Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Vaststelling van de begroting voor het jaar G Begroting van uitgaven en inkomsten Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING Inhoud Blz 1. ALGEMEEN Inleiding Herziene raming MARKTONTWIKKELINGEN Post Openbare telegrafie inclusief 5 tekstcommunicatie en data 23 Telefonie 5 3. PERSONEELSONTWIKKE- 7 LING 4. FINANCIËLE RESULTATEN Algemeen 9 42 Post Telegrafie Telefonie Subsidies Bijdrage aan de Stichting 1 1 Nepostel 4.7 Afschrijvingen Rente Resultaten Financiering INVESTERINGEN ONTWIKKELINGEN OP 17 MIDDELLANGE TERMIJN 6.1 Algemeen Post Telecommunicatie 19 Algemeen 19 Infrastructurele voorzieningen 19 Telecommunicatievoorzienin- 22 gen en (rand)apparatuur Telecommunicatievoorzienin- 22 gen voor het bedrijfsleven Telecommunicatievoorzienin 23 gen voor particulieren Diensten 23 Internationale communicatie Marktontwikkelingen Sociaal beleid Investeringen 31 BALANS PTT PER 31 DECEMBER Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 1

2 I. ALGEMEEN 1. Inleiding Het komende begrotingsjaar zal voor de PTT met name in het teken staan van reorganisatie, spreiding en verzelfstandiging. In 1987 zal de reorganisatie van het bedrijf reeds in belangrijke mate zijn beslag krijgen. Aan de hand van de blauwdruk van de organisatie zal verdere invulling van de spreidingsoperatie mogelijk zijn. Voor de ophanden zijnde verzelfstandiging zullen daarnaast in de loop van 1987 de wetsvoorstellen moeten worden uitgewerkt. Voor 1987 wordt voor de PTT wederom een goed bedrijfsresultaat verwacht. De bedrijfsresultaten van de Post en Telecommunicatie vertonen evenwel een sterk uiteenlopend beeld. Bij Telecommunicatie zal het rendement zich op een goed niveau handhaven. Bij een iets hoger niveau van het geïnvesteerd vermogen zal het resultaat een toeneming te zien geven. Bij de Post zal de verbetering van het resultaat onvoldoende zijn om in 1987 volledige kostendekking te bereiken. Door een stijging van de baten met f 174,5 min en een stijging van de lasten met f 146,6 min zal het resultaat van de Post met f27,9 min toenemen tot -/- f37,2 min. In verband met de oprichting van de Postbank per 1 januari 1986 is de voormalige PCGD niet langer in de begroting van de PTT opgenomen. In totaal zal het bedrijfsresultaat van de PTT toenemen met f 94,8 min. tot f 1087,7 min. Het beeld van de bedrijfsresultaten van de dienstonderdelen is als volgt: Post Telecommunicatie 7. 37,2 1124, ,1 1058,0 Bedrijfsresultaat 1087,7 992,9 De verbetering van het bedrijfsresultaat is aangewend voor de noodzakelijke verhoging van het investeringsniveau. De investerings- en financieringssituatie wordt in belangrijke mate beïnvloed door de zich duidelijk aftekenende opleving bij het Nederlandse bedrijfsleven. De toegenomen investeringsgeneigdheid bij bedrijven richt zich in sterke mate op de aanschaf van bedrijfsmiddelen in de telecommunicatiesfeer. Als gevolg hiervan neemt het gebruik van PTT-basisdiensten in de telefonie- en datasector sterker toe dan voorzien. Middels de in het kader van het plan «Snel '86» uit te voeren additionele uitbreiding van het netwerk worden de meest nijpende knelpunten opgeheven. Thans blijkt overigens dat ook in 1987 aanvullende investeringsprogramma's nodig zijn om aan de grote vraag naar capaciteit van telecommunicatieverkeersinfrastructuur te kunnen voldoen. Daarnaast staat de PTT in de komende periode voor de opgave een nieuwe moderne infrastructuur ten behoeve van de telecommunicatie op te bouwen. De digitalisering van het telecommunicatienet is uit technisch en economisch oogpunt nodig, maar is met name ook van belang om te kunnen voldoen aan de behoefte van de markt. Door de digitalisering wordt enerzijds een efficiënte overdracht en distributie van informatie gerealiseerd terwijl het anderzijds makkelijker wordt het Nederlandse bedrijfsleven belangrijke nieuwe tele-informatiediensten aan te bieden. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 2

3 De snelle ontwikkeling van de informaticamarkt en de economische groei zorgen voor een snelle groei van de marktbehoefte. Mede in het belang van het Nederlandse bedrijfsleven is daarom een verdere versnelling van onder meer de digitalisering noodzakelijk. De daartoe benodigde middelen zijn naast een stringente prioriteitenstelling verkregen door een verhoging van het investeringsartikel van de PTT. Deze verhoging is op budgettair neutrale wijze gefinancierd uit onder meer de verbetering van het bedrijfsresultaat. Indien in verband met de verdere groei van de vraag naar capaciteit, dan wel op basis van een behoefte aan nieuwe diensten, verdere uitbreiding van de investeringen nodig mocht blijken, zal conform het regeringsstandpunt bij het rapport van de commissie-steenbergen, de ruimte hiervoor gevonden worden door prioriteitenstelling binnen de huidige begrotingskaders. In de jaren 1989 en volgende zal in ieder geval een verdere verhoging van het investeringsniveau van de PTT nodig zijn. De voorgenomen oprichting van PTT Nederland NV zal het mogelijk maken om na 1988 via private financiering in deze extra investeringsbehoefte te voorzien. De oprichting van PTT Nederland NV is van groot belang voor de toekomst van de PTT en de concurrentiepositie van Nederland. Op 14 april heeft de Tweede Kamer ingestemd met het regeringsstandpunt over de taak en functie van de PTT met betrekking tot informatie- en telecommunicatietechnologie. Hiermee is groen licht gegeven voor de omzetting van het Staatsbedrijf in een privaatrechtelijke onderneming. Streefdatum voor de oprichting van PTT Nederland NV is 1 januari In verband hiermee is inmiddels een projectorganisatie opgezet, die de verzelfstandiging zal voorbereiden. In de loop van 1987 zullen wetsvoorstellen, voortvloeiend uit het besluit tot verzelfstandiging van de PTT, de Kamer bereiken. Momenteel vindt een studie plaats door een commissie onder voorzitterschap van professor Zegveld (TNO Delft) naar de mogelijkheid en de wenselijkheid van integratie van de lokale kabeltelevisienetten en de lokale PTT telecommunicatienetten. Dit onderzoek vloeit voort uit het Ministerraad-standpunt met betrekking tot het rapport van de commissie- Swarttouw. De commissie zal uiterlijk 1 januari 1987 het verslag van haar werkzaamheden aan de Ministers van Verkeer en Waterstaat en van Economische Zaken aanbieden. Zowel in het overleg met de Bijzondere Commissie PTT, als in het mondeling overleg van de Tweede Kamer met de staatssecretaris op 5 februari 1986, werd veel aandacht besteed aan de afstemming tussen de spreidings- en de verzelfstandigingsoperatie en de met dit laatste samenhangende reorganisatie. Verwacht wordt, dat rond 1 oktober 1986 de plannen voor de nieuwe concernorganisatie voor overleg met de vakbonden beschikbaar zullen zijn. Dan kan inzicht worden geboden in de in het spreidingsplan aan te brengen aanpassingen. Op 15 mei 1986 werd de directieverdieping van het Hunzehuys te Groningen in gebruik genomen. Op 10 december 1985 (zie kamerstuk nr. 1 6) werd de principebeslissing van de regering met betrekking tot de privatisering van de Rijksautomobielcentrale aan de Tweede Kamer toegezonden. Inmiddels heeft ten aanzien van deze beslissing overleg plaatsgevonden met de Bijzondere Commissie PTT en is advies gevraagd aan de Dienstcommissie RAC. Aan het Parlement is toegezegd dat voor de verzelfstandiging van de RAC in goed overleg met de Bijzondere Commissie PTT gekomen zal worden tot een datum die, gezien de relatie met de verzelfstandiging van de PTT, haalbaar is zonder dat onnodige vertraging optreedt. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 3

4 2. Herziene raming 1986 Ba ten on twikkeling Ten opzichte van de begroting zijn de exploitatiebaten f223,3 min hoger geraamd. Dit verschil kan als volgt aan de afzonderlijke bedrijfsonderdelen worden toegeschreven: Post (+ f69,0 min). De hogere raming bij de Post kan voor f40,0 min worden toegeschreven aan een sterkere stijging van de opbrengst postverkeer, voornamelijk als gevolg van een gunstiger verkeersontwikkeling bij de naar het buitenland verzonden post. Voorts zijn de baten bij de Post gunstig beïnvloed door hogere baten loketdiensten ad f26,2 min en hogere diverse baten ad f2,8 min. Telegrafie (-/- f 19,2 min). De lagere baten Telegrafie zijn voornamelijk veroorzaakt door lager geraamde opbrengsten telexverkeer en lager geraamde baten telexabonnementen. Telefonie (+ f 181,5 min). De gunstige verkeersontwikkeling bij Telefonie veroorzaakt ten opzichte van de begroting een toeneming van de opbrengst gesprekken met f45,4 min. De periodieke vergoedingen zijn door een gunstige ontwikkeling van het aantal aansluitingen, de afzet van apparatuur en de beschikbaar gestelde geleidingen f 104,0 min. hoger geraamd. De overige baten zijn voornamelijk door een hogere afzet van apparatuur f32,1 min. hoger dan begroot. Omroep en Televisie (-/- f8,0 min.). Lastenontwikkeling De bedrijfslasten komen in de herziene raming f85,7 min. hoger uit dan begroot. Deze hogere raming kan aan de volgende kostensoorten worden toegeschreven: Personeelslasten (-/- f 109,7 min.). Het verschil ad. f 109,7 min. is per saldo het gevolg van lager geraamde gemiddelde personeelslasten ad. -/- f 182,9 min. en 1333 taken hoger geraamde personeelsbezetting ad. f73,2 min. Rente kapitaalschuld (-/- f 11,1 min.). De daling van de rente kapitaalschuld vormt het saldo van het effect van een hogere kapitaalschuld ad. f8,9 min. en een lagere rente over de kapitaalschuld ad. f20,0 min. Afschrijvingen (+ f 103,4 min.). De afschrijvingen zijn als gevolg van aanpassing van een aantal afschrijvingspercentages alsmede door hogere investeringen en een hogere herwaardering hoger geraamd. Lasten materiaal en diensten door derden ( + f89,6 min.). Door een hoger materiaalverbruik en een hoger gebruik van diensten door derden, met name als gevolg van de toegenomen afzet, komen de lasten van materiaal en diensten door derden per saldo hoger uit. 3 V2%-heffing over de baten (+ f 13,5 min.). De hogere 3'/2%-heffing kan worden toegeschreven aan hoger geraamde externe baten. Bedrijfsresultaat Door een toeneming van de baten met f223,3 min. en een toeneming van de lasten met f85,7 min. zal het bedrijfsresultaat van de gezamenlijke dienstonderdelen met f 137,6 min. toenemen. Bij de Post en Telefonie verbetert het bedrijfsresultaat met respectievelijk f24,4 min. en f 135,2 min. Het resultaat bij de Telegrafie is thans f22,0 min. lager geraamd. Rente over fondsen en reserves De rente over de fondsen en reserves zal f50,5 min. lager uitkomen, in hoofdzaak als gevolg van een lager rentepercentage. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 4

5 II. MARKTONTWIKKELINGEN 11. Post In 1987 zal het binnenlands postverkeer toenemen met 1,5% (70 min. stukken) ten opzichte van Gesplitst naar losse post en partijenpost betekent dit een stijging van respectievelijk 0,7% (10 min. stukken) en 1,8% (60 min. stukken). Met uitzondering van de dagbladen komt een toename in het verkeer voor bij alle categorieën. In absolute zin komt de sterkste groei voor bij de partijenpost brieven/briefkaarten (35 min.) en de partijenpost drukwerken (15 min. stukken). De uit het buitenland ontvangen post zal ten opzichte van 1986 met 4 min. stuks toenemen (1,8%). De naar het buitenland verzonden post zal zich handhaven op het niveau van De lokethandelingen laten een stijging zien van bijna 1% (2 min. handelingen). 2. Openbare telegrafie inclusief tekstcommunicatie en data De daling in het openbare telegraafverkeer zal zich verder voortzetten. Volgens verwachting daalt het buitenlandse verkeer (met 14%) sterker dan het binnenlandse verkeer (5%). Een toenemend gebruik van alternatieve tekst- en datacommunicatiemogelijkheden veroorzaakt verzadigingsverschijnselen bij de vraag naar telexaansluitingen. De groei van het aantal telexaansluitingen zal hierdoor naar verwachting beperkt blijven tot T/2%. De groei van het telexverkeer zal zich voortzetten. Het buitenlandse telexverkeer zal met 3,5% toenemen. De groei van de buitenlandse handel oefent in dit opzicht een positieve invloed uit. Telex blijft voorshands een sterke infrastructuur voor elektronische tekstoverdracht. Dit komt door de internationale standaardisatie. Op basis van de huidige marktsituatie wordt voor de diensten Datanet, Telefax en Viditel verwacht dat de produktvernieuwing op dit terrein en de hierop gerichte inspanningen in tot een sterke groei van deze diensten zal leiden. Voor deze periode wordt voor Telefax, Viditel en Datanet een relatief grote groei van het aantal aansluitingen verwacht. Voor Teletex wordt met een bescheiden afzet rekening gehouden, dit in verband met de beginfase waarin dit produkt zich bevindt. 3. Telefonie De groei van het aantal telefoonaansluitingen zal in 1987 op ongeveer een zelfde niveau liggen als in 1986 ten gevolge van enerzijds een naderende verzadiging bij de nieuwvraag naar eerste aansluitingen en anderzijds een toenemende uitbreidingsvraag (tweede en volgende aansluitingen). De vraag naar aanleg - inclusief verhuizingen - zal naar verwachting een lichte stijging ten opzichte van 1986 te zien geven. Op het gebied van de randapparatuur zal intensivering van het beleid van produktvernieuwing, assortimentsuitbreiding en het bieden van een gemiddeld hoger kwaliteitsniveau noodzakelijk zijn om de toenemende concurrentie het hoofd te bieden. De zakelijke markt zal in 1987 vooral een toename te zien geven in de afzet van kleine telefooninstallaties. Dit is voornamelijk het gevolg van produktvernieuwing en een verbetering van de prijs-prestatieverhoudingen. Bij de recent geïntroduceerde produkten zal er vooral een grote vraag zijn naar aansluitingen op het nieuwe autotelefoonnet. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 5

6 Het telefoonverkeer zal in het binnenland toenemen met ruim 3% en naar het buitenland met ca. 9%. De Service 06 - waaronder het telefonische antwoordnummer - zal de verkeersgroei vooralsnog slechts in beperkte mate in positieve zin beïnvloeden. In latere jaren zal de invloed steeds meer merkbaar zijn. Overzicht ontwikkeling verkeer Omschrijving Eenheid Begroting Herziene raming 1986 POST Losse post binnenland Bi ieven/brief kaarten Drukwerken Pakjes/postpakketten Totaal Partijenpost binnenland Brieven/brief kaarten Drukwerken Dagbladen Periodieken Ongeadresseerde drukwerken Pakjes/postpakketten Totaal Totaal binnenlandse post Ontvangen buitenlandse post Totaal bestelde post Verzonden buitenlandse post Lokethandelingen TELEGRAFIE Binnenlandse telegrammen Verzonden buitenlandse telegrammen Nettovraag telexaansluitingen Aantal telexaansluitingen ultimo Wachtenden op telexaansluitingen ultimo Uitgaand buitenlands telexverkeer TELEFONIE Nettovraag telefoonaansluitingen Aantal telefoonaansluitingen ultimo' Toeneming aantal aansluitingen ultimo Totaal aanleg telefoonaansluitingen 2 Geregistreerde aanvragers ultimo Lokale gesprekken Interlokale gesprekken Internationale gesprekken min min min min min min min min min min min min min min min min ,40 0,42 0,43 0,46 0,49 0, ,25 0,29 0,34 0,33 0,40 0, ,9 0,9 1,0 1,3 1,0 0, ,7 40,2 39,3 38,1 36,6 35, ,7 0,7 0,7 0,7 0,6 0,7 min. min. 95,6 92,4 88,1 86,0 83,0 78, min min min Inclusief dienstaansluitingen en openbare spreekgelegenheden 2 Inclusief verhuizingen Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 6

7 III. PERSONEELSONTWIKKELING Gemiddelde personeelsbezetting PTT (exclusief militairen, afwezigen met non-activiteitsverlof, enz.) De werkgelegenheid bij de PTT, gemeten in het totaal aantal arbeidsplaatsen, zal in 1987 vrijwel op hetzelfde peil liggen als in De met de economische groei samenhangende positieve ontwikkeling van de vraag naar PTT-diensten heeft een positief effect op de werkgelegenheid bij de PTT. Anderzijds hebben produktiviteitsverbeteringen en het streven naar beheersing van de overhead een beperkende invloed op de werkgelegenheid. Door reorganisaties, decentralisatie en delegatie vinden verschuivingen in de omvang van de personeelsbezetting per bedrijfsonderdeel plaats. De totale werkgelegenheid komt naar verwachting in 1987 op (in 1986: ) taken. Dit betekent werk voor gemiddeld personen, waarvan circa vrouwen (1986: resp ). Het aantal personen met een deeltijdtaak stijgt van circa in 1986 naar in De personeelslasten zullen in 1987 als gevolg van een geringe daling van de personeelssterkte en een stijging van de gemiddelde loonkosten per saldo toenemen met f85,5 min. Uit de volgende tabellen valt de ontwikkeling in personeelssterkte en personeelslasten naar bedrijfsonderdeel af te lezen. Dienstonderdeel Ramingen Herziene Uitkomsten' 1987 ramingen Postdistricten Telefoondistricten Omroep- en televisiestations Radiodienst Centrale Werkplaats Ri ksautomobielcentrale Dr. Neherlaboratorium Dienst Omroepbijdragen Dienst Zegelwaarden te Haarlem Centrale Directie en diverse centrale diensten ? Totaal PTT Exclusief de PCGD. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 7

8 Overzicht personeelskosten PTT (in duizenden guldens) Ramingen Herziene Uitkomsten 1987 Ramingen Loon Sociale lasten uit hoofde van: Pensioen, wachtgeld, AOW/AWW, enz. Vakantie-uitkering Ziekte en ongevallen Jubileumgratificaties, enz. Algemene Kinderbijslag Wet Flex-uit Soc. Lasten in overige pers. lasten Loon (incl. soc. lasten) Overige personeelslasten: Ovorwerk- en wachttijdvergoeding Toelagen onregelmatige diensten Stuklonen 2 Toelagen, vergoedingen en gratificaties Totaal Exclusief de PCGD. 2 Vergoeding aan postagenten alsmede de vergoedingen per stuk voor het bezorgen van telegrammen, expressestukken, e.d.? Diverse toelagen aan personeel voor bepaalde dienstprestaties, vergoedingen voor verplaatsingskosten, reis- en pensionkosten bij wonen buiten standplaats, loonbetaling tijdens militaire dienst en personeelskosten van afgesloten boekjaren. PTT exclusief de PCGD Jaar Totale personeels- Gemiddelde personeels- Gemiddelde personeels- Indexcijfers personeelslasten bezetting lasten per man lasten per man (in min. gld.) , , , , , , Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 8

9 IV. FINANCIËLE RESULTATEN 1. Algemeen De voor 1987 begrote uitkomsten van het bedrijf laten het volgende beeld zien: in min. gld. Post 7. 37,2 Telegrafie 154,8 Telefonie 970,6 Lasten van het fonds tot dekking van pensioenvervangende uitkeringen aan personeel van de voormalige radiodistributiecentrales 7. 0,5 Resultaat bedrijfsvoering 1087,7 2. Post (artikelen 1a, 9a en 10a) Bij de Post zal het negatieve resultaat in 1987 met f27,9 min. afnemen tot f37,2 min. Dit is het gevolg van een bij de batentoeneming (f 1 74,5 min.) achterblijvende toeneming van de bedrijfslasten (inclusief het verschil tussen ingecalculeerde en verschuldigde rente) ad f 146,6 min. De toeneming van de baten is naast de toeneming van het verkeer met name het gevolg van de doorwerking in 1987 van de algemene tarief - maatregelen van 1 juli In 1987 vinden slechts enkele beperkte tariefwijzigingen plaats. Dit betreft de jaarlijkse aanpassing van de tarieven voor dagbladen en periodieken volgens de meerjarenafspraken met de overkoepelende uitgeversorganisaties NDP/NNP/NOTU en de verhoging ingevolge de meerjarencontracten met individuele verzenders als postorderbedrijven en internationale mailers. Voorts zal bij de internationale pakketpost per 1 januari 1987 een tariefverhoging van het Nederlandse tariefaandeel worden doorgevoerd die samenhangt met de doorgevoerde algemene tariefverhoging bij de Post op 1 juli Zoals gemeld in de begroting 1986 vond die mede haar oorzaak in de besluiten van het congres van de Wereld Postunie te Hamburg. Op grond van de internationale regelingen dient echter de invoering van een hoger begin- en eindaandeel in de pakketpost-tarieven primo kalenderjaar te geschieden. Het effect van deze verhoging op het hier ten lande te betalen tarief is in de meeste gevallen beperkt. De meeropbrengst bedraagt f6 min. 3. Telegrafie inclusief tekstcommunicatie en data (artikelen 1 b, 9b en 10b) Het bedrijfsresultaat bij Telegrafie zal in 1987 met f 20,5 min. toenemen tot f 1 54,8 min. als gevolg van een toeneming van de baten met f 31,4 min. en van een daarbij achterblijvende toeneming van de bedrijfslasten (inclusief het renteverschil) met f 10,9 min. 4. Telefonie (artikelen 1c, 9c en 10c) Bij Telefonie neemt het bedrijfsresultaat in 1987 met f46,4 min. toe ten opzichte van Het resultaat 1987 zal daardoor f970,6 min. bedragen. De mutatie in het resultaat ter grootte van f46,4 min. is de resultante van f21 8,4 min. hogere baten en f 1 72,0 min. hogere lasten (inclusief het renteverschil). Op 1 januari 1987 zal een lokaal tijdtarief worden ingevoerd, zoals is aangekondigd in de memorie van toelichting bij de Staatsbegroting Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 9

10 Enkele jaren geleden is hiertoe besloten omdat: - zeer langdurige gesprekken (b v. dataverkeer tussen computers) waarvan het aantal sterk groeit, niet in overeenstemming met de kosten kunnen worden getarifeerd; - het verkeerspatroon (spreiding over de dag en de week) niet door prijsdifferentiatie kan worden beïnvloed. Na invoering van lokale tijdtelling zal voor deze gesprekken hetzelfde tarief gelden als voor de interlokale gesprekken binnen het basistariefgebied. Ook in andere Europese landen is inmiddels een lokaal tijdtarief ingevoerd of in voorbereiding (Engeland, West-Duitsland, Zweden en Zwitserland). De in te voeren lokale tijdtelling zal als volgt worden geëffectueerd: - buiten vrije tijd bedraagt het tarief voor het lokale gebied (abonnees met hetzelfde netnummer) 1 telimpuls per 5 minuten; - in vrije tijd bedraagt het tarief voor het lokale gebied 1 telimpuls per 10 minuten. De hieruit voortvloeiende meeropbrengst bedraagt f45 min. Voor deze in de begroting 1986 reeds aangekondigde invoering van de lokale tijdtelling is compensatie geboden via de maatregelen met betrekking tot de verkoop van toestellen (zie brief aan de Tweede Kamer dd. 18 juni 1986; Kamerstuk G nr. 12). De marktsituatie vergt in steeds sterkere mate een marktconforme prijsen tariefstelling van de PTT-diensten en -produkten. In dit licht is ter verbetering van de tariefstructuur naast de vorengenoemde wijziging een pakket van tariefverhogingen en -verlagingen noodzakelijk welk zodanig is samengesteld dat het per saldo opbrengsten-neutraal is. De PTT wordt in toenemende mate geconfronteerd met concurrentie. Deze concurrentie manifesteert zich niet enkel bij de diensten die in de toekomst niet tot de concessie behoren maar ook bij de diensten die deel zullen uitmaken van de concessie. In dit verband kan met name gewezen worden op de concurrentie die de PTT ondervindt in het internationale telecommunicatieverkeer waar de omvang van het op zich goed renderende verkeer in belangrijke mate worden bepaald door de hoogte van de Nederlandse tarieven in relatie tot de tarieven die in het buitenland gelden. Tegen deze achtergrond wordt het streven naar een evenwichtige tariefstructuur, die gebaseerd is op concurrentie-overwegingen en een passende kosten-batenverhouding, voor de PTT van steeds groter belang. Om deze reden dient in 1987 een pakket tariefmaatregelen te worden doorgevoerd dat bestaat uit zowel tariefverhogingen als tariefverlagingen. Deze tariefmaatregelen zijn in lijn met de eerder geuite wens van de Kamer, om, indien grote tariefverhogingen noodzakelijk zijn, deze geleidelijk door te voeren. Ze vormen een eerste stap in de richting van een aanvaardbare kostendekking. De verhogingen worden over meerdere jaren uitgesmeerd. Bij vaststelling van de verhogingen is ernaar gestreefd de consequenties voor de individuele gebruiker te limiteren. De tariefverlagingen hebben voornamelijk betrekking op het internationale telecommunicatieverkeer. Voor de in deze sector door te voeren tariefverlagingen is een bedrag gereserveerd van minimaal f25 min. Bepaling van de definitieve invulling van tariefverlagingen gebeurt mede op basis van de tariefwijzigingen die in het buitenland worden doorgevoerd. De budgettaire consequenties en de door te voeren tariefaanpassing zijn weergegeven in de bijlagen VI en VII. Met betrekking tot de prijzen is het overigens van belang dat de PTT voor de diensten waar thans feitelijk sprake is van concurrentie, reeds in het begrotingsjaar voldoende armslag krijgt om snel te reageren op de ontwikkeling in de markt. Een adequaat reageren op zich wijzigende marktomstandigheden veronderstelt de mogelijkheid tot een slagvaardig hanteren van het prijsinstrument. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 10

11 De benodigde ruimte voor het prijsbeleid geldt vanzelfsprekend met name voor de in verkoop gegeven apparatuur, waarbij tevens de mogelijkheid dient te bestaan om het verkoopassortiment daar waar nodig uit te breiden met apparatuur die nu nog in huur wordt verstrekt. 5. Subsidies (artikel 2) Toekenning van subsidies vindt in het algemeen plaats in gevallen dat het bedrijfsbelang door de werkzaamheden van de gesubsidieerde instellingen - zij het vaak op indirecte wijze - wordt gediend en deze instellingen door onvoldoende middelen genoodzaakt zijn een beroep op externe instanties te doen. 1. Stichting «Personeel" en Kinderfonds PTT» 2. Stichting «Personeel" en Kinderfonds PTT» tot een bedrag gelijk aan de verliezen op verstrekte voorschotten aan personeel, geleden in gevallen, waarin op verzoek van het Staatsbedrijf tot kredietverlening werd overgegaan, geraamd op 3. Stichting «Het Nederlands Postmuseum» 4. Delfts Hogeschoolfonds 5. Studiefonds Technische Hogeschool Delft 6. Eindhoven's Hogeschoolfonds 7. Stichting Hogeschoolfonds Twente 8. Union Radio Scientifique Internationale 9. Nederlands Elektronica" en Radiogenootschap 10. Stichting Toekomstbeeld der Techniek 11. Vereniging tot bevordering van het elektronisch vakonderwijs te Amsterdam 12. Stichting Vervoerswetenschappelijk Instituut 13. Koning Willem I Stichting 14. Wubbo Ockelsstichting f Dit bedrag is afgerond op f f Bijdrage aan de «Stichting Nepostel» (artikel 3) Aangezien de vraag of in 1987 de algemene kosten van «Nepostel» volledig zullen worden gedekt uit de opbrengsten van projecten, nog niet met zekerheid positief kan worden beantwoord, is een PM-post opgenomen. Hierop zal uiteraard slechts dan een beroep worden gedaan als geen andere bronnen kunnen worden gevonden. 7. Afschrijvingen (artikel 4) Afschrijvingen op bedrijfsmiddelen worden bij de PTT op basis van hun vervangingswaarde berekend. Als gevolg hiervan is dan ook de ontwikkeling van het prijsniveau mede bepalend voor de grootte van het bedrag aan afschrijvingen. 8. Rente (artikel 5) De ingecalculeerde rente wordt berekend op basis van de vervangingswaarde van de bedrijfsmiddelen. In 1987 bedraagt deze rente f 1003,4 min. De verschuldigde rente over het door het Rijk verstrekte kapitaal bedraagt in 1987 f 686,4 min. Het verschil tussen de ingecalculeerde en de verschuldigde rente bedraagt f 317,0 min. Een specificatie naar de diverse bedrijfsonderdelen is opgenomen in artikel 10. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 11

12 9. Resultaten Het hierna volgende overzicht geeft een beeld van de resultatensituatie over het begrotingsjaar en een aantal daaraan voorafgaande jaren. In de onderstaande tabel is met het oog op de vergelijkbaarheid het effect van de PCGD op de cijfers over de jaren 1984 en 1985 geëlimineerd. In veelvouden van een miljoen gulden Omschrijving Ramingen Herziene Uitkomsten Uitkomsten 1987 ramingen Exploitatielasten Post 3 823,3 3672,7 3556,2 3335,9 Telegrafie 420,6 408,5 407,9 376,3 Telefonie 5 196,9 4988,6 4741,9 4512,2 Omroep en Televisie 91,7 89,8 91,8 90,3 Lasten pensioenfonds voormalig radiodistributiepersoneel 0,5 0,5 0,5-0,4 Totaal 9 533,0 9160,1 8797,3 8314,3 Exploitatiebaten Post 3 755,8 3581,3 3481,9 3294,0 Telegrafie 568,0 536,6 488,1 467,0 Telefonie 5 888,2 5669,8 5497,5 5069,0 Omroep en Televisie 91,7 89,8 91,8 90,3 Totaal ,7 9877,5 9559,3 8920,3 Verschil ingecalculeerde en verschuldigde rente: Post 30,3 26,3 24,8 28,0 Telegrafie 7,4 6, ,7 Telefonie 279,3 243,0 238,2 232,7 Totaal 317,0 275,5 264,9 261,4 Resultaten Post - 37,2-65,1-49,5-13,9 Telegrafie 154,8 134,3 82,1 91,4 Telefonie 970,6 924,2 993,8 789,5 Omroep en Televisie 0,0 0,0 0,0 0,0 Pensioenfonds voormalig radiodist ributiepersoneel 0,5-0,5 0,5 0,4 Resultaat bedrijfsvoering 1 087,7 992,9 1026,9 867,4 Rente van fondsen en reserves 859,1 740,3 675,6 659,8 Totaal resultaat ,2 1702,5 1527,2 Uitkering aan het Rijk 15,0 15,0 15,0 15,0 Toevoeging aan fondsen en reserves: uit het totaalresultaat 1 931,8 1718,2 1687,5 1512,2 Ten laste van AV W 0,5 0,5 0,5-0,4 Als balansmutatie 0,5 0,5 0,4 0,3 Totale toevoeging aan fondsen en reserves 1 931,8 1718,2 1686,6 1511,5 Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 12

13 10. Financiering Het hierna volgende overzicht geeft een beeld van de financieringssituatie over het begrotingsjaar en een aantal daaraan voorafgaande jaren. In de onderstaande tabel is met het oog op de vergelijkbaarheid het effect van de PCGD op de cijfers over de jaren 1984 en 1985 geëlimineerd. In veelvouden van een miljoen gulden Begroting 1987 Herziene Uitkomsten raming Investeringen in duurzame activa 2078,0 1981,6 1708,5 1572,6 Voorraadmutaties memorie memorie 226,9 8,8 Deelnemingen 4,1 7,7 12,3 2,8 Geldleningen 0,9 0,7 0,1 0,2 Kapitaaluitgaven 2083,0 1990,0 1947,8 1584,4 Financieringsmiddelen: Verkoop bedrijfsmiddelen memorie memorie 3,6 3,2 Opbrengst deelnemingen memorie memorie 0,2 0,4 Afschrijvingen 1773,1 1658,9 1515,7 1391,1 Toevoeging aan de reserves 1Ü ,2 1636,6 1511,4 3'/2%-hefflng over de bedrijfsbaten 340,2 325,8 307,0 285,2 Winstuitkering 15,0 15,0 15,0 15,0 4060, ,1 3206,3 Netto bijdrage in de algemene middelen 1977, ,3 1621,9 Aan het Rijk wordt voorts uitgekeerd: - Kapitaalrente 686,4 Minus rente van bij het Rijk belegde reserves 859,1 675,3 740,3 667,2 675,6 660,9 659,8 Per saldo aan het Rijk uit te uit te keren rente 7.172, ,0 7. 8,4 1,1 Totaal door de PTT netto uit te keren aan het Rijk 1804,4 1662,9 1571,9 1623,0 Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 13

14 V. INVESTERINGEN Voor de realisatie van het investeringsprogramma 1987 is een bedrag van f2083 min. beschikbaar gesteld. Het bedrag is als volgt samengesteld: - f2078 min. ten behoeve van de voorbereiding, oprichting, uitbreiding en vernieuwing van duurzame bedrijfsmiddelen; - f 0,9 min. voor een kasgeldlening aan de «Stichting Personeel" en Kinderfonds PTT»; - f4,1 min. voor deelneming in «Inmarsat». De PTT is voornemens om in 1986 deel te nemen in de in 1985 opgerichte joint venture Geo-Marktprofiel B.V. Deze joint venture is opgericht door Interview/BV, Benton en Bowles Communication BV en Interlanden BV. Geo-Marktprofiel richt zich op het tot stand brengen van een grotere selectiviteit van ongeadresseerde post en direct-mail door middel van toevoeging van niet persoonsgebonden socio-geografische kenmerken van de woonomgeving aan het postcodebestand. Hiermee wordt bereikt dat bedrijven beter in staat zijn om de door hen beoogde marktdoelgroepen te bereiken door middel van ongeadresseerde post en direct-mail, hetgeen tevens zal leiden tot minder irritatie bij de ontvanger van deze post. De investeringen in 1987 worden hieronder nader toegelicht en gespecificeerd. Terreinen en gebouwen f283,1 min. (art. 14, onderdeel a) Voortzetting en voltooiing van bouwwerken in uitvoering Nieuwe projecten Aankoop terreinen en opstallen Uitbreiding en vernieuwing van installaties Beveiligingsvoorzinningen gebouwen Het plan omvat onder meer de volgende projecten: f f f f f f 108,5 min 116,6 min. 8,1 min. 32,9 min. 17,0 min. 283,1 min. Post - Expeditieknooppunt: Amsterdam. - Voorsorteercentra: Eindhoven, Eist, Nijkerk, Sneek, Steenwijk, Winsum en IJsselstein. - Overige bouwprojecten: Amsterdam, Alphen, Bodegraven, 's-gravenhage, Putten, Roosendaal, Rotterdam en Tilburg. Telecommunicatie De bedragen zullen worden bestemd voor het voortzetten van de nieuwbouw c.q. uitbreiding van 5 telefoongebouwen voor lokale centrales. Voorts zal in uitvoering worden genomen de uitbreiding van 33 gebouwen voor telefoonapparatuur en onder meer de nieuwbouw van het regiokantoor te Stadskanaal en de nieuwbouw van het regiokantoor te Winschoten. Overige diensten In de begroting is rekening gehouden met nieuwbouwprojecten voor de Centrale Directie in Groningen. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 14

15 Telegrafie en Datacommunicatie f 150 min. (art. 14, onderdelen j, k, I, m, n) De verdeling is als volgt: a. Telegraafcentrales b. Telegraaftransmissie-apparatuur c. Verreschrijvers on toebehoren bij aangeslotenen d. Datacommunicatie e. Viditel f. Facsimile g. Teletex h. Memocom f 10 m n. f 13 m n. f 20 m n. f 90 m n. f 4 m n. f 3 m n. f 3 m n. f 7 m n. f 150 m n. Een bedrag van f33 min. (b en c) is nodig om aan de vraag naar telexaansluitingen te voldoen. Er vindt een verschuiving plaats in de behoefte aan tekstcommunicatie in de vorm van telex naar andere vormen, zoals Telefax, Teletex en Memocom. Door de groeiende markt is er echter nog een grote behoefte aan moderne telexfaciliteiten. De veranderingen zullen voor een deel ten koste gaan van de traditionele telex. Het bedrag voor datacommunicatie is grotendeels bestemd voor het aansluiten van abonnees op Datanet 1. Voor Viditel zijn behalve voor de toenemende vraag, ook bedragen voor de uitbreiding van faciliteiten nodig. Voor memocom is uitbreiding van de dataverwerkingapparatuur aan de orde. Centrale inrichtingen telefonie f 537 min. (art. 14, onderdeel o) Het begrote bedrag is als volgt samengesteld: a. Uitbreiding met (semi)electionische systemen b. Voorzieningen t.b.v. internationaal verkeer c. Stroomvoorzieningen d. Overige apparatuur e. Softwareontwikkeling telefoonsystemen f. Integratieheffing BTW f 352 min. 5 min. 6 min. 128 min. 40 min. 6 min. 537 min. Er wordt op grote schaal gestart met het installeren van nummercapaciteit 5ESS PRX ( nummers). Ook de aankoop van AXE wordt met nummers verhoogd tot nummers. De digitalisering van het interlokale verkeersnet houdt gelijke tred met de aankoop van de nummercapaciteit. Dit betekent dat bijna 30% van het interlokale verkeer reeds digitaal wordt afgewikkeld. Interlokale verbindingsmiddelen f254 min. (artikel 14, onderdeel p) Specificatie: a. Interlokale kabels b. Versterkerinrichtingen c. Straalverbindingen d. Voorzieningen t.b.v. de omroep e. Integratieheffing BTW f f f f f 71 min. 142 min. 36 min. 1 min. 4 min. f 254 min. In 1987 zal 900 km interlokale kabel worden gelegd, mede in verband met de digitalisering van het telefoonnet en de invoering van glasvezeltechniek. Er zullen 1100 eenheden digitale lijnapparatuur worden geïnstalleerd in verband met de digitalisering. De bouw van digitale straalverbindingen voor het lange en middellange afstandsnet vormt het grootste deel van de plannen voor straalverbindingen. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 15

16 Lokale kabels telefonie f235 min. (art. 14 onderdeel q) Het bedrag is bestemd voor: a. Het uitbreiden van de lokale verbindingsnetten. Deze uitbreiding is noodzakelijk door de voortgaande toeneming van het telefoonverkeer, de groeiende behoefte aan bijzondere verbindingen en het stichten van nieuwe telefooncentrales. b. Het aanleggen van koppelnetten voor kabel-tv, waarmee aan de vraag naar hoogfrequent transport van televisiesignalen kan worden voldaan. c. Het leggen van voedingskabels tussen de telefooncentrales en kabelverdelers om aan de vraag naar telefoonaansluitingen te voldoen. d. Het vervangen van kabels die technisch verouderd zijn. e. De integratieheffing BTW over de eigen lonen. Huistelefoon- en signaalinrichting f 116 min. (artikel 14, onderdeel s) Dit bedrag is bestemd om aan de sterk gestegen vraag naar zowel nieuw te plaatsen als te vervangen bedrijfstelefooninstallaties te voldoen, alsmede voor het aanleggen van het PTT-alarmcommunicatiesysteem. Mobilofonie/semafonie f181 min. (artikel 14, onderdeel u) Het geraamde bedrag dient voor de uitbreiding en vervanging van openbare mobilofoondiensten, niet openbare mobilofoondiensten, semafoondiensten en stadsoproepdiensten. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 16

17 VI. ONTWIKKELINGEN OP MIDDELLANGE TERMIJN 1. Algemeen In de komende jaren zullen recent in gang gezette ontwikkelingen op brede schaal toepassing vinden binnen de PTT. Bij Telecommunicatie gaat daarbij met name de gedachte uit naar de invoering van een volledig gedigitaliseerd net en daarmee samenhangend de mogelijkheid voor verdere ontwikkelingen op het gebied van data- en tekstcommunicatie. Bij de Post zullen de eerstkomende jaren op grote schaal loketterminals worden ingezet. Voorts zal bij dit bedrijfsonderdeel gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden die elektronische communicatiemiddelen bieden voor het aanbieden van nieuwe diensten. Gelet op het infrastructurele karakter van het bedrijf is voor zowel Post als Telecommunicatie de met de vraag naar PTT-diensten samenhangende bezetting van de netwerken van groot belang voor een renderende bedrijfsvoering. In dit licht is stimulering van de vraag en ontwikkeling van nieuwe diensten van groot belang. De omvang van het Post- en Telecommunicatieverkeer die in belangrijke mate wordt bepaald door de economische omstandigheden zal naar verwachting de eerstkomende jaren verdere groei te zien geven. Van groot belang voor de PTT is de tijdige afronding van de besluitvorming over de verzelfstandiging van het Staatsbedrijf. 2. Post In haar standpuntbepaling met betrekking tot de adviezen van de commissie-steenbergen heeft de Regering het advies van de commissie overgenomen om de huidige taken van de PTT-Post inhoudelijk ongewijzigd te handhaven. De Regering deelt namelijk de opvatting van de genoemde commissie dat, mede door de vanouds aanwezige concurrentie, PTT-Post zich binnen de huidige status en structuur in de loop der jaren sterk klantgericht heeft ontwikkeld. Niettemin zullen de veranderingen in status en structuur van de PTT in de komende jaren van groot belang zijn voor het opereren van PTT-Post. In dit kader heeft de commissie-steenbergen ook aanbevolen PTT-Post meer armslag te geven op het terrein van de bedrijfseconomische exploitatie en het aan te bieden dienstenpakket. Een gevarieerd pakket is nodig om optimaal gebruik te kunnen maken van de bestaande infrastructuur. Het streven van de Post is gericht op het behalen van een redelijk rendement op het geïnvesteerd vermogen op basis van voldoende marge op de omzet. Deze doelstelling komt, naast een op efficiency en kwaliteit gericht beleid, tot uitdrukking in het streven naar een verhoging van de verkeersgroei per afgiftepunt van vooral de hoofdprodukten. Hiermee wordt bereikt dat de gemiddelde kosten per vervoerd poststuk of per verrichte handeling zo laag mogelijk worden gehouden. In dit verband wordt opgemerkt dat een belangrijke exogene factor als de groei van het woningenbestand, gepaard gaande met een daling van het gemiddeld aantal personen per huishouding, een produktiviteitsverlagend effect heeft. Ten aanzien van het commerciële beleid is daarom het bereiken van verkeersgroei de hoofddoelstelling. Voor de concurrentiepositie van de hoofdprodukten van PTT-Post zijn de activiteiten van particuliere bezorg diensten en de zelfbezorging van post door instellingen en bedrijven van belang. Van toenemende betekenis voor het vervoerbedrijf is de deelmarkt postreclame. Ingespeeld wordt op de daarbij aanwezige behoefte aan bijgewerkte adresbestanden, prepostale diensten en kennis omtrent de belangstellingsgebieden van gebruikers en selectieve huis-aan-huis verspreiding. In de markt van het kleingoederenvervoer wordt door onder Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2

18 andere produktverbetering getracht het traditionele, grote marktaandeel ten minste te handhaven. Door middel van overleg met overkoepelende organisaties van klanten en klantengroepen wordt doorlopend getracht tot een betere afstemming van de postale dienstverlening op de behoeften van de gebruikers te komen. Daarbij wordt onder andere gestreefd naar verdere vereenvoudiging van de tariefstructuur en de verzendingsvoorwaarden, alsmede naar vergroting van de toegankelijkheid (b.v. de aanbiedingsmogelijkheden met betrekking tot streekpost en kleingoederenvervoer en het afhalen van post). Voor zowel de binnenlandse als de internationale exprespost wordt gestreefd naar nog snellere overkomsttijden en wat het internationale verkeer betreft tevens naar een verdere uitbreiding van het aantal aan de EMS (Express Mail Service) deelnemende landen. Plannen zijn in ontwikkeling om te komen tot een belangstellingsregistratie op basis waarvan aan geïnteresseerden op aanvraag informatie kan worden toegezonden, betrekking hebbende op de interessegebieden van de geadresseerden. Nagegaan wordt op welke wijze met dit doel een samenwerkingsverband kan worden aangegaan met een daarvoor in aanmerking komend bedrijf. Door het verzamelen van demografische gegevens en belangstellings- c.q. bezitsinformatie betreffende gezinshuishoudingen, welke vrijwillig deze gegevens opleveren, kan het bedrijfsleven zijn direct mail-activiteiten optimaliseren. Tevens wordt bereikt dat gezinshuishoudingen minder direct mail ontvangen over onderwerpen die buiten hun interessesfeer liggen. Organisatorische en technische ontwikkelingen zijn van invloed op de procesvoering. De huisvesting van de twaalf expeditieknooppunten in passende gebouwen nadert haar voltooiing. In deze knooppunten wordt, niet alleen om efficiency redenen, maar ook ter verbetering van de arbeidsomstandigheden, meer en meer gebruik gemaakt van de meest moderne technische mogelijkheden op het gebied van mechanische en automatische verwerkingsapparatuur. Mogelijkheden voor het aanbieden van nieuwe diensten worden geboden door toepassing van elektronische communicatiemiddelen. De reeds aangekondigde nieuwe dienstverlening waarbij klanten de mogelijkheid wordt geboden post langs elektronische weg aan te bieden, zal na introductie in 1986 naar verwachting in de komende jaren een regelmatige groei te zien geven. De kwaliteit van de Faxpost is in 1986 belangrijk verbeterd door de ingebruikneming van moderne apparatuur. Voorts zal, waar mogelijk, het aantal gebruiksmogelijkheden worden uitgebreid. In internationaal verband wordt gestreefd naar verdere uitbreiding van het aantal deelnemende landen. Bij de loketdienst worden loketterminals ingezet. Nadat proeven zijn genomen in het gebied Eindhoven zullen tussen en 1989 alle loketten van de postinrichtingen in Nederland worden uitgerust met terminals. Dit zal mogelijkheden bieden om nieuwe opdrachtgevers te interesseren. Toepassing van terminals werkt bovendien service-verhogend voor het publiek en efficiency-verhogend in de interne bedrijfsvoering. Aansluiting vindt plaats bij het gebruik door de Postbank van de nieuwe giropas met magneetstrip en het persoonlijke identificatienummer (fraudebestrijding). Voorts is een aanvang gemaakt met de plaatsing van gelduitbetaalautomaten op een aantal postinrichtingen. Ten behoeve van de informatievoorziening komt er een elektronische infrastructuur voor de gegevensverwerking. Het vorig jaar ingevoerde «Infocentrum» biedt aan PTT-diensten, overheidsinstanties, Postbank N.V. en andere particuliere bedrijven en instellingen de mogelijkheid op een moderne manier in de hallen van postkantoren folders en dergelijke neer te leggen ter medeneming door het publiek. In dit verband is aanleiding gevonden om de condities waaronder Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 18

19 dit gebeurt voor alle gebruikers gelijk te doen zijn, hetgeen erop neerkomt dat ook van de hierboven laatstgenoemde opdrachtgevers drukwerken kunnen worden neergelegd welke (mede) een bestelbon of anderzins een mogelijkheid tot transactie bevatten. Deze vernieuwingen hebben tot doel het netwerk van loketkantoren naar de eisen van de tijd uit te rusten hetgeen uit het oogpunt van klantgerichtheid en efficiency, zowel voor het PTT-bedrijf als voor de door derden aan PTT opgedragen diensten, een verdere verbetering in de kwaliteit van de dienstverlening tot gevolg zal hebben. De bescherming van de privacy van het publiek bij het afdoen van postzaken aan de loketten heeft grote aandacht. 3. Telecommunicatie Algemeen In de komende jaren zal de toepassing van nieuwe technologieën op het telecommunicatieterrein in steeds sterkere mate plaatsvinden. Informatietechnologie en telecommunicatietechnologie groeien naar elkaar toe. Op beide terreinen, maar met name ook op het gebied van telecommunicatie ontstaan nieuwe mogelijkheden met betrekking tot transport, weergave en distributie van gegevens. Telecommunicatie is van toenemend belang voor de infrastructuur van de op informatie gebaseerde economie. Het belang van goede telecommunicatie-voorzieningen wordt dan ook allerwege ingezien. De telecommunicatie-infrastructuur en de daarmee geleverde diensten zijn mede voorwaardenscheppend zowel voor het maatschappelijk gebruik van de nieuwe diensten als voor de activiteiten van het bedrijfsleven op elk terrein. Het is verheugend dat de Regering en Tweede Kamer op grond van de aanbevelingen van de commissie-steenbergen tot zodanige maatregelen heeft besloten, dat het telecommunicatiebedrijf de nodige armslag krijgt om zijn belangrijke taken in de toekomst op adequate wijze uit te voeren. Bij de genoemde ontwikkelingen zal niettemin de overdracht van spraak in de eerste decennia de voornaamste bron van verkeer en inkomsten van de telecommunicatie blijven; de niet-spraak-toepassingen gaan echter een steeds belangrijker rol spelen. In de eerstkomende periode zullen de nieuwe ontwikkelingen vooral toepassing vinden bij bedrijven en instellingen, met name op het gebied van tekst- en datacommunicatie. In toenemende mate zal er ook behoefte ontstaan aan integratie van telecommunicatietoepassingen (spraak, tekst, data, beeld); door deze integratie kan een waardevolle bijdrage en stimulans worden geleverd op het gebied van kantoorautomatisering. Gezien de complexiteit van deze materie is internationale samenwerking noodzakelijk. Het beleid van de PTT is erop gericht haar actieve rol in het standaardiseren, coördineren en stimuleren van informatie-transport en daarmee ook van het gebruik, te continueren en zonodig uit te breiden. De groei van het aantal telefoonaansluitingen voor particulier gebruik blijft bestaan maar zal als gevolg van de marktverzadiging in deze sector wel afnemen. De vraag naar aansluiting en diensten voor de zakelijke markt zal sterk afhankelijk zijn van de algemene economische situatie en de voortschrijding van de technische mogelijkheden. De groei van het aantal telexaansluitingen zal zich voortzetten maar wel op een lager niveau. Het telefoon- en telexverkeer zal blijven toenemen, vooral het internationale verkeer. Infrastructurele voorzieningen Algemeen De digitalisering van het Nederlandse telefoonnet wordt volgens plan voortgezet. Digitalisering vindt plaats als gevolg van de technische Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 19

20 ontwikkelingen die economisch toepassen mogelijk hebben gemaakt en daardoor tot marktbehoefte hebben geleid. Een digitaal net biedt grote flexibiliteit in de overdracht van allerlei soorten informatie. Met de verdere invoering van digitale schakelmiddelen en transmissiesystemen zal een volledig gedigitaliseerd net ontstaan. Geïntegreerde spraak-, tekst- en data-toepassingen kunnen dan via één net worden afgehandeld. (Informatiesoort-onafhankelijk transport). Digitalisering van zowel de schakel- als de transmissiemiddelen vraagt evenwel grote investeringen die over een groot aantal jaren moeten worden gespreid. Versnelling is alleen mogelijk indien hiervoor extra financiële middelen ter beschikking komen. In eerste instantie zal het zogenaamde «hoogste» verkeersnet gedigitaliseerd worden. Onder het hoogste verkeersnet wordt verstaan het net tussen de districtscentrales. Dit net zal reeds in 1988 op beperkte schaal direct toegankelijk zijn voor zakelijke gebruikers die een digitale bedrijfstelecommunicatie-uitrusting hebben. Dan zal tevens een aanvang worden gemaakt met de invoering van ISDN (Integrated Services Digital Network)-diensten. Schakelmiddelen Wat de schakelmiddelen (centrales) betreft, zullen eerst de oudste typen elektro-mechanische telefooncentrales worden vervangen door digitale centrales. Begonnen is met de districts- en knooppuntcentrales. De digitale centrales zullen in de eerstvolgende jaren worden geleverd door AT&T/Philips, Ericsson en na 1988 ook door ITT. In 1987 zal in elk technisch telefoondistrict (totaal 22) ten minste één digitale verkeerscentrale aanwezig zijn. De computer-bestuurde analoge (semi-elektronische) telefooncentrales die de laatste jaren geïnstalleerd zijn en die ook reeds een aantal nieuwe diensten kunnen verwerken, zullen pas als laatste aan de beurt komen voor vervanging. Datanet-1 De sterk stijgende behoefte aan verschillende toegangsmogelijkheden tot computers, databases, terminals enz. en aan snelle overdracht van informatie tussen deze apparatuur, onderstreept de maatschappelijke betekenis van het datatransport. Van de mogelijkheden om via Datanet-1 internationaal dataverkeer af te wikkelen met openbare datanetten in tal van andere landen wordt in toenemende mate gebruik gemaakt. Het aantal aansluitingen op het datanet is sterk gestegen. Naar verwachting zal deze trend zich voortzetten. Door uitbreiding van diensten en faciliteiten zullen de gebruiksmogelijkheden van het Datanet in de komende jaren verder toenemen. Agglomeratienetten In samenhang met de landelijke digitalisering is een digitale telecomminicatie-infrastructuur met glasvezelverbindingen in de agglomeraties Amsterdam, 's-gravenhage en Rotterdam tot stand gekomen. Deze agglomeratienetten, die naar behoefte kunnen worden uitgebreid, zijn geschikt voor (data)communicatie met zeer hoge snelheden, videoconferencing, onderlinge koppeling van Local Area Networks (LAN) en koppeling van digitale bedrijfscentrales, zowel onderling als aan het openbare net. Deze netten bieden ook mogelijkheden voor de Multisat-diensten (zie onder Multisat). De PTT maakt door de realisering van de agglomeratienetten en de grondstations voor Multisat-diensten de realisatie van Teleports mogelijk, daarbij zelfs deels vooruitlopend op toekomstige ontwikkelingen. Tweede Kamer, vergaderjaar , hoofdstuk G, nr. 2 20