Flexibilisering van Toetsing

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Flexibilisering van Toetsing"

Transcriptie

1 Flexibilisering van Toetsing Silvester Draaijer Casusbeschrijvingen bij het handboek Flexibilisering van Toetsing

2 Colofon Flexibilisering van Toetsing Casusbeschrijvingen bij het handboek Flexibilisering van Toetsing Stichting Digitale Universiteit Nijenoord 1, 3552 AS Utrecht Postbus 182, 3500 AD Utrecht Telefoon Fax Auteurs Silvester Draaijer, Vic Peeters, Pascale Frinking, Christoffel Reumer, Alexander Kremers, Jan de Goeijen, Wolter Kaper Copyright Stichting Digitale Universiteit Deze uitgave is binnen het consortium van de Digitale Universiteit vrijelijk te gebruiken, mits voorzien van adequate bronvermelding. Niets uit deze uitgave mag buiten het consortium openbaar worden gemaakt, verspreid en/of verveelvoudigd door middel van internet, druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bureau van de Digitale Universiteit. Datum Kenmerk 204A.PROD.082.Handboek Flexibilisering van Toetsing Casusbeschrijvingen pagina 2 van 86

3 Inhoudsopgave 1 Uitbesteding van beeldschermtoetsing: Lamark Test Centers Samenwerking tussen opleidingen bij de ontwikkeling en uitvoering van een voortgangstoets: Fontys Hogeschool Eindhoven, Hogeschool Alkmaar, Hogeschool Enschede Halen en brengen van toetsvragen: ConcepTests Vakgroepsgewijs werken aan digitale toetsing: vakgroep Engels van de Hogeschool voor Economische Studies Rotterdam Vakgroepsgewijs werken aan digitale toetsing: vakgroep Mechanica van Faculteit Werktuigbouw Technische Universiteit Delft Disciplinegewijs werken aan een itembank: samenwerkende wiskundedocenten in het nederlands hoger onderwijs Implementatie van een centraal toetssysteem: Saxion Hogescholen Invoeren van beeldschermtoetsing bij één opleiding: faculteit Economie, Hanzehogeschool Groningen Invoeren van digitale toetsing door één docent: docent Genetica, faculteit der Aard- en Levenswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam Studenten maken zelf toetsvragen: Question Bank Inzetten van MarkThis voor het beoordelen van essayvraagstukken: docent Rechtzoeken, faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit Inzetten van CODAS voor het beoordelen van essayvraagstukken: testen bij de Vrije Universiteit pagina 3 van 86

4 1 Uitbesteding van beeldschermtoetsing: Lamark Test Centers Casusbeschrijving door Jan de Goeijen en Silvester Draaijer 1.1 Samenvatting Lamark is een dienstverlener die zich richt op het aanbieden van technische voorzieningen en diensten voor het proces van beeldschermtoetsing. Deze casus beschrijft hoe dit bedrijf werkt. Vooral het bedrijfsleven ziet het nut in van deze dienstverlening om tijd- en plaatsonafhankelijk toetsenen mogelijk te kunnen maken. Het is de vraag hoe het Hoger Onderwijs in Nederland van een dergelijk initiatief kan profiteren of leren. Lamark Test Centers Probleemstelling Binnen het bedrijfsleven is er een constante behoefte om medewerkers te scholen. Vaak doen medewerkers een individueel scholingstraject. Denk daarbij vooral aan medewerkers uit de ITsector, en het Bank- en het Verzekeringswezen. Na afloop van de scholing dient er getoetst te worden. Het is voor de trainings- en scholingsorganisatie van deze medewerkers moeilijk gebleken om de toetsing flexibel in tijd in te richten. Met name het summatief toetsen levert snel problemen op. 1.3 Oplossing Dit probleem is gesignaleerd door een aantal bedrijven. Om de medewerkers de mogelijkheid te geven om zelf het begin en einde van het scholingstraject te bepalen is er een idee ontstaan om Test centra in te richten. Lamark ( / ) is zo n bedrijf. Het is gespecialiseerd in toetslogistieke oplossingen. Lamark levert geen diensten op het gebied van toetsontwikkeling maar juist op het gebied van de toetsafname door beveiligde beeldschermtoetsing. Voor het afnemen van toetsen en examens biedt Lamark drie verschillende opties: Afname onder professioneel toezicht in Lamark Test Centers Afname in In House test centers van opdrachtgevers Afname via internet op de werkplek of thuis 1.4 Toetsafname Lamark is een bedrijf dat een centraal toetssysteem heeft geïnstalleerd. Dat systeem is Questionmark Perception. Scholingsorganisaties kunnen aan Lamark een digitaal bestand geven in Questionmark Perception formaat. In zo n bestand kan een organisatie grote hoeveelheden toetsvragen en toetsen opnemen. Door afspraken en betrouwbare codering is precies duidelijk welke toetsen in het systeem zitten. Lamark plaatst dat bestand op het centrale toetssysteem. Een student kan nu via een online aanmeldsysteem aangeven waar en op welk moment hij/zij graag een toets wil afleggen over een specifiek onderwerp. Lamark roostert deze toets in in haar systeem. De juiste toets wordt alvast klaargezet voor afname door die student. pagina 4 van 86

5 Op het moment van de toets meldt de student zich bij de juiste locatie van Lamark en wordt door Lamark nagegaan of de juiste persoon zich heeft aangemeld. Meestal moet de student daarvoor rijbewijs of paspoort meenemen. De student wordt aan een terminal toegewezen en krijgt inlogcodes. Daarmee komt de student in het toetssysteem terecht bij de toets die geselecteerd hij aangegeven had te willen afleggen. De student kan de toets gaan maken. Lamark controleert nu of de student niet spiekt of op andere manieren fraude pleegt. Direct na afloop van het examen krijgt de student de (voorlopige) uitslag en, als ze gezakt zijn, kunnen ze direct een hertoets boeken. Lamark of de opdrachtgever kunnen nu de resultaten van de studenten bekijken een rapportages opvragen (online). Ook psychometrische analyse is mogelijk als er voldoende studenten dezelfde toets ondertussen hebben gemaakt. Na eventuele aanpassingen in de toets (zoals het verwijderen van vragen uit een toets of aanpassen van de cesuur) ontvangt de student zijn definitieve score. Ook kan aan de hand van de analyse besloten worden om de toetsvragen en toetsen in het systeem aan te passen. Op het gebied van toetsontwikkeling en toetsbeheer voert Lamark geen specifieke activiteiten uit. Bovenstaande aanpak resulteert in een aantal voordelen. Lamark biedt namelijk flexibiliteit; kandidaten kunnen direct via tot 1 dag voor de examendatum een examen boeken, op een door hen gewenste datum en locatie. De toetsafname is technisch betrouwbaar en fraude is niet mogelijk. Onderwijsorganisaties hebben direct toegang tot het toetsplatform via een gebruiksvriendelijke webinterface zonder zelf technisch expert te zijn. Het toetsplatform biedt real-time inzicht in de boekingen, eventuele onregelmatigheden gedurende examens, resultaatrapportages etc. Lamark biedt opdrachtgevers de mogelijkheid de boekingsschermen via hun eigen website en in eigen huisstijl aan te bieden en is het mogelijk een directe koppeling te maken met het administratieve- en/of Leer Management Systeem van de opdrachtgever. In de meeste universiteits- en hogeschoolsteden in Nederland heeft Lamark test centra. Ook in andere landen in West Europa heeft Lamark test centra. Dus er kunnen in principe ook summatieve toetsen worden aangeboden aan studenten die niet in Nederland studeren. De test centra van pagina 5 van 86

6 Lamark zijn elke werkdag geopend van 9:00-17:00 uur. Er zijn plannen om een proef te beginnen met het openstellen van de centra s in de weekends. 1.5 Kosten baten Voor het afhandelen van één toets voor één student rekent Lamark ~ 40,-. Onder het afhandelen wordt verstaan: het inschrijven, het doen van de toets en het rapporteren van de toetsresultaten. Het construeren van de toets items dient door de klant zelf gedaan te worden. Voor het HO bieden deze toetscentra zeker ook een mogelijkheid om een deel van hun toetsen onder te brengen. Hierbij valt vooral te denken aan tentamens met een klein aantal studenten. Herkansingen van een vak of vakken met een klein aantal studenten komen hiervoor bijvoorbeeld in aanmerking. Op dat moment zou wel gedacht moeten worden aan tentaminering met open vragen (studenten moeten bijvoorbeeld vrije tekst antwoorden invullen in Questionmark of in MS- Word). Voor vakken met veel studenten (>300) worden de kosten bij uitbesteden wel erg hoog. Voor deze populatie komen bij één toets op een bedrag van Euro ,- Dan wordt het voor een instelling al gauw aantrekkelijk om zelf een Toetscentrum te gaan inrichten. De toetscyclus van b.v. 4 toetsmomenten per jaar op een instelling is dan wel een drempel om een eigen toetscentrum rendabel te kunnen maken. Namelijk het beschikbaar hebben van een PC-toetszaal met 300 PC s die 80% van de tijd ongebruikt zijn zal niet snel het fiat krijgen van een College van Bestuur. Om een dergelijke grootschalige voorziening rendabel te krijgen op zullen PC-voorzieningen moeten worden gerealiseerd die voor meerdere functies geschikt zijn: Informatievoorziening (in biblio- en mediatheken); Werkplekfunctie (voor algemene kantoor toepassingensoftware); Groepswerkfunctie (voor samenwerkingsdoeleinden in kader van bijv. projectonderwijs of probleemgestuurd onderwijs); Practicumfuncties (voor vakspecifieke toepassingssoftware); Instructiefunctie (waarbij docent ook goed instructie kan verzorgen); Toetsfunctie (voor formatieve en summatieve toetsing). Het zou goed zijn om bij toekomstige inrichting van de fysieke onderwijsomgeving en meer specifiek PC-zalen het aspect van tentaminering integraal mee te nemen in het ontwerp van de omgeving. Het gemiddeld aantal toetsplekken bij een Lamark toetscentrum in Nederland is ongeveer 50. Om heel grote groepen tegelijkertijd een toets te laten doen geeft nogal wat problemen. Stel dat er 4 rondes op één dag gedaan kunnen worden dan is men totaal 2.5 dag bezig om een groep van 500 studenten te toetsen. Aan de baten kant zien we naast het flexibelere kunnen studeren/toetsen dat er bij een klein aantal studenten (<50) kosten worden bespaard. Los van de financiële kosten en baten kan wel gesteld worden dat er twee categorieën van andere baten zijn. De reacties van de kandidaten op het gebruik van een Lamark-test zijn enthousiast. Ze vinden het belangrijk dat ze hun eigen studietempo kunnen bepalen en aansluitend examen kunnen doen. De flexibiliteit van tijd en plaats wordt ook als positief gezien. Geen eindeloze reistijden en examen doen wanneer het je het beste uitkomt. Een ander pluspunt is het feit dat kandidaten direct na afloop van het examen de (voorlopige) uitslag krijgen en, als ze gezakt zijn, direct een herexamen kunnen boeken. Wat ook veel genoemd wordt is de heerlijke rust van zo n testcenter. Geen achthonderd man die zitten te kuchen en te ritselen met papieren. pagina 6 van 86

7 Aan de zijde van de toetsontwikkeling vraagt de Lamark-aanpak dat er door onderwijsorganisaties veel systematischer nagedacht moet worden over, en gewerkt moet worden aan, het ontwikkelen van toetsvragen en toetsen. Om toetsen permanent ter beschikking te hebben zal het beheren en bijwerken van de itembank constant aandacht vragen. Dat zal het toetsproces een meer continu karakter geven en daarmee naar verwachting ook de kwaliteit doen laten toenemen. 1.6 Discussie Op dit moment het maakt bedrijfsleven al volop gebruikt maakt van de in Nederland aanwezige toetscentra. Naast Lamark zijn er meerdere bekend (o.a. Prometric, Andriessen, Exxin). Flexibiliteit en kosteneffectiviteit geeft deze centra hun bestaansrecht. HBO/Universiteiten maken op dit moment nog geen gebruik van één van de test centra van Lamark of een andere dienstverlener. De bestaande manier van toetsen op een HO instelling sluit nu nog niet goed aan bij het gebruiken van een test centrum. Het onderwijs is toch nog grotendeels gebaseerd op grotere groepen die gelijktijdig een onderwijsprogramma doorlopen. De toetsing is gecentreerd rondom individuele docenten en standaard roostertijdstippen, opgelegd vanuit de instelling. Wil een HO instelling naar een flexibelere manier van toetsen dan dienen daarin vanuit een visie op flexibilisering van het onderwijs en het aanbieden van individuele leertrajecten veranderingen te worden aangebracht. Een expliciete bekostiging van tentamens en examens door studenten kan in de toekomst wellicht als instrument worden gebruikt om het toetsproces te flexibiliseren. Waarom zouden instellingen voor Hoger Onderwijs niet arrangementen aan haar studenten aanbieden waarin zij, bijvoorbeeld voor herkansingstoetsen en tegen betaling tentamen kunnen doen in een testcentrum. Het is dan de taak van de opleidingen en docenten om voor die toepassing toetsen gereed te hebben staan die studenten op eigen initiatief kunnen gaan afleggen. Of een dergelijk testcentrum dan door de instelling zelf wordt ingericht of een extern bedrijf zoals Lamark doet dan niet meer zo terzake. Een bedrijf als Lamark laat zien dat een dergelijke oplossing voor wat betreft de toetslogistiek in principe voorhanden is. pagina 7 van 86

8 2 Samenwerking tussen opleidingen bij de ontwikkeling en uitvoering van een voortgangstoets: Fontys Hogeschool Eindhoven, Hogeschool Alkmaar, Hogeschool Enschede Casusbeschrijving door Vic Peeters en Silvester Draaijer 2.1 Samenvatting Een aantal verpleegkunde opleidingen in Nederland besluiten om gezamenlijk te gaan werken aan het ontwikkelen van een itembank voor voortgangstoetsing. Deze casus beschrijft het proces van het zoeken van partners (en het weer afhaken van een aantal), de problemen die overwonnen moeten worden met betrekking tot de techniek en de itembank en de problemen met betrekking tot de productie en kwaliteitsbewaking van de toetsvragen. Het resultaat van deze samenwerking is echter een verhoging van de kwaliteit van het toetsproces en de toetsing en een kostenreductie voor de betrokken opleidingen 2.2 Introductie Al in 1983 werden bij de Fontys Hogeschool Verpleegkunde de eerste plannen gemaakt voor het ontwikkelen van een voortgangstoets (VGT). Pas vijf jaar later (in 1988) is er met de VGT gestart. Door middel van kennisdisseminatie op symposia en dergelijke, werd de belangstelling van andere Verpleegkunde-opleidingen gewekt die uitmondde in samenwerking. In 1990 start de samenwerking met de Haagse Hogeschool en Hogeschool Diemen, die echter weer in 1995 afhaken. De reden voor het afhaken is dat er onvoldoende motivatie bij de twee hogescholen is, waardoor er nooit gelijkwaardig partnerschap (inzet en kwaliteit) op gang komt. In 1993 start de samenwerking met de opleiding van de Hogeschool Enschede (de huidige Saxion Hogeschool in Enschede). In 1997 is er een jaar proefgedraaid met de opleiding van de Hogeschool Alkmaar en deze opleiding is een jaar later definitief samen gaan werken. In de huidige situatie gaat het om de volgende aantallen studenten: Tabel 1 Aantallen studenten die VGT maken (voorjaar 2004; aantallen bij benadering) Alkmaar 200 Eindhoven 600 Enschede 200 Totaal Voortgangtoets Bij voortgangstoetsing wordt een toets op het eindniveau van de opleiding periodiek afgenomen bij alle studenten van de opleiding.voortgangstoetsing kan worden omschreven als tussentijdse schriftelijke evaluatie van de kennis die aan het einde van de studie beheerst moet worden (Verwijnen, Pollemans et al. 1995). Een VGT is een schriftelijke toets die bestaat uit een grote hoeveelheid meestal gesloten vragen: De toets dient een afspiegeling te zijn van de eindtermen van een opleiding en dan met name wat de functionele kennis betreft. De student krijgt zo inzicht in zijn ontwikkeling ten opzichte van de eindtermen. Het past het best bij meer homogene opleidingen met een groot gemeenschappelijk programma, zodat door schaalgrootte statische analyse en vergelijking mogelijk zijn. Alle kennisgebieden dienen met vragen aanwezig te zijn in de VGT. Zie verder (Heijmen-Versteegen 2002). pagina 8 van 86

9 Verpleegkundige opleidingen Bij de verpleegkundige opleidingen waarvan in deze casus sprake is, wordt viermaal per jaar een VGT afgenomen. In de praktijk worden de verschillende VGT's genoemd naar de seizoenen waarin de afname plaatsvindt: VGT-Herfst, VGT-Winter, VGT-Lente en VGT-Zomer. Elke VGT bestaat uit 245 vragen. Er is een matrix opgesteld, waarin wordt aangegeven hoe de vragen over de verschillende vakken en categorieën zijn verdeeld. Zie Tabel 2. Tabel 2 Verdeling van de vragen over vakken en categorieën Categorie AKBE BOGZ CHBE GEBE KUSA VEPR VITH Totaal Vak VE Verpleegkunde GE Geneeskunde PS Psychologie SO Sociologie GK Gezondheidskunde FE Filosofie - ethiek OM Onderzoeksmethoden OR Organisatiekunde RE Recht EC Economie Totaal De afkortingen van de categorieën staan respectievelijk voor: Acute bestaansbeperkingen, Beleid en organisatie in de gezondheidszorg, Chronische bestaansbeperkingen, Gezond bestaan, Cultuur en samenleving, Verpleegkundige praktijk, Visies en theorieën. Deze matrix wordt voor verschillende doeleinden gebruikt: In de eerste plaats natuurlijk voor het samenstellen van de toets: toetsmatrijs. Het samenstellen van de toets gebeurt nu nog handmatig uit een itembank (gedeeltelijke automatisering), maar zal in de nabije toekomst (bij overgang naar een nieuw itembanksysteem) automatisch worden getrokken uit de itembank op basis van de toetsmatrijs. Bij het ontwikkelen van nieuwe vragen wordt aan de hand van de aanwezige vragen in de bank bekeken in welke cellen hoeveel vragen nog moeten worden ontwikkeld. Nadat de antwoorden van de studenten zijn geanalyseerd met behulp van het analyseprogramma Multo, krijgen de studenten na iedere VGT naast de uitslag ook persoonlijke feedback op hun score. Hierbij wordt hun prestatie per vak en per categorie vergeleken met een referentiegroep. Als referentie dient de jaargroep van de eigen opleiding. Dit is nu juist de diagnostische functie van de VGT. Het is van belang voor een zinvolle diagnose dat het aantal items per vak en categorie niet te klein is (een ondergrens van 10 is aan te bevelen). pagina 9 van 86

10 Figuur 1 Feedbackformulier voor student Tenslotte wordt op basis van dezelfde analyse ook bepaald hoe de verschillende vakken en de verschillende categorieën hebben 'gescoord' in een VGT. Dit wordt uitgedrukt als de bijdrage die vakken en categorieën hebben geleverd aan de VGT. Deze vorm van feedback geeft de opleiding als geheel en de docenten inzicht in de kwaliteit van de curriculumonderdelen. pagina 10 van 86

11 Figuur 2 Score per vak 2.4 Itembanken De items worden opgeslagen in een aantal itembanken die alle worden bijgehouden in Eindhoven. Voor elke VGT van 245 vragen worden 330 vragen geselecteerd op basis van de matrix. Elke opleiding zorgt voor 110 vragen, waarvan er 55 nieuw zijn en 55 bestaande items zijn die langer dan 4 jaar geleden gebruikt zijn in een VGT. De nieuwe vragen worden via een bepaald format (TIBS) aangeleverd en opgeslagen in de zogenaamde Goed-bank. De items die ooit in een VGT zijn gebruikt, worden per opleiding opgeslagen in een aparte VGT-bank. Wanneer het langer dan 4 jaar geleden is dat items zijn gebruikt, worden ze overgeheveld naar de Goed-bank. Vóór de trekking van de items ten behoeve van de laatste VGT-winter, bevatte de Goed-bank meer dan Elk jaar levert elke opleiding minimaal 220 (4 x 55) nieuwe items aan voor de Goed-bank. De aanlevering kan verspreid over het jaar plaatsvinden of in een bepaalde periode. Elke opleiding is daar in principe vrij in. In de toetscyclus wordt ervan uitgegaan dat het ontwikkelen van items een continu proces is. In de praktijk blijkt echter vaak dat het beter uitpakt wanneer het ontwikkelen in een bepaalde periode wordt geroosterd. Bij de Verpleegkunde-opleiding in Eindhoven worden de vragen voor de VGT ontwikkeld in samenhang met de vragen voor de zogenaamde Bloktoetsen. pagina 11 van 86

12 Figuur 3 Samenhang itembanken Nieuwe items Alkmaar Nieuwe items Eindhoven Nieuwe items Enschede VGT-Alkmaar VGT-Eindhoven VGT-Enschede 165 > 4 j 80 > 4 j 80 > 4 j Goed-bank Ruwe toets Bewaard 245 Definitieve toets 5 40 Afgewezen Afgewezen Elke periode wordt op basis van 165 nieuwe items en 165 items die langer dan 4 jaar geleden zijn gebruikt in een toets, een nieuwe toets samengesteld. Van deze 330 items komen er uiteindelijk 245 in de definitieve VGT. Van de overgebleven 85 items wordt er ongeveer de helft afgewezen en de andere helft wordt in de Goed-bank geplaatst. Op deze wijze en op basis van omvangrijke ontwikkelingsrondes in het verleden, heeft de Goed-bank eind 2003 de genoemde omvang van 4639 items gekregen. Om het plaatje in Figuur 3 niet nodeloos ingewikkeld te maken is er een itembank weggelaten. In werkelijkheid is er ook nog een allesomvattende itembank: hierin zitten zowel de goede, als de vervallen als de pasgebruikte items. 2.5 Financiën De drie opleidingen hebben hun leveringen aan de gezamenlijke VGT-bank contractueel vastgelegd. De contracten worden jaarlijks opgesteld. Een contract kent als opdrachtgever de Hogeschool Enschede of de Hogeschool Alkmaar. In de contracten is telkens de opdrachtnemer de Fontys Hogeschool Verpleegkunde. Ieder contract wordt getekend door alle drie de partijen: bijvoorbeeld het contract tussen Alkmaar en Eindhoven wordt ook ondertekend door Enschede. Op deze manier wordt benadrukt dat de partijen samen verantwoordelijk zijn voor de VGT. Enkele regels uit het contract die betrekking hebben op de levering en de financiën: Partijen leveren een evenredig deel van de items ten behoeve van het Project Gezamenlijke Voortgangstoetsing. Dit betekent dat iedere partij 1/* x 330 goedgekeurde items aanlevert (*=aantal deelnemende partijen). De aangeleverde items zijn conform de vastgestelde matrix, per vak en categorie. De aanlevering geschiedt volgens het tijdpad dat jaarlijks wordt vastgesteld in de centrale toetscommissie) Een VGT mag voor ten hoogste 50% bestaan uit eerder gebruikte items welke minimaal vier jaren niet gebruikt zijn. Voor het gezamenlijk gebruik van de items worden door de partijen over en weer geen kosten in rekening gebracht indien de aanlevering van de vragen overeenkomstig de afspraak is pagina 12 van 86

13 (.). Mocht een van de partijen om welke reden dan ook in gebreke blijven, dan wordt 30,00 per extra geleverd bruikbaar item en 15,00 voor de reparatie van een item op inhoud in rekening gebracht, te betalen door de in gebreke blijvende partij. De reparatie van een item op tekst is in de beheerskosten opgenomen. Partijen hebben het beheer over de itembank gedelegeerd aan de toetsmedewerker van de Fontys Hogeschool Verpleegkunde. De kosten voor het beheer van de itembank zullen evenredig door de partijen worden gedragen. De kosten ten behoeve van het onderhoud en beheer van de itembank voor het studiejaar 2003/2004 zijn als volgt begroot: Tabel 3 Kostenbegroting VGT voor het studiejaar (kosten exclusief huur ruimte en surveillanten) Per VGT Totaal voor 4 VGT's Totaal kosten 3.890, ,00 Per deelnemende partij 5.187,00 Ervan uitgegaan dat bij geen samenwerking dezelfde inspanningen ook verricht zouden moeten worden door elke partij, bedraagt het totale financiële voordeel ongeveer Kwaliteitsbewaking De kwaliteit van de items en daarmee ook de kwaliteit van de VGT's worden op verscheidene momenten bewaakt: De auteur laat het door hem/haar geschreven item beoordelen door een collega. Het item wordt vervolgens gescreend door de OpeidingsToetsCommissie (OTC) van de eigen opleiding. In het contract staat opgenomen dat deze screening dient te geschieden voordat het item wordt aangeboden aan het Project Gezamenlijke Voortgangscommissie. Voorwaarde voor het partnerschap is het hebben van een OTC. De OTC staat onder leiding van een docent. In een OTC zitten een of meerdere personen die de VGT in hun portefeuille hebben. Deze personen bewaken de ontwikkeling van de VGT-vragen. Een medewerker van het secretariaat in Eindhoven doet het itembankbeheer en zij bewaakt ook de vulling van de itembank. Zij stelt daartoe overzichten op vóór iedere toets, zodat de betreffende opleiding kan zien voor welke cellen van de matrix de docenten nog vragen moeten ontwikkelen. Uit de itembank wordt een ruwe toets getrokken en deze ruwe toets wordt door de centrale toetscommissie (CTC) beoordeeld. In het contract staat vermeld: 'De CTC is verantwoordelijk voor de samenstelling en de kwaliteit van de gezamenlijke VGT s. De CTC vergadert 4 keer per jaar teneinde de samenstelling en de kwaliteit van de 4 VGT s te realiseren en te bewaken en de samenwerking te intensiveren.' Alle drie de opleidingen bieden hun studenten de mogelijkheid om zogenaamde commentaarbriefjes in te vullen. Studenten kunnen daarop aangeven welke vragen zij om welke reden slecht vinden. Na de afname van de toets worden de antwoorden van de studenten geanalyseerd. De verwerking en analyse gebeurt op iedere opleiding afzonderlijk. Iedere opleiding beslist zelf op grond van de analyse en op grond van de commentaarbriefjes van de studenten welke vragen uit de VGT worden verwijderd. Nadat zo elke opleiding de uitslagen heeft vastgesteld en medegedeeld aan haar studenten, wordt iedere VGT in de CTC nabesproken. De statistische gegevens worden onderling uitgewisseld. In de praktijk blijkt dat de opleiding uit Eindhoven een strengere selectie hanteert dan pagina 13 van 86

14 de overige twee opleidingen. In Eindhoven wordt doorgaans 5-10% van de vragen verwijderd en bij de andere twee < 5%. Slechts wanneer alle drie de opleidingen het er over eens zijn, wordt een item niet in de itembanken opgenomen of uit de itembank verwijderd. De overgebleven goede items worden geplaatst in de itembank van de partner die het item heeft aangeleverd. Binnen de VGT van de Verpleegkunde-opleidingen wordt er geen specialisatie toegepast, in die zin dat iedere opleiding een bepaald segment van de matrix voor zijn rekening neemt. Elke opleiding levert voor alle vereiste cellen van de matrix de afgesproken hoeveelheid items. Het aantal items dat wordt opgenomen in de toets, is ook gelijkelijk verdeeld. Het is niet zo dat van de 330 items de beste 245 worden opgenomen. Alle 330 items worden in de CTC besproken. Dat is de derde screeningsronde met verbeteringen (zie boven). In die centrale bespreking en verbetering wordt veel van elkaar geleerd en worden de afzonderlijke opleidingen geprikkeld hun eigen teams aan te sturen om kwalitatief goede vragen te maken. 2.7 Studenten en de voortgangstoets In de vorige paragraaf is al de invloed die de studenten kunnen hebben op de kwaliteit van de toetsvragen, aan bod gekomen. Zij kunnen dit doen door middel van de commentaarbriefjes. Door de feedbackformulieren die zij na elke VGT ontvangen, is de diagnostische functie van de VGT gegarandeerd. Hierdoor kunnen zij zich qua functionele kennis spiegelen aan de groep studenten waarvan zij deel uitmaken (zelfde opleiding en zelfde jaargroep). Voor studenten zijn papieren oefentoetsen beschikbaar. Bovendien kunnen gemaakte toetsen meegenomen worden en circuleren er binnen de opleiding oefentoetsen. Dit wordt door de opleiding ook gestimuleerd, want het past in de PGO-visie en in 'zelfstandig en vraaggestuurd leren'. Er zijn echter nog ander aspecten te onderscheiden in de relatie tussen de studenten en de VGT. Naast de diagnostische functie heeft de VGT op alle drie deelnemende opleidingen ook een certificerende functie: de studenten kunnen per behaalde VGT twee studiepunten verdienen. Iedere student moet tijdens zijn hele studieloopbaan op 10 niveaus een voldoende halen. De VGT omvat dus in totaal 20 studiepunten. Hij mag maximaal 2 niveaus, 4 studiepunten tegelijk halen. In theorie kan een goede student in 1,5 jaar aan zijn verplichtingen voor de VGT hebben voldaan. Zo'n student wordt aangeraden (wanneer hij dat al niet uit zichzelf doet) toch door de jaren heen te blijven deelnemen aan de VGT, zodat hij zijn kennis blijft toetsen. Bij de opleiding in Eindhoven geldt de volgende normering: Tabel 4 Normering van de VGT-en, zoals opgenomen in de OER van Fontys Hogeschool Verpleegkunde (vetgedrukt zijn de cesuren per niveau) Voortgangstoets 1 Voortgangstoets 2 S = Slecht 0,00% - 1,99% S = Slecht 0,00% - 4,99% O = Onvoldoende 2,00% - 7,99% O = Onvoldoende 5,00% - 10,99% V = Voldoende 8,00% - 10,99% V = Voldoende 11,00% - 13,99% R = Ruim voldoende 11,00% - 19,99% R = Ruim voldoende 14,00% - 22,99% G = Goed 20,00% - 100,00% G = Goed 23,00% - 100,00% Voortgangstoets 3 Voortgangstoets 4 S = Slecht 0,00% - 7,99% S = Slecht 0,00% - 10,99% O = Onvoldoende 8,00% - 13,99% O = Onvoldoende 11,00% - 16,99% V = Voldoende 14,00% - 16,99% V = Voldoende 17,00% - 19,99% R = Ruim voldoende 17,00% - 25,99% R = Ruim voldoende 20,00% - 28,99% G = Goed 26,00% - 100,00% G = Goed 29,00% - 100,00% pagina 14 van 86

15 Voortgangstoets 5 Voortgangstoets 6 S = Slecht 0,00% - 14,99% S = Slecht 0,00% - 17,99% O = Onvoldoende 15,00% - 20,99% O = Onvoldoende 18,00% - 23,99% V = Voldoende 21,00% - 23,99% V = Voldoende 24,00% - 26,99% R = Ruim voldoende 24,00% - 32,99% R = Ruim voldoende 27,00% - 35,99% G = Goed 33,00% - 100,00% G = Goed 36,00% - 100,00% Voortgangstoets 7 Voortgangstoets 8 S = Slecht 0,00% - 23,99% S = Slecht 0,00% - 26,99% O = Onvoldoende 24,00% - 29,99% O = Onvoldoende 27,00% - 32,99% V = Voldoende 30,00% - 32,99% V = Voldoende 33,00% - 35,99% R = Ruim voldoende 33,00% - 41,99% R = Ruim voldoende 36,00% - 44,99% G = Goed 42,00% - 100,00% G = Goed 45,00% - 100,00% Voortgangstoets 9 Voortgangstoets 10 S = Slecht 0,00% - 27,99% S = Slecht 0,00% - 28,99% O = Onvoldoende 28,00% - 33,99% O = Onvoldoende 29,00% - 34,99% V = Voldoende 34,00% - 36,99% V = Voldoende 35,00% - 37,99% R = Ruim voldoende 37,00% - 45,99% R = Ruim voldoende 38,00% - 46,99% G = Goed 46,00% - 100,00% G = Goed 47,00% - 100,00% Het blijkt dat met name tussen de niveaus 6 en 7 de progressie voor veel studenten stokt. De cesuur ligt 6%-punten hoger. Een opleiding Verpleegkunde kan niet alle beroepsrelevante thema's van het beroep Verpleegkundige uitgebreid behandelen in het leerplan. Soms komen bepaalde thema's niet aan bod. Dit betekent overigens niet dat de afgestudeerde studenten daardoor geen volwaardige verpleegkundigen zouden zijn! Het past zelfs in de visie dat het leren steeds meer de verantwoordelijkheid van de student zelf wordt. De VGT stimuleert tot een verbreding van de kennis van de student. Een voorbeeld: in het curriculum van de opleiding in Eindhoven wordt niet uitgebreid aandacht besteed aan brandwonden (brandwonden is geen apart vak en geen aparte categorie). De andere twee opleidingen besteden hieraan relatief meer aandacht. Dit laatste is terug te vinden in het aantal items die handelen over brandwonden. De student uit Eindhoven die hiermee wordt geconfronteerd, zal zo worden uitgedaagd om zelf aandacht te besteden aan dit onderwerp. 2.8 Studenten met een toetsregeling Ook studenten die kampen met concentratiestoornissen, die dyslectisch zijn of die anderstalig zijn, moeten deelnemen aan de VGT. Voor hen is echter een speciale regeling getroffen. Wordt de VGT voor de andere studenten massaal in een speciaal daarvoor afgehuurde ruimte (in Eindhoven het Beursgebouw voor 600 studenten) gehouden, voor de studenten met de zogenaamde toetsregeling wordt de VGT in een speciaal lokaal op de opleiding afgenomen. Het gaat hierbij om studenten. Duurt de normale VGT maximaal 4 uur, deze studenten mogen er een uur langer over doen. De studenten mogen een woordenboek gebruiken. De tekst van de VGT wordt eventueel groter afgedrukt. Het is ook wel eens voorgekomen dat de vragen ingesproken zijn op een bandje. Tijdens de VGT-winter die op 7 januari 2004 werd afgenomen, heeft zich een merkwaardig voorval voorgedaan. Het gedeelte van Eindhoven waar het Beursgebouw zich bevindt, werd een half uur na het begin van de VGT getroffen door een stroomstoring. Een generator kon maar even de storing opvangen. Er is nog even overwogen de VGT bij kaarslicht af te nemen, maar ook omdat ook de verwarming niet kon functioneren (midden in de winterperiode), is besloten de VGT af te gelasten en opnieuw te organiseren. Dit gold alleen voor de studenten in Eindhoven die geen toetsregeling pagina 15 van 86

16 hadden. De wijk van Eindhoven waar de opleiding zich bevindt, had geen stroomstoring. De studenten met de toetsregeling konden zo hun VGT gewoon afmaken. Enerzijds was er wel begrip van de zijde van de gedupeerde studenten, anderzijds was het natuurlijk wel 'balen' voor hen. Sommigen hadden speciaal voor de toets vrijgenomen van hun stage of hun werk. 2.9 VGT en toetsbeheer en toetsanalyse met ICT Een goed opgezette itembank is essentieel voor een VGT. Toen de opleiding in Eindhoven in 1988 begon met VGT heeft een docent een eigen itembanksysteem (SVT) ontworpen. Tot op heden wordt dit programma nog steeds gebruikt, maar het kraakt in zijn voegen, niet in de laatste plaats door het grote aantal items. Het programma werd getroffen door een millenniumbug, maar met wat extra programmaregels kon het programma in de lucht worden gehouden. Binnen Fontys is er intussen gekozen voor een nieuwe standaard voor itembanken: dat tevens de standaard is voor de elektronische leeromgeving. Begin 2005 zal de opleiding overgaan naar deze nieuwe standaard en zullen de itembanken naar de nieuwe omgeving zijn geconverteerd. Begin 2000 is in Eindhoven in het kader van een project een poging gedaan een VGT via het beeldscherm aan te bieden aan studenten als oefentoets. Deze toets liet echter aan gebruiksvriendelijkheid te wensen over: er was moeilijk in te loggen en de presentatie op het scherm was niet goed. Er is toen niet verder aandacht aan besteed. Met de komst van de nieuwe elektronische leeromgeving waarin ook het itembanksysteem is opgenomen dat zowel geschikt is voor papieren toetsen als voor beeldschermtoetsen, zijn er uiteraard nieuwe kansen. Daarop zal ook worden ingezet. Bij de overgang naar het nieuwe systeem zal er ook aandacht moeten zijn voor de aansluiting van de systemen van de samenwerkende partners. Voor de analyse van de VGT-toetsen (die dus op papier worden afgenomen) wordt er door de opleidingen gebruik gemaakt van het programma Multo, dat nog dateert uit de DOS-periode. Tot nu toe is het steeds mogelijk geweest om het programma te laten draaien onder Windows. Met de komst van nieuwe Windows-standaarden wordt dit steeds lastiger en is de geneigdheid voor ondersteuning door de ICT-diensten steeds geringer. Voor de opleiding in Eindhoven ziet het ernaar uit dat de leverancier van de functionaliteit van Multo wil gaan inbouwen in Tevens wordt ernaar gekeken of deze functionaliteit (eventueel met aanpassingen) ook geschikt is voor beeldschermtoetsen Discussie Het samenwerkingsverband tussen verschillende verpleegkunde opleidingen in Nederland is een geslaagd voorbeeld van het gezamenlijk ontwikkelen van een itembank. Een beschrijving van een ander voorbeeld in de medische wereld wordt gegeven door Van der Vleuten (Vleuten, Schuwirth et al. in press). Deze casus laat echter zien dat daar veel bij komt kijken en dat een dergelijke aanpak alleen kan werken als er een duidelijke en breed gedragen visie en urgentie aanwezig is voor een dergelijke samenwerking. Zo heeft op dit moment Saxion Hogescholen aangegeven zich terug uit de samenwerking, parallel aan het geleidelijk invoeren van competentiegericht curriculum. Het nut van een VGT in een competentiegericht curriculum is minder in de ogen van Saxion Hogescholen. De casus laat ook zien dat alleen een breed gedragen vise en urgentie niet voldoende is. Het inbouwen en implementeren van diverse kwaliteitsborgingsprocedures om het uiteindelijk resultaat op voldoende niveau te krijgen en last but not least te houden is noodzakelijk. Het is een interessant gedachte-experiment om de beschreven aanpak te situeren binnen één opleiding. Hoe zou binnen één opleiding een dergelijk systematisch toetsontwikkelproces opgezet en gehandhaafd kunnen worden? Er zijn daar geen beschreven goede voorbeelden van bekend. In pagina 16 van 86

17 de website van Flexibilisering van Toetsing is wel een uitgebreide toetshandleiding opgenomen van de Geneeskunde opleiding van de Vrije Universiteit. Daarin staat wel een expliciet proces beschreven. Het is ook interessant dat het aanbieden van formatieve diagnostische toetsen via het beeldscherm niet goed gelukt is. Het blijkt in deze casus dat het beschikbaar hebben van een laagdrempelig, gebruiksvriendelijk en goed ontworpen toetsafname programma essentieel is voor een succesvolle (is breed gebruikte) inzet. Met de huidige stand van de technologie zou dit toch al in de nabije toekomst mogelijk moeten zijn? In het boek De kwaliteiten van computer ondersteund onderwijs (Mirande 1994) worden namelijk al succesvolle voorbeelden geschetst, gesitueerd in het oude COO-tijdperk. pagina 17 van 86

18 3 Halen en brengen van toetsvragen: ConcepTests, Harvard University Casusbeschrijving door Wolter Kaper en Silvester Draaijer 3.1 Samenvatting Rond het onderwijskundig principe van Peer Instruction, wordt een online community opgestart waar ConcepTests (toetsvragen) gebracht en gehaald kunnen worden. De initiatiefnemer voegt zelf zijn eigen collectie van vragen toe aan het systeem. Hij hoopt en verwacht dat mensen van over de gehele wereld die Peer Instruction in hun onderwijs toepassen, ook actief toetsvragen zullen aanleveren. Dat laatste blijkt echter tegen te vallen. Er worden nu nieuwe alternatieven overwogen. 3.2 Inleiding Eric Mazur van Harvard University in de VS, maakt zich sterk voor vernieuwing van eerstejaars fysica onderwijs, in het bijzonder voor meer interactieve hoorcolleges (Mazur 1997). In het kader van zulke hoorcolleges worden discussievragen gesteld in de vorm van multiplechoice vragen (geprojecteerd op een scherm). Studenten kunnen stemmen, vóór en na onderlinge discussie (Peer Instruction). Hierna vervolgt het hoorcollege, waarbij op de antwoorden wordt ingegaan. Deze vragen, zogeheten "ConcepTests" zijn ontworpen om begrip te testen (dus zonder rekenwerk) en om bekende misverstanden (misconcepties) op te sporen. De tests zijn diagnostisch, zowel voor de studenten in de zaal, als voor de docent die meteen de uitslag ziet en erop ingaat. Hoewel de vragen speciaal voor dit gebruik in interactieve hoorcolleges zijn ontworpen, is ook een meer traditioneel gebruik in een geïndividualiseerde toetsomgeving goed denkbaar. Wel ligt de nadruk op begrip van natuurwetten, in plaats van bijvoorbeeld op vaardigheid in het oplossen van opgaven. Dat laatste zal men in een tentamen of diagnostische toets doorgaans ook willen testen. Op het moment is de vragencollectie beperkt tot de fysica. Aan een uitbreiding naar andere bètawetenschappen wordt gewerkt. Het project staat als succesvol bekend, ConcepTests zijn een begrip onder fysicadocenten over de gehele wereld. Interessant is hoe deze vragenverzameling tot stand is gekomen, en welke bijdrage de docent-gebruikers van de site hieraan hebben geleverd. 3.3 Probleem Een probleem van veel docenten om Peer Instruction toe te passen is de beperkte beschikbaarheid van voldoende en van voldoende kwaliteit ConcepTests, dat wil zeggen geschikt om begrip te testen op een wijze die ook tot discussie tussen studenten uitlokt. Gewenst was de beschikbaarheid van een uitgebreide vragenverzameling voor dit specifieke doel. Deze vragenverzameling moet eenvoudig toegankelijk zijn voor iedereen die zegt docent te zijn aan een universiteit en zich als zodanig registreert. 3.4 Oplossing Met subsidie van de National Science Foundation (NSF) is een website ontwikkeld die geschikt lijkt om een community van docenten te vormen. Een itembank van ConcepTests maakt deel uit van deze website. Andere componenten van de site zijn: Een serie beschrijvingen van vernieuwende onderwijsmethoden, ingedeeld qua geschiktheid voor grote, middelgrote of kleine groepen. Beschreven onderwijsmethoden zijn pagina 18 van 86

19 geclassificeerd als "featured innovation" (getest door meer docenten van diverse instituten), dan wel "new development" (getest door een docent in eigen klassen); Discussieforums; Verslag van een NSF-gesponsorde conferentie in het kader van project Galileo; Onderwijsmaterialen geproduceerd als resultaat van die conferentie; Help, introductie tot de site, o.a. tot de ConcepTests itembank. Uit logfiles van de site blijkt dat bezoekers van de site vrijwel uitsluitend komen voor de ConcepTest itembank. De andere componenten worden door bezoekers bijna niet gebruikt. De diverse aspecten van ConcepTest, te weten: toetsontwikkeling, toetsafname, toetsbeheer en toetsverwerking worden hierna apart besproken. Het Galileo project is inmiddels afgesloten. Een opvolger van de Galileo website is in voorbereiding. Deze heet "Interactive Learning Toolkit" (ILK) en een testversie is te vinden op het volgende adres: De Galileo site is geëvalueerd en ervaringen met deze site worden verwerkt in de opzet van de nieuwe ILK site. Deze ILK site zal naast ConcepTests een tweede didactisch concept ondersteunen, te weten Just In Time Teaching (JITT), zie In hierna volgende paragrafen wordt de Galileo site besproken voor zover het de ConcepTest itembank betreft. Daarbij wordt ook aangegeven welke aspecten in de ILK site gewijzigd worden, en welke ervaringen met Galileo daartoe aanleiding gaven. 3.5 Toetsontwikkeling Toetsontwikkeling gebeurt in twee fasen: Productie van vragen voor de openbare ConcepTest itembank, deels door de bedenker van ConcepTest, Mazur, en deels door gebruikers van de site. Iedere geregistreerde docent-deelnemer kan een ConcepTest (een item) toevoegen via een online formulier. Hierna is dit item direct vindbaar in de itembank voor de docent zelf, zonder indicatie van een review status. Voor andere gebruikers van de site wordt het toegevoegde item pas zichtbaar na review door een 'review board' met 3 leden waarvan Eric Mazur er één is. Selectie van vragen uit de itembank om deze naar eigen inzicht te gebruiken, door een docentgebruiker. Productie van een toets, uitgaande van gevonden items, wordt ondersteund doordat een docent één of meer sets van ConcepTests kan bewaren voor eigen gebruik. Zo'n set wordt samengesteld via zoekacties in de itembank en wordt bewaard door er een naam aan te geven. De docent ziet alleen zijn eigen sets. Een set vragen kan worden geprint op papier, of kan online worden bekeken door studenten. Op de nieuwe "Interactive Learning Toolkit" site kan een ConcepTest-set ook worden omgezet in een "slides"-serie, voor projectie tijdens een hoorcollege zoals is uitgelegd aan het begin van deze casus. Alle vragen zijn van het multiple choice type, waarbij ofwel één keuze, ofwel een bepaalde combinatie van keuzen de juiste is. Componenten van het item-invoerformulier zijn: Discipline (vb. Physics) Topic (vb. AC Circuits) Tekst pagina 19 van 86

20 Plaatje (optioneel) Keuzeopties + indicatie welke correct zijn (mag meer dan één) Uitleg van het correcte antwoord, bij wijze van feedback Trefwoorden Copyright info: Auteur, jaartal Copyright type: keuze uit: 1) public domain, 2) licensed for educational use, 3) commercially available Discipline, topic en trefwoorden dienen om het item te kunnen terugvinden in de itembank. Copyright type dient om de al dan niet vrije beschikbaarheid van het item aan te geven. Public domain betekent ongelimiteerd bruikbaar, "for educational use" betekent dat een docent het in zijn eigen klassen mag gebruiken. Voor ander gebruik moet contact met de auteur worden opgenomen. "Commercially available" betekent dat een gebruiker het item niet mag gebruiken. Hij krijgt in plaats daarvan informatie over waar hij het item kan kopen, doorgaans als onderdeel van een pakket. Van dit laatste zijn in de itembank geen voorbeelden aangetroffen. Vermelding van auteur dient om te verzekeren dat deze de credits krijgt van zijn werk. Bij zoekacties in de itembank ziet men echter deze gegevens niet terug. Wel is er een algemeen "copyright notice". Alle gebruikers beloven bij registratie dat zij de copyright notice nooit zullen verwijderen. Ook beloven zij om vragen en hun antwoorden niet bekend te maken of te publiceren buiten hun eigen klas, maar geïnteresseerden altijd naar de Galileo site te verwijzen. 3.6 Evaluatie en nieuwe ontwikkelingen (ILK) De Galileo site kent ongeveer 1000 geregistreerde gebruikers, waarvan 300 actief, gezien het feit dat zij regelmatig terugkeren. Gebruikers van de site hebben nauwelijks bijgedragen aan de huidige ConcepTest verzameling. Gebruikers komen ConcepTests halen, niet brengen. 80% van de items zijn geschreven door Mazur, 10% door zijn medewerkers en 10% door anderen, waarvan de meerderheid tijdens een workshop georganiseerd door Mazurs staf. De inbreng van anderen in het systeem is tegengevallen. Deze situatie komt vaak voor bij Communities of Practice. In verband met de uitbreiding van één natuurwetenschap (fysica) naar alle natuurwetenschappen wordt gezocht naar methoden om de bijdragen van derden meer te stimuleren. Hiervoor bestaan de volgende plannen: Een gewijzigd systeem van licensing informatie Er zullen 4 licentie-typen worden onderscheiden: Private use (docent in zijn eigen klassen) Public domain (elk gebruik is toegestaan) Unpublished copyrighted material (Iedereen kan het zien en downloaden. De gebruiker is verantwoordelijk voor het verkrijgen van een licentie bij de auteur vergelijk het shareware model van software) Free sample of commercially available published material (Iedereen mag het gebruiken. Als het bevalt, zullen ze het complete materiaal aanschaffen) Vooral van type (4) wordt verwacht dat dit tot extra inzendingen zal leiden. Alle typen, behalve (3) betreffen gebruik zonder betaling. Zichtbaarheid van auteurs De onzichtbaarheid van auteur (en zijn instituut) van een item was een beperking van de Galileo site. In de nieuwe site zal deze informatie wel zichtbaar zijn zodat auteurs van ConcepTests de nodige credits krijgen voor hun werk. pagina 20 van 86

21 Een meer schaalbaar review systeem In plaats van een 'review board' met 3 leden wil men een referee systeem gaan opzetten. Docenten kunnen zich hiervoor opgeven. Van hen wordt verwacht dat zij nieuwe items uitproberen in hun klassen ('field testing') en op basis daarvan een review schrijven. De crux van de field tests is: stimuleert deze ConcepTest discussies, ja dan nee. 3.7 Toetsafname Project Galileo biedt ondersteuning voor toetsproductie, niet voor toetsafname. De vorm waarin een ConcepTest-set uiteindelijk beschikbaar komt (op papier, online, als slide-set) is ongeschikt voor automatische afname en automatisch nakijken. Bijvoorbeeld in de online versie verschijnen de multiple choice opties niet als radiobuttons of check boxes maar alleen als leesbare tekst. Deze vorm is uitsluitend gericht op gebruik in interactieve hoorcolleges, eventueel in combinatie met een stemsysteem. Om het flexibeler inzetten van de vragen mogelijk te maken wordt een verdere verbreding van het gebruik van de vragenbank voorbereid. De vragen zijn nu opgeslagen in XML, volgens een eigen indeling. Er wordt overwogen de vragen te converteren naar SCORM-compatibel formaat. De vragen zouden dan uitwisselbaar worden met geautomatiseerde testsystemen als Questionmark Perception. 3.8 Toetsbeheer Een docent beheert zelf de vragensets die hij door selecties in de itembank heeft gemaakt. Hij kan altijd vragen toevoegen of verwijderen. Toevoegen gebeurt door nieuwe zoekacties in de itembank, of door een nieuw item zelf in te voeren. In dat geval komt dit item ook in de itembank zelf, en zal na review eventueel voor andere gebruikers beschikbaar komen. De itembank als geheel wordt beheerd door het review team. Een toegelaten vraag wordt niet meer gewist. Een geweigerde vraag blijft beschikbaar voor de auteur van die vraag. 3.9 Toetsverwerking Toetsverwerking wordt niet ondersteund. Automatische verwerking was niet het doel. In het beoogde diagnostische gebruik wordt een anoniem stemsysteem gebruikt tijdens hoorcolleges. De docent ziet de uitslag en reageert meteen door het resultaat tijdens hoorcollege te bespreken Kosten-baten analyse De Galileo site is succesvol geweest als het gaat om het doel: beschikbaar stellen van een specifiek soort vragen (ConcepTests) aan een goed gedefinieerde groep, te weten fysicadocenten. Het succes van de site moet worden toegeschreven aan de populariteit van het didactische concept van ConcepTests onder fysica docenten en aan de bekendheid van de auteur, Eric Mazur. Het project was gesubsidieerd door de National Science Foundation, dit brengt de eis mee dat resultaten op nationale schaal beschikbaar zouden zijn voor docenten. Deze eis was goed verenigbaar met de doelstelling van het project: het bevorderen van onderwijsvernieuwing, in het bijzonder interactievere hoorcolleges. Er is voor gekozen om de barrière voor deelname en voor het submitten van vragen heel laag te maken. Bij aanmelding moet men een paar beloften doen, met name het respecteren van copyrights. Als je nog geen vragen hebt gesubmit, moet je je registreren als "first time user". Hiermee ga je de verplichting aan om minstens 1 ConcepTest te leveren tijdens het komende studiejaar, dan wel een enquête te beantwoorden waarin de Galileo website wordt geëvalueerd. Er pagina 21 van 86

22 werd dus geprobeerd om deelname te stimuleren door een systeem van rechten en plichten. Dit heeft niet gewerkt (deelnemers kozen steeds de enquête), men concludeert hieruit dat je de gebruiker niet moet belasten met teveel verplichtingen. Gezien vanuit de gebruiker zijn de kosten laag: deelnemen aan een enquête. Opbrengst is het gebruik van een vragencollectie die een goede kwaliteit heeft, geschreven door een bekende collega. De vragen zijn toegesneden op een bepaald didactisch gebruik, namelijk het stimuleren van discussie tijdens interactieve, begripsgerichte hoorcolleges en daarnaast goed toe te passen bij het formatieve toetsen. Gezien vanuit de initiatiefnemer en subsidiegever bestond de opbrengst uit het promoten van een bepaalde onderwijsvernieuwing, hetgeen is geslaagd. Kosten werden gedekt door deze subsidiegever. Er wordt nu gewerkt aan verbreding naar andere bètawetenschappen. Pogingen om op coöperatieve basis een vragenbank samen te stellen zijn tot nu toe niet geslaagd. Door de nauwe focus op fysica was dat tot nu toe ook niet echt nodig. In verband met de geplande verbreding naar andere bètawetenschappen wordt opnieuw gezocht naar methoden om bijdragen van derden te verkrijgen Discussie Het samenwerkingsmodel dat bij deze itembank is gebruikt is dat van "Leider en discipelen". Een werkbaar model om een groot databestand op te bouwen, maar dan niet door een gelijkmatige balans tussen halen en brengen. Zelfs niet door de drempel voor het toevoegen van vragen zeer laag te maken. De verhouding (Mazur medewerkers anderen) geeft de harde werkelijkheid aan. Het is niet zo makkelijk om dingen toe te voegen aan wat een energieke en productieve leider al doet. Er is een te grote ongelijkheid in de gebruikerspopulatie ten opzichte van de initiatiefnemer. Het succes van het verhaal, het veelvuldige gebruik, heeft te maken met de bekendheid van het project. Daarvoor is een actieve rol nodig van de inhoudelijk betrokkenen. Daarnaast moet marketing voor een itembank een onderdeel zijn van een plan voor het ontwikkelen van een itembank. De kans dat de methoden die nu worden voorzien, succesvol zullen zijn, zijn moeilijk in te schatten. Andere initiatieven zoals WebAssign ( of uitgeverijen die hun toetsmateriaal ter beschikking stellen via eigen elektronische leeromgevingen of via commerciële toetsprogramma s zoals Respondus ( MicroTest ( of Diploma ( lijken een grotere kans van slagen te hebben. Niet in de laatste plaats doordat vanuit uitgeverijen marketing en verkoop integraal aandacht krijgen bij de productontwikkeling. pagina 22 van 86

Tabel 1 Aantallen studenten die VGT maken (voorjaar 2004; aantallen bij benadering)

Tabel 1 Aantallen studenten die VGT maken (voorjaar 2004; aantallen bij benadering) 2 Samenwerking tussen opleidingen bij de ontwikkeling en uitvoering van een voortgangstoets: Fontys Hogeschool Eindhoven, Hogeschool Alkmaar, Hogeschool Enschede Casusbeschrijving door Vic Peeters en Silvester

Nadere informatie

7 Implementatie van een centraal toetssysteem: Saxion Hogescholen

7 Implementatie van een centraal toetssysteem: Saxion Hogescholen 7 Implementatie van een centraal toetssysteem: Saxion Hogescholen Casusbeschrijving door Alexander Kremers en Silvester Draaijer 7.1 Samenvatting In deze casus wordt geschetst hoe op Saxion Hogescholen

Nadere informatie

Toetsbekwaamheid BKE november 2016

Toetsbekwaamheid BKE november 2016 Toetsbekwaamheid BKE november 2016 De Basiskwalificatie Examinering heeft als doel de hbo-toetspraktijk te versterken. Een belangrijk aspect in die toetspraktijk is het gesprek over toetsing: het vragen/

Nadere informatie

Nood- en calamiteitenplan Digitaal Toetsen

Nood- en calamiteitenplan Digitaal Toetsen Nood- en calamiteitenplan Digitaal Toetsen UMC Utrecht Oktober 2016,Versie 1.3 1 Inhoud Aanleiding... 2 Definities... 3 Bevoegdheden en verantwoordelijkheden... 4 Beslislijn... 5 Oplossingen en alternatieven...

Nadere informatie

Varianten van digitaal toetsen. N@tschool gebruikersdag 22 april 2008

Varianten van digitaal toetsen. N@tschool gebruikersdag 22 april 2008 Varianten van digitaal toetsen N@tschool gebruikersdag 22 april 2008 Even voorstellen Albert van Embden Docent aan de Hogeschool Rotterdam (voorheen HES) Instituut voor Financieel Management (IFM) Kwantitatieve

Nadere informatie

UITVOERINGSREGELS KYNOLOGISCHE OPLEIDINGEN

UITVOERINGSREGELS KYNOLOGISCHE OPLEIDINGEN UITVOERINGSREGELS KYNOLOGISCHE OPLEIDINGEN Uitvoeringsregels voor: de organisatie en uitvoering van kynologische opleidingen en examens georganiseerd door de Raad van Beheer al dan niet in samenwerking

Nadere informatie

Nood- en calamiteitenplan Digitaal Toetsen

Nood- en calamiteitenplan Digitaal Toetsen Nood- en calamiteitenplan Digitaal Toetsen UMC Utrecht November 2018, versie 1.5 1 Inhoud Aanleiding... 2 Definities... 2 Bevoegdheden en verantwoordelijkheden... 4 Beslislijn... 5 Oplossingen en alternatieven...

Nadere informatie

Flexibilisering van Toetsing

Flexibilisering van Toetsing Flexibilisering van Toetsing Silvester Draaijer Creëren van voorwaarden voor een breed toetsrepertoire in het hoger onderwijs 05-07-2004 Colofon Flexibilisering van Toetsing Creëren van voorwaarden voor

Nadere informatie

Nood- en calamiteitenplan Digitaal toetsen

Nood- en calamiteitenplan Digitaal toetsen 2015 Nood- en calamiteitenplan Digitaal toetsen UMC Utrecht 17-6-2015 Nood- en calamiteitenplan Digitaal toetsen Aanleiding 1 Inhoud Aanleiding... 2 Definities... 3 Bevoegdheden en verantwoordelijkheden...

Nadere informatie

Examenreglement EPA-opnemer en EPA-adviseur (woningen)

Examenreglement EPA-opnemer en EPA-adviseur (woningen) Examenreglement EPA-opnemer en EPA-adviseur (woningen) Augustus 2011, versie 8 KBI Postbus 857 3000 AW Rotterdam Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Begripsbepalingen In dit examenreglement wordt

Nadere informatie

Hosting & support contract

Hosting & support contract Hosting & support contract FOCUSTOOL TRACK YOUR GOALS & BEHAVIORS 1. Inleiding FocusTool biedt online software voor het bijhouden van voortgang op doelen en gedrag voor teams.om meer grip te krijgen op

Nadere informatie

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER)

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Fractie VUUR, Universiteitsraad www.verenigingvuur.nl info@verenigingvuur.nl - 2 - Voorwoord

Nadere informatie

Opleiding Geneeskunde

Opleiding Geneeskunde Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam Opleiding Geneeskunde Nieuwe richtlijnen Bonuspunten toetsing in het AMCurriculum 2012 Team Onderwijsontwikkeling & Kwaliteitszorg Afdeling Onderwijs

Nadere informatie

Digitaal toetsen; Niet hoe het moet, maar hoe het kan

Digitaal toetsen; Niet hoe het moet, maar hoe het kan Digitaal toetsen; Niet hoe het moet, maar hoe het kan Martijn Hoeke DAS Conferentie, 14 november 2013, Utrecht UITGANGSPOSITIE Summatief toetsen via Blackboard Formatief/diagnostisch toetsen via Maple

Nadere informatie

ITEMBANKING ULTIMATE BATTLE?

ITEMBANKING ULTIMATE BATTLE? ITEMBANKING ULTIMATE BATTLE? V 0.1, 8 SEPTEMBER 2016 TOETSCYCLUS VOOR (KENNIS)TOETSING Evalueren Ontwerpen Sanctioneren Construeren items/toetsen Toetsbeheer Analyseren Samenstellen toets Scannen Afnemen

Nadere informatie

Moduleoverzicht Moduleoverzicht Scorion Datum: 9 april 2008 1 Parantion 2008

Moduleoverzicht Moduleoverzicht Scorion Datum: 9 april 2008 1 Parantion 2008 Moduleoverzicht Datum: 9 april 2008 1 Parantion 2008 Scorion: het instrument Scorion ondersteunt professionals bij de persoonlijke professionele ontwikkeling op basis van competenties. Scorion stelt een

Nadere informatie

Marketing NIMA-B. studiejaar 2015-2016. Media, Informatie en Communicatie. Modulehandleiding. Specialisatie Mediaondernemerschap

Marketing NIMA-B. studiejaar 2015-2016. Media, Informatie en Communicatie. Modulehandleiding. Specialisatie Mediaondernemerschap Opleiding: Media, Informatie en Communicatie Marketing NIMA-B Modulehandleiding Specialisatie Mediaondernemerschap studiejaar 2015-2016 Blok 1 + 2 Docenten:, Eric de, Willem Buffing, Marcel van der Lugt

Nadere informatie

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden Afdeling ICT&O, Cleveringa Instituut,

Nadere informatie

Toetsen in Blackboard

Toetsen in Blackboard Toetsen in Blackboard Met de tool Test kun je toetsvragen maken en afnemen. In dit document wordt uitgelegd 1. Hoe een toets gemaakt kan worden. 2. Hoe een toets bewerkt kan worden. 3. Hoe een toets beschikbaar

Nadere informatie

Opleiding Geneeskunde

Opleiding Geneeskunde Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam Opleiding Geneeskunde Nieuwe richtlijnen Bonuspunten toetsing in het AMCurriculum 2010 Team Onderwijsontwikkeling & Kwaliteitszorg Afdeling Onderwijs

Nadere informatie

Zelfevaluatie-instrument

Zelfevaluatie-instrument Zelfevaluatie-instrument voor het bepalen van de kwaliteit van een toets Faculteit Management en Bestuur Zoëzi Opleidingsadvies Drs. Hilde ter Horst Drs. Annemiek Metz Versie 4.0, 11 september 2008 1.

Nadere informatie

Examenreglement SVCK

Examenreglement SVCK Stichting Vakbekwaamheid Cannabis Keten (SVCK) Examenreglement Stichting Vakbekwaamheid Cannabis Keten (SVCK) Postbus 9515 4801 LP Breda www.svck.nl info@svck.nl Copyright SVCK 2015 Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

Masterdiploma Werk Mentor... 2 POP Logboek Modules Vrijstelling... 3

Masterdiploma Werk Mentor... 2 POP Logboek Modules Vrijstelling... 3 HANDLEIDING MIJN.BEROEPSERVARINGPERIODE.NL (ZELFSTANDIGE ROUTE) Dit document is de gebruikershandleiding voor deelnemers aan de zelfstandige route van de Beroepservaringperiode. Het bevat informatie over

Nadere informatie

Veilig toetsen in de cloud iqualify STE Secure Test Environment

Veilig toetsen in de cloud iqualify STE Secure Test Environment iqualify STE Secure Test Environment Versie Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Toetsen klaarzetten door beheerders... 4 3 Inloggen als toezichthouder... 5 4 Inloggen als deelnemer... 8 5 Toetsanalyse

Nadere informatie

STARTFASE SYSTEEM IN GEBRUIK BIJ/DOOR P&O Melden namens. Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem GIR

STARTFASE SYSTEEM IN GEBRUIK BIJ/DOOR P&O Melden namens. Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem GIR STARTFASE SYSTEEM IN GEBRUIK BIJ/DOOR P&O Melden namens Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem GIR Handleiding voor de startfase Versie 1.0 Hengelo, 18 december 2008 Inhoud 1. Inleiding 3 1.1 Wat is

Nadere informatie

Een handboek In 5 stappen naar een itembank

Een handboek In 5 stappen naar een itembank Een handboek In 5 stappen naar een itembank Waarom? Omdat een goede itembank enorm waardevol is: het is de basis voor goede toetsen! Naast kwaliteitsvoordeel kan het efficiencyen dus kostenvoordeel opleveren!

Nadere informatie

Examenreglement Taalcursussen Nederlands als Tweede Taal

Examenreglement Taalcursussen Nederlands als Tweede Taal Examenreglement Taalcursussen Nederlands als Tweede Taal Examens Iedere cursus wordt afgesloten met een examen. Ieder examen bestaat uit twee tot vijf onderdelen. Deelnemers aan een taalcursus worden geacht

Nadere informatie

Stichting Empowerment centre EVC

Stichting Empowerment centre EVC I N V E N T A R I S A T I E 1. Inleiding Een inventarisatie van EVC trajecten voor hoog opgeleide buitenlanders in Nederland 1.1. Aanleiding De Nuffic heeft de erkenning van verworven competenties (EVC)

Nadere informatie

Pakket Versneld Studeren voor aanvang studie. Instituut Archimedes. Samenstelling René Karman Portefeuillehouder onderwijs Instituut Archimedes FE

Pakket Versneld Studeren voor aanvang studie. Instituut Archimedes. Samenstelling René Karman Portefeuillehouder onderwijs Instituut Archimedes FE Samenstelling René Karman Portefeuillehouder onderwijs Instituut Archimedes FE Pakket Versneld Studeren voor aanvang studie Versie definitief Instituut Archimedes Datum 20 mei 2015 Hogeschool Utrecht Bronvermelding

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

Inventarisatie QTI Toetsspeler

Inventarisatie QTI Toetsspeler Inventarisatie QTI Toetsspeler Versie: 1.0 Datum: 16 januari 2008 Colofon Inventarisatie QTI Toetsspeler Dit document is opgesteld door het project Inventarisatie van afspraken over digitaal toetsmateriaal

Nadere informatie

Wat betekent het twee examens aan elkaar te equivaleren?

Wat betekent het twee examens aan elkaar te equivaleren? Wat betekent het twee examens aan elkaar te equivaleren? Op grond van de principes van eerlijkheid en transparantie van toetsing mogen kandidaten verwachten dat het examen waarvoor ze opgaan gelijkwaardig

Nadere informatie

1 Inleiding... 2 2 Examencommissie... 3 3 Toelating... 4. 3.1 Toelatingseisen... 4 3.2 Vrijstellingen... 4. 4 De inrichting van toetsen...

1 Inleiding... 2 2 Examencommissie... 3 3 Toelating... 4. 3.1 Toelatingseisen... 4 3.2 Vrijstellingen... 4. 4 De inrichting van toetsen... Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Examencommissie... 3 3 Toelating... 4 3.1 Toelatingseisen... 4 3.2 Vrijstellingen... 4 4 De inrichting van toetsen... 5 4.1 Toelating tot de toetsing... 5 4.2 Schriftelijke

Nadere informatie

INTERSECTORAAL Activiteitenplanning proefexamens spe s BB en KB 2007 CEVO en Cito versie 1 * 16 oktober 2006

INTERSECTORAAL Activiteitenplanning proefexamens spe s BB en KB 2007 CEVO en Cito versie 1 * 16 oktober 2006 INTERSECTORAAL Activiteitenplanning proefexamens spe s BB en KB CEVO en Cito versie 1 * 16 oktober Nr. Activiteit Datum 0. Vooraf Intersectoraal-school Met Intersectoraal-school wordt in deze activiteitenplanning

Nadere informatie

Inleiding. Bijlage 2: Meetlat Toetscyclus

Inleiding. Bijlage 2: Meetlat Toetscyclus Bijlage 2: Meetlat Toetscyclus Inleiding Met de Meetlat Toetscyclus kan een school in beeld brengen hoe het er voor staat met de examinering op de school. De meetlat brengt in beeld hoe betrokkenen naar

Nadere informatie

Toets & Leer: samen digitaal toetsen en leren SYMPOSIUM LEREN VAN TOETSEN VLISSINGEN 3 JUNI 2016 BOB RIETBERGEN DE HAAGSE HOGESCHOOL

Toets & Leer: samen digitaal toetsen en leren SYMPOSIUM LEREN VAN TOETSEN VLISSINGEN 3 JUNI 2016 BOB RIETBERGEN DE HAAGSE HOGESCHOOL Toets & Leer: samen digitaal toetsen en leren SYMPOSIUM LEREN VAN TOETSEN VLISSINGEN 3 JUNI 2016 BOB RIETBERGEN DE HAAGSE HOGESCHOOL Vele handen maken licht werk. ALS IEDEREEN MEEDOET WORDT DE TAAK MAKKELIJKER

Nadere informatie

Examenreglement Beveiligingsadviseur Luchtvracht

Examenreglement Beveiligingsadviseur Luchtvracht Examenreglement Beveiligingsadviseur Luchtvracht Cito B.V. Arnhem Reglement Beveiligingsadviseur Luchtvracht november 2015 pagina 1 Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Begripsbepalingen In dit examenreglement

Nadere informatie

Rekenen/wiskunde. Diagnostische toets rekenen niveau X2 en Y1. Handleiding digitale toetsafname

Rekenen/wiskunde. Diagnostische toets rekenen niveau X2 en Y1. Handleiding digitale toetsafname Rekenen/wiskunde Diagnostische toets rekenen niveau X2 en Y1 Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2008) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

ad Matres Upgrade Functioneel Beheer Word in drie maanden functioneel beheerder Benut je werkervaring Leren in de praktijk Persoonlijke begeleiding

ad Matres Upgrade Functioneel Beheer Word in drie maanden functioneel beheerder Benut je werkervaring Leren in de praktijk Persoonlijke begeleiding Upgrade Functioneel Beheer Leren in de praktijk Benut je werkervaring Opleiding op maat Persoonlijke begeleiding Word in drie maanden functioneel beheerder Upgrade Functioneel Beheer Als je - optimaal

Nadere informatie

HOW2GUIDE MOS EXAMEN DOEN. Hoger onderwijs en universiteiten. Meer informatie op onderwijs.nl

HOW2GUIDE MOS EXAMEN DOEN. Hoger onderwijs en universiteiten. Meer informatie op  onderwijs.nl HOW2GUIDE MOS EXAMEN DOEN Hoger onderwijs en universiteiten Meer informatie op www.technologie- onderwijs.nl 1 Instructie aanvragen en afnemen Microsoft Office Specialist examen voor een student of medewerker

Nadere informatie

Online toetsing met Question Mark Perception aan de EhB

Online toetsing met Question Mark Perception aan de EhB Online toetsing met Question Mark Perception aan de EhB Arnout Horemans 5 juni 2007 Online toetsing met QMP - A. Horemans 1 Inhoud Wat? Voor en nadelen Perception in EhB Voorbeeld formatieve toets Feedback

Nadere informatie

Naam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion

Naam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Inleiding In het kader van het Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) is afgesproken dat alle decentrale

Nadere informatie

Examenreglement Taalcursussen Nederlands als Tweede Taal

Examenreglement Taalcursussen Nederlands als Tweede Taal Examenreglement Taalcursussen Nederlands als Tweede Taal Examens Iedere intensieve en semi-intensieve cursus wordt afgesloten met een examen. Ieder examen bestaat uit maximaal vijf onderdelen. Deelnemers

Nadere informatie

Digitale hulpmiddelen bij het toetsen en beoordelen in de universitaire lerarenopleiding

Digitale hulpmiddelen bij het toetsen en beoordelen in de universitaire lerarenopleiding Digitale hulpmiddelen bij het toetsen en beoordelen in de universitaire lerarenopleiding Vragenlijst voor docenten/opleiders Intro Doel van deze vragenlijst is informatie te verzamelen over het gebruik

Nadere informatie

College van Bestuur Lijst Calimero Dagtekening: 17 december 2014 Notitie Studeren in het buitenland

College van Bestuur Lijst Calimero Dagtekening: 17 december 2014 Notitie Studeren in het buitenland Adresgegevens Oude Kijk in t Jatstraat 39 9712 EB GRONINGEN E: contact@lijstcalimero.nl I: www.lijstcalimero.nl KvK Groningen 50004271 ING Bank NV 5061564 Aan: College van Bestuur Van: Lijst Calimero Dagtekening:

Nadere informatie

Ga direct naar een thema:

Ga direct naar een thema: Vragenbank pagina 1 Aan de JOB-monitor kunnen naast de reguliere vragen, tien school specifieke vragen worden toegevoegd (dit is niet verplicht). Onderstaande vragen dienen als inspiratie voor het toevoegen

Nadere informatie

Uitvoeringsreglement Cateringmedewerker (OCC-B)

Uitvoeringsreglement Cateringmedewerker (OCC-B) Uitvoeringsreglement Cateringmedewerker (OCC-B) STATUS : Definitief DATUM : 1 september 2019 ONDERWERP : uitvoeringsreglement OCC-B VERSIE : 3, september 2019 NUMMER : 2283728 Dit examenreglement is door

Nadere informatie

De diagnostische tussentijdse toets

De diagnostische tussentijdse toets De diagnostische tussentijdse toets Een toets om van te leren Diagnostische tussentijdse toets In september 2014 is de meerjarige pilotperiode van de diagnostische tussentijdse toets (DTT) van start gegaan.

Nadere informatie

VERLEIDEN MET LEF EN VERTROUWEN: DIGITAAL TOETSEN BIJ AVANS HOGESCHOOL. Eky Fioole (LIC) Marian Kat-de Jong (ATGM)

VERLEIDEN MET LEF EN VERTROUWEN: DIGITAAL TOETSEN BIJ AVANS HOGESCHOOL. Eky Fioole (LIC) Marian Kat-de Jong (ATGM) VERLEIDEN MET LEF EN VERTROUWEN: DIGITAAL TOETSEN BIJ AVANS HOGESCHOOL Eky Fioole (LIC) Marian Kat-de Jong (ATGM) Wie zijn wij? Eky Fioole Projectleider digitaal toetsen Leer- en innovatiecentrum (LIC)

Nadere informatie

Toetsregeling MGZ-Lijntentamen

Toetsregeling MGZ-Lijntentamen Toetsregeling MGZ-Lijntentamen Samenvatting toetsregeling ingangsdatum september 28 Titel examenonderdeel Q: Mechanismen van gezondheid en ziekte, inleiding & overzicht (MED-BMGZK) Q2: Mechanismen van

Nadere informatie

Luistertoets Nederlands

Luistertoets Nederlands Luistertoets Nederlands Afsluitende toets niveau 2F Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2012) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Certificaat voor vakbekwaamheid

Certificaat voor vakbekwaamheid Certificaat voor vakbekwaamheid Theorie-examen trekkerrijbewijs Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (0) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Toetsreglement. Dr. Nassau College Gieten

Toetsreglement. Dr. Nassau College Gieten Toetsreglement Dr. Nassau College Gieten April 2016 Noten vooraf 1. De vestigingsmanager beslist in alle gevallen waarin niet is voorzien. 2. Dit toetsreglement wordt elk schooljaar geëvalueerd en eventueel

Nadere informatie

HOGESCHOOL WINDESHEIM

HOGESCHOOL WINDESHEIM HOGESCHOOL WINDESHEIM Beschrijving leertraject Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB), inclusief de Basis Kwalificatie Examinering (BKE) Klik op een van onderstaande linken om direct naar het

Nadere informatie

Diplomering in EduArte

Diplomering in EduArte Aangepaste werkinstructie 06 Diplomering in EduArte voor het jaar 2012-2013 Versie 14 juni 2013 Inhoudsopgave 6 Diplomeren... 3 6.1 Diplomeren per deelnemer... 3 6.1.1 Deelnemer kandidaat stellen... 5

Nadere informatie

Toetsregeling Praktijk en Principes van de Geneeskunde, eerste semester (MED-B1PPGSE1)

Toetsregeling Praktijk en Principes van de Geneeskunde, eerste semester (MED-B1PPGSE1) Toetsregeling Praktijk en Principes van de Geneeskunde, eerste semester (MED-B1PPGSE1) Bacheloropleiding Geneeskunde Radboudumc Deze regeling is van kracht vanaf 1 september 2018. 1. Begripsbepaling Het

Nadere informatie

Examenreglement. Examens Bodemenergie

Examenreglement. Examens Bodemenergie Examenreglement Examens Bodemenergie Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Begripsbepalingen In dit examenreglement wordt verstaan onder: 1. Examencommissie: de door BodemenergieNL ingestelde Examencommissie.

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau B2. Handleiding digitale toetsafname

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau B2. Handleiding digitale toetsafname Leestoets Nederlands Afsluitende toets niveau B2 Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2010) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Examenprotocol Infra Kwaliteit SW-010(1) 2019

Examenprotocol Infra Kwaliteit SW-010(1) 2019 Postbus 154, 3990 DD HOUTEN Tel: 030-290 1625 Email: info@infrakwaliteit.nl www.infrakwaliteit.nl Examenprotocol Infra Kwaliteit SW-010(1) 2019 Opgesteld door : Cie 9101 d.d. 25 november 2018 Cie 9142

Nadere informatie

TECHNIEK-BREED Activiteitenplanning proefexamens spe s BB en KB 2007 CEVO en Cito versie 1 * 16 oktober 2006

TECHNIEK-BREED Activiteitenplanning proefexamens spe s BB en KB 2007 CEVO en Cito versie 1 * 16 oktober 2006 TECHNIEK-BREED Activiteitenplanning proefexamens spe s BB en KB CEVO en Cito versie 1 * 16 oktober Nr. Activiteit Datum 0. Vooraf Proefexamens De proefexamens spe BB en spe KB van het afgelopen examenjaar

Nadere informatie

Inleiding... 3 1. Toetsen... 4 2. Toetsbespreking, correctie, normering, inzage... 8 3. Onregelmatigheden, bezwaar en beroep... 9

Inleiding... 3 1. Toetsen... 4 2. Toetsbespreking, correctie, normering, inzage... 8 3. Onregelmatigheden, bezwaar en beroep... 9 Augustus 2015 Inhoud Inleiding... 3 1. Toetsen... 4 2. Toetsbespreking, correctie, normering, inzage... 8 3. Onregelmatigheden, bezwaar en beroep... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Over de regels en afspraken

Nadere informatie

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau B1. Handleiding digitale toetsafname

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets niveau B1. Handleiding digitale toetsafname Leestoets Nederlands Afsluitende toets niveau B1 Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2008) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Landelijke VoortGangsToets (LVGT) HBO Bachelor Verloskunde. Facta Organiseert, 8 oktober 2015 Noortje Jonker en Xandra Janssen-Brandt

Landelijke VoortGangsToets (LVGT) HBO Bachelor Verloskunde. Facta Organiseert, 8 oktober 2015 Noortje Jonker en Xandra Janssen-Brandt Landelijke VoortGangsToets (LVGT) HBO Bachelor Verloskunde Hogeschool Rotterdam Verloskunde Academie Rotterdam (VAR) Hogeschool Inholland - Academie Verloskunde Amsterdam en Groningen (AVAG) Zuyd Hogeschool

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 5 Landelijke kennistoetsen Lvo Pabo

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 5 Landelijke kennistoetsen Lvo Pabo Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 5 Landelijke kennistoetsen Lvo Pabo 2018-2019 1 Inhoudsopgave Titel 1: Algemeen Titel 2: Lerarenopleiding Voortgezet Onderwijs Titel 3: PABO Deze regeling is vastgesteld

Nadere informatie

UITVOERINGSREGLEMENT Cateringmedewerker (OCC-B)

UITVOERINGSREGLEMENT Cateringmedewerker (OCC-B) UITVOERINGSREGLEMENT Cateringmedewerker (OCC-B) STATUS : Definitief DATUM : 1 januari 2016 ONDERWERP : uitvoeringsreglement OCC-B januari 2016 NUMMER : 20460620 Dit uitvoeringsreglement is vastgesteld

Nadere informatie

TeleTrainer: training in de e van het leren

TeleTrainer: training in de e van het leren TeleTrainer: training in de e van het leren TeleTrainer voor elke docent die betrokken is bij ICT in het onderwijs geschikt voor beginner, gevorderde en specialist geschikt voor verschillende rollen rondom

Nadere informatie

Van Entreetoets naar eindtoets; met gebruik van voortgangstoetsing?

Van Entreetoets naar eindtoets; met gebruik van voortgangstoetsing? Onderwijs, leren en levensbeschouwing Van Entreetoets naar eindtoets; met gebruik van voortgangstoetsing? Gezamenlijk digitaal toetsen met meerdere instellingen Special Interest Group Digitaal Toetsen

Nadere informatie

Toetsregeling Klinische Vraagstukken

Toetsregeling Klinische Vraagstukken Toetsregeling Klinische Vraagstukken Bacheloropleidingen Geneeskunde Radboudumc Deze regeling is van kracht vanaf september 27. Begripsbepaling De tentamens Klinische vraagstukken niveau t/m 5 bestaan

Nadere informatie

Luistertoets Engels. Afsluitende toets niveau A2. Handleiding digitale toetsafname

Luistertoets Engels. Afsluitende toets niveau A2. Handleiding digitale toetsafname Luistertoets Engels Afsluitende toets niveau A2 Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2012) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Geldigheid Dit toetsprotocol blijft geldig tot de volgende versie wordt vastgesteld. Voorgaande versies komen daarmee te vervallen.

Geldigheid Dit toetsprotocol blijft geldig tot de volgende versie wordt vastgesteld. Voorgaande versies komen daarmee te vervallen. Inleiding Voor u ligt het toetsprotocol van het Heer Bokel College. In dit protocol zijn de rechten en plichten van zowel leerling als docent vastgelegd met betrekking tot voorbereiding, afname en beoordeling

Nadere informatie

Begrippenkader voor digitaal toetsen

Begrippenkader voor digitaal toetsen Begrippenkader voor digitaal toetsen Dit document beschrijft een aantal begrippen die relevant zijn voor digitaal toetsen en in het bijzonder de daarbij gebruikte componenten van digitale toetssystemen.

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Scholingsportal CA ICT. Gilde-BT

Gebruikershandleiding Scholingsportal CA ICT. Gilde-BT Gebruikershandleiding Scholingsportal CA ICT Gilde-BT Versie 2.1 Datum 16-07-2015 Inhoud Inleiding...2 Registeren...3 Beheren van uw accountgegevens...5 Algemene documenten uploaden...6 Het cursusaanbod...7

Nadere informatie

Prijzen RIVOS. RIVOS Prijzen Pagina 1

Prijzen RIVOS. RIVOS Prijzen Pagina 1 Prijzen RIVOS De totale investering voor RIVOS bestaat uit de basis aanschafprijs, optionele modules, bijkomende kosten en jaarlijks terugkerende kosten. De basis aanschafprijs wordt bepaald door het aantal

Nadere informatie

Examenreglement Fittest Examen. Vastgesteld door AVAG Bestuur Opgesteld door: AVAG werkgroep Fittest. Versie: 3.0

Examenreglement Fittest Examen. Vastgesteld door AVAG Bestuur Opgesteld door: AVAG werkgroep Fittest. Versie: 3.0 Examenreglement Fittest Examen Vastgesteld door AVAG Bestuur Opgesteld door: AVAG werkgroep Fittest Versie: 3.0 Vastgesteld op: 04-12-2105 Update: 22-04-2016 Artikel 1 BEGRIPSOMSCHRIJVINGEN In dit reglement

Nadere informatie

opleidingen abonnement

opleidingen abonnement 1 opleidingen abonnement Over educentre Hoog leerrendement Wij zijn een team van gepassioneerde docenten en e-learning specialisten. Onder de naam Educentre stellen wij mensen in staat zichzelf te ontwikkelen.

Nadere informatie

Onderwijsvisie en digitaal toetsen

Onderwijsvisie en digitaal toetsen Onderwijsvisie en digitaal toetsen 14 juni 2016 Pieter Cornelissen Twitter: @pmacornelissen en @HU_onderwijs www.onderwijsinnovatie.hu.nl HU Brede hogeschool Alle sectoren met uitzondering van kunst en

Nadere informatie

Uitgebreidere informatie is online beschikbaar via: https://www.radboudumc.nl/onderwijs/docenten/pages/toetsing.aspx

Uitgebreidere informatie is online beschikbaar via: https://www.radboudumc.nl/onderwijs/docenten/pages/toetsing.aspx Inspiratiedocument Toetsinginhetnieuwecurriculum Augustus2014 Toetsservice EKO IWOO Het inspiratiedocument Toetsing is bedoeld voor betrokkenen bij de ontwikkeling van de nieuwe bachelorcurricula Biomedische

Nadere informatie

MOBIEL TOETSSTATION IN DE PRAKTIJK. 22-04-2014 Instituut voor Gezondheidszorg

MOBIEL TOETSSTATION IN DE PRAKTIJK. 22-04-2014 Instituut voor Gezondheidszorg MOBIEL TOETSSTATION IN DE PRAKTIJK 22-04-2014 Instituut voor Gezondheidszorg WAT GING VOORAF SURF: Bruggen Bouwen IvG: Bruggen Bouwen SURF: Toetsen met de BoKS Toetsen met de BoKS: Het mobiele toetsstation

Nadere informatie

Toetsregeling Klinische Vraagstukken

Toetsregeling Klinische Vraagstukken Toetsregeling Klinische Vraagstukken Samenvatting toetsregeling Titel examenonderdeel Toetsvorm Schriftelijk tentamen. - 2 meerkeuzevragen; - gesloten boek toets; - gebruik standaardrekenmachine (Casio

Nadere informatie

Analyse vragenlijst pilot functioneel beheerders SURF

Analyse vragenlijst pilot functioneel beheerders SURF Analyse vragenlijst pilot functioneel beheerders SURF Lector Dr. Mark Gellevij Onderzoekers Dr. Marike Faber Jolise t Mannetje MSc Contact: Saxion - Kenniscentrum Onderwijsinnovatie Lectoraat Innovatief

Nadere informatie

Directie Financiële Markten. 26 mei 2008 FM 2008-00913 M Stcrt. nr. 100. Erkenningsregeling permanente educatie Wft. De Minister van Financiën,

Directie Financiële Markten. 26 mei 2008 FM 2008-00913 M Stcrt. nr. 100. Erkenningsregeling permanente educatie Wft. De Minister van Financiën, Directie Financiële Markten Datum Uw brief (Kenmerk) Ons kenmerk 26 mei 2008 FM 2008-00913 M Stcrt. nr. 100 Onderwerp Erkenningsregeling permanente educatie Wft De Minister van Financiën, Gelet op artikel

Nadere informatie

Kerntaak 1: Verricht voorbereidende werkzaamheden voor de realisatie van een media-uiting

Kerntaak 1: Verricht voorbereidende werkzaamheden voor de realisatie van een media-uiting Kerntaak 1: Verricht voorbereidende werkzaamheden voor de realisatie van een media-uiting Werkproces 1.1: Organiseert (eigen) werkzaamheden en werkplek De maakt een planning of volgt de planning die voor

Nadere informatie

PROTOCOL DYSLEXIE Colofon

PROTOCOL DYSLEXIE Colofon PROTOCOL DYSLEXIE Colofon Uitgave : MBO Amersfoort Vastgesteld College van Bestuur : 7 januari 2014 Kenmerk CvB vastgesteld : MBOA-15-331 Afkomstig van : Afdeling O & O Inhoudsopgave Inleiding.......3

Nadere informatie

Geo informatieplan Koggenland op de kaart

Geo informatieplan Koggenland op de kaart Geo informatieplan 2014-2 7 Koggenland op de kaart Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Toelichting 2013 4 2.1 Kostensoort Diversen 4 2.2 Luchtfoto s 4 2.3 BAG Inspectie 5 2.4 Cyclorama s 5 2.5 I spiegel 6 2.6

Nadere informatie

Check Je Kamer Rapportage 2014

Check Je Kamer Rapportage 2014 Check Je Kamer Rapportage 2014 Kwantitatieve analyse van de studentenwoningmarkt April 2015 Dit is een uitgave van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). Voor vragen of extra informatie kan gemaild worden

Nadere informatie

Begeleidershandleiding Voedingscentrum Meer dan lekker in de super

Begeleidershandleiding Voedingscentrum Meer dan lekker in de super Begeleidershandleiding Voedingscentrum Meer dan lekker in de super Helpdesk online module: Spring Instituut Tel: 0318-493133 Mail: info@springinstituut.nl 1 Inhoud Hoofdstuk 1 Algemene informatie... 3

Nadere informatie

Reactie bachelor OER

Reactie bachelor OER Spuistraat 134 1012 VB Amsterdam (020) 525 3278 fgw@studentenraad.nl studentenraad.nl/fgw Reactie bachelor OER 2015-2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Artikel 3: Inrichting opleiding... 2 3.1 Indeling

Nadere informatie

Voorlichting en studiekeuze

Voorlichting en studiekeuze Pilot 4: Voorlichting en studiekeuze Pilot Naam Instelling Vak naam Studenten Aantal Ca. 150 Ronde 2 Voorlichting en studiekeuze UU Voorlichting Datum uitvoering 2010-2011 Variant Voorlichtingsweblecture

Nadere informatie

Examenprotocol Infra Kwaliteit SW-010(5)

Examenprotocol Infra Kwaliteit SW-010(5) Postbus 154, 3990 DD HOUTEN Tel: 030-290 1625 Email: info@infrakwaliteit.nl www.infrakwaliteit.nl Examenprotocol Infra Kwaliteit SW-010(5) Opgesteld door : Cie 9101 d.d. 8 september 2017 Cie 9142 d.d.

Nadere informatie

Implementatiescenario voor lidorganisaties

Implementatiescenario voor lidorganisaties Informatiemodel en Gegevensset Federatie Opvang 2011 Implementatiescenario voor lidorganisaties Federatie Opvang, 22 september 2011 versie 1.0 Projectleiding: Projectuitvoering: Mark Clarijs, Informatiemanager

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 4546 16 maart 2011 Besluit van de Minister van Veiligheid en Justitie d.d. 15 maart 2011, nr. 5687494/11, houdende de

Nadere informatie

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het

Nadere informatie

titel Examen Nederlands [vaardigheden en niveaus]

titel Examen Nederlands [vaardigheden en niveaus] titel Examen Nederlands [vaardigheden en niveaus] Inhoudsopgave Informatie voor alle betrokkenen 2 Examenboekje voor de kandidaat 3 Informatie voor de toetsleider 5 Informatie voor de gesprekspartner/-leider

Nadere informatie

Ontwerpen van een instrument voor de collegiale screening van kennistoetsen

Ontwerpen van een instrument voor de collegiale screening van kennistoetsen Jan Adema Karin J. Gerritsen-van Leeuwenkamp MSc Dr. Gerard J.J.M. Straetmans NVE Nunspeet, 10 november 2016 Ontwerpen van een instrument voor de collegiale screening van kennistoetsen Inleiding Kwaliteit

Nadere informatie

Marketing NIMA-B. studiejaar Media, Informatie en Communicatie. Modulehandleiding. Minor Mediaondernemerschap

Marketing NIMA-B. studiejaar Media, Informatie en Communicatie. Modulehandleiding. Minor Mediaondernemerschap Opleiding: Media, Informatie en Communicatie Marketing NIMA-B Modulehandleiding Minor Mediaondernemerschap studiejaar 2015-2016 Blok 3 + 4 Docenten:, Eric de, Willem Buffing, Marcel van der Lugt Modulecoördinator:

Nadere informatie

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets Niveau 3F. Handleiding digitale toetsafname

Leestoets Nederlands. Afsluitende toets Niveau 3F. Handleiding digitale toetsafname Leestoets Nederlands Afsluitende toets Niveau 3F Handleiding digitale toetsafname Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling Arnhem (2012) Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Borging van de kwaliteit van toetsing als wettelijke taak van de examencommissie. Christoffel Reumer Vrije Universiteit Amsterdam

Borging van de kwaliteit van toetsing als wettelijke taak van de examencommissie. Christoffel Reumer Vrije Universiteit Amsterdam Borging van de kwaliteit van toetsing als wettelijke taak van de examencommissie Christoffel Reumer Vrije Universiteit Amsterdam VSNU conferentie Versterking Examencommissies 9 maart 2016 Taken van de

Nadere informatie

9 Invoeren van digitale toetsing door één docent: docent Genetica, faculteit der Aard- en Levenswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam

9 Invoeren van digitale toetsing door één docent: docent Genetica, faculteit der Aard- en Levenswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam 9 Invoeren van digitale toetsing door één docent: docent Genetica, faculteit der Aard- en Levenswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam Casusbeschrijving door Silvester Draaijer 9.1 Samenvatting Een

Nadere informatie

Privacyverklaring Molen & Molen

Privacyverklaring Molen & Molen Privacyverklaring Molen & Molen Molen & Molen verzorgt onder meer bedrijfstrainingen en kan daarvoor persoonlijke gegevens van deelnemers verwerken als onderdeel van één of meer van de volgende gegevensverzamelingen:

Nadere informatie