Voorstel van wet tot wijziging van de Wet op het financieel toezicht en enige andere wetten (Wijzigingswet financiële markten 2012) Deel II

Transcriptie

1 Voorstel van wet tot wijziging van de Wet op het financieel toezicht en enige andere wetten (Wijzigingswet financiële markten 2012) Deel II ARTIKEL X. WIJZIGING VAN DE WET OP HET FINANCIEEL TOEZICHT De Wet op het financieel toezicht wordt als volgt gewijzigd: A Artikel 1:1 wordt als volgt gewijzigd: In de definitie van herverzekering vervalt de zinsnede: of een pensioenfonds. B Aan artikel 1:107, derde lid, wordt onder vervanging van de punt aan het slot van onderdeel j door een puntkomma een onderdeel toegevoegd, luidende: k. biedingsberichten en aanvullende documenten die op grond van de artikelen 5:74 en 5:76 zijn goedgekeurd, alsmede openbare mededelingen die ingevolge de algemene maatregel van bestuur op grond van artikel 5:76, tweede lid, en artikel 5:25m, zesde lid, aan de Autoriteit Financiële Markten zijn gezonden. C In artikel 1:110 wordt aan het derde lid een volzin toegevoegd, luidende: Ten aanzien van de verplichting die de Autoriteit Financiële Markten ingevolge de algemene maatregel van bestuur op grond van artikel 5:76, tweede lid, uitsluitend op verzoek van een uitgevende instelling kan opleggen, worden uitsluitend die uitgevende instelling en degene aan wie de verplichting is opgelegd als belanghebbenden aangemerkt als bedoeld in artikel 1:2 van de Algemene wet bestuursrecht. D Artikel 3:198, tweede lid, wordt als volgt gewijzigd: 1. In onderdeel a vervalt de zinsnede: met uitzondering evenwel van uitkeringen, krachtens een herverzekering aan een andere verzekeraar verschuldigd,. 2. In onderdeel e vervalt de zinsnede:, met uitzondering evenwel van uitkeringen, krachtens overeenkomst van herverzekering aan een andere verzekeraar verschuldigd. 1

2 E In artikel 5:73 worden onder vernummering van het vijfde en zesde lid tot zevende en achtste lid, twee leden ingevoegd, luidende: 5. De ondernemingskamer kan op verzoek van de personen, bedoeld in het eerste lid, bevelen dat degene die, overeenkomstig de op grond van artikel 5:76, tweede lid, gestelde regels, overwegende zeggenschap heeft verkregen of verloren daaromtrent een openbare mededeling doet. Het vierde lid is van overeenkomstige toepassing. 6. De mogelijkheid tot het doen van het verzoek, bedoeld in het eerste, derde en vijfde lid, vervalt na twee jaar, gerekend vanaf het moment waarop overwegende zeggenschap werd verkregen. F In artikel 5:75, eerste lid, wordt Deze afdeling is vervangen door: Deze afdeling en de artikelen 5:80a en 5:80b zijn. G In artikel 5:80b, tweede lid, wordt de zin Het verzoek wordt ingediend uiterlijk vier weken nadat het bod is aangekondigd vervangen door: Het verzoek wordt ingediend uiterlijk twee weken nadat het bod is uitgebracht. H In de bijlage bij artikel 1:79 Wet op het financieel toezicht vervalt artikel 5:70, eerste lid. I In de bijlage bij artikel 1:80 Wet op het financieel toezicht vervalt artikel 5:70, eerste lid. ARTIKEL XX. WIJZIGING VAN DE WET TER VOORKOMING VAN WITWASSEN EN FINANCIEREN VAN TERRORISME De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme wordt als volgt gewijzigd: A Artikel 1, eerste lid, wordt als volgt gewijzigd: a. Onderdeel a, onder 1º, komt te luiden: 2

3 1º. kredietinstelling als bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht die ingevolge artikel 1:107, tweede lid, onderdeel a, onder 1º tot en met 4º, van die wet geregistreerd is; b. Onderdeel a, onder 12º, wordt als volgt gewijzigd: a. In subonderdeel a wordt onroerende zaken vervangen door: registergoederen. c. Subonderdeel d komt te luiden: d. het geheel of gedeeltelijk aan- of verkopen dan wel overnemen van ondernemingen; d. Er wordt na subonderdeel e een subonderdeel toegevoegd luidende: f. het vestigen van een recht van hypotheek op een registergoed;. e. Onderdeel b komt te luiden: b. cliënt: degene met wie een zakelijke relatie wordt aangegaan of die een transactie laat uitvoeren;. f. Onderdeel c komt te luiden: c. bijzondere melder: een faillissementscurator, een taxateur van registergoederen en andere bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen dienstverleners;. g. Onderdeel e komt te luiden: e. politiek prominente persoon: een persoon als bedoeld in artikel 2, eerste lid, van de Uitvoeringsrichtlijn, tenzij deze de in dat lid bedoelde functie ten minste gedurende vijf jaren niet meer heeft uitgeoefend, diens directe familieleden en naaste geassocieerden als bedoeld in artikel 2, tweede en derde lid, van de Uitvoeringsrichtlijn;. h. Onderdeel f komt te luiden: f. uiteindelijke belanghebbende: de natuurlijke persoon die 1. een belang houdt van meer dan 25 procent van het kapitaalbelang van een cliënt; 2. meer dan 25 procent van de stemmen kan uitoefenen in de algemene vergadering van een cliënt; 3. feitelijk zeggenschap kan uitoefenen in een cliënt; 4. begunstigde van 25 procent of meer van het vermogen van een cliënt is; of 5. een bijzondere zeggenschap heeft over 25 procent of meer van het vermogen van een cliënt; tenzij de cliënt een vennootschap is die is onderworpen aan openbaarmakingvereisten als bedoeld in richtlijn nr. 2004/109 van het Europese Parlement en de Raad van de Europese Unie van 15 december 2004 betreffende de transparantievereisten die gelden voor informatie over uitgevende instellingen waarvan effecten tot de handel op een gereglementeerde markt zijn toegelaten en tot wijziging van Richtlijn 2001/334/EG (PbEU L 390) of aan voorschriften van een internationale organisatie die gelijkwaardig zijn aan die richtlijn;. i. Onderdeel h komt te luiden: j. transitrekening: bankrekening die bij een in Nederland gevestigde bank wordt aangehouden door een bank gevestigd in een staat die geen lidstaat is en die door een cliënt van laatstbedoelde bank gedebiteerd of gecrediteerd kan worden zonder tussenkomst van de in Nederland gevestigde bank;. k. Onderdeel m komt te luiden: m. transactie: handeling of samenstel van handelingen waarvan een melder in het kader van zijn dienstverlening aan een cliënt heeft kennisgenomen;. l. Onderdeel n komt te luiden: 3

4 n. ongebruikelijke transactie: transactie die op basis van het ingevolge artikel 15, eerste lid, bepaalde, als zodanig is aan te merken;. m. Onderdeel o komt te luiden: o. melding: melding als bedoeld in artikel 16, eerste lid;. n. Er wordt onder vervanging van de punt aan het slot van onderdeel r door een puntkomma een onderdeel toegevoegd, luidende: s. melder: instelling of bijzondere melder. B Artikel 3 wordt als volgt gewijzigd: 1. Het eerste lid komt te luiden: 1. Een instelling verricht ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme cliëntenonderzoek. Hiertoe laat de instelling de cliënt opgave doen van zijn identiteit. 2. Het tweede lid, onderdeel a, komt te luiden: a. de door de cliënt opgegeven identiteit te verifiëren;. 3. Aan het derde lid wordt een onderdeel toegevoegd, luidende: f. indien het betreft een geldovermaking als bedoeld in artikel 2, zevende lid van Verordening (EG) Nr. 1781/2006 van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 15 november 2006;. 4. Het vijfde lid komt te luiden: 5. Het eerste tot en met het vierde lid zijn niet van toepassing op trustkantoren als bedoeld in artikel 1, onderdeel a, onder 10º, voor zover het gaat om een cliënt die één of meerdere diensten afneemt van het trustkantoor als bedoeld in artikel 1, onderdeel d, van de Wet toezicht trustkantoren. 5. Het zevende lid komt te luiden: 7. Onze Minister kan op verzoek van een instelling, al dan niet voor bepaalde tijd, aan die instelling ontheffing verlenen van het eerste of tweede lid. Aan een ontheffing kunnen beperkingen worden gesteld en voorwaarden worden verbonden. C In artikel 4, derde tot en met vijfde lid, vervalt telkens de zinsnede en tweede lid. D Artikel 5 wordt als volgt gewijzigd: 1. Het eerste lid komt te luiden: 1. Het is een instelling verboden een zakelijke relatie aan te gaan met of een transactie uit te voeren voor een cliënt, tenzij: a. zij ten aanzien van die cliënt het onderzoek heeft verricht conform artikel 3 of 4

5 een instelling als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel a, onder 11 tot en met 13, met zetel in Nederland of een andere lidstaat dan wel een instelling als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel a, onder 1 tot en met 3 of 5 tot en met 10 ten aanzien van die cliënt onderzoek heeft verricht conform artikel 3 of op daarmee overeenkomende wijze; b. dit onderzoek heeft geleid tot het in artikel 3, tweede lid, aanhef en onderdelen a, b en c, bedoelde resultaat; en c. de instelling beschikt over alle identificatie- en verificatiegegevens en overige gegevens en bescheiden inzake de identiteit van de cliënt en de uiteindelijk belanghebbende. 2. Onder vernummering van het tweede en derde lid tot het derde en vierde lid wordt na het eerste lid een lid ingevoegd, luidende: 2. Indien de instelling reeds een zakelijke relatie met de cliënt heeft en de instelling niet kan voldoen aan artikel 3, eerste en tweede lid, aanhef en onderdelen a, b, en c, beëindigt de instelling die zakelijke relatie. E Artikel 9 vervalt. F Artikel 16 wordt als volgt gewijzigd: 1. Het eerste lid komt te luiden: 1. Een instelling of bijzondere melder meldt: a. een verrichte ongebruikelijke transactie; b. een voorgenomen ongebruikelijke transactie; c. een feit dat duidt op een verrichte of voorgenomen ongebruikelijke transactie; binnen veertien dagen nadat het ongebruikelijke karakter van de transactie bekend is geworden, aan het meldpunt. 2. In het tweede lid wordt in de aanhef na de instelling ingevoegd of de bijzondere melder, wordt in onderdeel d een transactie vervangen door de transactie en wordt, onder verlettering van onderdeel g tot onderdeel h, een onderdeel ingevoegd, luidende: g. een omschrijving van het feit, bedoeld in het eerste lid, onderdeel c;. G Artikel 17 wordt als volgt gewijzigd: 1. Het eerste lid komt te luiden: 1. Het meldpunt kan ten behoeve van de uitvoering van zijn taak als bedoeld in artikel 13, onderdeel b, bij de instelling of de bijzondere melder die een melding heeft gedaan, alsmede bij de instelling of 5

6 de bijzondere melder die bij een transactie is betrokken waarover het meldpunt gegevens heeft verzameld, nadere gegevens of inlichtingen vragen. 2. In het tweede lid wordt na De instelling ingevoegd: of de bijzondere melder. H Artikel 20 komt te luiden: Artikel 20 De instelling of de bijzondere melder die tot een melding op grond van artikel 16 is overgegaan of nadere gegevens of inlichtingen heeft verstrekt aan het meldpunt op grond van artikel 17, is niet aansprakelijk voor schade die een derde dientengevolge lijdt, tenzij aannemelijk wordt gemaakt dat gelet op alle feiten en omstandigheden redelijkerwijs niet tot melding of verstrekking had mogen worden overgegaan. I Artikel 23 wordt als volgt gewijzigd: 1. In het eerste en vierde lid wordt na Een instelling ingevoegd: of een bijzondere melder. 2. In het tweede lid wordt na De instelling ingevoegd: of de bijzondere melder. J Artikel 24 wordt als volgt gewijzigd: 1. In het eerste lid wordt na de instellingen ingevoegd: en de bijzondere melders. 2. Het vierde lid, komt te luiden: 4. Ten aanzien van personen die op grond van het eerste of derde lid belast zijn met het toezicht op de naleving van deze wet of verordening nr. 2006/1781/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie over de betaler, zijn de bepalingen van hoofdstuk 5, afdeling 5.2, van de Algemene wet bestuursrecht van overeenkomstige toepassing. K In artikel 25 wordt na instellingen ingevoegd: of bijzondere melders. L In artikel 26, eerste lid wordt 8, 10, tweede lid, vervangen door: 8, 9, eerste en tweede lid, 10, tweede lid. 6

7 M In artikel 27 eerste lid wordt 8, 10, tweede lid, vervangen door: 8, 9, eerste en tweede lid, 10, tweede lid. N In artikel 32 wordt na een instelling ingevoegd: of een bijzondere melder. O Artikel 33 wordt als volgt gewijzigd: 1. De aanhef van het eerste lid komt te luiden: Een instelling die op grond van deze wet de cliënt opgave heeft laten doen van zijn identiteit en deze heeft geverifieerd, of bij wie de cliënt geïntroduceerd is conform de procedure van artikel 5, legt op toegankelijke wijze de volgende gegevens vast:. 2. In het tweede lid wordt na Een instelling ingevoegd: of een bijzondere melder. P In artikel 34 wordt na Een instelling ingevoegd: of een bijzondere melder. Q Artikel 35 komt te luiden: Artikel 35 Een instelling of een bijzondere melder draagt er zorg voor dat haar onderscheidenlijk zijn werknemers, voor zover relevant voor de uitoefening van hun taken, bekend zijn met de bepalingen van deze wet en periodiek opleidingen genieten die hen in staat stellen een ongebruikelijke transactie te herkennen. R Artikel 38 wordt als volgt gewijzigd: 1. In het eerste lid wordt artikel 3, eerste lid vervangen door: artikel 3, tweede lid, onderdelen a, c en d. 2. Er wordt een lid toegevoegd, luidende: 3. Onverminderd artikel 8, vierde lid, draagt een instelling er zorg voor dat een persoon als bedoeld in artikel 8, vierde lid, onderdeel a, beslist omtrent het voortzetten van de zakelijke relatie met cliënten 7

8 als bedoeld in het eerste lid. ARTIKEL XXX. WIJZIGING VAN DE WET TOEZICHT TRUSTKANTOREN De Wet toezicht trustkantoren wordt als volgt gewijzigd: A Artikel 1 wordt als volgt gewijzigd: 1. Onderdeel c komt te luiden: c. uiteindelijk belanghebbende: natuurlijke persoon die 1. een belang houdt van meer dan 25 procent van het kapitaalbelang van een doelvennootschap; 2. meer dan 25 procent van de stemrechten van de algemene vergadering van een doelvennootschap kan uitoefenen; 3. feitelijk zeggenschap kan uitoefenen in een doelvennootschap; 4. begunstigde van 25 procent of meer van het vermogen van een doelvennootschap is; of 5. een bijzondere zeggenschap heeft over 25 procent of meer van het vermogen van een doelvennootschap; tenzij de doelvennootschap een vennootschap is die is onderworpen aan openbaarmakingvereisten als bedoeld in richtlijn nr. 2004/109 van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 15 december 2004 betreffende de transparantievereisten die gelden voor informatie over uitgevende instellingen waarvan effecten tot de handel op een gereglementeerde markt zijn toegelaten en tot wijziging van Richtlijn 2001/334/EG (PbEU L 390) of aan voorschriften van een internationale organisatie die gelijkwaardig zijn aan die richtlijn;. 2. Onderdeel d, onder 3º, komt te luiden: 3º. het verkopen van of bemiddelen bij de verkoop van rechtspersonen;. 3. In onderdeel d wordt onder vernummering van subonderdeel 5º tot subonderdeel 6º een subonderdeel ingevoegd, luidende: 5º. het ten behoeve van de cliënt gebruik maken van een vennootschap, die tot dezelfde groep behoort als waarvan het trustkantoor deel uit maakt;. B Artikel 2 wordt als volgt gewijzigd: 1. Het eerste lid komt te luiden: 1. Het is verboden zonder een daartoe door de toezichthouder verleende vergunning als trustkantoor werkzaam te zijn. 2. Onder vernummering van het tweede tot en met vijfde lid tot derde tot en met zesde lid wordt een lid ingevoegd, luidende: 8

9 2. Het is verboden te adverteren voor diensten als bedoeld in artikel 1, onderdeel d zonder een in het eerste lid bedoelde vergunning. 3. Het derde lid (nieuw) komt te luiden: 3. Het eerste lid is niet van toepassing op: a. de toezichthouder; b. een krachtens publiekrecht ingestelde rechtspersoon als bedoeld in artikel 1 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek; c. een rechtspersoon, vennootschap of natuurlijke persoon die beroeps- of bedrijfsmatig opdrachten van tijdelijke aard die betrekking hebben op management- en organisatievraagstukken, met daarbij behorende verantwoordelijkheden en bevoegdheden, uitvoert of doet uitvoeren, voor zover deze de diensten, bedoeld in artikel 1, onderdeel d, onder 1º, verleent. C Artikel 9, eerste lid, onderdeel b, komt te luiden: b. trustkantoren waarop een vrijstelling als bedoeld in artikel 2, vijfde lid, van toepassing is;. D Artikel 20, eerste lid, komt te luiden: 1. De toezichthouder kan een last onder dwangsom opleggen ter zake van overtreding van voorschriften, gesteld bij of krachtens de artikelen 2, eerste, tweede, en vijfde tot en met zevende lid, 3, derde lid, 5, 9, tweede en derde lid, voor zover het betreft het voorschrift van artikel 5:20 van de Algemene wet bestuursrecht en het voorschrift inzage te verlenen in zakelijke gegevens en bescheiden, 10, 11, 14, tweede lid, 16, tweede lid, 24, eerste lid, 25, vierde lid en 26, eerste en derde lid. E Artikel 21, eerste lid, komt te luiden: 1. De toezichthouder kan een bestuurlijke boete opleggen ter zake van overtreding van voorschriften, gesteld bij of krachtens de artikelen 2, eerste, tweede, en vijfde tot en met zevende lid, 3, derde lid, 5, 9, tweede en derde lid, voor zover het betreft het voorschrift van artikel 5:20 van de Algemene wet bestuursrecht en het voorschrift inzage te verlenen in zakelijke gegevens en bescheiden, 10, 11, 14, tweede lid, 16, tweede lid, 24, eerste lid, 25, vierde lid en 26, eerste en derde lid. F Na artikel 23 wordt een hoofdstuk ingevoegd, luidende: 9

10 Hoofdstuk 7a. Beëindiging van dienstverlening Artikel De toezichthouder kan een ieder die beroeps- of bedrijfshalve een dienst verleent zonder een daartoe strekkende vergunning als bedoeld in artikel 2, eerste lid, een aanwijzing geven die is gericht op het beëindigen van de dienstverlening. 2. De aanwijzing kan worden gegeven indien de toezichthouder van mening is dat de natuurlijke persoon, rechtspersoon of vennootschap trustdiensten verleent zonder daar oogmerk op te hebben. 3. De aanwijzing bestaat ten minste uit: a. een uiteenzetting van de toezichthouder waaruit blijkt dat diensten worden verricht zonder een daartoe strekkende vergunning; b. de wijze waarop de dienstverlening kan worden afgebouwd en vervolgens beëindigd; c. een termijn waarbinnen overtreding van artikel 2, eerste lid, moet zijn beëindigd. 4. De aanwijzing wordt niet gegeven alvorens de betrokkene in de gelegenheid is gesteld zijn zienswijze naar voren te brengen. 5. Indien de betrokkene een vergunning aanvraagt als bedoeld in artikel 2, eerste lid, mag de dienstverlening, gedurende de termijn waarop de toezichthouder de aanvraag in behandeling heeft, worden voortgezet. Artikel De toezichthouder kan één of meer personen benoemen als curator ten aanzien van alle of bepaalde organen of vertegenwoordigers van een trustkantoor indien dat trustkantoor niet voldoet aan hetgeen ingevolge deze wet is bepaald. 2. Het besluit ingevolge het eerste lid wordt slechts genomen: a. nadat door het trustkantoor niet of niet volledig binnen de gestelde termijn aan een aanwijzing als bedoeld in artikel 11, eerste lid, gevolg is gegeven; of b. indien de in het eerste lid bedoelde overtreding een adequate functionering van het trustkantoor ernstig in gevaar brengt en dat trustkantoor voorafgaand in de gelegenheid is gesteld zijn zienswijze naar voren te brengen over het voorgenomen besluit. 3. Het benoemingsbesluit bevat onder meer een beschrijving van de belangen waardoor de curator zich dient te laten leiden. De toezichthouder benoemt de curator voor ten hoogste twee jaren, met de mogelijkheid om deze termijn telkens voor ten hoogste een jaar te verlengen; de verlenging wordt terstond van kracht. Met ingang van het tijdstip waarop het besluit tot benoeming van de curator aan het trustkantoor is bekendgemaakt mogen de desbetreffende organen of vertegenwoordigers hun bevoegdheden slechts uitoefenen na goedkeuring door de curator en met inachtneming van de opdrachten van de curator. 4. Na de benoeming van een curator: a. verlenen de organen en de vertegenwoordigers van het trustkantoor de curator alle medewerking; b. kan de toezichthouder de betrokken organen of vertegenwoordigers van het trustkantoor toestaan bepaalde rechtshandelingen zonder goedkeuring te verrichten; 10

11 c. kan de toezichthouder te allen tijde de door hem aangewezen curator vervangen; d. is voor schade ten gevolge van handelingen, die zijn verricht in strijd met een besluit als bedoeld in het eerste lid, elke persoon die deel uitmaakt van het orgaan van het trustkantoor dat deze handelingen verrichtte, hoofdelijk aansprakelijk tegenover het trustkantoor, tenzij het verrichten van deze handelingen niet aan hem is te verwijten en hij niet nalatig is geweest in het treffen van maatregelen om de gevolgen daarvan af te wenden; e. zijn de handelingen, bedoeld in onderdeel d, voor zover deze rechtshandelingen zijn, vernietigbaar, indien de wederpartij wist of behoorde te weten dat de vereiste goedkeuring ontbrak. 5. Zodra de omstandigheid, bedoeld in het eerste lid, niet langer aanwezig is, trekt de toezichthouder het besluit tot benoeming van de curator in. De toezichthouder maakt het besluit tot intrekking onverwijld bekend aan het trustkantoor. Artikel Een trustkantoor dat een cliënt geïntroduceerd krijgt door een ander trustkantoor verkrijgt de identificatiegegevens, overige gegevens en bescheiden inzake de identiteit van de cliënt of de uiteindelijk belanghebbende terstond van het introducerende trustkantoor. 2. Een trustkantoor dat een cliënt introduceert bij een ander trustkantoor draagt onverwijld de identificatiegegevens, overige gegevens en bescheiden inzake de identiteit van de cliënt of de uiteindelijk belanghebbende over aan het trustkantoor dat een cliënt geïntroduceerd krijgt. 3. Het is een trustkantoor verboden zonder de in het eerste lid bedoelde gegevens diensten te verrichten aan de geïntroduceerde cliënt. 4 Het eerste lid is eveneens van toepassing indien de introductie van een cliënt plaatsvindt in het kader van een aanwijzing als bedoeld in artikel 24, eerste lid, dan wel op gezag van een door de toezichthouder aangestelde curator als bedoeld in artikel 25, eerste lid. 11

12 MEMORIE VAN TOELICHTING Algemeen Het onderhavige voorstel strekt tot aanvulling van het reeds geconsulteerde (6 november 2009 t/m 4 januari 2010) ontwerpwetsvoorstel Wijzigingswet financiële markten Het wetsvoorstel bevat als onderdeel van de wijzigingscyclus van nationale regelgeving op het terrein van de financiële markten zowel enkele inhoudelijke wijzigingen als ook technische, niet-inhoudelijke wijzigingen van de Wet op het financieel toezicht (Wft) alsmede wijzigingen van andere wetgeving op het terrein van de financiële markten. Het ontwerpwetsvoorstel heeft een beoogde inwerkingtredingdatum van 1 januari De inhoudelijke onderwerpen betreffen de wijziging van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme en de wijziging van de Wet toezicht trustkantoren. Daarnaast bevat de onderhavige aanvulling ook een aantal wijzigingen van de Wft die in het artikelsgewijs gedeelte van deze memorie van toelichting nader worden toegelicht. Wijziging van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) wordt gewijzigd in verband met inzichten die zijn ontstaan gedurende de periode sinds de inwerkingtreding van de wet. De Wwft is op 1 augustus 2008 in werking getreden. De Wwft is er gekomen om twee redenen. De eerste daarvan is de implementatie van de Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 26 oktober 2005 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. Daarbij is van de gelegenheid gebruik gemaakt om de Wet identificatie bij dienstverlening en de Wet melding ongebruikelijke transactie samen te voegen tot één wet. Na inwerkingtreding is gebleken dat de Wwft op een aantal ondergeschikte punten verbeterd zou kunnen worden teneinde het toezicht effectiever te maken en de tekst eenduidiger te maken voor diegenen die in de dagelijkse praktijk met de wet van doen hebben. In het thans bij de Tweede Kamer aanhangige wetsvoorstel Wijzigingswet financiële markten wordt de Wwft reeds op een aantal technische punten aangepast. Dit wetsvoorstel beoogt de Wwft in technische zin nader te verbeteren. Wijziging van de Wet toezicht trustkantoren In de Wet toezicht trustkantoren worden een aantal definities herzien en worden er enkele artikelen toegevoegd die de toezichthouder meer instrumenten geven om het uittreden van trustkantoren om welke reden dan ook in goede banen te geleiden. 1 Kamerstukken II 2008/ , nr

13 De Wet toezicht trustkantoren is in 2009 geëvalueerd door het ministerie van Financiën. Het verslag is begin 2010 aan de Tweede Kamer gezonden. In de evaluatie is een aantal aanbevelingen opgenomen die middels een aanpassing van de Wtt gevolg kunnen krijgen. De evaluatie stond met name in het teken van de vraag: heeft de Wet toezicht trustkantoren (Wtt) haar doel - het bevorderen van de integriteit van het financiële stelsel door middel van de regulering van de trustsector - bereikt? Deze vraag is positief beantwoord zij het met de kanttekening dat de definitie van trustkantoor, en daarmee de reikwijdte van de wet, moet worden herzien. Uitgaande van de kengetallen over de trustsector van DNB leven de vergunninghoudende trustkantoren de wettelijke bepalingen grotendeels correct na, om die reden is er bijvoorbeeld nooit aanleiding geweest een vergunning in te trekken. Wanneer bestuurlijke boetes en lasten onder dwangsom worden opgelegd, wordt de onrechtmatige gedraging door het trustkantoor gestaakt of treedt het trustkantoor niet in herhaling. Deze praktijk vormt een belangrijke aanwijzing dat vergunninghoudende trustkantoren hun poortwachterfunctie naar behoren uitvoeren, waarmee de integriteit van het financiële stelsel wordt bevorderd. Trustkantoren die de Wtt naar behoren naleven onderzoeken onder meer de (potentiële) cliënt, de herkomst en bestemming van de middelen die de cliënt door tussenkomst van het kantoor wil alloceren en de uiteindelijk belanghebbende (UBO). Wanneer er vragen rijzen ten aanzien van de cliënt of de UBO, en deze niet afdoende kunnen worden beantwoord dan wordt geen toegang tot de Nederlandse financiële markten verleend dan wel dient de bestaande cliëntrelatie te worden beëindigd. Ook zorgt het trustkantoor ervoor dat het op de hoogte is van de concernstructuur waartoe de doelvennootschap (de vennootschap waarop de diensten van het trustkantoor zijn gericht) behoort. Het trustkantoor dient ook vast te stellen dat het doel van de structuur niet contra legem is. Er bestaat geen aanleiding om te veronderstellen dat de trustkantoren hierin op grote schaal verzaken. Voornaamste punt van zorg uit de evaluatie betreft het toepassingsbereik van de Wtt. Bestrijkt de wet alle aanbieders van diensten met een verhoogd risico op witwassen of het toelaten van criminele geldstromen op de Nederlandse financiële markten? Blijkens opvallende advertenties in de media zijn er diverse aanbieders van dergelijke diensten die niet onder het toezicht van DNB vallen en in enkele gevallen ook actief proberen zich aan dat toezicht te onttrekken. Deze kantoren kenmerken zich door een actieve samenwerking met buitenlandse trustkantoren. Vooralsnog is het beeld dat in Nederland globaal wordt geadviseerd over een fiscale structuur gericht op het ontwijken van belasting en mogelijk zelfs het afschermen van vermogen voor de belastingdienst. Het advies wordt vervolgens uitgewerkt door een buitenlands trustkantoor. Veel van deze dienstverlening vindt plaats via het internet, reden waarom dergelijke kantoren ook wel worden geduid als virtuele trustkantoren. Deze kantoren vallen thans niet onder de Wtt omdat ze niet vanuit een vestiging in Nederland opereren. In de meeste gevallen vallen die kantoren wel onder het bereik van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Hun werkzaamheden vallen dan onder artikel 1, eerste lid, onderdeel a, sub 12, van de Wwft. Zodoende staan die kantoren onder toezicht van het 13

14 Bureau Financieel Toezicht (Bft). Daadwerkelijke uitoefening van het toezicht vergt uit de aard der zaak dat de Wwft-toezichthouder deze kantoren ook kent. Aanpassing van het Wtt-regime kan de virtuele trustkantoren in kaart brengen doordat ze vergunningplichtig worden. Toepasselijkheid van het vergunningenstelsel kan de sector bovendien ontdoen van niet bona fide dienstverleners. Daarbij is van belang dat de Wtt meer vergt van een trustkantoor dan de Wwft vraagt van een instelling in de zin van die wet. Daarom moet de definitie van trustkantoor worden herzien om de virtuele kantoren voortaan onder de Wtt te laten vallen. Een ander punt van aandacht is de zogenaamde bemiddelende rol (met name bij de verkoop van rechtspersonen) die een trustkantoor kan spelen. Zo kan een trustkantoor partijen met elkaar in contact brengen voor de verkoop van rechtspersonen. Het enkele bemiddelen is geen Wttvergunningplichtige activiteit. Bemiddeling kan integriteitrisico s met zich brengen en zou dan deel moeten uitmaken van de poortwachterfunctie: deze vorm van dienstverlening zou ook onder de Wtt moeten vallen. Artikelsgewijs ARTIKEL X. Wijziging van de Wet op het financieel toezicht (Onderdeel A) De Europese Commissie is door Nederland gevraagd een interpretatie te geven van artikel 2, onderdeel k, van richtlijn nr. 2001/17/EG van 19 maart 2001 van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie betreffende de sanering en de liquidatie van verzekeringsondernemingen (PbEG L 110). Daarbij was vooral de vraag voorgelegd of een vordering van een pensioenfonds dat zijn risico s (geheel of gedeeltelijk) heeft ondergebracht bij een directe verzekeraar, een schuldvordering uit hoofde van verzekering is als bedoeld in die richtlijnbepaling. De Europese Commissie bevestigde dat onder het begrip schuldvordering uit hoofde van verzekering uitsluitend vorderingen uit het directe verzekeringsbedrijf vallen en dus geen herverzekeringen. De Europese Commissie heeft in dat verband ook een uitleg gegeven van het begrip herverzekering in artikel 2, eerste lid, onderdeel a, van richtlijn nr. 2005/68/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 16 november 2005 betreffende herverzekering en houdende wijziging van Richtlijnen 73/239/EEG en 92/49/EEG van de Raad en van Richtlijnen 98/78/EG en 2002/83/EG van het Europees Parlement en de Raad (PbEU L 323) (hierna: de richtlijn herverzekering) in relatie tot pensioenfondsen. De Europese Commissie hanteert een zuiver formeel juridisch criterium en stelt dat alleen risico's die worden geaccepteerd door een verzekeraar in de zin van de eerste richtlijn schadeverzekering (eerste richtlijn nr. 73/239/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 24 juli 1973 tot coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen betreffende de toegang tot het directe verzekeringsbedrijf, met uitzondering van de levensverzekeringsbranche, en de uitoefening daarvan (PbEG L 228) of de richtlijn levensverzekering (richtlijn nr. 2002/83/EG van het Europees Parlement en de Raad van de 14

15 Europese Unie van 5 november 2002 betreffende levensverzekering (PbEU L 345) "herverzekerd" kunnen worden. Vervolgens stelt de Europese Commissie dat pensioenfondsen niet beschouwd kunnen worden als verzekeraars, omdat zij expliciet zijn uitgezonderd van de reikwijdte van de richtlijn levensverzekering, geen vergunning hebben om het bedrijf van levensverzekeraar te mogen uitoefenen, en ten slotte vallen onder de reikwijdte van richtlijn nr. 2003/41/EU van 23 juni 2003 van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie betreffende de werkzaamheden van en het toezicht op instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening (PbEU L 235) (IORP-richtlijn). Volgens de Europese Commissie zijn de betreffende overeenkomsten tussen een pensioenfonds en een directe verzekeraar daarom niet te beschouwen als overeenkomsten van herverzekering, maar als overeenkomsten van directe verzekering zodat een vordering van een pensioenfonds uit een dergelijke overeenkomst onder de schuldvordering uit hoofde van verzekering valt. De definitie van herverzekering in artikel 1:1 van de Wft is daarmee te ruim, omdat daaronder niet alleen risico s vallen die worden overgedragen door een verzekeraar maar ook risico s die worden overgedragen door een pensioenfonds. Voorgesteld wordt de interpretatie van de Europese Commissie te volgen. Dit betekent dat de zinsnede of een pensioenfonds dient te vervallen. Herverzekering is dan de activiteit waarbij risico s worden geaccepteerd die door een verzekeraar (inclusief herverzekeraar) worden overgedragen. (Onderdeel B) Dit onderdeel bevat een aanvulling van de registerbepaling van artikel 1:107 van de Wft. In het derde lid wordt opgenomen dat ook biedingsberichten en aanvullende documenten die op grond van de artikelen 5:74 en 5:76 zijn goedgekeurd in het register van de AFM worden opgenomen. Tevens neemt de AFM in het register op de openbare mededelingen die zij ingevolge de artikelen 5 en 13 van het Besluit openbare biedingen (hierna: het Bob) ontvangt, alsmede andere openbare mededelingen die de bieder gedurende het biedingsproces doet. Alle relevante informatie die gedurende het biedingsproces algemeen verkrijgbaar wordt gesteld kunnen marktpartijen daardoor terugvinden in het register bij de AFM. (Onderdeel C) Dit onderdeel bevat een uitzondering op de Algemene wet bestuursrecht, welke wordt opgenomen in het derde lid van artikel 1:110 van de Wft. Bepaald wordt hierin dat indien de AFM op verzoek de put up or shut up - regeling van artikel 2b, eerste lid, van het Bob (niet) oplegt, uitsluitend de verzoekende doelvennootschap en degene aan wie de AFM de put up or shut up - verplichting heeft opgelegd in beroep kunnen gaan tegen het (niet) opleggen van die verplichting. Voor derde belanghebbenden is deze mogelijkheid uitgesloten. Voorkomen wordt hiermee dat het uitlokken van het opleggen van de verplichting het biedingsproces of de prijsvorming op de effectenmarkten kan beïnvloeden. (Onderdeel D) In de richtlijn herverzekering vallen onder schadeverzekeringen geen herverzekeringen. De Europese Commissie heeft dat ook bevestigd in de interpretatie van artikel 2, onderdeel k, van de richtlijn 15

16 herverzekering waarbij de Europese Commissie aangaf dat onder de zinsnede schuldvordering uit hoofde van verzekering uitsluitend vorderingen uit het directe verzekeringsbedrijf vallen en dus geen herverzekeringen. Dit volgt eveneens uit de definitie van verzekering in artikel 1:1 van de Wft. In artikel 3:198, tweede lid, onderdeel a, is dan ook de zinsnede met uitzondering evenwel van uitkeringen, krachtens een herverzekering aan een andere verzekeraar verschuldigd overbodig geworden. Hetzelfde geldt voor de vergelijkbare zinsnede in het tweede lid, onderdeel e. Ingevolge de definitie van verzekering in artikel 1:1 van de Wft kan een schadeverzekering geen herverzekering meer zijn. In artikel 3:198, tweede lid, onderdelen a en e, van de Wft blijkt uit de zinsnede een schadeverzekering derhalve dat het niet om een herverzekering kan gaan. Hetzelfde geldt voor het derde lid, onderdeel d. Alhoewel daar, evenals in het tweede lid, onderdeel a, wordt gesproken over vorderingen uit hoofde van verzekering blijkt uit het vervolg dat het moet gaan om vorderingen en rechten die zijn ontstaan of nog zullen ontstaan uit een directe levensverzekering en geen (levens)herverzekering. Deze beperking geldt ook voor het vierde lid, onderdeel d, waarin is bepaald dat het moet gaan om vorderingen en rechten ontstaan uit een natura-uitvaartverzekering. Daaronder valt evenmin een herverzekering. Door de voorgestelde wijziging in het tweede lid, onderdelen a en e, wordt de redactie van deze onderdelen in lijn gebracht met die van het derde lid, onderdeel d. Hierdoor wordt voorkomen dat het verschil in redactie tot onduidelijkheden kan leiden. (Onderdeel E) Deze aanpassing leidt tot een tweetal nieuwe leden in artikel 5:73 van de Wft. In het nieuwe vijfde lid wordt de mogelijkheid geïntroduceerd dat belanghebbenden bij de ondernemingskamer afdwingen dat degene die overwegende zeggenschap heeft verkregen de openbare mededeling bedoeld in artikel 2a van het Bob doet. Verwezen wordt naar de toelichting op onderdeel B van artikel I (artikel 2a Bob). Tevens is van de mogelijkheid gebruik gemaakt om in het nieuwe zesde lid van artikel 5:73 een vervaltermijn op te nemen waarbinnen het verzoek tot het doen van, kort gezegd, een verplicht bod moet worden uitgebracht. Deze bedraagt twee jaar, gerekend vanaf het moment waarop overwegende zeggenschap is verkregen. (Onderdeel F) Deze aanpassing voorziet in wijziging van het toepassingsbereik van de artikelen 5:80a en 5:80b van de Wft, zijnde de bepalingen die de procedure tot aanpassing van de billijke prijs door de ondernemingskamer bevatten. Gebleken is dat het toepassingsbereik van deze bepalingen niet in overeenstemming was met de overnamerichtlijn. Dit wordt nu aangepast. Het toepassingsbereik van openbare biedingen waarin om aanpassing van de billijke prijs door de ondernemingskamer kan worden verzocht, valt door deze aanpassing samen met de gevallen waarin de AFM bevoegd is het biedingsbericht goed te keuren. (Onderdeel G) 16

17 Deze aanpassing wijzigt artikel 5:80b, tweede lid, van de Wft. Het aanvangsmoment van de termijn waarin het verzoek tot aanpassing van de billijke prijs kan worden gedaan wordt weer terug gebracht naar het oorspronkelijke moment; dat wil zeggen nadat het openbaar bod is uitgebracht. Op dat moment ontstaat immers pas de onherroepelijke verplichting het bod tegen die (billijke) prijs uit te brengen. Met het oog hierop is ook artikel 25 van het Bob aangepast. (Onderdelen H en I) De aanpassingen van de bijlagen bij de artikelen 1:79 en 1:80 van de Wft betreffen technische wijzigingen. Ten onrechte was in deze bijlagen een verwijzing opgenomen naar artikel 5:70, eerste lid, van de Wft. Handhaving van artikel 5:70 vindt echter via de ondernemingskamer plaats, zoals ook blijkt uit het derde lid van artikel 5:70 van de Wft. De verwijzing in de bijlagen wordt om die reden geschrapt. ARTIKEL XX. Wijziging van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Onderdeel A) De wijziging van het begrip kredietinstelling zoals gedefinieerd in artikel 1, eerste lid, onder 1º van de Wwft betreft een zuiver technische aanpassing. In de verwijzing naar de Wet op het financieel toezicht ontbreekt thans de hoofdstukaanduiding van die wet. De aanpassing van artikel 1, eerste lid, onder 12º strekt tot uitbreiding van de reikwijdte van de wet van onroerende goederen tot alle registergoederen. Dit betekent dat ongebruikelijke transacties waarbij geregistreerde vliegtuigen of geregistreerde schepen worden verkocht voortaan ook gemeld dienen te worden. Voorts wordt geëxpliciteerd dat ook advies of bijstand ten behoeve van de aankoop of overname van een deel van een onderneming voor de juridische beroepsbeoefenaar onder de meldingsplicht vallen. Thans wordt in de wet gesproken over het bijstand verlenen bij het aan- en verkopen dan wel overnemen van ondernemingen, maar ook gedeeltes van deze ondernemingen kunnen worden aangekocht, verkocht, of overgenomen. Met de term gedeeltelijk wordt gedoeld op een substantieel deel van een onderneming. Wat substantieel is kan per onderneming verschillen. In de regel zou een belang van 25% of meer in het kapitaal, 25% van de zeggenschap of 25% van de eigendom van een onderneming als een substantieel kunnen kwalificeren, maar bijvoorbeeld ook een enkel golden share waaraan bepaalde rechten zijn verbonden en waarmee invloed op het bestuur van een onderneming kan worden uitgeoefend. Als laatste wordt advies of bijstand ten behoeve van het vestigen van recht op een hypotheek zonder bijkomende levering als meldplichtige dienst voor de juridische beroepsbeoefenaren opgenomen. De reden hiervan is dat de levering van een registergoed bij een andere notaris kan worden ondergebracht dan de notaris die de hypotheekakte opmaakt, in welk geval mogelijkheden ontstaan voor het oprichten van constructies die niet gemeld hoeven te worden op grond van de Wwft. 17

18 De definitie van cliënt wordt aangepast in onderdeel A, derde subonderdeel. Volgens de huidige definitie wordt als cliënt aangemerkt de natuurlijke persoon of rechtspersoon met wie een zakelijke transactie wordt aangegaan of die een transactie laat uitvoeren. In de praktijk blijkt dat verwarring kan ontstaan in gevallen waarin een entiteit optreedt die noch natuurlijke noch rechtspersoon is, bijvoorbeeld een vennootschap onder firma (VOF). Om dergelijke verwarring te voorkomen gaat de herziene definitie uit van degene met wie een zakelijke transactie wordt aangegaan of die een transactie laat uitvoeren. Zo is duidelijk dat de verplichtingen inzake het cliëntonderzoek van toepassing zijn, ongeacht de aard van degene die de instelling als haar cliënt beschouwt. De definitie van identificeren is door de voorgestelde wijziging in de formulering van artikel 3, tweede lid, aanhef, niet meer nodig. In plaats daarvan wordt een nieuwe bijzondere categorie instellingen toegevoegd: de bijzondere melders. Voor die categorie melders is het in hoofdstuk 2 en 6 bepaalde niet van toepassing. Dit betekent in de praktijk dat ze wel een meldplicht hebben, maar geen cliëntenonderzoek hoeven te doen. In eerste instantie worden faillissementscuratoren en taxateurs aangewezen als bijzondere melders, maar bij Algemene maatregel van bestuur kunnen later ook aanvullende beroepsgroepen als bijzondere melder worden aangewezen indien de praktijk daar nut en noodzaak voor aantoont. De eerste van deze bijzondere melders betreft de faillissementscurator. Tijdens een faillissement kan een curator op ongebruikelijke transacties stuiten die kunnen duiden op faillissementsfraude of het witwassen van criminele gelden. Door de faillissementscurator meldplichtig te maken krijgt de curator de bescherming van de artikelen 19 en 20 van de wet zodat hij beschermd is tegen eventuele strafrechtelijke of civielrechtelijke aansprakelijkheid in verband met het onverplicht melden van ongebruikelijke transacties. Een taxateur van registergoederen krijgt vaak te maken met onroerende goederen die een grote waarde vertegenwoordigen. Met name zijn betrokkenheid bij vastgoedtransacties kan leiden tot wetenschap of vermoedens over misbruik van vastgoed voor het witwassen van crimineel vermogen. De laatste jaren zijn er diverse onderzoeken geweest naar het misbruik van vastgoed en daaruit is gebleken dat vastgoed zich bij uitstek leent voor witwasconstructies. Momenteel zijn de notaris en makelaar reeds meldplichtig, maar ook een taxateur vastgoed kan kennis verkrijgen die relevant is voor de bestrijding en opsporing van witwassen. Door de introductie van zijn status als bijzondere melder kan de taxateur een melding doen in geval van dergelijke vermoedens, waarbij hij is beschermd tegen civielrechtelijke en strafrechtelijke aansprakelijkheid. Voor faillissementscuratoren en taxateurs gelden alleen de bepalingen uit de Wwft met betrekking tot de meldplicht. De bepalingen over het cliëntenonderzoek en het bewaren van gegevens zijn niet van toepassing op de bijzondere melders; internationale afspraken over de bestrijding van witwassen laten voor wat betreft faillissementscuratoren taxateurs ruimte voor een dergelijke afbakening van rechten en plichten. In de voorgestelde regeling is voorzien in een grondslag om bij Algemene maatregel van bestuur nadere groepen bijzondere melders aan te wijzen. De definitie van politiek prominent persoon (PEP) wordt aangepast op het punt van de duur van de periode aan de hand waarvan wordt bepaald of een persoon als PEP moet worden aangemerkt. In de 18

19 huidige definitie hoeft een persoon die ten minste één jaar niet meer actief is geweest als politiek prominent persoon niet meer als PEP te worden aangemerkt. Er is aanleiding deze termijn te verlengen, omdat een PEP nadat deze uit functie is ook na ommekomst van een jaar nog over vermogen kan beschikken dat door illegale activiteiten is verkregen. In internationaal verband wordt aangeraden 2 om de definitie van PEP in ieder individueel geval geheel risico-gebaseerd te laten invullen door instellingen. Een dergelijke benadering vergt echter een voortdurend onderzoek ten aanzien van elke cliënt die ooit als PEP kon worden aangemerkt, hetgeen een aanzienlijke verzwaring van de administratieve lasten zou betekenen. Alles afwegende is hier gekozen voor een verlenging van de bedoelde termijn tot vijf jaar. Voorgesteld wordt om de definitie van uiteindelijk belanghebbende aan te passen. Dit hangt samen met de voorgestelde wijziging van het cliëntbegrip, sluit beter aan bij de definitie zoals deze in artikel 3, zesde lid, van richtlijn 2005/60/EG wordt verwoord en verbetert de leesbaarheid van de definitie. Er is rekening gehouden met het wetsvoorstel Invoeringswet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht waarin de term aandeelhoudersvergadering wordt aangepast tot algemene vergadering. De aanpassing van de definitie van transitrekening houdt verband met de formulering van de voorwaarden waaronder een Nederlandse bank een correspondentbankrelatie mag aangaan in artikel 8, derde lid. Met de aanpassing is beoogd tot uitdrukking te brengen dat de voorwaarde gesteld in onderdeel e - cliëntonderzoek door de buitenlandse bank ziet op de cliënten van die buitenlandse bank die direct toegang hebben tot de rekening die deze bank aanhoudt bij de Nederlandse bank. Volgens de huidige definitie heeft deze voorwaarde betrekking op cliënten van de Nederlandse bank die direct toegang hebben tot de rekening die de Nederlandse bank bij een buitenlandse bank aanhoudt. De voorgestelde definitie benadrukt dat het moet gaan om een correspondentenrekening van een buitenlandse bank bij een Nederlandse bank die direct door cliënten van die buitenlandse bank gedebiteerd of gecrediteerd kan worden. Voorgesteld wordt om de definitie van transactie te wijzigen om beter tot uitdrukking te brengen wanneer een instelling dient te melden. Een ongebruikelijke transactie kan plaatsvinden tussen de instelling en de cliënt maar ook tussen de cliënt en derden, of zonder dat de cliënt partij is 3. Uit recente jurisprudentie blijkt van onduidelijkheid in de praktijk over in hoeverre een meldingsplicht bestaat voor bijvoorbeeld een notaris, die in zijn dienstverlening kennisneemt van een eerdere transactie waarbij hij niet betrokken is geweest en constateert dat die eerdere transactie kwalificeert als ongebruikelijk of een ongebruikelijk element kent. Een ander voorbeeld uit de praktijk is de belastingadviseur die in opdracht van zijn cliënt in het kader van een bedrijfsovername een boekenonderzoek uitvoert bij een over te nemen vennootschap (targetvennootschap) en daarbij een ongebruikelijke transactie van die targetvennootschap (dus: van een derde) constateert. In dit voorbeeld ontbreekt het rechtstreekse verband tussen de ongebruikelijke transactie en de 2 World Bank: Stolen Asset Recovery; Politically Exposed Persons, A Policy Paper on Strengthening Preventive Measures. 3 Zie brochure Ministerie van Financiën, Identificatie- en meldplicht voor beroepsgroepen (identificatie- en meldplicht voor onafhankelijke juridische adviseurs, advocaten, notarissen, belastingadviseurs, openbaar accountants, bedrijfseconomische adviseurs, makelaars en bemiddelaars in onroerende zaken). 19

20 dienstverlening door de instelling. Soortgelijke vragen waren al aan de orde onder het regime van de Wet melding ongebruikelijke transacties, één van de voorlopers van de Wwft. Met de nieuw gekozen definitie is beoogd om duidelijk te maken dat een geconstateerde ongebruikelijke transactie van de cliënt of een derde altijd moet worden gemeld. In bovenstaande voorbeelden wordt van de notaris en van de belastingadviseur verwacht dat ze de geconstateerde ongebruikelijke transactie melden bij het meldpunt. Onder de Wet melding ongebruikelijke transacties was het al de bedoeling van de wetgever dat ongebruikelijke transacties tussen cliënt en derden waarvan de instelling heeft kennisgenomen te melden. Dit was echter niet zondermeer af te leiden uit de wetsgeschiedenis en het (fysieke) transactiebegrip was hierop niet optimaal afgestemd. Onder de voorgestelde definitie van transactie vallen alle handelingen of samenstellingen van handelingen waarvan de melder kennisneemt in het kader van zijn dienstverlening aan een cliënt. Het is voor de meldplicht in beginsel niet relevant wanneer die ongebruikelijke transactie heeft plaatsgevonden: niet beoogd is de meldplicht te beperken tot transacties die tijdens of in verband met de werkzaamheden van de melder plaatsvinden. Voor de toepassing van de meldplicht is de vraag of de dienstverlening van de instelling wel of niet een faciliterende rol heeft bij het witwassen of financieren van terrorisme, irrelevant. Het moet gaan om dienstverlening waarbij de dienstverlener in staat is gevallen van witwassen of financieren van terrorisme te herkennen. De wijziging van de definitie van ongebruikelijke transactie in artikel 1, eerste lid, onderdeel n, betreft een precisiering van de verwijzing die wordt gehanteerd in deze definitie. Een transactie wordt op basis van artikel 15, eerste lid, als ongebruikelijk aangemerkt en niet door artikel 15 in zijn geheel. (Onderdeel B) Aan artikel 3, eerste lid, van de Wwft wordt een volzin toegevoegd: Hiertoe laat de instelling de cliënt opgave doen van zijn identiteit. Hiermee is beoogd tot uitdrukking te brengen dat het aspect van identificatie en verificatie van het cliëntonderzoek bestaat uit een deel waarin informatie wordt opgevraagd en een deel waarin de opgevraagde informatie wordt geanalyseerd. Concreet moet een instelling haar cliënt opgave laten doen van diens identiteit (identificatie), vervolgens dient de instelling de opgegeven identiteit te verifiëren (verificatie). Door deze aanpassing kan de definitie van identificeren in artikel 1, eerste lid, onderdeel c van de Wwft komen te vervallen. Het tweede lid van artikel 3 wordt gewijzigd omdat de zinsnede in onderdeel a feitelijk niet juist is: het cliëntenonderzoek stelt de instelling niet in staat de cliënt te identificeren, de instelling zal de cliënt moeten verzoeken zich te identificeren. Het cliëntenonderzoek moet de instelling in staat stellen de opgegeven identiteit te verifiëren. Indien de cliënt zichzelf niet, op verzoek van de instelling, identificeert is het de instelling uiteraard verboden om een zakelijke relatie aan te gaan met de cliënt of een transactie uit te voeren voor deze cliënt. Aan het derde lid van artikel 3 wordt voorgesteld een onderdeel toe te voegen om daarmee gevolg te geven aan FATF speciale aanbeveling nummer 7 (SRVII). In gevolge deze aanbeveling moet bij elke 20