Een vliegende start!!!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een vliegende start!!!"

Transcriptie

1 8 16e jaargang 5 januari redactioneel onafhankelijk magazine van de Hanzehogeschool Groningen hanzemag@org.hanze.nl Illustratie: Xiao Feng Chiu en Mathieu van der Bij Een vliegende start!!!

2 Trendwatcher Gerda Jonker kijkt in de toekomst 1 Maak je maar op voor de griepfeestjes SLB ers, maak je borst maar nat! Ze komen eraan: de kids van de Alles-Is-Wel-Okégeneratie. En de kans is groot dat studenten komend jaar naar een griepfeest gaan. Dat zegt Gerda Jonker, docent Trends & Markt van Human Technology. 1 Hoe werkt een trenddeskundige? Het trendwatching komt uit de wereld van de ontwerpers. Die willen greep krijgen op de wensen van consumenten. Zo willen ze weten hoe mensen zich kleden. Alles om erachter te komen welke producten ze moeten maken. Als trendwatcher lees ik berichten in kranten, tijdschriften en zoek ik met speciale zoekmachines naar tweets en info over bepaalde onderwerpen op websites. Ik volg ook de websites van organisaties die zich met veranderingen bezighouden, zoals reclamebureaus en organisatie-adviesbureaus. Uit al die info probeer ik relevante patronen te destilleren voor een bepaalde organisatie, voor Human Technology bijvoorbeeld. Die visualiseer ik in moodboards of in een persona, een fictieve persoon die je beschrijft om ontwerpers te inspireren HANZEMAG WOENSDAG 5 JANUARI [8] 1 Signaleer je belangrijke trends voor de Hanzehogeschool? De komende jaren krijgen we studenten uit de Alles-Is-Wel-Oké-generatie. Het hoogtepunt van die trend ligt bij kinderen die nu vijftien zijn. Daar krijgen we dus over twee, drie jaar in volle hevigheid mee te maken. Het is de generatie van kinderen die zich nergens zorgen over hoeven te maken. Als de rekening van je mobieltje hoog uitvalt, lappen pa en ma wel bij. Als de schoolresultaten tegenvallen regelen de ouders wel bijles. Dat zit diep in het mentale systeem van die kids. Vroeger dachten kinderen: ik wil arts worden, maar misschien ben ik daar wel te dom voor. Moderne kids zeggen: dit is wat ik wil, en dús bereik ik dat. Ik zorg dat pa de bijles regelt, zodat ik arts word. Doelen bereiken is geen kwestie meer van wilskracht, maar van organisatiekracht. gelukkig nieuwjaar 011 Foto: Luuk Steemers Dat wordt zweten voor onze docenten. Met name studieloopbaanbegeleiders (SLB ers) zullen het merken. De studenten zullen de SLB er steeds meer gaan zien als surrogaatouder die zaken voor ze oplost. De school moet het maar voor ze regelen. Als je bij die kinderen een beroep doet op de zelfredzaamheid, kun je verbaasde reacties verwachten. Voor die kids zelf zal het ook een hele schok worden als ze een negatief bindend studieadvies krijgen. Opvallend vind ik dat je in de politiek juist weer een tegentrend ziet waarbij je jezelf moet kunnen redden en dat opvoeding als een taak van de ouders wordt gezien en minder van het onderwijs. Zie je nog meer trends in de opvoeding van kinderen? Wat me de laatste tijd opvalt, is dat veel kinderen leerachterstanden hebben doordat ze bepaalde soorten speelgoed niet hebben gehad, zoals lego, constructiespeelgoed, snelheidsspelletjes en competitiespellen die je leren een drive te ontwikkelen. Eén van de redenen voor deze trend is dat veel ouders speelgoed zien als pure luxe. Die onderschatten de waarde van lerend speelgoed. De andere reden is dat er ouders zijn die kun kinderen alleen maar duur vermaaksspeelgoed geven. Denk maar aan de namaakmitrailleurs met lichtjes. Daar leert een kind niets van. Vaak is dat soort dure speelgoed een goedmakertje voor ouders die bang zijn dat ze hun kinderen materieel tekortdoen. Je voorspeelt ook het griepfeest. In Amerika en Azië zie je het al. Zodra er een vervelend virus op komst is, zoals de Mexicaanse Griep, worden er feesten georganiseerd zodat de kans groot is dat je wordt besmet. Het idee daarachter is dat het virus in de beginfase nog niet zo krachtig is en nog geen immuniteit heeft ontwikkeld tegen allerlei antistoffen. De feestgangers worden waarschijnlijk minder ziek dan de mensen die besmetting proberen te voorkomen. Ook dat is een trend. Kijken naar je welbevinden. Je gewoon goed willen voelen. Dat is eigenlijk een tegentrend van de hang naar perfectie. Er kan tegenwoordig zo veel dat het haast als een verplichting wordt gezien om je wallen en rimpels te laten weghalen, je lippen te laten volspuiten en siliconenborsten te nemen. Maar word je daar nu gelukkig van? In de Elsevier stond dat er mensen zijn, dertigers, die met opzet hun haar grijs verven en zich oud kleden. Van een oudere wordt minder verwacht. Dat kun je zien als een geruststelling. En mensen staan ook nog voor je op in de tram. Laatst las ik dat er een club is opgericht van mensen zonder rijbewijs. Ook dat is een teken dat mensen niet langer voor perfectie kiezen en beperkingen als een kans zien. Luuk Steemers

3 gelukkig nieuwjaar gelukkig nieuw jaar INHOUD Pagina 6 Pagina 7 Pagina 9 Versus: van openboektoetsen stijgt je parate kennis Bij de Les: plussen en minnen met Marjan Kroes Lezing: alles wat je altijd al wilde weten over winterslapen: het kan ook in de zomer gelukkig nieuwjaar 2 gelukkig n gelukkig nieuw gelukkig nieuwjaa gelukkig nieuw jaar Pagina 10 Pagina 11 Pagina 12/13 Pagina 14/15 Pagina 4 int Studentenpastor Anja Diesemer neemt afscheid: De studenten hebben me constant bijgevijld Studium Generale lezing over UFO s. We hebben de technologie om E.T. thuis te brengen Piloot Marlotte maakt haar eerste landing met motorbrand Waarzegster Samiera voorspelt Hanzehogeschool een zonnig, maar de buitenwereld is bezorgd Everything you wanted to know about the Dutch marihuana policy. Illegal but allowed 12/ Hoofdredactioneel 11 4 een diploma-uitreiking. 14/15 gelukkig nieuw jaar afgestudeerd is en een baan heeft bij de KLM, maar ook hoe ze vliegt. Want hoe eigenhandig een vliegtuig zien besturen, dwingt duizend keer meer respect af dan 11 Vliegen Op de Hanzehogeschool gebeurt eigenlijk niks. En nu niet gelijk verontwaardigd in de pen kruipen, niets nieuwswaardigs, bedoel ik. Oh, nog steeds verontwaardigd? Ik bedoel gewoon dat vergeleken met het Grote Nieuws alles wat op de HG gebeurt redelijk in het niet valt. Oorlogen, aanslagen, wikilekken, pedofielennetwerken en waar gaat het de laatste maand op de HG over? Een man die een paar keer per week eigenaardige dansjes doet voor de bushalte op Zernike. Nog erger is dat onze fotograaf de man nog steeds niet heeft kunnen betrappen. Op een foto zul je dus moeten wachten, al kun je, nog beter, ook gewoon even naar youtube surfen, Groningen s Got Talent intikken en vier minuten genieten van s mans danskunsten. Spectaculairder wordt het niet snel hier, en dat is misschien maar goed ook, want groot nieuws is vrijwel nooit goed nieuws. Maar soms krijg je de kans om van klein nieuws iets groters te maken. Zo studeerde Marlotte Dingemans deze zomer als allereerste af aan de opleiding Air Pilot & Management. Voor haar natuurlijk groot nieuws, maar misschien net niet leuk genoeg voor een heel artikel. Kan ik niet met haar meevliegen?, vroeg ik aan gelukkig nieuw jaar Ik wens iedereen een vliegende start van toe! gelukkig nie haar afstudeercoördinator Geert Broekema. Hij vroeg het aan Marlotte, en Marlotte gelukkig nieuw wist het voor elkaar te krijgen. Nu lees je op pagina 13 niet alleen dat Marlotte knap ook, afstuderen is saai en vliegen is top. Simpel zat. Plus: een dame van 21 Chris Wind

4 Duizendste Duitser trakteert op kaasfondue Tot haar verrassing werd Lena Dannemann (23) op 8 december in het zonnetje gezet. De Oldenburgse is de duizendste student van de Duitstalige opleiding Internationale Betriebswirtschaft die vijftien jaar bestaat. Interim-directeur Bram ten Kate van de International Business School complimenteerde haar met haar goede cijfers en deed haar twee Goudse kazen cadeau. You have eaten cheese of it, grapte hij. Duidelijk in haar schik met het cadeau, nodigde Lena haar klasgenoten uit voor een Goudse-kaasfondue. Mary schrijft boek over kleinzoon Het afgelopen jaar was Hanzeshop-medewerkster Mary Ritsema een jaar vrij om haar droomwens te vervullen: het schrijven van een boek over haar kleinzoon Jazz, Ik Koos Mijn Ouders. Zij heeft zich de afgelopen vier jaar verbaasd over de gedachten, handelwijzen en uitspraken van het vierjarige kereltje. Vanaf zijn geboorte hield Mary een dagboek bij. Mary denkt dat het boek interessant is voor alle (aanstaande) ouders, opa s, oma s, én voor leerkrachten van groep één en twee. Het boek is voor 12,95 te koop op Esther en Tobias winnen Hendrik de Vriesprijs Tobias Crone (1982) en Esther de Graaf (1984) hebben het Hendrik de Vriesstipendium gewonnen. De voormalige studenten van Academie Minerva ontvangen beiden zesduizend euro. Het stipendium is een jaarlijkse aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars. Dit jaar koos de jury uit veertig aanmeldingen zestien kandidaten. Het werk van de zestien genomineerden is tot 9 januari te zien in het Centrum voor Beeldende Kunst. Hoogleraar: Boete langstudeerders dubieus Mag het kabinet langstudeerders verplichten om een hoger collegegeld te betalen? Volgens de Tilburgse hoogleraar Onderwijsrecht Paul Zoontjes is zo n verhoging voor sommige groepen juridisch moeilijk te rechtvaardigen. Studenten die een studieachterstand oplopen vanwege hun gezondheid, door bestuurswerkzaamheden of ten gevolge van een slecht studievoortgangsbeleid van de instelling, zullen volgens Zoontjes met succes bij de rechter aankloppen. Studenten banen bij voor de leuk Bijna de helft van de studenten heeft een bijbaan om leuke dingen te kunnen kopen. Slechts twintig procent heeft het geld nodig om de studie te kunnen betalen. Dit blijkt uit een enquête van banensite Nationale Vacaturebank.nl onder ruim duizend studenten. Eén op de drie studenten meent dat de in de bijbaan opgedane werkervaring hun kansen op de arbeidsmarkt vergroot. Evenzoveel studenten zijn ervan overtuigd dat het werk ten koste gaat van de studieresultaten. 4 HANZEMAG WOENSDAG 5 JANUARI [8] Foto: Luuk Steemers Van 13 tot 16 december verkochten studenten op vier plaatsen op de ZernikeCampus hotdogs, glühwein, poffertjes, koffie en thee. De Stichting Studenten Activiteiten, Hanze Studentenbelangenvereniging, het Rode Kruis Studentenplatform Groningen en het Honourscollege organiseerden deze kerstactie voor Serious Request. Volgens SSA-voorzitter Johan Oosterhuis leverde de actie 1700 op. Het College van Bestuur verdubbelde dit tot Komen er meer klachten over een bepaalde figuur, Riekje Fijlstra is één van de twee vertrouwenspersonen van de Hanzehogeschool. Studenten kunnen bij hen terecht als ze te maken krijgen met ongewenst gedrag van medestudenten of medewerkers. Riekje, wat is ongewenst gedrag? Wij definiëren het als gedrag van een groep of individu dat zich richt op een persoon die dat ervaart als vernederend of intimiderend. Denk aan seksuele intimidatie, ongewenst seksueel gedrag, pesterijen, discriminatie, niet geaccepteerd worden door je geaardheid of zelfs bedreiging. De laatste tijd is er een nieuwe vorm van ongewenst gedrag, pesten via chatsites. De spanning die dit gedrag oplevert, uit zich in nervositeit, angst en concentratieproblemen. Sommige studenten melden zich ziek, lopen studievertraging op of stoppen zelfs met de studie. De HG accepteert absoluut niet dat de student daarvan de dupe wordt. Wat is de rol van de vertrouwenspersonen? We bieden in eerste instantie een luisterend oor, geven steun en advies. En we informeren studenten over de mogelijkheden om het ongewenste gedrag te stoppen. Met problemen of klachten op dit gebied kunnen studenten ook terecht bij hun studieloopbaanbegeleider of een decaan, maar ze vinden het soms prettiger om met een onafhankelijk persoon te praten. Het zijn toch vaak precaire kwesties, je beweegt je op glad ijs. Wij noteren de klacht over iemand altijd, maar zonder toestemming van de student doen we daar verder niets mee. De student onderneemt in de meeste gevallen zelf actie en voert bijvoorbeeld een gesprek met de ander, vaak met een derde persoon erbij. Komen er meer klachten over een bepaalde figuur, dan ondernemen we wél actie, na overleg met de betrokkenen. In ernstige gevallen kunnen studenten een klacht indienen bij de klachtencommissie. Hoeveel klachten krijgen jullie binnen? Afgelopen jaar hebben we dertien meldingen gehad. dan ondernemen we actie Wat zijn de sancties bij ernstige vergrijpen? Per 1 september is de wet veranderd. Vroeger kon je mensen bij zeer ernstige zaken voor een jaar schorsen. Tegenwoordig kan de hogeschool iemand voorgoed van school verwijderen. Rina Tienstra Info: studentenvertrouwenspersoon@org.hanze.nl

5 Xiao Feng en Mathieu springen eruit In The 200 Best Illustrators Worldwide staan de tweehonderd beste illustraties van 2010 en. Op welke bladzijde weten Xiao Feng Chiu (24) en Mathieu van der Bij (29) nog niet, maar de ex-studenten van Academie Minerva staan er wel in. Hoe kan dat nou? Mathieu: Weet jij het? Ik niet. Op een gegeven moment kregen we een mailtje. Of we wat wilden opsturen. Xiao Feng: Ons werk staat op veel sites. We zorgen er wel voor dat er steeds andere illustraties op komen. Kennelijk zijn we ergens opgevallen. Ik vermoed via illustration mundo. Opmerkelijk, jullie vielen in de prijzen met illustraties voor HanzeMag. Mathieu: We hadden ook dingen ingestuurd die we maakten voor de gemeentes Veendam en Groningen. Maar ze pikten de kat, de boeddha en de geluksvogel eruit. Xiao Feng: Drie tekeningen over geluk. De teksten waren luchtig. Ironie ligt ons wel. Hoewel het de vraag is of de lezer de grap altijd doorziet. Mathieu: Dat hoeft ook niet. Onze illustraties moeten iets aan het artikel toevoegen. Dat mag gerust een sfeer zijn, of een gevoel. Wat in de tekst staat, staat al in de tekst. Dat hoef je als illustrator niet over te doen. Mag ik jullie werk als fijntjes omschrijven? Xiao Feng: Mensen denken wel eens dat ik van het fijne werk ben. Qua tekenen klopt dat wel, maar Mathieu is angstaanjagend precies met sjabloneren: uit papier snijdt hij figuurtjes, die hij daarna op een verftekeningen legt waarna de spuitbus eroverheen kan. Mathieu: De spuitbus! Onze inspiratie vinden we in street art, comics en graphic novels. Het is van alles wat. Als ondergrond gebruiken we Xiao Feng en Mathieu op het banier dat ze maakten voor het Groninger Forum. vaak karton. Dat is lekker goedkoop. Echt rijk zijn en worden we niet. Maar we zijn wel vrij. Xiao Feng: We doen wat we het liefste doen. We azen al een tijdje op het illustreren van een kinderboek. Dat zou machtig zijn. Mathieu: Het is jammer dat we het zelf niet kunnen schrijven. Dat talent missen we dan weer. Boudewijn Otten Foto: Boudewijn Otten Foto: Luuk Steemers [8] 5 JANUARI WOENSDAG HANZEMAG 5

6 Versus Openboektoets? Studenten leren op lange termijn diepgaander als ze tijdens de studie structureel openboektoetsen maken, zegt promovenda onderwijspsychologie Marjolein Heijne-Penninga. Onderzoeker bij het lectoraat Leren & Gedrag Niels Strolenberg plaatst wat kanttekeningen. Foto: Leo Aukes Foto: Luuk Steemers Marjolein Heijne-Penninga (30) Niels Strolenberg (28) In het curriculum van de geneeskundestudenten in het Universitair Medisch Centrum Groningen nemen we vanaf het eerste jaar de tentamens altijd met een open en een gesloten gedeelte af. Wij zijn daarmee de enige in Nederland. In de wandelgangen wordt wel gezegd dat openboektoetsen gemakkelijker zijn, dat studenten er minder door leren en er lui van worden. Over de studieresultaten en de invloed van openboektoetsen op het leergedrag van studenten is nog weinig bekend. In mijn promotieonderzoek Open book assessed:quality, learning behaviour, test time and performance heb ik dat onderzocht. Ik heb daarvoor de resultaten vergeleken van vier voortgangstoetsen waarop het eindniveau van de kennis van afstuderende artsen wordt bepaald. Twee andere medische universiteiten werkten mee aan het onderzoek. De resultaten van onze studenten toonden verrassend genoeg geen verschil met de andere studenten aan wat betreft de openboekkennis, maar ze scoorden hoger op de gesloten-boekkennis. 'Mijn conclusie is dat studenten op de lange termijn diepgaander leren door het maken van openboektoetsen. Ze krijgen meer greep op de stof en het dwingt hen verbanden te leggen. Openboektoetsen zijn de toekomst, ze sluiten aan bij de praktijk en de huidige generatie studenten. Door de enorme groei van de kennis is het voor studenten onmogelijk om alles te onthouden. Studenten moeten bij openboektoetsen evengoed van tevoren hard met hun kennis aan de slag om zich goed voor te bereiden en efficiënt en snel naar de antwoorden op casussen te kunnen zoeken. Om luiheid te voorkomen overwegen we de tentamentijd voor openboektentamens in te korten. Ik ken het onderzoek van Marjolein nog niet tot in de finesses, maar we hebben de persberichten al wel doorgestuurd binnen het team onderwijskundigen. Ik ben het grotendeels met haar eens, maar bij haar conclusies plaats ik toch wat kanttekeningen. Wanneer je met de openboektoetsing het leren van studenten stuurt, is dat vooral op de output gericht. Ik ben ook geïnteresseerd in het leerproces. Hoe hebben de geneeskundestudenten zich op die testen voorbereid? De toetsingsmethode is niet de enige factor. Diepgaander leren bereik je als student ook door intrinsieke motivatie. Als je als opleiding erg outputgericht bent, kun je die intrinsieke motivatie bij studenten weghalen. De docent speelt ook een cruciale rol in hun leerproces. 'De openboektoets is een manier om tot een meting van de leeruitkomsten voor de student te komen. Die meting is afhankelijk van de doelen van een docent. Wat is het doel van een bepaalde module? Welke vaardigheden wil je bijvoorbeeld aanleren? Welke leeruitkomsten moeten de studenten aan het eind laten zien? En dan pas: welke testmethode is daarvoor de beste? 'Marjolein vermeldt in haar onderzoek dat de geneeskundestudenten de eerste drie jaar veel feitenkennis moeten opdoen en moeten stampen. Als de leeruitkomst is dat een student parate kennis moet tonen, bijvoorbeeld dat studenten op de Pedagogische Academie weten wat het woord pedagogiek inhoudt, dan kiest de docent waarschijnlijk voor een geslotenboektest, in de vorm van een casus of een multiple-choicetoets. Maar als je wilt toetsen of een student met die parate kennis verbindingen kan leggen met de vakliteratuur, dan kan de openboektoets de geschiktste methode zijn. Rina Tienstra 6 HANZEMAG WOENSDAG 5 JANUARI [8]

7 Als hij heel hard werkte, haalde Boudewijn Otten wel eens een voldoende voor wiskunde. Altijd hangen en wurgen. De les van Marjan Kroes (39) kan hij nog net volgen, maar dat is dan ook basis. bij de les Plussen en minnen Foto: Pepijn van den Broeke Buiten is het kil en in lokaal A1.33 is het landerig. De combinatie vrijdagmiddag, de kou en een wak in het rooster hebben hun fnuikende werk gedaan. Slechts zes studenten van klas 1B van Werktuigbouwkunde hebben de moeite genomen om de puntjes op de i te zetten: aanstaande maandag, 13 december, staat er een digitale toets op het programma. Maandag, zegt wiskundedocent Marjan Kroes, laten jullie de rekenmachine thuis. Dit moet uit het hoofd en op papier kunnen. Zonder rekenmachine, dat betekent dat drie keer eenderde één is, en geen nul,komma,negen, negen, negen, negen, negen, negen, negen, negen. Snappie? Dat snapt iedereen, en Wessel al helemaal. Mevrouw, zegt hij, kun je even opschrijven welke opgaven we moeten oefenen? Als Kroes dat heeft gedaan, pakt Wessel z n spullen. Ik weet genoeg, zegt hij, de vorige keer had ik een tien. Dat gaat maandag dus ook wel lukken. We zullen zien, zegt Kroes, succes. De vijf overgebleven eerstejaars willen toch graag even oefenen met de juf erbij. Eerstegraadsvergelijkingen oplossen is vooral een kwestie van nauwkeurigheid. Deze wiskunde kun je bijvoorbeeld goed gebruiken voor het berekenen van de sterkte van constructies. Je kunt het je niet veroorloven om slordig te zijn, waarschuwt Kroes. De kans op een foutje is groot, de gevolgen kunnen desastreus zijn. Drie vergelijkingen, met drie onbekenden, welke som vinden jullie lastig? 11.5b, vinden Chiel en Auko. Kroes zet de opgave op het bord. x - 4y + z = -2-2x + 3y - 2z = -1-4x + y + z = -2 Heb ik het goed overgenomen? Goed controleren. Wat er nu moet gebeuren zorgt doorgaans voor een waterscheiding. Mensen met wiskundig inzicht zien als vanzelf welke twee vergelijkingen het best met elkaar in verband te brengen zijn. Voor het resultaat maakt het niet uit welke twee je eruit pikt. Maar het slimst is het om de twee vergelijkingen te nemen die het minste rekenwerk opleveren. Hoe meer je moet rekenen, hoe groter de kans op fouten. Joliene ziet meteen dat je het best de eerste en de derde vergelijking bij de kop kunt nemen. Kroes zet ze onder elkaar. x - 4y + z = -2-4x + y + z = -2 Ze trekt de x en, de y en en de zetten van elkaar af. Opletten geblazen: x - -4x = 5x en -4y y = -5y. x - 4y + z = -2-4x + y + z = minus 5x 5y + 0z = 0 De klas weet nu dat x gelijk aan y is: 5x - 5y = 0 is hetzelfde als 5x = 5y, is hetzelfde als x=y. Nu de derde vergelijking, zegt Kroes, welke nemen we? Doe maar die eerste, zegt Andries. Okido. -2x + 3y - 2z = -1 x - 4y + z = -2 Om één van de onbekenden weg te werken, bedient de wiskundige zich van een foefje: hij vermenigvuldigt alle termen in de tweede vergelijking met 2. -2x + 3y - 2z = -1 2x - 8y + 2z = -4 Als we deze vergelijkingen van elkaar aftrekken, verdwijnen de z en de x. 0x -5y - 0z = -5. Dat is hetzelfde als -5y = -5, en een kind kan de was doen: y = 1. Nou, we wisten al dat x en y even groot zijn, dus x is ook 1. Hoe groot is z dan? Vul maar in in één van de eerste vergelijkingen. De hoofden rekenen, plussen en minnen. 1, roepen Pieter en Chiel vrijwel tegelijk. Inderdaad maar ik zie een paar vraagtekens op de gezichten. We pakken de eerste vergelijking. Op het bord verschijnt weer: x 4y + z = -2. Nou, dat wordt z = -2 is gelijk aan -3 + z = -2, is gelijk aan z = , is gelijk aan: z = 1. En, zijn we nu klaar? Nee, dames en heren. Op de toets moeten we dat maandag noteren als: x = 1; y = 1; z =1. Anders rekent de computer het fout. Boudewijn Otten [8] 5 JANUARI WOENSDAG HANZEMAG 7

8 KASPER Rode Onderbroek WINNAARS! Back to the Future - trilogy Antwoord: In deel 1 gaat Marty naar 1995 In deel 2 gaat hij naar 2015 In deel 3 gaat hij naar 1885 De winnaars zijn: Jaap van de Hoef en Reinder Lanting Van Vegter s Rolletjes gevuld met slagroom tot aan kerstpakketrolladen geserveerd met een lauwwarme cranberrysaus. Iedereen heeft zo zijn eigen tradities als het gaat om de feestdagen. In Spaanstalige gebieden is het traditie om tijdens de jaarwisseling van ondergoed te veranderen. De achterliggende gedachte is dat daardoor het leven van de persoon in kwestie wordt verrijkt. Het gaat om de keuze tussen geel en rood ondergoed. Wil iemand er het komende jaar op financieel gebied op vooruitgaan, dan draagt hij bij de jaarwisseling een gele onderbroek. De kleur geel wordt in die gebieden van oudsher geassocieerd met goud en welvaart. Wil iemand een jaar tegemoet gaan vol liefde en passie, dan kiest hij voor het dragen van rood ondergoed nadat de klok twaalf maal geslagen heeft. Er zijn enkele manieren om de kans op het uitkomen van deze wensen sterk te vergroten. Zo zou het in positieve zin bijdragen wanneer de te dragen onderboek niet ouder is dan twee weken. Ook van een eerder ongedragen onderbroek gaat een positieve werking uit. Daarnaast helpt het enorm als het ondergoed een cadeautje is. Goed om te weten bij de kerstinkopen. Assasin s Creed: Brotherhood Antwoord: Altaïr Ibn-La Ahad De winnaars zijn: Pieter Dopheide, Marcel Mammen en Douwe Bloot Op mijn kerstcadeaulijstje had de rode onderbroek met stip op nummer één gestaan, ware het niet dat deze traditie alleen van toepassing is op vrouwen. Dus bij deze leggen wij, mannen, het verzoek om Nederland het komende jaar te voorzien van een overvloed aan liefde neer bij jullie, vrouwen. Een ander, meer hypothetisch, Spaans tintje aan Oud & Nieuw zou er zijn geweest wanneer de top-duizend aller tijden bepaald zou zijn aan de hand van welk nummer het langst de nummer één positie bezette in de Nederlandse hitlijsten. Dan zouden we tijdens de jaarwisseling van de vocale genialiteit van Jody Bernal kunnen genieten. Que Si, Que No blijft legendarisch... Alhoewel lichtelijk scabreus, lijken deze Spaanse tradities me een mooie manier om het nieuwe jaar in te luiden. Iedereen een liefdevol gewenst. Kasper van Eerden 8 HANZEMAG WOENSDAG 5 JANUARI [8]

9 Lezing over de voordelen van de winterslaap Winter-, zomer- en zevenslapers De winterslaap is helemaal geen slaap en sommige dieren doen het hartje zomer. Maar het fascinerende verschijnsel kan, volgens Rob Henning, de medische wetenschap vooruitbrengen. Misschien vinden we zelfs de oplossing voor het raadsel Alzheimer. temperatuur. Dat kost gigantisch veel energie, maar toch doen ze het. Waarom? Ons idee is dat ze dat doen om orgaanschade te voorkomen. Jammer dat de gordijnen dicht zijn. Anders zouden jullie kunnen zien waarom sommige mensen verlangen naar een winterslaap: donkerte en slecht weer. Rob Henning lijkt te weten waarom er 150 mensen op een gure maandagmiddag om half vijf naar het Academiegebouw zijn gekomen. Het onderwerp waarover hij op 13 december spreekt, de winterslaap, fascineert veel mensen. Henning zelf is beroepsmatig door het onderwerp gegrepen. Op het eerste oog is dat vreemd, want Henning is geen bioloog, maar hoogleraar Farmacologie aan het Universitair Medisch Centrum Groningen. De verwarring komt door een misverstand. De winterslaap is helemaal geen slaap. Een winterslaper ademt niet, heeft geen polsslag, hij is koud, beweegt niet en hij is niet te wekken. Allemaal dingen die een slaper wel heeft. De winterslaap is een strategie die dieren hanteren om in extreme omstandigheden te overleven. Ze onderdrukken hun immuunsysteem en leggen hun stofwisseling stil. Dat komt goed uit als er een tekort aan voedsel is of als het weer bar en boos is. Nog een voordeel is dat dieren zich tijdens de winterslaap vaak ophouden in een winterslaapplaats die ze beschermt tegen jagers. Quality time voor de Turkse hamster Winterslapers leven langer dan soortgenoten die niet winterslapen. Daar is flink wat onderzoek naar gedaan. In de natuur en in het laboratorium. De Turkse hamster leeft gemiddeld achthonderd dagen. De goede winterslapers onder hen leven wel een jaar langer. Dat extra jaar is hij inderdaad zo n beetje onder zeil, maar daar staat tegenover dat hij actief is in de perioden die het gunstigst voor hem zijn. Zo zorgt hij voor zeker één generatie meer nakomelingen. Een oudere heer op de eerste rij concludeert dat men hier Illustratie: Jeroen Zaal dus mag spreken van quality time voor de Turkse hamster. Kampioen winterslaap: de relmuis Sommige dieren, zoals de Afrikaanse egel, houden hun winterslaap in de zomer. Die dieren noemen we zomerslapers. Die hanteren dezelfde mechanismen als hun verre verwanten, en de redenen daarvoor zijn ook vergelijkbaar. Zomerslapers schuilen echter niet voor de kou, maar voor de extreme hitte. Wereldkampioen winterslapen is de relmuis. Niet voor niets is zijn tweede naam zevenslaper: de relmuis is slechts drie weken per jaar actief. Voor de farmacologie zijn de verschijnselen die optreden tijdens de winterslaap interessant. Veel dieren komen tijdens hun winterslapen na enige tijd heel even bij kennis. Grondeekhoorns bijvoorbeeld: om de tien dagen warmen ze zichzelf op tot hun normale lichaams- Grondeekhoorn vergeet alles Henning laat een scan van de hersenen het brein van een grondeekhoorn zien die in een periode van diepe winterslaap is (de zogenoemde torpor). Deze scan lijkt verdacht veel op het brein van een Alzheimer-patiënt. De volgende scan is van dezelfde eekhoorn in een periode van opwarming (de arousal). Je ziet het: geen zwarte vlekken. We zullen nog veel onderzoek moeten doen, maar misschien ligt hier ergens de oplossing van het raadsel Alzheimer. Dat de winterslaap iets doet met het geheugen is overduidelijk. Maar niet bij alle dieren. De Russische dwerghamster vergeet helemaal niets. Dat moet ook wel, want hij heeft de gewoonte om tijdens zijn arousals te eten. Hij moet onthouden waar hij zijn voedsel heeft verstopt. De grondeekhoorn vergeet van alles tijdens de torpor. Dat heeft hij ook niet nodig: hij eet niet tijdens zijn arousals. Rotte-eierenlucht Henning en zijn onderzoeksbroeders vermoeden dat de mechanismen van winterslaap nuttig kunnen zijn voor de medische wereld. Een slachtoffer van een ongeval zou in winterslaap gebracht kunnen worden, waardoor het vervoer minder gevaarlijk wordt. De vervetting die voorafgaat aan de winterslaap zou kunnen helpen bij onderzoek naar medicatie tegen zwaarlijvigheid. En misschien wordt de winterslaap wel de narcose van de toekomst. We kunnen muizen in winterslaap brengen door ze in te spuiten met 5AMP of door ze H2S te laten inademen. H2S, je weet wel, rotteeierenlucht. Als ze weer bijkomen zijn ze heel snel weer boven jan. Dat zou een voordeel kunnen zijn ten opzichte van de huidige narcose-middelen. Boudewijn Otten [8] 5 JANUARI WOENSDAG HANZEMAG 9

10 Anja Diesemer neemt afscheid van het studentenpastoraat Je hoeft hier niet mooi, slank of vroom te zijn Bijna twintig jaar werkte ze voor het Groninger Studentenpastoraat. Het afscheid van wat nu GSp, Studentenplatform voor Levensbeschouwing, heet, valt predikant Anja Diesemer zwaar. Echt belangrijke zaken in het leven kosten nu eenmaal tijd. De journalist van Trouw reageerde vorige week ook al verbaasd toen ik hem vroeg over zichzelf te vertellen. Ik wil weten wie mijn gesprekspartner is zodat ik makkelijker het gesprek kan voeren. Van gesprekken voeren weet studentenpredikant Anja Diesemer (1951, Deventer) veel, heel veel: ze geeft lezingen, gaat voor in diensten, leidt gespreksgroepen en voert individuele gesprekken. Althans, dat deed ze allemaal. Na bijna twintig jaar GSp, voorheen het Groninger Studentenpastoraat, ging ze in december met vervroegd emeritaat. Studentenpastor werd ze niet meteen na haar doctoraal Theologie in Groningen. Zwei Seelen in einer Brust. Dat ben ik. Ik heb altijd een voorkeur gehad voor een wetenschappelijke, academische omgeving en aan de andere kant trekt het pastorale me, de omgang met mensen. Maar het lot bepaalde dat ik de academische wereld zou verlaten toen ik werd aangenomen als ziekenhuispastor. Pas jaren later, in 1990, zag ik een vacature bij het GSp, dé kans om het academische en het pastorale in één functie te verenigen. Op 1 maart 1991 ben ik in dienst getreden, nooit één moment spijt van gehad! Studenten zijn kritisch. Ze accepteren geen dooddoeners. Dat vind ik mooi. Bovendien zijn mensen in die levensfase creatief. Ze hebben ideeën waarvan ouderen zeggen: dat kan niet. Maar uiteindelijk werken die ideeën best vaak. Anja Diesemer is Nederlands Hervormd. Tegenwoordig heet dat PKN (Protestante Kerk in Nederland, red.). We hebben hier ook een remonstrantse en een doopsgezinde pastor. Maar, ach, die hokjes hebben me nooit veel gezegd. Ik geloof in de oecumene, samen aan één tafel, over muurtjes heen kijken. Dat de Genieten doe ik wel na kerst rooms-katholieke kerk zich uit het GSp heeft teruggetrokken, heeft me daarom veel verdriet gedaan. Er waait de laatste jaren een stevige conservatieve wind bij de katholieken. Onze katholieke pastor Joop Butti is gewoon ontslagen door het bisdom. We vermoeden dat het te maken had met onze oecumenische diensten in de Martinikerk, waarin de eucharistie werd gevierd met katholieke én protestantse voorgangers. De vorige bisschop, Wim Eijk, heeft nooit open kaart gespeeld. Zijn opvolger Gerard de Korte is veel toegankelijker en opener. Die zegt wat hem dwars zit. Ik hoop dat er weer meer samenwerking komt. Zelf zijn we de katholieke inbreng altijd trouw gebleven, bijvoorbeeld door het organiseren van kloosterbezoeken of een cursus benedictijnse spiritualiteit. Het GSp is een fantastische omgeving voor mensen die geïnteresseerd zijn in levensbeschouwelijke vragen. De onderlinge uitwisseling tussen mensen is belangrijk. Je slijpt je aan elkaar. Zelf ben ik ook op die manier bijgevijld. Door het GSp ben ik altijd open gebleven. De openheid, acceptatie en interesse in anderen op het GSp hebben me gevormd. Je hoeft hier niet mooi, slank of vroom te zijn. Diesemer gelooft niet dat de studenten in twintig jaar wezenlijk zijn veranderd. Tussen de achttien en 25 jaar zit je in een belangrijke fase waarin je je identiteit vormt: seksueel, relationeel, beroepsmatig en levensbeschouwelijk. De thema s blijven altijd gelijk, net als de basisbehoeftes: liefde, vriendschap, waardering. Wat sinds 1991 wél is veranderd, is dat studenten tijdens hun studie steeds minder ruimte hebben voor vorming en levensbeschouwelijke zaken. Het moet allemaal snel-snel. Studenten zijn daardoor misschien ongeduldiger geworden, maar de écht belangrijke zaken in het Janneke Ensing leven kosten nu eenmaal tijd. Haar glimlach verflauwt. Dit werk is zo persoonlijk. Je bent je eigen instrument. Afscheid nemen zal zwaar zijn. Bij één van mijn laatste diensten in de Martinikerk had ik het moeilijk. Een sfeer van hechte intimiteit, en de organist speelde zó meditatief. Tja, afscheid nemen is óók verlies en verdriet. Volgend jaar wordt ze zestig. Ze stopt omdat ze er voor haar man, eveneens predikant, wil zijn. Mijn man is veel ouder dan ik en je weet nooit hoe hij is als ik 65 ben. We hebben het goed met elkaar. Dat wil ik recht doen. Misschien wil ik een roman schrijven, maar dat hoeft misschien niemand te weten. En lekker zweten en zwart worden in onze grote tuin in Groot Wetsinge. Er komt bij het GSp geen opvolger. Dat vind ik vreselijk naar. De PKN moet heel hard bezuinigen. Het GSp-team zal oplossingen moeten vinden, een andere manier van werken. Maar daarover moet ik maar geen uitspraken doen. Ik wil niet over mijn graf regeren. Luuk Steemers 10 HANZEMAG WOENSDAG 5 JANUARI [8]

11 Studium Generale lezing over UFO s We hebben de technologie om E.T. thuis te brengen Op de dag dat NASA bekend maakte dat het vreemde bacteriën in een Californisch zoutmeer had gevonden die de speurtocht naar buitenaards leven op een nieuw spoor zet, hield Coen Vermeeren (1962) een lezing over UFO s. De vraag of er buitenaards leven bestaat beantwoordt de Delftse ruimtevaartingenieur stellig met ja. De wetenschap zegt dat de kans dat er buitenaards leven is, honderd procent is. Wat we alleen niet weten is: kunnen ze hier komen? Kan ik mensen vinden die weten hoe aliens dat zouden kunnen klaarspelen? Andere vragen zijn of buitenaardse wezens hier wíllen komen en wat ze hier in godsnaam komen doen. Volgens Coen Vermeeren is er alle reden om aan te nemen dat aliens onze planeet regelmatig bezoeken. Hij veronderstelt dat dit al jarenlang bekend is bij hoge militairen, wetenschappers en overheidsfunctionarissen, maar dat die het opzettelijk verborgen houden voor de bevolking. Tijdens zijn lezing roept de docent Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek studenten op om de cover-up bloot te leggen en een eigen zoektocht te beginnen. Want daar is het leven voor en iets minder fascinerends is er niet. Het mooiste bewijs voor het bestaan van buitenaardse wezens is, volgens Vermeeren, een schotel die in je tuin landt en een groen mannetje dat daar uit stapt. Zulk bewijs is er niet zo veel. We hebben wel getuigenverklaringen. Ben Rich, CEO van Lockheed s Skunk Works en vader van de Stealth-bommenwerper, bekende toen hij met pensioen ging: Buitenaardse UFO s zijn echt. We hebben nu Het wegmoffelen van bewijzen van het bestaan van UFO s is de grootste en meest succesvolle doofpotaffaire in de geschiedenis al de technologie om tussen de sterren te reizen, maar deze technologieën zijn opgeborgen in zwarte projecten, en er is an act of God nodig om die vrij te geven ten behoeve van de mensheid. We hebben de technologie om E.T. naar huis te brengen. Is Rich van het padje? Is hij de enige die dat zegt? Nee, stelt Vermeeren: Paul Hellyer, voormalig minister van defensie van Canada onder Pierre Trudeau, verklaart ook dat UFO s bestaan. Hellyer denkt dat het goed mogelijk is dat vergevorderde buitenaardse beschavingen vandaag de dag de aarde bezoeken. Hij beweert dat het wegmoffelen van bewijzen van het bestaan van UFO s de grootste en meest succesvolle doofpotaffaire in de geschiedenis is. Hij bevestigt dat hoge politici die kennis wordt onthouden. Vooral de bewapening van de ruimte door de Amerikanen ziet Hellyer als een risico. Hij beweert dat er contact is met aliens en dat hun technologieën worden misbruikt. Dat zit in transport, exotische materialen en vrije energie, energie uit niets. Hij beweert dat president Clinton heeft toegeven dat er een soort schaduwmacht is, die veel meer power heeft dan de regering. De president heeft geen grip op die schaduwmacht die miljarden uitgeeft aan geheime projecten. Hellyers woede zit in het feit dat de mens de aarde aan het verwoesten is en dat regeringen technologieën die buitenaardsen aanreiken om de planeet van een global disaster te redden afwijzen. In zee drijven tien keer zoveel plastic deeltje dan dat er plankton is, 99 procent van alle materialen die we gebruiken ligt na een half jaar op de afvalberg, de olie uit de Mexicaanse golf komt nu langzaam deze kant op. We stoken het regenwoud op en planten soja om aan de dieren te voeren. Er zijn vierhonderd dode zeeën op onze planeet. Er is veel met geld aan de hand. Na Amerika balanceert Europa nu ook op de rand van de afgrond. De beurs is een bedrijfsonderonsje, dat niets meer met reële marktwaarde te maken heeft. Goldman Sachs keert dit jaar 6,6 miljard dollar aan bonussen uit. Meer dan de helft van de wereldbevolking moet rondkomen van minder dan twee dollar per dag. Had dit alles voorkomen kunnen worden als we de technologieën van aliens hadden geaccepteerd? ' 'Is er een cover-up? Wordt ons gewoon niet verteld dat er buitenaards leven is? Dat zou betekenen dat regeringen, of machten achter regeringen of multinationals een andere agenda hebben. Zou er een reden zijn het ons niet te vertellen? Het feit dat we niet alleen zijn in het universum verandert natuurlijk alles. Stel dat we al sinds de Tweede Wereldoorlog gebruik hadden kunnen maken van vrije energie, dan is de verwoesting van de wereld écht onze eigen schuld. Op de vraag waarom de superslimme buitenaardsen onze planeet niet komen redden ondanks tegenwerking van wie dan ook, moest Coen Vermeeren het antwoord schuldig blijven. Loes Vader [8] 5 JANUARI WOENSDAG HANZEMAG 11

12 Foto's: Luuk Steemers

13 Marlotte Dingemans is manager én piloot Een echte speed devil Marlotte Dingemans hoort bij de eerste lichting afstudeerders van de opleiding Air Pilot & Management. Ze werkt nu op de KLM-afdeling die zich bezighoudt met de-icing van vliegtuigen, maar ze staat ook op de wachtlijst voor nieuwe piloten. Om in vorm te blijven maakt ze zo veel mogelijk vlieguren. Waar blijft ie nou? Marlotte Dingemans loopt nerveus rond. Ze zet de scanner aan om te horen waar de Beech Baron 58 zich bevindt. Nog geen teken van leven. Ze loopt de kamer uit. Lotte, hij is geland! Eindelijk, daar is ie. Half vijf, net op tijd, want het vliegtuig moet nog gecontroleerd worden en stipt om zes uur moet ze weer aan de grond staan. Afspraken met de omwonenden, legt Marlotte uit. Ze is niet alleen nerveus omdat ze haar uurtje vliegen maximaal wil benutten, maar ook omdat ze er gewoon enorm veel zin in heeft. Vliegen is haar leven. Ze werkt al voor de KLM, al is het nog niet als piloot maar op kantoor. De crisis heeft ervoor gezorgd dat de vraag naar piloten flink gedaald is. Marlotte staat op nummer 205 van de wachtlijst. Ze moet dus nog even geduld hebben, al heeft ze zich ook aangemeld voor de selectie van Lufthansa. Misschien gaat het daar wat sneller, je weet het nooit. Tot die tijd moet ze in ieder geval zo veel mogelijk vlieguren maken, om te trainen. Vliegende vader Vandaag is zo'n trainingsdag. Ze is vanuit Amsterdam helemaal naar Eelde gekomen om een uurtje bij te spijkeren. Logisch dat ze niet kan wachten tot ze in de cockpit zit. Tijdens het wachten vertelt ze dat de passie in de genen zit. Haar vader was ook piloot bij de KLM. Nu is hij met pensioen. De eerste keer dat ik met hem meevloog, was het al duidelijk, zegt ze. Dit wilde ik ook. De vier studenten in de kamer knikken begrijpend. Drie van hen hebben ook een vliegende vader. Tijd om naar buiten te gaan. Marlotte moet de Beech Baron ( een echte speed devil, hij haalt zonder moeite driehonderd kilometer per uur. ) zelf helemaal controleren. Doen de lichten het? Nee, het linker taxilicht is kapot. Dan een rondje om het vliegtuig om te kijken of alles goed vast zit. Als een volleerd monteur checkt Marlotte het oliepeil, de warmte van de snelheidsmeters en als laatste het landingsgestel. Het is allemaal very, very old school', lacht ze. Dan moet ze zich nog eenmaal binnen melden voor een briefing met vlieginstructeur Jeletich. Wanneer ben je afgestudeerd?', vraagt Jeletich. In februari van dit jaar', antwoordt Marlotte. Maar sindsdien heeft ze wel aardig wat vlieguren gemaakt. Waar, vraagt Jeletich zich af. Bij de Gooise Zweefvliegclub in Hilversum', zegt Marlotte, ik moet de zweefvliegtuigen de lucht in slepen.' Jeletich lacht. Wist je dat ik daar ook begonnen ben? Maar dat is lang geleden, in 1984, toen was jij nog niet eens een gedachte.' Maar to-the-point, wat wil je zometeen gaan doen?', vraagt Jeletich. Het lijkt een afgesproken code om over te gaan op een andere taal, want ineens vliegen de vliegtermen over tafel. Manual take-off, unusual attitude, circling, een paar approaches en een go-around... En met deze wind, richting Victor Zulu. Natuurlijk. Maar Marlotte wil vandaag vooral een noodscenario oefenen. Ze gaat doen alsof de motor in brand staat en dus op half vermogen vliegen. Motorbrand Tijd om de lucht in te gaan. Marlotte leest in razend tempo een enorm aantal gegevens op. Dan valt er een stilte. Niet goed?, vraagt Marlotte twijfelend. Ja, nee, ik luister, zegt Jeletich. Zijn er nog vragen?, vraagt Marlotte geheel volgens protocol. Ja. Haal je wel eens adem?, geint Jeletich. Als de motoren aan staan en de toren toestemming heeft gegeven, rijdt Marlotte het vliegtuig richting de startbaan. Jeletich gaat ondertussen alle metertjes af. Checked!', roept Marlotte, Checked! On! Confirmed! On! Off! On!' 'Zeg, Marlotte, doe je ook aan sport?', vraagt Jeletich ineens. Hardlopen? Ja, ik zie het.' Hoezo?' vraagt Marlotte verbaasd. Je rijdt veel te hard, je hebt de wind vol op de tail. Marlotte remt een beetje af en rijdt de startbaan op. Een korte snelle aanloop en de Beech Baron zweeft boven Eelde. Er staat een flinke wind, dus het vliegtuigje gaat aardig tekeer. Marlotte lijkt het weinig te deren. Ze doet haar oefeningen zonder problemen. Opeens komen er berichten door van de vliegtoren. Flinke stress daar', lacht Jeletich. Er loopt een hert op de startbaan.' Gelukkig is het probleem snel opgelost, want Marlotte moet haar eerste landing maken. Met motorbrand', dus op halve kracht. Er staat een intense tailwind', zegt Jeletich, we moeten ontzettend hard gaan zakken nu.' Het vliegtuig daalt tot vlak boven de weilanden. Pak het glijpad op', instrueert Jeletich rustig. Vlak voor de landing trekt Marlotte het vliegtuig hard op. Weer de hoogte in. Ze is niet helemaal tevreden met de oefening. Hopelijk gaat de tweede, echte landing beter. Er is ook haast bij, want het vliegtuig moet volgens de regels om één minuut voor zes weer aan de grond staan en het is tien voor zes. Debriefing Nog één rondje over Groningen en dan zet Marlotte het vliegtuig zachtjes aan grond. Nog even debriefen met de vlieginstructeur en dan zit de les er op. Vliegen kun je wel, heel goed zelfs,' zegt Jeletich. De kleine dingetjes die fout gingen, hebben te maken met de automatismen die je mist bij dit toestel. Daar kun je maar één ding aan doen: trainen, heel veel trainen.' Als Jeletich opstaat om weg te gaan, moet hij toch nog even iets aan de meegevlogen journalist en fotograaf kwijt. We doen er simpel over, maar het is een hele kluif, dat vliegen. We knikken. Daar valt helemaal niets aan toe te voegen. Chris Wind [8] 5 JANUARI WOENSDAG HANZEMAG 13

14 14 HANZEMAG WOENSDAG 5 JANUARI [8] Foto's: Luuk Steemers

15 Waarzegster Samiera voorspelt toekomst Hanzehogeschool De buitenwereld kijkt met enige bezorgdheid Natuurlijk heeft de Hanzehogeschool het komende jaar allang in rapporten en plannen vastliggen. Maar wie vertrouwt er nu op rapporten? Waarzegster Samiera legt een Keltisch kruis met tarotkaarten en gunt ons een echt kijkje in de toekomst van de HG. Welke problemen heeft de HG? De acht van zwaarden komt tevoorschijn. Zwaarden staan voor hoofd, intelligentie. De acht staat voor een cyclus. Het probleem kan dus te maken hebben met het blijven denken in een kringetje, een probleem waar je niet uitkomt. De Hanzehogeschool zal moeten proberen om door die cyclus heen te breken. Er wachten blijkbaar moeilijke beslissingen Hoe verhoudt de HG zich tot het probleem? De Wereld openbaart zich als volgende kaart. Een goede kaart, vindt Samiera. Het duidt op voltooiing, op het weten van je plek. Je hebt van alles meege- maakt en nu valt alles op zijn plaats. De Waardoor worden die versterkt? gelukkig nieuw jaar Samiera opent de kaart die overdwars op de probleemkaart ligt. Het is de heremiet, ook wel bekend als de kluizenaar of de wijze. Zijn grijze mantel staat voor wijsheid. De lantaarn die hij vasthoudt, toont dat hij nu het pad van anderen kan verlichten. De stok wijst wat duidt op succes. op ondersteuning. Dat klinkt inderdaad helemaal als een onderwijsinstel- ling, maar niet echt als een versterking van een probleem waar de HG mee worstelt. De heremiet is erg wijs, maar vooral ook eigenwijs. Hij gaat zijn eigen weg. Dat kan een probleem soms versterken. Wat is de oorzaak? De volgende kaart die opengaat, toont een man die voor een boom zit. Voor hem staan drie bekers, een vierde wordt hem aangereikt, maar hij accepteert hem niet. Dit staat voor tevredenheid, voldaanheid. Maar omdat hij de vierde beker weigert, kan het ook duiden op gelukkig nieuwjaar oververzadigdheid. Te veel studenten? Te druk op de HG? Of is het succes van de afgelopen jaren de bazen naar het hoofd gestegen? Samiera weet het niet zeker. Tevredenheid kan leiden tot geluk, maar ook tot stilstand, niet meer nadenken over hoe het nog beter kan. En het gevolg? De Keizerin komt tevoorschijn als blik op de toekomst. Wat staat de HG te wachten? De Keizerin staat voor groei en ontwikkeling. Je ziet graan rondom haar, ze lijkt zelf zwanger te zijn, en ze draagt een jurk met granaatappels. Allemaal tekenen van vruchtbaarheid. De HG zal dus rekening moeten houden met groei. Wat streeft de HG bewust na? De goede kaarten blijven komen voor de HG. De Zwaarden Aas, bijvoorbeeld. Je ziet hier een zwaard met een kroon en een lauwerkrans erop. Beiden staan voor succes. De kaart staat voor potentie en kracht. De HG weet heel goed wat ze wil en straalt dat ook uit. Ook staat de Zwaarden Aas voor nieuwe ideeën. Er is een besef dat nieuwe plannen moeten worden uitgevoerd, dat er keuzes moeten worden gemaakt. gelukkig nieuw jaar Wat zijn de onderbewuste gedachten over de situatie? Het onderbewuste kan het bewuste wel eens in de weg staan. Dat bewijst de volgende kaart misschien wel, de Keizer. Die staat voor zekerheid, stabiliteit en orde. Dat kan natuurlijk goed zijn, maar er kan ook sprake zijn van te veel controle. Misschien dat de zekerheid in sommige gevallen beperkend kan gaan werken. Wat ook interessant is aan deze kaart is dat de Keizer gekleed is in een harnas, wat staat voor strengheid, maar daaroverheen een rode mantel draagt, wat gelukkig nieuwjaar weer liefde en warmte betekent. Beide zijn dus aanwezig, al zal niet iedereen dat even goed beseffen. cirkel is rond, een doel is bereikt. Ook hier komt de lauwerkrans weer terug, Ik zie een einde van een periode van gelukkig nieuwjaar conflicten, de strijdbijl is begraven. Hoe kijkt de omgeving naar de HG? Het ging net zo goed, maar nu opent zich ineens een behoorlijke negatieve kaart, Zwaarden Negen. En die staat dan ook nog voor de buitenwereld en haar blik op de HG. Ai Je ziet een man die rechtop in bed zit, hij kan niet slapen vanwege zijn zorgen. De buitenwereld kijkt dus met enige bezorgdheid naar de HG. Gelukkig weet Samiera hier ook weer een positieve draai aan te geven. Als je goed kijkt naar de kaart, zie je dat de sprei van het bed vol rozen staat. Ook zie je de dierenriem terugkomen. Dat duidt op kansen en goede dingen. Maar omdat de man zijn handen voor zijn ogen heeft geslagen, ziet hij ze niet. Het kan dus ook heel goed zijn dat de HG de problemen allang opgelost heeft, maar dat sommige buitenstaanders dat niet kunnen of willen zien. Wat hoopt of vreest de school? Samiera draait de negende kaart om: Zwaarden Zes. Die zwaarden blijven maar komen. Niet zo gek natuurlijk, gelukkig gelukkig nieuwjaa j want zwaarden staan voor het hoofd, denken. En daar draait het op een hogeschool toch om? Het getal zes staat voor veiligheid. Je ziet een man wegvaren uit de haven met veel zwaarden, gedachtes, aan boord. Aan de ene kant van de boot zie je golven, aan de andere kant is het kalm. Hij vaart er redelijk gemakkelijk tussendoor, op weg naar een nieuwe toekomst. Deze kaart staat voor de hoop van de HG dat de nieuwe gelukkig nieuw jaar wegen die ze wil inslaan voorspoedig zullen verlopen. Hoe ziet de toekomst er uit? Ook de laatste kaart laat zwaarden zien, ditmaal vijf stuks. Het kernwoord van Zwaarden Vijf is nederlaag, dus dat ziet er niet best uit voor de school. Maar Samiera is een positieve voorspeller. Je ziet op de kaart een man achterom kijken naar twee verslagen tegenstanders. Hij denkt heb ik niemand verdriet gedaan? Het is misschien niet zonder slag of stoot gegaan, maar de school heeft uiteindelijk voor zichzelf gekozen. De HG moet door en kan niet te lang achterom kijken. Chris Wind Ook weten hoe je toekomst er uit ziet? Kijk op voor meer informatie.

16 cultuur GAME DVD BOEK Nail d Recensie The Twilight Saga: Eclipse Stamppot het hele jaar door Wat me allereerst opviel toen ik de game voor het eerst speelde is: wow, wat gaat dit hard! Met een quad (of motorfiets) cross je door verschillende omgevingen met enorm hoge snelheden. Als je dan met die hoge snelheid ook nog eens lachgas gebruikt als je een schans nadert is een enorm grote sprong het gevolg. Door de hoge snelhedan blijf je continu op het puntje van je stoel zitten. Echte race skills heb je echter niet nodig voor deze game. Als je een foutje maakt en je botst tegen een zijkant, maakt dit niets uit en je moet het ook behoorlijk bont maken wil je crashen. De mooie, grote omgevingen en de grote variatie aan verschillende paden die je kunt berijden om de finish te bereiken, geven een groot gevoel van vrijheid, wat me erg aansprak. Ook als je zelf niet aan het spelen bent, is de omgeving een feest voor het oog. De game deed me wel direct denken aan Pure, een game van Disney Interactive. Net als Nail d is dit een dirt-race game. Naar mijn opinie is Pure nog steeds de beste dirt-racer, maar Nail d verdient zeker een respectabele tweede plaats. Voor mensen die houden van hoge snelheden en arcade racing games is dit een absolute aanrader. Jeroen Zaal In Seattle vindt een reeks moorden en verdwijningen plaats. Victoria is bezig met een wraakactie, en spaart hierbij moeite noch mensenlevens. Tijdens een vampierenwerving wordt Bella gedwongen een keuze te maken tussen haar liefde voor Edward en haar vriendschap met Jacob. Jacob is een weerwolf, de aartsvijand van de vampieren. Bella móet kiezen. Als je Eclipse zit te bekijken, vraag je je af waar de voorgaande twee delen ook alweer over gingen. Dat zegt genoeg, en Eclipse is zeker niet de beste van de drie. Waar je in deel 1 nog uitkeek naar de bevestigde liefde, je in New Moon begrijpend keek naar een depressieve Bella, zo heb je in Eclipse alleen het dilemma Edward-Jacob. Desalniettemin, schaam schaam, vind ik de Twilight Saga heerlijk. Het zijn films die je niet moet delen. Mensen bestempelen ze makkelijk als slecht of onzin. En dat zijn ze natuurlijk ook. Mannen: laat je niet voor de gek houden. De vampieren en weerwolven maken de overdaad aan romantiek niet ongedaan. Dames: schop iedereen de deur uit en geniet van een heerlijke utopische voorstelling van de liefde. Vooral New Moon is een echte tranentrekker. Jiddy Zwols De stamppotstamper is het gereedschap en de pieper speelt de hoofdrol in het boek Stamppot Het Hele Jaar Door van chefkok Werner Drent en food-fotograaf Kim Been. Iedereen serveert in de winter wel eens oma s stamppotje boerenkool met spek en rookworst, maar de nieuwe stamppot wordt volgens de chef-kok in oud-hollandse gerechten ook hot in restaurants. Drent verzon 46 stamppotten, verdeeld over vier seizoenen, met verrassende ingrediënten en sjieke namen. Wat te denken van rolletjes van winterpeen gevuld met hutspot met een sausje van walnoten, Drambuie, honing en saffraan? Een crème brûlée van de vergeten groente koolraap of een voorjaarsstamppot met eetbare bloemen? De recepten van de creatieve marineen instellingskok zijn helder beschreven en eenvoudig te maken. Ook vegetariërs komen aan hun trekken. Drent lardeert zijn kookboek met foto s uit de kombuis van de Hr. Ms. Maassluis, een mijnenjager van de Koninklijke Marine. De ferme jongens laten zich zijn zomerstamppot vast goed smaken. Koken die hap! Het kookboek kost 17,50 en is te bestellen via kookboekactie.devlint@gmail.com. a Rina Tienstra a 16 HANZEMAG WOENSDAG 5 JANUARI [8]

17 loco Vierdejaars Voeding & Diëtetiek Dorienke van Dijk (20) speelde op 16 december met studentenorkest Mira in cultuurcentrum De Oosterpoort. Als je een instrument speelt, kom dan bij Mira. We werken twee keer per jaar naar een groot concert in De Oosterpoort toe. Fantastisch om daar te mogen spelen met honderden mensen publiek! En voor de gezelligheid zit je ook goed. Iedere donderdag na de repetities hebben we een borrel in de Walrus. Vooral om altviolisten, trompettisten en fagottisten staan we te springen. Maar andere instrumenten zijn ook welkom. Je moet wel eerst auditie doen. Vorig jaar was ik secretaris. Ik regelde alle correspondentie en de publiciteit rondom de concerten. Samen met de andere bestuurleden organiseerde ik activiteiten als repetitieweekenden. Ik speel al viool vanaf mijn negende. Naar het conservatorium wilde ik niet. Dan wordt de druk om te presteren te groot. Laat mij maar amateur blijven. Spelen wát en wannéér ik wil. Tekst en foto: Luuk Steemers a

18 In & UIT IN&UIT is bestemd voor studenten- en personeelsactiviteiten. Ook kunnen studenten en medewerkers hier gratis hun advertenties kwijt (maximaal 30 woorden). Informatie voor de uitgave van woensdag 19 januari kun je mailen naar De deadline is woensdag 12 januari De CAST - Slag op de Campus Tuesday 11th of January El Noré is het alter ego van Remco Gaikema, een singer-songwriter met een specifiek geluid. Hij schrijft popliedjes met een persoonlijke boodschap. Binnen zijn muziek laat hij zijn gevoel spreken in het Engels en het Nederlands uur, Marie KamphuisBorg - Zernikeplein 23. Achter Gordijnen van Vrijheid maakt liedjes om echt naar te luisteren. Uitgevoerd met akoestische gitaar, trombone en een KORG MS20 synthesizer heeft de band een eigen geluid weten te vinden dat zowel een zijspoor is van het Nederlandstalige luisterlied als van het indie-singer-songwritergenre. De drie muzikanten uit Friesland en Groningen halen muzikale ideeën uit de 60 s, tal van indiebands en ook uit klassiek en jazz. Soms nemen ze voor hun expressieve composities intieme en poëtische teksten als uitgangspunt uur, Van OlstToren - Zernikeplein 7. Wednesday 12th of January The lo-fi rock n roll band The Montanas developed into a band that plays music moving between good old gritty rock n roll and tender ballads. But whatever music The Montanas play, it s always interlarded with masculine emotion, restrained anger and a touching helplessness uur, Van OlstToren - Zernikeplein 7. J.B. Dazen is zo n singer-songwriter die eigenlijk het liefst in z n slaapkamer zou blijven. Op z n gemak in z n eigen wereldje van dagdromerijen, knusse geluiden en pakkende melodietjes, vermaakt hij zich al jaren prima met het aanbrengen van structuur in die niet aflatende stroom van gevoelens. Dat worden dan liedjes die je aangrijpen, ontroeren of simpelweg een glimlach op je gezicht toveren uur, Van DoorenVeste - Zernikeplein 11. De Cast - DJ/VJ Contest Slaapkamer-dj s en vj s, opgelet! dit is je kans! De CAST organiseert in maart in Simplon alweer de zesde editie van de CAST DJ Student Contest voor alle studenten van de Hanzehogeschool en Rijksuniversiteit! Nieuw dit jaar is de toevoeging van een VJcontest. Aanmelden kan via (demo verplicht). Studium Generale Groningen Woensdag 12 januari - Hanze Lezing - Agressieve jongeren. Bram Orobio de Castro. Wat weten we nu echt over de aard, oorzaken en veranderbaarheid van problematische ontwikkelingen bij kinderen en jeugdigen? Het is de hoogste tijd voor een wetenschappelijk verantwoorde visie op gedragsproblemen, preventie en interventie uur, Auditorium, Van Dooren- Veste, Zernikeplein 11. Toegang gratis. Maandag 17 januari - Everything about. Mulisch - Marita Mathijsen. Harry Mulisch was zijn leven lang geobsedeerd door de klassieke helden Orpheus en Odysseus en door technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen. Welke plaats kregen wetenschap en de klassieken in zijn grote romans? Marita Mathijsen is emeritus hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde. Ze is dé Mulischspecialist in Nederland en was persoonlijk bevriend met de schrijver uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen. Toegang gratis. Januari/februari - In den beginne - Oude en nieuwe verhalen over oorsprong en einde. Lezingenserie. Waar komen we vandaan? Hoe ontstonden aarde, zon, maan en sterren? Hoe ontstond er leven en wie waren de eerste mensen? De vragen naar de oorsprong van de wereld zijn zo oud als de mensheid zelf. In alle tijden en op alle plaatsen hebben mensen daar een antwoord op verzonnen. Ook onze huidige theorieën kunnen morgen alweer gedateerd kan zijn uur - Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen. Kaarten 2,50 / studenten en Hanze-ambassadeurs gratis. Informatie: Studium Generale Groningen, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) , Power Yoga Groningen Yoga, Power yoga, Ashtanga yoga, Vinysasa yoga, Kundalini yoga, Pilates, Taichi, Bodybalance en Body Pump. Studio Hofstraat Pedicure Brigitte Munzebrock, telefoon Voor info: Ingezonden brief Ongepast Ik heb zeer veel moeite met de voorpagina van de laatste HanzeMag. Het kindje Jezus afbeelden als hond vind ik zonder verdere toelichting over de reden van illustreren ongepast. Ik ben christen en toon respect voor andere gelovigen. Zouden jullie ook moeten doen. Want we zijn het vast eens dat een cartoon over Mohammed op deze manier ook tot een rel zou worden. Ik ben wel blij dat jullie hebben begrepen dat kerst met de geboorte van Jezus te maken heeft. Aalze Hut Colofon HanzeMag is het redactioneel onafhankelijke magazine van de Hanzehogeschool Groningen. Het blad verschijnt tweewekelijks. Redactie-adres Zernikeplein 7 A0.04 en A0.05, Groningen Postadres Postbus 30030, 9700 RM Groningen telefoon: fax: hanzemag@org.hanze.nl Internet: Redactie Chris Wind - hoofdredacteur c.f.wind@pl.hanze.nl Boudewijn Otten - (eind)redacteur j.b.m.otten@pl.hanze.nl Luuk Steemers - redacteur lu.a.steemers@pl.hanze.nl Rina Tienstra - redacteur r.h.tienstra-de.knegt@pl.hanze.nl Loes Vader - redacteur j.l.c.vader@pl.hanze.nl Fotografie Pepijn van den Broeke - Robert van der Molen - Redactie HanzeMag Illustraties Mathieu van der Bij & Xiao Feng Chiu Sam Peeters Leo van der Reest Ricky van Duuren Lay-out Renée Zaal - Basis lay-out Art Studio - Groningen Productie Redactie HanzeMag & Grafische Industrie De Marne B.V. Oplage: Advertenties Bureau Nassau info@bureaunassau.nl Abonnementen 60 euro per jaar hanzemag@org.hanze.nl PZZL januari Horizontaal 1 Warm zat (6) 4 Edelsteen voor de was (5) 8 Arab of batav (5) 9 Zuivel (7) 10 Hoofdprijs (7) 11 Mieren of betw (4) 12 Inspringtoets (3) 14 Beschimping (4) 15 Stadsschepen (4) 18 Zegt een kip (3) 21 de Verschrikkelijke (4) 23 Geen prof (7) 25 Draait snel in t warenhuis (7) 26 Verbindt Anne met Rijkaard (5) 27 Wiskundige term (5) 28 Dr. overleed op 16/01/07 (6) Verticaal 1 Stripheld (eerste album: 01/1929) (6) 2 Caribisch eiland (7) 3 De laatste halte (8) 4 Hoofdstad van Letland (4) 5 Een grote of een goede (5) 6 Daarin betaalt men zonder geld (6) 7 Sheriff Earp, overleed op 13/01/29 (5) 13 19/01/1795: Republiek (8) 16 Glorieuze winkel (7) 17 pers of vrucht (6) 19 viooltje (5) 20 Hersen of botten (6) 22 Eén voor en voor één (5) 24 Op 05/01/05 ontdekte dwergplaneet (4) De schuin gedrukte opgaven zijn cryptisch, de vet gedrukte hebben met het thema te maken, net als de oplossing. Mail het woord naar: pzzl@org.hanze.nl en ding mee naar een cadeaubon van 10 euro. Inzenden t/m woensdag 12 januari. De vorige PZZL is gewonnen door: Ad Peelen. De oplossing is: FAZANTENBORST. Boudewijn Otten 18 HANZEMAG WOENSDAG 5 JANUARI [8]

19 Lieve Loes KLASKE Heeft je beste vriendin gezoend met de jongen waar jij al tijden vlinders van in je buik krijgt? Ben je verliefd op je docent en kun je je niet meer op je studie concentreren? Lig je niet lekker in je projectgroep en begrijp je niet waarom? Mail Loes, onze enige echte ervaringsdeskundige. Inzenden mag zelfs anoniem. Lieve Loes, Eén van onze huisgenoten, we wonen in een studentenhuis met twaalf kamers, vreet in het holst van de nacht iedere keer met zijn dronken kop onze hele vrieskist leeg. Hij frituurt frikandellen en vlammetjes voor al zijn vrienden, maar aanvullen, ho maar. Hij belooft steeds naar de Makro te gaan om groots in te kopen, maar slaapt vervolgens een gat in de dag of zegt dat zijn stufi al weer op is. Hij heeft zelfs de kipkluifjes voor onze wintersportbarbecue al opgegeten. Hoe we hem ook aanspreken op zijn asociale gedrag, het helpt gewoon niet. Het is een leuke gozer, maar we zijn het echt helemaal zat. Wat kunnen we doen? Roosmarijn Beste Roosmarijn, Waarom schroeven jullie geen slot op de vriezer? Dan kan deze huisgenoot en aankomend obesitaspatiënt zijn grijpgrage vingers niet meer branden aan jullie vlammetjes. Dan ziet hij de kipkluifjes alleen nog in zijn vettige dromen voorbij fladderen. Ik zou de vriezer vol plakken met horror-plaatjes van dichtgeslibte aderen en zieke harten omrand door een flinke speklaag. Als je googlet op vetzucht vind je ook hele prettige afbeeldingen waardoor zijn krokettenlibido tot onder het vriespunt zal zakken. Dit probleem vraagt om een wraakactie. Een lichte salmonella-vergiftiging zal zijn eetlust wellicht ook intomen. Frikandellen goed ontdooien, drie dagen buiten de koelkast bewaren en opnieuw invriezen. Succes verzekerd, kotsen zal ie. Misschien is hij zelfs voorgoed genezen. Wie niet horen wilt, moet voelen. Lieve Loes, Help! Het nieuwe jaar is nog maar nauwelijks begonnen of ik heb al mijn goede voornemens alweer het raam uit gegooid! Ik stopte met roken, drinken en snacken op 1 januari, maar op 2 januari stak ik alweer een peuk op, op 3 januari was ik alweer dronken en op 4 januari (eigenlijk diezelfde nacht) heb ik in een dronken vreetkick twee kroketten en een broodje kebab naar binnen gewerkt. Waarom ben ik zo n slapjanus, Loes? Kun je ook gezonder leven als je, zoals ik, totaal geen ruggengraat hebt? Joppie Ha die Joppie, Gezonder leven als je totaal geen ruggengraat hebt, laat me niet lachen. Dat gaat je niet lukken. Mijn ervaring met stoppen met roken is dat je vooral geen alcohol moet drinken. Hoe gemotiveerd je ook bent, na een paar biertjes denk je: ach, één sigaretje kan geen kwaad en voor je het weet zit je weer op een pakje per dag. Hetzelfde geldt voor je uitje naar de Febo, als je niet bezopen was geweest, had je geen twee kroketten en een broodje kebab verorberd. Maar ja, een beetje slapjanus komt met het slechte weer alleen zijn bed uit om een pakje peuken, een paar halve liters euroshopperbier en een diepvriespizza te scoren en duikt vervolgens onder de wol om de halve nacht herhalingen van Pauw & Witteman te kijken. Een beetje slapjanus laat zijn dates in de kou wachten als het regent. Een beetje slapjanus kan de afwas van de feestdagen ook in februari doen. Dus Joppie, wees een slapjanus en geniet ervan! Geniet van je peuk, je biertje en je vette bek. Ik heb een boek in de boekenkast staan van psychofysioloog Jan Snel Genieten mag. Hij zegt: Houd je van koffie, van bier of wijn, van uitgaan? Geniet ervan, en je voelt je meer ontspannen. Dat helpt weer tegen stress, bevordert de gezondheid, voorkomt slaapproblemen. Je hoeft je geen schuldgevoel te laten aanpraten door de moralisten van het gezonde leven. Genieten mag, genieten is gezond! Als je op een dag écht gemotiveerd bent om gezonder te gaan leven, check dan je ziektekostenverzekering want het schijnt dat stoppen met roken in het basispakket komt. Als steuntje in je ruggengraatloze rug. Schrijf iets over goede voornemens!, roept mijn bestuursgenootje vanuit de gang. Ja, goede voornemens, dat is altijd een leuk onderwerp, hoor ik vanachter het tikkende toetsenbord schuin achter mij. Ik staar naar mijn lege Word-document. Goede voornemens. Mijn goede voornemen voor het komende jaar is om geen goede voornemens op te stellen. Het frustrerende van goede voornemens is dat ze nooit gerealiseerd worden. Goede voornemens zijn onhaalbare doelen. Meer sporten, gezonder eten, minder geld uitgeven, vroeger opstaan en goed studeren. Een aantal van de goede voornemens die ik me de afgelopen jaren heb voorgenomen. Neem nou het sporten. Meer sporten is niet concreet, dus maak ik ervan dat ik drie keer per week moet sporten. De eerste week van januari ga ik fanatiek van start en haal de doelstelling met gemak. In week-twee blijkt dat ik het toch wel erg druk heb met andere dingen en ga ik nog maar één keer. Aan het eind van januari sport ik niet meer. Conclusie: goede voornemens hebben een groot risico om te falen. Je stelt jezelf teleur, met als gevolg een deuk in je ego. Want zeg nou zelf, er is toch niets fijner dan je níet aan dit soort goede voornemens houden? Het liefst slaap ik lang uit, ontbijt ik met pannenkoeken, ga ik niet sporten, niet studeren en kijk ik een filmpje op de bank. Zeker iets waar ik in mijn eerste studiejaar van genoten heb. Toch heb ik ook zonder goede voornemens mijn studie gehaald en ben ik geen tientonner geworden. Het is namelijk niet de meest uitdagende dagbesteding. In mijn tweede en derde jaar heb ik de kilootjes die erbij gekomen waren er weer afgestudeerd. Nu een bestuursjaar bij Unitas: weinig slaap, onregelmatig eten en geen tijd om te sporten. Wel ontzettend veel voldoening, gezelligheid en waardering. Doe de dingen waar je gelukkig van wordt. Geniet van je leven en wees dankbaar voor wat je hebt. Het klinkt bijna als een kerstgedachte. Maar het is mijn gedachte voor het nieuwe jaar. Je bereikt in je leven wat je wilt bereiken, daar heb je geen goede voornemens voor nodig. Klaske van Sluis Klaske van Sluis (22) is vierdejaars logopediestudente aan de Hanzehogeschool. Dit jaar vervult zij binnen studentenvereniging Unitas S.G. de functie van Ab Actis/ Pro-Rector.

20 legal alien Studies: Internationale Betriebswirtschaft Native Country: Germany, 82.3 million inhabitants, 8.5 times the size of the Netherlands. Marlene Engellee (23) Where are you from? I am from a small town near Hamburg. It is called Soltau and it has a population of about 2200 people. What is the biggest difference between the German and the Dutch culture? I just moved here in September 2010, so it s hard to say what the biggest differences are. Until now I noticed that everybody in Holland rides a bike, which is much less common in Germany. I have also noticed that almost everybody in Holland speaks very good English, way better than most Germans. I think the main reason for this is the fact that in Germany we synchronize all our tv-series and movies. I think you can learn a lot of English from watching television and movies. Why did you choose to come to Groningen? There were two reasons for me to choose Groningen. The first reason is that the studies I want to do are here and Hanze University has a good reputation. The second reason is that I am going to be here for four years, so I chose a city relatively close to my hometown. Until now I really like it here, both my studies and the city. When was the last time you went home? I went home for the holidays. We got two weeks off from school and I spent the full two weeks with my family at home. What are your plans after graduation? I don t really know yet what I will be doing after my studies. I am here now for only three months and I will stay for a total of four years so I don t have a clear picture of my future yet. During my stay here I will also try to study abroad. I just heard about the island of Reunion, which is in the Indian Ocean near Mauritius. I would really like to go there because of the nice weather and because the people speak French and English there. If I can t go there maybe I want to go to Canada but that s hard, because there is only one city to go to and there are a lot of students going there. Kasper Batterink 20

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost.

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost. Sherlock Holmes was een beroemde Engelse privédetective. Hij heeft niet echt bestaan. Maar de schrijver Arthur Conan Doyle kon zo goed schrijven, dat veel mensen dachten dat hij wél echt bestond. Sherlock

Nadere informatie

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen Geloven, wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen pagina 10 Hoe is de wereld ontstaan? pagina 26 Waarom bestaat de mens? pagina 42 Wat is geloven? pagina 58 Wie is God? pagina 74 Waarom heeft

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Inleiding. Veel plezier!

Inleiding. Veel plezier! Inleiding In dit boek lees je over Danny. Danny is een jongen van 14 jaar. Er zijn veel dingen die Danny verkeerd doet. Hij rent door de school. Hij scheldt zomaar een klasgenoot uit. Of hij spuugt op

Nadere informatie

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN INHOUD 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN 7 Verdriet uit je hart en verdriet om je zorgen 11 De belangrijkste relatie is die met jezelf 14 In dankbaarheid ligt geluk

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk? 25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

OOGGETUIGE. Johannes 20:30-31

OOGGETUIGE. Johannes 20:30-31 1 januari OOGGETUIGE Johannes 20:30-31 Een nieuw jaar ligt voor ons. Wat er gaat komen, weten we niet. Al heb je waarschijnlijk mooie plannen gemaakt. Misschien heb je goede voornemens. Om elke dag uit

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse

C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse en ook: wil ik werken, of door naar een (passende) hbo-opleiding? Optie 1: Een vraag die ieder mens zich vroeg of laat stelt: wat wil

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Noach bouwt een ark Genesis 6-8

Noach bouwt een ark Genesis 6-8 2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met

Nadere informatie

Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b

Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b 1 Verkondiging Enkele kinderen vragen in de kerk: waarom vieren we kerst? En wat betekent het voor u? Reactie op de antwoorden Ja, waarom vieren we kerst? En wat betekent

Nadere informatie

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

E E N B A R M H A R T I G E S A M A R I T A A N

E E N B A R M H A R T I G E S A M A R I T A A N E E N B A R M H A R T I G E S A M A R I T A A N Personen Pa Ma Kind 1 Kind 2 Dominee Vrouw van de Dominee Zondagsschooljuf Man van de zondagsschooljuf Buurman Smit Buurvrouw Smit Het Ding (speelt wel mee,

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

De Man van de Toekomst Module Theater Groep 7-8

De Man van de Toekomst Module Theater Groep 7-8 De Man van de Toekomst Module Theater Groep 7-8 Teksten: Stella van Lieshout Illustraties: Tjarko van der Pol ABC Cultuur is een initiatief van het Centrum voor de Kunsten Beverwijk www.abccultuur.nl De

Nadere informatie

Lotte is er erg blij mee. Ik wilde altijd al een huisdier voor mezelf, zegt ze tegen opa. En nu heb ik er opeens een heleboel.

Lotte is er erg blij mee. Ik wilde altijd al een huisdier voor mezelf, zegt ze tegen opa. En nu heb ik er opeens een heleboel. Lotte heeft Luizen Buiten is het koud. Er vallen dikke druppels uit de bomen en de wind blaast hard door de straat. Lotte loopt hand in hand met opa Generaal over het schoolplein. Ze moest eerder van school

Nadere informatie

Een nieuw leven. Een maand eerder. Zondag 25 juli

Een nieuw leven. Een maand eerder. Zondag 25 juli Een maand eerder Zondag 25 juli Een nieuw leven Het lijkt me zo leuk om naar Aruba te verhuizen. Simon krijgt daar een topbaan en ik kan mijn leven weer op orde brengen. Ik kan gaan doen wat ik wil. Een

Nadere informatie

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden.

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden. Warm in Verona Romeo loopt een beetje rond. Dat doet hij bijna elke dag. Hij vindt het leuk om door het stadje te lopen. Door de kleine straatjes. Langs de rivier waar de meisjes de was doen. En over de

Nadere informatie

Arie van der Veer & Ellen Laninga. Luister maar. Met illustraties van Rike Janssen. Boekencentrum

Arie van der Veer & Ellen Laninga. Luister maar. Met illustraties van Rike Janssen. Boekencentrum Luister maar Met illustraties van Rike Janssen Arie van der Veer & Ellen Laninga Boekencentrum Verhalen uit het Oude Testament 4 Het begin van de wereld God maakt de wereld Genesis 1:1-2:4 Lang, heel

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2 Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker

Nadere informatie

Bewustwording dag 1 Ik aanvaard mezelf zoals ik nu ben.

Bewustwording dag 1 Ik aanvaard mezelf zoals ik nu ben. Het meditatieprogramma duurt veertig dagen en bestaat uit tien affirmaties. Het is fijn om gedurende dit programma een dagboek bij te houden om je bewustwordingen en ervaring op schrijven. Elke dag spreek

Nadere informatie

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

glijden. Ik zie ze zachtjes wegstromen, oplossen en verdwijnen, om nooit meer terug te keren.

glijden. Ik zie ze zachtjes wegstromen, oplossen en verdwijnen, om nooit meer terug te keren. INLEIDING Welkom in de affirmatiewereld. Je hebt ervoor gekozen om gebruik te gaan maken van het gereedschap dat in dit boek beschreven wordt en je hebt daarmee de bewuste beslissing genomen om je leven

Nadere informatie

Deze site gaat je niet gelukkig maken...

Deze site gaat je niet gelukkig maken... naam wachtwoord login informatie aanmelden Deze site gaat je niet gelukkig maken... Dat wil zeggen dat je hier niet leert hoe je een leven zonder teleurstelling, pijn, somberheid, angst, onzekerheid of

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren' De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe

Nadere informatie

Introductie: Brom en Bram

Introductie: Brom en Bram ! Activiteit 43 Brom, Bram en Brim Ontwikkelingsaspecten De kleuters doen ervaringen op met het onderscheiden van klanken (auditieve discriminatie). Materiaal kopies van de tekeningen van Brom en Bram

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

LENTE+LIEFDE Juf Floor ligt in haar bed. Ze wordt wakker en pakt haar kleren om vandaag aan te trekken. Dan gaat juf Floor ontbijten. Ze gaat naar buiten en loopt naar meester Ruben s huis. Ze belt aan

Nadere informatie

SLACHTOFFERSCHAP, TRAUMA EN GEWELD - EEN ONONTWARBARE KLUWEN? 25 mei 2016, Antropia, Driebergen - 25 mei 2016, gedichten Ingmar Heytze

SLACHTOFFERSCHAP, TRAUMA EN GEWELD - EEN ONONTWARBARE KLUWEN? 25 mei 2016, Antropia, Driebergen - 25 mei 2016, gedichten Ingmar Heytze SLACHTOFFERSCHAP, TRAUMA EN GEWELD - EEN ONONTWARBARE KLUWEN? 25 mei 2016, Antropia, Driebergen - 25 mei 2016, gedichten Ingmar Heytze MONITOR Dit wordt geen nieuw verhaal. We doen wat met ons werd gedaan,

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Dino en het ei. Duur activiteit: 30 minuten Lesdoelen: De kleuters: kunnen een prent linken aan een tekst; kunnen het verhaal navertellen.

Dino en het ei. Duur activiteit: 30 minuten Lesdoelen: De kleuters: kunnen een prent linken aan een tekst; kunnen het verhaal navertellen. Dino en het ei Bibliografie: Demyttenaere, B. (2004). Dino en het ei. Antwerpen: Standaard. Thema: niet alles is steeds wat het lijkt, illusies Korte inhoud: Elke nacht staat er een groot wit ei tussen

Nadere informatie

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever.

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Vos en Waar is Haas het ijs? NAAM Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Wat een raar beest! lacht Uil.

Nadere informatie

God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest

God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest Basiscursus Christelijk geloof Module 1 Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Les 7: Les 8: God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus:

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Prent 1 : Klaslokaal. De kinderen zingen rond de kerstboom.

Prent 1 : Klaslokaal. De kinderen zingen rond de kerstboom. Een verrassing voor Tim 1 2 Prent 1 : Klaslokaal De kinderen zingen rond de kerstboom. Eén stem klinkt er als een zilveren klokje boven uit. Waarom huil je? vraagt Lize aan de juf. Ik huil niet, lacht

Nadere informatie

Vlucht AVI AVI. Ineke Kraijo Veerle Hildebrandt. Kraijo - Hildebrandt Vlucht De Vier Windstreken. De Vier Windstreken AVI

Vlucht AVI AVI. Ineke Kraijo Veerle Hildebrandt. Kraijo - Hildebrandt Vlucht De Vier Windstreken. De Vier Windstreken AVI AVI E4* Alcoholisme, ruzie, bang zijn Midden in de nacht rinkelt de telefoon. Anna weet wat dat betekent. Ze moet vluchten, alweer. Ze rent de donkere nacht in. De volgende dag valt Anna in de klas in

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Ja hoor. Dan moet je rechtdoor. Bij de moet je naar rechts en daarna de links. Het postkantoor is aan rechterhand.

Ja hoor. Dan moet je rechtdoor. Bij de moet je naar rechts en daarna de links. Het postkantoor is aan rechterhand. Thema 5 Woonomgeving Oefening 2 Situatie 1 Pardon meneer, mag ik iets vragen? Jazeker, wat kan ik voor doen? Weet u het postkantoor is? Ja hoor. Dan moet je rechtdoor. Bij de moet je naar rechts en daarna

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten. zondag 20 februari 2011 thema: adem

Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten. zondag 20 februari 2011 thema: adem Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten zondag 20 februari 2011 thema: adem voorganger: Dik Mook organist: Erik Visser cantorij o.l.v. Leenke de Lege Orde van de dienst . orgelspel:. luiden van de klokken.

Nadere informatie

De droom. De sneeuw dwarrelt in de ruimte.

De droom. De sneeuw dwarrelt in de ruimte. De droom Hassan droomt dat het sneeuwt. De sneeuw dwarrelt in het donker. Hij valt niet naar beneden, want er is geen beneden. En er is geen boven. Hij valt niet van de hemel naar de aarde, want er is

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen. / created by: Mariëlla /

Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen.  / created by: Mariëlla / Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen Start each day with a gratefull heart 1 Inleiding Stap 1 Face your FEARS Stap 2 De Confrontatie en Acceptatie Stap 3 Zoek naar je innerlijke

Nadere informatie

Dit is een download bij het artikel Omdat je het kunt uit JOP COACH magazine, nr

Dit is een download bij het artikel Omdat je het kunt uit JOP COACH magazine, nr Honger! (voor jonge kinderen) Drie kinderen lopen naar school. Opeens zien ze een heel rare man in oude kleren. Hij vraagt om een beetje geld voor eten. Natuurlijk schrikken de kinderen en denken ze aan

Nadere informatie

Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven

Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven In het donker zie je niets. Niet waar je bent, niet hoe de wereld er uit ziet, niet wat je moet doen. In het licht ga je het allemaal begrijpen. Jezus zegt:

Nadere informatie

Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper

Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper Het lampje is aan, dat betekent dat we gaan filosoferen. Isa-Noa vertlede in de eerste les dat zij lippenstift en badeendjes

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

7.5 Script en plaatjes post-test

7.5 Script en plaatjes post-test 7.5 Script en plaatjes post-test De vorige keer waren we hier om Drakie wat beter te leren praten en Drakie heeft toen een heleboel van jou geleerd. Dat vond ie heel leuk. Vandaag gaan we wat dingen die

Nadere informatie