Visiedocument eerstelijnszorg Feijenoord

Transcriptie

1 Visiedocument eerstelijnszorg Feijenoord Samenwerken, Samenleven en Samenzorgen binnen Feijenoord

2 Werkgroep 1 e lijn Feijenoord Visiedocument eerstelijnszorg Feijenoord Ten geleide In 2006 heeft een aantal betrokkenen bij de 1 e lijnszorg in Feijenoord de behoefte geuit om te werken aan een toekomstbestendige 1 e lijnszorg in deze deelgemeente. Zorg voor mensen in deze deelgemeente, afgestemd op de behoefte en in samenhang met andere sectoren op het gebied van wonen, zorg, welzijn, onderwijs, werk en veiligheid. Deze betrokkenen hebben zich georganiseerd in de werkgroep 1 e lijn Feijenoord. De ideeën die vanuit deze werkgroep zijn ontstaan zijn neergelegd in dit document. Met dit document willen wij enerzijds een gezamenlijk visie op de verschillende gebieden voor zorg, welzijn en andere voorzieningen formuleren. Anderzijds willen we met dit document anderen enthousiasmeren en motiveren deze visie met ons te delen, te verscherpen en zich te verbinden aan dit initiatief. Wij verwachten dat met een breed gedragen visie we samenhang kunnen brengen in de zorg voor burgers in Feijenoord, welke verder gaat dan alleen een laagdrempelige, wijkgerichte 1 e lijnszorg. Context De deelgemeente Feijenoord is volop in beweging. Veel aandacht wordt besteed aan de verandering van de deelgemeente van kansarm naar kansrijk. De multiple en complexe problematiek van bewoners wordt door verschillende partijen gezamenlijk opgepakt om de doelstelling (van kansarm naar kansrijk 1 ) waar te maken. Veel partijen op het gebied van wonen, veiligheid, werken, sociale cohesie en onderwijs spelen hierin een belangrijke rol. Ook zorgvoorzieningen kennen hierin een belangrijke rol. Daarbij denken we aan curatieve, preventieve, maatschappelijke en (psycho-)sociale zorg. Het huidig zorgaanbod wordt, hoewel in de meeste gevallen in voldoende mate aanwezig, niet in samenhang aangeboden, zodat burgers niet altijd de meest optimale zorg ontvangen. Bovendien zijn er binnen de 1 e lijn zorgverleners die door verschillende oorzaken de komende jaren zullen verdwijnen, waardoor witte vlekken zullen ontstaan en de druk bij de zittende zorgverleners verhoogt. Om de complexe problematiek het hoofd te bieden en aan te sluiten bij het creëren van een kansrijke gemeenschap is het geïntegreerd aanbieden van voorzieningen een zeer nuttig hulpmiddel. Dit houdt in dat eerstelijnsvoorzieningen met elkaar samenwerken, maar ook met andere sectoren binnen en buiten de zorg. We denken aan gemeentelijke diensten, AWBZ-instellingen, ziekenhuizen, woningcorporaties, bedrijfsleven, onderwijs en welzijn. Een belangrijke voorwaarde voor het leveren van zorg en welzijn in samenhang met de andere deelgebieden is het creëren van voorzieningen waar meerdere disciplines en organisaties in één pand gehuisvest zijn en waar korte lijnen bestaan tussen de verschillende participanten. Bewoners moeten in hun wijk bij een centrum terecht kunnen waar alle basiszorgvoorzieningen aanwezig zijn en multidisciplinair en sectoroverstijgend samenwerkt wordt. 1 Bron: rapport Pact op Zuid,

3 Anderzijds dienen deze voorzieningen ook aan te sluiten bij de wensen en eisen van (toekomstige) aanbieders van producten en diensten. Hierbij valt te denken aan verscherpte ARBO-normen bij apotheken, part-time werken van huisartsen e.d..ook bij deze groepen groeit de behoefte aan meer samenwerking, flexibilisering van arbeidstijden en werkruimte en een sociaal prettige, veilige en nette werkomgeving. Kortom, de zorg en welzijnsvoorzieningen zullen qua uitstraling en aanbod in moeten spelen op de zorgbehoefte van de huidige en toekomstige bewoners én aan moeten sluiten bij de werkomgeving van de hulpverleners van de toekomst. Als er nu niet actief ingespeeld wordt op de toekomst zullen witte vlekken in de wijk ontstaan die niet wenselijk zijn. Doelstelling In de periode wordt op wijkniveau binnen de deelgemeente Feijenoord een toekomstbestendig eerstelijnszorgaanbod gerealiseerd welke voldoet aan de volgende eisen 2 : vaardig, veilig, vriendelijk, vlug, vlakbij en voordelig. Met name onderstaande wijken maken deel uit van deze doelstelling. Afrikaanderwijk (9.000 inwoners) Bloemhof ( inwoners) Hillesluis ( inwoners) Vreewijk (Strevelswijk, Valkenierswijk, Vreewijk)( inwoners) Katendrecht ( inwoners) Daarbij wordt rekening gehouden met bestaande voorzieningen en mogelijke uitbreiding van voorzieningen. De gevraagde doelstelling stelt hoge eisen aan de samenwerking tussen zorgverleners in de eerste lijn en aanpalende sectoren. Eerstelijnscentra op wijkniveau ( inwoners) bieden volgens de NPCF de beste garanties voor afstemming en continuïteit. Daarnaast wordt op bovenwijksniveau een voorziening gerealiseerd waar naast de basiszorgvoorzieningen tevens voorzieningen aanwezig zijn die een bovenwijks/ deelgemeentelijk karakter hebben en waar ruimte is om vorm te geven aan de volgende assen: - 1 e lijn - preventie/ leefstijladvisering - 1 e lijn 2 e / 3 e lijn - 1 e lijn welzijn/wmo - 1 e lijn GGZ - 1 e lijn onderwijs - 1 e lijn werkgelegenheid - 1 e lijn - veiligheid Demografische ontwikkelingen 3 De bevolkingsmonitor van Rotterdam laat zien dat de bevolking van Rotterdam in de eerste twee kwartalen van 2006 een snel tempo aan het afnemen is. De prognose uit 2002, welke een groei liet zien van ongeveer inwoners in 2017 t.o.v ( inwoners), is begin 2006 bijgesteld. Deze trend heeft zich na de tweede helft van 2006 niet verder doorgezet en het inwonertal lijkt nu te stabiliseren. 4 De afname die in 2010 zijn laagste punt zou kennen en waarna een stabilisatie zou intreden ( ), lijkt nu op 1 januari 2007 al gehaald te worden. 2 1 e lijn voorop! Brochure NPCF, Bron: Cos Rotterdam; Buurtinformatie Rotterdam Digitaal, Bron: COS Rotterdam,

4 Tendensen: - minder grote toename van de allochtone bevolking - forse afname leeftijdscategorie jaar als gevolg van laag geboortecohort begin jaren 70 (algemeen verschijnsel) - teruglopende binnenlandse vestiging van de leeftijdscategorie jaar (specifiek voor Rotterdam) Mogelijk oorzaken hiervoor zijn: - studenten blijven thuis wonen; gaan niet op kamers - slechte economische omstandigheden; geen baan kunnen vinden - indirect gevolg van vestigingsbeleid waarbij jongeren (op of onder inkomensgrens) geen huis krijgen - herstructurering wijken - geboortecijfer zal op ongeveer het zelfde niveau blijven, wel zal het geboortecijfer bij allochtonen iets normaliseren - grotere migratiestroom buiten Rotterdam dan geboorte-overschot in Rotterdam - Rotterdam blijft in vergelijking met Nederland groen, wel zal het aantal ouderen in de leeftijdscategorie jaar wat toenemen tot De tendensen in de stad zijn ook zichtbaar in de deelgemeentes. In de deelgemeente Feijenoord is het inwonertal in de laatste jaren gedaald van ruim op 1 januari 2004 naar op 1 juli De verkleuring van de deelgemeente is voornamelijk een gevolg van geboorte en minder van vestiging en vertrek. Verwacht wordt dat in de komende jaren de bevolking van Feijenoord voor bijna 2/3 uit allochtonen bestaat. In Feijenoord wonen relatief veel jongeren, ruimt een kwart van de inwoners in jonger dan 20 jaar. In sommige wijken is dit bijna eenderde. Vreewijk is de enige wijk met een hoog percentage ouderen (70+). Veertig procent van de kinderen groeit op in één oudergezin. Tot slot is de sociaal economische situatie van veel inwoners laag. Ruim tweede derde heeft een laag opleidingsniveau (LO/LBO) en het percentage mensen met een uitkering en/of zonder baan ligt hoger dan het landelijk gemiddelde Met het dalen van het aantal inwoners lijkt op korte termijn een overschot te ontstaan in de woningvoorrad. Door woningcorporaties en gemeente is in 2006 echter een programma opgezet dat zich specifiek richt op het weer aantrekkelijk maken van Rotterdam-Zuid als woon-, werk- en leefomgeving. Dit betekent o.a. dat er in meerdere wijken gesloopt wordt en hier nieuwe ruimere woningen voor terug komen. In de stadvisie 2030 is deze intentie nog nadrukkelijker uitgesproken. De inzet is om met name de leefbaarheid in het hart van de stad te verbeteren in plaats van aan de randen 5. Gezondheidsituatie van bewoners 6 De Gezondheidsenquete van de GGD Rotterdam (2004) laat zien dat de gezondheidsbeleving van de bewoners van Feijenoord lager is dan gemiddeld in Rotterdam. Bijna 30% van de respondenten geeft aan een slechte tot matige gezondheid te hebben. Voor Rotterdam als geheel geldt dit voor 24% van de respondenten. De recente Gezondheidsenquete (2007) laat een lichte daling zien naar 26%. Nog altijd lager dan gemiddeld in Rotterdam. Ten opzichte van Nederland en Rotterdam als geheel heeft de deelgemeente Feijenoord een grote groep inwoners met een lage tot zeer lage sociaal economische positie (lage opleiding en laag inkomen). Ongezonde leefgewoonten, gezondheidsproblemen en psycho-sociale problematiek komen vaker voor bij mensen met een lage sociaal economische positie. Ook mensen met een uitkering, eenoudergezinnen en mensen die de regie over hun eigen leven kwijt raken/zijn, 5 Stadsvisie Rotterdam, ruimtelijke ontwikkelingsstrategie Bron: GGD-rapport Gezond in Feijenoord,

5 zijn groepen die extra aandacht behoeven, omdat het kwetsbare groepen zijn als het gaat om gezondheid en welzijn. Daarnaast is er sprake van een groeiende groep oudere migranten. Bij de jongeren is sprake van achterstand op veel gebieden, met name als gevolg van hun (lage)levensstandaard. Ook infectieziekten blijven een belangrijk aandachtspunt. Met name op het gebied van bewegen en gezonde voeding is het van belang verbetering te realiseren bij de inwoners. Dit gezien het relatief hoge percentage lichamelijk inactieven en het hoge percentage mensen met ernstig overgewicht. Ook op nationaal niveau is overgewicht een speerpunt van het gezondheidsbeleid. De jongeren, jong volwassenen en ouderen zijn de belangrijkste aandachtsgroepen. Permanente aandacht verdient de problematiek rond de traditionele risicofactor roken. Gezien de verwachte toename van een aantal chronische aandoeningen in het algemeen en het hoge percentage overgewicht in genoemde wijken, wordt een toename van het zorggebruik in de komende 13 jaar verwacht. Het aanbod van huisartsen en andere zorgvoorzieningen zal moeten meegroeien met de vraag. Gezien het grote aandeel oudere migranten is extra aandacht voor een goede toegankelijkheid van de zorg en voldoende aanbod van ouderenzorgvoorzieningen voor deze groep relevant. Dit geldt met name ook voor de wijk Vreewijk. Dit is de enige wijk in de deelgemeente met een hoog percentage ouderen. Gemeenschappelijke kenmerken van de patiëntenpopulatie met een hoge medische consumptie: lage sociaal-economische status, veel werkloosheid, hoge prevalentie chronische ziekten, veel alleenstaande moeders, overwegend allochtone patiënten met een enorme diversiteit in etnische achtergrond. Hoog percentage psychosociale problematiek. Aandacht voor vroegtijdige onderkenning van psychische problemen, zowel bij jongeren als bij mensen van middelbare leeftijd, is gezien de bevolkingssamenstelling en het verhoogd percentage overspannenheid en depressiviteit een relevant aandachtsgebied. Dit geldt ook voor problematiek van geweld binnen het gezin (huiselijk geweld, mishandeling en verwaarlozing). 7 Zie voor een uitgebreide weergave van de gezondheidssituatie van de inwoners van Feijenoord bijlage 1. In het zorgaanbod zal dus rekening gehouden moeten worden met: o de zorgvraag wordt voor een belangrijk deel bepaald door niet-westerse allochtonen o de zorgvraag komt vooral van (heel) jonge bevolkingsgroepen (0-19 jaar) en de groep jaar o de zorgvraag is complex als gevolg van vele sociale, economische en fysieke factoren die op elkaar inwerken Aanwezige gezondheidsvoorzieningen in de 1 e lijn De werkgroep 1 e lijn Feijenoord heeft de aanbieders op het gebied van 1 e lijns zorg in kaart gebracht (zie bijlage 2a). Op dit moment lijkt er geen sprake te zijn van een tekort aan hulpverleners in de deelgemeente. Wel zal een aantal van de zittende solo werkende huisartsen in de komende jaar 3 tot 10 jaar stoppen met de praktijk (bijlage 2b). Daarnaast zien we een concentratie van aanbieders rondom de Hilledijk en Randweg. Deze voorzieningen en zorgaanbieders hebben echter al jaren inspanningen verricht om te komen tot een betere huisvesting. De huidige staat van de voorziening voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd. Dit geldt eveneens voor het gezondheidscentrum in Katendrecht. De problematiek en visie op aanpak van deze problematiek biedt mogelijkheden invulling te geven aan een samenhangende, multidisciplinaire en sectoroverstijgende aanpak welke eerder in dit document is geschetst. Als er nu niet actief geinvesteerd wordt zien we een ontwikkeling die de wijk niet ten goede komt. De initiatiefgroep doet hiertoe een concreet voorstel. 7 GGD Rotterdam. Gezondheidsenquete (nog niet gepubliceerd) 5

6 Uitgangspunten voor de 1 e lijnszorg De gemiddelde gezondheidssituatie van de bewoners van de deelgemeente Feijenoord is slechter vergeleken met Rotterdam en Nederland. In het voorgaande is deze problematiek al geschetst. Dit vraagt een zorgaanbod dat adequaat kan inspelen op de vaak complexe multiple problematiek. Problematiek overigens die mede voortkomt uit de sociaaleconomische status, de woonomstandigheden en de etniciteitverschillen tussen de bewoners. We zijn van mening dat deze complexe problematiek vraagt om een wijkgerichte benadering van de eerstelijns gezondheidszorg welke de beste waarborgen biedt voor de continuïteit en kwaliteit van zorg voor haar inwoners. Een wijkgebonden eerstelijns centrum waarin het gewenste zorgaanbod in een samenhangend geheel kan worden aangeboden, lijkt de meeste passende oplossing om bewoners van de wijk adequaat te kunnen ondersteunen. Ook beantwoordt dit aan de wensen van (toekomstige) hulpverleners die een voorkeur hebben voor functioneren in een multidisciplinair samenwerkingsverband. Niet alleen biedt hen dit de mogelijkheden om adequaat om te gaan met complexe problematiek en zorgvernieuwend bezig te zijn, het geeft ook veiligheid (fysiek), een prettige werkomgeving en mogelijkheden bepaalde kosten te delen. Een samenhangend zorgaanbod zal zich moeten richten op: - medische en farmaceutische zorg, - specifieke zorg, met name chronische zorg (Astma/COPD en diabetes) en bestrijding van infectieziekten; - zorg op het gebied van leefstijl (zowel primaire als secundaire preventie), met name voeding en beweging; aanpak van overgewicht en daarmee samenhangende ziektebeelden als diabetes, klachten aan het bewegingsapparaat en hart- en vaatziekten; - psychische en psychosociale zorg; o welzijnszorg, m.n. ook gericht op werkbegeleiding,schuldsanering en maatschappelijke opvang, gezondheidsproblematiek o verslavingszorg o jeugdzorg o o counseling en coaching bv. opvoedondersteuning ouderenzorg in het algemeen voor Vreewijk en voor de overige wijken met name gericht op oudere migranten. Deze zorgaanbieders zullen nauw samenwerken met andere partijen in de wijk en met andere sectoren binnen en buiten de zorg. We denken aan AWBZ-instellingen, ziekenhuizen, woningcorporaties, gemeente, bedrijfsleven, onderwijs en welzijnsorganisaties. Deze voorzieningen kunnen naast het leveren van zorg, welzijn en dienstverlening ook tegelijk werk- en leerplek, bv. in het kader van werkend leren, stage of werkbegeleiding zijn en een plaats waar bewoners van de wijk naar toe gaan voor vragen en ondersteuning op allerlei gebied. Gewenste situatie Om een samenhangend en samenwerkend multidisciplinair aanbod te doen aan de bewoners van de wijk Feijenoord zien wij verschillende voorzieningen ontstaan (zie bijlage 2c) 1. Meerdere voorzieningen op wijkniveau ( inwoners) Elke wijk in Feijenoord heeft een 1 e lijnsvoorziening waarin minimaal de basisvoorzieningen aanwezig zijn. De nadruk ligt op de in dit document genoemde wijken, Afrikaanderwijk, Bloemhof, Hillesluis, Katendrecht en Vreewijk. De basisvoorziening zal afhankelijk zijn van de populatie van de wijk maar gedacht moet worden aan samenwerkende huisartsen, wijkverpleegkundigen, zorgconsulenten, thuiszorg, fysio therapie, apotheek, maatschappelijk werk. 6

7 De huidige gezondheidscentra zullen dit aanbod bieden of gaan bieden: Gezondheidscentrum Afrikaanderwijk Maashaven O.Z. 155; Gezondheidscentrum Katendrecht, Rechthuislaan 35-37; Gezondheidscentrum Lange Hille Lange Hilleweg 123; Gezondheidscentrum Tarwezigt Mijnsherenplein 14 Gezondheidscentrum Randweg, Randweg 79. Daarnaast zullen nieuwe locaties nodig zijn om de eerdere genoemde witte vlekken in de wijk te voorzien van deze samenwerkende 1 e lijnsvoorzieningen Aangewezen locaties voor (nieuwe) centra zijn op dit moment: - Hoek Slaghekstraat en Wielerstraat (project Wielslag) - Nieuwe huisvesting GC Katendrecht - Strevelsweg t.h.v. Zuidplein NB. In Vreewijk is op dit moment geen geschikte locatie voorhanden, ook hier zal een centrum aanwezig moeten zijn. De zittende hulpverleners in dit gebied (m.n. huisartsen, apotheek en fysiotherapeuten) zoeken op korte termijn een nieuw onderkomen. 2. Centrale multifunctionele voorziening Een van de bovengeschetste eerstelijnsvoorzieningen in Feijenoord heeft naast de 1 e lijns basisvoorzieningen een breder aanbod van zorg- en welzijnsdiensten en complementaire zorgvoorzieningen. Bovendien is er ruimte voor nauwe samenwerking met onderwijsinstellingen en maatschappelijke instellingen, commerciële bedrijvigheid, AWBZinstellingen, ziekenhuizen, woningcorporaties, gemeente, bedrijfsleven, onderwijs en welzijns-organisaties. Deze locatie moet als het kloppend hart van de wijk gaan fungeren. Indien wijkbewoners vragen, ondersteuning of dienstverlening nodig hebben kunnen ze naar dit centrum en worden via een goed functionerend front backoffice systeem geholpen of intern doorverwezen naar de juiste plek. Door de nauwe samenwerking van de diverse participanten komt men bij dit centrum niet voor een gesloten deur of wordt van het kastje naar de muur gestuurd. Verder is door de samenwerking samenhang en afstemming omtrent de complexe problematiek. De huisarts werkt bijvoorbeeld samen met de leefstijladviseur, zorgconsulent, sociaal raadsman, maatschappelijk werk, fysiotherapeut en woonconsulent bij een risico gezin rondom diabetes. De aanpak wordt afgestemd en korte lijnen bevorderen het monitoren van het gewenste effect/resultaat. Mogelijke locaties voor deze voorziening zijn: - t Slag - Groene Hilledijk - Zuiderziekenhuis Gezondheidscentrum Randweg, dat gezien de verouderde staat van de huidige locatie naar een nieuwe locatie moet verhuizen zal in deze multifunctionele voorziening de 1 e lijns basiszorg leveren. Partners /participanten in dit centrum moeten zijn: Eerstelijns zorgverleners (incl. praktijkondersteuners, SPV-er, allochtone zorgconsulent, nurse practitioner e.d.) Ondersteuners 1 e lijn ( Laboratorium, prikposten, hulpmiddelenwinkel) Jeugdzorg ( ouder en kindzorg, consultatiebureau, kindertelefoon) Ouderenzorg Thuiszorg en wijkverpleging Onderwijs (Universiteit, Hogeschool en MBO) Maatschappelijk werk en schuldsanering CWI Jongerenloket Buurtverenigingen GGZ-instellingen 7

8 Ziekenhuizen Woningcorporaties Gemeentelijke diensten Lokale zorgnetwerken Meldpunt Huiselijk geweld en kindermishandeling Tot slot Zorgen voor samenwerking in zorg en welzijn in Feijenoord, wij gaan ervoor! Werkgroep 1 e lijn Samenwerken, Samenleven en Samenzorgen binnen Feijenoord U ook? Jan de Witte, apotheker Jan Galesloot, huisarts Mieke Reynen, voorzitter werkgroep Aniek Dane, medewerker Zorgimpuls 8

9 Bijlage 1 Gezondheidssituatie inwoners Feijenoord (uit: Gezond in Feijenoord, GGD Rotterdam, 2005) Lichamelijke en geestelijke gezondheid Bijna 30% van de inwoners van Feijenoord ervaart hun gezondheid als mating tot slecht. Het verschil in gezondheidsbeleving is in de afgelopen jaren groter geworden tussen Feijenoord en Rotterdam als geheel. In 2003 worden alle aspecten van kwaliteit van leven in Feijenoord minder goed beoordeeld in vergelijking met Rotterdam. Op basis van zelfgerapporteerde gegevens kan 39% van de inwoners van Feijenoord geclassificeerd worden in de groep mensen met een psychosociaal probleem. In de leeftijdscategorie van jaar is het percentage in Feijenoord veel hoger in vergelijking met Rotterdam als geheel (46% versus 36%). In Rotterdam zijn, net als in Nederland, hart- en vaatziekten (35%) en kanker (27%) de belangrijkste doodsoorzaken. Hart- en vaatziekten, kanker en psychische stoornissen veroorzaken de meeste ziektelast. Gegevens over sterfte en ziekenhuisopnamen zijn op dit moment niet beschikbaar op deelgemeente niveau. De sterfte onder Rotterdamse mannen in de periode is hoger dan die in Nederland. Onder Rotterdamse mannen is de sterfte door kanker, ziekten van ademhalingsorganen, niet natuurlijke doodsoorzaken, infectueuze en parasitaire ziekten hoger dan op grond van leeftijdsopbouw verwacht mag worden. Onder Rotterdamse vrouwen is de sterfte aan kanker, aids en moord en doodslag hoger dan op grond van leeftijdsopbouw verwacht mag worden. Het aantal ziekenhuisopnamen in Rotterdam verschilt voor bijna alle diagnoses van de op grond van leeftijdsopbouw verwachte aantallen. De grootste verschillen worden gevonden voor opnamen voor infectueuze en parasitaire ziekten, bijzondere opnamen en endocriene en stofwisselingsziekten (waaronder suikerziekte/diabetes). Voor vrouwen wordt het grootste verschil gevonden voor opnamen voor infectueuze en parasitaire ziekten, bijzondere opnamen en ziekten van de ademhalingsorganen. In vergelijking met Rotterdam rapporteren inwoners van Feijenoord vaker last te hebben van overspannenheid (12,4% versus 8,8%), depressiviteit (14,1% versus 10,2%) en neken schouderklachten (29,7% versus 24,8%). Muisarm en/of rsi komt minder vaak voor (0,3% versus 2,5%). Verschillen worden niet veroorzaakt door een verschil in leeftijdsopbouw of geslacht tussen de bevolking van Feijenoord en Rotterdam. Infectieziekten komen in Feijenoord en Rotterdam veel vaker voor dan in Nederland. Leefstijl Eenderde van de inwoners van Feijenoord geeft aan te roken. Dit is ongeveer even hoog als het Rotterdams (31%) en Nederlands gemiddelde. Het percentage rokers is hoger onder laagopgeleiden. Zware rokers (meer dan een pakje per dag) vindt men vooral onder Rotterdammers tussen de 35 en 44 jaar, mannen en alleenstaanden. In Feijenoord drinkt 62% van de bevolking alcohol, dit is veel lager dan het Rotterdams gemiddelde (79%). Het verschil met Rotterdam wordt veroorzaakt doordat mensen van Turkse en Marokkaanse afkomst vaker dan autochtonen aangeven geen alcohol te drinken. 18% van de inwoners van Feijenoord heeft ooit of in de afgelopen vier weken cannabis gebruik. Dit percentage is lager dan in Rotterdam als geheel (24%). Ook onder jongeren van jaar is het gebruik van marihuana/hasj in de afgelopen vier weken lager in Feijenoord dan in Rotterdam als geheel. In Feijenoord geeft 29% aan zelden of nooit aan sport/lichaamsbeweging te doen, dit percentage is vergelijkbaar met Rotterdam (27%). Daarentegen geven mensen in Feijenoord vaker aan lichamelijk zwaar werk te doen (8% versus 6%). In Feijenoord is nog geen kwart (23%) van de inwoners van jaar lid van een sportvereniging of sportschool. Dit is lager dan Rotterdam als geheel (29%). 9

10 In de leeftijdsgroep jaar is het percentage actieven (3 keer per week minimaal 20 minuten lichaamsbeweging) in Feijenoord veel lager in vergelijking met Rotterdam (12% versus 23%). Gegevens over voedingsgewoonten in Feijenoord en Rotterdam ontbreken. Landelijke gegevens wijzen uit dat de groente- en fruitconsumptie verder daalt en dat slechts 5% van de mensen in Nederland voldoet aan de aanbevelingen ten aanzien van vetconsumptie. In Nederland is het percentage volwassenen met ernstig overgewicht in 25 jaar tijd verdubbeld. In Feijenoord is het percentage mensen met ernstig overgewicht (18%) hoger dan in Rotterdam (12%) en Nederland (12%). Het percentage mensen met overgewicht stijgt met de leeftijd. In Feijenoord is het percentage ernstig overgewicht onder 35 tot 54-jarigen bijna twee keer zo hoog als in Rotterdam als geheel (26,7% versus 13,5%). Ook is er verschil in het voorkomen van overgewicht tussen verschillende etnische groepen. Onder Rotterdammers van Turkse afkomst bedraagt het percentage overgewicht 22% en dit is veel hoger dan bij autochtonen of andere etnische groepen (Turkse mannen 16% en Turkse vrouwen 27%). Jeugd Voor de gegevens over jeugd is gebruik gemaakt van de onderzoeken van de Rotterdamse Jeugdmonitor en landelijke wetenschappelijke onderzoeken. - Landelijke onderzoeken hebben aangetoond dat bij circa 15% van de jeugd psychosociale problematiek voorkomt. Onder volwassenen ligt de psychische problematiek 10 tot 30% hoger dan het landelijk gemiddelde. Verondersteld mag worden dat dit percentage voor de jeugd in Rotterdam en Feijenoord ook hoger zal liggen. - Bij 16% van de kleuters beoordeelt de jeugdarts de psychosociale ontwikkeling als zorgelijk. Deze conclusie hangt samen met het oordeel van ouders en leerkrachten die respectievelijk 17% en 22% genoemde ontwikkelingsaspecten beoordeelden. Volgens de leerkracht verzuimt 10% van de kleuters vaak of bijna altijd vanwege ziekte. - Wat welbevinden betreft valt op dat in groep 6 van het basisonderwijs 20 % van de leerlingen depressieve gevoelens te hebben en 20% van de ouders van leerlingen in groep 6 menen internaliserende problemen (teruggetrokken gedrag, depressief/angstig gedrag) bij hun kinderen te zien. Met name Turkse meiden scoren erg ongunstig. - Uit recent onderzoek blijkt dat overgewicht bij kinderen toeneemt. In middels heeft meer dan 10% van de kinderen in Nederland overgewicht. De sterkste toename van overgewicht en obesitas vindt plaats bij kinderen van 5 tot 11 jaar. De laatste Rotterdamse Jeugdmonitor onderzoeken onder groep 2 leerlingen in Feijenoord bevestigen dit beeld. - Het merendeel van de jarigen (78%) ervaart zijn gezondheid als goed. Het Rotterdams gemiddelde is 82%. Deelname vanuit Feijenoord is gebaseerd op 25% van de leerlingen van jaar. Bij 13% is sprake van een ongunstig psychisch welbevinden. Dit cijfer wijkt niet af van het Rotterdams gemiddelde. Van de onderzoekspopulatie gaf een kwart aan problematiek in de thuissituatie te ervaren Ruim een kwart gaf aan niet zo tevreden te zijn over de woonbuurt. Daarnaast voelt 44% zich er vaak onveilig. - Uit de resultaten van de jarigen komt naar voren dat 19% negatief scoort voor psychisch welbevinden en dat bij 20% van de jongeren sprake is van frequent agressief en/of gewelddadig gedrag. Voor een aantal gegevens bleek vergelijking met overige deelgemeenten mogelijk. Zo heeft de groep jarigen relatief minder goede toekomstverwachtingen, bezoeken meer buurthuizen en rapporteren relatief meer jongeren nooit bij iemand terecht te kunnen. - Enkele gezondheidsbevindingen onder kinderen van allochtone herkomst: - Hogere zuigelingensterfte onder Turken, Marokkanen en Antillianen dan onder Nederlanders - Surinaamse, Turkse en Marokkaanse jongeren hebben vaker psychosociale problemen, met name het aantal suïcidepogingen zijn zorgwekkend 10

11 - Psychisch welbevinden bij meisjes van Turkse herkomst is minder gunstig dat van meisjes van andere allochtone herkomst en van Nederlandse herkomst - Bij Turkse kinderen komen vaker voor: chronische aandoeningen waaronder luchtwegklachten, zweren van de maag en 12-vingerige darm en tuberculose - Bij Marokkaanse kinderen worden vaker suikerziekte, cariës en erfelijke aandoeningen geconstateerd. - Kindermishandeling en seksueel geweld is een thema dat moet worden vermeld. Landelijk en nu ook stedelijk wordt steeds meer aandacht hiervoor gevraagd. Cijfers van Rotterdam en Feijenoord zijn nog niet bekend. Lokale Zorgnetwerken Er zijn Lokale Zorgnetwerken in de wijken Bloemhof, Katendrecht, Feijenoord en Vreewijk. In wordt ook in Hillesluis en Afrikaanderwijk een Lokaal Zorgnetwerk opgericht. Het Lokaal Zorgnetwerk is een wijkgericht samenwerkingsverband van hulpverleners, politie, woningcorporaties en geestelijke gezondheidszorg. De coördinator van het Lokaal Zorgnetwerk stelt de probleemanalyse samen en zorgt voor een overdracht naar reguliere hulpverlening en bewaakt het zorgtraject. Veel probleemgevallen worden vanuit de hotspotgebieden aangemeld. Ook met het interventieteam wordt samengewerkt. Door het vroegtijdig signaleren en ingrijpen kan voorkomen worden, dat mensen in de wijk overlast veroorzaken. Dit vereist een goede afstemming en samenwerking met alle betrokken partijen in de wijk. Woningbouwverenigingen en politie zijn in 2003 de twee belangrijkste verwijzers met ruim 50% van de cliënten. Van de 63 nieuwe aanmeldingen in 2003 zijn er 26 personen overgedragen aan de reguliere zorg, 17 bleven in zorg, 13 geen begeleiding meer noodzakelijk, 5 personen zijn onvindbaar of weigert hulp en 2 personen zijn overleden. De noodzaak om multidisciplinair en bovensectoraal samen te werken is een antwoord om deze complexe problematiek aan te pakken. 11

12 Bijlage 2 Legenda ROOD/ORANJE Huisartsen 1. Lodewijk Pincofsweg 82 Cools, Lachet, Quadvlieg, Wennekers 2. Persoonsstraat 46 Ader, Huisman, Prins 3. Rosestraat 123 Jansen 4. Randweg 33 Calado 5. Pretorialaan 111 Van Oel 6. Lange Hilleweg 189 B De Schipper 7. Groene Hilledijk 286 De Bos 8. Randweg 24 Veuger 9. Randweg 30 Herweijer, Mouthaan 10. Hillevliet 26 Zuniga Tamayo 11. Hillevliet 56 Baarda 12 Slaghekstraat 101a Galesloot, Hanedoes 13 Lede 12 Moor 14 Langegeer 107 Vd Wereld, Smit-Smouter 15 Breeplein 5b Mohammad Gezondheidscentra 16 Maashaven O.Z. 155 GC Afrikaanderwijk 17 Rechthuislaan GC Katendrecht 18 Lange Hilleweg 123 GC Lange Hille 19 Randweg 79 GC Randweg 20 Mijnsherenplein 14 GC Tarwezigt GEEL Fysiotherapeuten 1.Rosestraat 123 Praktijk Hengstmengel (9 ft) 2. van der Takstraat 214 Hooplot, Thuss 3. Putselaan 43 Praktijk Vleugels (? ft) 4 Hillevliet Van Idsinga (5 ft) 5 Westerbeekstraat 29 Konings, Kuijters 6 Strevelsweg 350 (verzorgingshuis) Broekman 7 Dreef 58 Zaanen, Smits 8 Vonder 52 Praktijk Oomes (5 ft) Oefentherapeuten 9 Bree 61 Boot, Baks 10 Hilledijk 279 Bunnik,Weijers

13 GROEN Verloskundigen 1 Maashaven O.Z. 196 Bouwens, Looi, Schippers, Vlak, Mourik 2 Randweg 94 V. Drongelen, Nederveen Logopedisten 3 Rosestraat 123 Fernandez, Kaulingfreks 4 Brede Hilledijk 82 Vd Bosch, vd Spaa, vd Veen 5 Groene Hilledijk 301 Janssen 6 Groene Zoom 128 Bots 7 Dreef 58 De Deugd, Schrier Tandartsen 8 Strevelsweg 16 Dental Enterprises 9 Beijerlandselaan 42 Acudent 10 Randweg 46 Lie, tandartsenpraktijk Klaassen, tandartsenpraktijk 11 Egelantierstraat 9 Kocan tandartsenpraktijk 12 Weipoort 21 Stegmann Tandarts 13 Strevelsweg 121 Chung, Tandartsenpraktijk 14 Egelantiestraat 12a Op den Akker, Tandarts 15 Randweg 31 Schneider 16 Dordtselaan 234 Van Slooten, Tandartsenpraktijk 17 Mijnsherenlaan 95d Heyink 18 Bloemfonteinstraat 78a Jalink & Jalink-Krens 19 Vuurplaat 244 Houthoff 20 Handelsplein 107 Ene, Tandartsenpraktijk 21 Laan op Zuid 394 TopDent tandartspraktijk 22 Stieltjensplein 118 Rijnveld Krabbe & Hoekstra BLAUW Apotheken 2 Rosestraat 91 Noordereiland Apotheek 2 Maashaven O.Z. 154 Apotheek vd Laan 3 Lange Hilleweg 121 Lange Hille Apotheek 4 Metro Apotheek Dordtselaan 96d 5 van Malsenstraat 70 Randweg Apotheek 6 Groene Hilledijk 336 Van Son Apotheek 7 Vuurplaat 158 Vuurplaat Apotheek 8 Breeplein 6 Apotheek Vreewijk 9 Beijerlandselaan Van Senus 13

14 10 Mijnherenplein 14 Apotheek Tarwezigt Overig I Wilhelminaplein 28 Ensis; Psychosociale zorg II Putsebocht 89 Maatschappelijk Werk III Walravenstraat 9 Diëtist; Paal 14