De banaan is een basisvoedingsmiddel in Oeganda. Trias zorgt ervoor dat de familiale boeren van Mbadifa hun plaats kunnen opeisen in de

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013

2 De banaan is een basisvoedingsmiddel in Oeganda. Trias zorgt ervoor dat de familiale boeren van Mbadifa hun plaats kunnen opeisen in de productieketen.

3 Jaarverslag 2013

4

5 Inhoudstafel Brief van de voorzitter 5 Zuidwerking 7 Projecten 8 Hoe begin je een mutualiteit in Kinshasa? 10 Creativiteit, lef en microkrediet. Het verhaal van José Osorio uit Honduras. 12 Capaciteit versterken met Microfact 14 De kracht van een grafiek 16 Meer feesten is goed voor ons 18 Noordwerking 21 Microfinance Lunch Break 22 Vorming en uitwisseling maken het verschil 24 BRS Zuidgebreid 26 BRS on tour 28 Met Omnia naar de bakermat: Raiffeisen en het Westerwald 30 Organisatie 33 Twee voorzitters op één bank 34 BRS werkt samen met 36 Raad van Bestuur 37 BRS-team 38 BRS-Instituut 38 Cera4BRS 39 Financieel 41 Balans 42 Resultatenrekening 43 Toelichting 44 Colofon 46 [ 3 ] Jaarverslag 2013

6

7 BRIEF VAN DE VOORZITTER In a free society few are guilty, but all are responsible., Abraham Heschel In de geest van deze uitspraak van Abraham Heschel, een Amerikaanse rabbijn van Poolse afkomst, nam BRS in 2013 opnieuw gedreven en enthousiast haar verantwoordelijkheid op, zowel in haar Zuid- als haar Noordwerking. Via microfinancieren en microverzekeren helpen om de levenskwaliteit van de armere bevolking in het Zuiden duurzaam te verbeteren. Niet alleen met geld, maar vooral met advies en in dialoog met de betrokken partners, dat is en blijft de missie van BRS. Alvast nu al een dikke merci aan iedereen die het voorbije jaar opnieuw heeft meegewerkt aan het succes van BRS en aan het realiseren van deze missie. Geïnspireerd door het coöperatieve gedachtegoed van Friedrich Wilhelm Raiffeisen en onder het leitmotiv Coöperaties bouwen aan een betere samenleving nam BRS het afgelopen jaar opnieuw tal van initiatieven. Eén opmerkelijk initiatief vond plaats in december Met Microfact, een gezamenlijk initiatief van BRS en het Luxemburgse ADA, waren we mede-sponsor van de eerste Afrikaanse Week van Microfinanciering in Arusha, Tanzania. BRS kan opnieuw tevreden terugblikken op een boeiend werkjaar vol activiteiten zowel in het Zuiden als in het Noorden. In het Zuiden concentreert BRS zich op haar projectwerking, kennisdeling en via Microfact op vorming, software en beleidsinstrumenten. In de Noordwerking kunnen wij rekenen op de dynamiek en de passie van Cera4BRS en het KBC-personeel dat warm loopt voor BRS. Cera4BRS trok de boer op met BRS on tour bij hun collega-leden van de Regionale Adviesraden van Cera. Voorts zijn er de Microfinance Lunch Breaks die ondertussen al aan hun 7e en 8e editie toe waren en stilaan een baken zijn geworden in de wereld van microfinancieren en microverzekeren. En ook in België maken vorming en uitwisseling het verschil. Op deze manier probeert BRS via zijn volgehouden inspanningen in Noord en Zuid impact te realiseren. Naast financiële steun bood BRS voornamelijk steun op het vlak van adviesverlening en vorming aan haar projectpartners en financierde ze opleidingsprogramma s. Het is bemoedigend vast te stellen dat de BRSadviesverlening een steeds grotere rol speelt en een belangrijke meerwaarde betekent. De almaar groeiende actieve groep KBC-personeelsleden die zich als vrijwilliger inzetten met hun ervaring en kennis vormen samen met het BRS-Instituut een unieke bron van knowhow in bankieren en verzekeren. [ 5 ] Jaarverslag 2013

8 En dat BRS-Instituut krijgt een nieuwe voorzitter, nog maar de derde in zijn vijftienjarige geschiedenis. De fakkel wordt door afscheidnemend voorzitter Wim Moens doorgegeven aan Jacques De Raeymaeker, die zich als lid van het instituut de afgelopen jaren met veel enthousiasme en inzet op deze nieuwe rol heeft kunnen voorbereiden. De rol van Wim in de uitbouw en de dynamiek van het instituut was uiterst inspirerend en uniek. De dankbaarheid en erkentelijkheid vanuit BRS zijn navenant en heel oprecht. Dit geldt trouwens ook voor het vertrouwen in Jacques als nieuwe leider. In 2013 namen wij ook afscheid van Marc Peelaers als lid van de Raad van Bestuur. Een afscheid met veel dankbaarheid voor zijn inzet en enthousiasme. Wij heten Annemie Verhaevert van harte welkom als nieuwe bestuurder. Namens de Raad van Bestuur en in mijn persoonlijke naam dank ik u allemaal voor uw solidariteit, steun en medewerking en ben ik ervan overtuigd te kunnen rekenen op eenzelfde dynamiek en inzet in Met coöperatieve groet, Franky Depickere voorzitter Jaarverslag 2013 [ 6 ]

9 Zuidwerking

10 Projecten Afrika Burkina Faso Ondersteuning bij de opstart van microverzekeraar CIF Vie Burkina via de inzet van adviesverlening door het BRS-Instituut en KBC. Ghana Capaciteitsversterking van de rurale banken in het noorden van Ghana i.s.m. Felixfonds en Trias euro Burkina Faso Togo Ghana Kameroen RD Congo Oeganda Rwanda Tanzania RD-Congo Ondersteuning van de mutualiteiten in Kinshasa i.s.m. Christelijke Mutualiteiten euro Kameroen Financiering en begeleiding van het informatiseringsprogramma van het coöperatieve netwerk CamCCUL euro Oeganda Decentralisatie en landbouwfinanciering van de microfinancieringsinstelling Hofokam i.s.m. Trias euro Rwanda Capaciteitsversterking en informatisering van microfinancieringsinstellingen i.s.m. Aquadev Rwanda euro Tanzania Ondersteuning van de spaar- en kredietactiviteiten van de Mufindi Community Bank (Mucoba) i.s.m. Trias euro Togo Versterking van de spaar- en kredietwerking van UCMECS voor boerengroepen in Noord-Togo i.s.m. Louvain Coopération au Développement euro Jaarverslag 2013 [ 8 ]

11 Latijns-Amerika Honduras Brazilië Expansie van spaar- en kredietcoöperaties in het zuidoosten van Brazilië i.s.m. Confesol euro Ecuador Peru Brazilië Ecuador Capaciteitsversterking van Refich: een unie van veertien spaar- en kredietcoöperaties en vier spaaren kredietkassen i.s.m. Trias euro Peru Ontwikkeling en capaciteitsversterking van de overkoepelende spaar- en kredietcoöperatie Ciderural in de Andesregio i.s.m. SOS Faim euro Honduras Uitbreiding van de financiële dienstverlening van de spaar- en kredietorganisatie Pilarh i.s.m. Trias euro Andere Microfact Microfact bundelt de expertise van BRS en ADA inzake performantiemanagement voor microfinancieren en microverzekeren. Microfact voorziet in gespecialiseerde vorming en beleidsinstrumenten euro In 2013 bood BRS 457 dagen vorming en adviesverlening en euro financiële steun aan 13 projecten in 12 landen in Afrika en Latijns-Amerika. [ 9 ] Jaarverslag 2013

12 Hoe begin je een mutuali In Kinshasa stimuleert CGAT met de steun van BRS de inwoners van enkele wijken in Kinshasa om zelf een nieuwe mutualiteit op te richten. Geen simpele oefening, in een stad waar een eenvoudig doktersbezoek en medicatie gauw 10 % van je maandinkomen (200 euro) kost. Toch gaven vele mensen hun vertrouwen aan het nieuwe initiatief en vormden een nieuwe mutualiteit. Jaarverslag 2013 [ 10 ] Esther Fifi Ulabila

13 teit in Kinshasa? Op een binnenkoertje, een ontmoetingsplaats van een van de talrijke kerken die actief zijn in Kinshasa, praten we met mevrouw Maman Esther Fifi Ulabila, Fifi voor de vrienden. Ze is secretaris van het Comité d Initiative des Mutuelles de Santé de Masina. De wijk dacht al lang na over het opstarten van een mutualiteit, maar pas met de komst van een ngo durfden ze het aan en richtten een comité op met negen leden. Omdat gezondheidszorg in Kinshasa bijzonder duur is, gaan velen te laat of helemaal niet naar een dokter. Of ze gaan zonder voorschrift geneesmiddelen halen in een van de vele winkeltjes, pharmacies, die rommel verkopen. Of ze zoeken traditionele genezers of gebedsgenezers. Het Comité wil iets doen aan de grote sterfte; La santé n a pas de prix. Maar hoe doe je dat, in een cultuur waar je vooral vandaag leeft, en waar de solidariteit ophoudt bij de grenzen van de uitgebreide familie? Of met de ervaring van zoveel oplichters die ooit een mutualiteit oprichtten, en nadien met de ingezamelde gelden verdwenen? Gelukkig vond het Comité de steun van de CGAT, een organisatie die mutualiteiten begeleidt in risicobeheer en ze technisch ondersteunt. De organisatie zag vier jaar geleden het levenslicht met de steun van BRS en CM, de Christelijke Mutualiteiten. BRS engageert zich via de inzet van haar adviseur Paul Vanheuverzwijn voor de verzekeringstechnische opvolging. Maman Fifi gaat verder. Ze is zeer gelukkig met de komst van CGAT, een betrouwbare en onderlegde partner. Het Comité kreeg een uitgebreide vorming over de principes en de werking van een mutualiteit, en samen met CGAT werken ze aan de definiëring van het product dat de nieuwe mutualiteit Masina zal aanbieden. Hoe start je een mutualiteit op in een cultuur waar je vooral vandaag leeft? En meteen maken we mee hoe dat gebeurt: 23 focusgroepen van telkens 15 bewoners proberen in te schatten hoe dikwijls ze medische hulp zoeken of denken te zoeken (er zijn geen statistieken). Ze bepalen wat prioritair is in de dekking (alleen ambulante zorgen en bevallingen, of ook chirurgie en hospitalisatie?), welke gezondheidsinstellingen in het aanbod moeten, en hoeveel ze kunnen besteden. Ze schatten in wat het inkomen is van de gezinnen die aansluiten En daarvoor hebben ze zo hun eigen manier: ze gaan na waaraan deze gezinnen geld uitgeven. Twee opvallende posten steken er bovenuit: communicatie (gsm) en bier Eigenlijk is dit een sterk staaltje van productontwikkeling. Maman Fifi en het Comité zoeken een dekking die maximaal betaalbaar blijft in deze context. En ambitieus zijn ze ook: zes maanden na de opstart willen ze 5000 aangesloten leden. Opnieuw zullen ze daarbij samenwerken met CGAT om een sterke campagne uit te werken. [ 11 ] Jaarverslag 2013

14 Creativiteit, lef en micro Al meer dan tien jaar steunt BRS de microfinancieringsactiviteiten van Pilarh. Deze Hondurese instelling ondersteunt kleine boeren en micro-ondernemers in de arme, westelijke regio. Omdat er veel werkloosheid is onder de Hondurese jeugd ontwikkelde Pilarh Joven Emprendedor : een startersprogramma voor jonge ondernemers. Naast voordelige microkredieten uit een fonds gefinancierd door BRS, biedt Pilarh vorming en begeleiding aan jonge ondernemers. De 24-jarige José Wilfredo Osorio is een van hen. José Wilfredo Osorio

15 krediet. Het verhaal van José Osorio uit Honduras. Als kind al had ik veel belangstelling voor kunst. Die passie heeft me er toe aangezet architectuur te gaan studeren. Maar door financiële problemen - mijn moeder stond er alleen voor met drie kinderen - heb ik mijn studies moeten afbreken. In die periode ben ik mij gaan interesseren voor het maken van mozaïeken, iets heel nieuws in Honduras. De eerste werken die ik zelf in elkaar knutselde, vielen meteen in de smaak. In het begin werkte ik met heel beperkte middelen. Omdat snel duidelijk werd dat dit een markt met potentieel was, ben ik op zoek gegaan naar een instelling die mij financieel kon ondersteunen. Zo leerde ik via mijn nicht Pilarh kennen. Pilarh bleek heel toegankelijk en mijn eerste lening van lempiras (360 euro) was snel rond. In één maand tijd slaagde ik erin om naast mezelf twee personen extra tewerk te stellen. De vraag bleef groeien en de bestellingen stroomden binnen. Al gauw zag ik mij genoodzaakt mijn machinepark uit te breiden, extra grondstoffen te kopen en nog meer medewerkers aan te werven. Omdat ik daarvoor geld nodig had, ging ik opnieuw aankloppen bij Pilarh. Daar stelden ze mij hun project voor jonge ondernemers voor: Joven Emprendedor, een startersprogramma met begeleiding en aangepaste krediet- en spaarproducten. Met geld uit het fonds van dit project, Credi-Joven, kreeg ik in oktober 2013 van hen een lening van lempiras (3000 euro). Dit bedrag betaal ik nu maandelijks terug op een totale termijn van 36 maanden. Het is niet toevallig dat ik mij ook voor mijn tweede lening tot Pilarh richtte. Andere financiële instellingen beperken zich tot het verstrekken van een lening, maar bekommeren zich niet om wat er verder gebeurt. Het enige wat hen interesseert is dat je op tijd terugbetaalt. Het engagement bij Pilarh gaat veel verder. Ze zoeken naar manieren om samen te werken aan de ontwikkeling van je project. De mensen van Pilarh voelen zich echt betrokken bij je project. Ook bij mijn tweede lening bood Pilarh mij veel meer dan geld. Om in aanmerking te komen voor het krediet voor jonge ondernemers moest ik een uitgewerkt businessplan voorleggen. Ze begeleidden mij bij het opstellen daarvan. Ze gaven mij ook de kans om mijn werk tentoon te stellen in Santa Rosa de Copán. De mensen van Pilarh voelen zich echt betrokken bij je project. Ondertussen bied ik werk aan zes mensen, ongeschoolde jongeren die tot dan werkloos waren en hier en daar wat klusjes deden. Nu hebben ze een echte job en een vast inkomen. Samen met de stad werk ik aan een toekomstproject: La Esperanza, ciudad de mosaico, stad van mozaïek. Om La Esperanza toeristisch aantrekkelijker te maken, bekleedt mijn bedrijf zoveel mogelijk openbare plaatsen met mozaïeken. Ik heb ook kunnen deelnemen aan meerdere lokale en nationale tentoonstellingen. Op een daarvan, in de hoofdstad Tegucigalpa, ontving ik een onderscheiding van de Nationale Autonome Universiteit van Honduras. Geleidelijk aan overstijgt mijn bedrijf het lokale en krijgen onze werken erkenning op nationaal niveau. En dat allemaal dankzij de steun van Pilarh. [ 13 ] Jaarverslag 2013

16 Capaciteit versterken met Microfact Microfact biedt via praktijkgerichte opleidingen en praktische software aan aan microfinancierings- en microverzekeringsinstellingen. Deze instrumenten helpen hen om hun performantie te meten en te verbeteren. Microfact is een gezamenlijk initiatief van BRS en het Luxemburgse ADA. In december 2013 vond de eerste Afrikaanse Week van Microfinanciering plaats in Arusha, Tanzania. De 250 deelnemers uit 44 landen kwamen er samen om van gedachten te wisselen over de regelgeving rond microfinanciering. Microfact sponsorde dit event. In 2013 werd voor het eerst een unieke simulatietraining georganiseerd in de microverzekeringssector. Deelnemers leerden niet alleen hoe de performantie van microverzekeringsproducten te meten, maar konden hun kennis meteen toepassen in de simulatietool, ontwikkeld door ICMIF, de internationale federatie van coöperatieve en onderlinge verzekeraars. Microfact op de eerste Afrikaanse Week van Microfinanciering in Arusha. Jaarverslag 2013 [ 14 ]

17 En wat vinden de trainers en gebruikers ervan? De praktische oefeningen en case studies van de Microfact-opleiding vormen een echte meerwaarde voor de analyse van de performantie-indicatoren. Manuel Salgado uit Nicaragua Microfact-trainer sinds 6 jaar en onafhankelijk expert in microfinanciering Hier bij Duterimbere gebruiken we de MFI-Factsheet als financieel analyse-instrument, zowel op directieniveau als op het niveau van onze raad van bestuur. We zijn er heel tevreden over. Recent zijn er de sociale performantie-indicatoren bijgekomen. We hebben dit nog niet tot in de diepte verkend, maar ik vermoed wel dat we met deze indicatoren in staat zijn onze sociale missie op te volgen. Met Adfinance gaan we deze rapporten integreren in onze software Adbanking zodat we dit gemakkelijk kunnen invullen. Delphin Ngamije Managing director Duterimbere-IMF, LTD, Rwanda [ 15 ] Jaarverslag 2013

18 De kracht van een grafi Microfact bundelt de kennis en ervaring van BRS en ADA op vlak van resultatenanalyse in de sector van microfinanciering en microverzekering. Via een aanbod van praktijkgerichte opleidingen en praktische software wordt deze kennis doorgegeven. In 2012 werden de eerste microfinancieringsspecialisten uit verschillende landen opgeleid tot Microfact-trainer. Tocoma Sy uit Senegal was een van hen. In 2013 gaf hij - met veel succes - zijn eerste trainingen. Jaarverslag 2013 [ 16 ] Tocoma Sy

19 k In het traject dat ik op professioneel vlak heb afgelegd, was mijn ontmoeting met BRS een van de hoogtepunten. Als landbouwkundige vond ik dat er iets ontbrak aan mijn opleiding: een economische benadering van de landbouw waarbij er aandacht is voor bijvoorbeeld de kost van een nieuwe techniek en de vraag hoeveel tijd het duurt eer die rendabel is. Ik wilde absoluut de link leggen tussen landbouw en economie. Daarom volgde ik een bijkomende opleiding om meer over economie te leren. Het is daar dat ik in contact kwam met microfinanciering. Beetje bij beetje ben ik zelf financiële producten gaan ontwikkelen die meer aangepast waren aan landbouwactiviteiten. Ik was daarbij heel erg bezig met het inschatten van risico s, het bijsturen en het evalueren. Maar ik bleef toch nog met vragen zitten. Tot iemand mij zes jaar geleden in contact bracht met BRS. Zij hebben mij onmiddellijk hun MFI-Factsheet gestuurd, een zelfontworpen, praktische tool voor financiële analyse van microfinancieringsinstellingen. Dat was meteen het antwoord op al mijn vragen! Er zijn veel andere instrumenten voor financiële analyse, maar de factsheet is heel bijzonder. De grote toegevoegde waarde ervan zijn de grafieken. Ze geven voor verschillende financiële aspecten van een microfinancieringsinstelling duidelijk weer waar het goed gaat in de organisatie en waar niet. Zoals je bij heel fijn en knapperig gebak ook perfect de verschillende ingrediënten en structuren kan proeven, geven de grafieken van de factsheet heel veel lagen en elementen van een microfinancieringsinstelling weer. Die grafieken zijn ook bijzonder omdat ze heel toegankelijk zijn voor mensen die niet naar school zijn geweest. In Afrika, waar nog veel analfabetisme bestaat, is dat essentieel. Ook ongeschoolde mensen kunnen de evolutie van zo n grafiek begrijpen en meediscussiëren. Ondertussen heb ik bij BRS een trainersopleiding gevolgd en werk ik voor hen als Microfact-trainer. In Senegal gaf ik opleiding aan een netwerk van vijf landbouwcoöperaties. Met de gegevens van elke coöperatie afzonderlijk en door een onderlinge vergelijking daarvan, zijn we gaan kijken naar de moeilijkheden waar ze op botsten en mogelijke maatregelen. Er zijn veel instrumenten voor financiële analyse, maar de factsheet is heel bijzonder. De grote toegevoegde waarde ervan zijn de grafieken. De tweede groep waaraan ik training gaf, was de nationale associatie van microfinancieringsinstellingen in Ivoorkust. De leden schermden tot dan toe hun eigen gegevens heel sterk af. Gaandeweg hebben ze zich toch opengesteld voor elkaar omdat ze zich realiseerden dat het nuttig kan zijn te delen. De opleiding heeft voor een grote ommezwaai gezorgd. De verschillende instellingen werken nu echt samen, ze vergelijken hun gegevens en discussiëren open met elkaar. Ze hebben achteraf aan BRS laten weten dat deze Microfact-vorming voor hen een uitzonderlijk moment was. Ik ben heel trots dat ik een van de eersten ben in West-Afrika die gevormd is als Microfact-trainer. [ 17 ] Jaarverslag 2013

20 Meer feesten is goed vo BRS biedt gespecialiseerde adviesverlening aan microfinancierings- en microverzekeringsinstellingen in het Zuiden. Heel wat personeelsleden van KBC zetten zich hiervoor vrijwillig in. Als KBC4BRS stellen zij hun tijd, kennis en ervaring ter beschikking van het Zuiden. Patrick Van Loij was het voorbije jaar een van hen. Jaarverslag 2013 [ 18 ] Patrick Van Loij

21 or ons Drie woorden deden mij bij BRS en meteen ook in Afrika belanden: change, innovatie en strategie. Dat zijn de kernwoorden van mijn taak bij PEARL, het changeprogramma binnen KBC Groep. Toen BRS hulp zocht voor een tijdelijke projectopdracht in Tanzania waarbij een nieuwe manier van werken geïntroduceerd zou worden, stelde ik mij meteen kandidaat. En vertrok even later voor 14 dagen naar Afrika samen met Eric en Paul van het BRS-Instituut. Onder de noemer van KBC4BRS spendeerde ik hiervoor één week verlof, de andere week doneerde KBC. Een faire deal, vind ik. Mijn opdracht: een basisopleiding marketing en productontwikkeling geven aan een team van Mufindi Community Bank (Mucoba), een Tanzaniaanse gemeenschapsbank die actief is in microfinanciering. In overleg met de experten van het BRS-Instituut en op vraag van Mucoba zelf, werkten we met interactieve workshops en in een kleine groep die de hiërarchie doorkruiste. Deelnemers waren niet alleen de CEO en zijn managers, maar ook marketingmedewerkers en loketbedienden. Voor de medewerkers van Mucoba was dit allemaal erg nieuw. Ze zijn gewoon aan een klassikaal model: een expert uit Europa geeft een uiteenzetting en zij noteren, terwijl ik vertrok vanuit hun eigen ervaring en kennis. Zo vroeg ik welke merken van auto s en mobiele telefoons ze kenden, welke ze goed vonden en waarom. Van daaruit maakte ik de brug naar de bankwereld. Wie zijn jullie concurrenten? Hoe zien jullie hen? Hoe denken cliënten over jullie bank? Zo kom je vanzelf uit bij het belang van marktonderzoek. Een van de concrete resultaten van deze opleiding was een shortlist van producten waaraan Mucoba de komende jaren wil werken. Daarnaast willen ze een spaarcampagne opstarten. De laatste dagen van de vorming hebben we samen bekeken hoe je hiervoor een marketing-, communicatie- en salesplan opstelt. Het implementeren hiervan probeer ik nu, samen met de mensen van het BRS-Instituut, vanop afstand te volgen. Ik spendeerde één week verlof, de andere week doneerde KBC. Een faire deal, vind ik. Terug thuis wilde ik mijn ervaring graag delen met collega s van KBC. Met PEARL organiseren we pitstops, lunches waarbij sprekers een inspirerend verhaal brengen. Daar heb ik over mijn twee weken in Tanzania verteld. Afstand helpt om de dingen weer scherp te zien. Zo heb ik in Tanzania veel geleerd over ondernemerschap. Ik zag mannen met motorfietsen die pakjes bezorgen, mensen die hout sprokkelen om te verkopen langs de weg. Zij hebben veel meer dan wij een echte ondernemersspirit. Je hebt daar geen grote bedrijven die werk bieden, dus je moét wel iets doen. Met beperkte middelen gaan ze aan de slag en bouwen stapsgewijs iets op, terwijl wij denken dat we pas kunnen beginnen als we over alle technologie beschikken. Misschien moeten wij ook anders gaan nadenken over ondernemerschap? En meer feest vieren als het goed gaat. En ook als het minder goed gaat. Wat meer Afrikaanse spirit zou zeker goed zijn voor ons! [ 19 ] Jaarverslag 2013

22

23 Noordwerking

24 Microfinance Lunch Break De Microfinance Lunch Break biedt de financiële wereld in België tweemaal per jaar inzichten in een actueel thema rond microfinancieren of microverzekeren. De videoverslagen en teksten van de Lunch Breaks staan op Microfinance as impact investing: but what impact? Donderdag 7 maart 2013 Prof. Dr. Harry Hummels, European Liaison, Global Impact Investing Network Hummels: In a situation where public capital becomes increasingly scares, we need private investors, and I hope certainly also institutional investors pension funds, insurance companies, developing finance institutions step into finance development. Today institutional investors are interested in investing for impact, they definitely want to have a solid financial return, at the same time they want to create social good. Jaarverslag 2013 [ 22 ]

25 Interest rates in microfinance abuse or necessity? Vrijdag 11 oktober 2013 Debat met Marek Hudon, professor SBC EM/ULB en Aldo Moauro, executive director Microfinanza Rating. Hudon: It is extremely important for the sector to be sustainable and sustainability will maybe go to lower interest rates, otherwise it will not be socially acceptable anymore. Moauro: When an institution is becoming more solid, it also will be able to reach out much more in depth. [ 23 ] Jaarverslag 2013

26 Vorming en uitwisseling BRS geeft ook gespecialiseerde vorming in België. Op de Microfinance Lunch Breaks presenteren binnen- en buitenlandse experten hun recentste onderzoek. Als vaste partner geeft BRS mee vorm aan het European Microfinance Programme, een unieke master-na-masteropleiding aan de Solvay Brussels School of Economics and Management. Marek Hudon, hoogleraar sociale financiën en economische ethiek aan ULB, is oprichter en bezieler van deze opleiding. Jaarverslag 2013 [ 24 ] Marek Hudon

27 maken het verschil De eerste keer dat ik op het begrip microfinanciering botste, was in Tijdens mijn stage bij de Wereldbank in Washington las ik hierover een artikel in de Wall Street Journal. Wat mij bijzonder aantrok, was dat microfinanciering vertrekt vanuit de bevolking zelf. Mijn interesse was meteen gewekt. Enkele maanden later ben ik naar India vertrokken om voor mijn thesis onderzoek te doen bij twee microfinancieringsinstellingen. Na mijn afstuderen als master in management wetenschappen liep ik stage bij een zakenbank. Ik wist al snel dat dit niet was wat ik de rest van mijn leven wilde doen. Toevallig kreeg ik op dat moment de kans om hier een conferentie te organiseren met Muhammad Yunus, de grondlegger van het microkredietsysteem. Alles moest erg snel gaan en noodgedwongen hielden we die conferentie om 8 uur s ochtends. Toch daagden er 400 enthousiaste mensen op! De ongelooflijke dynamiek van die donderdagochtend, in februari 2004, werd het begin van een nieuw hoofdstuk. Hier ontstond het idee om een gespecialiseerde opleiding microfinanciering op te zetten. In 2005 lanceerden wij deze nieuwe masterna-masteropleiding aan de Solvay Brussels School of Economics and Management. Dit European Microfinance Programme richt zich op een brede groep geïnteresseerden. We hebben niet alleen studenten met een financiële of economische achtergrond, maar evengoed antropologen en landbouwkundigen, zelfs filosofen. De opleiding is beperkt tot 50 studenten per jaar. Die komen zowel uit het Noorden als het Zuiden. Dit jaar bestaat de groep uit maar liefst 37 verschillende nationaliteiten. Die internationalisering vloeit voort uit het internationale profiel van onze professoren. Naast Belgische docenten, zijn er Noorse, Franse, Indische,... En we hebben gastsprekers van zowat overal: Bolivia, Bangladesh, Nicaragua,... Met gebundelde krachten kunnen we de financiële actoren in deze wereld aanzetten tot andere modellen en iets globaals creëren. Onze docenten en gastsprekers brengen die terreinkennis binnen in de opleiding. De deelname van BRS, ondertussen vaste partner en lid van de stuurgroep, betekent hierin zeker een meerwaarde. Dankzij BRS kunnen we ook bepaalde thema s uitdiepen, microverzekeringen bijvoorbeeld, waarin zij heel wat expertise hebben. En dan zijn er natuurlijk de Microfinance Lunch Breaks die BRS organiseert. De Lunch Breaks bieden onze studenten toegang tot waardevolle informatie en contacten, en kansen om deel uit te maken van een groep van mensen en organisaties die bezig zijn met microfinanciering. Ik hecht heel veel belang aan dat gemeenschapsgevoel. Als voldoende mensen eenzelfde visie delen en eenzelfde analyse maken van wat er moet gebeuren, laat dat toe impact te hebben. Het is hoopgevend dat de mensen die we vormen beetje bij beetje meer verantwoordelijkheid nemen en echt een verschil maken op het terrein. [ 25 ] Jaarverslag 2013

28 BRS Zuidgebreid Drie avonden, drie steden, één gevarieerd programma, dat is de samenvatting van BRS Zuidgebreid. In maart trok BRS naar de KBC-hoofdkantoren in Antwerpen, Gent en Leuven, in het fantastische gezelschap van Lies Lefever. In het voorprogramma van Lies vertelden Wim Moens en Koen Peeters over hun ervaringen in Rwanda en over de fabel van Drie mandjes uit Rwanda. Jaarverslag 2013 [ 26 ]

29 Tijd voor reclame Als dat even mag: Drie mandjes uit Rwanda Is het boekje van de dag! Lies Lefever [ 27 ] Jaarverslag 2013

30 BRS on tour Cera4BRS trekt de boer op. Vijf leden die ook actief zijn in een van de 45 Regionale Adviesraden van Cera (RAR) gingen bij hun collega-leden langs om BRS beter bekend te maken. In 2013 kwamen 17 RAR s aan de beurt. De tour krijgt een vervolg in Leer verbuigen! In de nominatief: Ik ben geraakt! In de vocatief: Wees geraakt! Ook in de genitief, de datief, de ablatief! En ten slotte in de accusatief: BRS en zijn actieterrein raken me! Groeten, Paul Troch De drijfveer om iets te realiseren is meestal het draagvlak, de steun, die je mag ondervinden. Zo ook voor de BRS-activiteiten in het Zuiden. Via BRS on tour wil ik meewerken om dit draagvlak te vergroten. Waar je in gelooft, geef je door. Enthousiasme overbrengen op mijn collega s van de RAR is een begin om hen kennis te laten maken met wat eigenlijk een stukje van hen, van de vennoten is. Lieven Boone Informeren, sensibiliseren, meer betrekken van de RAR-leden bij de werking van BRS? Hoe zou dit nog beter kunnen dan door te spreken voor eigen of bevriende RAR s? En of het effect heeft gehad: BRS on tour heeft zijn doel niet gemist. Vele nieuwe geïnteresseerden voor de BRS Club, nieuwe kandidaten voor Cera4BRS. Maar bovenal heeft deze sessie aangetoond dat er nog heel wat te doen blijft in de Noordwerking van BRS om de werking blijvend te promoten en de bekendheid te vergroten bij de meer dan vennoten. Johan Struyvelt Jaarverslag 2013 [ 28 ]

31 Ik ben al sinds 1993 actief betrokken bij BRS. Ik ben ervan overtuigd dat BRS een uiterst zinvolle en échte invulling geeft van het concept Ontwikkelingssamenwerking. Dus niet zoals de meeste politieke partijen of bepaalde actiegroepen dat inkleuren. Echte ontwikkelingshulp is: de bevolking ter plaatse bijstaan met advies, vorming, coaching. Ook wel met financiële support, maar dat is zeker niet de belangrijkste factor, want die creëert afhankelijkheid. Ook weten dat je niet iedereen kunt helpen maar wel van harte en intens diegenen die beantwoorden aan de criteria en afspraken die gemaakt zijn. En hier in België die boodschap uitdragen en zoveel mogelijk mensen overtuigen van wat er concreet in het Zuiden gebeurt. Dat is mijn overtuiging én drijfveer om BRS te blijven promoten en ondersteunen. Een dikke proficiat aan het huidige team van BRS. Ze doen dat schitterend, om trots op te zijn. Koen Van der Steen Ik ben reeds lang lid van Cera4BRS en bezocht de geboortestreek van Friedrich Wilhelm Raiffeisen, wat erg inspirerend werkte. Het was pas tijdens een inleefreis naar Rwanda, dat ik gemerkt heb dat wij vanuit het Noorden de levenskwaliteit van mensen in het Zuiden al met beperkte middelen gevoelig kunnen verbeteren en wel degelijk een verschil kunnen maken. Het is deze boodschap die wij met enkele collega s van Cera4BRS aan de RAR-leden brachten. Ons verhaal werd altijd positief onthaald. Enkele RAR-leden waren al ietwat op de hoogte van de werking van BRS, en ook zij lieten blijken dat hun visie op BRS na onze presentatie heel wat duidelijker geworden is. Met dank aan de verschillende RAR s die ons altijd aangenaam wisten te ontvangen. Geert Debeerst [ 29 ] Jaarverslag 2013

32 Met Omnia naar de bakermat: Raiffeisen en het Westerwald Twee keer per jaar stelt Cera samen met Omnia een aanbod samen met uitstappen voor vennoten. In het najaar van 2013 stond een tweedaagse historische trip naar het mooie Westerwald op het programma. 167 vennoten traden samen met Cera en BRS in de voetsporen van Friedrich Wilhelm Raiffeisen. De gidsen kregen vooraf een briefing van Johan Struyvelt, actief lid van Cera4BRS. Jaren geleden was ik een van de deelnemers aan de reis georganiseerd door Cera naar het Westerwald, de bakermat van het coöperatieve concept en het werkgebied van F. W. Raiffeisen. Daarna was iets blijven hangen, - dit moet nog meer kunnen - en daar wil ik een steentje toe bijdragen, wetende dat Cera geen reisorganisator is. Toen Cera besliste om deze reis in het aanbod van haar vennotenvoordelen op te nemen, heb ik me spontaan aangeboden om hieraan mee te werken. Eerst hebben we samen met Omnia en BRS gekeken hoe we het Raiffeisenverhaal in het programma kunnen integreren. Daarna heb ik met veel plezier aan de reisleiders een snelcursus over BRS en Raiffeisen gegeven. Johan Struyvelt Jaarverslag 2013 [ 30 ]

33 [ 31 ] Jaarverslag 2013

34

35 Organisatie [ 33 ] Jaarverslag 2013

36 Twee voorzitters op één Het gebeurt niet elk jaar dat het BRS-Instituut een nieuwe voorzitter krijgt. Wel zo het afgelopen jaar. Bij de ervaren bankiers en verzekeraars die na hun loopbaan onze partners in het Zuiden ondersteunen, werd in 2013 de fakkel doorgegeven. Een gesprek met afscheidnemend voorzitter Wim Moens en nieuwbakken leider Jacques De Raeymaeker. Wim Moens en Jacques De Raeymaeker Jaarverslag 2013 [ 34 ]

37 bank Wim: Ik ben sinds 2009 voorzitter van het BRS- Instituut. Ik heb altijd gezegd dat ik op mijn 75ste zou stoppen. Eind 2013 was het zover. Tijd dus voor een nieuwe voorzitter. En in de wandelgangen bestond er grote consensus over de opvolging: iedereen schoof Jacques naar voren. Jacques: Voor mij was het een complete verrassing. En ik moet nog ontdekken wat er precies allemaal komt kijken bij het voorzitterschap. Wim: Je bent zelf expert en begeleidt projecten, dan weet je al waarover het gaat. Als voorzitter ben je wel verplicht je in te werken in alle projecten. Jacques: Ik zie mezelf alvast niet als de baas van het BRS-Instituut, maar eerder als coördinator. Coaching en adviesverlening zie ik als onze belangrijkste taken. Wim: Daarin maakte het BRS-Instituut een hele evolutie door. In de beginjaren vertrokken we met de idee: wij weten hoe het moet, we gaan het ginder eens uitleggen. Maar we kwamen met rode kaken terug. Ik herinner me nog mijn eerste missie bij Duterimbere in Rwanda. Na de zoveelste vergadering zeiden ze: Bonne idée, on va réfléchir. Réfléchir?, vroeg ik, Vous ne connaissez pas le mot agir? Maar bij hen is dat zo: ze nemen de tijd om rustig na te denken. En je leert dat ook dàt waardevol is. Jacques: En nu is het aan een nieuwe generatie om eigen accenten te leggen. Ik zie het als onze taak om microfinancieringsinstellingen zo te ondersteunen dat ze rendabel worden en uiteindelijk op eigen poten kunnen staan. En daarbij moet je niet te snel met centen over de brug komen. Daarvoor hebben ze structuren nodig, een sluitend kredietsysteem, een goede risico-evaluatie, goed opgeleide mensen. Jacques: Onze inbreng is hen daarin te ondersteunen. Zelf zie ik dat als een soort coaching. Coaching is samen op weg gaan met iemand waarmee je een vertrouwensrelatie hebt opgebouwd. Dat vertrouwen is essentieel. Wim: Je bent vrijwilliger uit vrije wil, maar dat betekent niet dat het vrijblijvend is. Jacques: Het is een engagement waarbij je je inzet voor anderen. En waaruit je ook zelf veel voldoening haalt, het is geweldig om na een tijd de resultaten te zien van alle energie die je erin stopt. Je ontdekt bovendien een heel nieuwe wereld en andere cultuur. Je moet wel een beetje avontuurlijk ingesteld zijn. Op het moment dat je alweer met een platte band langs de weg staat, vloek je. Maar achteraf denk je: ik heb tenminste iets beleefd. Coaching is samen op weg gaan met iemand met wie je een vertrouwensrelatie hebt opgebouwd. Dat vertrouwen is essentieel. Wim: Wat jij dit jaar trouwens ook mag doen als voorzitter is de festiviteiten organiseren voor het vijftienjarige bestaan van het BRS-Instituut. Jacques: Eigenlijk vind ik dat een mooie opdracht voor de voorzitter die afscheid neemt! Trouwens, je gaat toch niet helemaal weg bij BRS, hé? Wim: Natuurlijk blijf ik lid! En ik zou graag de activiteiten van BRS vanop afstand blijven volgen. Maar vanaf nu ga ik ook mijn tuin wat beter onderhouden, wat meer sporten en nu eens andere landen dan Rwanda bezoeken. Stilzitten is zeker geen optie! [ 35 ] Jaarverslag 2013

38 BRS werkt samen met European Microfinance Programme Jaarverslag 2013 [ 36 ]

39 Raad van Bestuur Leden op Van links naar rechts: Matthieu Vanhove, Koen Peeters, Olivier Lambin, Paul Troch, Franky Depickere, Annemie Verhaevert, Jean Masscheleyn, Johan Struyvelt, Peter Buelens, Dirk Vyncke, Guido Van Elsen. Niet op de foto: Ghislaine Van Kerckhove, Danny De Raymaeker, Philippe Matthijs, Koen Van der Steen. Franky Depickere (voorzitter) Ghislaine Van Kerckhove (ondervoorzitter) Matthieu Vanhove Danny De Raymaeker Philippe Matthijs Jean Masscheleyn Peter Buelens Koen Peeters Olivier Lambin Johan Struyvelt Paul Troch Koen Van der Steen Annemie Verhaevert Guido Van Elsen Dirk Vyncke Cera Cera Cera KBC Bank KBC Verzekeringen CBC Banque BRS-Club (KBC Steunt BRS) BRS-Club (KBC Steunt BRS) BRS-Club (Cera4BRS) BRS-Club (Cera4BRS) BRS-Club (Cera4BRS) BRS-Club (Cera4BRS) BRS-Club (Cera4BRS) BRS-Instituut Onafhankelijk expert [ 37 ] Jaarverslag 2013

40 BRS-Team Franky Depickere Kurt Moors Bert Opdebeeck Kurt Van den Neste Christine Claesen Mariette Van Eyken voorzitter programmacoördinator BRS programmacoördinator Microverzekeringen programmacoördinator Microfinanciering programma-ondersteuning eerstelijnsondersteuning Van links naar rechts: Bert Opdebeeck, Kurt Moors, Christine Claesen, Kurt Van den Neste. Niet op de foto: Franky Depickere, Mariette Van Eyken. BRS doet een beroep op de diensten van Cera voor logistiek, juridisch advies, administratie, boekhouding en communicatie. BRS-Instituut Leden op Van links naar rechts: Francis Van Steenwinkel, Frans Rymenams, Piet Vandendriessche, William Brondeel, Jacques Morjaen, Eric De Vos, Wim Moens, Guido Van Elsen, Hugo Vleeracker, Paul Steppe. Niet op de foto: Jacques De Raeymaeker, Guy Dumont, Albert Kessler, Philippe Marlier, Guido Poffé, Paul Roukaerts, Ivo Stevens, Paul Vanheuverzwijn. Jaarverslag 2013 [ 38 ]

41 Cera4BRS Leden op Van links naar rechts: Annemie Verhaevert, Koen Van der Steen, Lieven Boone, François Peetermans, Leo Heylen, André Hellemans, Olivier Lambin, Paul Troch, Marc Peelaers, Louis Peeters, Marc Daems, Leo Nijsen, Antoine de Caluwe, Herman Jacobs, Jos Peeters. Niet op de foto: Luc Bosschem, Geert Debeerst, Arsène Goossens, Piet Haers, Frans Leempoels, Virginie Marchal, Monique Nijs, Frans Parrens, Johan Struyvelt, Bart Van Aken, Marie-Louise Van Craenenbroeck, Wim Van Walleghem. [ 39 ] Jaarverslag 2013

42

43 Financieel

44 FINANCIEEL BALANS (IN EURO) ACTIVA VASTE ACTIVA Financiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsvorderingen Overige vorderingen Geldbeleggingen Liquide middelen Overlopende rekeningen PASSIVA EIGEN VERMOGEN Fondsen van de vereniging Bestemde fondsen Overgedragen winst SCHULDEN Schulden op ten hoogste één jaar Leveranciers Overige schulden Jaarverslag 2013 [ 42 ]

45 RESULTATENREKENING (IN EURO) BEDRIJFSOPBRENGSTEN Omzet Lidgeld, schenkingen, legaten en subsidies Andere bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSKOSTEN Diensten en diverse goederen Andere bedrijfskosten FINANCIELE OPBRENGSTEN Opbrengsten uit financiële vaste activa Opbrengsten uit vlottende activa Andere financiële opbrengsten FINANCIELE KOSTEN Kosten van schulden Andere financiële kosten UITZONDERLIJKE OPBRENGSTEN TE BESTEMMEN WINST/VERLIES VAN HET BOEKJAAR [ 43 ] Jaarverslag 2013

46 TOELICHTING Balans Op afsluitdatum bedraagt het balanstotaal euro. Het belangrijkste gedeelte van de activazijde zijn de vlottende activa ( euro). Deze activa omvatten: overige vorderingen (1.029 euro) geldbeleggingen (256,6897 aandelen in een Sicav van KBC met een boekwaarde van euro) liquide middelen ( euro) over te dragen kosten (3.765 euro): het betreft kosten die werden gemaakt tijdens het boekjaar 2013 maar die ten laste zijn van boekjaar De financiële vaste activa ( euro) omvatten de volgende deelnemingen: Cera Beheersmaatschappij (boekwaarde: 248 euro) Almancora Beheersmaatschappij (boekwaarde: 100 euro) Alterfin (boekwaarde: euro) Incofin (boekwaarde: euro) BRS Fonds (boekwaarde: euro). Het voornaamste bestanddeel aan de passivazijde is het eigen vermogen ( euro). Voor BRS bestaat dit eigen vermogen uit het patrimonium dat in 2013 toeneemt met euro. De schulden op ten hoogste één jaar ( euro) omvatten: nog niet betaalde en nog te ontvangen facturen ( euro) met betrekking tot geleverde prestaties in de voorbije boekjaren overige schulden ( euro). Resultatenrekening De resultatenrekening sluit met een positief resultaat van euro. De bedrijfsopbrengsten omvatten in hoofdzaak: bruto-opbrengsten tombola s van Cera ( euro) giften ( euro). Jaarverslag 2013 [ 44 ]

47 De brutomarge bedraagt euro en is het positieve saldo van de bedrijfsopbrengsten ( euro) en de diverse goederen en diensten ( euro). De diensten en diverse goederen kunnen aan de volgende kostenplaatsen worden toegewezen: communicatie: euro werkingskosten: euro projecten en financiële dienstverlening: euro adviesverlening: euro vorming: euro organisatie en prijzen tombola: euro. De andere bedrijfskosten (2.242 euro) hebben betrekking op de betaalde patrimoniumtaks, kosten met betrekking tot de neerlegging van de jaarrekening en publicaties in het Belgisch Staatsblad. De financiële opbrengsten omvatten in hoofdzaak de opbrengsten van de Sicav ( euro). De financiële kosten (312 euro) omvatten in hoofdzaak kredietdossierkosten en kosten voor niet-europese overschrijvingen. Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen De verplichtingen met betrekking tot reeds goedgekeurde projecten, waarvan de uitvoering en de uitbetaling in de volgende boekjaren zal plaatsvinden, bedragen op afsluitdatum euro. In het kader van het programma Microfact is een overeenkomst afgesloten voor een maximumbudget van euro voor [ 45 ] Jaarverslag 2013

48 COLOFON BRS vzw Mgr. Ladeuzeplein Leuven België Tel +32 (0) Fax +32 (0) Redactie Kurt Moors, Bert Opdebeeck, Kurt Van den Neste, Hilde Talloen, Ann Thoelen, Martine Verbraeken Grafische vormgeving Raf Berckmans Foto s BRS Raf Berckmans, Erwin Donvil Coverfoto Isabel Corthier Frans Rymenams Eindredactie Greet Leynen Verantwoordelijke uitgever Hilde Talloen, Cera CVBA, Mgr. Ladeuzeplein 15, 3000 Leuven Ondernemingsnummer RPR Leuven BTW BE Jaarverslag 2013 [ 46 ]

49 Steun BRS Met jouw bijdrage bied je aan arme mensen in het Zuiden de kans om het heft in eigen handen te nemen en een toekomst te creëren voor hun gezin. Je kunt BRS steunen door een gift te doen, zelf een activiteit te organiseren of BRS op te nemen in je testament via een (duo)legaat. Voor giften vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest. IBAN-nummer: BE BIC (swift): KREDBEBB BRS vzw onderschrijft de ethische code van de VEF. Als lid van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerking (VEF) onderschrijft BRS een ethische code. Daarmee beloven we dat we op een ethische manier fondsen werven. Je beschikt over het recht op informatie. Dit houdt in dat schenkers, medewerkers en personeelsleden ten minste jaarlijks geïnformeerd worden over de besteding van de verworven fondsen. Dat doen we onder meer via dit jaarverslag. Meer info vind je op en [ 47 ] Jaarverslag 2013

50 Jaarverslag 2013 [ 48 ]

51

52 Via microfinancieren en microverzekeren helpt BRS om de levenskwaliteit van de armere bevolking in het Zuiden duurzaam te verbeteren. Niet alleen met geld, maar vooral met advies en in dialoog met de betrokken partners. Volg ons op Facebook en You Tube.