CYBER OPERATIONS DS/DOBBP. Kol ir. Hans Folmer Commandant Taskforce Cyber

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "CYBER OPERATIONS DS/DOBBP. Kol ir. Hans Folmer Commandant Taskforce Cyber"

Transcriptie

1 CYBER OPERATIONS DS/DOBBP Kol ir. Hans Folmer Commandant Taskforce Cyber 13 oktober 2012

2 Dreiging 2

3 3

4 Wat is cyber? Cyber space Cyber security Cyber defense Cyber operations Cyber warfare 4

5 Cyber space Cyber security Cyber defense Cyber crime Cyber terrorisme Cyber activism Cyber war 5

6 Govt working on defensive cyberweapon / Virus can trace, disable sources of cyber-attacks The Yomiuri Shimbun The Defense Ministry is in the process of developing a computer virus capable of tracking, identifying and disabling sources of cyber-attacks, The Yomiuri Shimbun has learned. 6

7 Qiao & Wang Unresticted Warfare 1999 One hacker + one modem causes an enemy damage and losses almost equal to those of a war. 7

8 8 KPU Webinkel

9 9

10 Cyber dreiging Defensie is afhankelijk en daarmee kwetsbaar Kans Geldt ook voor de tegenstander Conclusie Defensie moet kunnen opereren in het cyber domein 10

11 General Sir David Richards, UK CHOD We must learn to defend, delay, attack and manoeuvre in cyberspace, just as we might on the land, sea or air and all together at the same time. 11

12 12

13 Defensie Cyber Strategie De Defensie Cyber Strategie geeft de komende jaren richting, samenhang en focus aan de integrale aanpak voor de ontwikkeling van het militaire vermogen in het digitale domein. Zij is daardoor van wezenlijk belang voor de toekomstige effectiviteit en relevantie van onze krijgsmacht. Drs. J.S.J. Hillen Minister van Defensie, juni

14 Cyber operations Defensie beschouwt digitale middelen daarom nadrukkelijk ook als operationele capaciteiten als wapen of inlichtingenmiddel die integraal deel moeten gaan uitmaken van het operationele vermogen van de krijgsmacht. Het gaat daarbij om de bescherming van de eigen netwerken, systemen en informatie tijdens inzet, de inzet van offensieve capaciteiten en het vergaren langs digitale weg van aan de inzet gerelateerde inlichtingen. Defensie Cyber Strategie, juni

15 Speerpunten 1. de totstandkoming van een integrale aanpak; 2. de versterking van de digitale weerbaarheid van Defensie ( defensief ); 3. de ontwikkeling van het militaire vermogen om cyber operations uit te voeren ( offensief ); 4. de versterking van de inlichtingenpositie in het digitale domein ( inlichtingen ); 5. de versterking van de kennispositie en het innovatieve vermogen van Defensie in het digitale domein, met inbegrip van de werving en het behoud van gekwalificeerd personeel ( adaptief en innovatief ); 6. de intensivering van de samenwerking in nationaal en internationaal verband ( samenwerking ). 15

16 Cyber in een conflict? Een zuiver cyber conflict is onwaarschijnlijk; Wat is een cyberwapen? Cyber situational awareness!!!! Cyber is deel van het planningsproces; Cyber capacteit is een force multiplier; Cyber capaciteiten zijn niet de massa vernietigingswapens van de toekomst; 16

17 Defensie Cyber Programma Intensivering uit de beleidsbrief Start , totaal M 50 in 4 jaar Oprichting Taskforce Cyber (2012) Inrichten Defensie Cyber Commando (2015) Inrichten Defensie Cyber Expertise Centrum (2014) 17

18 Dank U! 18

Wat is de Cyberdreiging in Nederland?

Wat is de Cyberdreiging in Nederland? Wat is de Cyberdreiging in Nederland? Wat is de rol van Defensie? DS/Directie Plannen Kol ir. Hans Folmer Commandant Taskforce Cyber 11 april 2014 Digitale omgeving 2 De veranderende informatiemaatschappij

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 321 Defensie Cyber Strategie Nr. 2 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 26

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

Luitenant-kolonel C. Verdonk, commandant DCEC

Luitenant-kolonel C. Verdonk, commandant DCEC Luitenant-kolonel C. Verdonk, commandant DCEC In de Defensie Cyber Strategie (27 juni 2012) staat beschreven dat Defensie een eigen cybervermogen gaat opbouwen die bestaat uit een defensieve, offensieve

Nadere informatie

ONGERUBRICEERD/ALLEEN VOOR OFFICIEEL GEBRUIK. SBIR-pitch: Defensieverkenningen. cyberspace

ONGERUBRICEERD/ALLEEN VOOR OFFICIEEL GEBRUIK. SBIR-pitch: Defensieverkenningen. cyberspace SBIR-pitch: Defensieverkenningen in cyberspace Inhoud 2 1. Aanloop naar de ontwikkeling van CNA-capaciteit 2. Verkennen van het digitale domein 3. Concrete behoefte Adviesaanvraag regering bij AIV/CAVV

Nadere informatie

DEFENSIE CYBER STRATEGIE

DEFENSIE CYBER STRATEGIE DEFENSIE CYBER STRATEGIE 3 > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 321 Defensie Cyber Strategie Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 27

Nadere informatie

Cyber Operations DEFENSIE ONTWIKKELT EEN NIEUW WAPEN

Cyber Operations DEFENSIE ONTWIKKELT EEN NIEUW WAPEN DEFENSIE ONTWIKKELT EEN NIEUW WAPEN Cyber Operations O One hacker and one modem cause an enemy damage and losses almost equal to those of a war. Qiao Liang and Wang Xiangsui, Unrestricted Warfare (1999)

Nadere informatie

Aanpak toenemende digitale dreiging Defensie geeft vorm aan cybercapaciteit

Aanpak toenemende digitale dreiging Defensie geeft vorm aan cybercapaciteit Aanpak toenemende digitale dreiging Defensie geeft vorm aan cybercapaciteit Digitale spionage en cybercriminaliteit vormt volgens veel deskundigen en inlichtingendiensten momenteel de grootste dreiging

Nadere informatie

Kabinetsreactie op het AIV/CAVV-advies Digitale Oorlogvoering

Kabinetsreactie op het AIV/CAVV-advies Digitale Oorlogvoering Kabinetsreactie op het AIV/CAVV-advies Digitale Oorlogvoering Op 17 januari heeft een gezamenlijke commissie van de Adviesraad voor Internationale Vraagstukken (AIV) en de Commissie van Advies inzake Volkenrechtelijke

Nadere informatie

cyber integraal onderdeel van ons hele optreden Defensie Cyber strategie

cyber integraal onderdeel van ons hele optreden Defensie Cyber strategie cyber integraal onderdeel van ons hele optreden Defensie Cyber strategie Cyber. Voor velen is het een vaag begrip. Voor Defensie is het echter iets om steeds meer rekening mee te houden. Tijdens het symposium

Nadere informatie

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen.

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen. Speech Erik Akerboom, Secretaris-generaal Ministerie van Defensie Symposium KVNRO Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen Donderdag 20 november, KMA te Breda Dames en heren, Welkom op dit symposium

Nadere informatie

Nota van Inlichtingen 2 e tender SBIR cyber security, 24 januari 2014

Nota van Inlichtingen 2 e tender SBIR cyber security, 24 januari 2014 Nota van Inlichtingen 2 e tender SBIR cyber security, 24 januari 2014 Behorende bij de pitch en informatiebijeenkomst op 24 januari 2014 in Den Haag. Deze nota bevat de vragen die tijdens de bijeenkomst

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 000 X Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2012 Nr. 99 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld

Nadere informatie

Weet u hoeveel artikelen er in Amerika zijn geschreven over het fenomeen cyberterrorisme?

Weet u hoeveel artikelen er in Amerika zijn geschreven over het fenomeen cyberterrorisme? 1 Cybercrime vergt integrale aanpak Toespraak Commandant der Strijdkrachten, Generaal T.A. Middendorp, ter gelegenheid van het symposium Cybercrime; de digitale vijand voor ons allen op 20 nov 2014, te

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 28 676 NAVO Nr. 278 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 26 oktober 2017 Inleiding

Nadere informatie

Nationale crisisbeheersing en CIMIC. Prof. dr. Rob de Wijk Directeur HCSS en HSD Hoogleraar IB Leiden

Nationale crisisbeheersing en CIMIC. Prof. dr. Rob de Wijk Directeur HCSS en HSD Hoogleraar IB Leiden Nationale crisisbeheersing en CIMIC Prof. dr. Rob de Wijk Directeur HCSS en HSD Hoogleraar IB Leiden Van klassieke rampenbestrijding naar moderne crisisbeheersing Interne en externe veiligheid raken verweven

Nadere informatie

Oproep SBIR cyber security Sluitingsdatum: 17 september 2012 17:00 uur

Oproep SBIR cyber security Sluitingsdatum: 17 september 2012 17:00 uur Oproep SBIR cyber security Sluitingsdatum: 17 september 2012 17:00 uur Het digitale domein is essentieel geworden voor het functioneren van de Nederlandse samenleving, zowel voor het economische verkeer

Nadere informatie

INNOVEREN VOOR EEN VEILIGE EN VEERKRACHTIGE CYBERSPACE

INNOVEREN VOOR EEN VEILIGE EN VEERKRACHTIGE CYBERSPACE INNOVEREN VOOR EEN VEILIGE EN VEER- KRACHTIGE CYBERSPACE ICT is overal, soms zelfs zonder dat we er ons van bewust zijn. Dat brengt ons veel positiefs, maar tegelijkertijd zorgt de groeiende afhankelijkheid

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag. Datum 23 februari 2015 Betreft Actualisering Defensie Cyber Strategie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag. Datum 23 februari 2015 Betreft Actualisering Defensie Cyber Strategie > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

De Militaire Inlichtingenen

De Militaire Inlichtingenen De Militaire Inlichtingenen Veiligheidsdienst 1 De rol van de krijgsmacht is de laatste jaren veranderd. Inlichtingen nemen in de huidige veiligheidscontext een steeds belangrijkere plaats in. Tijdens

Nadere informatie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie Reservist bij de Koninklijke Marechaussee De leukste baan! naast je werk of studie Operationeel Centrum Mobiel toezicht veiligheid Grensbewaking Schiphol Beveiliging Koninklijk Huis Als het erop aankomt

Nadere informatie

SAMENVATTING NOTA. Defensie Industrie Strategie

SAMENVATTING NOTA. Defensie Industrie Strategie SAMENVATTING NOTA Defensie Industrie Strategie NOTA Defensie Industrie Strategie 1 Samenvatting De veiligheidssituatie in de wereld is verslechterd. Europa moet zelf meer doen om de eigen veiligheid te

Nadere informatie

update Madison Gurkha wenst u een succesvol, gezond en veilig 2013! DE COLUMN 2 HET NIEUWS 3 HET INZICHT 4 HET INTERVIEW 6 DE HACK 9 DE AGENDA 10

update Madison Gurkha wenst u een succesvol, gezond en veilig 2013! DE COLUMN 2 HET NIEUWS 3 HET INZICHT 4 HET INTERVIEW 6 DE HACK 9 DE AGENDA 10 Your Security is Our Business 17 januari 2013 update DE COLUMN 2 Walter Belgers HET NIEUWS 3 Black Hat Sessions 2013 Madison Gurkha sponsort OHM 2013 Cyber paintballduel HET INZICHT 4 Cyber is bullshit?

Nadere informatie

Minister IGK SG/PSG. CZSK Bestuursstaf

Minister IGK SG/PSG. CZSK Bestuursstaf BIJLAGE: ORGANOGRAMMEN Organogrammen vraag 98 Organogram Defensie Minister IGK SG/PSG ADD BSG DBO DCo DF&C DJZ CDS HDB HDFC HDBV HDP MIVD MLA CDC DMO CLSK CLAS Operationele Commando s CZSK Bestuursstaf

Nadere informatie

HRM in de publieke en private sector

HRM in de publieke en private sector HRM in de publieke en private sector Nieuwe kansen en mogelijkheden of einde oefening? Frank Lekanne Deprez 16 november 2011 Leadership Entrepreneurship Stewardship info@nyenrode.nl +31 (0)346-291 291

Nadere informatie

Partners in Information Security. Partners in Information Security. Peter Rietveld. DDoS in perspectief

Partners in Information Security. Partners in Information Security. Peter Rietveld. DDoS in perspectief Partners in Information Security Partners in Information Security Peter Rietveld DDoS in perspectief Peter Rietveld Security Adviseur Traxion Even voorstellen Domein Manager Situational Awareness Competence

Nadere informatie

Cyber Security: hoe verder?

Cyber Security: hoe verder? Cyber Security: hoe verder? Pensioenbestuurders Rotterdam, 11 maart 2014 Generaal (bd.) Dick Berlijn 2 Wat is Cyber, wat is Cyber Security? Cyber is: Overal Raakt alles Energie, transport, infrastructuur,

Nadere informatie

Datum 5 december 2016 Betreft Kabinetsappreciatie van het Implementation plan on Security and Defence

Datum 5 december 2016 Betreft Kabinetsappreciatie van het Implementation plan on Security and Defence > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Vervoer gevaarlijke stoffen

Vervoer gevaarlijke stoffen Vervoer gevaarlijke stoffen binnen Defensie Edwin van de Ven Inhoud Defensie Uitzonderingspositie Defensie Voorbereidingen (Gereedstelling) We vertrekken. We doen ons werk. We gaan weer naar huis.. 2 Defensie

Nadere informatie

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management Policy Aspects of Storm Surge Warning Systems Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Contents Water in the Netherlands What kind of information and models do we need? Flood System

Nadere informatie

VOV Symposium. C2 en C2OST binnen 13Ltbrig INTERN GEBRUIK DEFENSIE. Bgen Gijs van Keulen / Maj Ewoud Lindeboom Commandant en G6 13 Ltbrig

VOV Symposium. C2 en C2OST binnen 13Ltbrig INTERN GEBRUIK DEFENSIE. Bgen Gijs van Keulen / Maj Ewoud Lindeboom Commandant en G6 13 Ltbrig C2 en C2OST binnen 13Ltbrig Bgen Gijs van Keulen / Maj Ewoud Lindeboom Commandant en G6 13 Ltbrig Film over USS Montana Klik voor de film 2 Opzet van de briefing Belang van C2 en C2 OST Toekomstig optreden

Nadere informatie

Wonderware overal! Wonderware wordt toegepast in één derde van de 335,000 plants wereldwijd met 20 of meer werknemers software licenties

Wonderware overal! Wonderware wordt toegepast in één derde van de 335,000 plants wereldwijd met 20 of meer werknemers software licenties Wonderware overal! 750.000+ software licenties 120.000+ plants & facilities 130 landen Wonderware wordt toegepast in één derde van de 335,000 plants wereldwijd met 20 of meer werknemers ERP Manufacturing

Nadere informatie

Wat is incident response? Wat is de meerwaarde van een team dat specifiek met incident response bezig is (CSIRT of CERT of CIRT of )?

Wat is incident response? Wat is de meerwaarde van een team dat specifiek met incident response bezig is (CSIRT of CERT of CIRT of )? Incident Response Wat is incident response? Is dat Incident Management, Incident Handling, Incident Analysis..? Wat is de meerwaarde van een team dat specifiek met incident response bezig is (CSIRT of

Nadere informatie

Reservisten en cyberoperations

Reservisten en cyberoperations Reservisten en cyberoperations Schaarse expertise veiligstellen voor calamiteiten en militaire operaties Het afgelopen jaar heeft Defensie de nodige stappen gezet op het gebied van cyberoperations. Cyber

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 775 VI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (VI) voor het jaar 2018 Nr. 83 DERDE NOTA VAN WIJZIGING

Nadere informatie

Visie op cybercrime. Rob Heijjer MSc, CISSP Crisismanagement & Fraudebestrijding Security Lab. Rabobank Nederland. Februari 2011

Visie op cybercrime. Rob Heijjer MSc, CISSP Crisismanagement & Fraudebestrijding Security Lab. Rabobank Nederland. Februari 2011 Visie op cybercrime Rob Heijjer MSc, CISSP Crisismanagement & Fraudebestrijding Security Lab Februari 2011 Rabobank Nederland Virtuele kanalen... Er zijn vele wegen Telefoon Voice & IVR (DTMF) TV WWW e-mail

Nadere informatie

Defensie. De Landelijk Officier van Justitie. Landelijk Parket Openbaar Ministerie Postbus 395 3000 AJ Rotterdam. Geachte

Defensie. De Landelijk Officier van Justitie. Landelijk Parket Openbaar Ministerie Postbus 395 3000 AJ Rotterdam. Geachte Ministerie van AWefing Juridische Zaken De Landelijk Officier van Justitie Frederikkazerne, Building 32 2500 ES Oen Haag Datum onderwerp -O3 - OS" Dis/2005 OOM Ambtsbericht inzake de Geachte Hierbij maak

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 29 924 Toezichtsverslagen AIVD en MIVD Nr. 111 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 30 juni 2014 De vaste commissie voor Defensie heeft een

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 32 164 Beschermingsmiddelen tegen geïmproviseerde explosieven Nr. 2 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

Cyber security Samenwerken voor een veilige en vitale cybersamenleving

Cyber security Samenwerken voor een veilige en vitale cybersamenleving Cyber security Samenwerken voor een veilige en vitale cybersamenleving De hier weergegeven (en bewerkte) toespraak is door drs. E.S.M. Akerboom uitgesproken in zijn hoedanigheid als Nationaal Coördinator

Nadere informatie

Inzicht in samenwerking tussen Defensie en de Nederlandse industrie

Inzicht in samenwerking tussen Defensie en de Nederlandse industrie Inzicht in samenwerking tussen Defensie en de Nederlandse industrie Amersfoort, 12 april 2016 Themaconferentie 2016 zaken doen met Defensie CLAS/Materieellogistiek Commando René Braam, MBA Sr. Logistiek

Nadere informatie

Security Starts With Awareness

Security Starts With Awareness Security Starts With Awareness Think Secure Think Secure is in 2003 opgericht met het doel organisaties te ondersteunen met kennis en diensten die: 1.Het bewustzijn m.b.t. informatie- en ICT beveiliging

Nadere informatie

Intrusion Detection/Prevention System (IDS/IPS) Een onmisbaar onderdeel van een passende technische informatiebeveiliging

Intrusion Detection/Prevention System (IDS/IPS) Een onmisbaar onderdeel van een passende technische informatiebeveiliging Intrusion Detection/Prevention System (IDS/IPS) Een onmisbaar onderdeel van een passende technische informatiebeveiliging Overzicht Even voorstellen Inleiding Cybersecurity anno 2018 Logging / monitoring

Nadere informatie

Bewustwording Centrale Organisatie Ministerie van Defensie. Lezing GvIB, 18 maart 2003

Bewustwording Centrale Organisatie Ministerie van Defensie. Lezing GvIB, 18 maart 2003 Bewustwording Centrale Organisatie Ministerie van Defensie Lezing GvIB, 18 maart 2003 Even voorstellen Richard van Meijbeek Waarnemend Beveiligingscoördinator van de Centrale Organisatie (CO) van het Ministerie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 676 NAVO Nr. 125 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 18 maart 2011 Graag

Nadere informatie

ARTIKEL. Toegenomen interconnectiviteit leidt tot een groter aantal zwakheden. Internationale Spectator (jrg.

ARTIKEL. Toegenomen interconnectiviteit leidt tot een groter aantal zwakheden. Internationale Spectator (jrg. ARTIKEL Cyberaanvallen: organisatie, besluitvorming en strategie Isabelle Duyvesteyn In een elektronisch steeds verder verknoopte wereld nemen risico s toe. Is Nederland in voldoende mate voorbereid op

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 321 Defensie Cyber Strategie Nr. 6 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 4 juni 2015 De vaste commissie voor Defensie heeft op 21 april

Nadere informatie

Defensie Cyber Strategie Investeren in digitale slagkracht voor Nederland

Defensie Cyber Strategie Investeren in digitale slagkracht voor Nederland Defensie Cyber Strategie 2018 Investeren in digitale slagkracht voor Nederland Inhoudsopgave 5 6 Inleiding Hoofdstuk I De bijdrage van Defensie aan de digitale veiligheid van Nederland en de NAVO 12 Hoofdstuk

Nadere informatie

No Risk No Glory? k(no)w risks, k(no)w FUN, k(no)w opportunities, k(no)w future!

No Risk No Glory? k(no)w risks, k(no)w FUN, k(no)w opportunities, k(no)w future! No Risk No Glory? k(no)w risks, k(no)w FUN, k(no)w opportunities, k(no)w future! STEDIN Netbeheer 19 april 2018 Joep Weerts Directeur Klant & Markt Ravish Mehairjan Hoofd Corporate Risk Management SAMEN

Nadere informatie

Academisch schrijven Inleiding

Academisch schrijven Inleiding - In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze To answer this question,

Nadere informatie

Team of Teams. Adaptability als grondslag voor succes

Team of Teams. Adaptability als grondslag voor succes Deze presentatie wordt u nagezonden als gevolg van uw deelname aan het MSPUG Jaarsymposium op 07-11-2017. Tijdens dit symposium over the lessons learned from Special Forces voor Agile Programmes heeft

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 763 Toekomst van de krijgsmacht Nr. 57 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Defensie en Nationale Veiligheid

Defensie en Nationale Veiligheid Defensie en Nationale Veiligheid Kolonel Piet Hagenaars Regionaal Militair Commandant Noord 20 februari 2018 HQ Royal Netherlands Army 1.PzDiv 11 Airmobile Brigade 13 Light Brigade 43 Mechanised Brigade

Nadere informatie

Matchmaking NIDV-bedrijven succesvol

Matchmaking NIDV-bedrijven succesvol MEI 2016 NEWSLETTER Matchmaking NIDV-bedrijven succesvol Op 20 april vond de jaarlijkse International Participation Day van de NIDV plaats. Zo n 75 vertegenwoordigers van NIDV-deelnemers en 45 vertegenwoordigers

Nadere informatie

MAGAZINE. Nederland organiseert zijn cyberverdediging. ' We zetten nog zwaarder in op multimedia' > P. 18

MAGAZINE. Nederland organiseert zijn cyberverdediging. ' We zetten nog zwaarder in op multimedia' > P. 18 VOOR PROFESSIONALS IN INFORMATIEVOORZIENING EN -BEVEILIGING MAGAZINE Nr. 02 najaar 2012 Alles over Infosecurity.nl 2012! Willem Zegers van het Van Gogh Museum ' We zetten nog zwaarder in op multimedia'

Nadere informatie

Datum Betreft Antwoorden op feitelijke vragen over het jaarverslag MIVD 2013

Datum Betreft Antwoorden op feitelijke vragen over het jaarverslag MIVD 2013 > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 30 821 Nationale Veiligheid Nr. 50 BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels)

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Staten-Generaal Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Subject: Sustainable Flemish SDI Nature: Mobilising, Steering Organisers:

Nadere informatie

De onderwerpen waartoe de raad in de periode verschillende producten en adviezen voor zal ontwikkelen, zijn:

De onderwerpen waartoe de raad in de periode verschillende producten en adviezen voor zal ontwikkelen, zijn: WERKPROGRAMMA 2018-2019 CSR MEERJARENPLAN 2018 2022 1 De CSR Meerjarenstrategie bevat een duidelijke focus waarmee de raad in de komende vier jaar aan de slag gaat. Het streven van de raad is om gemiddeld

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 28 676 NAVO Nr. 185 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 2 juli 2013 Hierbij

Nadere informatie

Datum 5 juni 2018 Betreft Reactie op het conceptrapport Inzet Nederlandse krijgsmacht voor VN-missie in Mali. Geachte heer Visser,

Datum 5 juni 2018 Betreft Reactie op het conceptrapport Inzet Nederlandse krijgsmacht voor VN-missie in Mali. Geachte heer Visser, > Retouradres 2500ES 's-gravenhage Ministerie van Defensie Plein 4 Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl Ministerie van Buitenlandse Zaken Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 2500 EB Den

Nadere informatie

Meldingen 2010-2014. Cijfers over meldingen aan CERT.be

Meldingen 2010-2014. Cijfers over meldingen aan CERT.be Meldingen 2010-2014 Cijfers over meldingen aan CERT.be OVERZICHT 2010 2014 1.1 Gemiddeld aantal meldingen en incidenten per maand: 12000 10000 8000 6000 4000 Meldingen/jaar Incidenten/jaar 2000 0 2010

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2004 2005 30 070 Wijziging van de wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002 in verband met de invoering van een nieuw stelsel voor bewaking en

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum Betreft Jaarplanning 2018

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Datum Betreft Jaarplanning 2018 > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 26 643 Informatie- en communicatietechnologie (ICT) Nr. 428 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VEILIGHEID EN JUSTITIE EN DE MINISTERS VAN BINNENLANDSE

Nadere informatie

Defensie is niet de redder in nood

Defensie is niet de redder in nood Verkenning civiel-militaire samenwerking in het cyberdomein: Defensie is niet de redder in nood Door Martin Bobeldijk Senior communicatieadviseur en tekstschrijver Turnaround Communicatie bv Het internet

Nadere informatie

>Profiel. GITP Executive Search, Werving & Selectie en Interim Management Ptolemaeuslaan 40 3528 BP Utrecht Telefoon 030-63 55 213. Datum > 05-09-2014

>Profiel. GITP Executive Search, Werving & Selectie en Interim Management Ptolemaeuslaan 40 3528 BP Utrecht Telefoon 030-63 55 213. Datum > 05-09-2014 Executive Search, Werving & Selectie en Interim Management Ptolemaeuslaan 40 3528 BP Utrecht Telefoon 030-63 55 213 >Profiel /14.083 Onderwerp > Functie- en competentieprofiel Lid Raad van Commissarissen

Nadere informatie

JIVC en OPS in vogelvlucht. Ronald Kolkman Directeur JIVC/OPS

JIVC en OPS in vogelvlucht. Ronald Kolkman Directeur JIVC/OPS Ronald Kolkman Directeur JIVC/OPS Ministerie van Defensie Minister Bestuursstaf Secretaris- Generaal Commando DienstenCentra ` Marine Commandant der strijdkrachten Landmacht Defensie Materieel Organisatie

Nadere informatie

En marge van de ministeriële bijeenkomst tekende ik tevens enkele documenten om de internationale defensiesamenwerking verder te verdiepen.

En marge van de ministeriële bijeenkomst tekende ik tevens enkele documenten om de internationale defensiesamenwerking verder te verdiepen. > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

een nieuwe loot aan de defensie boom

een nieuwe loot aan de defensie boom o p e r at i o n e e l een nieuwe loot aan de defensie boom Bgen ir. Hans Folmer, Commandant DCC. Beeld: MediaCentrum Defensie Met het uitkomen van de nota In het belang van Nederland is besloten om de

Nadere informatie

Wapensysteem. management. AMC seminar. 30 oktober 2014. Den Helder. Defensie Materieel Organisatie. CDRE drs. A.R. Laurijssen Souschef Wapensystemen

Wapensysteem. management. AMC seminar. 30 oktober 2014. Den Helder. Defensie Materieel Organisatie. CDRE drs. A.R. Laurijssen Souschef Wapensystemen Wapensysteem AMC seminar 30 oktober 2014 management 2014 Den Helder Defensie Materieel Organisatie CDRE drs. A.R. Laurijssen Souschef Wapensystemen 30 oktober 2014 Get Real,...together! Wapen Systeem Management

Nadere informatie

Scholing voor oudere werknemers: literatuuroverzicht en kosten-baten analyse

Scholing voor oudere werknemers: literatuuroverzicht en kosten-baten analyse Scholing voor oudere werknemers: literatuuroverzicht en kosten-baten analyse Wim Groot & Henriette Maassen van den Brink In samenwerking met Annelies Notenboom, Karin Douma en Tom Everhardt, APE Den Haag

Nadere informatie

Het vijfde domein voor de krijgsmacht

Het vijfde domein voor de krijgsmacht TETTERO EN DE GRAAF Het vijfde domein voor de krijgsmacht Naar een integrale strategie voor digitale defensie Conflicten worden in deze tijd ook op het digitale slagveld uitgevochten. Eind jaren negentig

Nadere informatie

Krijgsmacht van de toekomst: politiek is nu aan zet

Krijgsmacht van de toekomst: politiek is nu aan zet Ko Colijn, Margriet Drent, Kees Homan, Jan Rood, Dick Zandee Krijgsmacht van de toekomst: politiek is nu aan zet Eerder dit jaar presenteerde Instituut Clingendael een eigen visie op de krijgsmacht van

Nadere informatie

Wapensysteemmanagement

Wapensysteemmanagement Wapensysteemmanagement Directeur Wapensystemen & Bedrijven Commodore drs. A.R. Laurijssen 1 Intro Commodore drs. Richard Laurijssen Huidige functie: Directeur Wapensystemen & Bedrijven Geboren 06 november

Nadere informatie

Voorstelling Raven 31 augustus Heverlee. Dames en Heren in uw titels, graden en hoedanigheden, Defensie is een verhaal van mensen en middelen.

Voorstelling Raven 31 augustus Heverlee. Dames en Heren in uw titels, graden en hoedanigheden, Defensie is een verhaal van mensen en middelen. Voorstelling Raven 31 augustus Heverlee Dames en Heren in uw titels, graden en hoedanigheden, Defensie is een verhaal van mensen en middelen. In mijn strategische visie schets ik de toekomst van ons leger.

Nadere informatie

Franchisegever. Search & Selection - www.searchselection.com - is sinds ruim 30 jaar duurzaam en met succes in HR consultancy werkzaam

Franchisegever. Search & Selection - www.searchselection.com - is sinds ruim 30 jaar duurzaam en met succes in HR consultancy werkzaam Franchisegever SEARCH & SELECTION DE FRANCHISEGEVER... 1 WAARDEN DIE SEARCH & SELECTION TYPEREN... 1 ETHIEK - EEN HEEL BIJZONDERE WAARDE... 2 SEARCH & SELECTION HISTORIEK... 2 MISSIE I VOOR DE KLANTEN

Nadere informatie

Real Time Monitoring & Adaptive Cyber Intelligence SBIR13C038

Real Time Monitoring & Adaptive Cyber Intelligence SBIR13C038 Real Time Monitoring & Adaptive Cyber Intelligence SBIR13C038 Opgericht 2010 Ervaring >10 jaar Expertise Forensisch gegevensonderzoek Anomalie detectie Behavioral profiling SBIR Partners TNO Texar Data

Nadere informatie

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid CTV NCTV De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) beschermt Nederland tegen bedreigingen die de maatschappij kunnen

Nadere informatie

Geannoteerde agenda bijeenkomst Navo-ministers van Defensie op 29 juni 2017 te Brussel

Geannoteerde agenda bijeenkomst Navo-ministers van Defensie op 29 juni 2017 te Brussel > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 21 juni 2016

Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 21 juni 2016 27 925 Bestrijding internationaal terrorisme Nr. 593 Herdruk 1 Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld 21 juni 2016 De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken heeft een aantal aanvullende vragen voorgelegd

Nadere informatie

DP-3.3 Nederlandse Doctrine voor Air & Space Operations

DP-3.3 Nederlandse Doctrine voor Air & Space Operations DP-3.3 Nederlandse Doctrine voor Air & Space Operations DP-3.3 1 Nederlandse Doctrine voor Air & Space Operations Colofon Commando Luchtstrijdkrachten Staf CLSK Kernstaf Air & Space Warfare Centre Luchtmachttoren

Nadere informatie

Tijd voor een handboek cyberoorlog

Tijd voor een handboek cyberoorlog 32 Tijd voor een handboek cyberoorlog Sabotage van telefoon- en internetverkeer is een vast onderdeel van hedendaagse oorlogsvoering. Maar een doordacht plan hoe te reageren op dergelijke aanvallen of

Nadere informatie

Nederland moet inzetten op internationale cybersamenwerking

Nederland moet inzetten op internationale cybersamenwerking Cybersecurity Nederland moet inzetten op internationale cybersamenwerking Floor Bouwman en László Marácz Het digitale domein is, naast land, de lucht, de zee en de ruimte, inmiddels het vijfde domein voor

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/jenv

Nadere informatie

Datum juni 2016 Betreft Antwoorden op aanvullende schriftelijke vragen inzake de inzet van de Nederlandse F-16 s boven Syrië

Datum juni 2016 Betreft Antwoorden op aanvullende schriftelijke vragen inzake de inzet van de Nederlandse F-16 s boven Syrië > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

KLEIN BINNEN GROOT. Vivaan/DeLimes ZuidOost. 10 april 2015

KLEIN BINNEN GROOT. Vivaan/DeLimes ZuidOost. 10 april 2015 1 KLEIN BINNEN GROOT Vivaan/DeLimes ZuidOost 10 april 2015 GROTE ORGANISATIES EN DAN? 2 Enkele observaties: Probleem met grote organisaties is dat ze zijn opgebouwd/ontstaan uit veel kleinere onderdelen

Nadere informatie

Ank Bijleveld-Schouten

Ank Bijleveld-Schouten Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 30 maart 2018 Betreft Beantwoording vragen

Nadere informatie

E. van Middelkoop drs. J.G. de Vries

E. van Middelkoop drs. J.G. de Vries Ministerie van Defensie Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 21 december

Nadere informatie

Project Multi-Agent Systemen Groep 22

Project Multi-Agent Systemen Groep 22 Project Multi-Agent Systemen Groep 22 Jan-Willem Gmelig Meyling 4305167 Huub Goltstein 4246683 Tom Harting 4288319 Lars den Herder 4216873 Christian Rosheuvel 4283244 Paul van Wijk 4285034 8 mei 2014 1

Nadere informatie

CYBERSECURITY BIJ RIJKSWATERSTAAT

CYBERSECURITY BIJ RIJKSWATERSTAAT CYBERSECURITY BIJ RIJKSWATERSTAAT Hoe worden we weerbaar op het gebied van cybersecurity en verbeteren we de betrouwbaarheid van onze industriële automatisering? Hellen Havinga, Enterprise Security Architect

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 16950 2500 BZ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 16950 2500 BZ Den Haag www.nctv.nl

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 28 676 NAVO Nr. 162 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Risico s kennen, weerbaarheid. vergroten

Risico s kennen, weerbaarheid. vergroten Risico s kennen, weerbaarheid vergroten Maaike van Tuyll Plv programmamanager Dreigingen en Capaciteiten, NCTV Maaike.Tuyll@dgv.minvenj.nl DNB Business Continuity Seminar 2011 Amsterdam - 9 november Strategie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 26 643 Informatie- en communicatietechnologie (ICT) Nr. 297 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VEILIGHEID EN JUSTITIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Beveiliging in Industriële netwerken. Waarom monitoring een goed idee is

Beveiliging in Industriële netwerken. Waarom monitoring een goed idee is Beveiliging in Industriële netwerken Waarom monitoring een goed idee is Korte introductie / voorstellen: - Sinds 1951, Benelux - Monitoring, groeit naar security - ICT omgevingen, groeit naar Industrie

Nadere informatie

Benchmark studie Cybersecurity. 2 juli 2018

Benchmark studie Cybersecurity. 2 juli 2018 Benchmark studie Cybersecurity 2 juli 2018 Agenda 1. Introductie - Wat is cybersecurity? 2. Doelstellingen en aanpak 3. Toelichting van de resultaten Introductie - Wat is cybersecurity? 3 Cybersecurity

Nadere informatie