Ik heb een hekel aan paternalisme. Geertrui Windels en Herman Van Rompuy keren enthousiast terug uit Afrika.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ik heb een hekel aan paternalisme. Geertrui Windels en Herman Van Rompuy keren enthousiast terug uit Afrika."

Transcriptie

1 1 KRANT VAN ONDERNEMERS VOOR ONDERNEMERS - WINTER 2013 De impact is enorm. Ze veranderen het leven van die mensen Herman Van Rompuy Ik heb een hekel aan paternalisme Geertrui Windels en Herman Van Rompuy keren enthousiast terug uit Afrika. Geertrui Windels, echtgenote van Herman Van Rompuy, windt er geen doekjes om. Ik heb een hekel aan paternalisme. Maar wat ze bij Trias doen is net het omgekeerde. Tijdens hun vakantie in Tanzania deze zomer trokken Geertrui Windels en haar man enkele dagen op met de medewerkers van Trias, een ontwikkelingsorganisatie van de Boerenbond en Unizo. Windels is sinds kort ambassadrice van Trias en wilde weten hoe de NGO werkt. AFRIKA KOMT ER BOVENOP, MAAR Weet u wat mij het meest heeft getroffen? Trias eiste het woord niet op, maar gaf het aan de lokale bevolking en aan de partnerorganisaties. Echt het tegendeel van paternalisme. Dat was zo van het eerste tot het laatste moment, ongelooflijk. En ze vervolgt: We hebben zoveel boeiende dingen gezien. Neem nu de schuur. Daarin bewaren de nomadische veehouders voortaan hun maïsvoorraad. Zo worden ze niet meer verplicht om hun dieren te verkopen, omdat ze geen voeding hebben. Voor hun vee krijgen ze gewoonlijk een heel slechte prijs. Trias heeft een structuur opgezet, die zorgt voor een eerlijke verdeling van de voeding. Trias heeft de middelen voorzien om die schuur te bouwen. Trias focust op de allerarmsten, en vooral op vrouwen en jongeren. Voor jonge mensen zijn de toekomstperspectieven beperkt, onder meer door de extreme droogte die het land teistert. Herman Van Rompuy: Afrika is er wat bovenop aan het komen, maar het blijft op een laag niveau. Tanzania heeft nagenoeg geen grondstoffen, behalve wat goud en wellicht olie in de toekomst. Europa geeft jaarlijks 500 miljoen euro aan het land. Herman Van Rompuy is de enige Belgische premier geweest die het budget voor ontwikkelingssamenwerking naar 0,7 procent van het BBP heeft gebracht, de OESOnorm. Momenteel bengelt het gemiddelde voor alle Europese landen samen rond een half procent. Mede dankzij zijn inspanningen als voorzitter van de Europese raad is het budget voor ontwikkelingssamenwerking van de EU niet geslonken in de meerjarenbegroting. Foto s: Tijdens hun vakantie in Tanzania deze zomer trokken Geertrui Windels en Herman Van Rompuy enkele dagen op met de medewerkers van de ngo Trias, partner van voor. TRIAS Ontdek ook de Kanaal Z-reportage met Geertrui Windels: Van overleven naar ondernemen via volgende link: trias_tanzania/ ONDERNEMERS VOOR ONDERNEMERS, DAT ZIJN ONDERNEMERS VAN HET NOORDEN DIE ONDERNEMERS IN HET ZUIDEN OP WEG HELPEN. WANT ECONOMISCHE ACTIVITEIT IS EEN STERKE MOTOR VOOR ONTWIKKELING. IN DEZE KRANT VAN ONDERNEMERS VOOR ONDERNEMERS ZIET U HOE WE DIT IN PRAKTIJK BRENGEN. P 7 MEER DOEN IN HET ZUIDEN De nieuwe B2B piste van voor P 4-5 VERONIQUE GOOSSENS BEZOEKT ETHIOPIË Een land van ondernemende mensen

2 Entrepreneurs pour Entrepreneurs, ce sont des entrepreneurs du Nord qui viennent en aide à des personnes entreprenantes du Sud. Car nous avons appris que l activité économique est indispensable au développement durable. C est la collaboration avec nos partenaires qui rend tout cela possible. C est grâce à eux que naît et se développe l entrepreneuriat dans le Sud! Qu ils en soient vivement remerciés! 3 Les Membres principaux 2013 Des entreprises qui soutiennent de manière substantielle l action d Entrepreneurs pour Entrepreneurs. Ils sont aussi représentés dans les organes de TITRE DE LA BROCHURE direction de l asbl. Les Sponsors en nature 2013 Des entreprises qui apportent aide et conseil à Entrepreneurs pour Entrepreneurs. We deliver solu ons Ontwikkeling via competenties Voulez-vous aussi vous engager au-delà du profit? Tel: ou inge@ entrepreneurspour entrepreneurs.be MAASAÏ TANZANIA BIA neemt deel aan de economische en sociale ontwikkeling van Afrika dankzij haar verregaande verankering in West- en Centraal-Afrika. Via het technisch opleidingscentrum in Dakar en een ondersteuningsprogramma gericht op scholen, levert BIA een bijdrage aan de verbetering van de locale competenties. Les ONG partenaires 2013 Concrétisent votre engagement envers le développement durable dans le Sud. De voorbije 4 jaren konden al meer dan 700 technici genieten van het BIA opleidingsprogramma. Echo_255x190mm_NL.indd 1 20/11/ :02:17 voor dat zijn ondernemers in het Noorden die ondernemende mensen in het Zuiden op weg helpen. Want we leerden dat economische activiteit nodig is voor duurzame ontwikkeling. Dit kan dankzij de samenwerking met onze partners. Alle partners, hieronder vermeld, maken ondernemerschap in het Zuiden mogelijk! Dank u wel! De Kernleden in 2013 Ondernemingen die de werking van voor substantieel ondersteunen. Zij zijn ook vertegenwoordigd in de bestuursorganen van de vzw. De Sponsors in natura in 2013 Bedrijven die voor met raad en daad bijstaan. De Ngo-partners in 2013 Zij zetten uw engagement om in duurzame ontwikkeling in het Zuiden. Wil jij ook tekenen voor meer dan winst? Bel of mail inge@ ondernemersvoor ondernemers.be Het belangrijkste is dat de lokale mensen het zélf doen Geertrui Windels ZELF DOEN Herman Van Rompuy: Europa is de grootste donor voor ontwikkelingshulp ter wereld, maar dat is geen hefboom voor politieke invloed. Integendeel, want we worden geconfronteerd met heel wat antiwesterse gevoelens. Onze hulp is volstrekt onbaatzuchtig omdat we investeren in de zachte sectoren. In onderwijs, landbouw, voeding. Op macroniveau. Wat ngo s zoals Trias doen is werken op kleine schaal. Maar de impact is enorm. Ze veranderen het leven van die mensen. Het belangrijkste is dat de lokale mensen het zélf doen, zegt Geertrui Windels. Zo hebben we een bedrijvencentrum voor de jeugd bezocht. Trias bouwde in overleg met de jonge mensen van het dorp een multifunctioneel gebouw. Een deel wordt gebruikt om maïs tot meel te vermalen, een ander deel doet dienst als overlegruimte en tot slot is er ook een gedeelte dat verhuurd kan worden. Op die manier genereert het centrum inkomsten om de gebouwen te onderhouden. Herman Van Rompuy klinkt overtuigend: De mentaliteitswijziging bij die mensen is groot. De boeren zetten zich samen en produceren nu zelf maïsbloem, terwijl ze vroeger hun maïs meteen verkochten waardoor de handelaars met de winst gingen lopen. Nu trekken ze de toegevoegde waarde naar zich toe. En ze beheren bovendien zelf de hele structuur. HET EERSTE ZETJE De ideeën komen ook van de mensen zelf, of van de lokale partnerorganisaties, voegt zijn echtgenote daar aan toe. Maar waarom heb je dan nog een Belgische organisatie nodig? Omdat ze dat eerste zetje nodig hebben, en dat is geld. Die fondsenwerving gebeurt in België, maar je hebt ook iemand nodig die in het zuiden opvolgt of het geld wel goed besteed is. En daarnaast is de coachende en inspirerende rol van Trias niet te onderschatten. Ze laten de ideeën telkens vanuit de mensen opborrelen en nadien zeggen ze meermaals: Yes, you can! We tonen de campagne van voor, die dit jaar geselecteerd werd voor de solidariteitsprijs van De Standaard. Hij trekt echt wel de aandacht, vindt Herman Van Rompuy. Wat kunnen ondernemers doen in het zuiden, vragen we hem. Een ondernemer is geen filantroop. Hij moet overleven, hij heeft een eigen logica. We mogen vooral niet overschatten wat hij kan. Maar hij kan zeker iets betekenen voor het Zuiden. Hoeveel dit is, dat moet hij zelf uitmaken VÉRONIQUE GOOSSENS VACCINATIES, HET VERSCHIL TUSSEN LEVEN EN DOOD. Bij de Maasaï is vrijwel iedereen veehouder. Dat betekent echter niet dat ondernemen hen niet in het bloed zit, verre van. Voor de rondtrekkende Maasaï is vee veruit het voornaamste kapitaal en als de kudde ziek wordt, is vaak het hele dorp in gevaar. Daarom ondersteunt Trias in Longido een vaccinatiecampagne tegen de dodelijke rundveeziekte East Coast Fever. Met slechts 800 kunnen de Maasaï het sterftepercentage van 200 kalveren laten afnemen van 40% naar minder dan 5%. Bovendien geeft een eenmalige vaccinatie levenslange bescherming. Help daarom de Maasaï herders hun kapitaal veilig stellen voor de toekomst en stort nu ook uw bijdrage op het rekeningnummer BE met de vermelding Maasaï Tanzania. Foto links: Tijdens haar bezoek aan Tanzania bezocht Geertrui Windels ook een informatiemarkt die Trias organiseerde in Arusha. Daar kunnen aanbieders van microfinanciering hun diensten presenteren aan familiale boeren, die het door een gebrek aan onderpand en hoge risico s op misoogsten moeilijk hebben om aan een kleine lening te geraken. Foto s rechts: In de grensstad Namanga opende Geertrui Windels een multifunctioneel gebouw voor boerenjongeren. Ze verwerken er maïs tot meel om zich te verzekeren van een inkomen. Verder had Geertrui Windels ook veel aandacht voor de manier waarop Trias in het noorden van Tanzania de economische positie van vrouwen versterkt. TRIAS

3 4 5 UNIEKE ERVARING BELEEFREIS KORT NIEUWS ONDERNEMERS VOOR ONDERNEMERS Ondernemende mensen in Tweede leven voor oude werkkledij Ethiopië Mijn belangrijkste doel is het negatieve beeld van Ethiopië te doen verdwijnen. Aan het woord is Bogale Abey, een Ethiopische ondernemer die met steun van voor zijn eigen reisbureau is gestart. De voorbije maanden schakelden alle afdelingen bij ArcelorMittal Gent geleidelijk aan over op de nieuwe Arcelor- Mittal-werkkledij. De oude Sidmar-werkkledij werd verzameld in het centraal magazijn en wachtte daar op een nieuwe bestemming. Externe opkopers bleken niet geïnteresseerd in de oude werkkledij en daarom werd er gezocht naar alternatieven. Via voor kwam ArcelorMittal Gent in contact met de ngo Codéart. STARTEN IN TOERISME In het najaar 2011 startte Bogale Abey (foto) een transportonderneming. Zijn idee is eenvoudig, maar intelligent: Meestal worden toeristen in Ethiopië vervoerd in aftandse busjes, met ingedeukte carrosserie, versleten banden, zonder airco en met een afgeleefd interieur. Bogale wil busjes inzetten die perfect in orde zijn, airco hebben, drankjes aan boord en meteen hersteld worden als er iets gebeurt. Hij krijgt op basis van zijn businessplan een renteloze lening van USD. Twee jaar later overtreffen de resultaten ruim de prognoses. De busjes worden niet alleen gebruikt voor rondreizen, maar hotels willen dat het transport van hun gasten gebeurt met de luxe busjes van Bogale Abey. Financieel zit de zaak op rozen. Hij stelt in dit transportbedrijf al 8 mensen tewerk en die verdienen een degelijk loon en werken in goede omstandigheden. Isabel Corthier Twee jaar geleden ontmoette hij als toeristische gids Karel Claes, oud-directeur van Artsen zonder Grenzen. Bogale wilde op het einde van de trip geen fooi van Claes, maar professioneel advies over zijn businessplannen. Karel Claes kreeg meteen drie businessplannen opgestuurd. Zijn eerste advies was: Kies!. Hoe dan ook was hij meteen gecharmeerd door de drive van Bogale. Uiteindelijk mondde dat uit in de oprichting van Dynasty Ethiopia Tours, die toeristen langs de mooie historische hoogtepunten en overweldigende natuur in Ethiopië voert. BELEEFREIS Begin november hebben 20 reizigers en ik de service en kwaliteit van dat bedrijf aan den lijve mogen ondervinden tijdens de beleefreis van twee weken naar Ethiopië. Bogale Abey en Karel Claes dompelen ons onder in de ontwikkelingsprojecten van Caritas International en SOS Faim, die voor steunt. We logeren in de hoogste lodge van Afrika in de Simien Mountains. En we bezoeken Lucy, de 3,2 miljoen oude dame, waarvan het skelet bijna volledig werd teruggevonden. Daarom wordt Ethiopië wel eens de wieg van onze beschaving genoemd. GÉÉN LAND VAN ELLENDE Het is jammer dat mensen blijven denken dat Ethiopië nog steeds in hongersnood leeft en dat hier oorlog woedt met Eritrea, vertelt Bogale. Karel treedt hem bij: Sinds Life Aid in 1994 ben ik hier meerdere keren geweest en het is ongelooflijk hoe dit land vooruit gaat. Belangrijk is de stabiele en hervormingsgezinde regering, maar je mag ook de impact van ontwikkelingssamenwerking niet onderschatten. Bovendien is het een land met ondernemende mensen. Dat merken we in de straten of in de hotels, waar Ethiopiërs hun uiterste best doen om het ons naar de zin te maken. Bogale Abey is ook zo iemand. Alleen ontbreekt het ambitieuze entrepreneurs aan kapitaal om echt aan de slag te gaan. Bij de bank moest hij 28 procent rente betalen voor een lening en dat was onhaalbaar. Karel Claes gaf hem een renteloze lening van dollar en kocht zelf nog eens voor dollar aandelen in het bedrijf. WARMHARTIGE BELGEN Zonder Karel was het niet gelukt, vertelt Bogale. De bedoeling is dat ik de lening in 10 jaar terugbetaal. Tijdens het eerste boekjaar leed ik verlies, maar ik hoop dat zo snel mogelijk goed te maken. Trots toont hij zijn kantoor in Addis Abeba en ook zijn visitekaartjes gaan met nadruk rond. Hij heeft intussen 5 vaste medewerkers. Ik reken vooral op Westerse klanten. Want Ethiopiërs reizen nog niet veel, vertelt Bogale. Belgen zijn heel optimistisch en warmhartig, zo typeert hij ons. Het is alsof ik niet aan het werken ben! Nochtans mag Bogale af en toe stevig uit zijn pijp komen. Zo geraken we tijdens de rit naar the Simien Mountains hopeloos achter op schema omdat we volop in wegenwerken terecht komen. s Avonds zal hij al zijn overtuigingskracht, relaties én diplomatie uit de mouw halen om ons alsnog door het hek van het natuurpark te loodsen. Op het einde van de reis vraagt Karel aan de reisgenoten om de kwaliteit van de organisatie te beoordelen. Iedereen klinkt unaniem positief. Het enige punt van kritiek is dat de reizigers hier en daar wat meer vrije tijd hadden willen besteden. Thuis tegen aperitieftijd is iets waar Belgen van houden, zo blijkt. Daar ga ik zeker rekening mee houden, reageert Bogale. Reden genoeg om terug te komen en te boeken via Dynasty Ethiopia Tours, knipoogt hij. RECHTSTREEKS PARTICIPEREN Karel stelt intussen al zijn expertise en connecties in België ter beschikking om van Dynasty Ethiopia Tours (DET) een succes te maken. Zo heeft Omnia Travel veel belangstelling om een bedevaartreis met DET op te nemen in zijn brochure. En er wordt ook verder onderhandeld met Joker en Anders Reizen om ook via hun kanalen reizen aan te bieden. Het project van Bogale Abey en Karel Claes is een belangrijke testcase van de gloednieuwe B2B-piste die voor sinds dit voorjaar heeft opgezet. Ze komt tegemoet aan de vraag van ondernemers uit ons land om ook rechtstreeks te participeren in het Zuiden. Wij, de deelnemers van deze inleefreis, waren alvast onder de indruk. VÉRONIQUE GOOSSENS WIL JE DEZE BELEEFREIS MET DYNASTY ETHIOPIA TOURS ZELF MEEMAKEN? Dat kan via voor. Veertien dagen lang reis je in een groep van 2 tot 20 personen langs de hoogtepunten van dit mooie land. Op het parcours staan de bruisende hoofdstad van Afrika Addis Abeba, de overblijfselen van het oude rijk van Axum, de adembenemende Simien Mountains met de hoogste lodge van Afrika, de sprookjesachtige kastelen van Gondar, de Ethiopische Rivièra aan het Tanameer met de watervallen van de Blauwe Nijl en de wereldberoemde rotskerken van Lalibella. De reis kost euro per persoon. Daarin is alles inbegrepen (inclusief alle vluchten), behalve alcoholische dranken. Neem contact op met inge@ ondernemersvoorondernemers.be Codéart stelt werktuigen en machines op punt en past ze aan de noden van de lokale bevolking in ontwikkelingslanden aan. Het gaat bijvoorbeeld om lasgereedschap of oliepersen. De ateliers van Codéart zijn gespecialiseerd in het verwerken van palmolie, suikerriet en maniok. Dankzij de werkkledij van Sidmar kunnen de ambachtslui op een veilige manier aan de slag in hun werkplaatsen. Zo krijgt deze oude werkkledij alsnog een nuttige bestemming in het Zuiden. Tosali Sana betekent zoveel als Mekaar helpen Het is de naam van een boerenvereniging in Bwamanda. De vereniging bestaat uit 18 vrouwen en 7 mannen. Samen verbouwen ze 5 ha groenten op de drassige gronden rond Nsingo, op een steenworp van Bwamanda. Iedere familie bakent haar tuintje af met een rij maïs. Op de perceeltjes telen zij groenten die op de plaatselijke markt gewaardeerd worden: voornamelijk spinazie, nachtschade, tomaten en gambo (hybiscus) en amarant, een spinazieachtige bladgroente. Tosali Sana werd opgericht in 2005 met de hulp van de ngo Congodorpen, partner van voor. De verkoop van hun groenten laat hen toe om een centje opzij te zetten voor noodgevallen. Met een maandelijkse bijdrage van omgerekend enkele euro s per familie leggen ze samen een kas aan. Die wordt aangesproken bij een sterfgeval, bij ziekte of voor de gezamenlijke aankoop van materiaal.

4 ONDERNEEM ZELF B2B? Meer doen in het Zuiden De nieuwe B2B piste van voor voor heeft een belangrijke rol gespeeld in het kleiner maken van de kloof tussen ngo s en de bedrijfswereld. Bedrijven waren ooit voor ngo s geldwolven zonder ziel en geweten, ngo s waren voor bedrijfsleiders inefficiënt en weinig betrouwbaar. zijn vandaag meer maatschappelijk betrokken en ngo s zijn realistischer. Ngo-wereld en bedrijfswereld zoeken hoe ze zich maximaal kunnen inzetten om het Zuiden vooruit te helpen. DE VRAAG AAN DE LEZER Diane woont in Burundi. Ondanks de toegang tot beperkte middelen zet deze 29 jarige moeder haar beste beentje voor. Elke dag bewerkt ze haar stukje grond om haar gezin van eten te voorzien. Louvain Coopération helpt moeders als Diane door hen kwaliteitsvolle zaden te verschaffen. Met een zadenkit kan Diane haar teelt diversifiëren en productie verhogen. Zo beschikt ze over voldoende en gevarieerde voeding. En kan Diane haar kinderen tegen de ondervoeding, die elke dag nieuwe slachtoffers eist, beschermen. Een kit kost 1314 en bestaat uit 250kg zaden van bonen, 250kg maïszaden en 275kg pindazaad. Help nu ook Diane en andere moeders zoals zij en stort uw bijdrage op het rekeningnr.: BE met de vermelding zadenkit - Burundi. Lotus Bakeries steunt ontwikkeling in MaÏ ndombe Lotus Bakeries ondersteunt ook voor en binnen voor ondersteunt Lotus Bakeries het project De Boot naar Kinshasa. Dit project - dat ook door de overheid wordt ondersteund - heeft tot doel een centrale organisatie uit te bouwen voor transport en commercialisering van landbouwproducten langs het Maï Ndombemeer en de Congo-stroom naar Kinshasa. In omgekeerde richting kunnen dan basisconsumptiegoederen uit Kinshasa in de streek verkocht worden. CARE FOR TODAY Respect for tomorrow ZELF DOEN Veel ondernemers willen samenwerken met ngo s om het Zuiden te helpen. Zij zien dat de ngo s met hun expertise, die zij als ondernemers zelf niet hebben maar wel (h)erkennen, goede resultaten behalen. Ieder zijn specialiteit, zeggen zij. Maar de wereld verandert en veel ondernemers kijken over de grenzen. Ze reizen naar het Zuiden en ontdekken met hun ondernemersblik business opportuniteiten die de ngo-medewerkers niet zien. Die ondernemende mensen willen zelf aan de slag in het Zuiden, vanuit hun maatschappelijke betrokkenheid. Dit sluit aan bij de zogenoemde vierde pijler: mensen maken avontuurlijke reizen en starten een kleinschalig project in het gebied waar ze geweest zijn. De wereld wordt een dorp en mensen willen iets doen met en voor mensen die ze persoonlijk leerden kennen. Dit kan verkeerd lopen, maar er zijn ook prachtige realisaties waarbij met weinig geld en minimale kosten, efficiënt gewerkt wordt en een gemeenschap sterk vooruit gaat. EÉN BLOEIEND BEDRIJF OP DE RAILS ZETTEN voor kanaliseert de dadendrang van deze ondernemende mensen, zodat business projecten op de juiste basis worden opgestart. De vereniging brengt ondernemers van het Noorden en het Zuiden bij elkaar, levert de omkadering van de projecten, en volgt de rapportering op. Projecten van ondernemers in het Noorden met ondernemers in het Zuiden steunen op verantwoord ondernemen, financiële steun en uitwisselen van expertise. Ze werken met deze visie: we bouwen aan een betere toekomst voor het Zuiden en we moeten uiteindelijk hulp overbodig maken. Een bedrijf in het Zuiden helpen opstarten houdt risico s in. Dat is eigen aan ondernemen. Daarom kun je beter je risico spreiden en in drie tot vijf ondernemingen investeren. Als er daarvan één of twee lukken en uitgroeien tot gezonde en bloeiende ondernemingen, dan heb je iets prachtigs gerealiseerd! voor zoekt voor jou uit welke soort bedrijf bij jou past: welke sector, in welk land, welke investering, wat is jouw bijdrage (lening/participatie/expertise/ ). En dan is het aan jou De eerste resultaten van de B2B projecten van voor zijn alvast veelbelovend! DRINKYOGHURT LAKILAKI, KENIA LakiLaki produceert in Kenia voedzame drinkyoghurt naar Westerse normen voor de toeristen en lokale bevolking. De winst van het bedrijf gaat naar een project voor hulp aan weeskinderen. In 2012 waren er contracten met 30 hotels en lodges. Om de productie uit t e breiden en te kunnen leveren aan 50 hotels zijn extra middelen nodig. Verantwoordelijke: LakiLaki wordt geleid door een 35 jarige Nederlander met ervaring bij het zuivelbedrijf Friesland-Campina. Benodigd bedrag: tot euro, bij voorkeur participatie in het kapitaal. Meer info: Inge@ondernemersvoorondernemers.be WANKA GOUDBESSEN, PERU Het bedrijf Wanka wil gedroogde, biologisch geteelde goudbessen uitvoeren naar Europa. Er zijn contacten mogelijk met een Belgische invoerder van fruit en groenten met vestiging in Peru. Wanka koopt producten bij lokale telers en verwerkt ze tot hapklare gezonde snacks. Er is ook een variant omwikkeld met chocolade. Verantwoordelijke: Wanka wordt geleid door Hugo Torres, een landbouwtechnicus met 30 jaar ervaring in biologische teelt. Benodigd bedrag: euro, voor 45% participatie in het kapitaal. Meer info: Inge@ondernemersvoorondernemers.be Isabel Corthier COLOFON voor, dat zijn ondernemers van het Noorden die ondernemers in het Zuiden op weg helpen. Want economische activiteit is een sterke motor voor ontwikkeling. Met deze krant ziet u hoe we dit in praktijk brengen. REDACTIE voor vzw Minderbroedersstraat 12, 3000 Leuven Tel inge@ondernemersvoorondernemers.be REDACTIERAAD, COPY-WRITING & VERTALING Karel Claes, Lodewijk Deleu, Bettie Elias, Véronique Goossens, Inge Overmeer, Anne-Lise Passelecq, Jenny Passelecq, Hans Put, Bart Ramakers, Dominique Roosens, Frieda Van Wijck, Tessa Vermeiren. ADVIES Duval & Guillaume There VORMGEVING Ontwerp: Oeyen&Winters Opmaak: Natacha Bosman FOTOGRAFIE Isabel Corthier, Bart Ramakers, Hans Put, TRIAS VERANTWOORDELIJKE UITGEVER voor vzw, Inge Overmeer, Algemeen Secretaris UITGAVE Verspreiding als bijlage bij De Standaard. De inhoud van de bijlage valt niet onder de redactionele verantwoordelijkheid van De Standaard. Met dank voor de medewerking van De Standaard en van alle vrijwilligers hierboven vermeld.

5 8 COÖPERATIEVEN VIETNAM Vredeseilanden geeft boeren in Vietnam een betere toekomst DE COÖPERATIEVE LUSOTEC 248 leden 53.3 hectaren thee/jaar 447 ton thee/jaar 11.9 liter thee DRINKT EEN BELG GEMIDDELD ELK JAAR nummer 5 OP DE WERELDRANGLIJST VOOR THEE IS VIETNAM December De gedachten van de boeren dwalen al af naar het grote feest van 31 januari Tet ofwel het Vietnamees Nieuwjaar is het belangrijkste feest voor de Vietnamezen. Maar eerst moet er nog enkele weken hard gewerkt worden. Toch zijn de boeren tevreden. Met de ondersteuning van Vredeseilanden hebben zij zich het voorbije jaar verenigd in coöperatieven. De oogsten zijn dankzij de expertise van Vredeseilanden kwalitatief verbeterd en de prijzen die de boeren krijgen liggen daardoor een stuk hoger. VREES OM MEE TE DOEN voor steunt VECO Vietnam wat staat voor Vredeseilanden Vietnam. En die hulp is nog hard nodig, vertelt ons Eduardo Sabio, de regioverantwoordelijke van VECO in de noordelijke provincies Phu Tho en Lang Son. Eduardo is sinds 2009 actief bij VECO Vietnam, als landenvertegenwoordiger en coördineert er het programma. De rijstboeren, de theeboeren en de groentetelers zijn georganiseerd in coöperatieven. 535 groenteboeren, 134 rijstboeren en 248 theetelers zijn nu bij het programma van VECO betrokken en hebben hun inkomen zien stijgen. En dat is een groot succes, glimlacht Eduardo. In het begin was er nog wat vrees om met ons mee te doen maar nu de boeren flinke winsten maken, zijn de boeren gemakkelijker te overtuigen om mee in het project te stappen. PESTICIDEN Binnen VECO wordt gewerkt op verschillende fronten. Een van de aspecten is de voedselveiligheid. In de groenten en theeteelt werden in het verleden te veel pesticiden gebruikt door de Vietnamese boeren. De consument wil veilige voeding en VECO speelt daar op in. Pesticiden worden grotendeels geweerd op het veld en VECO heeft samen met de boeren interne controlesystemen opgezet om een veilige productie te garanderen aan de consument. Ook geven we les in marketing, gaat Eduardo verder. Zo hebben de theeboeren van de coöperatieve Lusotec zelfs een overeenkomst met Rainforest Alliance afgesloten om te komen tot een 100% duurzame teelt. MOOIE TOEKOMST Het leven van de boeren is de laatste jaren sterk verbeterd. De theeboeren hebben een goede samenwerking met de theefabriek en krijgen een betere prijs. De groenteboeren verkopen hun verse groenten op de lokale markten, aan restaurants en binnenkort ook aan supermarkten. Ze staan nu sterk genoeg in hun schoenen om zelf te onderhandelen over de prijzen. Zo hebben ze een hoger inkomen en uiteindelijk een beter leven. De 917 boeren die nu samenwerken onder de vleugels van Vredeseilanden hebben een mooie toekomst voor zich. GELD UIT BELGIË We zijn heel blij met de steun van voor via Vredeseilanden, lacht Eduardo. 75% van het geld voor ons programma komt uit jullie land. Dankzij de Belgische Ontwikkelingssamenwerking kunnen we hier training geven en werkbezoeken organiseren in andere gebieden. De praktijkervaring blijft immers nog altijd de beste leerschool voor de boeren. Daarom blijft het belangrijk om fondsen te werven voor de boeren in Vietnam. Met de steun van VECO Vietnam krijgen de boeren net dat duwtje in de rug dat hen toelaat hun leven in eigen handen te nemen. Daarom hopen zij dat voor en Vredeseilanden ook in 2014 even gul zullen blijven als voorheen. Dan wordt ook het Vietnamees Nieuwjaar een echt feest. HANS PUT Hans Put Nu de boeren flinke winsten maken, zijn ze gemakkelijker te overtuigen om mee in het project te stappen Eduardo Sabio Mr Duyen en zijn vrouw (foto) zijn lid van de thee coöperatieve Lusotec. Dankzij de steun van voor volgden Mr. en Mevr. Duyen een opleiding om hun productieproces te optimaliseren. De productiviteit ging van 5 ton per hectare naar 16 ton per hectare. Steun nu ook de thee coöperatieve Lusotec via voor. Stort uw bijdrage op BE met de vermelding theeboeren vietnam.

Ik heb een hekel aan paternalisme. Geertrui Windels en Herman Van Rompuy keren enthousiast terug uit Afrika.

Ik heb een hekel aan paternalisme. Geertrui Windels en Herman Van Rompuy keren enthousiast terug uit Afrika. 1 KRANT VAN ONDERNEMERS VOOR ONDERNEMERS - WWW.ONDERNEMERSVOORONDERNEMERS.BE WINTER 2013 De impact is enorm. Ze veranderen het leven van die mensen Herman Van Rompuy Ik heb een hekel aan paternalisme Geertrui

Nadere informatie

Ondernemers voor Ondernemers B2B - Extra inzet voor het Zuiden

Ondernemers voor Ondernemers B2B - Extra inzet voor het Zuiden Ondernemers voor Ondernemers B2B - Extra inzet voor het Zuiden Samen het Zuiden vooruit helpen Ondernemers voor Ondernemers is een Belgische vereniging met ngo's en particuliere bedrijven als leden. De

Nadere informatie

reizen www.shutterstock.com

reizen www.shutterstock.com www.shutterstock.com 46 TEKST Lieselotte De Snijder Bewust en geëngageerd de wereld rond Duurzaam reizen naar Indonesië met Vredeseilanden Sinds 2013 organiseert Davidsfonds Cultuurreizen verschillende

Nadere informatie

Chocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.

Chocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect. Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam

Nadere informatie

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu?

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Proficiat & bedankt! Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. Fantastisch dat je je zo wil engageren om samen met ons kwetsbare

Nadere informatie

Waar staat Ondernemers voor Ondernemers voor?

Waar staat Ondernemers voor Ondernemers voor? 8 Ondernemers voor Ondernemers Jaarverslag 2014 9 Waar staat Ondernemers voor Ondernemers voor? Missie De missie van de vzw Ondernemers voor Ondernemers (opgericht in 2000) is het bevorderen van duurzame

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

Factsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade.

Factsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade. Elke dag π± Factsheet Initiatief fairbezig.nl Fairbezig.nl is een initiatief van Fair Trade Original, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar met steun van de Nationale Postcode

Nadere informatie

Een betere toekomst voor de boeren in Vietnam

Een betere toekomst voor de boeren in Vietnam Een betere toekomst voor de boeren in Vietnam Capaciteitsversterking van de thee-coöperatie LUSOTEC, voor een betere positionering op de markt Thee, de tweede meest populaire drank in de wereld, is een

Nadere informatie

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden.

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Gebeurteniskaarten positieve gebeurteniskaarten Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Jullie hebben samen betoogd tegen het kappen

Nadere informatie

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Naam: William Ton (1604410) Docent: Rob van den Idsert Specialisatie: Concept Periode: 2015-D Datum: 27-05-2015 Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Nadere informatie

Examen VMBO-GL en TL-COMPEX 2005

Examen VMBO-GL en TL-COMPEX 2005 Examen VMBO-GL en TL-COMPEX 2005 tijdvak 1 dinsdag 31 mei totale examentijd 2 uur ECONOMIE CSE GL EN TL Vragen 1 tot en met 23 In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer niet wordt

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben

Nadere informatie

Inleiding Het spel Algemeen doel van het spel

Inleiding Het spel Algemeen doel van het spel Brochure Inleiding Boerenbusiness van grond tot mond, is ontwikkeld door jonge vrijwilligers van verschillende kinderboerderijen in Vlaanderen. Ze verdiepten zich in het thema Voedsel, ontwikkelden er

Nadere informatie

In deze brochure kan je meer lezen over onze projecten in Kenia, de evenementen die we in Nederland organiseren en hoe je ons hierbij kan helpen.

In deze brochure kan je meer lezen over onze projecten in Kenia, de evenementen die we in Nederland organiseren en hoe je ons hierbij kan helpen. De tennis4change foundation is een Nederlandse stichting die sinds 2011 staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en is opgericht door de broers Jorick en Rutger Vliegenberg. In onze stichting hebben

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB september 2013

Nieuwsbrief SHIB september 2013 Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!

Nadere informatie

Fietsen voor Orange Babies in Afrika: een onvergetelijke ervaring! Dankzij het landschap, je reisgenoten, de

Fietsen voor Orange Babies in Afrika: een onvergetelijke ervaring! Dankzij het landschap, je reisgenoten, de 2017 Fietsen voor Orange Babies in Afrika: een onvergetelijke ervaring! Dankzij het landschap, je reisgenoten, de inwoners, de sportieve uitdaging, de bezochte projecten, de bijdrage die je aan die projecten

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

Expeditie M&M. Microkredieten. lesbrief. ontdek avontuurlijk leren. Foto: Roel Burgler / Hollandse Hoogte

Expeditie M&M. Microkredieten. lesbrief. ontdek avontuurlijk leren. Foto: Roel Burgler / Hollandse Hoogte Expeditie M&M ontdek avontuurlijk leren lesbrief Foto: Roel Burgler / Hollandse Hoogte VMBO Microkredieten Expeditie M&M Inleiding Wat heb je nodig als je een bedrijf wilt beginnen? Geld! Meestal moet

Nadere informatie

Bio. (s)maakt het verschil

Bio. (s)maakt het verschil Bio (s)maakt het verschil Weet u niet precies hoe kwalitatieve voeding te kiezen? Of hoe u ervan te verzekeren dat u en uw kinderen gezond én lekker eten? Vraagt u zich soms ook af of het bio-label wel

Nadere informatie

het leefloon Versie december 2013 LEEFLOON

het leefloon Versie december 2013 LEEFLOON het leefloon Versie december 2013 LEEFLOON HET RECHT OP EEN LEEFLOON in twaalf stappen... Een leefloon, wat is dat? Wanneer krijg ik het leefloon? Waar moet ik het leefloon aanvragen? Wat zal er na de

Nadere informatie

Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING.

Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING. Voorbeeld van mensen die een tweedehands wagen wensen aan te kopen die ouder is dan 2 jaar met een lening bij ING. Bij deze data moeten we het 1 en ander uitleggen. Jouw geld dat je hebt ontvangen, maakt

Nadere informatie

10-Jarige Minasayesh uit Ethiopië kan weer kind zijn. Indiase Angel (14 jaar) komt op voor kinderen met problemen

10-Jarige Minasayesh uit Ethiopië kan weer kind zijn. Indiase Angel (14 jaar) komt op voor kinderen met problemen NIEUWS NUMMER 16 Ι JAARGANG 8 Ι augustus 2012 10-Jarige Minasayesh uit Ethiopië kan weer kind zijn Indiase Angel (14 jaar) komt op voor kinderen met problemen Uw gift goed besteed Cordaid Kinderstem is

Nadere informatie

heeft. We verwelkomen de huisruilpartner ook alsof het onze beste vrienden of familie zijn met een mooi gedekte tafel en goed gevuld menu.

heeft. We verwelkomen de huisruilpartner ook alsof het onze beste vrienden of familie zijn met een mooi gedekte tafel en goed gevuld menu. Energie om je werk goed en zinvol te doen kan je putten door een gezonde ontspannen levensstijl naast het werk. Heb je thuis geen problemen dan kan je er op het werk ook beter tegenaan gaan. In tal van

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

over de perfecte match met iemand

over de perfecte match met iemand over de perfecte match met iemand De perfecte match met iemand Iemand zoekt iemand. Iemand die meteen inzetbaar is en het verschil kan maken. Iemand die de branche begrijpt en de situatie in het bedrijf

Nadere informatie

Ich bön d r väör dich!

Ich bön d r väör dich! Ich bön d r väör dich! Wie zijn wij? NaoberzorgPunt is een vereniging van betrokken inwoners en ondernemers in Roggel. Wij zijn een netwerkorganisatie en werken samen met de huisartsenzorg, ondernemersvereniging,

Nadere informatie

Streekproducten en eten uit de buurt

Streekproducten en eten uit de buurt Spreekbeurt of werkstuk Streekproducten en eten uit de buurt Inhoud Stap 1. Ga zelf op onderzoek uit Stap 2. Streekproducten of gewoon producten uit de buurt Stap 3. Waarom zijn streekproducten zo bijzonder?

Nadere informatie

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving

Nadere informatie

Werkverslag van 21 t/m 28 Maart 2015

Werkverslag van 21 t/m 28 Maart 2015 Werkverslag van 21 t/m 28 Maart 2015 We zijn 1 week in Gambia geweest, wat natuurlijk vrij kort is. Maar helaas het is niet anders, we waren al lang blij dat we er weer waren en iedereen weer zagen. Natuurlijk

Nadere informatie

Project Koffie Wasstation Rwanda.

Project Koffie Wasstation Rwanda. Project Koffie Wasstation Rwanda. Het project is uitgevoerd op initiatief van de vrouwen coöperatie in Rwanda: ABATERANINKUNGA. In Nederland is dit project ondersteund door de Stichting Afrika 2007 Zwolle

Nadere informatie

Lesbrief Iedereen betaalt belasting

Lesbrief Iedereen betaalt belasting Lesbrief Iedereen betaalt belasting inleiding Iedereen betaalt belasting» waar komt het geld vandaan?» waar gaat het geld naar toe?» nederland, europa en de wereld» Iedereen betaalt belasting 1 Iedereen

Nadere informatie

Misingi nieuwsbrief nr. 2

Misingi nieuwsbrief nr. 2 Misingi nieuwsbrief nr. 2 Oproep!! Ons meest actief koppel sponsors nodigt u uit!!! Een uitstekende gelegenheid om elkaar nog eens te ontmoeten! Het Solar Pump project In onze eerste Nieuwsbrief gaven

Nadere informatie

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken

Nadere informatie

12 REDENEN NOG TE STARTEN MET NETWERK

12 REDENEN NOG TE STARTEN MET NETWERK 12 REDENEN OM VANDAAG NOG TE STARTEN MET NETWERK MARKETING LETSPLAYBUSINESS.BE Enkele jaren geleden maakte mijn vrouw kennis met netwerk marketing. Ze leerde de Aloé Vera producten van Forever Living Products

Nadere informatie

VAN SHOP IN SHOP TOT COMPLETE WINKELFORMULE WWW.LEPERRON.NL

VAN SHOP IN SHOP TOT COMPLETE WINKELFORMULE WWW.LEPERRON.NL VAN SHOP IN SHOP TOT COMPLETE WINKELFORMULE WWW.LEPERRON.NL ONZE FILOSOFIE Verkoop onderscheidende broden en patisserie via een Le Perron Boutique (shop-in-shop). Of het nu gaat om een kleine Italiaanse

Nadere informatie

Jaarverslag 2014. Sunny Side Up Foundation. Weleveld 18, 2151 JR Nieuw-Vennep. www.sunnysideupfoundation.com. KvK: 60369698 RSIN: 853879497

Jaarverslag 2014. Sunny Side Up Foundation. Weleveld 18, 2151 JR Nieuw-Vennep. www.sunnysideupfoundation.com. KvK: 60369698 RSIN: 853879497 Jaarverslag 2014 Sunny Side Up Foundation Weleveld 18, 2151 JR Nieuw-Vennep www.sunnysideupfoundation.com KvK: 60369698 RSIN: 853879497 Bank: NL34 INGB 0006482112 De inhoud 1. Het voorwoord... 3 2. Het

Nadere informatie

Interactief - augustus 2014

Interactief - augustus 2014 La Paz, 30-09-2014 Beste lezer, Allereerst de hartelijke groeten van de hoge hoogten van het regiokantoor van ICCO/Kerk in Actie in La Paz, Bolivia. Hierbij ontvangt u het halfjaarlijkse verslag van de

Nadere informatie

Dubai on a budget, Yes you can! De tips van Reisblog Reischick

Dubai on a budget, Yes you can! De tips van Reisblog Reischick Dubai on a budget De afgelopen weken heb ik veel taglijstjes ingevuld, zodat jullie mij een beetje leren kennen als blogster en wat ik heel leuk vind, deze taglijsten zijn ook veel meer gelezen dan dat

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Het project wil in Mesera een educatief-medisch centrum realiseren.

Het project wil in Mesera een educatief-medisch centrum realiseren. Kititenebo, (allemaal samen) noodhulp voor de kinderen februari 2017 De aanhoudende droogte in Afrika bereikt het nieuws in Europa. In de Standaard (25.02.2017) stond het te lezen: nomaden zoeken wanhopig

Nadere informatie

Over ALS spreken. Inhoud. Wat is ALS? 1. Waardoor wordt ALS veroorzaakt? 1. Wat doet ALS met een patiënt? 1. Hoe kan je jouw vriend(in) bijstaan?

Over ALS spreken. Inhoud. Wat is ALS? 1. Waardoor wordt ALS veroorzaakt? 1. Wat doet ALS met een patiënt? 1. Hoe kan je jouw vriend(in) bijstaan? Inhoud Over ALS spreken Wat is ALS? 1 Waardoor wordt ALS veroorzaakt? 1 Wat doet ALS met een patiënt? 1 Hoe kan je jouw vriend(in) bijstaan? 2 voor vrienden Wanneer de vader of moeder van je vriend(in)

Nadere informatie

Ethiopië. Wilde stammen en ondergrondse kerken. Individuele begeleide rondreis

Ethiopië. Wilde stammen en ondergrondse kerken. Individuele begeleide rondreis Ethiopië Individuele begeleide rondreis Wilde stammen en ondergrondse kerken Addis Abeba Lake Langano Arba Minch Turmi Yabello Yirga Alem Bahir Dar Gondar Simien Mountains Lalibela Addis Abeba Op de koffie

Nadere informatie

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Hasmik Matevosyan, mode-onderzoekster Mode-industrie zonder verspilling Hasmik Matevosyan (1987) studeerde

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Sportief en solidair. Dwars door Oeganda

Sportief en solidair. Dwars door Oeganda DWARS DOOR OEGANDA Sportief en solidair Dwars door Oeganda 17-28 februari 2016 We doorkruisen in 7 etappes de parel van Afrika op de mountainbike We bezoeken de projecten van Broederlijk Delen waarvoor

Nadere informatie

UITDAGING 5: Justine helpt de buren

UITDAGING 5: Justine helpt de buren Dit werkblaadje is van... UITDAGING 5: Justine helpt de buren Solidariteit in je eigen omgeving Individuele oefening Heb jij al eens iemand geholpen? Schrijf op wat je deed om die persoon te helpen. Voorbeeld:

Nadere informatie

Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus

Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus Inleiding In het eerste jaar van Geogenie ben je begonnen vanuit België naar de wereld te kijken. In het tweede jaar heb je veel geleerd over Europa en in

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Een pak melk moet meer rendement opleveren! 10-10-2014 Symposium 3D Schets Melkveehouderij

Een pak melk moet meer rendement opleveren! 10-10-2014 Symposium 3D Schets Melkveehouderij 1. Jumbo Hollak 2. Rendement supermarkt 2013 3. Melk in de supermarkt 4. Rendement maken op melk 1. Jumbo Hollak 1993 850 m2 verkoop oppervlakte 35 parkeerplaatsen 40 medewerkers 8000 artikelen 2014 1400

Nadere informatie

Latijn: iets voor jou?

Latijn: iets voor jou? : n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Noach bouwt een ark Genesis 6-8

Noach bouwt een ark Genesis 6-8 2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met

Nadere informatie

Ondernemerschap in Nederland

Ondernemerschap in Nederland Ondernemerschap in Nederland Je neemt deel aan het profiel Ondernemerschap. Dit betekent dat je erover denkt om in de toekomst als ondernemer te gaan werken. Dat is anders dan werken in loondienst. Dan

Nadere informatie

Africa Wood Grow Ltd. Dream about a tree and start with a seed.

Africa Wood Grow Ltd. Dream about a tree and start with a seed. Nieuwsbrief 10 10 juli 2011 Africa Wood Grow Ltd. Dream about a tree and start with a seed. Beste Lezers, AWG doet het goed, over één maand bestaat we al weer een jaar. Een jaar waarin we acht hectare

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Werkstuk wizard Hulpvragen

Werkstuk wizard Hulpvragen Hulpvragen Hulpvragen dieren Waarnemen Hoe ziet het dier eruit? Hoe beweegt het dier? Welke geluiden maakt het dier? Hoe voelt het dier aan? Hoe reageert het dier op je? Hoe neemt het dier waar? Leven

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

ECHT ETEN JONATHAN KARPATHIOS

ECHT ETEN JONATHAN KARPATHIOS ECHT ETEN JONATHAN KARPATHIOS kok boer vader ondernemer IK BEN VADER, KOK, BOER EN ONDERNEMER. Het verhaal dat ik vandaag ga vertellen: Ik ben, kok, boer en ondernemer. JEUGD KEUZES, KEUZES, KEUZES. ACHTERGROND:

Nadere informatie

Duurzaamheidsbeleid Doingoood

Duurzaamheidsbeleid Doingoood Duurzaamheidsbeleid Doingoood Over Doingoood Doingoood bestaat uit 2 delen: Doingoood volunteer work (sociale onderneming) en Doingoood foundation (stichting). In al onze werkwijzen en procedures gaan

Nadere informatie

Wisselingen in het bestuur

Wisselingen in het bestuur Beste donateur, Met uw donatie geeft Yoreem mensen die dat nodig hebben een zetje in de rug, zodat ze op eigen kracht verder kunnen. Dat doen we vooral in Oost-Kameroen. In deze nieuwsbrief treft u een

Nadere informatie

4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten?

4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? 4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik

Nadere informatie

Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921. Vader en Broeders,

Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921. Vader en Broeders, Michichi, Alba, Canada, 24 december 1921 Vader en Broeders, Uw brief ontvangen en ik dacht al eerder te schrijven, maar het is er altijd overheen gegaan totdat het nieuwjaar werd en nu volgens oud gebruik

Nadere informatie

Stichting Soduon. Jaarverslag 2015

Stichting Soduon. Jaarverslag 2015 1. Inleiding Stichting SODUON werd op 03 augustus 2010 opgericht vanuit de wens van een aantal Burundese-Nederlanders om wat te kunnen betekenen voor kansarme families en hun kinderen en de wens om dat

Nadere informatie

Investeren in zelfredzaamheid. Rabobank Foundation

Investeren in zelfredzaamheid. Rabobank Foundation Investeren in zelfredzaamheid Rabobank Foundation Hoe help je mensen om zelfred zaam te worden? Dat is een vraagstuk waar Rabobank Foundation zich al ruim 40 jaar mee bezig houdt. Zelfredzaamheid bete

Nadere informatie

Jaarverslag Fountains of Joy 2014.

Jaarverslag Fountains of Joy 2014. Jaarverslag Fountains of Joy 2014. In april 2014 hebben Erik en Esther Nagtegaal Stichting Fountains of Joy opgericht, met het doel aan de wereld het evangelie van Jezus te verkondigen en zorg te dragen

Nadere informatie

Ondernemersruimte bij De Goudse

Ondernemersruimte bij De Goudse Ondernemersruimte bij De Goudse Informatie voor startende ondernemers Ik ben 1 Beste ondernemer, U bent het vast met mij eens: een goede werkruimte is voor een ondernemer erg belangrijk. Maar dat is niet

Nadere informatie

Toerisme biedt kansen

Toerisme biedt kansen Gorgora In het noorden van Ethiopië ligt, aan de oever van het Tanameer, het dorpje Gorgora. Net als in veel Ethiopische plattelandsdorpen kampen de bewoners al jarenlang met problemen als malaria, slecht

Nadere informatie

Vrienden van dorcas. www.dorcas.nl

Vrienden van dorcas. www.dorcas.nl Vrienden van dorcas www.dorcas.nl Dit is dorcas 2 3 Dorcas komt in actie voor mensen in nood en diepe armoede, ongeacht hun religie, ras, geslacht of politieke overtuiging. Dorcas werkt al 35 jaar aan

Nadere informatie

Rembrandtlaan 7 13 82 99 374 1272 GM Huizen te Giethoorn.

Rembrandtlaan 7 13 82 99 374 1272 GM Huizen te Giethoorn. Secretariaat: Bankrekening: Rembrandtlaan 7 13 82 99 374 1272 GM Huizen te Giethoorn. deliana.gg@live.nl Giften aan Stichting WATER KvK02/626219 zijn belasting aftrekbaar ANBI beschikking Augustus 2009.

Nadere informatie

Koopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn.

Koopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn. Koopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn. 1. De Wereldbank berichtte onlangs dat de Chinese economie binnen afzienbare tijd de grootste economie van

Nadere informatie

Zending wereldwijd. Najaarsactiviteiten GZB. Concerten Psalm Project. GZB-jongerenevent. Driebergen, september 2015

Zending wereldwijd. Najaarsactiviteiten GZB. Concerten Psalm Project. GZB-jongerenevent. Driebergen, september 2015 Najaarsactiviteiten GZB Concerten Psalm Project De GZB organiseert samen met The Psalm Project twee concerten: op 3 oktober in Nijkerk en 10 oktober in Waddinxveen. De avonden staan in het teken van het

Nadere informatie

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga Hieronder staan de teksten van nieuwe liedjes, zodat jullie ze thuis ook kunnen oefenen: 'k Heb Jezus nodig heel mijn leven 'k Heb Jezus nodig, heel mijn leven. 'k Heb Jezus nodig, dag aan dag, in m'n

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Framing the Other. Opdrachtenblad

Framing the Other. Opdrachtenblad Framing the Other Ilja Kok & Willem Timmers 2013 25 minuten (film), 13 minuten (interview) http://framingtheother.wordpress.com/ 1 Kijkopdracht 1. Titel hoofdstuk Toeriste Nell maakt foto van Mursi Nadonge

Nadere informatie

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld.

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Naast de sportieve uitdaging van bijna 500 kilometer te fietsen naar Amsterdam en terug, wacht er nu nog een tweede uitdaging: zoveel mogelijk geld

Nadere informatie

NEWSLETTER THEMAROLLADES. De wereld van voeding in verandering!

NEWSLETTER THEMAROLLADES. De wereld van voeding in verandering! MET NIEUWE RECEPTUUR! THEMAROLLADES NEWSLETTER AUGUSTUS 2014 EDITIE NR.12 HERFST/NAJAARS ROLLADE Nieuwe receptuur. Een traditionele topper: een mager spek rond een fijn deeg van kip en kalkoen, verrijkt

Nadere informatie

Slim omgaan met geld

Slim omgaan met geld Slim omgaan met geld Deel 1 Oorzaken en financieel overzicht. Dit werkboek is van: Datum: 1 Copyright - Drukke Moeders Marijke Minten Welkom Drukke Moeders Online Cursus Financiën Werkboek Dit is een werkboek

Nadere informatie

Projectkosten ophalen met fondsenwerving

Projectkosten ophalen met fondsenwerving Projectkosten ophalen met fondsenwerving Het is soms ook best duur om vrijwilligerswerk te doen in het buitenland, of stage te lopen over de grens. Voor Local Dreamers, en voor onze Ecuadoriaanse partnerorganisaties,

Nadere informatie

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren,

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren, Toespraak Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie over dementie 9 mei 2016 Dames en heren, Kijk om u heen. U ziet portretten van mensen met dementie. Ze zijn gemaakt door de kunstenaar Herman

Nadere informatie

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008:

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008: Werkbladen 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende

Nadere informatie

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis.

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis. Respons Van 25 juni tot en met 5 juli is aan de leden van het Brabantpanel een vragenlijst voorgelegd met als thema Kredietcrisis. Ruim de helft van de 1601 panelleden (54%) vulde de vragenlijst in. Hieronder

Nadere informatie

www.nexttalent.nl > Inkijkexemplaar

www.nexttalent.nl > Inkijkexemplaar > Inkijkexemplaar Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. De rol van werk in een leven 3. Wat ben je, wat kun je, wat wil je? 4. Waar vind je die baan? 5. Talentontwikkeling & Flow Copyright 2011, Martijn Leonard,

Nadere informatie

STICHTING VELDLEEUWERIK

STICHTING VELDLEEUWERIK TEGEARRE DJOERSAAM STICHTING VELDLEEUWERIK Stichting Veldleeuwerik is een uniek samenwerkingsverband tussen telers en verwerkende bedrijven om actief duurzame akkerbouw en -productie te stimuleren. Niet

Nadere informatie

Zet je in als vrijwilliger voor Plan België. Foto: Plan / Denis Closon

Zet je in als vrijwilliger voor Plan België. Foto: Plan / Denis Closon Foto: Plan / Denis Closon Zet je in als vrijwilliger voor Plan België Foto: Plan / Daniel Silva het Plan Zet je in als vrijwilliger voor Plan België en verander de toekomst van kinderen en hun gemeenschap

Nadere informatie

Som eens op welke kosten jullie allemaal zullen maken.

Som eens op welke kosten jullie allemaal zullen maken. De prijs De prijs van het product dat je verkoopt is een erg belangrijk marketinginstrument. De prijs geeft immers de waarde van iets weer. Als je op restaurant gaat en je bestelt een menu van 50,00 EUR,

Nadere informatie

Two sides of the same coin (werkbezoeken)

Two sides of the same coin (werkbezoeken) Two sides of the same coin (werkbezoeken) We gaan op pad om vrouwen die deelgenomen hebben aan de training op te zoeken. De bedoeling is om te zien hoe zij hun kennis die zij in de training opgedaan hebben

Nadere informatie

Nieuwsbrief december 2012

Nieuwsbrief december 2012 Nieuwsbrief december 2012 Lieve mensen, Al weer bijna 2013, wat gaat de tijd toch snel. Dit jaar vierde onze stichting haar 5 jarig jubileum! We zijn erg trots op de structurele hulp die we tot nu toe

Nadere informatie

De milieu-impact van al deze overbodige kilometers verschilt van voertuig tot voertuig. Dit komt omdat niet elk voertuig evenveel CO 2

De milieu-impact van al deze overbodige kilometers verschilt van voertuig tot voertuig. Dit komt omdat niet elk voertuig evenveel CO 2 Groenten en fruit van het seizoen Wie door de groenten- en fruitafdeling van de lokale supermarkt loopt, krijgt vaak het gevoel dat de wereld aan zijn voeten ligt. Je vindt er boontjes uit Kenia, tomaten

Nadere informatie

een goed jaar voor jou, voor mij en voor de hele buurt.

een goed jaar voor jou, voor mij en voor de hele buurt. een goed jaar voor jou, voor mij en voor de hele buurt. Dames en Heren Beste vrienden Een gelukkig Nieuwjaar. Van harte Voor u, voor wie u dierbaar is, en voor ons allemaal. Een gelukkig Nieuwjaar. Een

Nadere informatie

Life@Ease. Wij beschermen u en uw naasten, zorgen voor uw pensioen en verminderen uw belastingen! HR INSURANCE

Life@Ease. Wij beschermen u en uw naasten, zorgen voor uw pensioen en verminderen uw belastingen! HR INSURANCE Life@Ease Wij beschermen u en uw naasten, zorgen voor uw pensioen en verminderen uw belastingen! HR INSURANCE Zelf uw professionele loopbaan bepalen, uw eigen baas zijn, klanten blij maken, uw eigen zaak

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Winnen en behouden van nieuwe cliënten

Winnen en behouden van nieuwe cliënten Winnen en behouden van nieuwe cliënten Dat is de kracht van het zelfstandig ondernemerschap in tegenstelling tot de grote bedrijven. Alles draait om het vertrouwen van jouw cliënt in jouw professionaliteit.

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen

Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Informatie voor basisschoolleerlingen uit groep 5 t/m 8 Wat kun je hier vinden? 1. Jouw spreekbeurt over de Millenniumdoelen 2. Waarom zijn er Millenniumdoelen 3.

Nadere informatie

Pedagogische ACTIVITEITEN

Pedagogische ACTIVITEITEN Pedagogische ACTIVITEITEN WAAR KOMEN ONS FRUIT EN ONZE GROENTEN VANDAAN? REIS OM DE WERELD ONDER VRIENDEN Doe een onderzoek naar de herkomst van onze producten en stel uw ideale menu samen: het moet tegelijk

Nadere informatie