonder aan milieugevaarlijke stoffen zoals asbest. Investeren in onroerend goed U verwacht de komende 3 jaar investeringen te doen in onroerend goed. Nieuwbouw, verbouwingen en/of renovaties brengen vaak grote investeringen met zich mee. Vertragingen en schade tijdens de bouw kunnen aanzienlijke negatieve gevolgen voor de bedrijfsactiviteiten met zich meebrengen.

16 Het is belangrijk om vooraf mogelijke scenario s in beeld te brengen en hierop zoveel mogelijk te anticiperen. Denk aan de benodigde vergunningen en het vooraf maken van afspraken met gemeentes, provincie, brandweer, etc. Voor nieuwbouw en verbouwingen wordt vaak een zogenaamde 'Constructie All Risks' (CAR)-verzekering door de aannemer afgesloten. Om als opdrachtgever problemen ten aanzien van uitkeringen en de ontvangst van schadepenningen te voorkomen, adviseren wij u om zelf een CAR-verzekering af te sluiten en deze in eigen beheer te houden. Een CAR-verzekering geeft bescherming tegen bijvoorbeeld materiële schade en/of verlies van het werk, of de aansprakelijkheid voor schade aan derden als gevolg van de uitvoering van de verzekerde werkzaamheden. Afhankelijk van de situatie zijn meerdere opties mogelijk. In het verlengde hiervan raden wij u aan te overwegen wat de financiële gevolgen kunnen zijn bij het verlaat opleveren van de verbouwing als gevolg van een calamiteit tijdens de verbouwing. Deze bedrijfsschade of beter gesteld Advanced Loss of Profit kan analoog aan een CAR-verzekering worden gerealiseerd echter uitsluitend wanneer u, als opdrachtgever voor de CAR-verzekering zorgdraagt. Verloren gaan van bedrijfsmiddelen Als belangrijke bedrijfsmiddelen door een calamiteit verloren gaan, kan dat ernstige gevolgen voor uw onderneming. Denk hierbij aan productiemiddelen, werkmateriaal, etc. (Automatiseringssystemen vallen hier niet onder, deze komen later aan de orde). De impact hangt af van de mate van afhankelijkheid van die bedrijfsmiddelen en van de snelheid waarmee deze bedrijfsmiddelen kunnen worden vervangen. Laat regelmatig (preventief) onderhoud uitvoeren op uw bedrijfsmiddelen. Maak met leveranciers van deze bedrijfsmiddelen afspraken over beschikbare uitwijkmogelijkheden en het snel beschikbaar hebben van vervangende onderdelen. Maak een draaiboek waarin is vastgelegd wie welke initiatieven onderneemt in geval van een calamiteit. De materiële schade is over het algemeen verzekerbaar. Daarnaast is het mogelijk om de extra te maken kosten en/ of eventuele derving van de brutowinst, als gevolg van het tijdelijk uitvallen van de kritische bedrijfsmiddelen te verzekeren. Of dit noodzakelijk en/of gewenst is, onderzoeken wij graag verder met u. Ook de kosten van het opruimen van de restanten van de bedrijfsuitrusting na een calamiteit kunt u verzekeren. Let erop dat milieugevaarlijke stoffen, zoals chemicaliën en dergelijke, bij een calamiteit in de bodem, de lucht of het oppervlaktewater terecht kunnen komen. Het verwijderen hiervan dient meestal apart verzekerd te worden. Uitval van het (centrale) automatiseringssysteem Uw onderneming is in grote mate afhankelijk van de (centrale) automatisering. Bij een uitvalsduur vanaf 2 dagen wordt het voor uw onderneming 'kritisch'. Maak afspraken met de leverancier van het automatiseringssysteem over uitwijkmogelijkheden, onderhoudsservice en reparatietermijnen (en leg deze contractueel vast). Dit kan de uitval(termijn) van de systemen beperken. De installatie van bijvoorbeeld een bliksemafleidingsinstallatie en/of overspanningsinstallatie zal de gevolgen van inductieschade aan de systemen kunnen voorkomen/verminderen. Een UPS (Uninterrupted Power Supply) vangt veelal wel spanningsverschillen van het elektriciteitsnetwerk op, maar niet die van inductieschade als gevolg van spanningsverschillen door bliksem. Vooral elektrische apparatuur zoals computers, brand- en inbraakmeldinstallaties, weegbruggen, CNC-apparatuur etc. is hier gevoelig voor.

17 De materiële gevolgen zijn verzekerbaar. Daarnaast kunt u de immateriële gevolgen verzekeren. De noodzaak hiervan willen wij graag met u inventariseren. Een aparte computerverzekering en/of elektronicaverzekering is, gezien de bedragen waarvoor een en ander tegenwoordig kan worden vervangen, niet altijd meer noodzakelijk, maar sterk afhankelijk van de apparatuur.

18 3.4 Medewerkers Werknemers zijn van grote betekenis voor een duurzame continuïteit en rentabiliteit van uw onderneming. Als werkgever hebt u veel verantwoordelijkheden. Volgens de Arbowet bent u als werkgever verplicht de veiligheid en gezondheid van uw werknemers zoveel mogelijk veilig te stellen en zult u als werkgever moeten kunnen aantonen dat u aan deze 'zorgplicht' heeft voldaan. Het gaat daarbij niet alleen om materiële schade, maar ook schade als gevolg van (beroeps)ziekte of een ongeval. Een medewerker kan de veroorzaker zijn van schade aan derden of hij kan zelf schade oplopen tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden. Daarnaast kunt u als werkgever aansprakelijk gesteld worden voor schade door medewerkers die (tijdelijk) bij derden zijn gedetacheerd of voor schade die medewerkers elkaar toebrengen. Bovendien is er een toenemende tendens om schade geleden door de werknemer bij de werkgever te claimen. U kunt als werkgever bijvoorbeeld aansprakelijk gesteld worden voor schade die een werknemer oploopt als hij/zij tijdens werkzaamheden deelneemt aan het verkeer met een motorrijtuig, als fietser of als voetganger. Wat zijn de gevolgen voor Voorbeeld ABN AMRO Online Risicoscan, als een medewerker met specifieke kennis uitvalt/vertrekt één of meerdere medewerkers langdurig ziek zijn een bedrijfsongeval met (ernstig) letsel plaatsvindt er onvoldoende geschikt personeel is n.v.t. redelijk Uitval van een medewerker met specifieke kennis Binnen uw onderneming zijn één of meerdere medewerkers aanwezig, van wie (langdurige) uitval of het niet beschikbaar zijn voor de onderneming, een behoorlijke impact op de onderneming kan hebben. Het gaat hierbij om: planning. Uitval vanaf 1 dag wordt als kritisch beschouwd. Het is van belang om de specifieke kennis van medewerkers te laten delen; denk hierbij bijvoorbeeld aan interne opleidingen en het regelmatig actualiseren hiervan. Daarnaast is het belangrijk om de betrokkenheid en tevredenheid van medewerkers regelmatig te peilen. Ook het arbeidsverzuim kan een indicatie zijn van het werkklimaat. Met de uitkering van een overlijdensrisicoverzekering voor medewerkers op sleutelposities binnen uw organisatie kunt u de financiële gevolgen van bepaalde vormen van uitval opvangen. Met deze uitkering kunt u bijvoorbeeld het aantrekken van een (tijdelijke) vervanger betalen. Wat op dit gebied wel of niet mogelijk is vertellen wij u graag in een adviesgesprek. Het afdekken van het risico van een ongewenst voortijdig vertrek van een medewerker is niet mogelijk. Wel zijn er mogelijkheden om door middel van inzet van employee benefits medewerkers te behouden.

19 Langdurig ziek worden van één of meerdere medewerkers Op basis van de huidige wetgeving komen de eerste twee jaar van arbeidsongeschiktheid van werknemers voor rekening van de werkgever. Daarna treedt de Wet Werk en Inkomen naar Arbeid (WIA) in werking. De WIA bestaat uit twee delen: de Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) en de Regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA). Vooral bij grote aantallen werknemers kan een hoog percentage langdurig verzuim een aanzienlijke financiële schade betekenen. Een goed Arbobeleid en de strikte opvolging van de Wet Verbetering Poortwachter kan de gevolgen van langdurig ziekteverzuim beperken. Werknemers die langdurig onder een (te) hoge werkdruk moeten functioneren, zullen eerder worden geconfronteerd met een 'burn-out'. Met het oog op het verbeteren van de gezondheid bieden werkgevers hun medewerkers steeds vaker de mogelijkheid om (tegen een gereduceerd tarief) lid te worden van een sportschool of om periodiek een gezondheidskeuring te ondergaan. Er bestaan diverse verzekeringsvormen om de financiële gevolgen van (langdurig) ziekteverzuim af te dekken. Vanaf de eerste dag van ziekte is de werkgever verantwoordelijk voor een actieve begeleiding en re-integratie van de medewerker. Na twee jaar ziekte zal de medewerker de WIA instromen. Door de risico's te koppelen aan de overige werknemersverzekeringen kan vanaf de eerste dag aan een actieve integratie worden gewerkt. Sinds 2007 hebben alle werkgevers de keuze om eigenrisicodrager te worden voor de WGA. Of het voor u raadzaam is om eigenrisicodrager voor de WGA te worden, bespreken wij graag met u. Ernstig letsel door een bedrijfsongeval Het is de verplichting van een werkgever om het werk én de werkplek zodanig te organiseren dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden geen schade lijdt. De aansprakelijkheid van de werkgever bij ongevallen van de werknemer is in de afgelopen jaren door de rechtspraak steeds verder opgerekt. De kans op een bedrijfsongeval wordt vaak bepaald door de aard van de onderneming en de werkzaamheden van de (tijdelijke) medewerker. Als een werknemer betrokken is bij een (ernstig) bedrijfsongeval, moet u als werkgever de Arbeidsinspectie hiervan op de hoogte stellen. Voor alle meldingen, tips of klachten heeft de Arbeidsinspectie één centraal meldpunt: of Het goed uitvoeren van een Arbobeleid en een veiligheidsbeleid (zoals Persoonlijke Beschermingsmiddelen) beperkt de kans op ernstig letsel. Geef duidelijke mondelinge en schriftelijke werkinstructies. Dit geldt voor zowel algemeen bekende risico's als bij het werken met bijvoorbeeld gevaarlijke machines. Als u (tijdelijke) medewerkers in dienst hebt die de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheersen, adviseren wij u de algemene veiligheidsvoorschriften en de instructies met betrekking tot de bediening van machines en materialen te laten vertalen. Een opleiding voor de medewerkers kan bijdragen aan de veiligheid. Als werkgever dient u er op toe te zien dat uw werknemers zich aan de (veiligheids)instructies houden.

20 Een (collectieve) ongevallenverzekering biedt een uitkering indien een medewerker overlijdt of blijvend invalide wordt als gevolg van een ongeval. Volgens bepaalde CAO s is het sluiten van een collectieve ongevallenverzekering voor werknemers zelfs verplicht. In de praktijk kunnen de fiscale aspecten van een ongevallenverzekering in de werkgever/werknemersfeer problemen opleveren. Denk aan de begunstiging en de vraag wie bij uitkering inhoudingsplichtig is. Een WEGAM verzekering dekt op collectieve basis de werkgeversaansprakelijkheid voor schade die werknemers lijden als zij voor het bedrijf met een motorrijtuig onderweg zijn en een ongeval krijgen. De adviseur van ABN AMRO kan u hierover informeren. NB: u kunt als werkgever (op basis van goed werkgeverschap) in bepaalde situaties mede aansprakelijk worden gehouden voor een ongeval. Hiervoor biedt uw aansprakelijkheidsverzekering mogelijk dekking. Onvoldoende geschikt personeel Soms is het moeilijk om genoeg en kwalitatief geschikt personeel te krijgen. Dit kan gevolgen hebben voor de kwaliteit van de dienstverlening en voor de eventueel noodzakelijke uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten. Door extra aandacht te besteden aan goede arbeidsomstandigheden, secundaire arbeidsvoorwaarden en een goede werksfeer, kunt u het personeelsverloop beperken en kan uw onderneming een voorsprong hebben bij de werving van nieuw personeel. Voor de tijdelijke invulling van vacatures kan overwogen worden om in bepaalde gevallen een ZZP-er in te huren. U kunt uw aantrekkelijkheid als werkgever vergroten door het bieden van interessante employee benefits, zoals voor de werknemer aantrekkelijke collectieve contracten voor ziektekosten en/of pensioenen. Ook is het mogelijk om collectieve regelingen of arrangementen samen te stellen voor uw werknemers, franchisenemers, leden of klanten. Samen met u bekijken wij graag de mogelijkheden hiervoor.