20% van uw leerlingen. twijfelt weleens

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "20% van uw leerlingen. twijfelt weleens"

Transcriptie

1 20% van uw leerlingen twijfelt weleens

2 SchoolsOUT is een samenwerking tussen de Nijmeegse scholen voor Voortgezet onderwijs, GGD regio Nijmegen, gemeente Nijmegen en de Nijmeegse homobelangenorganisaties COC en DITO.

3 SchoolsOUT! De school zou een prettige en veilige plek moeten zijn voor alle leerlingen en medewerkers. SchoolsOUT, voorheen het Nijmeegse Traject Voortgezet onderwijs en homoseksualiteit, ondersteunt daarom sinds 2002 scholen voor voortgezet onderwijs om tolerantie te vergroten rondom homoseksualiteit en seksuele diversiteit. Schools OUT is een samenwerking tussen de Nijmeegse scholen voor Voortgezet onderwijs, de GGD, de gemeente Nijmegen en de Nijmeegse homobelangenorganisaties COC en DITO. In Nijmegen gaan circa jongeren van jaar naar het voortgezet onderwijs. In de puberleeftijd denkt 20% van de jongeren over seks met iemand van hetzelfde geslacht. Zo n 10% experimenteert hier soms ook mee. Ook in Nijmegen zal 7-10% ( leerlingen) zich op dit moment of later homo, lesbisch of biseksueel noemen, zo n 20% (4000 jongeren) is hierover in dubio. Aanleiding voor de start van het Traject Voortgezet onderwijs en homoseksualiteit was onder andere een Nijmeegs onderzoek 1 dat aantoonde dat de heteronorm in het onderwijs zo overheersend is, dat er weinig tot geen ruimte is voor andere seksuele gerichtheid. Ook uit ander onderzoek is bekend dat homoseksuele, lesbische en biseksuele jongeren (vanaf nu meestal holebi-jongeren genoemd) vaker leerproblemen hebben en vaker melding maken van psychosociale problematiek (eenzaamheid, depressie, suïcidaliteit) 2. Ongeveer 50% van alle Nijmeegse jongeren (GGD Monitor EMOVO 2007) geeft aan dat je het op school beter niet kunt vertellen (of ze weten niet zeker of dat kan) als je homo of lesbisch bent. 1 op de 10 Nijmeegse jongeren zegt de vriendschap op als de beste vriend(in) homo/lesbisch blijkt te zijn. Gelukkig blijkt ook uit dit onderzoek dat Nijmeegse scholen het relatief goed doen op het gebied van tolerantie ten opzichte van holebi s, doordat er meer aandacht is voor seksuele diversiteit op school. Onderzoek toont aan dat niet alleen holebi-jongeren lijden onder homofobie, maar dat homonegativiteit ook een vijandig klimaat creëert voor jongeren die zichzelf als heteroseksueel zien. Het blijkt dat bijvoorbeeld anti gay -taalgebruik (zoals elkaar homo noemen) al genoeg is om ervoor te zorgen dat alle leerlingen last hebben van rigide en intolerante oordelen en verwachtingen over eigen gevoelens, gedrag en gender-rol 3. 5

4 Het doel van SchoolsOUT is dan ook om: Wat biedt SchoolsOUT?: een gunstig schoolklimaat te creëren voor de acceptatie van seksuele diversiteit bij docenten, medewerkers, leerlingen en ouders, pesten, discriminatie en uitsluiting op grond van (vermeende) homoseksualiteit structureel tegen te gaan dit in algemeen schoolbeleid te borgen SchoolsOUT faciliteert en ondersteunt scholen met: deskundig advies en praktische ondersteuning bij het maken en uitvoeren van het beleid, passend bij de specifieke wensen en cultuur van de school. SchoolsOUT richt zich hierbij op de hele schoolpopulatie; medewerkers en leerlingen. de SchoolsOUT Menukaart met regionale activiteiten en interventies op het gebied van educatie, zorg, zichtbaarheid en beleid. Een school waar homoseksualiteit gewoon is, doet meer dan een les voor leerlingen verzorgen. een op de regio gerichte website waar medewerkers tips vinden om homoseksualiteit te integreren in het lesprogramma en leerlingen boeken, films, muziek, folders, websites en ideeën kunnen vinden hoe je homoseksualiteit op school bespreekbaar kunt maken. Homoseksualiteit is verweven met alle aspecten van het schoolleven. Dan is het pas gewoon! 1 Overbeek, Nique van & Renkens, José (1998), De heteroseksuele school) 2 Steeds gewoner, nooit gewoon. Acceptatie van homoseksualiteit in Nederland, Sociaal Cultureel Planbureau Epstein: 2001, Espelage en Swearer: 2008, Swearer et al SchoolsOUT werkt hier samen met scholen aan door Kennis, inzicht en vaardigheden van leerlingen, docenten en medewerkers te vergroten. Hierdoor worden vooroordelen, discriminatie en overheersende vanzelfsprekendheid van de heteronorm zichtbaar en kunnen ook worden tegengegaan Op school te zorgen voor structurele steun voor en solidariteit met holebileerlingen en medewerkers. En ook met degenen die hierover nog in dubio zijn en mensen die nauw betrokken zijn bij holebi s, zoals bijvoorbeeld kinderen van homoseksuele ouders. In 2008 tekenden alle Nijmeegse scholen voor Voortgezet Onderwijs en de gemeente Nijmegen het Convenant Traject Voortgezet onderwijs en homoseksualiteit, in aanwezigheid van minister Plasterk. Nijmegen loopt met SchoolsOUT voorop in Nederland als het gaat om structurele aandacht voor seksuele diversiteit binnen het Voortgezet Onderwijs! inleiding 6 7

5 INHOUDS OPGAVE Inhoudsopgave: Inleiding 05 Waarom een Menukaart? kenmerken van een veilige school voor holebi s 12 Basis menukaart 14 Tekst Convenant - Traject Voortgezet Onderwijs en Homoseksualiteit 16 Roze sociale kaart 18 Websites met informatie 22 Roze leeslijst 24 Roze filmlijst 28 Meer lezen voor onderwijspersoneel - informatie en onderzoek over homojongeren en tips voor beleid 32 Interactieve workshops voor leerlingen en medewerkers 34 Menukaarten: Menu 1: Beleid, regels en handhaving 40 Menu 2: Educatie 50 Menu 3: Zorg, begeleiding en signalering 60 Menu 4: Zichtbaarheid 66 inhoudsopgave 8 9

6 Waarom een Menukaart? Hoe kiezen? Er zijn via SchoolsOUT veel activiteiten voor scholen beschikbaar. Deze zijn samengebracht in deze menukaart; zodat overzichtelijk en gemakkelijk te vinden is wat uw school zou kunnen doen om aandacht voor homoseksualiteit en seksuele diversiteit structureel te maken. Deze menukaart is ingericht in vier menu s; Schoolbeleid en regelgeving, Educatie, Zorg en signalering en Zichtbaarheid. Zie hieronder voor meer uitleg over de menukaart. De helpt bij het maken van keuzes. Er zijn veel activiteiten beschikbaar die een bijdrage kunnen leveren aan de verbetering van sociale veiligheid van holebi s. We hebben ze samengebracht in deze menukaart. Het werkt het best als er tegelijkertijd op verschillende terreinen interventies worden ingezet. Dan versterken de activiteiten elkaar. Menu 1: Beleid en regelgeving: Dit menu biedt aangrijpingspunten voor de structurele inbedding van aandacht voor homoseksualiteit en seksuele diversiteit binnen het bredere schoolbeleid rond diversiteit en omgangsvormen. SchoolsOUT ondersteunt en adviseert u bij het opstellen van beleid en hoe de vertaalslag van beleid op papier naar uitvoering in de praktijk goed te kunnen maken. Advies: Start met de basis en borging Ons advies is te starten met een aantal activiteiten uit het basismenu (zie pagina 15). Dit menu geeft overzicht van de activiteiten die minstens ingezet moeten worden om tot een samenhangend beleid te kunnen komen. Het gaat om grotere en kleinere activiteiten. U kunt deze in één keer naast elkaar starten. U kunt ook kiezen voor een groeimodel waarbij de basis na een paar jaar volledig ingevoerd is. Wat u ook kiest: maak in ieder geval per activiteit meteen ook plannen voor de borging daarvan. U bent er dan van verzekerd dat elke generatie leerlingen deze activiteit jaarlijks aangeboden krijgt. 02 Daarna Daarna zijn er in de vier volgende menu s vele mogelijkheden om de basis uit te breiden. Deze suggesties zijn ook heel bruikbaar als u ideeën zoekt voor een project, een werkweek, een onderwerp voor een profielwerkstuk, een training voor collega s etc. Menu 2: Educatie: Welk vak ook gegeven wordt, er zijn altijd aanknopingspunten te vinden om aandacht te besteden aan seksuele diversiteit. SchoolsOUT biedt concrete suggesties, Nijmeegse of landelijke lespakketten, leswijzers en andere voorbeelden. U kunt ook denken aan interactief theater, workshops of voorlichtingen over homoseksualiteit. Menu 3: Zorg: signalering en begeleiding: Dit menu biedt mogelijkheden voor de zorgstructuur op school om kennis op te doen over seksuele diversiteit en kwesties hieromtrent goed te kunnen begeleiden. SchoolsOUT richt zich op schoolmaatschappelijk werk, vertrouwenspersonen, mentoren en zorgcoördinatoren en geeft advies waar nodig. Menu 4: Zichtbaarheid: De cultuur, sfeer, voorzieningen, lesinhouden en projecten op school en het (voorbeeld)gedrag van het schoolpersoneel hebben grote invloed op leerlingen. Dat homoseksualiteit zichtbaar normaal is op scholen, is niet vanzelfsprekend en vergt soms extra, maar niet altijd ingewikkelde, inspanningen. SchoolsOUT biedt ideeën en faciliteert schoolinitiatieven om seksuele diversiteit in school zichtbaar te maken. Tot slot: Op maat Mogelijk zoekt u een activiteit die niet op de menukaart staat. Of u wilt een bepaalde activiteit uitvoeren maar het is nodig om deze wat meer op maat van de school te maken. Neem dan contact op met de coördinator van SchoolsOUT. Er is veel mogelijk. En vooral: begeleiding op maat: Per school(locatie) kijkt SchoolsOUT wat aansluit bij de behoeftes en wensen van de school. In gesprekken wordt gekeken waar de school zich bevindt en welke stappen er al zijn gezet. SchoolsOUT sluit aan bij de sterktes van de school en biedt mogelijkheden om deze verder te vergroten. waarom een menukaart? 10 11

7 10 kenmerken van een veilige school voor holebi s. 10 kenmerken van een veilige school voor holebi s Er is een schoolbeleid met duidelijke gedragsregels en een goede handhaving daarvan Het beleid wordt consequent uitgedragen zowel mondeling als op schrift (bijvoorbeeld: in het schoolboekje, het pestprotocol, de folder van de vertrouwenspersonen, in uw visie op discriminatie, bij het werven van personeel, in het inwerkprotocol) Er is onderlinge sociale steun door en voor onderwijspersoneel, hierin wordt het team regelmatig getraind Het personeel heeft een open houding en besteedt daar in trainingsbijeenkomsten of teamwerk regelmatig aandacht aan De school heeft een klachtenprocedure en -commissie en een vertrouwenspersoon: beiden zijn bij iedereen bekend Het is mogelijk om incidenten te registreren op homoseksualiteit De zorgstructuur is in staat tot signalering en begeleiding van leerlingen met problemen / vragen op gebied van seksuele gerichtheid. Leden van de zorgstructuur worden daar regelmatig in (bij)geschoold Binnen educatie is er expliciete en impliciete aandacht voor seksuele diversiteit. Elke leerling komt deze aandacht op verschillende momenten in de schoolcarrière en vanuit meerdere vakken tegen Bij educatie wordt ook gebruik gemaakt van interactief theater en/of voorlichting door ervaringsdeskundigen (COC - voorlichtingsgroep) Seksuele diversiteit is zichtbaar gemaakt binnen de school kenmerken van een veilige school voor holebi s 12 13

8 BASIS MENU Basis menukaart Menu 1: Beleid en regelgeving 01 Regelgeving en handhaving: geen homo-onvriendelijk scheldgedrag en een goede klachtenregeling 02 Vertrouwenspersoon heeft ook oor en oog voor holebi s 03 Homoseksualiteit is een item bij incidentenregistratie 04 Jaarlijks tijd en budget voor uitvoering van activiteiten KAART Menu 2: Educatie 05 Jaarlijks minimaal 1 lesuur verzorging/biologie in leerjaar 1 of 2 06 Jaarlijks interactief theaterjaar in leerjaar 3 of 4 07 Jaarlijks de COC voorlichtingsgroep in leerjaar 3 of 4 08 Jaarlijks minimaal 1 lesuur maatschappijleer in leerjaar 4 of 5 09 Jaarlijks geschiedenis aandacht WO II 10 Boekenlijsten talen voor leerjaar 4, 5 of 6 11 Eenmaal per 5 jaar scholing team Menu 3: Zorg, signalering en begeleiding 12 In bezit van Roze sociale kaart 13 Volgt eenmaal per 3 jaar workshop 14 In bezit van brochures en materialen, verspreidt deze waar nodig Menu 4: Zichtbaarheid 15 Op de schoolsite een link naar 16 Op minstens één plek in de school duidelijk zichtbaar voorlichtingsmateriaal of literatuur naar keuze basis menukaart 14 15

9 Convenant SchoolsOUT Voortgezet Onderwijs en Homoseksualiteit Ondergetekenden: De Gemeente Nijmegen, in deze vertegenwoordigd door mevrouw H.T.M. Scholten, wethouder voor Zorg & Welzijn, Jeugd, Integratie & Emancipatie, mevrouw J.G. Kunst, wethouder voor Economie, Onderwijs, Cultuur, Personeel & Organisatie, hierna te noemen de gemeente, GGD, Regio Nijmegen, in deze vertegenwoordigd door de heer W. Keijzer, directeur, en de begeleidingscommissie van het SchoolsOUT Voortgezet Onderwijs en Homoseksualiteit, vertegenwoordigd door de heer P. van Loon, voorzitter COC Nijmegen, mevrouw E. Hulshof, voorzitter DITO! homojongerenorganisatie, mevrouw G. Zijlmans, voorzitter van de begeleidingscommissie namens GGD Regio Nijmegen, de heer E.J.A. Peters, voorzitter van de Contactgroep Schoolleiders Nijmegen (CSN) en de heer B. Kwakkel, vertegenwoordiger van het Bestuurlijk overleg Voortgezet Onderwijs (BEVO); Overwegende: dat de begeleidingscommissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeente, de scholen, het COC, DITO! homojongerenorganisatie en GGD Regio Nijmegen, sturing geeft aan het SchoolsOUT; dat het SchoolsOUT en de producten uit het keuzemenu tot stand zijn gekomen in samenwerking met de betrokken VO scholen; dat de raad van de gemeente Nijmegen bij amendement van 4 juli 2007 de toekomst van het SchoolsOUT heeft gewaarborgd door structureel gelden vanuit de WMO voor het SchoolsOUT beschikbaar te stellen; Bevestigen per heden: dat de scholen zich committeren aan het SchoolsOUT en actief betrokken blijven bij de uitvoering van het SchoolsOUT; dat de scholen daarbij producten afnemen uit het genoemde keuzemenu; dat de scholen jaarlijks structureel aandacht besteden aan homoseksualiteit; dat de gemeente de coördinerende functie van de GGD waarborgt; dat de gemeente zodoende zorg draagt voor een actueel en kwalitatief goed aanbod in het keuzemenu. dat de raad van de gemeente Nijmegen de notitie seksuele diversiteit Hand in Hand heeft vastgesteld; dat de GGD Regio Nijmegen op verzoek van de gemeente in nauwe samenwerking met verschillende partnerorganisaties het SchoolsOUT Voortgezet onderwijs en homoseksualiteit uitvoert, verder te noemen het SchoolsOUT; Evaluatie: Partijen evalueren de uitvoering en werking van dit convenant jaarlijks voor het eerst vóór juni De begeleidingscommissie geeft sturing aan de evaluatie. Fasering: Dit convenant treedt in werking met ingang van de dag na ondertekening en eindigt met ingang van 1 januari dat de doelstelling van dit SchoolsOUT is het verbeteren van het schoolklimaat rondom homoseksualiteit op alle VO scholen in Nijmegen, zodat de tolerantie verhoogd wordt en het creëren van draagvlak voor acceptatie van seksuele diversiteit bij docenten, medewerkers, ouders en leerlingen; dat dit SchoolsOUT gebruik maakt van een keuzemenu, waarbij homoseksualiteit een item is. Ingrediënten van het keuzemenu zijn:. ondersteuning bij het maken van schoolbeleid. uitvoering van een educatieprogramma. interactief theater met workshops voor zowel docenten als leerlingen. leren observeren, signaleren en begeleiden van problemen bij leerlingen; Aldus getekend op 11 oktober 2008: Gemeente Nijmegen H.T.M. Scholten Gemeente Nijmegen J.G. Kunst GGD Regio Nijmegen W. Keijer COC Nijmegen P. van Loon BEVO B. Kwakkel CSN E.J.A. Peters Dito! Evelien Hulshof begeleidingscommissie G. Zijlmans convenant schoolsout voortgezet onderwijs en homoseksualiteit moseksualiteit

10 HETERO S PESTEN IS OOK NIET NORMAAL... HE HOLEBI WEET JIJ HET AL?

11 MENU KAART Maak Uw KEUZE!

12 MENU 2: EDUCATIE MENU 2: EDUCATIE Welke vak u ook geeft, er zijn altijd aanknopingspunten te vinden om even aandacht te besteden aan homoseksualiteit. Ook bij vakken waar je dat minder verwacht, zoals wiskunde. Als elke docent eenmaal per leerjaar op één of andere manier kort aandacht zou besteden aan homoseksualiteit, dan zou het bestaan daarvan al zichtbaarder worden. Veel tijd of moeite hoeft het niet te kosten. Hoe integreert u het onderwerp homoseksualiteit in uw les? De vaksecties verzorging/biologie en maatschappijleer besteden vaak al standaard wat expliciete aandacht aan homoseksualiteit. Voor de overige vakken kunt u juist zo af en toe eens impliciet aandacht besteden aan seksuele diversiteit: U laat de leerlingen doen wat u al van plan was (tekstverklaren, een som maken, een werkwijze laten doorgronden, een boekbespreking laten maken) maar in wat u aanbiedt, neemt u een keer een roze element mee. Bijvoorbeeld: Linda en Marloes hebben een huis gekocht. Ze willen de badkamer gaan betegelen. Hoeveel tegels hebben ze nodig als. of: Achmed en Maaike willen hun nieuwbouwhuis inrichten. Ze lenen ,- van de moeders van Maaike. Zij spreken af dat Achmed en Maaike het geleende bedrag in 36 maanden aan hen moeten terugbetalen. Ze komen overeen per maand 298,61 te betalen. Vraag: Hoeveel betalen ze in totaal terug aan Maaikes moeders? En hoeveel bedragen dus de kredietkosten?. Meer tips, ideeën en achtergrond informatie vindt u in dit menu: educatie voor leerlingen in de onderbouw en bovenbouw, vakoverstijgend of juist vakgebonden en educatie voor onderwijspersoneel zelf. Wat kunt u doen? menu 2: educatie 52 53

13 Bewustwording, kennis en houding leerlingen Voor meer informatie, zie p. 36. Contact met Linda Mans via: Hoe? Wat? Gesprek: Adviesgesprek met coördinator Schools OUT, incl. ervaringen van andere scholen binnen en buiten de regio Gastlessen van Ieder1gelijk over discriminatie. De onderwerpen worden vantevoren met de docent vastgesteld. Voor meer informatie, zie p. 37 Contact: (024) Activiteit: COC voorlichtingsgroep: Een voorlichting is een interactieve les op maat. Voor meer informatie, zie p. 36 Contact: en Theatergroep AanZ met lokaal G Voor leerlingen van VMBO tot gymnasium: Voor meer informatie, zie p. 34. Contact: Materiaal: Roze SchoolsOUT-powerpoint vol plaatjes en wist-je-datjes, om in een les te gebruiken, te downloaden op of te verkrijgen via de coördinator SchoolsOUT. Praten over pesten en schelden: handreikingen op Theatergroep MindMix: voorstelling Let s talk about : een multimedia theatervoorstelling over seksuele diversiteit. Voor meer informatie, zie p. 36. Contact: Martine de Boer, , the_mindmix@yahoo.com, Diverse mogelijkheden voor lessen in uitgewerkt lesmateriaal op Blikopener: een leuke, interactieve workshop over hokjesdenken en groepsdruk. Voor meer informatie, zie p. 36 Contact MindMix: Sanne Hemmer the_mindmix@yahoo.com, Digitale leskist van Nijmeegs bureau Gelijke Behandeling Ieder1gelijk, over discriminatie, met aandacht voor homodiscriminatie. met onder meer lespakketten, video s en dvd s, informatieve spellen en stripboeken voor het voortgezet onderwijs, van vmbo tot vwo. Leskist is te downloaden op Stichting FLL organiseert videoworkshops voor jongeren (en medewerkers) op middelbare scholen met als doel seksuele diversiteit bespreekbaar te maken. Andere methodiek, lesmateriaal (o.a. mentorlessen), aanbod op en verkrijgbaar via coördinator SchoolsOUT menu 2: educatie 54 55

14 Vakgebonden vergroten van kennis en bewustzijn bij leerlingen Lezen De website is zeer gebruikersvriendelijk en geeft op heldere en frisse wijze antwoorden op de meest gestelde vragen over homoseksualiteit; vragen over geloof, uitgaan, school, discriminatie, vooroordelen, coming OUT, sport, gezondheid, verliefdheid, seks, relaties en nog veel meer. Hoe? Gesprek: Wat? Suggesties voor Nederlands, Geschiedenis, Maatschappijleer, Moderne en Klassieke talen, Biologie, Verzorging en overige vakken: methodiek, lesmateriaal; tips en adviezen bij coördinator SchoolsOUT, en zie Infosheet voor docenten met veel tips voor lessen: Wat kun je in het algemeen en binnen je vak- doen om een bijdrage te leveren aan zichtbaarheid en veiligheid, óók voor holebi s? verkrijgbaar bij coördinator SchoolsOUT. Materialen Suggesties voor diverse vakken: zie Materialen en methodes over seksualiteit: Ritgers Nisso Groep: Ook tips en ideeën voor bespreking van seksuele diversiteit in verschillende vakken op menu 2: educatie 56 57

15 Scholing medewerkers Hoe? Gesprek: Activiteit: Wat? Bespreken programma s en mogelijkheden met coördinator SchoolsOUT Theater AanZ, voorstelling En een prettig weekend. Voor meer informatie, zie p. 34. Contact: Docenten-/mentorentraining SchoolsOUT: voor meer informatie, zie p. 37 en benader de coördinator SchoolsOUT. Workshop omgaan met agressieve en religieuze reacties in de les: leren discussiëren over homoseksualiteit met fel intolerante jongeren, die soms religieuze bezwaren aanvoeren, inzicht in verschillende soorten homovijandigheid en hoe deze aan te pakken in klassenverband. EduDivers kan coaching of supervisie aan docenten bieden bij de concrete uitvoering. Zie Gedragen Gedrag mini: spel om aan de hand van situatieschetsen rondom homoseksualiteit en transgender gewenste en ongewenste omgangsvormen op de eigen school in kaart te brengen. Op basis hiervan worden schooleigen omgangsregels geformuleerd. Te verkrijgen bij Uitleenpunt GGD: Info/Uitleenpunt-voorlichtingsmaterialen en te bestellen op COC Voorlichting voor docenten / teams. Neem contact op voor een programma op maat met voorlichting@cocnijmegen.nl Lezen: Infosheet voor docenten: Wat kun je in het algemeen en binnen je vak- doen om een bijdrage te leveren aan veiligheid, óók voor holebi s? verkrijgbaar bij coördinator SchoolsOUT. Workshop Lesgeven over homoseksualiteit door Edudivers: De deelnemers krijgen een handreiking voor praktische aanpak van lessen over homoseksualiteit binnen het reguliere lesprogramma en van lastige vragen van leerlingen over homoseksualiteit in vmbo en havo/ vwo. Kan op maat gegeven worden, zie menu 2: educatie 58 59

16 Diversen Hoe? Wat? Gesprek: Mogelijkheden voor maatschappelijke stage in Nijmeegse roze organisatie; neem contact op met coördinator SchoolsOUT. (Meedenken over) andere programma s en mogelijkheden via coördinator SchoolsOUT. Materialen: Uitleenpunt voor lespakketten en materialen via (homo)seksualiteit: menu 2: educatie 60 61

17 colofon coördinatie GGD Regio Nijmegen Project SchoolsOUT Groenewoudseweg TV Nijmegen Postbus BC Nijmegen Algemeen nummer afdelingssecretariaat: + 31 (0) SchoolsOUT is een samenwerking tussen de Nijmeegse scholen voor Voortgezet onderwijs, GGD regio Nijmegen, gemeente Nijmegen en de Nijmeegse homobelangenorganisaties COC en DITO.

18

20% van uw leerlingen. twijfelt weleens

20% van uw leerlingen. twijfelt weleens 20% van uw leerlingen twijfelt weleens SchoolsOUT is een samenwerking tussen de Nijmeegse scholen voor Voortgezet onderwijs, GGD regio Nijmegen, gemeente Nijmegen en de Nijmeegse homobelangenorganisaties

Nadere informatie

ons kenmerk: GGD/PvN/20111221 behandeld door: Peter van Nierop datum: 21 december 2011

ons kenmerk: GGD/PvN/20111221 behandeld door: Peter van Nierop datum: 21 december 2011 PER EMAI: College van burgemeester en Wethouders Helmond t.a.v. afdeling MOeD Mw. T. van der Wielen ons kenmerk: GGD/PvN/20111221 behandeld door: Peter van Nierop datum: 21 december 2011 uw kenmerk: doorkiesnummer:

Nadere informatie

ROUTEKAART SEKSUELE DIVERSITEIT

ROUTEKAART SEKSUELE DIVERSITEIT ROUTEKAART SEKSUELE DIVERSITEIT 1 INHOUDS OPGAVE 2 3 Inhoudsopgave: - - - - - - - - - - - - - - Inleiding Project Seksuele Diversiteit Inleiding Project Seksuele Diversiteit p. 5 Waarom een Routekaart?

Nadere informatie

Belangenbehartiging, ontmoeting, hulp, advies en voorlichting voor LHBTI s in Midden Gelderland.

Belangenbehartiging, ontmoeting, hulp, advies en voorlichting voor LHBTI s in Midden Gelderland. Informatiepakket: Voorlichting seksuele diversiteit voor middelbare scholen Lid van federatie COC Nederland St. Catharinaplaats 10 6811 BS Arnhem Postbus 359 6800 AJ Arnhem Telefoon: 026 442 31 61 E mail:

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan

Nadere informatie

Discriminatie? Niet in onze school!

Discriminatie? Niet in onze school! Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies voortgezet onderwijs Hé homo, doe s normaal! Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School 2014-2015

Menukaart Gezonde School 2014-2015 Menukaart Gezonde School 2014-2015 Gezondheidsaanbod in het mbo Deze menukaart geeft een overzicht van het gezondheidsaanbod voor het middelbaar beroepsonderwijs. Wilt u op uw school met een thema aan

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid

Menukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid Menukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht

Nadere informatie

HET SPIEGELGESPREK. Een veilige setting

HET SPIEGELGESPREK. Een veilige setting HET SPIEGELGESPREK Een spiegelgesprek tussen leerlingen en docenten is een mooie manier om inzicht te krijgen hoe veilig leerlingen de school ervaren op het gebied van seksuele diversiteit. Met tips als

Nadere informatie

SchoolsOUT. Werkblad beschrijving interventie

SchoolsOUT. Werkblad beschrijving interventie SchoolsOUT Invoering van Schoolbeleidgericht op sociale veiligheid voor LHBT s in het primair en voortgezet onderwijs en op ROC s Werkblad beschrijving interventie Gebruik de handleiding bij dit werkblad

Nadere informatie

20% van uw leerlingen. twijfelt weleens

20% van uw leerlingen. twijfelt weleens 20% van uw leerlingen twijfelt weleens SchoolsOUT is een samenwerking tussen de Nijmeegse scholen voor Voortgezet onderwijs, GGD regio Nijmegen, gemeente Nijmegen en de Nijmeegse homobelangenorganisaties

Nadere informatie

PARTIJ (naam van in de gemeente verkiesbare partij namens welke het Gayvote formulier is ingevuld):

PARTIJ (naam van in de gemeente verkiesbare partij namens welke het Gayvote formulier is ingevuld): GAYVOTE FORMULIER Ten behoeve van de website www.gayvote.nl. GEMEENTE (Naam van gemeente of deelraad): Westervoort PARTIJ (naam van in de gemeente verkiesbare partij namens welke het Gayvote formulier

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Activiteit. 3. "Homoseksualiteit" is een item bij incidentenregistratie

Activiteit. 3. Homoseksualiteit is een item bij incidentenregistratie Bijlage SchoolsOut Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie SchoolsOut, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies

Nadere informatie

Discriminatie? Niet in onze school!

Discriminatie? Niet in onze school! Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies voortgezet onderwijs Hé homo, doe s normaal! Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen

Nadere informatie

seksuele diversiteit op school

seksuele diversiteit op school Aandacht voor seksuele diversiteit op school Voorlichting en onderwijs Leerlingen die lesbisch, homo, bi of transgender (lhbt er) zijn worden op school nog té vaak gepest en uitgescholden. Volgens de PestThermometer

Nadere informatie

Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies. basisscholen

Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies. basisscholen Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies basisscholen Zíj zijn stom, gemeen, lelijk Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen

Nadere informatie

Voorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen

Voorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen Voorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen Anti Discriminatie Bureau Voor Nijmegen en omgeving 024 32 40 400 www.adbnijmegen.nl Anti Discriminatie Bureau Nijmegen

Nadere informatie

Mathieu Heemelaar Onderwijssymposium Rotterdam Verkeert 31 maart 2010

Mathieu Heemelaar Onderwijssymposium Rotterdam Verkeert 31 maart 2010 Mathieu Heemelaar Onderwijssymposium Rotterdam Verkeert 31 maart 2010 1. Sociale acceptatie: cijfers en analyse 2. Politiek en beleid 3. Onderzoek psychosociale effecten 1. Effecten homonegativiteit bij

Nadere informatie

Zijn roze gezinnen welkom op uw school?

Zijn roze gezinnen welkom op uw school? Zijn roze gezinnen welkom op uw school? Met succes werken aan een diverse school! Tips voor basisscholen die open willen staan voor lesbische, homoseksuele, biseksuele en transseksuele ouders en hun kinderen

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Voeding

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Voeding Menukaart Gezonde voortgezet onderwijs: Voeding : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk!

In de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk! In de les praten over relaties en seksualiteit Hoe maak je het makkelijk en leuk! Hoe kunt u leerlingen ondersteunen en leert u hen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van relaties en seksualiteit?

Nadere informatie

2. Bent u ook de contactpersoon voor het vignet Gezonde School? o Ja. 3. Hoeveel leerlingen heeft de locatie waarvoor u het vignet aanvraagt?

2. Bent u ook de contactpersoon voor het vignet Gezonde School? o Ja. 3. Hoeveel leerlingen heeft de locatie waarvoor u het vignet aanvraagt? Vignet Relaties en seksualiteit, vo Vragenlijst Relaties en seksualiteit Handig om bij de hand te hebben: Beleidsdocument Gedragsregels Algemeen 1. Wat is uw functie? Antw: 2. Bent u ook de contactpersoon

Nadere informatie

Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs

Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Handig om bij de hand te hebben: Beleidsdocument Gedragsregels Beleid 1. Heeft uw school een visie op hoe zij wil bijdragen aan

Nadere informatie

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit. Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Voeding

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Voeding Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Voeding School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Lokaal actieplan regenboogstad Haarlem

Lokaal actieplan regenboogstad Haarlem Lokaal actieplan regenboogstad Haarlem 2015 2017 1. Inleiding Het Lokaal actieplan regenboogstad Haarlem 2015-2017 is een uitwerking van het Haarlems diversiteitbeleid. We hebben dit beleid verwoord in

Nadere informatie

Vignet Welbevinden en Sociale Veiligheid, vo. Beleid. Vragenlijst Welbevinden en Sociale Veiligheid. Handig om bij de hand te hebben:

Vignet Welbevinden en Sociale Veiligheid, vo. Beleid. Vragenlijst Welbevinden en Sociale Veiligheid. Handig om bij de hand te hebben: Vignet Welbevinden en Sociale Veiligheid, vo Vragenlijst Welbevinden en Sociale Veiligheid Handig om bij de hand te hebben: Schoolplan Zorgplan Veiligheidsplan Schoolondersteuningsplan Beleid 1. Geef aan

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht te

Nadere informatie

Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder

Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Aandacht voor seksuele en genderdiversiteit in je les Marianne Cense Suzanne Meijer Lisette Schutte Programma workshop 1. Introductie: Seksuele en genderdiversiteit:

Nadere informatie

: Mw F. Langerak- Oostrom

: Mw F. Langerak- Oostrom RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering : 1 december 2015 Zaaknummer :203787 Datum Raadsvergadering : 14 december 2015 Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid : Mw F. Langerak-

Nadere informatie

Vragen Kiwa Tolerantiescan

Vragen Kiwa Tolerantiescan In dit document worden alle vragen van de Kiwa Tolerantiescan gespecificeerd. Alle vragen kunnen beantwoord worden met ja of nee. Pagina 1 / 6 Beleid en organisatie 1 Staat in de visie of missie van de

Nadere informatie

De toets van seksuele diversiteit

De toets van seksuele diversiteit De toets van seksuele diversiteit De omgang met seksuele diversiteit als toetssteen voor inclusief schoolbeleid Peter Dankmeijer p.dankmeijer@edudivers.nl Workshop voor het Schoolpsychologencongres, 10

Nadere informatie

Welbevinden en sociale veiligheid

Welbevinden en sociale veiligheid Welbevinden en sociale veiligheid VOO R TG E Z E T O N D E R W I JS Een goede psychosociale gezondheid is belangrijk voor het sociaal functioneren, schoolprestaties en de algemene ontwikkeling. Nationaal

Nadere informatie

Onderwijsadvies Adviescommissie Homo-/Lesbisch Beleid April 1998 Samenvatting

Onderwijsadvies Adviescommissie Homo-/Lesbisch Beleid April 1998 Samenvatting Onderwijsadvies Adviescommissie Homo-/Lesbisch Beleid April 1998 Samenvatting Vele betrokkenen melden dat (met name voortgezet) onderwijs het terrein is waar met betrekking tot homoseksualiteit problemen

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School 2013-2014

Menukaart Gezonde School 2013-2014 Menukaart Gezonde School 2013-2014 www.utrecht.nl/gezondeschool Gezondheidsaanbod in het voortgezet onderwijs 1 Gezonde School Leerlingen die zich gezond voelen, gaan graag naar school en presteren beter.

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan

Nadere informatie

Haarlem. PvdA GEMEENTE: PARTIJ:

Haarlem. PvdA GEMEENTE: PARTIJ: GEMEENTE: Haarlem PARTIJ: PvdA AFGELOPEN PERIODE Wat heeft uw partij de afgelopen periode in de gemeenteraad en/of het college van B&W gedaan en bereikt voor lesbiennes, homo s, bi s en transgenders (hierna

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Roken & Alcohol

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Roken & Alcohol Menukaart Gezonde voortgezet onderwijs: Roken & Alcohol : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

SEKSUELE DIVERSITEIT IN HET BEROEPSONDERWIJS. Een veilig schoolklimaat voor LHBT mbo-studenten

SEKSUELE DIVERSITEIT IN HET BEROEPSONDERWIJS. Een veilig schoolklimaat voor LHBT mbo-studenten SEKSUELE DIVERSITEIT IN HET BEROEPSONDERWIJS Een veilig schoolklimaat voor LHBT mbo-studenten Auteurs Laura Baams, Rijksuniversiteit Groningen Update augustus 2018 door Sandra Wagemakers, ecbo april 2016

Nadere informatie

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant KaartjesspeL voorkant Kaartjesspel achterkant Wat betekent LHBT? Ben je in de war als je bi bent? Hoe word je homo? Wat is coming out? Op welke leeftijd ontdek je dat je homo of lesbisch bent? Op welke

Nadere informatie

Voor leerlingen Pagina 4-5 gastlessen vooroordelen lesmateriaal informatie voor werkstukken

Voor leerlingen Pagina 4-5 gastlessen vooroordelen lesmateriaal informatie voor werkstukken Zij zijn stom, gemeen, lelijk... Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen en docenten respectvol met elkaar omgaan. Ieder1Gelijk geeft daarom op basisscholen voorlichting

Nadere informatie

Ons aanbod. Voor leerlingen. Pagina 4-5. gastlessen vooroordelen lesmateriaal informatie voor werkstukken. Voor team en management.

Ons aanbod. Voor leerlingen. Pagina 4-5. gastlessen vooroordelen lesmateriaal informatie voor werkstukken. Voor team en management. Zij zijn stom, gemeen, lelijk... Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen en docenten respectvol met elkaar omgaan. Ieder1Gelijk geeft daarom op basisscholen voorlichting

Nadere informatie

ROZE STEMBUSAKKOORD 2014 Amsterdam

ROZE STEMBUSAKKOORD 2014 Amsterdam ROZE STEMBUSAKKOORD 2014 Amsterdam Sinds decennia is de stad Amsterdam één van de onbetwiste koplopers als het gaat om acceptatie en tolerantie van lesbiennes, homo s en biseksuelen en transgenders. Deze

Nadere informatie

Onderzoeksverslag Tolerantie voor de LBHT-gemeenschap

Onderzoeksverslag Tolerantie voor de LBHT-gemeenschap Onderzoeksverslag Tolerantie voor de LBHT-gemeenschap Inleiding Op 16 april 2015 heeft de gemeenteraad van Heerhugowaard de volgende motie aangenomen. Motie 1 Meer tolerantie voor de LHBT-gemeenschap (lesbienne,

Nadere informatie

Ons kenmerk: Doorkiesnummer:

Ons kenmerk: Doorkiesnummer: Tweede Kamer Leden Vaste Kamercommissie OCW Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Woerden, 17 februari 2017 Ons kenmerk: Doorkiesnummer: 0348-75 35 72 Onderwerp: Burgerschapsvorming Uw brief van: Geachte leden

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School 2014-2015

Menukaart Gezonde School 2014-2015 Menukaart Gezonde School 2014-2015 Deze menukaart geeft een overzicht van het gezondheidsaanbod voor het voortgezet onderwijs. Wilt u op uw school met een thema aan de slag? Neem dan contact op met de

Nadere informatie

PRODUCTENGIDS. Seksuele gezondheid

PRODUCTENGIDS. Seksuele gezondheid PRODUCTENGIDS Seksuele gezondheid SEKSUELE GEZONDHEID BELANGRIJK? JAZEKER! Een aantal feiten* op een rij: Seksueel actieve jongeren communiceren onvoldoende over gebruik van condooms. Een kleine groep

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Roken & Alcohol

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Roken & Alcohol Menukaart Gezonde voortgezet onderwijs: Roken & Alcohol : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Deventer. GroenLinks GEMEENTE: PARTIJ:

Deventer. GroenLinks GEMEENTE: PARTIJ: GEMEENTE: Deventer PARTIJ: GroenLinks AFGELOPEN PERIODE Wat heeft uw partij de afgelopen periode in de gemeenteraad en/of het college van B&W gedaan en bereikt voor lesbiennes, homo s, bi s en transgenders

Nadere informatie

Sociale Veiligheid Pestprotocol

Sociale Veiligheid Pestprotocol Sociale Veiligheid Pestprotocol Versie 2017-2018 Locatie: Den Bongerd 1 INHOUD 1 Inleiding en leeswijzer... 3 2 De 7 pijlers... 4 1. VISIE... 4 2. INZICHT... 4 3. VOORWAARDEN... 4 4. HANDELEN... 5 5. PREVENTIE...

Nadere informatie

PESTPROTOCOL Splitting

PESTPROTOCOL Splitting PESTPROTOCOL Splitting Een pestprotocol vormt de verklaring van de vertegenwoordiging van de school en de ouders waarin is vastgelegd dat we pestgedrag op school niet accepteren en volgens een vooraf bepaalde

Nadere informatie

Rotterdam. trainingsaanbod. Verkeert

Rotterdam. trainingsaanbod. Verkeert Rotterdam trainingsaanbod Verkeert Inleiding Rotterdam Verkeert is al meer dan 15 jaar de deskundige partner voor training en advies rond homoseksualiteit. Onze ervaring in Rotterdam brengen we steeds

Nadere informatie

Nijmegen GEMEENTE: PARTIJ: Creatieve Partij Nijmegen 2.0

Nijmegen GEMEENTE: PARTIJ: Creatieve Partij Nijmegen 2.0 GEMEENTE: Nijmegen PARTIJ: Creatieve Partij Nijmegen 2.0 AFGELOPEN PERIODE Wat heeft uw partij de afgelopen periode in de gemeenteraad en/of het college van B&W gedaan en bereikt voor lesbiennes, homo

Nadere informatie

Het voorstel betreft de beleidsvoorbereiding van Regenboogstad 2015-2017, welke past binnen de vastgestelde programmabegroting.

Het voorstel betreft de beleidsvoorbereiding van Regenboogstad 2015-2017, welke past binnen de vastgestelde programmabegroting. B&W-voorstel Onderwerp: Uitvoeringsprogramma Regenboogstad 2015-2017 1) Status Het voorstel betreft de beleidsvoorbereiding van Regenboogstad 2015-2017, welke past binnen de vastgestelde programmabegroting.

Nadere informatie

Breda VVD GEMEENTE: PARTIJ:

Breda VVD GEMEENTE: PARTIJ: GEMEENTE: Breda PARTIJ: VVD AFGELOPEN PERIODE Wat heeft uw partij de afgelopen periode in de gemeenteraad en/of het college van B&W gedaan en bereikt voor lesbiennes, homo s, bi s en transgenders (hierna

Nadere informatie

Lesbrief Vriendschap. Nabespreking Theater AanZ Lokaal G 1.25 Het Enveloppenspel

Lesbrief Vriendschap. Nabespreking Theater AanZ Lokaal G 1.25 Het Enveloppenspel Lesbrief Vriendschap Nabespreking Theater AanZ Lokaal G 1.25 Het Enveloppenspel Voorafgaand aan het theaterstuk heeft u het met de leerlingen over vriendschap gehad, vervolgens hebben zij het theaterstuk

Nadere informatie

Besluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015

Besluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015 gemeenle ^ Montfoort Besluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015 RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering Datum Raadsvergadering Portefeuiliehouder Verantwoordelijk MT-lid Evaluatiedatum:

Nadere informatie

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school Een Positief leer en leefklimaat op uw school met TOPs! positief positief denken en doen Leerlingen op uw school ontwikkelen zich het beste in een positief leer- en leefklimaat; een klimaat waarin ze zich

Nadere informatie

Amstelveen. GroenLinks GEMEENTE: PARTIJ:

Amstelveen. GroenLinks GEMEENTE: PARTIJ: GEMEENTE: Amstelveen PARTIJ: GroenLinks AFGELOPEN PERIODE Wat heeft uw partij de afgelopen periode in de gemeenteraad en/of het college van B&W gedaan en bereikt voor lesbiennes, homo s, bi s en transgenders

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School 2014-2015

Menukaart Gezonde School 2014-2015 Menukaart Gezonde School 2014-2015 Deze menukaart geeft een overzicht van het gezondheidsaanbod voor het voortgezet onderwijs. Wilt u op uw school met een thema aan de slag? Neem dan contact op met de

Nadere informatie

Traject Voortgezet Onderwijs en homoseksualiteit JAARVERSLAG 2007

Traject Voortgezet Onderwijs en homoseksualiteit JAARVERSLAG 2007 Traject Voortgezet Onderwijs en homoseksualiteit JAARVERSLAG 2007 Traject Voortgezet Onderwijs en homoseksualiteit Jaarverslag 2007 1 Het Traject Voortgezet Onderwijs en homoseksualiteit is een samenwerking

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School Voortgezet Onderwijs: Sport en Bewegen

Menukaart Gezonde School Voortgezet Onderwijs: Sport en Bewegen Menukaart Gezonde School Voortgezet Onderwijs: Sport en Bewegen School: Plaats: Locatie: Ingevuld door: Functie: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling

Nadere informatie

INHOUDELIJK JAARVERSLAG 2017 Stichting uitvoering Peer to peer Interventie (SPINT)

INHOUDELIJK JAARVERSLAG 2017 Stichting uitvoering Peer to peer Interventie (SPINT) INHOUDELIJK JAARVERSLAG 2017 Stichting uitvoering Peer to peer Interventie (SPINT) 1 2 1. Inleiding Dit is het inhoudelijk jaarverslag van de Stichting SPINT over het jaar 2017. In 2017 bestonden de activiteiten

Nadere informatie

Een roze schoolkeuze? Vier vragen van lesbische, homo-, biseksuele en. basisschool van hun kind

Een roze schoolkeuze? Vier vragen van lesbische, homo-, biseksuele en. basisschool van hun kind Een roze schoolkeuze? Vier vragen van lesbische, homo-, biseksuele en transgenderouders voor de basisschool van hun kind Vier vragen voor basisschol Deze folder is voor roze ouders die op zoek zijn naar

Nadere informatie

Weerbaarheid: opkomen voor jezelf Cursus MEE Zuidoost-Brabant? Opkomen voor jezelf Training Samenwerking van GGD BZO, OCGH Advies en GGZ Oost-Brabant

Weerbaarheid: opkomen voor jezelf Cursus MEE Zuidoost-Brabant? Opkomen voor jezelf Training Samenwerking van GGD BZO, OCGH Advies en GGZ Oost-Brabant (4-12) Lentekriebels Aandacht voor normen en waarden rondom relaties en Les programma's GGD BZO (4-12) Uitleenmaterialen Smoor! Een interactieve, muzikale theatervoorstelling Aandacht voor normen en waarden

Nadere informatie

Enschede. PvdA GEMEENTE: PARTIJ:

Enschede. PvdA GEMEENTE: PARTIJ: GEMEENTE: Enschede PARTIJ: PvdA AFGELOPEN PERIODE Wat heeft uw partij de afgelopen periode in de gemeenteraad en/of het college van B&W gedaan en bereikt voor lesbiennes, homo s, bi s en transgenders (hierna

Nadere informatie

Homoseksueel ouder worden Charles Picavet

Homoseksueel ouder worden Charles Picavet Homoseksueel ouder worden Charles Picavet Homoseksualiteit is in de Nederlandse samenleving steeds minder een probleem. Sinds de jaren 70 is er veel gewonnen op het terrein van gelijkberechtiging. Veel

Nadere informatie

Verslag Schoolvisite. Kennismaken en discussie

Verslag Schoolvisite. Kennismaken en discussie Verslag Schoolvisite Op 4 oktober 2010 vond een experimentele "schoolvisite" plaats op een Amsterdamse VMBO school. Dit is het verslag van die gebeurtenis. Deze versie van het verslag is geanonimiseerd,

Nadere informatie

Uitnodiging. Introductiemiddag Classroom of Difference

Uitnodiging. Introductiemiddag Classroom of Difference Uitnodiging Introductiemiddag Classroom of Difference Introductiemiddag Classroom of Difference Neem een gemiddelde klas van 25 leerlingen en je hebt even zoveel achtergronden, opvattingen en gevoeligheden.

Nadere informatie

RESULTATEN PINK PANEL UTRECHT

RESULTATEN PINK PANEL UTRECHT RESULTATEN PINK PANEL UTRECHT De jaarlijkse enquête van Pink Panel Utrecht is afgesloten en betrof het thema dienstverlening. We hebben de resultaten binnen en deze zijn hieronder te lezen. We bedanken

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Welbevinden en Sociale Veiligheid

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Welbevinden en Sociale Veiligheid Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Welbevinden en Sociale Veiligheid School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier

Nadere informatie

Betreft: LHBTI-emancipatie in uw verkiezingsprogramma - gemeenteraadsverkiezingen 2018

Betreft: LHBTI-emancipatie in uw verkiezingsprogramma - gemeenteraadsverkiezingen 2018 Aan: De programmacommissie gemeenteraadsverkiezingen 2018 Betreft: LHBTI-emancipatie in uw verkiezingsprogramma - gemeenteraadsverkiezingen 2018 Geachte programmacommissie, Ongeveer zes procent van de

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Dwarsdwarsdwars hhhhhhhhhhhhhhh

Dwarsdwarsdwars hhhhhhhhhhhhhhh Dwarsdwarsdwars hhhhhhhhhhhhhhh De waarde van onderwijs oktober 2013 lllllllllllllll dwarsdwarsdwars Inleiding De tijd dat het onderwijs alleen maar gericht was op het overdragen van kennis en vaardigheden

Nadere informatie

ontwikkelingsperspectief

ontwikkelingsperspectief ontwikkelingsperspectief Leerlijnen OPP uitstroombestemming Thema nieuwsbrief schooljaar 2013-2014 IvOO - VSO Diplomastroom 15-11-2013 In oktober is er een ouderavond geweest met als onderwerp het (document)

Nadere informatie

Workshop Sociale Veiligheid

Workshop Sociale Veiligheid Workshop Sociale Veiligheid Platformbijeenkomsten maart 2014 mr. Tineke Mulder, lid werkgroep Sociale Veiligheid Introductie thema Sociale Veiligheid Wie besteedt er aandacht aan dit thema? Waarom? Stelling:

Nadere informatie

Menukaart van het project. Open Your Mind Nijmegen. Vervolgaanbod na de voorstelling van Mind Mix

Menukaart van het project. Open Your Mind Nijmegen. Vervolgaanbod na de voorstelling van Mind Mix Menukaart van het project Open Your Mind Nijmegen Vervolgaanbod na de voorstelling van Mind Mix Menukaart In deze menukaart vindt u een overzicht van mogelijke vervolgactiviteiten na de voorstelling van

Nadere informatie

Seksuele gezondheid van holebi s

Seksuele gezondheid van holebi s Factsheet 2007-1 Seksuele gezondheid van holebi s Seksuele gezondheid in Nederland De Rutgers Nisso Groep heeft in 2006 een grootschalige bevolkingsstudie uitgevoerd naar seksuele gezondheid in Nederland

Nadere informatie

Hardenberg Tel 0524 593800. Coevorden. Your next step! Tel 0523 262170. www.denieuweveste.nl

Hardenberg Tel 0524 593800. Coevorden. Your next step! Tel 0523 262170. www.denieuweveste.nl Van Heeckerenlaan 2 Piet Heinstraat 1 Coevorden Hardenberg Tel 0524 593800 Your next step! Tel 0523 262170 www.denieuweveste.nl Your next step! informatie 2014/2015 ontwikkel(t) je talent De Nieuwe Veste

Nadere informatie

Introductie Gezonde School

Introductie Gezonde School Introductie Gezonde School 15-08-2018 1 Aan de slag met Gezonde School! Dit schooljaar ga je aan de slag met Gezonde School en ga je werken aan het door jouw school gekozen Gezonde Schoolthema. Het ondersteuningsaanbod

Nadere informatie

Plan van Aanpak Homo-emancipatie van Gemeente Deventer in Hoofdlijnen

Plan van Aanpak Homo-emancipatie van Gemeente Deventer in Hoofdlijnen Inleiding Plan van Aanpak Homo-emancipatie van Gemeente Deventer in Hoofdlijnen 2012 2014 De gemeente Deventer heeft afgelopen jaren een bijdrage geleverd aan de homoemancipatie i.h.k.v. de nota Plasterk

Nadere informatie

Project Regenboogstad Oss: uitvoeringsplan Datum Maart Ivo van Harmelen & Leontien van Hassel

Project Regenboogstad Oss: uitvoeringsplan Datum Maart Ivo van Harmelen & Leontien van Hassel Project Regenboogstad Oss: uitvoeringsplan 2019-2022 Datum Maart 2019 Auteurs Ivo van Harmelen & Leontien van Hassel Doel van het plan De gemeente Oss is Regenboogstad Oss. Wij streven naar een inclusieve

Nadere informatie

Wat werkt wel. groepen in gesprek over homoseksualiteit. Wat werkt niet?

Wat werkt wel. groepen in gesprek over homoseksualiteit. Wat werkt niet? Wat werkt wel groepen in gesprek over homoseksualiteit Wat werkt niet? Methodiek voor het gesprek Rotterdam Verkeert adviseert organisaties en steden die de acceptatie van homoseksualiteit willen bevorderen

Nadere informatie

Inleiding... 2 Landelijk beleid... 3 Visie... 3 Structuur... 4 De vier pijlers voor leerlingen...4 Preventie... 4

Inleiding... 2 Landelijk beleid... 3 Visie... 3 Structuur... 4 De vier pijlers voor leerlingen...4 Preventie... 4 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Landelijk beleid... 3 Visie... 3 Structuur... 4 De vier pijlers voor leerlingen.......4 Preventie... 4 Signalering 5 Aanpak (als er toch gepest wordt.. )... 6 Nazorg (blijven

Nadere informatie

Onderzoek Hoe homotolerant is Holland?

Onderzoek Hoe homotolerant is Holland? Onderzoek Hoe homotolerant is Holland? 16 mei 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 13 tot 15 mei 2013, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 649 homo, lesbisch of bi. De uitslag

Nadere informatie

voorwoord 145 deelnemers - 86 mannen - 55 vrouwen - 4 anders

voorwoord 145 deelnemers - 86 mannen - 55 vrouwen - 4 anders voorwoord oktober 2017 Bureau Discriminatiezaken Kennemerland is een onafhankelijke organisatie die werkt aan het stimuleren van een tolerante samenleving en het tegengaan van ongelijke behandeling. Iedereen

Nadere informatie

Gewoon homo in Lelystad?

Gewoon homo in Lelystad? Gewoon homo in Lelystad? 20 Belevingsonderzoeken onder homoseksuele Lelystedelingen Bureau Gelijke Behandeling Flevoland November 2010 Inhoudsopgave Blz. 1 Inleiding Blz. 2 Wat homoseksuele Lelystedelingen

Nadere informatie

Bijlage 2A. Aanbod voorlichting en gastlessen basisonderwijs, tevens speciaal onderwijs 2011 / 2012.

Bijlage 2A. Aanbod voorlichting en gastlessen basisonderwijs, tevens speciaal onderwijs 2011 / 2012. Bijlage 2A. Aanbod voorlichting en gastlessen basisonderwijs, tevens speciaal onderwijs 2011 / 2012. Thema 1: Discriminatie en vooroordelen. 1.1. Is dit discriminatie... ja of nee? (11-12 jaar). Deze gastles

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Welbevinden en Sociale Veiligheid

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Welbevinden en Sociale Veiligheid Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Welbevinden en Sociale Veiligheid School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier

Nadere informatie

Januari Pestprotocol

Januari Pestprotocol Januari 2018 Pestprotocol Dit pestprotocol vormt de verklaring van alle geledingen van het Linde College en de ouder(s)/verzorger(s) waarin is vastgelegd dat we pestgedrag op school niet accepteren en

Nadere informatie

ref.nr.: 13.026 / 6.30.1 Amsterdam, 28 februari 2013

ref.nr.: 13.026 / 6.30.1 Amsterdam, 28 februari 2013 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap t.a.v. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, coördinerend bewindspersoon emancipatie, mevrouw J. Bussemaker De staatssecretaris van Onderwijs,

Nadere informatie

Peer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat

Peer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat 3. Derde bijeenkomst over gender stereotype verwachtingen Gender stereotype verwachtingen zijn een belangrijke determinant voor een homonegatieve houding. KERNBOODSCHAP van deze les: je hoeft niet je houding

Nadere informatie

inhoudelijk JAARVERSLAG 2015 Stichting uitvoering Peer to peer interventie (SPINT)

inhoudelijk JAARVERSLAG 2015 Stichting uitvoering Peer to peer interventie (SPINT) inhoudelijk JAARVERSLAG 2015 Stichting uitvoering Peer to peer interventie (SPINT) JAARVERSLAG 2015 Stichting uitvoering Peer to peer interventie (SPINT) 2 1. Inleiding Dit is het eerste jaarverslag van

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School 2014-2015

Menukaart Gezonde School 2014-2015 Menukaart Gezonde School 2014-2015 Deze menukaart geeft een overzicht van het gezondheidsaanbod voor het primair onderwijs. Wilt u op uw school met een thema aan de slag? Neem dan contact op met de aanbieder.

Nadere informatie

Factsheet Homofobie. Homofobie geeft een druk op jongens en mannen en vertelt ze hoe ze zich wel en niet moeten gedragen

Factsheet Homofobie. Homofobie geeft een druk op jongens en mannen en vertelt ze hoe ze zich wel en niet moeten gedragen Factsheet Homofobie De laatste jaren is de aandacht voor de acceptatie van seksuele diversiteit enorm toegenomen. Toch is homofobie, en de bijbehorende gendernormativiteit, nog altijd wijdverbreid. Homofobie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 27 017 Homo-emancipatiebeleid Nr. 50 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETEN- SCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie