Overzicht van de R.K. Begraafplaats te Silvolde, gezien vanaf het middenpad. CONCEPT-REDENGEVENDE BESCHRIJVING SILVOLDE, PRINS BERNHARDSTRAAT NABIJ 26

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Overzicht van de R.K. Begraafplaats te Silvolde, gezien vanaf het middenpad. CONCEPT-REDENGEVENDE BESCHRIJVING SILVOLDE, PRINS BERNHARDSTRAAT NABIJ 26"

Transcriptie

1 gemeente : OUDE IJSSELSTREEK postcode + plaats : Silvolde straat + huisnr. : Prins Bernhardstraat nabij 26 naam object : Rooms-Katholieke Begraafplaats bescherming : gemeentelijk monument oorspr. functie : Rooms-Katholieke Begraafplaats huidige functie : Rooms-Katholieke Begraafplaats bouwjaar : 1901 architect : - opdrachtgever : - bouwstijl : - beschrijver : T.S. van Lint MA datum beschrijving : datum foto s : bronnen : Bok, L., Attema, Y. (red.), Begraafplaatsen als cultuurbezit, Den Haag Redengevende Beschrijving Rooms-Katholieke Begraafplaats, Prins Bernhardstraat Silvolde, Gelders Genootschap, Arnhem 1999/2001. Overzicht van de R.K. Begraafplaats te Silvolde, gezien vanaf het middenpad. GELDERS GENOOTSCHAP 1 SECTOR CULTUURHISTORIE

2 Typering: Rooms-Katholieke BEGRAAFPLAATS uit Binnen de bescherming vallen de BAKSTENEN MUUR met HEKWERK en POORT, het BAAR- ANNEX TUINMANSHUISJE, de AANLEG, de CALVARIEBERG, de PASTOORSGRAVEN, twee houten GRAFMONUMENTEN en enkele in uitgevoerde GRAFPLATEN. Historie, ligging en aanleg: De Rooms-Katholieke Begraafplaats van de Sint Mauritiusparochie van Silvolde aangelegd in Deze begraafplaats is gelegen in het centrum van Silvolde, aan de zuidzijde van de Prins Bernhardstraat. Veel oorspronkelijke en historische elementen van deze begraafplaats zijn goed bewaard gebleven. Een aantal bijzondere grafmonumenten is door de Heemkundige Vereniging Old Sillevold in 2010 geplaatst achter een ijzeren hekwerk rechts naast de ingang, om deze grafmonumenten te beschermen. De begraafplaats heeft een nagenoeg rechthoekige AANLEG en wordt aan weerszijden begrensd door hagen waarnaast huizen en bedrijven. Op de begraafplaats bevindt zich een aantal oude bomen die van belang zijn binnen de karakteristiek van de begraafplaats. Het betreft hier twee beuken bij de ingang, een treurwilg (?) en een treurbeuk(?) in het middenpad. Treurwilgen zijn als symbool van rouw en verdriet karakteristieke beplantingselementen op begraafplaatsen. Het verharde middenpad loopt vanaf de ingang van de begraafplaats tot aan de centraal gesitueerde CALVARIEBERG. Deze Calvarieberg bestaat uit een van brokken natuursteen opgetrokken verhoging met daarop een beeldengroep bestaande uit Maria, Johannes en centraal en iets hoger geplaatst - Jezus aan het kruis. Hoog op het kruis is het Christelijke opschrift INRI aangebracht. Het oorspronkelijke Christusbeeld, een met vier nagels gekruisigde Christus, is na 1997 vervangen door een sculptuur van Christus gekruisigd middels drie nagels. De sculpturen van Maria en Johannes zijn niet gewijzigd. De beeldengroep bestaat oorspronkelijk uit drie gegoten zinken beelden, vervaardigd bij de zinkfabriek van F.W. Braat te Delft, gesticht in Het naamplaatje van deze fabriek bevindt zich op de met klimop begroeide sokkels van de beelden. Klimop verbeeldt in de funeraire symboliek, vanwege de altijd groene bladeren, het eeuwige leven en verbondenheid tot in de dood. Vóór de Calvarieberg liggen de na 1997 gemoderniseerde graven van drie pastoors. De oorspronkelijke opgehoogde graftekens zijn vervangen door strakke, modern vormgegeven platte grafzerken uitgevoerd in kostbaar materiaal. De drie oorspronkelijke vóór de graven aanwezige natuurstenen knielbankjes zijn verwijderd. De begraafplaats is van de straat gescheiden door een BAKSTENEN MUUR met een IJZEREN TOEGANGSHEK opgetrokken in de tijd van de aanleg, omstreeks De baksteenmuur beslaat de gehele breedte van de begraafplaats. De muur is in kruisverband gemetseld en is voorzien van per twee en per drie gekoppelde smalle, hoge muuropeningen, voorzien van ijzeren hekvullingen. De muur wordt afgesloten door een uitkragende laag stenen en hardstenen dekplaten. Ter plaatse van de ingang buigt de muur naar binnen en is daar voorzien van bakstenen hekposten en een smeedijzeren hek. De hekposten zijn GELDERS GENOOTSCHAP 2 SECTOR CULTUURHISTORIE

3 vierkant, iets hoger dan de muur en afgedekt met een hardstenen dekplaat. Geheel links op de begraafplaats bevindt zich het met de voorgevel op de weg gerichte BAARHUISJES ANNEX TUINMANSHUISJE. Dit baarhuisje annex tuinmanshuisje dateert evenals de muur en het hekwerk uit ca Het in baksteen gemetselde huisje is voorzien van een zadeldak met gesmoorde Muldenpannen en houten windveren. Het dak heeft een overstek dat aan de straatzijde wordt gesteund door gesneden houten korbelen. De getoogde muuropening (opnieuw ingevuld) en de twee smalle ijzeren raampjes aan weerszijden zijn aan de bovenzijde afgesloten met in gele verblendsteen uitgevoerde segmentbogen. In de geveltop bevindt zich een rond venster met een zeshoekige sterinvulling. Ook in de geveltop aan de achterzijde (begraafplaatszijde) bevindt zich zo n raam. Daaronder bevindt zich een breed en getoogd afgesloten ijzeren raam. De rechterzijgevel heeft twee deuren en een getoogd ijzeren raam. Ook in de grotendeels met klimop begroeide linker zijgevel bevinden zich enkele raampjes. De bakstenen op de linkerhoek van het gebouwtje zijn vernieuwd. Van monumentaal belang zijn de volgende grafmonumenten: De na 1997 gemoderniseerde graven van drie pastoors zijn gesitueerd onderaan bij de Calvarieberg, op de oorspronkelijke plek. De oorspronkelijk opgehoogde graftekens zijn vervangen door strakke, modern vormgegeven platte grafzerken uitgevoerd in kostbaar materiaal. De drie natuurstenen knielbankjes zijn verwijderd. Het GRAF VAN PASTOOR J.M.J. SLOOT is het linker graf van dit drietal graven. Het oorspronkelijke graf uit 1985 is aangepast en gemoderniseerd na De tekst op het graf luidt: PASTOOR / Johannes M. Sloot / Geb / Overl Sloot was geboren in Ubbergen, werd pastoor te Silvolde van 1969 tot 1980 en deken van het dekenaat Terborg van 1976 tot Hij overleed in Het GRAF VAN PASTOOR E.Th. ROELOFS is het middelste graf van het drietal. Het oorspronkelijke graf uit 1919 is aangepast en gemoderniseerd na De tekst op het graf luidt: PASTOOR / Eduardus T. Roelofs / Geb / Overl Eduardus Theodorus Roelofs was geboren te Arnhem op 21 mei Hij was pastoor te Silvolde vanaf 4 december Pastoor Roelofs overleed te Silvolde op 20 januari Het GRAF VAN PASTOOR W.E.A. AHSMANN is het rechter graf. Het oorspronkelijke graf uit 1954 is aangepast en gemoderniseerd na De tekst op het graf luidt: PASTOOR / Wilhemus E. A. Ahsmann / Geb / Overl W. E. A. Ahsmann werd geboren in Utrecht in Hij was pastoor te Silvolde vanaf 1 juli 1927 en hij overleed op 3 maart Het GRAF VAN GEERTUIDA KAAK uit 1933 is van een zeldzaam type en valt op door het eenvoudig materiaalgebruik. Het grafteken bestaat uit een houten plank, bevestigd aan een houten paal. Het onderste deel van de plank is verbreed en bevat een verdiept veld met verheven tekst. Daarboven verjongt de plank om te eindigen in een driehoekig veld met daarop een verheven kruis. De GELDERS GENOOTSCHAP 3 SECTOR CULTUURHISTORIE

4 plank wordt beschermd door een zadeldak, bestaande uit twee planken bekleed met koper. De tekst op het graf luidt: Hier rust / Bernadina/ Geertruida / Kaak / Wed. van Johannes / Verheijen / geb. 18 febr / overl. 8 dec / R.I.P. Het GRAF VAN JOHANNES VERHEIJEN dateert uit 1922 en is eveneens van een zeldzaam type. Het grafteken bestaat uit een houten kruis. Het onderste deel is verbreed en bevat een verdiept veld met verheven tekst. Het hart van het kruis bevat een verdiept veld met een gesneden afbeelding van Jezus, die is gevallen met het kruis op zijn schouder. Het kruis wordt beschermd door een zadeldak, bestaande uit twee planken bekleed met koper. De driehoek die dit zadeldak vormt is aan de achterzijde dichtgezet met smalle delen, waarvan de onderzijde een halfronde beëindiging heeft. De tekst op het graf luidt: Hier rust / Johannes / Verheijen / Geboren 9 juli 1875 / overl. 22 mei 1922 / R.I.P. Een groot aantal GRAFPLATEN uitgevoerd in le. De platen zijn vermoedelijk plaatselijk vervaardigd. Reden van plaatsing Rooms-Katholieke BEGRAAFPLAATS uit Binnen de bescherming vallen de BAKSTENEN MUUR met HEKWERK met POORT, het BAAR- ANNEX TUINMANSHUISJE, de AANLEG, de CALVARIEBERG, de PASTOORSGRAVEN, enkele houten GRAFMONUMENTEN en enkele in uitgevoerde GRAFPLATEN. Algemeen historische criteria: - De Rooms-Katholieke begraafplaats is van algemeen historisch belang voor de gemeente Oude IJsselstreek in het algemeen en voor Silvolde in het bijzonder vanwege haar bestemming, welke verbonden is met een religieuze ontwikkeling en vanwege de verwijzing naar de Rooms-Katholieke begraafcultuur in de gemeente Oude IJsselstreek vanaf de aanleg in De begraafplaats is als tastbaar stuk geschiedenis van de begraafcultuur in Silvolde in de vroege twintigste eeuw van funerair-historisch en genealogisch belang voor de gemeente Oude IJsselstreek. - De R.K. begraafplaats te Silvolde is van belang vanwege haar verschijningsvorm, welke verbonden is met een religieuze ontwikkeling. De aanwezigheid van de Calvarieberg is typerend voor veel katholieke begraafplaatsen in Nederland. De begraafplaats bezit een zeldzaamheidswaarde voor Silvolde en voor de gemeente Oude IJsselstreek door de aanwezigheid van de Calvarieberg met beeldengroep. - De begraafplaats is van belang vanwege de aanwezige, bovengenoemde graven welke in naam of in vorm herinneren aan voor de gemeente Oude IJsselstreek van belang zijnde personen. Het belang van de op de begraafplaats voorkomende overige graftekens ligt met name in de collectieve betekenis die zij binnen de monumentale aanleg hebben. Architectuurhistorische criteria: - De R.K. begraafplaats bezit diverse voor een begraafplaats karakteristieke gebouwen uit de periode van de aanleg, omstreeks Aan de bakstenen GELDERS GENOOTSCHAP 4 SECTOR CULTUURHISTORIE

5 muur met het smeedijzeren hek en het baar- annex tuinmanshuisje zijn architectuurhistorische waarden toe te kennen. Deze objecten zijn zorgvuldig vormgegeven en hebben een waardevolle detaillering. Bovendien zijn ze (relatief) gaaf bewaard gebleven. Dit geldt, ondanks de wijzigingen, ook voor de Calvarieberg op de begraafplaats. Eveneens opmerkelijk zijn diverse grafmonumenten, waaronder de pastoorsgraven, twee bijzondere en zeldzame houten grafmonumenten van Verheijen en Kaak uit 1922 en 1933 en enkele in uitgevoerde grafplaten. Stedenbouwkundige criteria: - De R.K. begraafplaats is van belang voor Silvolde en voor de gemeente Oude IJsselstreek in het algemeen als beeldbepalende bebouwing aan de Prins Bernhardstraat te Silvolde. Hierdoor heeft de begraafplaats stedenbouwkundige waarde. GELDERS GENOOTSCHAP 5 SECTOR CULTUURHISTORIE

6 CONCEPT-REDENGEVENDE BESCHRIJVING SILVOLDE, PRINS BERNHARDSTRAAT NABIJ 26 Afbeeldingen Luchtfoto. De R.K. begraafplaats aan de Prins Bernhardstraat te Silvolde is bij benadering met rood omcirkeld (bron: Google Earth). Gedecoreerde bakstenen muur tussen begraafplaats en Prins Bernhardstraat in Silvolde. GELDERS GENOOTSCHAP 6 SECTOR CULTUURHISTORIE

7 Toegangspoort met ijzeren hekwerk aan de Prins Bernhardstraat te Silvolde. Voorgevel en rechter zijgevel baar- en tuinmanshuisje. GELDERS GENOOTSCHAP 7 SECTOR CULTUURHISTORIE

8 Voorgevel baar- en tuinmanshuisje aan Prins Bernhardstraat. Linker zijgevel baar- en tuinmanshuisje. GELDERS GENOOTSCHAP 8 SECTOR CULTUURHISTORIE

9 Overzicht begraafplaats met in de verte de Calvarieberg. De Calvarieberg en de drie gemoderniseerde pastoorsgraven. GELDERS GENOOTSCHAP 9 SECTOR CULTUURHISTORIE

10 In 2010 herplaatste graven, waaronder enkele graven uitgevoerd in le, rechts naast de ingang. Voorbeelden van een graven uitgevoerd in le. GELDERS GENOOTSCHAP 10 SECTOR CULTUURHISTORIE

11 Voorbeelden van een graven uitgevoerd in le. Houten (in 2010 herplaatste) graven van G. Kaak uit 1933 (links) en J. Verheijen uit 1922 (rechts). GELDERS GENOOTSCHAP 11 SECTOR CULTUURHISTORIE