Protocol van Overdracht

Transcriptie

1 Protocol van Overdracht Versie 2.0, 1 maart 2013 Indien u voor de eerste keer het Protocol van Overdracht invult, lees dan eerst bijlage A en B. In bijlage A vindt u een toelichting op het gebruik en de rol van het Protocol van Overdracht. In bijlage B vindt u een voorbeeld van een ingevuld Protocol van Overdracht De rode tekst en bijlagen A en B kunnen na invullen worden weggelaten en hoeven niet bij het Protocol van Overdracht (PvO) te worden opgeslagen en te worden meegestuurd! Status en Versie Project- Versie Datum Auteur Paraaf Review beheerder Paraaf Goedkeuring Paraaf nummer (ontwikkelaar, PL) Deltares / RWS-WD SLA-Managers Gerard Blom Rolf van den Hoek 1. Woord vooraf Toelichting: In sommige gevallen is er behoefte om een korte inleiding te geven of een afbakening te geven. 2. Onderbouwing van de verandering 1. De reden van de verandering 2. Het doel van de verandering 3. Een omschrijving van de verandering 4. Het effect van de verandering. Indien er meerdere veranderingen tegelijkertijd zijn doorgevoerd moet het effect van de verschillende veranderingen afzonderlijk en cumulatief in beeld worden gebracht. Dus aparte beschrijvingen van de effecten voor programmatuur, resolutie, schematisatie, schematisatiemethode, randvoorwaarden, parameters. Daarnaast een beschrijving van het totale effect van alle veranderingen. 5. Leidt de verandering tot een zodanige wijziging van de kalibratie resultaten dat er opnieuw gekalibreerd moet worden. 6. Consequentie van de verandering voor het huidige model en voor toekomstige modellen 7. Het effect van het veranderde model op de relaties met de andere basis modellen. 3. Modelonderdelen 1. van welke programmatuur is uitgegaan 2. de gebruikte resolutie van het model 3. waar de gebiedsdata van afkomstig is, welke situatie wordt weergegeven en welke schematisatie methode is toegepast 4. waar de randvoorwaarden op gebaseerd zijn 5. een onderbouwing van de keuze van belangrijke model parameters 6. de gebruikte procesmanager/workflowmanager en databases 7. de gevolgde kalibratie en verificatie procedure en de resultaten van deze procedure 8. voor welk doel en binnen welke grenzen het model getoetst is Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 1

2 4. Gebruik van de modellen Toelichting: Waar is het model geschikt voor? Voor welk doel en binnen welke grenzen kan het model gebruikt worden? Wat is het advies van Deltares voor het gebruik van het betreffende model in relatie tot de primaire processen van RWS? 5. Uitlevering Toelichting: Na opname van het model in de modellenbibliotheek moet het gereed komen van het nieuwe model kenbaar worden gemaakt aan betrokkenen. Het model wordt vervolgens uitgeleverd aan de gebruikers van het model, waarbij wordt aangegeven welk model door dit nieuwe model wordt vervangen. 6. Producten Toelichting: Opsomming van alle opgeleverde producten, conform opdracht en SLA- Modelinstrumentrium en Crisismanagement afspraken. Let op de naamgeving en versienummering. 7. Beheer van de modellen Toelichting: Beschrijving van de beheerafspraken voor het model en/of programmatuur. Waar wordt de programmatuur en/of de modelschematisatie onderhouden? 8. Referenties Toelichting: Verwijzingen naar rapporten, memo s en dergelijke. Toelichting: Met de informatie in het PvO moet het eenvoudig mogelijk zijn om het Protocol Netwerkmodellen - Werkwijzer en catalogus in te vullen. De naamgeving van de producten moet voldoen aan de naamgeving conventies zoals is vastgelegd in het document Naamgeving conventies modellen Rijkswaterstaat Versie 1.0 februari 2012 door I&M. Indien voor het betreffende model nog geen naamgeving is vastgelegd dient dit in nader overleg met RWS-WVL te worden vastgesteld Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 2

3 Bijlage A: Toelichting Protocol van Overdracht 1 Inleiding 1.1 Achtergrond Deltares verplicht zich tot het operationeel houden van het modelinstrumentarium van het Ministerie Infrastructuur en Milieu (I&M) voor zover deze zijn opgenomen in de Service Level Agreement (SLA)-Modelinstrumentarium en Crisismanagement. Om deze modellen operationeel te houden hanteert Deltares een kwaliteitssysteem. Bij wijziging hanteert Rijkswaterstaat (RWS) dit Protocol van Overdracht, waarin de risico's van de ingebruikname van de vernieuwing voor de primaire processen van het Ministerie I&M staan beschreven en worden beoordeeld. Elke toevoeging of wijziging in de operationele modellen wordt beoordeeld en vastgesteld door de HID van RWS Water Verkeer en Leefomgeving, verder te noemen RWS WVL, met als kader de primaire processen van het Ministerie. Dit document omschrijft het Protocol van Overdracht (PvO) en legt uit hoe een PvO ingevuld dient te worden. 1.2 Het gebruik van modellen bij Rijkswaterstaat Het gebruik van de modellen bij RWS kan op basis van de primaire processen van RWS in vier categorieën worden onderverdeeld.. De vier primaire processen zijn: 1. het watermanagement, operationele toepassingen 2. beheer onderhoud en ontwikkeling van het beheersgebied 3. aanleg, grotere projecten 4. beleidsondersteuning en advies De vier genoemde gebruiksdoelen kunnen verschillende eisen aan de modellen stellen. Zo is voor het gebruik van een model in een operationele omgeving een actuele gebiedsbeschrijving van belang en deze mag dan ook jaarlijks aangepast worden. Voor een groot aanlegproject zoals Ruimte voor de Rivier of de Maaswerken is een eenmalig goed vastgestelde referentie van groot belang en moet een veelvuldige wisseling van de referentie situatie juist worden voorkomen. Hierbij is een actuele gebiedsbeschrijving gedurende de looptijd van het project van minder belang, maar gaat het om een stabiele werkomgeving tijdens de looptijd van het project. Bij gebruik van modellen voor beleidsondersteuning kan het voorkomen dat veel verschillende beleidsvarianten moeten worden onderzocht. In dit geval kan er behoefte zijn aan modellen met relatief korte rekentijden, waarbij de vereiste nauwkeurigheid is afgestemd op de onderzochte onzekerheden. Voor elk gebruiksdoel geldt dat een verandering van het model goed moet worden omschreven en onderbouwd voordat het model mag worden aangepast en vervolgens kan worden toegepast. Hierbij dient niet alleen gekeken te worden naar het ene gebruiksdoel maar dient tevens te worden vastgesteld wat de mogelijke consequenties voor de andere modellen en gebruiksdoelen van RWS kunnen zijn. Het streven is om een model zoveel als mogelijk voor meerdere gebruiksdoelen in te zetten waardoor het aantal modellen beperkt blijft. Niet alleen beperkt dit de kosten maar ook is het Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 3

4 eenvoudiger een goed overzicht te houden over het gebruik en de beschikbaarheid van de modellen. Zijn er toch aanpassingen in de modellen noodzakelijk om specifieke gebruiksdoelen te kunnen bedienen dan dienen deze aanpassingen zo gestructureerd en consistent mogelijk te worden doorgevoerd. 1.3 Het beheer van modellen van Rijkswaterstaat Deltares beheerd de modellen van RWS voor zover deze zijn opgenomen in de SLA- Modelinstrumentarium en Crisismanagement. Het betreft hier in ieder geval de basismodellen van RWS voor toepassing in de primaire processen van RWS, welke ook worden benoemd in Protocol Netwerkmodellen - Werkwijzer en catalogus : 1. de modellen van de Hydraulische Randvoorwaarden 2. de modellen van de operationele berichtencentra 3. de modellen uit de jaarlijkse actualisatie 4. de referentie situaties van grote projecten 5. de referentie situaties voor de gebiedsbeheerder 6. de belangrijke resultaten van de grote projecten Alleen goed gedocumenteerde en door RWS Waterdienst goedgekeurde modellen komen in aanmerking om in de modellenbibliotheek bij Deltares te worden opgenomen. Dit betekent dat van het model in ieder geval goed gedocumenteerd beschikbaar moet zijn: 1. van welke programmatuur is uitgegaan 2. wat de gebruikte resolutie van het model is 3. waar de gebiedsdata van afkomstig is, welke situatie wordt weergegeven en welke schematisatiemethode is toegepast 4. waar de randvoorwaarden op gebaseerd zijn 5. een onderbouwing van de keuze van belangrijke modelparameters 6. de gevolgde kalibratie en verificatie procedure en de resultaten van deze procedure 7. voor welk doel en binnen welke grenzen het model getoetst is 8. welk label ten behoeve van de naamgeving wordt gehanteerd Niet alle modellen van RWS komen in aanmerking om in de modellenbibliotheek te worden opgenomen. Allerlei tussenfasen in ontwerpprocessen, in projecten en in werkprocessen komen niet in aanmerking voor opname in de modellenbibliotheek. Belangrijke eindresultaten van grote projecten kunnen, in overleg met RWS WVL, wel in aanmerking komen voor opname in de modellenbibliotheek. Referentiemodellen voor de verschillende RWS gebruiksdoelen worden standaard in de modellenbibliotheek opgenomen. 2 Toelichting bij het invullen van het Protocol van Overdracht 2.1 Woord vooraf In sommige gevallen is er behoefte om een inleiding te geven of een afbakening te geven. Voor een korte toelichting is dit de locatie. Het is niet de bedoeling om een heel uitgebreid verhaal hier op te nemen. Er kan altijd worden verwezen naar achtergrondrapporten indien een uitgebreide toelichting noodzakelijk dan wel wenselijk is Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 4

5 2.2 Onderbouwing van de verandering Met de invulling van de verschillende punten is de benodigde informatie gegeven waarmee RWS kan beoordelen wat de consequenties voor RWS zijn van de verandering. Daarbij wordt gekeken naar wat de verandering voor gevolgen heeft op het model, naar de consequenties van de verandering voor andere modellen en naar de mogelijke gevolgen van de verandering voor de beheerprocessen van RWS. De gevolgen van de verandering op de beheerprocessen bepaalt RWS in de stappen zes tot en met acht van het stappenplan. 2.3 Modelonderdelen Met het benoemen van de modelonderdelen is navolgbaar welke onderdelen en componenten voor de verandering gebuikt zijn. Indien het PvO wordt goedgekeurd en vastgesteld zullen ook deze onderdelen beheerd en gearchiveerd moeten zijn. Per onderdeel kan een korte toelichting en/of beschrijving gegeven worden. Niet altijd zijn alle onderdelen van toepassing. Indien een onderdeel niet van toepassing is dan kan dat ook op die manier worden aangegeven. Het geheel vormt een opsomming en eventuele toelichting van feitelijke informatie. Gezamenlijk vormen de onderdelen een model. Binnen elk van de bovenstaande onderdelen kunnen ontwikkelingen plaatsvinden, mits RWS op de hoogte is. Deze ontwikkelingen moeten kunnen plaatsvinden en RWS is op de hoogte van deze ontwikkelingen. RWS bepaalt de prioriteit in deze ontwikkelingen. Daarnaast geeft RWS aan vanaf wanneer een ontwikkeling mag worden toegepast. Dit is mede afhankelijk van het doel en van het gebruik van het model. 2.4 Gebruik van de modellen In dit onderdeel moet worden aangeven waar het model geschikt voor is en wat de uiterste grenzen zijn waarbinnen het model nog toepasbaar is. Deze grenzen kunnen ruimer zijn dan de grenzen waarop het model getoetst is. Deltares geeft hier ook een advies aan RWS voor de toepassing van het model in de primaire processen van RWS. 2.5 Uitlevering Na opname van het model in de modellenbibliotheek moet het gereed komen van het nieuwe model kenbaar worden gemaakt aan betrokkenen. De wijze waarop het model wordt uitgeleverd of verkrijgbaar is dient hier aangeven te worden. In dit deel wordt ook aangegeven welk model, door de oplevering van het nieuwe model, wordt vervangen. 2.6 Producten In dit onderdeel dient een opsomming van alle opgeleverde producten gegeven te worden, conform de opdracht en binnen de SLA-Modelinstrumentrium en Crisismanagement afspraken. Onder producten vallen alle modelonderdelen, dus programmatuur, modelschematisaties, rekenroosters, randvoorwaarden, procesmanagers/workflowmanagers en databases. Ook de rapportages worden hier benoemd. De naamgeving van de modelonderdelen, exclusief programmatuur, moet voldoen aan de naamgeving conventies zoals deze zijn vastgelegd in het document Naamgeving conventies modellen Rijkswaterstaat Versie 1.0 februari 2012 door I&M. Indien voor het betreffende model nog geen naamgeving is vastgelegd dient dit in nader overleg met RWS Waterdienst te worden vastgesteld. Op hoofdlijnen bestaat de naamgeving conventie t uit vier items gescheiden door een min (-) teken; <type model>-<gebied>-<project en/of situatie>-<versienummer>. Hieronder in iets meer detail weergegeven: Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 5

6 Model-Gebied-[Project][j##][_g]-v Model : naam van de programmatuur of type modelonderdeel Gebied : naam van het gemodelleerde gebied [Project] : optioneel: naam van het project [j##] : optioneel: j(jaar) van de gemodelleerde situatie [g] : generatie v : versienummer Bijvoorbeeld: waqua-maas-hr2006_4-v1 2.7 Beheer van de modellen In dit onderdeel moeten de specifieke beheerafspraken voor het model en/of programmatuur worden weergegeven. Uiteraard gelden de algemene afspraken van SLA Modelinstrumentarium en Crisismanagement. De locatie van de opslag en de wijze van beheer wordt hier ook weergegeven. 2.8 Referenties Op deze plaats kan worden verwezen naar de relevante achtergronddocumenten en naar de rapportages waarin de opgeleverde producten worden beschreven. 3 Betekenis van het Protocol van Overdracht Een model wordt alleen vrijgegeven voor een beoogde toepassing en in de modellenbibliotheek opgenomen nadat de besluitvorming conform het stappenplan in dit PvO is doorlopen. In het PvO staan de hoofdlijnen van de keuzen en worden de namen met versienummers van de onderdelen weergegeven. Voor de detaillering kan worden verwezen naar documenten waarin de betreffende informatie is opgenomen. Deltares geeft in het PvO ook een onderbouwd advies over het wel of niet toepassen van het aangeboden model en daarmee direct een advies over opname in de modellenbibliotheek en de catalogus. Het door Deltares aangeleverde PvO wordt door RWS conform het stappenplan in dit PvO doorlopen. In het stappenplan is de escalatieladder zoals beschreven in het Protocol Netwerkmodellen verwerkt. In het besluit over de toepassing van het model neemt RWS het advies van Deltares mee en gaat in het bijzonder in op de consequenties en de risico s voor de vier eerder genoemde primaire processen van RWS, te weten watermanagement, beheer onderhoud en ontwikkeling, aanleg, en beleidsondersteuning en advisering. Indien het besluit tot gebruik van het model positief uitvalt wordt het model, met de bijbehorende documenten, door Deltares in de modellenbibliotheek opgenomen en beschikbaar gesteld voor uitlevering ten behoeve van de beoogde toepassing. Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 6

7 4 Opstellen en behandeling van het Protocol van Overdracht Hieronder volgen de te doorlopen stappen bij het opstellen en afhandelen van het Protocol van Overdracht. Stap 1. Opstellen van het concept Protocol van Overdracht De ontwikkelaar van de programmatuur en/of de modelschematisatie van Deltares stelt het PvO op. Het is raadzaam om over de invulling van het PvO van een modelschematisatie de beheerder Modelschematisaties of Basisprogrammatuur van Deltares te consulteren. In elk geval wordt de naamgeving van de modellen met deze persoon afgestemd zodat de naamgeving aansluit op de naamgeving conventies. Stap 2: Review door Deltares van het concept Protocol van Overdracht Het ingevulde PvO gaat als concept naar de beheerder Modelschematisaties of Basisprogrammatuur van Deltares voor review en ter kennisgeving. De beheerder Modelschematisaties of Basisprogrammatuur controleert het PvO op consistentie en volledigheid, maar niet noodzakelijkerwijs op inhoud. Indien aanpassingen noodzakelijk zijn, koppelt de beheerder Modelschematisaties of Basisprogrammatuur deze terug aan de ontwikkelaar. Indien er onduidelijkheden zijn over de herkomst van het model of de opdrachtgever dan wordt dit door de beheerder Modelschematisaties of Basisprogrammatuur met RWS kortgesloten. Stap 3: Versturen van het concept Protocol van Overdracht Deltares verstuurt het concept PvO naar de functioneel beheerder (FB) van RWS waaronder het desbetreffende model valt. Stap 4: Behandelen van het concept Protocol van Overdracht Binnen 5 werkdagen reageert de FB van RWS op het concept PvO. Stap 4A: Aanpassing van het concept Protocol van Overdracht Afhankelijk van eventuele opmerkingen en aanvullingen past Delares het concept PvO aan. Dit proces herhaalt zich totdat de FB van RWS het concept accepteert. Hierbij heeft rechtstreeks contact tussen de opsteller van het PvO en de FB de voorkeur. Stap 4B: Versturen van het definitieve Protocol van Overdracht De SLA-Manager van Deltares stuurt het definitieve PvO aan de SLA-Manager van RWS Stap 5: Behandelen van het Protocol van Overdracht De SLA-Manager van RWS legt het PvO ter vaststelling voor aan de kaveltrekker, die gaat over het betreffende model. Bij akkoord stuurt de SLA-Manager van RWS het getekende PvO retour aan de SLA-Manager van Deltares. Daarmee is het PvO van Deltares door RWS geaccepteerd. In de volgende stappen wordt het proces, zoals het deels ook in het Protocol Netwerkmodellen benoemd is, verder uitgewerkt. Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 7

8 Stap 6: Beoordelen risico s volgens Protocol Netwerkmodellen De RWS WVL afdeling Modellen en Functioneel beheer (verder te noemen WVL-M&FB) beoordeelt samen met de inhoudelijk betrokkenen, mede op basis van het PvO, de bestuurlijke, juridische, maatschappelijke, politieke en financiële risico s van het nieuwe model voor de primaire processen van RWS. Daarbij wordt de Werkwijzer, en zonodig de escalatielijn, van het Protocol Netwerkmodellen (PNM) gehanteerd. Stap 7: Geen risico s volgens Protocol Netwerkmodellen Indien door de afdeling WVL-M&FB geen risico wordt gezien dan kan het model door de afdeling WVL-M&FB worden geaccepteerd voor de beoogde toepassing. Het model wordt door de afdeling WVL-M&FB opgenomen in Protocol Netwerkmodellen Werkwijzer en catalogus. Betrokkenen, gebruikers, en Deltares worden ingelicht door de afdeling WVL-M&FB. Het model wordt door Deltares opgenomen in de modellenbibliotheek en toegevoegd aan de lijst met beschikbare modellen op de website van de Helpdeskwater. Stap 8: Wel risico s volgens Protocol Netwerkmodellen Indien de afdeling WVL-M&FB samen met de inhoudelijk betrokkenen wel risico s signaleert dan wordt de HID van RWS WVL ingelicht. De HID van RWS WVL bepaalt of het noodzakelijk is om Groepsraad RWS, Bestuur RWS, DG RWS en/of DGRW in te lichten. Dit kan een tijdrovend proces zijn. Het uiteindelijke resultaat is samen te vatten in 3 mogelijkheden: 1. Het model wordt geaccepteerd voor de beoogde toepassing. 2. Het model moet worden aangepast voordat deze kan worden toegepast voor de beoogde toepassing 3. Het model wordt niet geaccepteerd voor de beoogde toepassing In alle gevallen worden na de beslissing de betrokkenen, de gebruikers en Deltares ingelicht door de afdeling WVL-M&FB. Optie 1 leidt direct tot opname in de Catalogus van het PNM en vrijgave van het model voor de beoogde toepassing. Het model wordt door Deltares opgenomen in de modellenbibliotheek met status vrijgave voor beoogde toepassing en het model wordt toegevoegd aan de lijst met beschikbare modellen op de website van de Helpdeskwater. Optie 2 leidt na aanpassing van het model en/of het PvO, tot opname in de catalogus van het PNM en vrijgave van het model voor de beoogde toepassing. Het model wordt door Deltares opgenomen in de modellenbibliotheek met status vrijgave voor beoogde toepassingen het model wordt toegevoegd aan de lijst met beschikbare modellen op de website van de Helpdeskwater. Optie 3. Het model wordt niet vrijgegeven voor beoogde toepassing en niet opgenomen in de catalogus van het PNM. Het model wordt door Deltares opgenomen in de modellenbibliotheek met status niet uitleverbaar voor beoogde toepassing. Opname in Protocol Netwerkmodellen - Werkwijzer en catalogus Indien een model is geaccepteerd voor een beoogde toepassing dan wordt door de FB in overleg met de beheerder van Protocol Netwerkmodellen Werkwijzer en catalogus de bijlage met de beschrijving van het model aangepast of aangevuld. De beheerder van de catalogus zorgt voor Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 8

9 een jaarlijkse uitgave (december) van de catalogus. Tussentijdse aanvullingen worden via de website van de Helpdeskwater kenbaar gemaakt aan de buitenwereld. Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 9

10 Grafische weergave Stappenplan Protocol van Overdracht Figuur 1. Grafische weergave stappenplan Protocol van Overdracht Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 10

11 Bijlage B: Voorbeeld Protocol van Overdracht Protocol van Overdracht Definitief, Versie 2, 5 november 2012 Project- Versie Datum Auteur Paraaf Review beheerder Paraaf Goedkeuring Paraaf nummer (ontwikkelaar, PL) Deltares / RWS-WD SLA-Managers nov Anke Becker David Kerkhoven Gerard Blom Martin Scholten Rolf van den Hoek 1. Woord vooraf N.v.t. 2. Onderbouwing van de verandering 1. De reden van de verandering Voor de Rijntakken, de Maas, de IJssel-Vechtdelta (IJVD) en de Rijn-Maasmonding (RMM) zijn al bijna 10 jaar verschillende WAQUA- en SOBEK-schematisaties in omloop. In beginsel wordt gestreefd naar uniformiteit binnen Rijkswaterstaat.In 2009 en 2010 is er door Deltares, in samenwerking met HKV en Alkyon, gewerkt aan een nieuwe generatie (5 de generatie) van WAQUA-modellen ten behoeve van de bepaling van de Hydraulische Randvoorwaarden 2011 voor de Rijn-Maas-Monding (RMM, voormalig Noordelijk Deltabekken ofwel NDB) en voor IJsselmeer-Vecht-IJsseldelta (IJVD). Aansluitend hierop dienen nu ook WAQUA- en SOBEK-modellen voor de Rijntakken conform deze werkwijze te worden gemaakt. Dit Protocol van Overdracht beschrijft de nieuwe WAQUA-modellen. In eerste instantie zijn er nieuwe basismodellen gemaakt en gekalibreerd en geverifieerd: - j95_5 (situatie 1995) - j93_5 (situatie 1993) Van deze basisschematisaties zijn vervolgens verschillende modellen afgeleid: - j12_5-v1 (actualisatie naar de situatie 2012) - beno12_5-v1 (een model voor Beheer en Onderhoud, inclusief actualisatie, vergunningen, Ruimte voor de Rivier en ervan uitgaand dat het Stroomlijn-project wordt uitgevoerd, dus met de vegetatie van 1997) - dmref12_5-v1 (is gelijk aan beno12_5-v1 en is het referentiemodel voor het Deltamodel) - benob12_5-v1 (actualisatie naar 2012 inclusief vergunningen en actuele vegetatie, dus de aanname dat Stroomlijn-project niet wordt uitgevoerd) 2. Het doel van de verandering - een nieuwe generatie van modellen (5 de generatie) die gebruik maken van de nieuwste inzichten, gebiedsgegevens en software (Baseline 5, Simona 2011) - een actueel model voor de Rijntakken - een model voor beheer en onderhoud vraagstukken zoals vergunningverlening - een referentiemodel voor opname in het Deltamodel Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 11

12 3. Een omschrijving van de verandering Ten opzichte van de voorgaande generatie is in de basismodellen de gebiedsbeschrijving (geometrie) aangepast (correctie van bekende fouten) en zijn andere methodieken gebruikt (omgang met de zomerbedbodem, afvoerafhankelijke zomerbedruwheden). Bovendien is de beschrijving van het stuwbeheer op de Nederrijn-Lek verbeterd. 4. Het effect van de verandering. Indien er meerdere veranderingen tegelijkertijd zijn doorgevoerd moet het effect van de verschillende veranderingen afzonderlijk en cumulatief in beeld worden gebracht. Dus aparte beschrijvingen van de effecten voor programmatuur, resolutie, schematisatie, schematisatie methode, randvoorwaarden, parameters. Daarnaast een beschrijving van het totale effect van alle veranderingen. Om het effect van de verandering inzichtelijk te maken is een uitgebreide verschilanalyse uitgevoerd. De resultaten daarvan staan in detail beschreven in Crebas (2012). De belangrijkste conclusies zijn: - De verandering in programmatuur heeft maar een beperkt effect (enkele mm). - De resolutie van het rooster is niet veranderd ten opzichte van de voorgaande generatie modellen. - schematisatie en schematisatiemethode: De schematisatie van het basismodel baseline/waqua-rijn-j95_5 is op vele tientallen locaties verbeterd ten opzichte van de voorgaande schematisatie, j95_4. Beyer (2012) beschrijft de verbeteringen in detail. Belangrijke verschillen zijn: Het verschil tussen de oude singlebeam- en de modernere multibeam-meetmethode is op een andere manier gecorrigeerd. De winterbedruwheden zijn afkomstig van de herziene ecotopenkartering Er wordt gebruik gemaakt van afvoerafhankelijke zomerbedruwheden. De verschillen door het corrigeren van de schematisatie en door nieuwere schematisatiemethodes zijn in één stap geanalyseerd. Ze liggen op alle takken tussen de +/- 5 cm. - De randvoorwaarden zijn alleen veranderd op de benedenrand van de Lek en de Waal/Boven Merwede. Hier zijn nieuwe Qh-relaties afgeleid met het WAQUAmodel rmm-j12_5-v1 (en, voor het B&O-model, met rmm-beno12_5-v1). De Qhrelaties verschillen duidelijk van de oude relaties. De verschillen worden veroorzaakt door het verschil in model (WAQUA versus SOBEK) waarmee de Qhrelaties zijn bepaald. Op de benedenrand van de Waal leidt dit tot een verlaging van de waterstanden (ca. 10 cm bij maatgevende omstandigheden in de actuele situatie). Op de benedenrand van de Lek stijgen de waterstanden (ca. 25 cm bij maatgevende omstandigheden in de actuele situatie). Op beide takken werkt dit effect door naar bovenstrooms maar beïnvloedt niet de afvoerverdeling. - De verandering van modelparameters is niet apart onderzocht omdat maar een beperkt effect wordt verwacht. Er is immers maar een parameter-waarde aangepast (het maximale aantal iteraties in de impulsvergelijking Itermom, zie ook beschrijving van de modelonderdelen, punt 8) In het Rijntakken-model ontstaan waterstandsverschillen tussen schematisaties direct door veranderingen die de waterstand beïnvloeden en indirect door verschillen in de afvoerverdeling over de verschillende takken. Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 12

13 5. Leidt de verandering tot een zodanige wijziging van de kalibratie-resultaten dat er opnieuw gekalibreerd moet worden? Ja, de modellen zijn opnieuw gekalibreerd. Er is op drie verschillende afvoerbereiken gekalibreerd. De kalibratie heeft plaatsgevonden voor een periode op en rond het hoogwater De verificatie is gedaan met een periode rond het hoogwater Consequentie van de verandering voor het huidige model en voor toekomstige modellen Het nu gerealiseerde model kan het huidige model ( 4 de generatie ) vervangen als basismodel voor toekomstige actualisaties van modellen voor dit gebied. De opzet conform de Baseline-methodiek maakt dit mogelijk. Het nu opgeleverde 5 de generatie model kan niet worden ingezet in het programma Ruimte voor de Rivier. 7. Het effect van het veranderde model op de relaties ten opzichte van de andere basismodellen. De 5 de generatie modellen van de Rijntakken sluiten qua rooster, geometrie en software aan bij de 5 de generatie modellen van de Rijn-Maasmonding en het IJsselmeer-Vechtdelta. Ten opzichte van de 4 de generatie modellen is de relatie tussen de modellen voor verschillende beheersgebieden van RWS daarmee duidelijk verbeterd. 3. Modelonderdelen Voor het opnemen van het model in de modellenbibliotheek worden in deze paragraaf de model-onderdelen beschreven. De modellen bestaan uit een aantal verschillende onderdelen, die hieronder nader beschreven worden: 1. programmatuur Baseline: versie voor toekomstig gebruik 1 WAQUA: versie SIMONA 2011 patch 8 2. resolutie, het te gebruiken rooster WAQUA: rijn40m_5.rgf, dit rooster heeft een lengtestap van ongeveer 40 m. De breedte varieert tussen 10 en 40 meter. In de overlapgebieden met het RMM-model en het IJVDmodel zijn de roosters identiek. 3. schematisatie, afbeelding van de werkelijkheid op het rooster, en schematisatie-methode De schematisatie van de basismodellen j95_5 en j93_5 zijn aangeleverd door RWS-ON. Deze modellen bevatten de gecorrigeerde zomerbedbodem van respectievelijk 1995 en Dat betekent dat de zomerbedbodem is afgeleid van singlebeam-metingen, waarvan als correctie voor het verschil tussen de oude singlebeam- en de modernere multibeammeetmethode een constante waarde is afgetrokken (-15 cm). Deze bodem wordt beschouwd als multibeam-bodem De winterbedruwheden zijn afkomstig van de herziene ecotopenkartering Zie rapportage (Becker, 2012a) voor details. 1 Bij de modelontwikkeling en kalibratie was de softwareontwikkeling van Baseline nog niet afgesloten. Voor kalibratie en verificatie zijn de basismodellen opgebouwd met een oudere versie ( ). Later zijn de basismodellen vertaald naar versie Daardoor ontstaan kleine verschillen, die acceptabel zijn. Toekomstige gebruikers wordt aanbevolen om versie te gebruiken. Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 13

14 In de afgeleide modellen is de zomerbedbodem geactualiseerd naar recentere metingen (multibeam) en zijn nieuwere ecotopenkarteringen gebruikt. Zie rapportage (RoyalHaskoningDHV, 2012) voor details. 4. randvoorwaarden Voor de kalibratie en verificatie zijn metingen als randvoorwaarden gebruikt: waterstanden op de benedenranden en afvoeren op de bovenrand en als laterale toestroom. De gegevens zijn afkomstig van RWS-ON. Zie rapportage (Becker, 2012a) voor details. Voor gebruik van de modellen voor scenarioberekeningen zijn Q-h-relaties bepaald voor de benedenranden. 5. een onderbouwing van de keuze van belangrijkste modelparameters turbulentieviscositeit = 1.0 m²/s, welke consistent is gekozen met de overige riviermodellen (Maas, RMM en IJVD). Dit is dezelfde waarde als voor de 4 de generatie modellen. de waarde van Itermom is gewijzigd van 2 naar 8, conform de aanbevelingen vanuit de programmatuur ontwikkelingen Zomerbed-ruwheden variëren per ruwheidssectie, waarbij β = 2.5 constant gehouden is en alleen α varieert per sectie. Zomerbed-ruwheden zijn bepaald middels OpenDA voor drie afvoerniveaus. Zie voor details de rapportage (Becker, 2012a). modelparameters zijn voor de kalibratie ingesteld en daarna niet gewijzigd 6. de gebruikte proces/workflow manager en databases N.v.t. Het is bij oplevering nog niet bekend binnen welke workflow manager het model zal worden toegepast. 7. de gevolgde kalibratie- en verificatie-procedure en de resultaten van deze procedure Het Rijntakken-model is gekalibreerd op drie verschillende rivierafvoeren behorend bij een periode op en rond het hoogwater van De ruwheid van het zomerbed wordt gebruikt om de waterstanden af te regelen. De berekende waterstanden komen over het algemeen heel goed overeen met de metingen. Alleen in het middelste afvoerbereik worden op de IJsselkop ca. 30 cm te hoge waterstanden berekend. Dit werkt door op het Pannerdensch Kanaal. Deze afwijking is geaccepteerd omdat binnen de gewenste marges voor takafvoeren en zomerbedruwheden geen verbetering mogelijk was. Door het gebruik van afvoerafhankelijke ruwheden worden de waterstanden over een groot bereik van afvoeren heel goed berekend. Dit is een duidelijke verbetering ten opzichte van de 4 de generatie modellen, die alleen op de top van het hoogwater gekalibreerd zijn. Zie rapportage (Becker, 2012a en b) voor details. Deltares heeft zich bij de kalibratie en verificatie van de Rijntakken-modellen gefocussed op de reproductie van gemeten waterstanden en de afvoerverdeling over de verschillende riviertakken. Er is niet gekeken naar snelheden of de afvoerverdeling tussen zomer- en winterbed. De effecten van maatregel-pakketten zoals Ruimte voor de Rivier, HS/AO, vergunningen en actualisatie zijn geverifieerd. Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 14

15 8. voor welk doel en binnen welke grenzen het model getoetst is De kalibratie en verificatie heeft plaatsgevonden voor een afvoerbereik van circa m³/s tot m³/s bij Lobith. Berekeningen met kleinere of hogere afvoeren zijn als extrapolatie te beschouwen. Bij elke berekening voor het gebied rond de IJsselkop met afvoeren tussen ongeveer m³/s en m³/s bij Lobith is aandacht nodig, omdat de berekende waterstanden niet goed zijn. 4. Gebruik van de modellen RWS kan de modellen voor de volgende primaire processen gebruiken: 1. Watermanagement, operationele toepassingen Met inachtneming van bovengenoemd voorbehoud 2. Beheer en onderhoud van het beheersgebied Vergunningverlening, effectbepaling van maatregelen 3. Aanleg Nieuwe aanleg projecten indien deze geen relatie hebben met lopende aanlegprojecten 4. Beleidsondersteuning verkenning Bijvoorbeeld studies in het kader van het Deltamodel en WTI Deltares heeft het model niet ontwikkeld t.b.v. van onderstaande toepassingen en maakt zodoende een voorbehoud ten aanzien van de inzet van het model voor de volgende toepassingen: Morfologische studies Scheepvaartbegeleiding-doeleinde Inundatieberekeningen Stofverspreidingsstudies Operationeel waterbeheer van sluizen en stuwen Berekening van waterverdelingsstudies 5. Uitlevering Het model zal na acceptatie door RWS-WD en RWS-ON worden opgenomen in de modellenbibliotheek van RWS bij Deltares. Van hieruit kan het model aan RWS en derden, welke in opdracht van RWS werken ter beschikking worden gesteld. 6. Producten Opgeleverde modellen: 1. waqua-rijn-j93_5-v1 2. waqua-rijn-j95_5-v1 3. waqua-rijn-j12_5-v1 4. waqua-rijn-beno12_5-v1 5. waqua-rijn-benob12_5-v1 6. waqua-rijn-dmref12_5-v1. Dit model is identiek aan waqua-rijn-beno12_5-v1 Opgeleverde Baseline-bomen (Baseline 5): 1. Baseline-rijn-j95_5-v1 2. Baseline-rijn-j93_5-v1 3. Baseline-rijn-j12_5-v1 4. Baseline-rijn-beno12_5-v1 5. Baseline-rijn-benob12_5-v1 6. Baseline-rijn-dmref12_5-v1. Deze Baseline-boom is identiek aan Baseline-rijn-beno12_5-v1. Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 15

16 Maatregellijsten: 1. maatregellijst-rijn-j95_5-j93_5-v1 2. maatregellijst-rijn-j95_5-j12_5-v1 3. maatregellijst-rijn-j95_5-j12veg97_5-v1 4. maatregellijst-rijn-vgn12_5-v1 5. maatregellijst-rijn-hsao12_5-v1 6. maatregellijst-rijn-rvdr12_5-v1 Maatregelen: 1. Bij maatregellijst-rijn-j95_5-j93_5-v1behoren 2 maatregelen (zie rapportage: Becker, 2012a en 2012b). Deze zijn opgeleverd in Baseline Bij maatregellijst-rijn-j95_5-j12_5-v1behoren 119 maatregelen (zie rapportage: RoyalHaskoningDHV, 2012). Deze zijn opgeleverd in Baseline Bij maatregellijst-rijn-j95_5-j12veg97_5-v1 behoren 116 maatregelen (zie rapportage: RoyalHaskoningDHV, 2012). Deze zijn opgeleverd in Baseline Bij maatregellijst-rijn-vgn12_5-v1 behoren 324 maatregelen (zie rapportage: RoyalHaskoningDHV, 2012). Deze zijn opgeleverd in Baseline Bij maatregellijst-rijn-hsao12_5-v1 behoren 11 maatregelen (zie rapportage: RoyalHaskoningDHV, 2012). Deze zijn opgeleverd in Baseline Bij maatregellijst-rijn-rvdr12_5-v1 behoren 38 maatregelen (zie rapportage: RoyalHaskoningDHV, 2012). Deze zijn opgeleverd in Baseline Beheer van Modellen De schematisaties worden bij Deltares in het kader van Beheer en Onderhoud Modelschematisaties RWS gearchiveerd in Subversion en op aanvraag beschikbaar gesteld aan derden. Voorafgaand aan het ter beschikking stellen wordt eerst toestemming gevraagd aan RWS-WD en RWS Dienst Oost Nederland (contactpersoon). 8. Referenties Details over de modellen en de gebruikte software zijn te vinden in de rapportages: Becker, A. (2012a): Rijn-modellen 5de generatie.modelopzet, kalibratie en verificatie. Deltaresrapport Becker, A. (2012b): Rijn-modellen 5de generatie.bijlagen WAQUA. Deltares-rapport Beyer, D. (2012): Basisgegevens j95_5 en j93_5. Memo van RWS Oost-Nederland van 28 september Crebas, J. (2012): Verschilanalyse Rijntakken. Deltares-rapport RoyalHaskoningDHV (2012): Rapportage nieuwe Baseline- en WAQUA-schematisaties Rijntakken RoyalHaskoningDHV-rapport 9X3639.A0. Kopie aan David Kerkhoven, Martin Scholten Protocol van Overdracht versie 2.0 maart 2013 pagina 16