leerlingenboekje Projectdagen over drugs

Transcriptie

1 leerlingenboekje Projectdagen over drugs

2 Beste leerlingen Jonge mensen over heel de wereld praten over drugs. Terwijl ze uitgaan, als ze nadenken over de toekomst, als hun vriend teveel gedronken heeft, na een film of toneelstuk waarin verslaving een rol speelt. Die gesprekken klinken in het blitse New York helemaal anders dan in een Afghaans vluchtelingenkamp. En weer anders wordt het op een projectdag over drugs op een Vlaamse middelbare school. Maar overal komen Steek ik er ook eentje op? Wat wil ik zelf eigenlijk? Hoe ver zou ik gaan? te voorschijn. Het zijn universele vragen over vrij en gebonden, ik en de anderen, willen en kunnen. Ze hebben niets te maken met drugs. En tegelijk hebben ze alles te maken met drugs. Unplugged gaat daarover. Veel plezier met de lessen. Mijn mening over drugs is de redactie 2 Mijn naam is

3 3 4 Redenen 5 Wat voor drugs zijn er? 6 Icons 7 Goede websites 8 Spelletjes 9 Blunderaars vallen niet op 16 Een bladzijde voor je ouders Lifeskills 17 Tips voor je ouders Mijn lief heeft me 2 jaar gekost 18 Kennistest 15 Boeken over drugs 20 Stellingen over drugs? 22 Streetwise 24 Drug-reacties 26 I feel alive 28 Doe de zelftest 30 Adressen

4 Redenen om te roken om niet te roken om te drinken om niet te drinken om andere drugs te gebruiken om geen andere drugs te gebruiken 4 om te gokken om niet te gokken

5 5 Wat voor drugs zijn er? Verdovende middelen: drugs waar je kalm of slaperig van wordt, waarmee pijn en prikkels worden verdoofd. Heroïne, opium, alcohol, slaappillen, pijnstillers, Opwekkende middelen: drugs waar je wakker en alert van wordt, je bloed gaat sneller stromen. Cocaïne, amfetamines, nicotine, pepmiddelen, Hallucinerende middelen: drugs waar je hallucinaties van krijgt, waardoor je de dingen anders ziet en voelt. LSD, cannabis, paddo's, ecstasy (dat is tegelijk opwekkend),... Over al deze producten moet je je goed kunnen informeren. Hoe kun je anders op een verstandige manier beslissen wat je gaat doen als iemand je vraagt om er ook eentje te nemen? Unplugged leert je hoe je die informatie kunt zoeken en beoordelen. Naam Legaal Illegaal Tekening Wat weet ik ervan Wat vind ik ervan Schadelijkheid

6 Icons 6 Jongeren over heel de wereld horen of lezen boodschappen over drugs. NO DRUGS, KNOW DRUGS, BE SMART, DON T START, het zijn een paar voorbeelden van slogans die soms goed in de oren geknoopt worden. Maar vaker nog gaan ze het ene oor in en het andere weer uit. We hebben onze mening over drugs in icoontjes samengebald. Het zijn doordenkertjes geworden waar je best nog over kunt discussiëren. Jij interpreteert het zo, maar je vriend interpreteert het anders. We hebben er wel op gelet dat er nergens de boodschap doe maar op in zit, en wél de boodschap gebruik je verstand.

7 Goede websites desleutel.be Informatie over alle activiteiten in de hulpverlening en onderzoek. Sterk in artikels, achtergrond en opiniestukjes. druglijn.be Deze telefonische hulplijn voor drugproblemen is van de Vlaamse VAD. Omdat ze zoveel telefoontjes krijgen met eenvoudige informatievragen zetten ze dat op een aparte site. Via druglijn.be kun je gemakkelijk naar VAD.be, waar je de discussies over het drugbeleid in Vlaanderen of op de scholen kunt volgen. jellinek.nl Jellinek is in Nederland wat De Sleutel in België is: een grote organisatie voor hulp, onderzoek en preventie in verband met drugproblemen. Jellinek heeft een prima druginformatie pagina, talloze antwoorden op Frequently Asked Questions van ouders of jongeren en handige testjes. drugsinfoteam.nl Een Nederlands team van preventiemensen stelde deze erg praktische en schoolwerkstuk-gerichte site samen. Een bijzonderheid op deze site: jongeren informeren jongeren. dekaterkomtlater.nl Leuke site met kennistest, soms aangrijpende en verrassende verhalen of filmpjes over gebruik en misbruik van alcohol. teens.drugabuse.gov Helemaal Amerikaans, met prachtige graphics, games, puzzles, tests. Overzichtelijke feiten en beelden over drugproducten en de invloed op je hersenen. Het is de site van NIDA, het National Institute for Drugs and Addiction. De boodschap voor jonge Amerikaantjes: Just say no! 7 drugsinfo.nl Wil je een werkstuk maken, dan vind je hier degelijke en betrouwbare informatie. Een site van het Nederlandse Trimbos-instituut.

8 Spelletjes! Denk aan de veiligheid als je deze survival skills oefent. Spinnenweb Weef tussen twee bomen met touw een web waar tien gaten in zitten, naargelang het aantal leerlingen in de groep. De groep staat aan één kant van het web en moet aan de andere kant raken. Elk gat in het web mag slechts één keer gebruikt worden. Er mag niemand terugkeren. Achteraf: Waar lag het aan dat je geslaagd of mislukt bent? Wat onthoud je uit deze oefening? Wat heeft dit spel met roken, alcohol of drugs te maken? Wegisweg In kleine groepen legt de klas een parcours af van een paar honderd meter, uitgetekend op een gedetailleerde oriëntatiekaart. Bij de start krijgt elk groepslid een stuk van de kaart te zien. Ze krijgen een minuut om die te memoriseren en geven hem dan weer terug. Achteraf: Wat was jouw bijdrage tot het resultaat? Hoe namen jullie beslissingen? Wanneer twijfelde je aan de weg? 8 Lifeskillsladder Je houdt een enkele ladder van ongeveer 2,5 meter met antislip-voet rechtstaande. Wie het aandurft bestijgt de ladder, klimt over de top en gaat aan de andere kant van de ladder weer naar beneden. De groepsleden houden de ladder in evenwicht. Wie wil, doet het. Wie niet wil, zegt gewoon ik pas. Achteraf: Welke risico s nam je bij deze uitdaging? Wat zou het vertrouwen in jezelf vergroten? Welke invloed hebben de anderen op jouw zelfvertrouwen? Wat dacht je toen je besliste niet over de ladder te kruipen? Hoe zei je dat? Hoe reageerden de anderen? Oefenen met bamboe Je houdt met negen personen een driehoek van lange bamboetakken op borsthoogte vast. Steek allemaal je ring- en wijsvingers naar voren (handpalm naar boven) en leg daar de driehoek op. Iedereen moet tijdens heel de opdracht met deze vier vingers contact houden met de bamboetakken. Vanaf nu mag je niet meer praten. Leg de bamboedriehoek op deze manier samen op de grond. Achteraf: Hoe zou je de emoties noemen die tijdens deze eenvoudige oefening naar boven kwamen? Wat had je willen zeggen of afspreken? Doe de oefening nog eens nadat je duidelijke afspraken hebt gemaakt.

9 Blunderaars vallen niet op 9 Soms misluk je in iets dat je heel goed kunt, omdat iedereen naar je kijkt. Blunderen in het spotlicht. Goed nieuws voor mensen die regelmatig met scheerschuim in hun nek op school arriveren, mayonaisevlekken op hun kleren te laat ontdekken of in refters volle dienbladen uit hun handen laten vallen. Uit onderzoek blijkt dat mensen die iets sociaal onhandigs doen het idee hebben dat iedereen dat ziet, terwijl in werkelijkheid veel minder mensen het in de gaten hebben. En als anderen zo n blunder al opmerken, vinden ze die helemaal niet zo erg als de blunderaar vreest. Dat hebben Amerikaanse sociaal-psychologen in een serie experimenten vastgesteld. De psychologen noemden dit het spotlight effect: de proefpersonen hadden het gevoel dat ze in een sociaal opzicht als een konijn in de koplampen staarden. Dat komt doordat mensen zelf erg op hun blunder gefocust zijn en niet in de gaten hebben dat anderen wel iets anders aan hun hoofd hebben. Zou het kunnen dat iemand, als hij denkt dat hij aan het blunderen is, veel zou drinken? Een sigaret zou opsteken? Een joint meerookt? Of nog eentje meer?

10 Piano spelen is een vaardigheid. Een skill noemen we het in het Engels. ook sociale vaardigheden, zoals een eerste zin zeggen tegen iemand die zijn lifeskills. Communicatie- en relatievaardigheden. Kunnen omgaan met de anderen. Een beslissing nemen en problemen oplossen. Hoe kan ik dit aanpakken? Elkaar Welke helpen. keuze Hulp maak vragen ik? en geven aan volwassenen en leeftijdgenoten. Omgaan met mijn gevoelens. Gevoelens leren kennen en benoemen, aanvaarden en er iets mee doen. Een beslissing nemen en problemen oplossen. Hoe kan ik dit aanpakken? Welke keuze maak ik? Leren uit mijn fouten. Behalve mijn positieve kanten ook mijn tekorten en mislukkingen leren kennen. 10 Kritisch denken en creatief denken. De zaak ook eens van de andere kant bekijken. Een positief zelfbeeld vormen. Me bewust worden van mijzelf en van de anderen. Communicatie- en relatievaardigheden. Kunnen omgaan met de anderen. Onderscheidingsvermogen. Leren nadenken over wat goed en slecht Een positief zelfbeeld vormen. Me bewust worden van is. Of over wat ik goed en slecht vind. mijzelf en van de anderen. Kritisch denken en creatief denken. De zaak ook eens van de andere kant bekijken.

11 Timmeren is ook zo n skill, net als breakdancen of scratchen. Maar er zijn je niet kent. Of je plaats op de bus innemen zonder ruzie te krijgen. Dat Onderscheidingsvermogen. Leren nadenken over wat goed en slecht is. Of over wat ik goed en slecht vind. Omgaan met mijn gevoelens. Gevoelens leren kennen en benoemen, aanvaarden Elkaar en er helpen. iets mee Hulp doen. vragen en geven aan volwassenen en leeftijdgenoten. Omgaan met mijn gevoelens. Gevoelens leren kennen en benoemen, aanvaarden en er iets mee doen. Een beslissing nemen en problemen oplossen. Hoe kan ik dit aanpakken? Welke keuze maak ik? Leren uit mijn fouten. Behalve mijn positieve kanten ook mijn tekorten en mislukkingen leren kennen. 11 Kritisch denken en creatief denken. De zaak ook eens van de andere kant bekijken. Een positief zelfbeeld vormen. Me bewust worden van mijzelf en van de anderen. Communicatie- en relatievaardigheden. Kunnen omgaan met de anderen. Onderscheidingsvermogen. Leren nadenken over wat goed en slecht Elkaar helpen. Hulp vragen en geven aan volwasse- is. Of over wat ik goed en slecht vind. nen en leeftijdgenoten. Leren uit mijn fouten. Behalve mijn positieve kanten ook mijn tekorten en mislukkingen leren kennen.

12 12 Lees de tekst Mijn lief heeft me twee jaar gekost. Ga per twee of per drie zitten en schrijf op:... in welke omstandigheden je ook zoiets zou kunnen meemaken... wat je dan zou denken... met wie je erover zou proberen te praten... wat je zou zeggen... wat je zou doen. Mijn lief heeft me twee jaar gekost. Zonder dat iemand het ziet is een verslaving loodzwaar voor de partner.

13 Mijn lief heeft me 2 jaargekost Toen wat op mijn zijn lief kamer. 16 was, Ik smoorde ging daar hij helemaa elke dag niet zwak mee was. akkoord, Als hij een omdat joint ik gerookt vond dat had da waren al Mijn zijn lief heeft bestonden niet problemen 2 jaar gekost meer. Maar ineens de volgende weg, ze dag deed waren er niets ze aan. weer Toch terug liet natuurlijk. ik hem doen Hi omdat vallen. het Toen mijn lief De zo zestien was, meeste onnozel smoorde hij elke dag wat op van leek zijn kamer. Ik ging onze daarover vrienden te helemaal niet akkoord, omdat ik vond dat dat zwak was. Als hij een joint rookten een paar keer in de week. gerookt had, waren al zijn problemen ineens weg, ze bestonden niet meer. Maar Toen we bijna een jaar vrijden, wilde ik de volgende dag waren ze weer terug natuurlijk. Hij deed er niets aan. Toch liet het afmaken. Dat stond volledig los van ik hem doen, omdat het zo onnozel leek daarover te vallen. De meeste van onze zijn drugs, het had met andere dingen vrienden rookten een paar keer in de week. te maken. Maar voor hem was dat een enorme Toen klap: we bijna een jaar vrijden, ik wilde had ik het afmaken. Dat stond volledig twee los van weken niet gezien, zijn drugs, het had heel met andere dingen te maken. Maar voor hem en was dat een ik hoorde van enorme klap: ik had hem dat twee weken hij niet gezien, precies heel bewust en ik hoorde was van losge 13 slagen. Hij vrienden dat had hij precies was twee losgeslagen. Hij had twee weekends na elkaar pillen na elkaa speed gebruikt, genomen, cocaïne zelfs ook een keer cocaïne en wilde maar stoppen als ik ook terug bij hem soms en wilde maar kwam. stoppen als ik terug bij hem kwam. Dan kwam er een hele periode van terugkomen, weer afmaken, en voor hem was Dan kwam dat telkens er stoppen en weer gebruiken. hele Ik ging alleen periode maar terug bij hem om hem van terug komen, te weer laten stoppen, een afmaken, echte relatie hoefde voor mij niet. en Maar ik voor wilde hem niet hem was dat telkens zomaar loslaten, stoppen ik voelde me daar ergens betrokken terug bij. Uiteindelijk heeft gebruiken hij Ik ging dat alleen ook ingezien probeerde maar hij definitief te stoppen zonder dat dat verbonden bij hem om hem te was laten aan relatie met stoppen, mij. Dat lukte niet ik kwam weer een terug bij hem. echte Hij is rela tie hoefde dan echt een voor paar maanden clean mij gebleven niet. eigenlijk hadden Maar we dan wel een ik wilde hem niet toffe periode. zomaar loslaten, ik voelde me daar ergens betrokken bij. Uiteindelijk En, dat klinkt misschien raar, maar dan heb ik hem zo langzaam aan los gelaten. heeft hij dat ook ingezien probeerde Het was genoeg geweest, ik was zo ongeveer twee jaar alleen met hem en zijn hij definitief te stoppen zonder dat da problemen bezig geweest. Maar ja, weet je: wat zou het anders geweest zijn? verbonden was aan een relatie met mij Dat lukte niet en ik kwam weer terug bi hem. Hij is dan echt een paar maanden

14 14 Op een projectdag over drugs kijk je naar een film. Of je gaat naar een toneelstuk. Misschien komt er iemand vertellen wat hij zelf beleefde toen hij verslaafd was. In de aanvulzinnen hieronder staat er drie keer X. Dat is het hoofdpersonage van wat je bekeken hebt of degene die over zichzelf verteld heeft. Aanvulzinnen na een toneelstuk/film/interview/ getuigenis/boek/discussie Eén ding dat ik goed heb onthouden Ik had niet verwacht dat Ik kon me goed vereenzelvigen met omdat Een situatie die ik herken en die eigenlijk niets met drugs te maken heeft is Een situatie die ik herken en die wel met drugs te maken heeft is Wat ik anders zou doen als ik X was Ik zou aan X vertellen dat Wat mijn ouders anders zouden aanpakken dan die van X Ik vraag me af

15 Goede boeken over drugs Overdosis van Helen Vreeswijk is het verhaal van een hechte vriendengroep die langzaam uit elkaar valt door het gebruik van partydrugs. Het begint allemaal heel onschuldig, tot het afschuwelijk fout gaat en de groep het spoor helemaal bijster raakt. Vreeswijk schrijft een fictieve beklemmende reportage waar een waarschuwing van uitgaat. Uitgeverij Manteau Afblijven van Carry Slee gaat over druggebruik en de gevolgen ervan. De jonge Melissa mag dansen in de clip van een bekende rapper. Om haar onzekerheden te verbergen en om beter te dansen begint ze pillen te slikken. Haar vrienden worden ongerust en willen haar helpen maar weten niet hoe... Het boek heeft heel wat prijzen gewonnen en is ondertussen ook verfilmd. Uitgeverij Van Holkema & Warendorf Candy van Kevin Brooks is een thrillerachtige puberroman die de duistere en gewelddadige wereld van het heroïnehoertje Candy schetst en het verlies van onschuld van een gewone jongen. Pakkend en scherp geschreven vanuit de ikpersoon Joe, die alles wat belangrijk was in zijn leven (zoals gitarist in een bandje zijn) voor haar op het spel zet. Emotionele eenwording als enig zinnig levensdoel. Uitgeverij NBD/Biblion Vrije Val van Jana Frey is een beklemmend verhaal over de 15-jarige Marie, die teleurgesteld in de liefde bij verkeerde 'vrienden' belandt. Zij brengen haar in contact met allerlei soorten drugs. Het loopt helemaal mis, Marie moet gedwongen afkicken. Vrije Val geeft een goed beeld van de verslavende werking van vele soorten drugs. Menige puber die zich lelijk, overbodig of waardeloos vindt, zal zich hierin herkennen en hopelijk niet zover gaan als de hoofdpersoon. Uitgeverij Clavis 15

16 Een bladzijde voor je ouders INTERESSE TONEN Je leest drie verhaaltjes die tienerdochters of zonen hebben verteld. Laat ze thuis lezen en zeg wat je er zelf van vindt. Zoek een verband tussen de drie verhaaltjes en drugs. Als ik bij Sandra kom, zit haar moeder altijd beneden. Ze zegt wel iets als we binnenkomen, maar dan gaat ze verder, lezen of zo en heel de tijd sigaretten roken. Wij zitten op haar kamer. Ze hoeft ook helemaal niet te zeggen waar we naartoe gaan als we dan even weggaan. Dat maakt haar moeder niets uit. Sandra zei eens tegen mij dat zij het zo speciaal vindt als ze de ontbijttafel vol ziet staan. Bij hun is dat gewoon iedereen eet wanneer dat uitkomt. Ik denk dat ze dat niet leuk vindt eigenlijk. Tienermeisje thuis aan de ontbijttafel, 13 jaar. 16 UITDAGINGEN BIEDEN Ik wil ook wel eens geld verdienen om iets speciaals te kopen. Je moet niet denken dat ik het leuk vind om altijd alles te krijgen. Het is wel nogal logisch dat ik het aanneem natuurlijk, als mijn ouders alle vakanties en optredens en uitgaansgeld betalen. Wie zou dat nu weigeren? Maar als ik zie dat jullie echt moeten werken om iets te kopen dat ik zo met een vingerknip krijg, dan wil ik dat ook wel eens doen. Tienerjongen tegen zijn vrienden in een café, 16 jaar. MEEKIJKEN Ouders denken na hoe ze gaan Mijn vader zegt soms dat de televisie zachter moet. Zo stil dat ik bijna niks meer kan horen. Dat doet hij alleen maar bij programma s die hij stom vindt. Mijn moeder vindt ook sommige programma s stom, maar zij heeft tenminste gezien waar het over gaat. Dan kijkt ze mee en zegt ze niets. Achteraf zegt ze dan wat ze er stom aan vindt. In feite werkt dat beter, want er is zo al een programma geweest dat ik dan een tijd later ook stom begon te vinden. Bij mijn vader trek ik mij er niets van aan. Tienerjongen in een kringgesprek op school, 11 jaar. reageren als ze met drugs zullen worden geconfontreerd.

17 Dit zijn tips voor je ouders. Schrijf in het vak ernaast een tip voor jezelf om er ook aan mee te helpen! Eet regelmatig samen. Zo geef je een forum (een marktplaats) waar je gezinsleden de kans hebben om te vertellen wat ze gedaan, gezien, gehoord hebben. Het hoeft niet lang, maar wel vaak. Doe af en toe iets samen met je tiener. Een klusje, iets in het huishouden, in de tuin of in de stad. Het zijn openingen naar een gesprek zonder dat de anderen erbij zijn en zonder dat je in een formele gesprekspositie zit. Kijk mee naar wat je tienerkinderen interesseert. Maak je kinderen er van kleins af aan gewend dat je je mening geeft over wat ze graag horen, zien of doen, maar dat je het wel samen met hen wil meemaken: kijk mee naar de tv of op het web en zeg dan wat je vindt. Laat je tieners uitdagingen aangaan. Laat je kinderen zich steeds zelfstandiger waar maken. Bouw je steun in geld (dat zal ik wel betalen), contacten (ik ken daar iemand) en lifeskills (ik zal die beslissing wel nemen) langzaam af en laat ze autonoom belangrijke stappen zetten. Zorg voor gemeenschappelijke plaatsen in huis. Met respect voor de privé-ruimte die tieners in huis nodig hebben in hun kamer moet je je huis zo inrichten of schikken dat er plekken zijn waar je automatisch samen bent. 17

18 Kennistest VRAGEN JUIST FOUT 1. Energy drinks zijn de beste dorstlessers bij het sporten. 2. Een roker die één pakje van 19 sigaretten per dag rookt geeft daar jaarlijks 1.000,- aan uit. 3. Van alcohol heb je steeds meer nodig om hetzelfde effect te hebben. 4. Alcohol is een opwekkend product omdat je je minder moe voelt als je drinkt. 5. Na teveel alcohol drinken ontnuchter je snel door zwarte koffie te drinken. 6. In een standaard glas bier zit minder alcohol dan in een standaard glas jenever. 7. Alcohol verwarmt je als het erg koud is. 8. Een joint is natuurlijker en dus gezonder dan een sigaret. 9. Aan hasj of marihuana kun je niet verslaafd worden. 10. Peppillen zorgen ervoor dat je lichaam sneller recupereert. 11. Nicotine gaat in een paar seconden tijd naar je hersenen. 12. Nicotine is de verslavende stof in tabak. 13. Als je alcohol drinkt gaat die in één minuut naar je hersenen. 14. Meisjes zijn eerder onder invloed dan jongens van dezelfde hoeveelheid alcohol. 15. Door teveel te drinken kun je vervroegd dement worden. 16. Je kunt niet aan slaappillen verslaafd raken. 18

19 19 Informatie opzoeken over drugs, kinderen hebben het eigenlijk van jongs af geleerd: kijk eerst wat er in het flesje zit voor je er van drinkt. COMMENTAAR BIJ DE SCORE goede antwoorden: je hebt je goed geïnformeerd en denkt na voor je iets opschrijft. Doe dat in de praktijk ook. En deel je kennis of je opvattingen met je klasgenoten en vrienden goede antwoorden: je weet waar je je informatie moet halen over alcohol, sigaretten en andere drugs. Maar het is duidelijk dat je het meer dan eens verkeerd voor hebt. Denk eraan dat wat je ziet niet altijd is wat er echt gebeurt. 0-8 goede antwoorden: je feitenkennis over alcohol, sigaretten en andere drugs is op veel vlakken tekort of verkeerd. Als je zelfstandig wilt beslissen of je gaat roken of drinken moet je je echt kritisch informeren. Op en staan nog een paar eenvoudige testen. Ze zijn ingedeeld volgens de drugproducten. Na elk antwoord krijg je onmiddellijk feedback.

20 helemaal niet akkoord duid aan: ik weet het niet niet akkoord helemaal akkoord akkoord 20 Stellingen over drugs 1. Druggebruik heeft invloed op de schoolresultaten. 2. Alleen slappelingen worden verslaafd. 3. Het drugbeleid van onze school is te laks. 4. Iedereen gebruikt drugs. 5. Sommige drugs kun je gecontroleerd gebruiken. 6. Alcohol brengt een leuke sfeer in de groep.

21 21 Mijn zelfbeeld is gebouwd op wat ik anderen over mij hoor zeggen. Mensen met problemen hebben vaak een negatief zelfbeeld. Uiterlijk zegt hij of zij misschien heel hard ik kan alles, maar innerlijk is het helemaal anders. Onderzoekers tonen aan dat een negatief zelfbeeld niet per sé samenhangt met druggebruik. Veel jongeren met een positief beeld van zichzelf experimenteren met drugs. Denk dus niet dat het vergroten van het vermogen om je zelfbeeld positief te vormen, zal voorkomen met drugs in contact te komen. Negatief zelfbeeld heeft wel invloed op het regelmatig, vaak of problematisch gebruiken van drugs. Overigens komt zo n negatief zelfbeeld zeker niet enkel voor bij probleemmensen (of mensen die een tijdlang probleemgedrag vertonen). Probeer het zelf maar eens uit: maak een lijstje op met dingen die je niet goed vindt aan jezelf of die je niet goed kunt. Draai dan je blad om en schrijf op wat je wel goed vindt aan jezelf of wat je wel goed kunt.

22 Streetwise In de films ziet het er cool uit: gevaren trotseren, het uiterste proberen, op de rand balanceren, snel in druk verkeer bewegen. Maar in het echt moet je risico s van te voren inschatten. Zo is het met het leven op straat, maar ook met het nadenken over drank en andere drugs. Streetwise: Engels voor straatslim. Geef elke persoon een risicoscore van 1 tot 6. Wie 1 krijgt loopt volgens jou het minste risico, wie 6 krijgt loopt het meeste risico. Thomas is twintig en rookt elke dag een half pakje sigaretten. Hij doet dit al vanaf zijn veertiende. Julie heeft met een paar vrienden haar vijftiende verjaardag goed gevierd. Een wodka orange, twee Bacardi breezers, een pintje en twee wijntjes. Ze herinnert zich niets meer van de laatste uren, ook niet hoe ze thuis geraakt is. Simon is zeventien en een beetje schuchter. Vooral op feestjes heeft hij het moeilijk om uit de hoek te komen. Maar sinds een paar weken heeft hij iets ontdekt en gaat het veel beter. In de dancing waar hij naar toe gaat kan hij ecstasy pillen kopen. Daarmee leeft hij zich zonder faalangst uit. Lekker dansen en gek doen tot s morgens vroeg, en dan met de bus naar huis. Charlotte is vijftien en heeft allerlei problemen met mensen om haar heen, thuis en op school. Om tot rust te komen neemt ze elke avond een half valiumpilletje. Jens rookt samen met zijn vriend, ze zijn alletwee net achttien, elke avond na de lessen een joint. Sofie is dertien en heeft vaak last van hoofdpijn en pijnlijke maandstonden. Ze neemt dan een Dafalgan. Op zulke dagen neemt ze tot acht pilletjes. 22

23 23 Geef je risicoscore van 1 tot 6 Thomas Julie Simon Charlotte Jens Sofie Streetwise. Kinderen moeten razendsnel risico's inschatten terwijl ze aan alle kanten bestookt worden met reclame en andere verlokkingen.

24 Drug-reacties Schrijf een uitdagende stelling op over druggebruik. Denk eraan dat alcohol, tabak en veel medicijnen ook drugs zijn. Geef je schrift door aan iemand anders, die schrijft daar een reactie op en geeft het weer verder door. Bedenk een passende nickname en icoontje voor jezelf. Je reageert zoals op het internet, maar dan op papier. Als je je eigen boekje weer terug hebt, bekijk je de verschillende reacties en bespreek je jouw mening daarover in groep. Drug-reac stelling reactie 1 icoon nickname reactie 2 icoon nickname reactie 3 24 icoon nickname

25 ties reactie 4 icoon nickname reactie 5 icoon nickname reactie 6 25 icoon nickname

26 I feel alive I feel alive: één zinnetje uit I'm not an addict van K's Choice. Wanneer had je zelf laatst het gevoel dat je echt leefde? Denk aan een dag of een periode dat je je goed voelde. Probeer terug te denken waar dat aan lag: de omgeving, andere mensen of jijzelf? En maak dan ook een verschil tussen wat andere mensen of jijzelf deden, zeiden of nog iets anders. De omgeving Andere mensen Ikzelf Daden Woorden Iets anders 26

27 Een dag zonder drugs trekt tergend traag voorbij. Met of zonder drugs. Het gevoel dat de tijd niet vooruit gaat heb je ook al wel eens meegemaakt. Waar ligt dat aan? In de ene cirkel schrijf je samen met één of enkele klasgenoten interne factoren die hebben met jezelf te maken. In de andere cirkel noteer je externe factoren die hebben met anderen of de omgeving te maken. Bekijk de overeenkomsten en verschillen. Kies een paar invloedsfactoren uit en bespreek samen hoe je in dat geval met zo n tergend traag voorbijgaande dag interne factoren omgaat. externe factoren ik 27

28 oe de zelft Over alcohol rink rink ik ik? te Drink veel? ik ragen die mense H tellen en vragen als begin ander tellen. as drinken Alcohol als je m a ent, je achttiende. en sterke dra est is goed om stil E ij wat jij aan het eeftijd. ent. Ook De op voorn jouw s edoeling te kunnen van prat zo e en klasgenoten over drinken, en n e andere belangrijkste drugs. p 28 Doe de zelftest Drink ik? Drink ik veel? Drink ik te veel? Het zijn vragen die mensen zich stellen als andere mensen vragen beginnen te stellen. Alcohol mag je pas drinken als je zestien bent, en sterke drank pas na je achttiende. Een zelftest is goed om stil te staan bij wat jij aan het doen bent. Ook op jouw jonge leeftijd. De voornaamste bedoeling van zo n test is te kunnen praten met je klasgenoten en vrienden over drinken, roken en andere drugs. Dat is de belangrijkste preventie: praat erover! Op een alcohol-zelftest, die je op internet vindt, vul je eerst in hoe en hoeveel je drinkt. Vul dat gewoon eerlijk in, als je het niet wilt hoeft niemand het resultaat te zien of te lezen. Je leest eerst je testresultaten. Wat vind je belangrijk? Wat wil je veranderen? Wat wil je nog uitzoeken? Elke zelftest heeft ook een advies. Welk advies heb je nog al eens gehoord? Wat neem je je voor om te doen? Waar wil je nog meer over te weten komen?

29 etst Je risicosituaties worden et veel? n zich zijn nen e men- ag te zestien je en nk zelfe t staan pas jonge doen aamste en n met test roken vrien- reven- Dat is afgeleid uit wat je ingevuld hebt. Welke situatie heb je al eens meegemaakt? Waar denk je dat je inderdaad voor moet opletten? Op wie zou je kunnen rekenen in zo n situatie? Misschien zijn er ook risico s voor verslaving of probleemdrinken die de zelftest opleveren. Als je riskant doet, moet je de risico s ook onder ogen durven zien. Denk goed na en praat met anderen over wat je leest, hoort, denkt en voelt. Dat is de meest realistische manier om problemen te voorkomen. Het belangrijkste voor Chinese jonge mensen is de bevrijding van hun lichaam: springen en jezelf verliezen in het plezier van het dansen. Ik wil de hele dansvloer zien springen. Iedereen doet mee en ik kan mensen goed op de dansvloer lokken terwijl ze het eigenlijk niet wilden. Na 1999 vond XTC de weg naar Shanghai en werd bijna op één nacht meteen populair. Chinese ecstasypillen hebben alle kleuren van de regenboog. De introductie ervan veranderde veel in het Shanghaise uitgaansleven. De drug waar ouders en overheidsmensen zich zo n zorgen om maakten kreeg de naam head-shaking pill. De 'head-shaking pill'. Welke kleur ze ook had, het effect op de Chinese jongeren op de dansvloer was universeel. Het deed de vele gebruikers wiegen in een enkele beweging: continu en non-stop wiebelen van het hoofd van de ene naar de andere kant. Dit beeld, van iedereen in een club die dezelfde beweging maakt, vervulde me met angst. Ik dacht dat ik in de hel beland was, met de hoofdschuddende mensen als gefolterde zielen. De 'head-shaking' cultuur is een spookachtige duisternis. (Mian-Mian in 'Candy') 29