Programma gemeenteraadsverkiezingen

Transcriptie

1 Programma gemeenteraadsverkiezingen pagina 1 van 25

2 INHOUD 0 Voorwoord. 3 1 INLEIDING DIENSTBARE OVERHEID ROL VAN GEMEENTE VEILIGHEID FINANCIËN DUURZAME LEEFOMGEVING RUIMTELIJKE ORDENING EN WONEN NATUUR, MILIEU EN KLIMAAT MOBILITEIT ECONOMIE BLOEIENDE SAMENLEVING JEUGD, GEZIN EN ONDERWIJS ZORG, WELZIJN EN SOCIALE ZAKEN SOCIALE SAMENHANG...24 pagina 2 van 25

3 VOORWOORD De belangrijkste doelgroep van ons verkiezingsprogramma is duidelijk: dat zijn de kiezers, dat bent u. Ons doel is ook duidelijk: het welzijn van de lokale samenleving tot eer van God. De missie van de ChristenUnie is immers, dat zij de samenleving wil dienen door haar meer te laten functioneren naar Gods wil. Daarvoor is het nodig om op elk politiek niveau zo krachtig mogelijk vertegenwoordigd te zijn. De ChristenUnie fundeert haar opvattingen over de politieke vraagstukken van vandaag op het Woord van God. Gods Woord is ons anker en kompas. De bestuursperiode was voor de ChristenUnie te Waalwijk een heel bijzondere. De ChristenUnie maakte van begin tot eind deel uit van de coalitie en mocht zelfs een wethouder leveren, dankzij het vertrouwen dat veel kiezers in haar had uitgesproken. Wij hopen dat dit vertrouwen niet is beschaamd. Veel van onze doelstellingen zijn met steun van anderen bereikt, zoals: * Het Halvezolenpad is tot dagelijkse vreugde van velen gerealiseerd; * Veel fietsers danken hieraan een veilige route en dat geldt bijvoorbeeld ook voor het vrij liggende fietspad langs de Valkenvoortweg; * De parallelstructuur langs het spoortracé in Waalwijk laat zien dat veel is geïnvesteerd in de verkeersveiligheid van fietsers; * De Weg om de Noord, tegenwoordig Noorder Allee, is aangelegd; * Met lijn 300 heeft Waalwijk een supersnelle en succesvolle verbinding met Tilburg en s- Hertogenbosch gekregen; * De WMO is ingevoerd en verder ontwikkeld; de huishoudelijke zorg is zonder problemen in stand gebleven en in Sprang-Capelle en Waspik zijn in de bibliotheken servicepunten gerealiseerd; * De sociale samenhang in buurten en wijken is verder gestimuleerd door de Wijk- en Dorpsontwikkelingsplannen en het instellen van Buurtpreventieteams; * Voor de centra van Sprang-Capelle en Waspik zijn mooie plannen ontwikkeld, waarvan realisatie voor die kernen een belangrijke impuls zal betekenen; * De begraafplaats aan de Heistraat is inclusief de aula opgeknapt; * De coffeeshops zijn weliswaar helaas niet gesloten, maar de regels zijn wel wat aangescherpt (zo is bijvoorbeeld een regel erbij gekomen dat de afstand tot een school minimaal 250 meter moet zijn) en is er voldoende toezicht geweest. Dit laatste geldt nog sterker voor growshops; * De druk op de zondagsrust is wel toegenomen (zoals verzoeken van supermarkten voor zondagopenstelling) maar weerstaan; * De verkoop van gronden op Haven Zeven is weer op gang gebracht en glasvezelverbindingen zijn mogelijk gemaakt; * De parkeertarieven zijn nauwelijks gestegen en voor een aantal zones zelfs verlaagd, de tarieven voor vergunningen/ontheffingen zijn sterk verlaagd en achteraf betalen is op meer plaatsen mogelijk; * De dienstverlening is nog lang niet volmaakt maar wel duidelijk verbeterd: via het callcenter, de frontoffice en het digitale loket wordt men beter en indien gewenst op afspraak geholpen, door het vaststellen van loketcriteria kunnen lichte vergunningen snel worden afgegeven, door het hanteren van kwaliteitscriteria weten inwoners en bedrijven beter wat ze van de gemeente mogen verwachten; * Het aanbestedingsbeleid is niet alleen duurzamer maar ook beter geworden (Eerlijk, helder handelen); * De gemeente Waalwijk heeft drie jaar achtereen voor de jaarrekening een rechtmatigheidverklaring van de accountant gekregen; * Door de begroting meer smart (= specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden) te formuleren is betere controle door de raad mogelijk geworden; * Mede door de aanstelling van een zogeheten subsidioloog zijn miljoenen aan subsidies binnengehaald; * Door intensievere samenwerking met Loon op Zand (onder andere werf) en Heusden kan meer kwaliteit voor minder geld worden gerealiseerd; * Waalwijk kent een duurzaamheidbalans, heeft als doelstelling om in 2043 klimaatneutraal te zijn, is op groene stroom overgestapt, is Millenniumgemeente geworden, experipagina 3 van 25

4 menteert met LED-verlichting in de openbare ruimte en streeft naar behoud van biodiversiteit (Countdown 2010). Ook voor de periode heeft de ChristenUnie belangrijke plannen. Zij hoopt dat uw stem het mede mogelijk maakt om die te realiseren. 1 Inleiding Christelijk-sociaal: dienstbaar en duurzaam De ChristenUnie is er voor u! Juist in moeilijke tijden willen wij als christelijk-sociale partij de handen uit de mouwen steken en ons inzetten voor u en voor onze gemeente Waalwijk. Dat doen we vanuit onze persoonlijke betrokkenheid bij onze samenleving en vanuit onze christelijke overtuiging. De ChristenUnie heeft oog voor mensen, hun welbevinden en hun relaties. Niemand leeft voor zichzelf en niemand mag aan zijn eigen lot worden overgelaten. We geloven dat mensen tot bloei komen als ze zich voor elkaar verantwoordelijk voelen en zorg dragen voor elkaar. We zetten ons daarom in om onmenselijke situaties van armoede, eenzaamheid en verslaving tegen te gaan en te voorkomen. De ChristenUnie wil alles doen wat in haar vermogen ligt om mensen tot hun recht te laten komen. Dat kunnen we niet alleen. Als inwoners van Waalwijk zijn we geen losse eenheden die met de rug naar elkaar toe staan. We zijn als mensen en samenlevingsverbanden op elkaar aangewezen. Wij willen daarom ruim baan geven aan die gemeenschappen waarin zorg en verantwoordelijkheid opbloeien. Gezinnen, scholen, kerken, bedrijven en organisaties van burgers zoals sportclubs en muziekverenigingen vormen de basis van de samenleving. Daarin wil de Christen- Unie investeren. Religieuze en culturele verschillen kunnen in de praktijk lastig zijn. Maar als we elkaar de ruimte geven en elkaar respecteren, dan kan diversiteit de gemeenschap van Waalwijk versterken. Wij willen ons inzetten voor de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en voor het bijzonder onderwijs. Wij willen ons verder inzetten voor duurzame economische ontwikkeling. In de afgelopen periode heeft Waalwijk op het terrein van duurzaamheid flinke stappen vooruit gezet. Goede zorg voor de schepping en dus voor mens, natuur, landschap en milieu heeft onze grote aandacht en betrokkenheid. Het is een belangrijke taak van de gemeente om criminaliteit en overlast tegen te gaan. Met elkaar kunnen we iets doen tegen hufterigheid op straat en vervuiling van onze leefomgeving. Want zwerfvuil, graffiti, vandalisme en hondenpoepoverlast horen niet thuis in de gemeente Waalwijk. Echter, de overheid heeft niet alles in de hand. Politie, justitie en andere instellingen hebben daarin ook een rol. De politiek kan niet alles alleen oplossen. We hebben elkaar nodig. Samen kunnen we Waalwijk mooier maken. Wij zullen daar van onze kant alles aan doen, daar kunt u van op aan. Als christenen in de politiek beseffen we ook dat de bloei van onze gemeente Waalwijk afhangt van de zegen van God. We zien uit naar de komende vier jaar en rekenen op uw steun! pagina 4 van 25

5 2 Dienstbare overheid De bestuursperiode van 2010 tot 2014 zal zich net als de afgelopen periode kenmerken door een groeiende verantwoordelijkheid van gemeenten. De afgelopen jaren zijn allerlei taken gedecentraliseerd (overgedragen van het Rijk naar de gemeenten), bijvoorbeeld op het gebied van werk, bijstand, inburgering, zorg en welzijn. De gemeente wordt steeds meer gezien als de overheid waar het beleid begint. Een overheid die zelfstandig taken uitvoert. De eerste overheid wordt het ook wel genoemd. Waalwijk staat voor de uitdaging deze versterkte positie om te zetten in resultaat. Dat vraagt om visie en bestuurskracht, om een betrouwbare en daadkrachtige overheid. De gemeente is ook een dienstbare overheid en bondgenoot van de samenleving. Dat betekent niet het plat knuffelen of betuttelen van mensen. Dat betekent wel zoveel mogelijk verantwoordelijkheden in de samenleving laten of daar terugleggen. Het betekent op z n minst verantwoordelijkheden delen met partners in de samenleving. De gemeente ondersteunt daarbij, faciliteert en stelt grenzen waar nodig. Op deze manier draagt de overheid bij aan een bloeiende samenleving. Een dienstbare overheid vraagt om dienstbare raadsleden, wethouders, burgemeester en ambtenaren. De ChristenUnie wil dat de gemeentelijke organisatie dienstbaar is aan de samenleving en zoveel mogelijk via één loket open, transparant, service- en klantgericht handelt. De ChristenUnie staat dicht bij de inwoners en zet daarom buurten, wijken en kernen centraal. ChristenUnie-politici willen betrouwbaar zijn, dus ook open en transparant hun afwegingen maken. Dienstbaarheid is niet soft en is ook niet alleen maar dienstbaarheid aan individuele burgers (niet alleen maar u vraagt, wij draaien ). Het is ook dienstbaarheid aan het algemeen belang en zonder aanzien des persoons. Daarin heeft de overheid ook een duidelijke eigen verantwoordelijkheid. Het gemeentebestuur moet alle belangen wegen. Dit kan betekenen dat soms nee moet worden gezegd en dat houdt dan niet in dat er niet geluisterd wordt. Voorwaarde is wel dat de ambtenaren en collegeleden de burgers serieus nemen, meedenken en proberen te achterhalen wat er achter een vraag zit. In de volgende paragrafen willen we u vertellen over hoe wij de rol van de gemeente, veiligheid en financiën zien in onze gemeente voor de komende jaren. 2.1 Rol van gemeente De visie van de ChristenUnie Met de decentralisatie komen veel taken terecht op gemeentelijk niveau. Dat past bij de visie van de ChristenUnie. De gemeente staat het dichtst bij de burger en voor die zaken die bij uitstek de burger (be)treffen, is dit het beste niveau van uitvoering en verantwoording. Het Rijk moet daar ook voldoende middelen voor geven, maar dat is helaas niet altijd het geval. De gemeente heeft haar eigen takenpakket, waar zij greep op moet kunnen houden. Door schaalvergroting en intergemeentelijke bestuursvormen zien wij vaak de verantwoordelijkheden vertroebelen. Ook herkennen inwoners zich vaak niet meer in hun bestuur. De ChristenUnie waardeert de kernen en hecht aan het eigene van de lokale gemeenschap. Daarom zijn er Wijk- en Dorpsontwikkelingsplannen gemaakt, zijn daarvoor budgetten vrijgemaakt en wordt in overleg met een vertegenwoordiging van bewoners (platforms/stuurgroepen) uitvoering gegeven aan die plannen. Tegelijkertijd zoekt de ChristenUnie altijd de constructieve samenwerking met buurgemeenten zoals Loon op Zand en Heusden, de regio Midden-Brabant en de provincie. Ook de rol van de burgemeester als zelfstandig bestuursorgaan is gewijzigd. Zijn bevoegdheden zijn groot en door de tijd heen verruimd. Zo is de burgemeester lid van het regionaal College, lokale driehoek (politie) en veiligheidsregio. Ook kan hij tijdelijke huisverboden en gedwongen opvoedingsondersteuning opleggen. Verantwoording afleggen aan een democratisch gelegitimeerd orgaan is voor de ChristenUnie een belangrijke zaak. pagina 5 van 25

6 Concrete uitwerking In de afgelopen vier jaar is een proces van deregulering doorlopen. Veel verordeningen zijn aangepast, eenvoudiger gemaakt zodat de administratieve lasten afnamen. Dit moet worden voortgezet. Kwaliteitshandvesten zijn geformuleerd. Eerst was het nog zoeken naar de juiste parameters en ging het monitoren niet gelijk goed. Maar deze ontwikkeling moet verder doorgezet, zodat inwoners en ondernemers profiteren van een effectieve en efficiënte organisatie. De verbetering van de dienstverlening zoals die de afgelopen jaren is ingezet met het digitale loket en het werken op afspraak moet worden voortgezet door de zogeheten front-office verder uit te bouwen en te komen tot een ondernemersloket. Persoonlijke gegevens zouden slechts eenmaal verstrekt hoeven te worden om op een snelle en gemakkelijke manier te kunnen zien voor welke inkomensondersteunende regelingen iemand in aanmerking komt en voorkomen wordt dat men een zoektocht langs allerlei instanties moet ondernemen. Duidelijke en zo mogelijk minder formulieren zorgen voor veel gemak. Door het gebruik van begrijpelijke taal zijn de invuller sneller klaar en maken minder fouten. Gestart is met premediation. Dit houdt in dat contact wordt opgenomen met iemand die een klacht of een bezwaarschrift indient. Vaak wil men alleen gehoord worden of blijkt dat er feitelijk iets anders achter zit. Voor bijna geheel Waalwijk zijn inmiddels wijkontwikkelingsplannen tot stand gekomen. Het is belangrijk dat hieraan in de komende jaren verder uitvoering wordt gegeven in overleg met en onder het toeziend oog van wijkplatforms/stuurgroepen. Waalwijk is Millenniumgemeente geworden waarbij het zich vooral richt op doelstelling 7+8 duurzaamheid en duurzaam inkopen. Het werken aan de andere doelstellingen evenals het maatschappelijk verantwoord ondernemen zal worden gestimuleerd. Wanneer in een kern belangrijke veranderingen op stapel staan, zoals bijvoorbeeld de reconstructie van een weg, dan is tijdig overleg met bewoners en andere betrokkenen noodzakelijk. Hun gevoelens moeten serieus worden genomen, zoals past bij een dienstbare overheid zonder te vervallen in een u vraagt, wij draaien -mentaliteit. De ChristenUnie staat een sobere overheid voor die ruimte geeft aan het particuliere initiatief. 2.2 Veiligheid De visie van de ChristenUnie De overheid is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Maar ook burgers, zowel individueel als collectief, hebben hierin een rol. Overheid en burgers werken samen aan een veilige en leefbare samenleving, elk vanuit hun eigen verantwoordelijkheden. De overheid staat voor een duidelijke handhaving van normen en waarden. Vertegenwoordigers van de lokale driehoek (burgemeester, politie en justitie) hebben daarin elk hun eigen taak en zorgen voor een nauwe, efficiënte en doeltreffende samenwerking. Ook het voorkómen van normoverschrijdend gedrag is belangrijk. Handhaving en preventie dienen in evenwicht te zijn. Partners in preventie zijn onder andere welzijnswerk, jeugdzorg, onderwijs en gezondheidszorg. Samenwerking tussen al deze partijen is van belang, mits ook resultaten worden geboekt. De gemeente moet hierin een (pro-)actieve en regisserende rol vervullen. Integrale aanpak van het veiligheidsbeleid is daarom noodzakelijk. In Waalwijk wordt hieraan gewerkt met het Politiekeurmerk Veilig Wonen, het Keurmerk Veilig Ondernemen en BIBOB (= wet Bevordering IntegriteitsBeoordelingen door het Openpagina 6 van 25

7 baar Bestuur). Via de aansluiting bij de veiligheidsregio s wordt regionaal aan veiligheid gewerkt. In toenemende mate staat het gedoogbeleid met betrekking tot coffeeshops onder druk. Steeds duidelijker wordt de enorme betrokkenheid van de criminele sector bij de drugshandel. En ook de criminele overlast van die drugshandel. Daardoor ontwikkelen zich twee stromingen. De ene stroming is voor sluiting van de coffeeshops. De andere stroming wil de coffeeshops legaal bevoorraden door bijvoorbeeld een gemeentelijke wietplantage. In de ogen van de ChristenUnie kan geen sprake zijn van het gedogen van drugs, coffeeshops, (illegale) prostitutie en andere situaties die veiligheidsrisico s met zich meebrengen. Gedogen is geen oplossing, het creëert alleen maar weer nieuwe problemen. De overheid stelt duidelijk wat wel en niet mag en heeft oog voor onderliggende problemen. Ook de komst van sexwinkels moet worden tegengewerkt. De buurtpreventieteams, samenwerkingsverbanden tussen burgers, gemeente en politie, zijn een goed initiatief om de veiligheid in de woon- en werkomgeving te bevorderen. Zo zijn inwoners actief betrokken bij veiligheid op straat, in de wijk en in huis. Zij zijn de oren en ogen van de politie. Overlastgevend en crimineel gedrag moeten daarom blijvend gemeld worden bij de politie. Burgers spreken hun medeburgers aan op ongewenst en asociaal gedrag waarbij hun eigen veiligheid natuurlijk niet uit het oog mag worden verloren. Zij hebben respect voor hun medeburger, andermans eigendommen en de leefomgeving. De gemeente kan de inzet van de burgers versterken door een BOA (Buitengewoon Opsporingsambtenaar) in te zetten. Deze is het aanspreekpunt voor de inwoners en zo een verlengstuk van de politie. Hij kan de politie ontlasten bij parkeer- en andere verkeersovertredingen en ook een rol vervullen ten aanzien van het toezicht in de openbare ruimte. Onderzocht moet worden of hij kan toezien op het juist gebruik van vent- en standplaatsvergunningen, naleving van horecawetgeving en illegale detailhandel. Voor de aanpak van probleemjongeren geldt: hard als het moet, zacht als het kan. Concrete uitwerking De wijkagent moet in Waalwijk veel duidelijker zichtbaar zijn. De regionalisering van de brandweer was een noodzakelijke stap, waarbij de inzet en kwaliteit van de vrijwilligers behouden moet blijven. Blowen in de openbare ruimte moet niet worden toegestaan. Aangifte via internet moet eenvoudig kunnen, maar ook op afspraak. De kosten van vandalisme moeten op de betrapte daders worden verhaald. Successen moeten worden gepubliceerd. Het versterken van de sociale samenhang in buurten moet worden voortgezet mede met het oog op veiligheid. De ChristenUnie is tegen de vestiging van gokhallen, bordelen, sexwinkels en vindt dat de coffeeshops moeten verdwijnen. Onderzocht moet worden of BOA s kunnen worden aangesteld en worden betaald uit de boetes die zij opleggen voor parkeerovertredingen, hondenpoep, graffiti, illegale aanplakkingen, zwerfvuil en andere ergernissen in de openbare ruimte. 2.3 Financiën De visie van de ChristenUnie De komende jaren dienen zich voor alle gemeenten en dus ook voor Waalwijk financieel gezien moeilijke tijden aan. Op de belangrijkste inkomstenbron van de gemeente, de algemene uitkering uit het gemeentefonds, zal door het Rijk flink worden gekort. Dit vraagt forse maar verantwoorde keuzes van het gemeentebestuur om zowel op korte als langere termijn te zorgen voor sluitende begrotingen. Concrete uitwerking pagina 7 van 25

8 Belasting en tarieven De OZB is de belangrijkste belasting die de gemeente vanaf haar eigen grondgebied mag heffen. De hoogte van de OZB-tarieven is bij uitstek een politieke afweging. De Christen- Unie vindt dat bij de vaststelling van de OZB-tarieven de volgende onderdelen moeten worden betrokken: financiële positie van de gemeente ambitieniveau van de gemeente het totaalplaatje van de eigen belastingen en heffingen, in relatie tot andere gemeenten. De tarieven van de OZB mogen geen sluitpost van de begroting vormen waarmee naar believen tekorten kunnen worden gedekt. De jaarlijkse aanpassing van de OZB-tarieven moet plaatsvinden op basis van heldere beslisregels. Dit moet bij aanvang van de nieuwe bestuursperiode in beleidsuitgangspunten worden vastgelegd. De ChristenUnie vindt dat het gemeentebestuur zich terughoudend moet opstellen waar het gaat om het verhogen van de lastendruk voor de inwoners. Efficiëntieverbetering moet een voortdurend proces zijn onder andere om de lokale lastendruk binnen de perken te houden. Indien de financiële draagkracht van burgers daartoe aanleiding geeft, vindt op grond van duidelijke kaders kwijtschelding van verschuldigde belasting(en) en heffingen plaats. Dit kwijtscheldingsbeleid is een belangrijk onderdeel van beleid in de strijd tegen sociaal isolement en armoede. Het College van B&W moet zich inspannen om het kwijtscheldingsbeleid bekend te laten zijn bij de groepen waarvoor het bedoeld is. Risicomanagement De risicoparagraaf van de begroting moet verder worden uitgewerkt, zodat de afzonderlijke risico s maar ook het totaalbeeld daarvan duidelijker in beeld worden gebracht. De belangrijkste risico s moeten worden benoemd en van bedragen worden voorzien. Hierdoor kan er begrotingstechnisch rekening worden gehouden met deze risico s. Subsidiering Financiële ondersteuning van maatschappelijke activiteiten is een hulpmiddel om de samenleving tot bloei te laten komen. De ChristenUnie staat dan ook op zich positief tegenover het subsidiëren van bijvoorbeeld sportverenigingen, culturele activiteiten en voorzieningen. In beleidsnota s moet helder worden vastgelegd wat de bedoeling is van gemeentelijke financiële ondersteuning en welke effecten van de subsidie verwacht worden. De zorgvuldigheid eist dat ook veel aandacht wordt besteed aan de subsidiegrondslagen. Het subsidiebeleid is vastgelegd in een algemene subsidieverordening en in goed onderbouwde uitvoeringsbesluiten. Belangrijk is dat dit beleid ook adequaat wordt uitgevoerd. Enkele algemene uitgangspunten voor subsidieverstrekking: o de te subsidiëren activiteiten/voorzieningen moeten duidelijk omschreven zijn. o eigen verantwoordelijkheid van particulieren en organisaties wordt benadrukt. Subsidies betekenen in beginsel een aanvulling op eigen financiële middelen. Verenigingen zullen altijd reële contributies moeten heffen. o de hoogte van de structurele subsidies moet geregeld worden herijkt (zero-based budgetting). o subsidie kan alleen gegeven worden voor activiteiten/voorzieningen die algemeen toegankelijk zijn. Dit geldt ook voor organisaties die werken vanuit een bepaalde levensbeschouwing. Activiteiten die gericht zijn op levensbeschouwelijke vorming, worden niet gesubsidieerd. o activiteiten/voorzieningen die in strijd zijn met de normen en waarden die ons in de Bijbel gegeven zijn en/of die in strijd zijn met algemene fatsoensnormen of de goede zeden, komen niet in aanmerking voor gemeentelijke subsidie. Actiepunten: pagina 8 van 25

9 Jaarlijks een sluitende begroting, zowel bij de structurele gelden (structurele uitgaven mogen alleen met structurele middelen worden gefinancierd) als bij de eenmalige gelden. Veel aandacht voor lange termijn aspecten van de begroting, zoals goede planning van onderhoudbudgetten, en degelijke investeringsramingen. Helderheid over het meerjarenperspectief waarbij gemaakte keuzes in beginsel als taakstellend moeten worden beschouwd. Naar het verder smart maken van de programmabegroting moeten Raad en College blijven streven. Goede afweging van ambitieniveau van de gemeente en de hoogte van de gemeentelijke lasten. Bij de begroting worden de tarieven vastgesteld. Het College laat daarbij zien wat de kostendekkendheid van de verschillende heffingen is. De gemeenteraad heeft bepaald dat de gewenste dekkingsgraad 100% is behalve voor haven- plus kadegelden en de tarieven voor de begraafplaatsen. De gemeente moet niet financieel in de gaten springen die het Rijk laat vallen, hoe goed het doel ook is. Als bijvoorbeeld door bezuinigingen van het Rijk AWBZ voorzieningen gevaar lopen, dan is het geen taak van de gemeente om hier in te springen. De lagere uitkering vanuit het gemeentefonds moet worden opgevangen door zuiniger te werken, door meer samen te werken en door soberder te werken. Besparingen dienen eerder te worden gerealiseerd op zaken die niet tot de kerntaak van de gemeente behoren. Waar mogelijk moet voor WMO-voorzieningen een financiële (inkomensafhankelijke) drempel worden ingebouwd. 3 Duurzame leefomgeving Een centraal begrip bij de ChristenUnie is verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid voor mensen en de inrichting van de samenleving, maar ook verantwoordelijkheid voor natuur en milieu. Ook dat is christelijk-sociaal. De ChristenUnie hecht bijzondere waarde aan een duurzame, gezonde leefomgeving. Wij willen als goede rentmeesters op een verantwoordelijke en dus duurzame manier omgaan met de schepping. Dat bepaalt onze keuzes op terreinen als natuur, energie en klimaat, maar ook op het gebied van afval, mobiliteit en bebouwing. Wij zijn beheerders van Gods schepping, niet de verbruikers ervan. Hoewel veel milieu- en klimaatbeleid op Europees, of zelfs op wereldniveau gemaakt wordt, kan ook de gemeente een bijdrage leveren. Waalwijk is Millenniumgemeente en heeft als doelstelling om in 2043 klimaatneutraal te zijn. Dit laatste houdt in dat dan geen uitstoot van CO 2 en andere broeikasgassen mag plaatsen vinden. De gemeente Waalwijk probeert binnen de financiële mogelijkheden haar gebouwen zo energiezuinig mogelijk te krijgen, gebruikt groene stroom en biedt in de kantine duurzaam geproduceerde producten aan. De gemeente probeert niet alleen het goede voorbeeld te geven door bijvoorbeeld zonnecollectoren en windturbines te plaatsen, maar stimuleert inwoners, woningcorporaties, de detailhandel en het overige bedrijfsleven om op energie te besparen en/of duurzame energie te gebruiken door bijvoorbeeld het benutten van aardwarmte. Verduurzaming is niet gemakkelijk, maar wel noodzakelijk. Soms is het lastig draagvlak te vinden. Niet iedereen vindt windmolens mooi. Doch duurzaamheid is geen sluitpost op de begroting, want de inzet hierop verdient zich dubbel en dwars terug. Niets doen is geen optie meer. De verschillende belangen zoals groen, water, wonen, en wegen overvragen de beschikbare ruimte. Het wordt steeds belangrijker dat de overheid duidelijke ruimtelijke keuzes maakt. De belangen van bestaande en nieuwe ruimtevragers moeten goed worden afgepagina 9 van 25

10 wogen. Integraal en gebiedsgericht werken zal nog meer invulling moeten krijgen. De gemeente Waalwijk heeft daarbij weliswaar niet meer alle kaarten in handen, maar treedt vaak wel op als overlegpartner of als regisseur in het speelveld met andere partijen. Samenwerking vraagt om overleg met velerlei betrokkenen, zoals medeoverheden, grondeigenaren en belangenorganisaties. Dat vergt veel tijd. Maar door belanghebbenden in het voortraject goed te betrekken, kunnen vaak bezwaren later in het proces worden ondervangen. De nadruk moet liggen op participatie, om langdurige (en kostbare) juridische procedures te voorkomen. Dit sluit aan bij de nieuwe Wet ruimtelijke ordening, waar het accent ligt op overleg vooraf in plaats van toetsing achteraf. Samenwerken kan ook heel goed in het beheer van de openbare ruimte. In projecten als Schoon, heel en veilig werken gemeente, politie, woningcorporaties en maatschappelijke organisaties samen aan een leefbare samenleving. De landelijke Opschoondag moet een activiteit in alle buurten van de gehele gemeente Waalwijk worden. In de volgende paragrafen vertellen we u graag over onze standpunten op het gebied van ruimtelijke ordening, wonen, groen, natuur, mobiliteit en nog veel meer. 3.1 Ruimtelijke ordening en wonen De visie van de ChristenUnie De ChristenUnie vraagt aandacht voor de kwaliteit van onze leefomgeving. Lange tijd ging het bij ruimtelijke ontwikkelingen vooral om kwantiteit en dat was ook nodig: er moest gebouwd worden om tegemoet te komen aan de vraag naar onder andere huisvesting en bedrijventerreinen. De recente economische en demografische ontwikkelingen geven echter ruimte om te investeren in kwaliteit: door te kiezen voor zoveel mogelijk behoud van het groene buitengebied. Daarom wil de ChristenUnie investeren in binnenstedelijk bouwen en zijn we voorstander van meervoudig ruimtegebruik. Uitbreiding is in principe niet aan de orde zolang inbreidingslocaties beschikbaar zijn. door de verrommeling van het buitengebied tegen te gaan. De ChristenUnie is voorstander van landschapontwikkelingsplannen en groenfondsen. Ook zijn we een warm voorstander van herstructurering van bedrijventerreinen en clustering in regionale terreinen. door extra aandacht te geven aan de openbare ruimte, aan duurzaam bouwen en levensloopbestendig wonen. door te bouwen voor de vraag. De huisvestingsvisie van Waalwijk is gericht op de verschillende doelgroepen. In het bijzonder noemen we de eenpersoonshuishoudens (jongeren, alleengaanden, ouderen), een groep die de komende jaren relatief flink zal toenemen. door te investeren in de centra van Sprang-Capelle (zoals verplaatsing van de EmTé naar het Raadhuisplein) en Waspik, omdat dit de detailhandel en dus ook de levenskracht van die kernen ten goede komt. Concrete uitwerking Een toekomstgerichte en realistische structuurvisie; actuele bestemmingsplannen Na het vaststellen van de strategische visie moet een structuurvisie worden uitgewerkt die aangeeft welke ruimtelijke ontwikkelingen worden nagestreefd (en welke niet) én hoe de gemeente deze ontwikkelingen wil realiseren. De ChristenUnie wil ook over de structuurvisie het debat zoeken met de samenleving: bewoners, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven, winkeliers, horeca, scholen etc. Zo creëren we betrokkenheid. Burgers verdienen rechtszekerheid. Daarom moeten bestemmingsplannen worden opgesteld en geactualiseerd, die bovendien digitaal kunnen worden ingezien. pagina 10 van 25

11 Inzet op binnenstedelijk bouwen en meervoudig ruimtegebruik Bouwen binnen kern of stad levert vaak een exploitatietekort op. Door de nieuwe Wro heeft de gemeente de mogelijkheid om afspraken te maken met de ontwikkelaar over bijvoorbeeld sociale woningbouw. De mogelijkheden van bovenplanse verevening moeten worden onderzocht: opbrengsten van woningbouw op een uitleglocatie kunnen worden ingezet om het tekort bij binnenstedelijk bouwen aan te vullen. Meervoudig ruimtegebruik is geen luxe, maar noodzaak. Maar ondergronds bouwen is in Waalwijk op veel plaatsen financieel niet haalbaar. Door een slimme combinatie van allerlei functies, zoals wonen, werken en winkelen kan ruimte worden bespaard. Vol rakende begraafplaatsen moeten niet zondermeer worden uitgebreid, maar alternatieven zoals herinrichting en familiegraven dienen te worden onderzocht. Toch kan uitbreiding nodig zijn vanwege behoud van het (monumentale) karakter. Meer aandacht voor de openbare ruimte De kwaliteit van onze leefomgeving wordt sterk bepaald door bebouwing maar ook door de openbare ruimte, die meer is dan de restruimte na bebouwing. Bij het maken van nieuwe plannen moet vroegtijdig aandacht worden besteed aan inrichting, beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Open ruimten zijn onmisbaar: pleinen, groenstroken, parken, speeltuinen en oppervlaktewater. Het zijn de longen van elke kern. Binnenstedelijk bouwen is goed, maar de leefbaarheid mag niet in het geding komen. Dus moet bij de ontwikkeling van de plannen zoveel mogelijk groen gespaard blijven en anders worden gecompenseerd. Het kappen van bomen moet niet het antwoord zijn op onontkoombare overlast van bomen (vruchten, bladval, worteldruk) of parkeerproblematiek. In bestaande maar zeker in nieuwe wijken moeten hondenuitlaatroutes worden gecreëerd, waar honden zonder overlast kunnen worden uitgelaten en het goed mogelijk is de uitwerpselen op te ruimen. Als Rijks- en gemeentelijke monumenten geen functioneel gebruik kennen dan gaat dit ten koste van het monument zelf. Daarom moet soms ten behoeve van een gebruiksfunctie een concessie worden gedaan aan de monumentale waarde. Huizen, straten en wijken mogen alleen worden gesloopt als ze niet goed meer zijn op te knappen en niet omdat de nieuwe woningen meer geld opbrengen. Het onderhoud van wegen moet op peil zijn (= Minimaal veilig). Bij herinrichting moet, binnen de kaders die horen bij het snelheidsregime, rekening worden gehouden met wensen van de bewoners. Welstand heeft alles te maken met ruimtelijke kwaliteit. Daarom is gemeentelijk welstandsbeleid onontbeerlijk. De welstandstoets door een onafhankelijke commissie van deskundigen is zeker waardevol. Het is goed om de uitvoering van het welstandsbeleid goed te borgen. En het beleid moet een goede balans zien te vinden tussen duidelijkheid waardoor snelle afhandeling mogelijk is en ruimte om iets afwijkends te bouwen. Voor nieuwe ontwikkelingen worden duurzame beeldkwaliteitplannen opgesteld. Duurzaam bouwen De gemeente Waalwijk werkt met de Gemeentelijke PraktijkRichtlijn Bouwen waarmee de lat steeds hoger kan worden gelegd ten aanzien van duurzaam bouwen zoals: bouwen met duurzame materialen, die op verantwoorde wijze geproduceerd en kwalitatief hoogwaardig zijn. woningen die klimaatneutraal zijn of zelfs energie produceren. bouwen waarbij zo min mogelijk afval wordt geproduceerd. levensloopbestendigheid van een woning of wijk: mensen kunnen hun hele leven in hetzelfde huis blijven wonen, ongeacht hun omstandigheden (echtpaar, gezin, ouderen, zorgbehoevend etc.). pagina 11 van 25

12 Bij de vergunningverlening en oplevering van nieuwbouwwoningen moet daadwerkelijk getoetst en gehandhaafd worden of aan de wettelijke duurzaamheideisen en de criteria van eventueel verleende subsidie(s) is voldaan. Geen kwantiteit, maar kwaliteit en afstemmen op de vraag Het huisvestingsbeleid is afgestemd op de vraag. De gemeente Waalwijk heeft gekozen voor een realistische koers. Daarbij gaat het niet alleen om kwantiteit, maar steeds meer om kwaliteit. Investeren in de woonomgeving en alleen bouwen waar nodig en mogelijk. Het buitengebied een kwaliteitsimpuls geven en verrommeling tegengaan Het groene buitengebied is niet het restgebied tussen dorpen en steden, maar kent een eigen visie ten aanzien van de inrichting, die is vastgelegd in het bestemmingsplan Buitengebied. Verrommeling moet worden tegen gegaan. Het groenfonds kan de uitvoering van plannen financieel ondersteunen. Het fonds wordt gevuld door bij verkoop van grond een vast bedrag per vierkante meter en door bij het noodzakelijk kappen van bomen (waarbij herplant niet mogelijk is) een vast bedrag hierin te storten. De gemeente Waalwijk ligt op de naad van zand en klei. Dat blijkt onder andere uit de grote hoeveelheid kwelwater en mede daardoor uit voor Europese begrippen bijzondere flora en fauna. Door de ontwikkeling van de natte natuurparel Westelijke Langstraat wordt een verdere teruggang van biodiversiteit tot stilstand gebracht. Voor dit soort activiteiten is wel draagvlak in het buitengebied nodig, want dat is cruciaal voor de uitvoering van plannen. Gezocht moet worden naar duurzaam behoud van functies en zekerheden voor bewoners en (agrarische) ondernemers. Dit houdt in dat (grond)wateroverlast moet worden voorkomen. De landbouw is een belangrijke drager van het buitengebied. Tegelijkertijd is deze bedrijfstak in ontwikkeling door schaalvergroting, verbreding (nevenactiviteiten) en verdieping (biologische landbouw). Enerzijds moet er voldoende toekomstperspectief voor de landbouw zijn, terwijl anderzijds ook de ecologie voluit tot zijn recht komt. Inzet op regionale bedrijventerreinen Het regionaal bedrijventerrein Haven is gunstig gesitueerd nabij de A59 en de N261, die wel een facelift nodig hebben. Maar zeker ook de ligging aan de Bergsche Maas is erg belangrijk; omdat vervoer over water de toekomst is, moet de sluis worden vervangen. Hierin moet met buurgemeenten en provincie worden samengewerkt en afgestemd. Uit de verkoop van bedrijfsgronden wordt een zogeheten revitaliseringsfonds gevoed waaruit verouderde delen van bedrijventerreinen kunnen worden opgeknapt. Voordat besloten wordt om Haven VIII te ontwikkelen, dient de zogenoemde SER-ladder 1 toegepast te worden, omdat groene ruimte behouden moet blijven. Daarnaast is ontsluiting van bedrijventerreinen met goede fietsverbindingen en openbaar vervoer ook noodzakelijk. 1 De SER introduceerde de ladder in 1999 in zijn Commentaar op de Nota Ruimtelijk Economisch Beleid. Voor het inpassen van de ruimtebehoeften voor de functies wonen, bedrijvigheid en infrastructuur stelde de SER voor de volgende ladder als denkmodel te hanteren: Trede 1: Gebruik de ruimte die al beschikbaar is gesteld voor een bepaalde functie of door herstructurering beschikbaar gemaakt kan worden. Trede 2: Maak optimaal gebruik van de mogelijkheden om door meervoudig ruimtegebruik de ruimteproductiviteit te verhogen. Trede 3: Indien het voorgaande onvoldoende soelaas biedt, is de optie van uitbreiding van het ruimtegebruik aan de orde. Daarbij dienen de verschillende relevante waarden en belangen goed te worden afgewogen in een gebiedsgerichte aanpak. Door een zorgvuldige keuze van de locatie van rode functies en door investeringen in kwaliteitsverbetering van de omliggende groene ruimte moet worden verzekerd dat het meerdere ruimtegebruik voor wonen, bedrijventerreinen of infrastructuur de kwaliteit van natuur en landschap respecteert en waar mogelijk versterkt. (Bron: /2008/ _1.aspx) pagina 12 van 25

13 Een klimaatbestendig ruimtelijk beleid De gemeente Waalwijk moet zich in haar ruimtelijk beleid rekenschap geven van klimaatverandering. Het nieuw op te stellen rioleringsplan moet rekening houden met hevige regenval (afvoercapaciteit). Door het relatief schone regenwater af te koppelen van het riool, kan het aantal vuil water overstorten worden gereduceerd. In de omgeving waar nog geen sprake is van een gescheiden rioolstelsel dienen mogelijkheden voor afkoppeling zoals nieuwbouw worden benut. Aandachtspunt is voldoende doorspoeling van de riolen. De bekende trits vasthouden, bergen en afvoeren laat zich ruimtelijk vertalen door te zorgen voor voldoende oppervlaktewater in stedelijk gebied en waterbergingslocaties in het buitengebied. Het gemeentelijk waterbeleid komt tot uitdrukking in een gemeentelijk waterplan waarin aandacht is gegeven aan zowel het oppervlaktewater als het grondwater. 3.2 Natuur, milieu en klimaat De visie van de ChristenUnie Vanuit ons christelijk geloof dat ons leert om God lief te hebben boven alles en onze naaste als onszelf, moeten wij activiteiten gericht op milieu, natuurbeheer en klimaat ontplooien. Met onze naaste wordt niet alleen diegene die wij direct kennen bedoeld. Ook mensen die elders leven (en vaak minder bedeeld zijn dan wij) moeten kunnen profiteren van de positieve gevolgen van ons handelen. Daarom is de gemeente Waalwijk Millenniumgemeente geworden. Een goede verhouding tussen consumptie en milieu is daarbij essentieel. Dit betekent ook dat in financieel mindere tijden een daadkrachtig milieubeleid op peil moet blijven. Doordat veel milieutaken gedecentraliseerd zijn hebben gemeenten een belangrijke rol bij de uitvoering van het beleid. De gemeente is op basis van de Wet Milieubeheer verplicht tot het vaststellen van een integraal milieubeleidsplan. Dit zal een helder en up-to-date plan moeten zijn. De ChristenUnie staat volledig achter de doelen zoals die zijn verwoord in het klimaatakkoord dat de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Rijk (Ministerie VROM) hebben gesloten: Een reductie van de uitstoot van broeikasgassen van 30% in 2020 (ten opzichte van 1990). Hierbij gaat het om zowel CO 2 als de overige broeikasgassen zoals methaan en lachgas. Een aandeel van hernieuwbare energiebronnen (duurzame energie) van 20% in Een energiebesparingspercentage van 2% per jaar. 30% CO 2 reductie is op zich vele malen beter dan niets, maar nog altijd vele malen slechter dan het hoogst haalbare: energietransitie (de overgang van fossiele naar duurzame brandstoffen, zoals energie uit zon en wind). Die transitie moet binnen maximaal drie decennia worden gerealiseerd. Auto's op elektriciteit komen er aan en zijn al verkrijgbaar. Overheidsinstellingen zouden het voorbeeld kunnen geven om hiermee te gaan rijden (mits de stroom wordt afgenomen van een leverancier die 100% groene stroom garandeert). De ambities liggen hoog, want de gemeente Waalwijk heeft uitgesproken in 2043 klimaatneutraal te willen zijn, maar ze zijn niet onuitvoerbaar. Een hechte samenwerking tussen het Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen, woningbouwcorporaties, bedrijven en burgers is noodzakelijk. pagina 13 van 25

14 Gemeenten vervullen een zeer belangrijke voorlichtende en faciliterende rol in dit geheel. Zij staan immers dicht bij de burger (loketfunctie), maar hebben ook een voorbeeldrol. Tevens vervult de gemeente de rol van vergunningverlener en handhaver. Veel staat er op papier. Nu de uitwerking nog. Gemeenten moeten lokaal of binnen regionale samenwerking een klimaatactieplan opstellen afgestemd op het (eventuele) klimaatprogramma van de Provincie. Nederland produceert met elkaar circa 60 megaton ( kilo) afval per jaar. Het is belangrijk daarmee zorgvuldig om te gaan. 2 Afval zou zoveel mogelijk weer moeten worden ingezet als grondstof (cradle to cradle = C2C). Waalwijk moet doorgaan met het apart inzamelen van gft-afval, want dit scheelt inwoners in de portemonnaie, is zinvol en (milieu-)rendabel. Naast GFT zijn inmiddels ook afspraken gemaakt rond de gratis inzameling van plastic; dit gebeurt eens in de vier weken. Bij het inzamelen van oud papier hebben van ouds kerken, verenigingen en instellingen een grote rol gespeeld; dit moet zo blijven. Zwerfafval is nog steeds één van de meest genoemde ergernissen onder onze bevolking. Gemeenten moeten zoveel mogelijk maatregelen nemen om zwerfafval te voorkomen. Blijvende voorlichting hieromtrent is van groot belang. Handhavend optreden is noodzaak, hoe moeilijk het ook is om mensen te betrappen. Concrete uitwerking De gemeente heeft naar de burger toe niet alleen een voorlichtende rol maar moet zich er terdege van bewust zijn dat er naar haar gekeken wordt (voorbeeldfunctie). Voorlichting Bij het in werking treden van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) moet heldere informatie worden gegeven. Binnen de Wabo moeten circa 25 regelingen samen worden gebracht die de fysieke leefomgeving betreffen. Het gaat hierbij om bouw-, milieu-, natuur- en monumentenvergunningen, die gebundeld worden tot Omgevingsvergunning. Deze ontwikkeling kan en moet, mits zorgvuldig voorbereid en ingevoerd, tot een aanzienlijke verbetering van de dienstverlening door de overheid leiden. Burgers en ondernemers moeten zich realiseren welk effect hun gedrag heeft op het milieu. Goed gedrag, zoals minder afval of betere afvalscheiding moet worden beloond. De gemeentelijke Natuur- en MilieuEducatieconsulent moet blijven. Doch vrijwilligers van IVN De Waerdman en Jeugdnatuurwacht zijn ook nog steeds hard nodig voor het geven van voorlichting op basisscholen en in het voortgezet onderwijs. Ook speciale activiteiten zoals de Nationale Boomfeestdag kunnen vanuit dit centrum in samenwerking met bijvoorbeeld scholen worden georganiseerd. De natuur moet de stad in worden getrokken (groene wig en vensters), zodat de inwoners zich meer bewust worden van het feit dat Waalwijk qua natuurschoon een unieke plek is, die vraagt om bescherming en behoud. De gemeente moet steeds meer meedoen aan landelijke dagen rond afval, zwerfvuil, etc. (zoals Nederland Schoon). Individuele burgers, scholen en organisaties moeten meer worden betrokken bij een zwerfafval-opruim-project. Burgers moeten worden gestimuleerd om bij reconstructies van tuinen infiltratiekratten in de grond te plaatsen. Hiermee wordt het hemelwater, daar waar het valt, vastgehouden en langzaam in de bodem opgenomen. Winkels, scholen en dergelijke moeten worden verplicht het eigen erf schoon te houden. Waalwijk moet proberen om in 2015 te komen tot gemiddeld 60% hergebruik van het huishoudelijk afval. 2 De ChristenUnie onderschrijft daarbij de voorkeursvolgorde ( Ladder van Lansink ) uit de Wet milieubeheer: 1. voorkomen of beperken van afvalstoffen; 2. hergebruiken; 3. nuttig toepassen; 4. gebruiken als brandstof of voor andere vormen van energieopwekking; 5. verbranden; 6. storten. pagina 14 van 25

15 Aan het cradle-to-cradle-principe (= hergebruik van grondstoffen) moet steeds meer invulling worden gegeven. Voorbeeldfunctie Weliswaar is vastgelegd dat Waalwijk in 2032 net zo groen moet zijn, als het in 2007 was. Maar beter is het om ook nog een groen-norm te bepalen, bijvoorbeeld 75 m2 groen per woning. Herbeplanting moet bij alle plannen het uitgangspunt zijn. Voor de gemeentelijke bomen en de waardevolle particuliere bomen die op de bomenkaart staan, geldt dat aan duidelijke voorwaarden moet zijn voldaan, voordat een kapvergunning kan worden afgegeven. Zorg voor een actueel landschapsontwikkelingsplan. Waar kliko s niet mogelijk zijn, zou gewerkt moeten worden met ondergrondse containers. Kliko s moeten vanaf de straat niet zichtbaar zijn (in voortuinen). Het inkoopbeleid moet in de komende raadsperiode 100% duurzaam worden. Daartoe worden bij alle offerteaanvragen duurzaamheidcriteria opgenomen. Aanbieders/inschrijvers moeten worden gescreend/getoetst op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Klimaat en energie De routekaart voor een klimaatneutraal Waalwijk moet verder worden gevolgd. Waalwijk moet duurzame energie blijven gebruiken en dient op allerlei terreinen het goede voorbeeld te geven. Bij bestaande gemeentelijke gebouwen streeft de gemeente naar een energiebesparing van minimaal 2% per jaar en minstens 40% opwekking en/of inkoop van duurzame energie. Zo snel als mogelijk moet Waalwijk moderne technieken bij verlichting in de openbare ruimte toepassen (o.a. LED-verlichting). Het gemeentelijk wagenpark moet zuiniger en schoner worden (toepassen van roetfilters en/of gebruik van alternatieve brandstoffen). Het fietsverkeer en openbaar vervoer moet worden gestimuleerd, zodat het aandeel van de auto afneemt. Met een revolverend fonds moeten particuliere eigenaren van oudere woningen worden ondersteund om energiebesparende investeringen te doen. Hierbij valt te denken aan isolatie, zonneboilers, warmtepompen en/of windenergie. Bij vergunningen en handhaving is het streven naar een laag energieverbruik een belangrijk aandachtspunt. Met (agrarische) ondernemers (Waalwijks Bedrijven Platform + lokale afdeling van de ZLTO) moet worden nagegaan op welke wijze ondernemers een bijdrage kunnen leveren aan het klimaat door vermindering uitstoot broeikasgassen, CO2 reductie of gebruik, duurzame energiebronnen etc. zonder daarvan financieel slechter te worden. Zorginstellingen, seniorenwoningen en bejaardencentra zullen kwalitatief goede klimaatreguleringstechnieken, zoals warmtekoudeopslag, moeten hebben. Belangrijk is deugdelijke apparatuur. Natuurlijk zal het toenemende stroomverbruik van dit soort apparatuur duurzaam moeten worden ingekocht dan wel lokaal worden opgewekt. Het uitvoeren van het waterplan is nodig om op een juiste wijze met het regenwater om te gaan. 3.3 Mobiliteit De visie van de ChristenUnie pagina 15 van 25

16 De gemeente Waalwijk moet zorgen voor een goed niveau van infrastructuur voor wonen, arbeid, verkeer en telecommunicatie (glasvezel), zodat burgers economische, sociale en culturele activiteiten kunnen ontplooien en bedrijven hun werk kunnen doen. De Christen- Unie laat zich daarbij leiden door drie criteria: veiligheid (onder andere verkeersveiligheid), milieu (bescherming van Gods schepping: mensen, dieren, groen) en leefbaarheid (lawaai, CO 2, hoeveelheid groen enzovoort). Dit vraagt een maximale inzet op Openbaar Vervoer. Waalwijk kent alleen de streekbus; daarbij is de snelle lijn 300 een aanwinst. Steeds vaker worden ter bevordering van het OV vrij liggende busbanen aangelegd. Ketenmobiliteit 3 heeft steeds meer aandacht. De OVfiets speelt hier een grote rol bij. Ruimtelijk beleid legt veelal de basis voor het mobiliteitsbeleid. Hoe integraler deze twee beleidsterreinen benaderd worden, hoe beter. Dit vergt een langetermijnvisie. Want mobiliteit is zowel een groot goed als een probleem (vervuiling, lawaai en dergelijke). Het is zaak een goede balans te vinden en de (auto)mobiliteitsstromen te beheersen. Voor de uitstoot van CO2 worden door de Europese Unie steeds strakkere normen geformuleerd. Op het gebied van veiligheid worden de eisen die gesteld worden aan voertuigen op een steeds hoger niveau gebracht en anderzijds worden maatregelen getroffen om de verkeersveiligheid op straat te verhogen. Het scheiden van verkeersstromen (bijvoorbeeld auto s en fietsen) is op de meeste wegen waar 50 km/u mag worden gereden, gerealiseerd. De gemeente Waalwijk werkt op het terrein van mobiliteit veel samen met de Midden-Brabantse gemeenten en de provincie. Met provinciale subsidies worden belangrijke investeringen gestimuleerd die de verkeersveiligheid of het fietsgebruik verbeteren. Concrete uitwerking Bereikbaarheid, toegankelijkheid en veiligheid Voer bij het opstellen van plannen met betrekking tot ruimtelijke ordening een bereikbaarheidstoets en toegankelijkheidstoets in. Hiermee wordt bereikt dat er met de mobiliteit efficiënt wordt omgegaan. Op het provinciebestuur moet gepaste druk worden uitgeoefend om de ombouw van de N261 door de provincie tot een autoweg met daarbij behorende ongelijkvloerse kruisingen zo snel mogelijk ter hand te nemen. Op een nieuwe aansluiting op de A59 tussen Waalwijk en Drunen met daarbij behorende tangenten moet voluit worden ingezet om met behoud van bereikbaarheid een aantal wijken te ontlasten van te veel automobiliteit. In woonwijken worden in de komende bestuursperiode voor zover dat nog niet is gebeurd, 30 kilometer zones aangelegd. De aansluiting van de Dick Flemmingstraat op de Van der Duinstraat moet veiliger worden. De Koesteeg zou als 60 km/u-weg open moeten blijven om te voorkomen dat de Hogevaart te veel verkeer te verwerken krijgt. Voorwaarde is dat er een alternatief komt voor de eerder afgesproken natuurcompensatie. Met de realisatie van de noordwesttangent bij Tilburg verdwijnt het nodige sluipverkeer op de Nieuwevaart en Wendelnesseweg-oost. Toch zou de bocht bij de Hoofdstraat verruimd moeten worden, maar niet ten koste van alles. Fietsbeleid Uit Fietsbalans 2 is gebleken dat in de gemeente Waalwijk ondanks goede voorzieningen het fietsgebruik te laag is. In de nieuwe bestuursperiode moet worden ingezet op (de voordelen van) het gebruik van de fiets. In de centra, bij het busstation en bushaltes en bij attractiepunten moeten voldoende mogelijkheden zijn voor gratis fietsparkeren, bij voorkeur in de vorm van bewaakte stallingen 3 Ketenmobiliteit gaat over de verplaatsingen die worden gemaakt in verschillende netwerken. Elke verplaatsing begint te voet, om vervolgens verder te gaan met de fiets, auto of openbaar vervoer, eventueel over te stappen, en dan uiteindelijk de laatste meters weer te voet af te leggen naar de bestemming. Deze losse stukjes vervoerswijze sluiten als een keten' op elkaar aan. pagina 16 van 25

17 De gemeente blijft actief meewerken aan het realiseren van verkeerslessen bijvoorbeeld op de scholen en bij instellingen. Openbaar Vervoer De gemeente Waalwijk is niet verantwoordelijk voor het openbaar vervoer. Toch moeten de mogelijkheden om invloed uit te oefenen niet worden onderschat. De gemeente Waalwijk dient zich pro-actief op te blijven stellen richting de provincie en busmaatschappij die verantwoordelijk zijn voor het openbaar vervoer. Met name de kernen Capelle en Waspik zouden beter ontsloten moeten worden met Openbaar vervoer. Deze inwoners moeten niet alleen snel en goed bij de voorzieningen in Waalwijk kunnen zijn, maar ook goed kunnen (door)reizen naar Tilburg of Den Bosch. Ook de OV-ontsluiting van bedrijventerrein Haven is een belangrijk aandachtspunt. De medewerking van de bedrijven is hiervoor wel noodzakelijk. Voor de lijnen moet een balans worden gezocht tussen snelheid en het bereiken van belangrijke (openbare) voorzieningen, zoals ziekenhuis, zorgcentra, scholen, sociale dienst en werkplaats. De belangrijkste haltes zijn inmiddels toegankelijk gemaakt voor mobiliteitsbeperkten. De ChristenUnie vindt dat in de komende raadsperiode alle overige OV-haltes toegankelijk gemaakt moeten worden. De provincie is gestart met Digitale ReisInformatiePanelen om de reiziger beter op de hoogte te houden. De gemeente Waalwijk moet hierin elke kans aangrijpen om deze vernieuwing verder door te zetten. Door waar mogelijk combinaties met het doelgroepen vervoer (regiotaxi s, leerlingenvervoer, WMO-vervoer enzovoort) te zoeken kunnen kosten worden bespaard en kan de kwaliteit van het vervoer worden verbeterd. Onderzocht moet worden of particulier openbaar vervoer een reële optie is. Minder met de auto Niet alleen de overheid, maar ook de burgers hebben een grote verantwoordelijkheid om bewust met mobiliteit om te gaan, vanwege de effecten op de kwaliteit van de leefomgeving, het ruimtebeslag van wegen en verkeersveiligheid. Het terugdringen van de automobiliteit is een belangrijk thema. Automobiliteit-reductieplannen worden met betrokken partijen (overheid, kantoren/bedrijven, OV-maatschappijen) opgesteld en uitgevoerd. Parkeren Alleen in het centrum van Waalwijk is betaald parkeren noodzakelijk. In de buurt van de Els (supermarkten) moet het kort parkeren worden gestimuleerd, terwijl voor het lang parkeren langs de Taxandriaweg lagere tarieven moeten gelden. Een Parkeerverwijssysteem moet worden ingevoerd om onnodig rondrijden te voorkomen. Achteraf betalen heeft bij het betaald parkeren de voorkeur. Bij het bouwen van parkeergarages is (sociale) veiligheid een belangrijk item. Uit het oogpunt van leefbaarheid moet het straatparkeren in het centrum duurder zijn dan het parkeren in garages. 3.4 Economie De visie van de ChristenUnie Werk is een belangrijk middel om de gaven te ontplooien waarmee God de mens heeft gesierd. Bovendien draagt werken bij aan het ontwikkelen van een positief zelfbeeld en is het een goed middel om een inkomen te verwerven waarmee kan worden voorzien in de eigen levensbehoeften en die van anderen. Nederland kent een stevige recessie. Hoe de economische ontwikkelingen in de komende jaren zullen zijn, valt onmogelijk te voorspellen. Naast bedreigingen zoals afnemende bepagina 17 van 25

18 drijvigheid en toenemende werkloosheid, biedt deze situatie ook kansen om tot een duurzamere economie te komen. De oudere bedrijventerreinen zijn niet meer effectief en efficiënt ingericht. In de loop van de jaren is verrommeling ontstaan. Herstructurering kan een beter grondgebruik en daarmee een betere bedrijfsvoering voor de ondernemers opleveren. Ondernemers stellen hoge eisen aan het vestigingsklimaat dat in de gemeente te vinden is. Een belangrijk element daarin is de fysieke en digitale bereikbaarheid van de locatie. Infrastructuur zonder files en de beschikbaarheid van een breedband internetaansluiting zijn belangrijke trekkers van bedrijven geworden, net als de beschikbaarheid van goed gekwalificeerde beroepsbevolking. Waalwijk kent op Haven Zeven parkmanagement en probeert dit ook naar de andere terreinen uit te breiden. Een belangrijk doel daarbij is het vergroten van de veiligheid. Landbouw blijft in Waalwijk een economische factor van betekenis. De sector heeft bovendien steeds meer oog voor het belang van duurzaamheid en is ook bereid een bijdrage te leveren aan een kwalitatief goed beheer van het buitengebied. De detailhandel is grootschaliger geworden. Concrete uitwerking Recessie Lastenverzwaring en bezuiniging op investeringen moet in deze economisch moeilijke tijd zoveel mogelijk worden beperkt. Juist in deze tijd moet de samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid goed zijn. Werkgelegenheid en werkloosheid De samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs moet ervoor zorgen dat vraag en aanbod van arbeid zo nauw mogelijk op elkaar aansluiten. Zo wordt woon-werkverkeer teruggedrongen en het beroep op bijstand verminderd. De start die is gemaakt met het aanbieden van (maatschappelijke) stageplaatsen aan scholieren en studenten door bedrijven moet worden voortgezet en uitgebreid aan hen die moeilijk een plaats kunnen vinden op de arbeidsmarkt. Werk in de prostitutie, gokhallen en coffeeshops mag niet als passende arbeid worden beschouwd voor werkzoekenden. Het opvoeden van kleine, nog niet schoolgaande kinderen is passend werk voor alleenstaande ouders met gezinsverantwoordelijkheid. In die situaties zijn verdere scholing en het aanvaarden van een deeltijdbaan juiste opties. De Wet werk en bijstand moet ruimhartig worden uitgevoerd, zowel wat het inkomens- als het werkdeel betreft. Mensen met een SW-indicatie moeten zoveel mogelijk buitenshuis (begeleid) werken. De Sociale werkvoorziening WML is het leerwerkbedrijf voor mensen met een beperking. Niet alleen voor SW-geïndiceerden, maar ook voor anderen met een beperking zoals Wajong, WIA, WAO e.d. Doorstroming vanuit de WWB naar sociale werkvoorziening en beschermde banen verdient stimulering. Waar mogelijk moet in aanbestedingsprojecten een sociale paragraaf worden opgenomen. Bloeiende binnensteden Met betrekking tot het vestigen van detailhandel in het buitengebied ( weidewinkels ) moet een terughoudend beleid worden gevoerd om een levensvatbare middenstand overeind te houden (dit kan o.a. via het instrument van de ruimtelijke ordening). Dit moet worden opgenomen in een detailhandelstructuurvisie. Mits voldoende gedragen door de detailhandel moet de wens om te komen tot een actief centrummanagement worden ondersteund. Zondagsopenstelling van winkels wordt zoveel mogelijk tegen gegaan (inclusief avondopenstelling van supermarkten op zondag). Bevoorrading van winkels in het centrum moet (vooral) s ochtends plaatsvinden. pagina 18 van 25

19 Door wonen in het centrum te bevorderen neemt de leefbaarheid toe. De winkelcentra te Waspik (Dorpsplein) en Sprang-Capelle (Raadhuisplein) moeten worden versterkt. Vestigingsbeleid en detailhandelsbeleid Voor ondernemers moet er één loket zijn waar men met alle (aan)vragen terecht kan. Door in kleinere kernen te zoeken naar combinatie van functies (detailhandel, bibliotheek, bank etc.) moet het voorzieningenpeil zo hoog mogelijk gehouden worden. De bedrijventerreinen moeten optimaal ontsloten zijn voor openbaar vervoer en fietsverkeer. Waalwijk moet volop blijven meewerken aan het realiseren van ongelijkvloerse kruisingen bij de N261 en het optimaliseren van de afslagenstructuur van de A59. Het revitaliseren van bestaande bedrijfsterreinen heeft de voorkeur boven het aanleggen van nieuwe. Landbouwbedrijven krijgen ruimhartig de mogelijkheden nevenactiviteiten, zoals Bed & breakfast, uit te voeren voor zover deze niet ten koste gaan van de kwaliteit van het buitengebied. Recreatie en toerisme Het Hoefsven moet een voor Waalwijk passende dus kleinschalige toegangspoort naar de Loonse en Drunense duinen worden. Naast het knooppuntennetwerk van fietspaden komt er ook een netwerk van wandelpaden, inclusief de ommetjes. pagina 19 van 25

20 4 Bloeiende samenleving Inwoners zijn er in vele soorten en maten. Van jong tot oud. Van deelnemer aan een sportactiviteit tot bezoeker aan een monument. Van kind dat de basisschool bezoekt tot oudere die gebruik maakt van huishoudelijke hulp. De ChristenUnie zal zich vooral inzetten voor gemeentelijke voorzieningen die noodzakelijk zijn voor de kwetsbaren in onze samenleving en hen hiermee een goede en herkenbare plaats in de maatschappij geven. De ChristenUnie wil zich ook sterk maken voor herkenbare en toegankelijke instellingen en voorzieningen voor de burger en dus kritisch kijken naar schaalvergrotingen. Over de toenemende anonimisering maakt de ChristenUnie zich zorgen. De samenleving is er naar de mening van de ChristenUnie mee gebaat dat er aandacht is voor het publieke, voor het gezamenlijke, voor wat ons bindt. Wij willen vanuit de Bijbelse opdracht graag meewerken aan een samenleving waarin we omzien naar elkaar. De ChristenUnie is van mening dat er in een samenleving met samenhang geïnvesteerd moet worden. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning biedt naar onze mening mogelijkheden om aan die in de samenleving noodzakelijke sociale cohesie met elkaar te werken. Het verenigingsleven, buurtwerk, jongerenwerk en dergelijke moet worden gestimuleerd. Belangrijke samenbindende voorzieningen als kinderboerderijen en buurthuiskamers moeten worden beschermd. Voor bloei zijn zowel fundamentele vrijheden (vrijheid van godsdienst, meningsuiting, vereniging en onderwijs), als ook gedeelde waarden en normen nodig. Geen vrijheid zonder verbondenheid. Geen vrijheid van godsdienst en vereniging zonder een fundamentele erkenning van de democratische rechtsstaat. Geen vrijheid van meningsuiting zonder wederzijdse erkenning van menselijke waardigheid. Geen vrijheid van onderwijs zonder kwaliteitseisen. Tot slot is ook belangrijk om processen van isolatie, polarisatie en radicalisering tegen te gaan door het (weer opnieuw) erbij betrekken van mensen die dreigen af te glijden of zich af te keren van de Nederlandse samenleving en democratische rechtsorde. Daarbij dient vooral gedacht te worden aan scholing, stages en werk. Dit is primair een zaak van het gemeentebestuur, van preventie, signalering en interventie. Dat moet gebeuren samen met professionals als wijkagenten, jeugdwerkers en docenten en ingebed zijn in het lokale beleid op terreinen als veiligheid, integratie, werk en jeugd. 4.1 Jeugd, gezin en onderwijs De visie van de ChristenUnie Het gezin is de basis van kinderen; ouders zijn primair verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen. Maar niet alleen het gezin moet een gezonde basis zijn, ook de directe omgeving waarin kinderen opgroeien en gezinnen functioneren: het sociale netwerk. De ChristenUnie wil zich inzetten voor het versterken van de kringen rond gezinnen. We vinden relaties belangrijk, relaties waarin waarden en normen worden uitgewisseld. De Centra voor Jeugd en Gezin gaan ouders en kinderen ondersteunen bij het opvoeden en opgroeien. Door de komst van een Centrum voor Jeugd en Gezin in BaLaDe heeft de gemeente Waalwijk een belangrijke netwerkorganisatie in huis om werk te maken van preventie en om de zorglijnen kort te houden en adequaat op te treden bij ontsporingen tijdens de opvoeding van de jeugd. Indien hulp nodig is dan moet deze zo snel mogelijk worden geboden, zo licht mogelijk en zo dichtbij huis als mogelijk is. Door een rijk aanbod van opleiding, cultuur en sport kunnen jongeren de vaardigheden en de kennis opdoen die zij nodig hebben in de maatschappij en op de arbeidsmarkt. Scholen moeten alle ruimte krijgen om zich te kunnen richten op hun kerntaak: het geven van goed onderwijs. De opvoedingsverantwoordelijkheid ligt bij de ouders en mag niet worden uitbesteed aan de school of aan andere instellingen rond het kind. Het is belangrijk dat pagina 20 van 25