intern is een kwartaaluitgave van de bni beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten bnı # juni

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "intern is een kwartaaluitgave van de bni beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten bnı. 2013 # 1-2-3-4 juni"

Transcriptie

1 bnı. intern is een kwartaaluitgave van de bni beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten 2013 # juni

2 colofon Intern verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 750 exemplaren. IN: BNI Wilgenweg 26B, 1031 HV Amsterdam +31[0] , redactie Bureau Bax, Amsterdam, aan dit nummer werkten mee Kees Berendsen, Peter Dautzenberg, Marleen Garstenveld, Judith Haentjes, usanne Hessing, Jorg van den Hoven, Willemijn de Jonge, ric Kampherbeek, Maja Kozel, olange Lesire, Peggy meets, Kees panjers. coverbeeld Ben van Berkel foto: ric Kampherbeek concept Kummer & Herrman, Utrecht advertenties, grafische verzorging en druk lma Multimedia, Broek op Langedijk +31[0] , abonnementen BNI-leden ontvangen Intern gratis. Ben je geen lid, maar wil je Intern wel ontvangen? en abonnement kost 49 euro per jaar. Ga naar en schrijf je in. Na inschrijving ontvang je een factuur. Zodra deze betaald is, krijg je Intern een jaar toegestuurd. Opzeggen kan tot twee maanden voor het verstrijken van de abonnementstermijn. Zonder opzegging wordt het abonnement met een jaar verlengd. Adreswijzigingen kun je mailen naar disclaimer Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNI. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. sponsors hoofdsponsor 6 interview Ben van Berkel kent geen grenzen Desso Postbus AD Waalwijk +31[0] subsponsor 10 interview Daan Roosegaarde: Wereld toe aan update 44 academie Internationaal stage lopen

3 wiss engineered window treatment solutions Innovatie op zijn best ilent Gliss is wereldwijd trendsetter op het gebied van kwalitatief hoogstaande gemotoriseerde en handbediende gordijnrail- en binnenzonweringsystemen binnen het hoge segment. Wij bieden onze klanten het allerbeste op het gebied van kwaliteit, design, techniek, service en distinctie. Daarom is zij de vanzelfsprekende voorkeur van de beste interieurarchitecten, designers, stylisten en interieurinrichters. ilent Gliss maakt leef- en werk omstandigheden beter. Dit doen wij door Warmte, Licht, Akoestiek, Gezondheid en Comfort te controleren en te beheersen. bnı. ıntern. 2 3

4 hét startpunt voor uw interieurproject ipad & martphone vriendelijk Online proefmonsterservice Tal van inspirerende projecten norm aanbod van materialen tratificato Massief HPL De interieurarchitect kent Abet Laminati van oudsher als trendsetter in HPL-land en dan vooral van de dunne HPL-plaat die op een drager moet worden geplakt. Velen realiseren zich echter niet dat in principe iedere dunne HPL ook als massieve zelfdragende plaat geleverd kan worden: tratificato, traticolor, Full colour en Black-All. Omdat de decorzijden van de plaat vrij te kiezen zijn uit zowat elke serie kleuren en structuren, is er voor ontwerpers een onbeperkte keuze aan combinaties te maken. n, alle massieve combinaties zijn per plaat leverbaar! casala design linked to functionality juni 2013 tand V38 Taets-Zaandam Giro 8118 bnı. intern is een kwartaaluitgave van de bni Ontdek de wereld Andere culturen opsnuiven, kennismaken met verrassende ontwerpstijlen, nieuwe mensen ontmoeten, inspiratie opdoen, jezelf ontwikkelen: er is veel te zeggen voor een avontuur in het buitenland. Deze Intern besteden we aandacht aan werken over de grens. Voor BNI-lid Ben van Berkel was het geen bewuste stap om in het buiteland te werken. Na een studie in Londen rolde hij automatisch het internationale circuit in. Hij kreeg opdrachten in Zwitserland en Oostenrijk. Inmiddels zit hij met zijn bedrijf UNtudio over heel de wereld en heeft hij naast een kantoor in Amsterdam, een vestiging in hanghai. Op bladzijde 6 lees je over zijn ervaringen. Kunstenaar Daan Roosegaarde heeft een droomlab voor kunst en techniekprojecten. Hij produceert ideeën waarbij het gaat over de beleving van de ruimte. Hij heeft er wereldwijd succes mee. Hij vertelt erover op pagina 10. De Zuid-Chinese stad Guangzhou (Canton) is the place to be voor ontwerpers en interieurarchitecten. Jorg van den Hoven, lid van het managment team van de Guangzhou Design Week, legt uit waarom je in deze stad moet zijn (pagina 14). Het is vlakbij, maar toch is werken in Duitsland net even anders dan bij ons. Gelukkig zijn er allerlei instanties die je kunnen helpen met praktische adviezen. en daarvan is Dutch Design Desk urope. De organisatie zette alvast wat handigheidjes op een rij (pagina 16). BNI-lid Maya Kozel vertrok zeven jaar direct na haar studie eerst naar Hong Kong en toen naar Dubai om bij verschillende bedrijven te werken. Nu wil ze er voor zichzelf beginnen. Geen makkelijke stap (pagina 18). Al ruim 30 jaar werkt BNI-lid olange Lesire op Curaçao. Ze heeft ervaren dat Nederlanders die in het buitenland hebben gewerkt flexibeler, toleranter en zelfs prettiger in de omgang zijn (pagina 26). en stage biedt interieurarchitecten in opleiding een uitgelezen kans om ervaring op te doen in het buitenland. Drie academie-studenten vertellen op pagina 44 over hun ervaringen in Zweden, België en Nieuw-Zeeland. In september is de World Interiors Meeting in Amsterdam. Interieurarchitecten uit alle windstreken reizen af naar de hoofdstad om elkaar te ontmoeten. Lezingen, discussies, kennis uitwisseling en samenwerking zijn de speerpunten van dit evenement. en interview met organisator Kees panjers lees je op pagina 30. Waar begint het werk van een interieurarchitect en waar houdt zijn bemoeienis weer op? De rol van de interieurarchitect is niet altijd even duidelijk. In een artikel op pagina 34 schetst BNI-voorzitter Peter Dautzenberg de grenzen van het vak. Het artikel is bedoeld als discussiestuk. Andere visies en meningen zijn welkom. de redactie e beroepsvereniging nederlandse interieurarchitecten inhoudsopgave 5 voorwoord 6 interview Ben van Berkel kent geen grenzen 10 interview Daan Roosegaarde: Wereld toe aan update 14 artikel: Design in Guangzhou 16 artikel: Werken in Duitsland 18 artikel: Dubai lastig voor starters 26 interview: Geïnspireerd door Curaçao 30 interview: World Interiors Meeting 34 bni: Over de grenzen van het vak 42 recht: Auteursrecht in het buitenland 44 academie Internationaal stage lopen 47 inbox nieuwe leden bnı. ıntern. 4 5

5 interview tekst: Klaartje Bax beeld: ric Kampherbeek (portretten), Christian Richters (interieur Mercedes-Benz Museum en alle foto s Galleria Department tore), Brigida Gonzales (exterieur Mercedes-Benz Museum) Op zoek naar onverwachte innovatie interview Zijn bedrijf is in meer dan 32 landen actief. Architectuur, infrastructuur, interieurontwerp, productdesign en het liefst een combinatie van dat alles. Ben van Berkel, oprichter van UNtudio, zit de helft van de tijd in een auto of vliegtuig. Onderweg mist hij het werken in de studio. Waar was je gisteren? In Frankfurt. Ik ben als decaan verbonden aan de architectuurafdeling van de tädelschule, een hogeschool voor beeldende kunst. Ik geef elk semester les aan deze masteropleiding architectuur. Naast colleges die ik geef aan prestigieuze universiteiten als Harvard, Columbia en Princeton, is het fijn om hier met een soort nichegroep te werken. en kleine groep van zo n veertig studenten met wie ik specifiek onderzoek doe. Ik probeer studenten te leren hoe je de wetenschap van nieuwe technieken kan vinden in architectuur. Dus niet alleen ontwerpen vanuit je verbeelding, maar ook vanuit innovatie. Hoe ontstaat innovatie? Door kennis bij elkaar te brengen. Ik zit in veel groepen waar kennis wordt gedeeld. Voor mij is altijd de vraag: hoe kan ik zo n interessant mogelijk gebouw maken, ook in de toekomst. Om daar een goed antwoord op te vinden moet onderzoek gedaan worden en moeten de ontwikkelingen in kaart worden gebracht. Ik vind het belangrijk daaraan bij te dragen. Zo kijk ik met studenten naar business modellen van startende ondernemers. Daarmee kun je veel te weten komen over hoe een toekomstige werkruimte eruit moet zien. Het Nieuwe Werken? Kun je een voorbeeld geven van zo n innovatief ontwerp? Ik zoek altijd naar onverwachte organisatiemodellen. Ik laat me daarbij graag inspireren door mathematische modellen. Bij het ontwerp voor het Mercedes-Benz Museum in tuttgart heb ik gebruik gemaakt van twee spiralen die in elkaar draaien. Niet alleen een mooie vorm, het werkt ook goed. Het zijn twee routes die je als bezoeker kunt lopen. De ene geeft de geschiedenis en de ontwikkeling van de Mercedes-Benz auto weer. De andere toont legendes van Mercedes-Benz door de jaren heen. Het gaat veel verder dan de principes van Het Nieuwe Werken. Het gaat meer om hoe kan ik het beste uit mensen halen. en voorbeeldje is Google waar op vrijdag iedereen vrij mag werken aan eigen creatieve initiatieven. De maandag daarop worden alle plannen verzameld en het beste voorstel wordt dan uitgevoerd. r zijn enorm veel ideeën over nieuwe manieren van werken en ook over nieuwe werkomgevingen. Wij hebben voor het Centrum voor Virtual ngineering van het Fraunhofer Instituut in tuttgart een nieuw kantoor en laboratoria ontworpen. De werkplekken zijn gecentraliseerd rondom een atrium dat een belangrijke functie vervult in de centrale communicatie. bnı. ıntern. 6 Het Mercedes-Benz Museum in tuttgart 7

6 interview interview Is werken in China anders? Het interieur is door middel van virtual engineering en intensieve communicatie tussen opdrachtgever en architect tot stand gekomen. Zijn opdrachtgevers al klaar voor deze nieuwe manieren van werken? Niet altijd. Maar er zijn er genoeg die heel visionair denken. Zo hebben wij een opdrachtgever die niet blij is met de bestaande architectuur. Hij heeft UNtudio gevraagd om met onze knowledge communities te onderzoeken wat voor gebouw zijn bedrijf nodig heeft. n dan gaat het niet alleen om ontwerp, materiaalgebruik en constructie. Maar vooral om de mensen die er moeten werken. Wat hebben zij nodig om optimaal te kunnen functioneren? Wij zijn in dit geval veel meer dan ontwerpers. We zijn meer consultants. Dat zie je ook bij anderen, bijvoorbeeld bij Foster en Koolhaas. Zij komen ook meer en meer in zo n rol terecht. en rol waarbij de gebruiker centraal staat. Heb je daarom zoveel affiniteit met interieur? Wat was je eerste project in het buitenland? Dat was het interieurontwerp voor de Aedes Gallery in Berlijn. Daarna volgden kleine opdrachten zoals een elektriciteitsstation in Innsbruck en een appartementencomplex in Zwitserland. Het was voor mij geen bewuste stap, zo van nu ga ik de grens over. Ik had door mijn opleiding in Londen een internationaal netwerk. Het was heel logisch om dat verder uit te bouwen. Ik gaf meteen lezingen in het buitenland en al snel volgden de eerste opdrachten. Nu werken we in 32 landen. Op ons hoofdkantoor in Amsterdam werken ruim 100 mensen. Daarnaast hebben we sinds drie jaar een vestiging in hanghai met 40 medewerkers. Ik ben hybride in m n ambities China is heel anders. Ik heb er veel geleerd. Ik noem het altijd het concept van quickness. Alles gaat tien keer zo snel. en opdracht moet het liefst gisteren klaar zijn. Het ontwerp zelf is ook anders. Hoewel UNtudio gevraagd wordt vanwege zijn internationale stijl, houden wij toch rekening met culturele en contextuele invloeden. Zo gebruiken we in Nederland niet veel louvres, maar in Azië en het Midden-Oosten is dat vanwege het klimaat wel heel gebruikelijk en duurzaam. Doordat we het daar toepassen in onze ontwerpen, bracht het mij op een idee om bij een privé-project in Nederland binnen luiken te gebruiken. Zijn de reacties op je ontwerpen anders in het buitenland? De reacties zijn vaak uitbundiger in het buitenland. In Duitsland wordt ons werk enorm gewaardeerd. Door het ontwerp voor het Mercedes-Benz Museum hebben we daar meer naam gekregen dan in Nederland. Hier laten mensen hun waardering minder blijken. Al heb ik heel veel mooie reacties gekregen op de rasmusbrug in Rotterdam. Over het algemeen zijn we hier veel relativerender. Je mag bijna niet trots zijn. Op welk project ben je erg trots? In Zuid-Korea hebben we een warenhuis ontworpen inclusief het interieur met alles erop en eraan. hoppen is kijken. Kijken naar alles wat er te krijgen is. Daarom hebben we er meer een museum van gemaakt. en soort Andy Warhol-achtig geheel. Andy Warhol maakte in zijn werken van het banale kunst, en andersom. De producten in de Galleria Department tore in Cheonan worden in een museale setting gepresenteerd. Dit warenhuis heeft de grootste mediagevel van Azië. De bezoeker wordt bij binnenkomst het gebouw ingetrokken door een museaal atrium dat de twaalf verdiepingen verbindt. Omhoog kijken en de overweldigende zichtlijnen maken de ruimtelijke ervaring onderdeel van een bezoek aan het warenhuis. Ben van Berkel BNI-lid sinds 2013 Ben van Berkel (1957) werd geboren in Utrecht. Na zijn middelbare school studeerde hij architectonische vormgeving aan de Rietveld Academie in Amsterdam. Na het behalen van zijn diploma verhuisde hij naar Londen waar hij in 1987 cum laude afstudeerde aan de Architectural Association. In 1988 richtte hij samen met Caroline Bos Architectuurbureau van Berkel en Bos op. Tien jaar later richtten zij een nieuw bureau op: UNtudio. UNtudio is een netwerk van specialisten in architectuur, stedenbouw en infrastructuur. Het bureau heeft vestigingen in Amsterdam en hanghai. Van Berkel ontwierp onder andere de rasmusbrug in Rotterdam, theater Agora in Lelystad, het Mercedes- Benz Museum in tuttgart, een loft in New York City en een warenhuis in eoel. Daarnaast geeft Ben van Berkel les aan verschillende universiteiten in binnenen buitenland. Zo begeleidde hij Diploma Units van het Berlage Instituut in Rotterdam ( ) en de Architectural Association in Londen (1999). Voordat hij in 2001 een vaste verbintenis aanging met de tädelschule Architecture Class in Frankfurt, was hij als gasthoogleraar verbonden aan onder andere de Columbia-Universiteit, de Princeton-Universiteit en de Harvard-Universiteit. In 2011 ontving Ben van Berkel de Kenzo Tange Chair aan de Harvard Graduate chool of Design. Voor zijn ontwerpen kreeg Van Berkel tal van prijzen. Daarnaast ontving de architect een flink aantal persoonlijke onderscheidingen waaronder de Honorary Fellowship AIA (2013), de RIBA International Fellowship (2009) en de Charles Jencks Award (2007). Ik ben begonnen aan de Rietveld Academie. Ik studeerde architectonische vormgeving. Ik ontwierp veel stoelen en tafels. Pas daarna ben ik architectuur gaan studeren in Londen. Maar ik ben nooit gestopt met meubels en met interieur. Ik combineer de verschillende disciplines het liefst in een integraal ontwerp. Gebruik je voor een interieurontwerp andere talenten dan voor een architectonische opgave? Ja dat is anders. Als ik aan interieurontwerp maak, ben ik veel meer bezig met hoe het lichaam werkt, met aanraking. Helemaal als ik een meubel ontwerp. Ik richt me op de sensuele kant van een ontwerp. Ik denk heel veel na over de omgeving. Hoe bewegen mensen zich daar. Architectuur is veel minder aanwezig. Het kan het straatbeeld beïnvloeden, maar toch is het veel meer op de achtergrond. De afwisseling tussen deze disciplines vind ik leuk. De schaal maakt me niet uit. Voor mij is een meubel ook een gebouw. De ontwikkeling van een stoel of tafel kan soms ook jaren duren. Interieur van Galleria Department tore in Cheonan, Zuid-Korea Zijn er nog landen die je wilt veroveren? Japan. Daar ben ik gek op. De traditionele Japanse architectuur inspireert me. Ik zou er graag willen werken. Maar ik mag niet klagen. De helft van de tijd ben ik van huis. Ik hou van die afwisseling. Maar elk moment dat ik niet in de studio ben, voelt als een gemis. Ik ben hybride in mijn ambities. Aan de ene kant wil ik graag overal ter wereld werken en inspiratie en nieuwe ideeën opdoen. Aan de andere kant ben ik het liefst de hele dag in de studio. Daar kan ik bezig zijn met projecten. Ik zie het als een soort publieke wetenschap. Altijd onderzoeken hoe we nog innovatiever kunnen zijn. Dat vind ik echt interessant. Waar staat er morgen op het programma? Morgen ben ik in Londen voor een diner met een opdrachtgever van een project van ons, woontoren Canaletto in London. De dag erna ga ik naar Berlijn voor onze tentoonstelling Motion Matters, in de Aedes Gallery. Die tentoonstelling is tot 4 juli te bezichtigen. bnı. ıntern. 8 9

7 interview interview tekst: Willemijn de Jonge beeld: tudio Roosegaarde tap uit je comfortzone Dune Boo r valt geen label op Daan Roosegaarde te plakken. Hij beweegt zich op het snijvlak van kunst, architectuur, design, mode en technologie, en dat doet hij met verve. Daan Roosegaarde is hot. De positieve energie waarmee hij zijn innovatieve ideeën presenteert, werkt aanstekelijk. Niet alleen in eigen land, waar hij door gastoptredens in De Wereld Draait Door een bekendheid aan het worden is, maar ook in de rest van de wereld, waarnaar hij regelmatig onderweg is. Het is niet dat Nederland hem te klein is, maar hij wordt hier wel moe van de ja-maar-cultuur, waarin ambitieuze ideeën altijd ontvangen worden met allerlei bedenkingen. Om zijn punt op ludieke wijze kracht bij te zetten, ontwierp hij de ja-maar-stoel, die bij het uitspreken van deze creatief destructieve woorden de gebruiker met een stroomstoot tot iets positievers maant. Niet copy paste, maar copy morph is ons credo Daan Roosegaarde heeft een droomlab voor kunst en techniekprojecten, niet alleen in Waddinxveen, maar ook in hanghai. Met schijnbaar onvermoeibaar enthousiasme produceert hij ideeën waar hij wereldwijd interesse voor weet te winnen: het gaat net als bij interieurarchitectuur over de beleving van de ruimte en hoe dat beter of mooier kan. Technopoëzie Om deze cultuur van zich af te schudden, maar ook omdat hij vindt dat je jezelf moet blijven prikkelen door je buiten je eigen comfortzone te begeven, steekt hij regelmatig zijn licht op over de grenzen. n dan ook meteen het liefst ver weg, waar ze echt anders denken en werken. Hij brengt veel tijd door in China. Met hulp van het stimuleringsprogramma DutchDFA startte hij een paar jaar geleden een tweede vestiging van tudio Roosegaarde in hanghai. Niet alleen voor de productie van zijn ontwerpen, maar ook om daar ter plekke zijn zogenoemde technopoëzie te realiseren. In China is een eagerness voor hightech. Ze zijn ermee opgegroeid, waardoor ze natuurlijker met kunstmatige dingen omgaan. In Nederland wil iedereen weten hoe mijn installaties werken, in Azië gaan ze er veel speelser mee om. Boo bnı. ıntern

8 interview interview Copy morph Roosegaarde timmert in meerdere Chinese steden aan de weg. In hanghai brengt Dune tactiele verlichting in verschillende parken, voor Beijing wordt na-gedacht over een magnetisch smogfilter dat de lucht meteen een mooi patroon geeft, en panda-stad Chengdu heeft opdracht gegeven voor Boo, de zen garden die hier al op de campus van de Amsterdamse Hotelschool te zien is. Boo bestaat uit een verzameling enorme wuivende ranke sprieten, waarin zwart rubber en groen licht elkaar afwisselen. Geïnspireerd op bamboe, maar dan in een hightech, zeven meter hoge uitvoering. De sprieten communiceren met elkaar en verschieten van kleur door beweging en aanraking: ze nodigen voorbijgangers uit tot interactie en creëren daarmee een prettige ontmoetingsplek. We hebben bestaande symbolen op een nieuwe manier geïnterpreteerd, zegt Roosegaarde. Niet copy paste, maar copy morph is ons credo. Het idee is om wat er al is, te hervormen tot iets nieuws. De wereld is hoognodig toe aan een update. Lichtgevende planten Wat hij zelf geleerd heeft in hanghai, een stad van 17 miljoen mensen, is niet langer denken als individu maar als onderdeel van een divers netwerk. De uitdaging is om links te leggen met mensen buiten je eigen vaste kringetje, dan wordt het interessant. Het voordeel van werken in China is de 24-uurs economie. Het is een non-stop draaiende machine, alles gaat maar door en snel ook. Bovendien staan ze veel meer open voor innovatie. n er kan meer. Marbles Bowlen met een opdrachtgever hoort erbij Lotus Ik loop al een tijdje na te denken over lichtgevende planten. Van de drie manieren die we hebben ontdekt waarop dat kan, zijn er twee illegaal in uropa. In Azië lukt het misschien wel. De keerzijde is dat je daar veel minder controle hebt over het proces dan hier, het verloopt allemaal wat chaotischer. In uropa is meer ruimte voor onderzoek en trial & error. Men is hier ook geïnteresseerder in het proces. Daarom werk ik half hier en half daar: die combinatie werkt voor mij goed. pringplank Roosegaarde ziet China overigens niet als het beloofde land, zijn blik gaat alle kanten op. Hij is voortdurend op zoek naar nieuwe plekken om zijn verhalen te vertellen. Plekken waar mensen erin geloven, of waar hij iets kan oplossen met zijn technopoëzie. Dit jaar nog krijgt tockholm er zes Marbles bij reusachtige kiezels die pleinen tot leven brengen met geluid, licht en kleur. n naar aanleiding van een optreden in De Wereld Draait Door werd Roosegaarde recent uitgenodigd door de minister-president van Aruba om eens te komen praten over zijn verlichte ideeën. Het eiland wil binnen acht jaar energieneutraal zijn en de openbare ruimte is toe aan een kwaliteitsslag. Ze zijn bijvoorbeeld geïnteresseerd in de smart highway, die op een slimme manier communiceert met de automobilist en geen externe Daan Roosegaarde Daan Roosegaarde (1979) studeerde cum laude af aan de ArtZ academie voor beeldende kunsten (AKI) waarna hij zich in architectuur verdiepte aan het Berlage Instituut in Rotterdam. Met tudio Roosegaarde zoekt hij samenwerking met uiteenlopende disciplines voor het realiseren van interactieve installaties en producten voor de openbare ruimte. Dat varieert van toegepaste ontwerpen, zoals de smart highway die hij samen met Heijmans ontwikkelt, tot kunstprojecten als Lotus en Dune, die tentoongesteld worden in musea over de hele wereld. Zijn werk is bekroond met verschillende prijzen, waaronder de Charlotte Köhler Award, twee Dutch Design Awards, een Media Architecture Award en China s Most uccessful Design Award. energiebronnen nodig heeft voor verlichting. Maar ook in duurzame stadsrenovatie waarbij verwaarloosde of commercieel dichtgeslibde plekken een make-over krijgen. Het past goed in het straatje van tudio Roosegaarde, die Aruba als een fantastisch lab ziet voor nieuwe experimenten. Bovendien kan het zomaar een springplank zijn naar Panama, Colombia en Brazilië. Vooral Brazilië vind ik spannend, zegt Roosegaarde, daar heerst een soort persoonlijke, emotionele energie, weer totaal anders dan in China. Durf een kijkje te nemen in werelden waar je niets vanaf weet Geen geneuzel Voet aan de grond krijgen in een nieuw land - hoe doe je dat? Het begint met pro-actief je dromen najagen, een plek uitzoeken waar je iets kunt betekenen en netwerken om de juiste mensen te leren kennen. Daarbij zijn cross-overs tussen verschillende disciplines cruciaal: durf een kijkje te nemen in werelden waar je niets vanaf weet. n vervolgens overal ja op zeggen, of het nou een lezing of een barbecue is. Bowlen met een opdrachtgever, of vijf uur lang samen dineren, dat hoort er allemaal bij en het is ook leuk. Pas als je al die dingen gedaan hebt, kun je oordelen of het wat voor je is, of er potentie in zit en of je ermee wilt doorgaan. Wat dat betreft is Roosegaarde een onvermoeibaar ambassadeur: Ik wil serieus investeren in mijn dromen, niet dat geneuzel ertussenin. Dromen heeft hij nog genoeg. Zijn grootste droom op dit moment? en 3D-printer die ik in mijn kop kan pluggen en die gewoon ter plekke maakt wat ik bedenk. Daar zullen interieurarchitecten vast ook blij mee zijn. bnı. ıntern

9 artikel artikel tekst en beeld: ir. Jorg van den Hoven Probeer niet de westerse mentaliteit op te leggen snel weggewerkt. Bovendien is er daardoor een ander soort creativiteit in de stad. Guangzhou heeft al de sterkste retail lifestyle industrie en meubelmakerindustrie van heel China. n dat betekent alleen maar groei op designgebied. Zijn die industrieën duidelijk terug te zien op de Guangzhou Design Week? Chinese ontwerpers zijn rockstars Waarin verschilt Guangzhou van hanghai en Beijing? Guangzhou klinkt niet zo sexy als hanghai en Beijing, maar terwijl honderden designers zich verdringen op de interne markt in hanghai en Beijing, speelt wat mij betreft interieur- en productdesign zich af in Zuid-China. Tachtig procent van alle ontwikkelaars en inkopers zitten in Zuid-China. Daarnaast heeft Guangzhou sinds de jaren 80 het hoogste inkomen van China, is het de hoofdstad van de provincie Guangdong dat 11% van China s Gross Domestic Product (Bruto Binnenlands Product) genereert en goed is voor bijna 30% van de nationale export en 20% van de nationale retail. Bovendien heeft Guangzhou de minst vervuilde lucht (volgende Amerikaanse metingen) en geen schandalen met varkens in de baai, zoals in hanghai. Hoe komt het dat designers meer naar hanghai en Beijing trekken? Jazeker. De Guangzhou Design Week is ook een platform voor producten en materialen, omdat daarmee bedrijvigheid tastbaar gemaakt wordt. Inkopers zoeken naar materialen en designers die met deze materialen kunnen werken. Tijdens de beurs worden talloze matchmakings gerealiseerd. Dat is misschien wel het geheim van Guangzhou Design Week: we koppelen merken van materialen, meubels en stoffen aan ontwerpers die gezamenlijk met de opdrachtgevers praten. Op de beurs lopen heel veel designers, de merken moeten zelf de belangrijkste vinden. Hoe belangrijk zijn designers in China? Zij zijn de rockstars van de industrie. Ze hebben vaak bijzonder grote bureaus, soms zelfs met een eigen sterrenrestaurant en dito chef kok. Het zijn agenten, distributeurs, opinieleiders, opdrachtgevers en oja, ze ontwerpen ook nog. Voor merkeigenaren geldt: wie in China de harten van de designers steelt, pakt de markt. Meer weten? Guangzhou Design Week: Design Platform & Media 2 Fairs, 2 Awards, 4 vents 6 tot 8 december, Interieurontwerpen in China is big business, maar niet altijd even toegankelijk voor buitenstaanders. en keer per jaar wordt in de Zuid-Chinese stad Guangzhou (Canton) een grote design beurs gehouden waar ontwerpers, leveranciers en opdrachtgevers uit China en daarbuiten elkaar treffen. Jorg van den Hoven zit in het management van deze Guangzhou Design Week en belicht de kansen voor Nederlandse interieurarchitecten in China. Dat komt door politiek beleid. Canton was altijd al open, groeide te snel in de jaren 80 en was misschien een probleemkindje door eigenzinnigheid. Guangzhou is een stad met een achterstand, maar die wordt razend- Lopen de belangrijke rockstars ook op de Guangzhou Design Week? Guangzhou Design Week zou niet bestaan als we niet de beste interieurontwerpers, architecten en productontwerpers uit China hebben. Zoals Ready Zhang telkens zegt: Ontwerpers zijn de olie in de designindustrie. Zonder hen kunnen onze real estate en retail developers, furniture en life style brands niet innoveren. Zonder innovatie is er geen groei. n deze groei is goed zichtbaar in de duizenden projecten die jaarlijks in de Guangzhou Design Week-platforms besproken worden. Guangzhou Design komt naar Nederland. Hoe zit dat? Zit China op Nederlandse interieurarchitecten te wachten? Als designer moet je zorgen dat je opvalt, want er is veel concurrentie. Alle buitenlandse ontwerpers in China claimen dat hun land het beste designland is. Veel Chinese opdrachtgevers willen de real deal : designers van ultieme bekendheid of designers die de Chinese cultuur begrijpen zowel zakelijk als esthetisch. Hoe moeten ontwerpers zich voorbereiden op werken in China? Zaken doen in China is, afgezien van de taal die soms in de weg staat, niet zo heel lastig. Dingen gaan hier anders, maar werken wel. Ze hebben een soort Chinees poldermodel. Maar beslissingen zijn veel pragmatischer en sneller. Veel bedrijven verwachten gouden bergen in China. r zijn inderdaad kansen, in tegenstelling tot in uropa wordt in China elke dag een groot bouwproject gestart, maar ondernemende designers moeten zelf het initiatief nemen. China is geen must, maar een bedrijfskeuze. r bestaat geen halve China strategie. Het is all the way or stay home. en van de belangrijkste dingen is: luister naar wat de markt wil in China, probeer niet de westerse mentaliteit op te leggen. Wat voor beurs is Guangzhou Design Week? Guangzhou Design Week is een private organisatie en de enige zakelijk georiënteerde designbeurs in China met delegaties uit alle belangrijke steden en provinciën. De Guangzhou Design Week is meer dan een jaarlijkse beurs. Het is een platform dat het hele jaar door evenementen en promotietours organiseert door heel China (50 steden). Het heeft zijn eigen product- en interieurdesign award: de JinTang design Award. Dat is de meest erkende prijs in China. Daarnaast heeft de design week eigen media met maandelijks lezers. Jorg van den Hoven Jorg van den Hoven (36 jaar) studeerde Innovatie Management aan de TU in Delft. Hij zette in 2005 een fabriek op in China en startte zijn bedrijf Ask4Me Industrial Design. Hij werkte voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken en is grondlegger van Dutch Design in Zuid-China. Hij raakte betrokken bij de Guangzhou Design Week (GZDW) waar hij nu in het management zit. amen met de GZDW president, Tony Zhang en GZDW vent Director, Ready Zhang, werkt hij dagelijks aan de strategie en communicatie tussen andere beurzen, landen en internationale bedrijven om zaken te doen op de Chinese design markt en Chinees design te promoten. We zijn buiten China nog niet zo bekend. Dat komt omdat we ons tot voor kort vooral op de interne markt richtten. In China behoren we nu tot de betere beurzen. We stonden in de top 10 in Nu is het buitenland aan de beurt. Ik heb de taak om internationale betrekkingen op te bouwen. Zo sponsoren wij dit jaar het World Interiors vent We bezoeken met een grote delegatie Chinese interieurontwerpers het evenement in Amsterdam. Het is de eerste keer in de geschiedenis van China dat drie generaties interieurontwerpers uit mainland China uitgenodigd worden. Dat is erg uniek. Tijdens het World Interiors vent zullen tien Chinese top ontwerpers hun filosofie geven. Ik denk dat mensen verbaasd zullen zijn hoe snel deze markt groeit in China. Qua projecten, moderne denkbeelden, Chinese designstyle en moderne technieken. Het is voor Nederlandse interieurarchitecten echt een kans om potentiële samenwerkingen te vinden met bijna vijftig top interieurontwerpers en architecten uit China. bnı. ıntern

10 artikel artikel tekst en beeld: Dutch Design Desk urope Reële kansen voor ontwerpers in Duitsland Van oudsher steken heel wat Nederlandse ondernemers de grens met Duitsland over om daar hun geluk te beproeven, en andersom. Dutch Design Desk urope (DDD) ondersteunt Nederlandse ontwerpers die in Duitsland aan de slag willen met praktische adviezen. Voor interieurarchitecten die nog twijfelen over een stap oostwaarts, zette de DDD enkele relevante wetenswaardigheden op een rij. Jarenlange handelsrelatie Nederland lijkt langzaam te vergeten dat Duitsland onze grootste handelspartner was, is en waarschijnlijk nog lang zal blijven. Vroeger werd er van jongs af aan Duits onderwezen op school, nu is het een keuzevak dat menig leerling laat vallen zodra de mogelijkheid bestaat. We gaan ervan uit dat we er wel komen met een beetje ngels, maar is dat wel zo? De focus van het bedrijfsleven en ook van de maatschappij lijkt de laatste jaren sterk te zijn verschoven naar de ngelstalige markt. Deze verschuiving wordt veroorzaakt door sterke invloeden van de media. Het lijkt er ook op dat deze verandering de komende jaren alleen maar sterker wordt. Waarom negeren wij onze oosterburen zo? Het is relatief gezien dichtbij. Dankzij een decennia lange handelsrelatie hebben Duitsland en Nederland een uitstekende infrastructuur opgebouwd. Deze infrastructuur bestaat niet alleen uit wegen, rails en vaarwateren, maar ook uit mensen, organisaties en netwerken die de handel tussen onze landen verbinden en versterken. Koen Boonen, tudent International Business Duitser vermijdt onzekerheid Geert Hofstede, organisatiepsycholoog, staat al jaren wereldwijd bekend om zijn toegepaste formule met betrekking tot interculturele studies. In zijn model cultuurdimensies is het Hofstede gelukt om de daadwerkelijke cultuurverschillen gekwantificeerd en duidelijk in beeld te brengen. Hij gebruikt daarbij zeven verschillende cultuurdimensies: machtsafstand, individualisme, masculiniteit, onzekerheidsvermijding en lange- of kortetermijndenken. Met behulp van deze dimensies zou men een beter inzicht moeten krijgen in cultuurverschillen en die daarmee beter overbrugbaar maken. Duitsland kenmerkt zich door haar korte machtsafstand die zeer gedecentraliseerd is, gesteund door een grote middenklasse. Wel scoren ze hoog in individualisme wat in dit geval inhoudt dat de Duitse bevolking over het algemeen zeer direct is in haar communicatie. Ze zullen u altijd de waarheid vertellen, ook al kan deze pijn doen, maar geven ook een eerlijke kans om de fout te herstellen. Duitsland is een erg masculien land waarin prestaties van jongs af aan hoog in het vaandel staan. Persoonlijke status word voornamelijk uitgedragen in bezittingen: auto s, horloges en kleding. De neiging naar hoge onzekerheidsvermijding resulteert in een verwachting van u om hen te verzekeren met uw expertise. De Duitse bevolking staat bekend om haar Gründlichkeit en richt zich op stabiliteit en zekerheid in haar werk of persoonlijke omgeving. Kenmerkend hiervoor is dat men zich sterk bindt aan tradities en wil meegroeien met de maatschappij, het liefst daar voorbij. De Duitse bevolking probeert in het algemeen zeker te zijn van haar zaak en van de uwe. Meer info: geert-hofstede.com Dutch Design Desk urope De Dutch Design Desk urope ondersteunt creatieve ondernemers op het gebied van architectuur, mode, design en e-culture bij een mogelijke uitbreiding naar het buitenland en met name naar Duitsland. De DDD houdt zich bezig met drie kernactiviteiten. De belangrijkste hiervan is het matchen van Nederlandse creatieve ondernemers met de Duitse markt. en aantal maal per jaar worden verschillende match-making evenementen georganiseerd waarbij de verschillende creatieve velden aan de beurt komen. De tweede kernactiviteit is het opbouwen van een kennisbank waarmee creatieve ondernemingen die in Duitsland willen werken geadviseerd en ondersteund kunnen worden. De derde activiteit is het organiseren en geven van presentaties op het gebied van cross sectoraal en cross border zaken doen in Duitsland. en voorbeeld is Design-Boulevard.nl. Na het succes van vorig jaar, presenteren ook dit jaar verscheidene Nederlandse ontwerpers zich een week lang op de woonboulevard in Heerlen. De DDD werkt continue aan haar netwerk en probeert de verschillende creatieve vakgebieden te verbinden met Duitsland. r bestaan reële kansen op de Duitse markt voor diegene die durft te ondernemen. Duitser wil accurate kennis Wat de Duitser waardeert in een Nederlandse partner is het vermogen om interdisciplinair te denken en om aantoonbaar binnen gestelde budgetten te blijven. De Duitse partij zal altijd accurate kennis van de financiële en technische haalbaarheid verwachten. Daardoor kan de ontwerpfase zich veel langer uitstrekken dan verwacht. Het is normaal dat wanneer de ontwerpfase is afgerond, de volledige plannen met bijpassend budget worden vastgelegd in contracten. Nederlanders blinken uit in hun projectmanagement en staan bekend om strategisch denken vanuit hun merk. Wetten en regels Duitsland heeft andere wetten en regels. Wordt er een nevenvestiging in Duitsland geopend of worden er direct producten aan Duitsland geleverd? In elk scenario zijn er verschillende wetten en regels. Die zijn anders dan in Nederland, maar ze verschillen ook per Bundesland (provincie). r bestaat een aantal organisaties die helpen om door het Duitse doolhof te komen. Bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel, het consulaat, commerciële consultants en de Dutch Design Desk urope. Netwerk Net als in Nederland zal je in Duitsland een netwerk moeten opbouwen. In Duitsland bestaan natuurlijk ook netwerkgroepen gericht op een specifiek vakgebied. Verder vallen netwerkorganisaties zeer specifiek binnen hun eigen Bundesland. Duitsland is groot. Dit is zowel een voordeel als een nadeel. Begin klein, houd je bij een specifieke regio of misschien zelfs bij één stad. Houd hoe dan ook rekening met lange afstanden, hoge reiskosten en mogelijke hotelovernachtingen voor klantbezoeken. Dutch Design Desk urope praak, gedrag en uiterlijk moeten in orde zijn Zaken doen over de grens is een uitdaging voor iedereen, maar is niet onmogelijk. Om een zaak over de grens te krijgen, moet je eerst een aanloop nemen voor je die sprong kan maken. Details zoals een tweetalig visitekaartje, maar ook een professioneel voorkomen in zowel spraak, gedrag en uiterlijk, moeten in orde zijn. De Duitse zakenman of vrouw kleedt zich professioneel en behouden. Zij zullen dit ook van een zakenrelatie verwachten. Verder is het een groot voordeel wanneer je de Duitse taal beheerst. Wanneer je in staat bent duidelijk te communiceren stel je de Duitse zakenrelatie gerust met de wetenschap dat beide partijen elkaar precies begrijpen. Buiten de cultuurverschillen moet je ook rekening houden met de zakelijke verschillen die er bestaan. Met een snel telefoongesprek of lunch moet je niet te luchtig om gaan. Verbale afspraken worden heel serieus genomen in Duitsland, terwijl de Nederlander vaak een komt goed, we zien wel hoe het gaat -instelling heeft. en ander groot verschil zijn de hiërarchische verhoudingen binnen Duitse en Nederlandse bedrijven. Waar je in Nederland vaak even bij de baas binnen wandelt voor een korte vraag, moet je in Duitsland soms eerst langs allerlei medewerkers voordat je degene te spreken krijgt die beslissingen kan nemen. Om een mogelijke Duitse opdrachtgever extra zekerheid te geven, kun je een portofolio van reeds behaalde successen presenteren. Dat wekt vertrouwen en toont jouw stijl of vorm van ontwerpen. Dit geeft hen een goed beeld van wat ze mogen verwachten en neemt onzekerheid weg aan hun kant. KANN OP D DUIT MARKT, Mythen en Mogelijkheden voor Nederlands design, mode en architectuur in Duitsland. amenvatting van het onderzoek uitgevoerd door Hogeschool Inholland Rotterdam (Lectoraat Crossmedia, Brand, Reputation & Designmanagement) in opdracht van Dutch Design Fashion Architecture. bnı. ıntern

11 artikel artikel tekst: Maja Kozel beeld: WDA Architects pontaan vertrokken Leven en werken in Dubai is heerlijk Toen Maja Kozel in 2006 afstudeerde als interieurarchitect aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam, twijfelde ze geen moment. Ze pakte haar koffer en trok de wijde wereld in. Ik kreeg een mail van een vriendin die in Hong Kong zat. Bij het bedrijf waar ze werkte zochten ze interieurarchitecten en ontwerpers. Aangetrokken door het avontuur, ben ik spontaan vertrokken. Achteraf was dat niet zo slim. Ik had moeten onderhandelen met het bedrijf over woonruimtes, vergunningen. Uiteindelijk kreeg ik het allemaal wel geregeld, maar het had makkelijker gekund. In Hong Kong solliciteerde ik bij een architectenbureau dat ook een vestiging had in Dubai, want daar wilde ik eigenlijk naar toe. Ik werd aangenomen en verhuisde naar Dubai. Hier woon ik nog steeds. Na een baan als interieurarchitect bij P&T Architects and ngineers en als chief designer bij Gemaco Interiors, werk ik nu als freelancer. bnı. ıntern. 18 Ik twijfel of ik echt voor mezelf zal beginnen. Het is niet makkelijk om hier een eigen bedrijf te starten. en handelsvergunning is erg duur. Het is dus is lastig om hier als startende creatieve ondernemer zonder steun van de overheid iets op te zetten. Je kunt je hier als bedrijf vestigen in een zogenoemde freezone. Of daarbuiten, maar dan moét je een kantoor huren. Het is niet zo eenvoudig als in Nederland waar je je inschrijft bij de Kamer van Koophandel en vervolgens op je zolderkamertje aan de slag gaat. De cultuur en de zon maken veel goed. Leven en werken in Dubai vind ik na zeven jaar nog altijd heerlijk. De projecten waar ik tot nu toe aan heb mogen werken zijn ook geweldig en vaak enorm groot. Het indrukwekkendst tot nu toe is een villa in de Chinese stad Zhong han, waarvan de bouw in volle gang is. Deze villa is eigenlijk geen villa maar eerder een resort met daarin negen kleinere villa s, een aangelegd meer en een strand. De entree van het resort is overweldigend met een glazen façade waarvan geen enkele glasplaat hetzelfde is. Het icoon van het ontwerp is de uitkijktoren. Hier houdt de opdrachtgever de stocks in de gaten terwijl hij uitkijkt over zijn resort. 19

12 hét startpunt voor uw interieurproject ipad & martphone vriendelijk Online proefmonsterservice Tal van inspirerende projecten norm aanbod van materialen bnı. ıntern

13 Design & Functionality Tijdens Design District 2013 professionele tekensoftware voor de interieurarchitect ontwikkeling verkoop support training bezoek ons op DesignDistrict 6-7 & 8 juni, beursstand v68 Casala is waar mensen samen komen. Veelzijdigheid, functionaliteit en design is waar Casala voor staat. Door een scala aan mogelijkheden en combinaties zijn onze meubelen breed inzet baar. Hierbij kunt u onder andere denken aan restaurants, ontvangstruimten, spreekkamers, wacht- en vergaderruimten. Graag presenteren wij u onze noviteiten tijdens Design District, stand V juni 2013 tand V38 Taets-Zaandam De Borgh Projecten; Interieurstyling voor kantoren, woonruimten, restaurants en hotels. Wij printen van kleine tot grote afbeeldingen als decoratie, reclame of presentatie. Daarbij bieden wij een totaaloplossing van ontwerp tot productie en montage op locatie. Onze kracht ligt in de jarenlange ervaring op het gebied van interieurdecoratie voor de professionele markt. Met een modern machinepark en een hecht team aan echte vakmensen leveren én monteren wij snel en vakkundig uw decoratie of reclameproject. Zomeraanbieding: Wij monteren het Naadloos Fotobehang compleet voor 37,50 p/m 2 * *) excl. btw, reis- en startkosten De Borgh Projecten Veilingweg PC Bunnik T: : info@dbprojecten.com W: In een tijd waarin werken 2.0 steeds centraler komt te staan, wordt de beleving van een ruimte belangrijker dan ooit. xtra daglichttoetreding via uw (bestaande) systeemplafond kan door middel van een snelle en fraaie oplossing. r is een grote keuze aan designs verkrijgbaar, en kan binnen 2 uur in uw ruimte zijn ingepast. Kortom, Dé innovatieve en creatieve oplossing voor uw standaard systeemplafond. Industrielaan 9, 5061 KC Oisterwijk Tel. g Interior & xterior Printing Projects bnı. ıntern

14 Natuurlijke schoonheid Alle soorten houtenvloeren tot een perfect interieur design Puur vakmanschap Hout ademt sfeer, heeft karakter en creëert warmte. Dus waar beter hout toe te passen dan in de keuken? Meer informatie: JP Walker Houten Keukens Tel Ruim m 2 leg ervaring! Voor de beste prijs! PROJCTN KANTOOR WONING xportweg ZV Roden T Amsterdamsestraatweg 29G 1411 AW Naarden T bnı. ıntern

15 interview tekst: olange Lesire ism Frederike Bax beeld: olange Lesire (projecten), Lenny choester (portret) Ik streef naar harmonie tussen twee werelden Hoe was het om op Curaçao als interieurarchitect aan de slag te gaan? Toen ik begon in 1980 was ik de eerste vrouw in de bouw en architectuur op Curaçao. Het was niet gebruikelijk dat een vrouw achter de tekentafel stond. Mijn mannelijke concullega s moesten eraan wennen. Ook de bouwvakkers hadden er moeite mee. Maar na een tijdje werd ik hun protegé. Respect moet je verdienen. Wat doe je precies? interview Ik heb twee bedrijven. olaris Design Center is een importbedrijf gespecialiseerd in inrichtingen en stofferingen. Architects Beyond Boundaries is mijn architectenbureau. Ik doe complete verbouwingen, interieurs en meubels. De synergie tussen beide bedrijven, ontwerp en uitvoering, komt hierbij goed van pas. Voordat de woorden groen en recycling werden uitgevonden, werkte ik al vanuit het principe dat objecten of materialen zo mogelijk een tweede leven moeten krijgen. Marmeren platen die uit een massieve balie komen, kunnen bijvoorbeeld worden hergebruikt als wandbekleding. Armoede is de beste voedingsbodem voor creativiteit en vindingrijkheid Hoofdkantoor, Banco di Caribe, 2010 Wat voor opdrachten krijg je? Dat varieert heel sterk. Behalve voor particulieren werk ik voor de overheid en het bedrijfsleven. Bij een beperkt aanbod leer je breed georiënteerd te zijn. Ik ben niet te beroerd om een garage of een badkamer te bouwen, maar ik ben ook goed in staat een kantoor van 9,8 miljoen neer te zetten voor een verzekeringsmaatschappij. Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd! Ik zie mijzelf als een kunstenaar. Ik kruip in de huid van de opdrachtgever om zijn wensen te kunnen vertalen naar een goed ontwerp. Wat mij betreft mag je als interieurarchitect best een stijl hebben, maar die mag je niet aan je opdrachtgevers opleggen. Op welk recent project ben je trots? olange Lesire werd geboren in 1953 op Aruba en bracht haar jeugd door op Curaçao. Ze studeerde aan de t. Joost Academie in Breda en vestigde zich een paar jaar later als interieurarchitect op Curaçao. Daar runt ze al ruim dertig jaar twee bedrijven. Curaçao inspireert mij. Ik geniet van de omgeving en het klimaat. Ik heb de impulsen uit de natuur van het eiland nodig om tot goede ontwerpen te komen. bnı. ıntern. 26 Ik ben trots op de volledige renovatie van het hoofdgebouw van de Banco di Caribe. Het gebouw dat uit de jaren 70 dateert, is getransformeerd naar een kantoor van de toekomst. De metamorfose was op zijn zachts gezegd opmerkelijk. De hal van het gebouw was klein en laag. Ik moest toveren met de vierkante meters. Door een Nederlands timmerbedrijf gespecialiseerd in ongewone objecten en vormen, liet ik een bijzondere balie maken die door de ruimte slingert. De balie biedt zowel privacy als extra ruimte voor de klant. Wat voor materialen gebruik je? Ik baseer materiaalgebruik altijd op de regels van de Feng hui. Op balans. Metaal, hout, steen en vloeiende lijnen. Maar ook form follows function. Ik vind het belangrijk dat gekozen materialen weinig onderhoud vergen. Ook gebruik ik materialen en vormen die in een andere setting hergebruikt kunnen worden. 27

16 interview interview Het interieur van het gerenoveerde hoofdgebouw kan bijvoorbeeld in zijn geheel worden ingepakt en ergens anders worden toegepast. Mocht er sprake zijn van verhuizing naar een nieuw onderkomen dan is de investering niet verloren. Bestaat er zoiets als typisch Curaçaose architectuur? We zitten hier op een eiland en kunnen niet ontkomen aan invloeden van buitenaf. Wat mij al heel lang bezighoudt is de invloed die de kolonisator heeft op de koloniën. In mijn speurtocht die zich over de hele wereld heeft uitgespreid, heb ik gelijkenissen geconstateerd tussen het Caribisch gebied en andere voormalige koloniën. Op de eilanden hier voert kleur bijvoorbeeld de boventoon en dat zie je ook in de voormalige paanse koloniën. Naast kleur is de speelse ondertoon opvallend op Curaçao. en gevolg van de omgeving, van de zon en de zee. De Curaçaoënaar is uitbundig en dat uit zich ook in zijn woonstijl. Hoe ziet die woonstijl eruit? Typisch Antilliaanse land- en stadshuizen staan nog steeds model voor bouwen en inrichten. Door de jaren heen hebben de bewoners er hun eigen draai aan gegeven. De variaties zijn enorm. Van wanstaltige optrekjes met dito interieurs tot zeer ingetogen en uitgebalanceerde exemplaren. Daarnaast is er op Curaçao de nalatenschap van hell die een zware stempel heeft gedrukt op de gebouwde omgeving. De oudste hell-woningen op Curaçao dateren van tussen 1929 en Qua architectuur en stedenbouwkundige opzet zijn dit de beste en meest prettig aanvoelende woningen en gebouwen op het eiland. Grote dakoverstekken, veel buitenruimten en goed op de wind opgezette gebouwen. Waar let je op als je een woningontwerp maakt? We leven hier zoveel buiten dat het uiterlijk van de woning of het gebouw directe invloed heeft op het interieur. Ik streef ernaar om harmonie te bereiken tussen deze twee werelden. Binnen en buiten kun je hier in de tropen niet los zien van elkaar. Interieurs die doorlopen naar buiten zijn het logische gevolg. Zijn er veel interieurarchitecten op Curaçao? Toen ik aankwam in 1980 wist ik dat er hier een ontwerpster werkzaam was bij een grote juwelier. In de loop der jaren kwamen er meer ontwerpers bij. Uit economische overwegingen vestigen steeds meer mensen zich hier. n iedereen die weleens een kwast in de hand genomen heeft, noemt zich stylist of zelfs architect. Het beroep is niet beschermd. Dat holt het vak uit. De echte vaklieden worden vaak achteraf ingeschakeld om met het budget dat nog over is wonderen te verrichten. Dat is gelukkig niet de regel. Door de economische recessie die in de hele samenleving voelbaar is, wordt de spoeling die al dun was nog dunner. Mijn motto is When the going gets tough, the tough get going. Op Cuba heb ik gezien hoe de Cubanen die jaren lang de meest basale zaken moest ontberen vanwege de economische boycot alles zelf maken, zelfs moeren en bouten om hun auto s uit de 60 er jaren aan de praat te houden. Ze recyclen al decennia lang. Ik realiseerde me toen dat armoede de beste voedingsbodem is voor creativiteit en vindingrijkheid. Ook in het Caribisch gebied is dit een gegeven. Kortom, qua concurrenten heb ik hier slechts met een tiental afgestudeerde interieurarchitecten te maken, maar er zijn heel veel autodidacten! Hoe kom je als interieurarchitect aan werk op Curaçao? Helaas ligt het werk niet voor het oprapen. De projecten die ik de afgelopen 33 jaar heb geleverd, heb ik via mijn netwerk en door acquisitie verkregen. In een kleine samenleving is je netwerk heel belangrijk en ook het aanzien dat je geniet. en goede naam bouw je 25 jaar lang op en kan je in 5 minuten verliezen. Bovendien is de verhouding tussen architecten en interieurarchitecten hier niet helder. Architecten nemen het interieur mee in hun totaalontwerp in plaats van dat ze dat aan de interieurarchitect overlaten. Zou je ook in Nederland kunnen werken? Met wat bijscholing op het gebied van de Nederlandse regelgeving is dat geen probleem. Ik heb na mijn studie in Breda vier jaar in Nederland gewerkt. Wat mij ervan weerhoudt om weer in Nederland te werken is het strakke korset waarin je moet opereren. Ik geniet veel vrijheid op het eiland en die vrijheid komt mijn ontwerpproces ten goede. Ik wil daarmee niet zeggen dat werken in het ene land beter is dan het andere. Het is wat je gewend bent. n wat je er zelf van weet te maken. Als het op ontwerpen aankomt heeft de interieurarchitect een bijzonder belangrijke functie. De ontwerper kan door een geslaagd ontwerp de gebruiker positief beïnvloeden. Inspiratiebronnen en de balans tussen lichaam en geest zijn noodzakelijk om tot goede ontwerpen te komen. Ik krijg inspiratie op Curaçao. Ik geniet van de omgeving en van het klimaat. Ook voed ik mijn geest door veel en ver te reizen. Raad je Nederlandse interieurarchitecten aan (tijdelijk) in het buitenland te werken? Ja absoluut. Nederlanders die in het buitenland hebben gewoond en gewerkt, zijn flexibeler, hebben een bredere kijk op zaken, zijn toleranter en prettiger in de omgang. Ze hebben geleerd anderen te begrijpen omdat ze uit hun comfort zone zijn gestapt. Hun empathisch vermogen is groter en ze zien in dat ze eigenlijk behoorlijk arrogant zijn. Dat is niet alleen mijn persoonlijke mening, dat vinden ook de lokale collega s. Zelfs de Nederlanders onder hen die zich inmiddels hebben aangepast. De Nederlander heeft zich in de loop van de eeuwen een superieur gevoel aangemeten dat niet meer wordt getolereerd in het buitenland. Waar je ook naartoe gaat, je moet je aanpassen. Ieder jaar heb ik gemiddeld vier stagiaires. Ze krijgen bij mij behalve lessen op hun vakgebied vooral levenslessen. Want tropenjaren tellen dubbel. Je gaat terug met een wereld aan impulsen en informatie en hebt het gevoel dat je de hele wereld aankan! Gerenoveerde hell-woning uit 1929 Nederlanders die in het buitenland hebben gewerkt zijn flexibeler, toleranter en prettiger in de omgang olange Lesire Kijk voor het werk van olange Lesire op en bnı. ıntern

17 interview tekst: Kees panjers beeld: Matthijs Borghgraef Internationaal interieurfestival Ontwerp van Nederlandse bodem doet het goed in het buitenland Openbare bibliotheek, Amsterdam Het congres is een uitgelezen mogelijkheid om Nederlands ontwerp te presenteren aan interieurprofessionals uit binnen- en buitenland. Hoe is het internationaal gesteld met de Nederlandse interieurindustrie? Nederlands ontwerp staat hoog aangeschreven. Of het nu gaat om architectuur, media, mode of design: ontwerp van Nederlandse bodem doet het zowel in eigen land als ver daar buiten goed en wordt gezien als innovatief, prikkelend en gebruikersvriendelijk. Nederlands interieurontwerp wordt onderscheidend en richting gevend genoemd. Met name op het gebied van werkomgevingen (het Nieuwe Werken), de inrichting van zorgomgevingen en het publieke interieur loopt Nederland voorop. Zowel in de nationale als internationale media krijgt de Meeting dan ook ruime aandacht. interview Voor wie is de Meeting bedoeld? Het congres is bedoeld voor interieurprofessionals als interieurarchitecten, architecten, designers, erfgoedbeheerders, kunst- en cultuurhistorici, sociologen en antropologen. Voor professionals uit de interieurindustrie zoals de meubel- en interieurmaterialensector, de bouw- en bouwmaterialenindustrie, financiering, facility management, media en mode. n voor het grote publiek. Wat staat er op het programma? Lezingen, debatten, workshops en presentaties. Het congres is een ontmoetingsplek, een kennismarkt en een platform voor discussie en debat. Zelfs de meest ervaren professional zal geïnspireerd worden. De kernthema s van het congres gaan zowel over de ontwikkeling van het vakgebied zelf als over de actuele maatschappelijke, culturele en sociale rol van interieurontwerp in de samenleving. Mee doen? De World Interiors Meeting vindt plaats in de Beurs van Berlage in Amsterdam op 5, 6 en 7 september Wil je als interieurarchitect meedoen met de Designer Presentations? Of wil je helpen als vrijwilliger? tuur dan een mail naar info@inamsterdam.org. Kijk voor meer informatie op Agora, Lelystad In september vindt in Amsterdam de World Interiors Meeting plaats. Dit internationale congres richt zich specifiek op interieurontwerp en zal naar verwachting een groot aantal nationale en internationale interieurprofessionals naar de hoofdstad trekken. en uitgelezen kans voor ontmoeting, interactie en inspiratie, aldus organisator Kees panjers. Waarom een interieurcongres? Het interieur is de architectuur van de toekomst. Met een krimpende en vergrijzende bevolking zullen we ons vaker toeleggen op de individuele en kleinschalige vormgeving van onze directe leefomgeving, waarbij de focus steeds meer op duurzame ontwikkeling en hergebruik zal liggen. Design en architectuur zijn niet langer modieus, maar moeten concrete antwoorden geven op gebruikerswensen en verbetering van ons welzijn. Goed ontworpen interieurs geven die meerwaarde aan de beleving en de gebruikskwaliteit van onze directe omgeving, aan ons gevoel van welbevinden en daarmee aan de kwaliteit van ons leven. De World Interiors Meeting positioneert Nederland als vanzelfsprekend centrum van de interieur- en designindustrie. bnı. ıntern

18 van Berkel Keynote ARCHITCTUR AND Be va Ben an Berk B erkel erk el Key el e no not ote ARCHI ARCHITCTU ARC T CTU T TCTU C T R A ND IINTRIOR NTRIOR NTRI R OR R interview Assche RPONIBILITY Peter Pet err van As A ssch sche e OCIAL O AL R OCI OC PON PO PON IBIL I TY Carlos Baumgartner (UA) Juan Jua n Carl C ar oss Bau arl au umga mgartn mg rtner rtn e (U U A) UTAINABILITY U T UT A IN N A BILI BILIT L Y LIT Arnold A Arn nold Bo Boss DDIGN IGN IGN GN N FOR R LLIUR IUR IU IU U Michael Braungart Keynote (D) TO CRADL M Mic ichae haell B hae r nga rau ng g rtt Key K Ke not n otte ((D D) CCRADL RAD DL T O C R A DL DL D L Tony Chi* HOPITALITY Ton ny C hi* (U hi* hi (UA) UA) A) DDIGN IGN G FOR F OR H OPIT PITA PIT AL LITY TY Y Hedy d Ancona HALTHCAR Hed edy yd A con An ona DDIGN IGN IGN FO H FOR A LTHC L HCA HC A R R Joseph Farcus Jos seph p Fa ph Farcu rcuss (UA rcu ((UA) UA A) DDIGN IGN IG IGN FOR OR R LLIUR IUR IU IUR David Gianotten* (Hong Kong) PUBLIC BUILDING Dav D Da avid id Gia iano not no n o ten ten en* n* ((Hon Hon ong gk ong ng g) DDIGN IGN N FOR F R P UB UB UBLIC B UILD UILDI DING N NG Christophe Grafe PUBLIC BUILDING Chr Ch hris hr iist ssttoph ophe G rraf afe DDIGN IGN G FOR GN OR P UBLIC UBLI LIC B UILDI L NG N Karan Grover Keynote AND CAR Kara Kar an a ng Gro ro ov ve ver e Ke Key K eynot ote e (I ((India) Indi Indi dia a) CCULTUR a) ULTUR R A ND D CA C A R Haas R-U J nd Jan de e Ha H aas COND CON COND COND LLIF, IF, F R -U Haring Keynote* AND MOBILITY Bas B ass Ha H arin rin ng Key e notte* GGLOBAL LOB LOBA OB A L A N D MOBILIT ND MO BILIT LI T Y Harry Hartog RPONIBILITY Har Ha H arrry de a den en e n Ha H arrto t g ((hanghai) ha ha hangh angh ng g ai) a ) OCIAL OCIA OCI AL R PON PON P N IBIL ITY TY TY Frazer MacDonald Hay R-U Fra Fr F rra azzer ze er Ma er acdo cdonal cd Donal Do na d H ay y (i ((ingapore) ( ng nga g po ga por p orre) e) COND COND CON CO C COND C CO O OND ON N ND D LLIF, IF IIF, F, F R -U -U U U Rogier van der N R Rog og giie err va e v an d err Heide e He Hei H eide de IINTRIOR NTRIOR NTRI OR OR N N Joke van Hengstum ORGANIATION Jo JJok o oke ev an a nh Hen en g en gst s u um m PPROFIONAL ROF F ION IO A L O RG RG GA A NI NI ATION T llen Klingenberg AND DUCATION ll llllen n Kling Kl K Kli li ln nge genbe be b erg g (N) (N) TTRAINING R A INING NING NG G A ND DUCA DUC ATI TION T ION IO N IN IINTRIOR NTRI RIOR OR OR loy Koldeweij Keynote lo l llo oy K Kold old old de ew ewe weijj Keynot K Key eynot no ote HHRITAG RIT R RIT R RIITA A G G IINTRIOR NTRI NT TRI T RI OR O R Koster Ro K Ro Ko Kos oster o ter (B te ((B)) UTAINABILITY U T UT U TA IN I N A BILIT INA B ILIT BI BIL IL Y Leeuw HALTHCAR Victor Vic V Vi iictor to to orr de de Le ee eu euw uw w DDIGN IGN I IGN GN N F FO FOR O OR R H A LTHC L HC CAR R Leeuwen* Thomas va Thomas van nl ee e eeu e wen eu w n* DDIGN we IGN IGN N FOR FO O R LLIUR OR I IUR IU IUR UR UR UR september Beurs van Berlage Amsterdam Bijbels Museum, Amsterdam Ook zal over de grenzen van de discipline heengekeken worden. Interieurarchitectuur bestaat immers bij de gratie van een maatschappelijke, culturele en economische context. Door de samenstelling van het programma en de line-up van sprekers die de thema s vanuit diverse hoeken zullen belichten, is discussie onvermijdelijk en dat zou nog wel eens tot verrassende ontwikkelingen kunnen leiden. Het congres is een ontmoetingsplek, een kennismarkt en een platform voor discussie en debat hai; loy Koldeweij, groot kenner van het historische interieur; specialisten als rik Veldhoen, die het concept van het Nieuwe Werken op de kaart zette en omgevingspsychologe Fiona de Vos die zich toelegt op healing environments. Wat is het verschil met de grote designbeurzen? Anders dan op de designbeurzen gaat het op de World Interiors Meeting niet om de presentatie, maar om de inhoud. Ontmoeten en verbinden staan centraal. De Meeting wordt een inspirerend festival: het popfestival van de interieurontwerpers. Inmiddels hebben al ruim zestig sprekers hun medewerking toegezegd. Onder hen Michael Braungart, co-auteur van het spraakmakende boek Cradle to Cradle ; de Indiase ontwerper Karan Grover, die niet alleen prachtige poëtische presentaties geeft maar ook befaamd is om zijn duurzame benadering; Lyndon Neri van het beroemde ontwerpers duo Neri & Hu uit hang- bnı. 8406_V01spread+adv_fc.indd ıntern. Massey Ann Ma Masse ssey y (GB) (GB) HHRITAG R R IIT RIT RI TA G IINTRIOR NTRI NTR NT OR velyne Merkx RTAIL; HRITAG ve v lyne lyn e Merk M erkx x DDIGN IGN FOR F OR R R TA T A IL IL H IL; RITAG RIT IINTRIOR NTR NTRI RIOR OR Metkemeijer N Rob Ro b Me M tkemei tke meijer jer IINTRIOR NTRII O OR R N N Tracy Metz T Tr Tra cy Me Met M etz DDIGN IGN FOR LLIUR II I UR UR R Neri (hanghai) RTAIL Lyndo Lyndon don on n Ne N eri r (h hang hangha ha aii) DDIGN IGN IGN FOR F OR O R T TA IL Pernille Gronbech (DK) DUCATION Pe Per rnille nille e Gro G Gr ron nbe nb b ch be h (DK (D DK D K) DDIGN IGN FOR I R DUC C ATION T TIO Peach (GB) OFFIC PLANNING evil e ev evill Pea each ch (GB (G GB B) DDIGN IIGN I GN N F FOR FO R O FFIC FIC P L A NNIN NING NIN N ING IN NG N G Liesbeth der Pol RTAIL L Li Lie sbeth sbe th h van an a n de d er P oll DDIGN IG IG IGN IG G N FOR R R TA IIL TA T L Gennaro Postiglione DUCATION Ge Gen ennar naro aro P ost o os s igl st ig glione glion e ((I) I) TTRAINING R A INING NI G & NING DUC C ATION TIO IN IINTRIOR NTRI NTR RI OR OR Thomas Rau* Thom Th T Tho ho hom mas ma a as Ra R au u** UTAINABILITY U T TA IN NAB BILI BILIT IL IT TY TY Arnold Reijndorp* CULTUR AND MOBILITY A Arn rn nold old d Re eiijn jn ndo do orrp* p* GGLOBAL LOB LO L OB O AL C ULT ULTUR U LTUR T A ND D MO M BIL Y BILIT Gesina Roters RTAIL G Ge Ges esina a Ro R oterrs DDIGN I IG IGN I I G N FOR OR R R TA IL T llen OFFIC PLANNING l ll lllen en an ander ander de err DDIGN e IGN IGN GN N F FOR OR R O FFIC F F IC FIC C C P L A NN NNING N Gerrit childer Ger Ge G errrritt c e ch hiil hil i der der UTAINABILITY U TA UT TA IN N A BI BIL BIL LIT LI IT ITY Gilian chrofer* MATRIAL Gi Gil i ian an n c ch hro rro ofer f r** IINTRIOR NTRI NTR TR R O OR M AT TRI RI AL L Where professionals meet! Kees panjers TRAINING DUCATION K Kee ee e s pan anjers a jers LLGILATION; GIL IL L ATIO ION; O N;; T R A INING NING & DUC U ATION IO O Rudy troink OFFIC Rud ud dy tro tro ro oink i DDIGN IGN IGN IGN GN N FOR OR O R O FF FI FIC PLANNING NNIN Chirashree Thakkar (India) INTRIOR Chi Ch iras r hre re ee T hak ha kka ar (I Ind ndi d a) a) HHRITAG RI A G RIT INT TRI T RIOR RI OR Michel van Tongeren RTAIL Mic Mi ich hel he ell va v an T ong on ng gere eren DDIGN er IGN FOR IGN OR R T TA IL IL Hans Tulleners Han Ha ans T ull ul u lllene enerrs HRITAG H RIT RIT R TA G G IINTRIOR NTRI R OR OR R rik Veldhoen FOR HALTHCAR r ri rriiik kv elldh el eld eldhoe ld dhoe hoe oe en n DDIGN IG IG IGN I GN G N FO F OR O R H A LT LT LTHC LTH THC H C A R HC R afriend.inamsterdam Wie zijn de sprekers? World Interiors Meeting 2013 Patrick HOPITALTY Dr. r. Pa Patri trick ck Leu Leung ng g (Ho ((Hong ng Kong) Kon ong) g DDIGN IGN I FOR OR H OPIT TA LTY TY Met de World Interiors Meeting wordt een groot aantal buitenlandse professionals verwacht. Het afriend. inamsterdam programma biedt een eenvoudige manier om deze gasten Nederland te laten ervaren. Via onze website kunnen ze aangeven een biertje of een kop koffie te willen drinken met een Nederlandse collega om ideeën uit te wisselen voor een geslaagd verblijf. Meer kan, maar hoeft niet. Jij kunt die collega zijn! Meld je aan op vert Verhagen R-U v ve ve v ert rt V Ver erh ha hag age ag en n COND CON COND C CO CON C COND OND O ON ND N D LLIF, IF, IF F F, F,, R -U --U Marije Vogelzang* N Mar Ma M a arriije arije je e Vo ogel ge g ellza e za zan an ng* g* IINTRIOR NT NTR NT N T TR R RII O R R N N N Fiona devos HALTHCAR Fio F io on na a de d ev e Vos os DDIGN IGN IG IG IGN IGN GN N F FOR FO OR R H A LTH LT TH THC T HC H C A R R Marco Zandwijk FOR DUCATION Mar Ma M ar arco co v van va an Za an Z an ndw nd dwijk dw j DDIGN IG I IGN IG I IIGN IG GN G N FO F OR O R DU DU DUC UC C AT TIO TION ION ON ON Zijlstra MATRIAL lls ls ls Z Zi ijjl jls llssttra rra a IINTRIOR NTRI NT N T T TRI TR R RI RI RIO OR R M MA AT TRI TR RI R RII A L R L meer! n n me m ee e e err! r! * ttbc bcc :24

19 bni bni tekst en beeld: Peter Dautzenberg Over de grenzen van het vak Veel mensen hebben geen idee wat een interieurarchitect kan en doet. Zoekt een interieurarchitect uitsluitend kleuren, gordijnen en lampen uit? Of kan een interieurarchitect ook een opening maken in een constructieve wand zodat er zonlicht binnenkomt en uitzicht ontstaat? BNIvoorzitter Peter Dautzenberg opent de discussie over de identiteit van de interieurarchitect door de grenzen van het vak te verkennen. die vaak niet weten wie er in hun gebouwen komt te wonen of te werken. Interieurarchitecten vertalen de behoeften en wensen van de opdrachtgever naar een comfortabele woon-, werk-, zorg- of leeromgeving. De interieurarchitect is specialist op het menselijk schaalniveau. Op school leren bouwkundigen dat een badkamer het beste boven de keuken kan liggen, dan zijn de installatiekosten het laagst. Dat klopt wel, maar de gebruiker wil vanuit de douche naar buiten kunnen kijken zodat hij kan bedenken welke kleren hij aan zal trekken. n ook tijdens het koken is vrij uitzicht prettiger dan een muur of deur. Interieurarchitecten denken hierover na. Ze maken leidingen soms wat langer, maar zorgen met hun werk voor meer comfort en een betere logistiek. Kennis en kunde Interieurarchitecten ontwerpen vanuit de gebruiker. Die gebruiker wil een comfortabele omgeving waarin de condities anders zijn dan buiten. Wel heeft het buiten vaak veel invloed op het binnen. Zo wil de gebruiker een mooi uitzicht, maar niet de temperatuur en het geluid van buiten. Op de grens van interieur en exterieur maken interieurarchitecten gaten om zichtlijnen te creëren, daglicht toe te laten of logistieke verbeteringen aan te brengen. Als een interieur gelijk met het gebouw waarin het zich bevindt ontworpen wordt, is het niet altijd duidelijk wie wat doet. Gaat de interieurarchitect tot de binnenste ruit van het dubbelglas en de architect tot de buitenste? Horen de toiletten bij de opdracht van de architect of van de interieurarchitect? n hoe zit dat bij de trappen? Het is overigens een wijdverbreid misverstand dat de interieurarchitect de kennis en kunde ontbeert om bijvoorbeeld gaten te maken in ruimtelijke afscheidingen. Dat kan hij net zo goed als een architect, ook als dat constructieve, klimaattechnische of bouwfysische problemen oplevert. Interieurarchitect, architect, stedenbouwkundige en landschapsarchitect hebben, sinds de masteropleiding interieurarchitectuur zijn eerste gediplomeerden aflevert, hetzelfde opleidingsniveau. Ze hebben allemaal een ander specialisme. De interieurarchitect is een architect met een specialisme: hij werkt op het menselijk schaalniveau en kent en ontwerpt voor de gebruikers van de ruimte. Wanneer interieurs worden ontworpen in grotere interieurs, raakt de interieurarchitectuur aan de wereld van de standbouwers en stylisten. Op chiphol bijvoorbeeld hebben veel horecapaviljoens binnen het grote interieur een eigen uitstraling, die hoort bij het imago van de betreffende keten. In de Bijenkorf hebben modebedrijven en juweliers hun eigen stand in het grotere geheel. Verwachtingen Trend forecaster Lidewij delkoort voorspelt dat mensen zich vanwege de economische crisis en de daarmee samenhangende oorlogsdreiging meer zullen terugtrekken in hun interieur, waarin zich meer vaste meubelen bevinden die dan weer op zo n plek staan dat je vanaf tafel, vanuit bed of bank ook naar buiten kunt kijken. Dat betekent dat de gevel in de komende jaren meer het resultaat zal zijn van zichtlijnen vanuit het interieur. De verwachting is dat mensen door het voorhanden zijn van allerlei digitale toepassingen geen boeken en geluidsdragers meer in huis zullen hebben, maar alles opvragen als ze het nodig hebben. Dus geen boeken en platenkasten meer in het interieur. Mensen zullen zich met minder aardse zaken omringen en veel kleiner gaan wonen, ze zullen in de nabije toekomst een klein appartement hebben in de stad waar zij werken, maar ook een kleine primitieve verblijfplaats op het platteland of in de natuur. Van hun appartementje in de stad rijden ze naar hun hut in een elektrisch gehuurd autootje dat klaar staat als ze het nodig hebben. Peter Dautzenberg Peter Dautzenberg is sinds oktober 2012 voorzitter van de BNI. Hij is architect en interieurarchitect en runt sinds 2009 peter dautzenberg +partners interieur + architecten. Hiervoor werkte hij 25 jaar lang samen met interieurarchitect Rob de Jong onder de naam dautzenberg & de jong architecten. Interieurarchitectuur is een vrij jonge ontwerpdiscipline. Het vak ontstond zo n 120 jaar geleden. Interieurs werden toen als onderdeel van het gebouw ontworpen, vaak door dezelfde architect. Het was Berlage die voorstelde om anderen in zijn ontwerpen te laten ontwerpen, zodat verschillende ruimtes een eigen karakter, identiteit en uitstraling kregen. Vanaf de jaren 20 bij de opkomst van het modernisme heeft het begrip interieurarchitectuur een hoge vlucht genomen. Van binnenuit Het interieur is het vakgebied van de interieurarchitect. Interieurarchitecten ontwerpen wat zich tussen de gebruiker en de buitenwereld bevindt. Net als modeontwerpers, die doen dat ook. Dus niet het binnen of het buiten, maar het tussen. Architecten maken ook scheidingen tussen binnen en buiten, maar die hebben hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap en moeten gebouwen ontwerpen die er vanaf de openbare ruimte voor iedereen dragelijk uitzien. r is zelfs een commissie die erop toeziet dat extreme wensen van de gebruiker niet leiden tot ongeregeldheden in de gevels van het stedelijk interieur. De interieurarchitect ontwerpt dus vanuit het perspectief van de gebruiker die zich meestal binnen bevindt en de architect ontwerpt voor de gebruiker van de openbare ruimte die zich meestal buiten bevindt. Menselijke schaal Interieurarchitecten werken voor een opdrachtgever met eisen en wensen. Ze ontwerpen maatpakken. Ze kennen de gebruiker. Dit in tegenstelling tot architecten Identiteit Net als modeontwerpers houden interieurarchitecten zich bezig met identiteit. en goed interieur weerspiegelt de identiteit van de gebruiker. Kleur- en materiaalgebruik spelen hierin een belangrijke rol. Wanneer een ruimte zich in een gebouw bevindt dat een andere identiteit heeft, kan door openingen in de gevel toch de eigen identiteit naar buiten worden uitgestraald. Ook hier overlapt het interieur, vakgebied van de interieurarchitect, het exterieur. bnı. ıntern

20 bni Geberit Monolith Veranderende stad De stad zal er door deze manier van leven anders uit gaan zien. In New York worden in de Lower ast ide al appartementengebouwen ontworpen met wooneenheden van 28 m2 voor een eenkamerappartement en 35 m2 voor een tweekamerappartement. Interieurarchitecten zijn deskundigen op dit schaalniveau, als geen ander kunnen zij die kleine appartementen en buitenverblijven ontwerpen en zo efficiënt en comfortabel mogelijk inrichten. De stad zal meer inwoners krijgen. Omdat we niet allemaal in de grachtengordel of op het Vrijthof kunnen wonen, komen er aantrekkelijke alternatieven buiten het centrum met kwalitatief goede voorzieningen in de buurt. Vanuit deze woningen moet het centrum, dat identiteit geeft aan de stad, dag en nacht goed bereikbaar zijn. Trendgevoelig De omlooptijd van een interieur is korter dan dat van een gebouw, dat is een verschil tussen architectuur en interieurarchitectuur en een overeenkomst met mode. Gebouwen worden gemaakt op een levensduur van vijftig jaar, vaak gaan ze veel langer mee. Winkel- en woninginterieurs hebben een omlooptijd van zo n vijf jaar, ze zijn trendgevoelig. n kantoorinterieurs veranderen na een jaar of zeven jaar. Dan is het wel weer tijd voor een andere manier van werken. Interieurs zijn trendgevoeliger dan gebouwen. en gebouw verandert in zijn leven een keer of tien van interieur. Daarna volgt eventueel een grotere ingreep: het gebouw wordt getransformeerd of krijgt een nieuwe functie. Die nieuwe functie stelt vanuit het programma van binnenuit andere eisen aan de logistiek. Dit kan van invloed zijn op de uiterlijke verschijningsvorm van het gebouw. Interieurarchitecten zijn ervaren herbestemmers. Zij hebben de skills om een gebouw aan te passen aan de eisen van een nieuw programma. Organisch systeem Aan de Amsterdamse grachten staan veel panden die al vaak van functie zijn veranderd. Het oorspronkelijke 17e eeuwse grachtenpand had een functioneel karakter en werd als pakhuis gebruikt. In de eeuwen daarna transformeerde het pakhuis tot winkel, woonhuis of kantoor. Vanuit de nieuwe functie onderging het interieur kleine gedaanteveranderingen. Kleine wijzigingen met chirurgische precisie aangebracht in de huid van gebouwen zoals op- en aanbouwen, dakkapellen en dakramen houden het beeld van de stad in stand en zorgen er tegelijk voor dat gebouwen gebruikt kunnen worden voor andere functies. Veranderingen in de stad als organisch gegroeid systeem worden dus vaak veroorzaakt door veranderingen van het programma. Vanuit het interieur dus! Wat goed is blijft, wat zich niet kan aanpassen aan de nieuwe eisen transformeert of verdwijnt. Weer raakt en overlapt het interieur hier het exterieur. In de buitenschil van gebouwen gaat de interieurarchitect het gevecht aan met de architect en de stedenbouwkundige. Interieurs zijn bepalend voor het aangezicht van de stad en zijn gebouwen die door stedenbouwkundigen en architecten in hun eigen taal en op hun eigen schaalniveau zijn ontworpen. De articulatie van het stedelijk beeld vloeit voort uit interieurprogramma s. De architecten die die transformaties vormgeven, inclusief de doorbraken door de huid van het bestaande gebouw, dat zijn interieurarchitecten. Ruimtelijk ontwerpers Als architecten de ontwerpers zijn van de voorgevel en stedenbouwkundigen die van de straat, dan zijn interieurarchitecten de architecten van de achterkant of de binnenkant van het bouwblok geworden. Achter kunnen gevels door het gewijzigde bouwbesluit van 2003 zonder bouwvergunning veranderd worden. Daglicht kan hierdoor vrijer in en de blik vrijer uit het interieur geworpen worden. Het interieur kan vaak onbelemmerd in het privébuiten doorlopen zonder dat er met commissies overlegd hoeft te worden. Het interieur raakt hier de tuinarchitectuur. In 2020 hebben we het misschien niet meer over stedenbouwkundigen, architecten, interieur- en tuinarchitecten, maar alleen nog maar over ruimtelijk ontwerpers. Ontwerpers met een specialisme of ontwerpers die op alle schaalniveaus opereren. De kleinst ontworpen eenheid is kleiner dan een vierkante millimeter, tegelijk verkennen we de grenzen van het heelal. Dit zal zijn uitwerking hebben op het vakgebied van de ruimtelijk ontwerper. pecialist Kort samengevat speelt de interieurarchitect een veel belangrijkere rol in de buitenschil dan het begrip interieurarchitectuur doet vermoeden. Op de grens tussen binnen en buiten waar verschillende disciplines elkaar ontmoeten onderscheidt de interieurarchitect zich als specialist van de menselijke maat. Wereldklasse. Geberit Monolith sanitair elementen inspireren direct bij het eerste aanzicht en ook de details vallen op, dankzij de hoogwaardige materialen. De elementen bieden veel ruimte voor individuele wensen, zo kunnen ze bijvoorbeeld gecombineerd worden met verschillende wastafel- en toiletmodellen. Geberit Monolith voelt zich in elk huis thuis, of het nu een appartement of een luxe villa is. bnı. ıntern

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor De opleiding interior design & Styling - hbo bachelor Mensen zien hun omgeving steeds meer als een verlengstuk van hun persoonlijkheid.

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Uw keuken en interieur Alles naar wens, een ultieme beleving

Uw keuken en interieur Alles naar wens, een ultieme beleving DEKKERS-FRANSEN Uw keuken en interieur Alles naar wens, een ultieme beleving Het juiste gevoel De keuken is vaak het hart van een woonhuis. Een belangrijke plek in uw leefomgeving. Daar wilt u zich thuis

Nadere informatie

De langzaam brandende lont van al wat mogelijk is, wordt ontstoken door verbeelding Emily Dickinson

De langzaam brandende lont van al wat mogelijk is, wordt ontstoken door verbeelding Emily Dickinson Hoe ve r k o o p jij jo u w pr o d u c t of di e n s t. Voorbeeld: ik ben gespecialiseerd in herenmodefoto s en heb al vele bedrijven als zzp-er succesvol mogen ondersteunen met het optimaliseren van de

Nadere informatie

Meer aandacht geven is ook een vorm van verwennen

Meer aandacht geven is ook een vorm van verwennen 30 KenD1001P28-33.indd 30 19-01-2010 10:43:17 DE STELLING Dat betaalt zich altijd terug in een goed idee. Ook de klant zit in een denkproces en de interactie tussen klant en keukenontwerper leidt uiteindelijk

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

WIJ WENSEN U FIJNE FEESTDAGEN EN EEN JAAR VOL SCHOONHEID! Marina Laméris Roel van Norel

WIJ WENSEN U FIJNE FEESTDAGEN EN EEN JAAR VOL SCHOONHEID! Marina Laméris Roel van Norel WIJ WENSEN U FIJNE FEESTDAGEN EN EEN JAAR VOL SCHOONHEID! Marina Laméris Roel van Norel Beste relatie, Traditiegetrouw ontvangt u van ons een eindejaarsgroet waarin we het een en ander vertellen over het

Nadere informatie

15 jaar. 19&21 april 24&25 mei. Open dagen. Get inspired! www.rmr.nl

15 jaar. 19&21 april 24&25 mei. Open dagen. Get inspired! www.rmr.nl 15 jaar Handmade HANDMADE luxury LUXURY interiors INTERIORS EEN een HUIS Huis WORDT wordt GEBOUWD, gebouwd, MAAR maar EEN een THUIS thuis MOET moet GEVORMD gevormd WORDEN worden 19&21 april 24&25 mei Open

Nadere informatie

Ellen Schild. Tineke Groen

Ellen Schild. Tineke Groen Ellen Schild Tineke Groen Jaar in jaar uit besteden we in Mebest aandacht aan fraaie afbouwprojecten. Achter elk van die projecten zitten vakmensen. Vakmensen die het bedenken, vakmensen die het maken.

Nadere informatie

Zicht vanuit ingang op trap en een gedeelte van de werkvloer, kantoor Bruls en Co Maastricht. Vergaderruimte eerste verdieping,

Zicht vanuit ingang op trap en een gedeelte van de werkvloer, kantoor Bruls en Co Maastricht. Vergaderruimte eerste verdieping, Zicht vanuit ingang op trap en een gedeelte van de werkvloer, kantoor Bruls en Co Maastricht. Vergaderruimte eerste verdieping, kantoor Bruls en Co Maastricht. Doorzicht naar werkvloer begane grond, kantoor

Nadere informatie

Je ontwikkelt een eigen stijl en durft je te onderscheiden. Je werkt in opdracht, zowel zelfstandig als in teamverband

Je ontwikkelt een eigen stijl en durft je te onderscheiden. Je werkt in opdracht, zowel zelfstandig als in teamverband 1 2 3 4 Werken als stylist Styling Design Wat laat je zien? Je ontwikkelt een eigen stijl en durft je te onderscheiden Je bent nieuwsgierig en veelzijdig Je denkt creatief en commercieel Je neemt initiatief

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

A r j e n H o o g e v e e n

A r j e n H o o g e v e e n Arjen Hoogeveen Nieuwe woonvormen voor rijke mensen In de serie ontwerpen voor de rijken deze keer een gesprek met Arjen Hoogeveen. Hij heeft in Amstelveen een architectenbureau, dat een tiental vaste

Nadere informatie

PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM

PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM In het FLL World Class SM Project zal jullie team: Een onderwerp kiezen waar jullie enthousiast over zijn of altijd al meer over hebben willen weten. Een innovatieve oplossing

Nadere informatie

INTERIEUR. Grandeur van toen, comfort van nu TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 69

INTERIEUR. Grandeur van toen, comfort van nu TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 69 INTERIEUR Grandeur van toen, comfort van nu TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 69 Je kunt het huis van je dromen vinden en meer dan genoeg ideeën hebben om dat huis te herstellen in de

Nadere informatie

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen. Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Verantwoordelijkheid ontwikkelen Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf 4 - Goede afspraken maken - Stel

Nadere informatie

PRESENTATIE NML DESIGN, VT W ONEN&DESIGN BEURS. W aarom zou jij m oeten kiezen voor een interieurstylist?

PRESENTATIE NML DESIGN, VT W ONEN&DESIGN BEURS. W aarom zou jij m oeten kiezen voor een interieurstylist? PRESENTATIE NML DESIGN, VT W ONEN&DESIGN BEURS W aarom zou jij m oeten kiezen voor een interieurstylist? Ik ben Nathali Meurs-Pas, mijn bedrijf heet NML Design Interieurontwerp & Styling. Ik woon in Amsterdam,

Nadere informatie

Stageverslag Danique Beeks

Stageverslag Danique Beeks Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze

Nadere informatie

!pet projectinrichters. binnenkomer. unigarant hoogeveen

!pet projectinrichters. binnenkomer. unigarant hoogeveen binnenkomer unigarant hoogeveen aanmeren... de ontvangstbalie is als een eiland in de hal geplaatst - de ruimte faciliteert zo een ontmoeting op basis van gelijkwaardigheid. uitgangspunt bij unigarant

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Piet Boon. Van timmerman tot meester ontwerper. 114 All Inn Home magazine

Piet Boon. Van timmerman tot meester ontwerper. 114 All Inn Home magazine Piet Boon Van timmerman tot meester ontwerper 114 All Inn Home magazine Het is gewoon waanzinnig leuk om iets te creëren en je visitekaartje achter te laten. Hij begon 25 jaar geleden als timmerman/aannemer

Nadere informatie

Welkom in een wereld zonder grenzen

Welkom in een wereld zonder grenzen Welkom in een wereld zonder grenzen Truphone is het eerste bedrijf dat daadwerkelijk één wereldwijd communicatiesysteem aanbiedt. Daarnaast bespaart het ons meer kosten dan welk ander bedrijf ook zou kunnen.

Nadere informatie

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Hasmik Matevosyan, mode-onderzoekster Mode-industrie zonder verspilling Hasmik Matevosyan (1987) studeerde

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

mind heart body food home

mind heart body food home Inleiding 7 Een moment voor jezelf 11 Retreat your mind 16 Retreat your heart 36 Retreat your body 50 Retreat your food 82 Retreat your home 106 Extra tips 118 Dankwoord 125 Retreat Yourself_binnenwerk2.indd

Nadere informatie

exclusief wonen Volmaakt en stoer

exclusief wonen Volmaakt en stoer Volmaakt en stoer De statige, witte woning trekt direct de aandacht. De houten voordeur en zwarte kozijnen staan in schril contrast met de smetteloos witte muren. De woning heeft een stoer karakter door

Nadere informatie

De Grote Overheid Inkooptest

De Grote Overheid Inkooptest Regelaar, zakelijk of schatkistbewaarder? Welke type ambtenaar ben jij als het gaat om het geven van opdrachten aan derden? De kordaat optredende regelaar met een instelling dat snelle en acceptabele resultaten

Nadere informatie

ESSAY. Hoe kan Oxford House efficiënter online communiceren naar zijn potentiele opdrachtgevers? Essay. Lexington Baly 1592180

ESSAY. Hoe kan Oxford House efficiënter online communiceren naar zijn potentiele opdrachtgevers? Essay. Lexington Baly 1592180 ESSAY Hoe kan Oxford House efficiënter online communiceren naar zijn potentiele opdrachtgevers? Essay Lexington Baly 1592180 Seminar: Dream Discover Do Essay Docent: Rob van den Idsert Effectief gebruik

Nadere informatie

NIEUWE SECTORINDELING VOOR MAISON&OBJET PARIS

NIEUWE SECTORINDELING VOOR MAISON&OBJET PARIS Persbericht, juni 2015 NIEUWE SECTORINDELING VOOR MAISON&OBJET PARIS De aankomende editie van de Parijse Maison&Objet vindt plaats van 4 t/m 8 september 2015. Nauwgezet volgt de organisatie van de Maison&Objet

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere

Nadere informatie

Een eigenzinnig instituut in Nederland

Een eigenzinnig instituut in Nederland Een eigenzinnig instituut in Nederland Van hoge kunst tot populaire onderwerpen Het iconische gebouw is in 1992 ontworpen door Nederlands beroemdste architect Rem Koolhaas als een Palais des Festivals

Nadere informatie

Gedragscode. Gewoon goed doen

Gedragscode. Gewoon goed doen Gedragscode Gewoon goed doen 2 Inhoudsopgave pagina 1. Missie, ambitie en kernwaarden 4 2. Gewoon goed doen 5 3. Waarom een gedragscode? 6 4. Omgaan met de patiënt/klant: respectvol en gastvrij 7 5. Professioneel

Nadere informatie

Voor een groep. Korte Workshop Time-management. Slim Werken + Creatief Werken

Voor een groep. Korte Workshop Time-management. Slim Werken + Creatief Werken Voor een groep Korte Workshop Time-management Slim Werken + Creatief Werken edere dag een SlimWerken.COM Julianapark 48-5 5046 GB Tilburg T 013-5770495 M 06-27326562 E contact@slimwerken.com W www.slimwerken.com

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI

HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI AMBACHT VAKMANSCHAP TECHNOLOGIE s-hertogenbosch HERWAARDEER AMBACHT, KOM TOT GROEI We staan aan het begin van een nieuw maaktijdperk. Wereldwijd wordt het belang van het maken en creatieve ambachten voor

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Aanjagers 1 december 2015 Ctylab

Aanjagers 1 december 2015 Ctylab Ctylab zoekt aanjager(s) Je hebt misschien al eens van ons gehoord. Een online platform voor klein nieuws en frisse ideeën uit je eigen omgeving. Nu doen we dat nog op Facebook met een kleine groep. Maar

Nadere informatie

1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule

1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule Werkboek Inhoudsopgave: 1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule 2. Het H.A.R.T. model 2.1. H.A.R.T. staat voor: 2.1.1. Mijn verhaal over oprechte communicatie 2.1.1: Hoofd Gebruik de rest van deze

Nadere informatie

Persoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1

Persoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1 Talenten Aanzien en Erkenning 3 Besluitvaardigheid 8 Confrontatie en Agitatie 4 Doelgerichtheid 4 Talenten Hulpvaardigheid 5 Ontzag 3 Orde en Netheid 4 Pragmatisme 6 Stressbestendigheid 7 Verantwoording

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Succesvol in Balans, Voltastraat 29-5, 6902 PT Zevenaar Tel: ,

Succesvol in Balans, Voltastraat 29-5, 6902 PT Zevenaar Tel: , Een leven vol geluk en balans Stress, piekeren... het vreet energie Neem je geluk NU in eigen hand Balans lijkt lastiger dan ooit Ø 69% van de vrouwen heeft moeite om alle ballen in de lucht te houden

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 1: denken en doen als een ondernemer Les 3: omarmen

Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 1: denken en doen als een ondernemer Les 3: omarmen Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen Week 1: denken en doen als een ondernemer Les 3: omarmen Pen en papier? Omarmen Ondernemen is een groot avontuur Onderweg op je reis kom je van alles tegen, ook

Nadere informatie

GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be

GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be - Ik schreef al meer dan 100 commerciële bedrijfswebsites voor ondernemingen

Nadere informatie

Elk seizoen een nieuw interieur

Elk seizoen een nieuw interieur 52 Stijlvol Wonen B i n n e n k i j k e n Elk seizoen een nieuw interieur De kans dat Anke en Geert ooit uitgekeken raken op hun interieur, is wel heel erg klein. De inrichting wordt namelijk regelmatig

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Isabella Lenarduzzi Belgische Ashoka Fellow Ashoka: Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Isabella: Ik ben geboren in Brussel. Mijn vader kwam als twaalfjarige vanuit het

Nadere informatie

Excellenties, Dames en heren,

Excellenties, Dames en heren, Alleen de uitgesproken tekst geldt. Welkomstwoord van drs. Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koningin in de provincie Overijssel, bij de opening van de relatiebijeenkomst Lente in Overijssel,

Nadere informatie

kunstlessen voor het primair onderwijs

kunstlessen voor het primair onderwijs 2013 2015 kunstlessen voor het primair onderwijs kunst gaat over nu over jou en over mij In kunst kan en mag bijna alles. Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt het maken. Met kunst kun je dromen

Nadere informatie

EFFECT. 4 7 geluidsbeheersing. 8 9 toegangstechniek. 10 11 operator cabines. 12 13 plaatbewerking. 14 15 kennis & ontwikkeling

EFFECT. 4 7 geluidsbeheersing. 8 9 toegangstechniek. 10 11 operator cabines. 12 13 plaatbewerking. 14 15 kennis & ontwikkeling INZICHT EFFECT 4 7 geluidsbeheersing 8 9 toegangstechniek 10 11 operator cabines Inzicht. Weten wat werkt. In welke situatie. Voor wie. En vooral: met welk doel. We denken. Vragen. Verwonderen. Onderzoeken

Nadere informatie

25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts

25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts 25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts Als ondernemer heb je vanzelfsprekend al veel kennis en expertise op jouw vakgebied. En meer dan je wellicht zou denken. Waarschijnlijk kun je tot in de lengte der

Nadere informatie

Voorproefje. Bijstandsvrouwen presenteren hun tips aan Sociale Diensten. Werken met vrouwelijke waarden. Zeg jij ook Ja, ik wil?

Voorproefje. Bijstandsvrouwen presenteren hun tips aan Sociale Diensten. Werken met vrouwelijke waarden. Zeg jij ook Ja, ik wil? Voorproefje Bijstandsvrouwen presenteren hun tips aan Sociale Diensten Werken met vrouwelijke waarden. Zeg jij ook Ja, ik wil? Kalender 2015 Vrouwelijke eigenschappen als ontvankelijkheid, luisteren, stilte,

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

ONLINE SAMENWERKEN IN HET DNA VAN ACCOUNTANTSKANTOOR JOINSON & SPICE

ONLINE SAMENWERKEN IN HET DNA VAN ACCOUNTANTSKANTOOR JOINSON & SPICE Exact Online CASE STUDY ONLINE SAMENWERKEN IN HET DNA VAN ACCOUNTANTSKANTOOR JOINSON & SPICE www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY INZICHT DELEN OM TE GROEIEN JOINSON & SPICE is druk.

Nadere informatie

Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS

Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS Villa Reynaert DE HAND VAN PIETER PORTERS IN TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 56 TIJDLOOS Of je nu tot rust wilt komen tussen zakelijke beslommeringen door of je wilt met je geliefde

Nadere informatie

Acquisto 6/1+ 03-07-2006 13:10 Pagina 1

Acquisto 6/1+ 03-07-2006 13:10 Pagina 1 Acquisto 6/1+ 03-07-2006 13:10 Pagina 1 Acquisto 6/1+ 03-07-2006 13:11 Pagina 2 Het is een plek om jaloers op te worden. De zon spiegelt zich in het kabbelende water van een weidse plas. De oevers zijn

Nadere informatie

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij

Nadere informatie

Joost Verberk, Business Consultant en oud-trainee

Joost Verberk, Business Consultant en oud-trainee verbind jezelf aan Cofely sprak me aan omdat ze behalve technisch ook qua duurzaamheid vooroploopt. En haar ambities omzet in concrete producten voor klanten. Zo heb ik tijdens mijn traineeship een Energie

Nadere informatie

Piet Voorbeeld MIJN PROFIEL. Voornaam. Achternaam. Dienst. Schaal Tot schaal 8. Piet. Voorbeeld. Stadswerken

Piet Voorbeeld MIJN PROFIEL. Voornaam. Achternaam. Dienst. Schaal Tot schaal 8. Piet. Voorbeeld. Stadswerken MIJN PROFIEL Voornaam Piet Achternaam Voorbeeld Dienst Stadswerken Schaal Tot schaal 8 1 DIT BEN IK Wanneer heb je een goede werkdag gehad? Waarom? Als ik alles gedaan heb dat ik wilde doen en er ook onverwachte

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN TEKST: Annick Geets DE KWETSBAARHEID VAN NOOIT GENOEG Kwetsbaarheid is niet een kwestie van winnen of verliezen, maar een kwestie van inzien en accepteren dat beide bij het leven horen. Een kwestie van

Nadere informatie

Van de redactie. Namens de redactie Jacqueline van der Maten

Van de redactie. Namens de redactie Jacqueline van der Maten Van de redactie Wat wonen we toch in een prachtige wijk! Ja, zult u zeggen, dat weten we wel. Maar je kijkt toch anders naar je wijk wanneer een buitenstaander, die hier nooit eerder geweest is, dat zegt.

Nadere informatie

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren! Gelukkig zijn kun je leren! Gelukskoffercoaching Missie GELUKKIG ZIJN KUN JE LEREN Gelukskoffercoaching wil kinderen op jonge leeftijd positief ondersteunen in hun individuele emotionele ontwikkeling.

Nadere informatie

(VIDEO) Review ZEEF Wat is ZEEF en wat kan je hiermee?

(VIDEO) Review ZEEF Wat is ZEEF en wat kan je hiermee? Inhoud Inleiding Voor Wie is ZEEF? Wat kan ik op ZEEF vinden? Hoe werkt ZEEF voor een bezoeker? Hoe werkt ZEEF voor een expert? Voordelen ZEEF Nadelen ZEEF Conclusie ZEEF Eigen ervaringen met ZEEF Bronnen

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

STAGEMOGELIJKHEDEN INHOUD 1 HET CULTUURPARK. Participatiestage / Afstudeerstage. Bonaire Caribisch Nederland

STAGEMOGELIJKHEDEN INHOUD 1 HET CULTUURPARK. Participatiestage / Afstudeerstage. Bonaire Caribisch Nederland STAGEMOGELIJKHEDEN STAGE OPDRACHTEN: SOORT STAGES: VAKGEBIED: NIVEAU: STAGEPERIODE: STARTDATUM: WERKLOCATIE: RIJBEWIJS: Zie voorbeelden Participatiestage / Afstudeerstage Divers MBO HBO - WO in overleg

Nadere informatie

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld:

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld: Inleiding Deze Loopbaan-stappenwijzer is bestemd voor OBP-medewerkers en geeft praktische tips over loopbaanpaden, carrièremogelijkheden en mobiliteit. Ben je toe aan nieuwe uitdaging? Heb je behoefte

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

creating tomorrow Bouwkunde hva techniek

creating tomorrow Bouwkunde hva techniek creating tomorrow 2013 2014 Bouwkunde hva techniek HVA TECHNIEK bouwkunde 2013-2014 Bouwkunde: studeren in dé bouwplaats van Nederland Bouwkunde studeren in Amsterdam biedt veel uitdagingen. Want als er

Nadere informatie

Ondernemerschapsblokkades

Ondernemerschapsblokkades Ondernemerschapsblokkades Wat houdt je tegen om je droom werkelijkheid te laten worden? En hoe los je dat op? 7 tips om in actie te komen! Samengesteld door Willemijn Lau Hoi toekomstig professional, Wat

Nadere informatie

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline.

Exact Online BUSINESS CASE MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING. De 5 tips van Marc Vosse. www.exactonline. BUSINESS CASE Exact Online MET EXACT ONLINE MEER FOCUS OP ACCOUNTMANAGEMENT EN ADVISERING De 5 tips van Marc Vosse www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY DE 5 TIPS VAN MARC VOSSE Voor

Nadere informatie

10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN

10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN 10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN Ervaar zelf hoe je met weinig moeite, meer klanten krijgt! Door Theo de Kleijn helpt zelfstandig ondernemers aan meer klanten Theo de Kleijn www.theodekleijn.nl

Nadere informatie

Soepel samenwerken met SBM Offshore

Soepel samenwerken met SBM Offshore Soepel samenwerken met SBM Offshore Eind vorig jaar besloot SBM Offshore het hoofdkantoor te verplaatsen naar Schiphol. In acht weken tijd werd het pand verbouwd. In diezelfde korte tijd moest ook de facilitaire

Nadere informatie

WELKOM BIJ ELDEE WORLDWIDE STAND & EVENT SERVICE.

WELKOM BIJ ELDEE WORLDWIDE STAND & EVENT SERVICE. WELKOM BIJ ELDEE WORLDWIDE STAND & EVENT SERVICE. RETAIL INTRODUCTIE Vanuit Geldermalsen verzorgt Eldee Expo Experts sinds 1976 jaarlijks honderden stands in binnenen buitenland. Eldee Expo Experts regelt

Nadere informatie

Let s introduce you to...

Let s introduce you to... Let s introduce you to... The Millennials The Outspoken Millennials zijn mannen en vrouwen van 20 t/m 28 jaar en een subgroep van de Millennials. Afriek richt haar communicatie momenteel op de Conscious

Nadere informatie

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen

Nadere informatie

10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN

10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN 10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN Ervaar zelf hoe je met weinig moeite, meer klanten krijgt! Door Theo de Kleijn helpt zelfstandig ondernemers aan meer klanten Theo de Kleijn www.theodekleijn.nl

Nadere informatie

interium alle ruimte voor ideeën keukens badkamers tegels zo uitgebreid is ons tegelassortiment zo voelt de perfecte badkamer

interium alle ruimte voor ideeën keukens badkamers tegels zo uitgebreid is ons tegelassortiment zo voelt de perfecte badkamer i zo mooi kan een keuken zijn alle ruimte voor ideeën Drie specialisten, één visie Met maar liefst drie gepassioneerde specialisten onder één dak, heeft Interium in Bunnik een voor Nederland uniek concept

Nadere informatie

Nu met themasponsoring! Dagelijks contact met uw doelgroep! Partnermogelijkheden 2013. ontmoeten inspireren co-creëren

Nu met themasponsoring! Dagelijks contact met uw doelgroep! Partnermogelijkheden 2013. ontmoeten inspireren co-creëren Nu met themasponsoring! Dagelijks contact met uw doelgroep! Partnermogelijkheden 2013 ontmoeten inspireren co-creëren Dagelijks contact met voorschrijvers en opdrachtgevers Materia brengt u in contact

Nadere informatie

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld,

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, heeft wel de toekomst. Over vijf jaar zal één op de vijf bouwwerken in Nederland volgens een concept gebouwd worden. Wat is dat en wat betekent het voor

Nadere informatie

Werkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST

Werkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST Werkboek MEER MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST MANIER! Hoofdstuk 1 Nieuwe klanten nodig? Marketing is een vakgebied waar veel om te doen is.

Nadere informatie

Cultuur is een eerste levensbehoefte

Cultuur is een eerste levensbehoefte 10 Cultuur is een eerste levensbehoefte Interview Tekst Kelly Bakker Foto s Tessa Wiegerinck Journalist, cultuurkenner en ondernemer in één Je stapt in die achtbaan en kan dan eigenlijk niet meer anders

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

Onderhandelen met lef en liefde

Onderhandelen met lef en liefde Lodewijk van Ommeren, directeur van Bureau Zuidema, interviewt Judith Schoenmaeckers Onderhandelen met lef en liefde Dirty tricks? Judith Schoenmaeckers, commercieel directeur bij Randstad, heeft er niets

Nadere informatie

5 manieren om je eigen pad te bewandelen

5 manieren om je eigen pad te bewandelen 5 manieren om je eigen pad te bewandelen Hierbij het nieuwe artikel met als onderwerp: 5 manieren om je eigen pad te bewandelen. Het is geschreven door wandelcoach Tineke Franssen. Tineke wandelt al een

Nadere informatie