ACCOMPLISH studie: naleving van handhygiene in Nederlandse ziekenhuizen. Ed van Beeck Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC

Transcriptie

1 ACCOMPLISH studie: naleving van handhygiene in Nederlandse ziekenhuizen Ed van Beeck Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC

2 ACCOMPLISH studie Actively Creating COMPLIance Saving Health ZonMw project, Afdelingen Maatschappelijke Gezondheidszorg ( Dr Ed van Beeck, dr Vicki Erasmus) en Medische Microbiologie en Infectieziekten (Prof. Dr. Greet Vos), Erasmus MC Ontwikkeling en evaluatie van een interventiepakket ter verbetering handhygiene en vermindering ziekenhuisinfecties

3

4

5

6

7 Perform hand hygiene (WHO guidelines 2008 ): n before and after having direct contact with patients n after removing gloves n before handling an invasive device for patient care n after contact with body fluids etc n if moving from contaminated to clean during patient care n after contact with inanimate objects in vicinity of patient

8 Voor de ACCOMPLISH studie: onderzoek naar factoren die handhygiëne beïnvloeden (Erasmus 2007/2008) Gedrags- en omgevingsfactoren van (non)compliance handhygiëne: Hoe hoog is de compliance? Welke factoren zijn er? In welke mate beïnvloeden zij het gedrag? Opzet studie: 24 ziekenhuizen verspreid over Nederland Academisch, Topklinisch, Groot & Klein perifeer 2 afdelingen: IC en heelkunde verpleegafdeling Zorgverleners die direct patiëntencontact hebben

9 Compliance rates 4676 observatiemetingen; 402 zorgverleners; 24 ziekenhuizen Chirurgie 2341, ICU 2335 momenten Overall compliance Handhygiëne in 910/4676 momenten; overall compliance rate Vicki Erasmus, 2007/ % (18-21%) Per soort zorgmoment Voor contact met patiënt: 37/1659 = 2% (2-3%) Na contact met patiënt: 740/2407= 31% (29-33%)

10 Resultaten: vervolg eobserveerde compliance overall, per unittype, ziekenhuisstype, beroep en oment. Compliance HH uitgevoerd HH nodig % (95% CI) Overall ,5% (18-21) Soort afdeling: ICU % (16-19) Chirurgische verpleegafdeling % (20-23) Soort ziekenhuis: UMC ,9% (13-19) Top klinisch ,9% (17-21) Groot perifeer ,4% (14-18) Klein perifeer ,0% (20-25) Beroep: Artsen ,2% (17-25) Verpleegkundigen ,3% (18-20) Soort contact: Startzorg % (1-3) Voor lichamelijk onderzoek % (0-5) Voor wassen van patiënt % (0-5) Voor wondbehandeling % (0-4) Voor kleine ingreep % (0-13) Voor invasieve procedure % (0-72) Afronding zorg % (38-43) Na lichamelijk onderzoek % (12-27) Na wassen van patiënt % (15-30) Na verschonen bed % (9-25) Na wondbehandeling % (13-29) Na direct contact objecten % (0-1) omgeving Na direct contact lich vloeistoffen % (15-26) Na verwijderen van % (22-30) handschoenen Van vies naar schoon % (9-18) Voor contact met patiënt % (2-3) Na contact met patiënt % (29-33)

11 abel 1: Geobserveerde compliance overall, per unittype, ziekenhuisstype, beroep en ntactmoment. Compliance Resultaten: na zorg HH uitgevoerd HH nodig % (95% CI) Overall ,5% (18-21) 1: Geobserveerde compliance overall, per unittype, ziekenhuisstype, beroep en tmoment. Compliance Soort afdeling: ICU % (16-19) HH uitgevoerd HH nodig % (95% CI) Overall ,5% (18-21) Soort afdeling: ICU Chirurgische verpleegafdeling % (16-19) % (20-23) Chirurgische verpleegafdeling % (20-23) Soort UMC Soort ziekenhuis: ,9% (13-19) Top klinisch ,9% (17-21) Groot UMC perifeer ,9% 16,4% (13-19) (14-18) Klein perifeer ,0% (20-25) Beroep: Artsen Top klinisch ,9% 21,2% (17-21) (17-25) Verpleegkundigen ,3% (18-20) Soort Groot contact: perifeer ,4% (14-18) Startzorg % (1-3) Voor lichamelijk onderzoek % (0-5) Voor Klein wassen perifeer van patiënt ,0% 2% (20-25) (0-5) Voor wondbehandeling % (0-4) Voor kleine ingreep % (0-13) Voor Beroep: invasieve procedure % (0-72) Afronding zorg % (38-43) Na lichamelijk Artsen onderzoek ,2% 19% (12-27) (17-25) Na wassen van patiënt % (15-30) Na verschonen bed % (9-25) Na wondbehandeling Verpleegkundigen ,3% 21% (13-29) (18-20) Na direct contact objecten % (0-1) omgeving Na direct Soort contact contact: lich vloeistoffen % (15-26) Na verwijderen van % (22-30) handschoenen Startzorg % (1-3) Van vies naar schoon % (9-18) Voor lichamelijk onderzoek % (0-5) Voor wassen van patiënt % (0-5) Voor wondbehandeling % (0-4) Voor contact met patiënt % (2-3) Na contact met patiënt % (29-33)

12 Waaarom is adequate handhygiene toch zo moeilijk? Handhygiëne is een vorm van gedrag Diverse determinanten: Welke zijn er? In welke mate beïnvloeden zij het gedrag? Je moet eerst weten wat erachter zit om het gedrag te kunnen veranderen.

13 Theory of Planned Behaviour (TPB) Ajzen 1991 Attitude Sociale norm Intentie Gedrag (uitkomstmaat) Ervaren gedragscontrole

14 TPB+ model voor handhygiene gedrag (Erasmus 2012) Attitude (+ kennis, risicoperceptie) Gewoonte Sociale norm Intentie Gedrag (uitkomstmaat) Ervaren gedragscontrole Omgeving

15 Determinanten van non-compliance naar beroepsgroep-1 Artsen Verpleeg kundigen Medisch studenten Kennis + Risico perceptie + ( ernst infectie voor zorgverlener) + (ernst infectie voor patient) Gewoonte + + +

16 Determinanten van non-compliance naar beroepsgroep-2 Artsen Verpleeg kundigen Medisch studenten Attitude + ( outcome beliefs) Sociale Norm + (descriptieve norm) Ervaren gedrags controle + +

17 Invloed omgeving op gedrag (1) (Keizer, Lindenberg, Steg, 2008) Vraag: hoeveel procent gooit flyer op de grond? Geen graffiti (N= 77) : 33% Graffiti (N=77): 69%

18 Invloed omgeving op gedrag (2) (Lindenberg, 2011) Crossnormeffect : een normovertreding van de een, veroorzaakt ook overtreding van een andere norm door een ander. Belangrijk: er is een top-down effect. Mensen met hogere status die zich niet aan normen houden, hebben een grotere invloed op spreiding van de normovertreding. Er is ook een bottom-up effect. Voorbeeld: schoonmaken (vooral zichtbaar schoonmaken), verhoogt de kans dat andere mensen zich aan andere normen houden.

19 Als je ergens voor het eerst komt en niemand desinfecteert zijn handen, ja dan kopieer je dat gewoon. Je denkt dat is wat zij doen dus het zal wel goed zijn zo

20 Hoe kun je het gedrag dan verbeteren? Kennis: Zorg voor input op juiste niveau Faciliteren: maak het zo makkelijk mogelijk. Voorzieningen functioneel én aantrekkelijk voor gebruik (stimuleer de goede gewoonten en verhoog ervaren gedragscontrole) Monitoring, feedback en beloning: terugkoppeling van gedrag. Beloning van goed gedrag. (attitude, sociale norm, risicoperceptie) Team training: hoe gaan we met elkaar om? Hoe gaan we samen het doel behalen? (sociale norm) Rolmodellen en steun uit alle lagen. (Sociale norm)

21 ACCOMPLISH studie Cluster randomized trial 15 interventie afdelingen ( 7 ziekenhuizen) 15 controle afdelingen (9 ziekenhuizen) ACCOMPLISH interventie pakket vs usual care Primaire uitkomstmaat: handhygiene compliance

22 2011 Feb 12 Mrt 12 Okt 12 Mrt 13 Mei 13 Okt 13 = Interventie experimentele groep = Interventie controle groep = Prevalentie meting = Vragenlijst = Observatie compliance

23 Het ACCOMPLISH interventiepakket Automatische handalcoholdispensers met elektronische feedback Monitoring en feedback van prestaties E learning: kennis training en action planning Sociale teamtrainingen

24 Handalcoholvoorzieningen

25 Monitoring, feedback en beloning

26 Kennis training en action planning

27 Sociale teamtraining: 1

28 Sociale teamtraining-2

29 Sociale teamtraining: 3 Hoe zorgen we ervoor dat er continue aandacht blijft voor handhygiëne? Hoe voorkomen we dat we terugvallen in oud gedrag (onze oude manier van benaderen/handelen)? Welke obstakels denken we (nog) tegen te komen? En hoe gaan we die aanpakken?

30 Teamtraining

31 ACCOMPLISH plus- pakket Achtergrond - ZonMW: VIMP (verspreidings- en implementa9e impuls) - Aanbieden ACCOMPLISH plus- pakket aan 3 ziekenhuizen Doel - Overdracht van kennis en vaardigheden à Borgen van de interven9e in het deelnemende ziekenhuis Het ACCOMPLISH plus- pakket is een uitbreiding van het bestaande pakket

32 ACCOMPLISH plus- pakket Resultaat Ziekenhuis beschikt over: - sociale teamtrainers - medewerkers met verworven vaardigheden om handhygiëne te monitoren (en feedback te verzorgen) - instrumenten om handhygiëne te monitoren - een geaccrediteerde e- learning module voor artsen en verpleegkundigen - een handleiding voor de uitvoering van de ACCOMPLISH interven9e

33 Referenties Erasmus, V., W. Brouwer, et al. (2009). "A qualitative exploration of reasons for poor hand hygiene among hospital workers: lack of positive role models and of convincing evidence that hand hygiene prevents cross-infection." Infect Control Hosp Epidemiol 30(5): Erasmus et al. Improving hand hygiene behavior of nurses using action planning: a pilot study in the ICU and surgical ward. J Hosp Infect 2010;Oct; 76(2): Erasmus et al. The ACCOMPLISH study. A cluster randomized trial on the cost-effectiveness of a multicomponent intervention to improve hand hygiene compliance and reduce health care associated infections. BMC Public Health 2011; 11: 721 Huis A et al. Impact of a team and leaders-directed strategy to improve nurses' adherence to hand hygiene guidelines: a cluster randomised trial. Int J Nurs Stud Apr;50(4):464-74