Uitstroom uit de Technische Installatie branche Onderzoek onder werkgevers in en oud-werknemers van de TI-branche

Transcriptie

1 1 Uitstroom uit de Technische Installatie branche Onderzoek onder werkgevers in en oud-werknemers van de TI-branche rapport voor OTIB B 6738,versie 2 augustus 2006

2 2 Copyright 2006 Blauw Research bv Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Blauw Research. Dit rapport is geleverd onder de leveringsvoorwaarden van de MOA.

3 3 Voorwoord Deze rapportage beschrijft de resultaten van het onderzoek naar de motivatie van medewerkers om uit te stromen uit de Technische Installatie branche. Het onderzoek is gehouden in april en mei 2006 onder personen die in de afgelopen anderhalf jaar de Technische Installatie branche verlaten hebben. Naast een kwantitatief onderzoek onder de uitstromers is de visie van werkgevers in deze branche in kaart gebracht middels kwalitatief onderzoek. Wij hopen dat de resultaten van het onderzoek bijdragen aan het inzicht in de problematiek rondom de in- en uitstroom van medewerkers in de TI-branche. Rotterdam, augustus 2006 Babs Asselbergs, senior projectmanager Projectteam: Arjen van Ulden, project manager Babs Asselbergs, senior project manager H1: Kort & Krachtig Deel A: Kwantitatief onderzoek onder uitstroom in TI-branche H2 H3 H4 Achtergrond uitstroom Waardering TI-branche Tevredenheid en loyaliteit baan Deel B: Kwalitatief onderzoek onder werkgevers in de TI-branche H5 H6 H7 Uitstroom in TI-branche Instroom in TI-branche Activiteiten en maatregelen Legenda Ter verduidelijking van de onderzoeksresultaten worden in dit rapport belangrijke of opmerkelijke resultaten toegelicht aan de hand van pictogrammen. Betekenis van de pictogrammen: Citaat Aanvulling Blauw Research Bedreiging

4 4 Inhoudsopgave 1 Kort & Krachtig 1.1 Inleiding Samenvatting Uitstroom samenvatting Werkgevers Conclusies en aanbevelingen 8 Deel A: Kwantitatief onderzoek onder uitstroom in de TI-branche A1. Inleiding 9 2 Achtergrond uitstroom 2.1 Inleiding Huidige bezigheden Werkverleden TI-branche Type ontslag 13 3 Waardering TI-branche 3.1 Inleiding Kenmerken TI-branche Kenmerken baan in TI-branche Reden van uitstroom 17 4 Tevredenheid en loyaliteit huidige baan en baan in TI-branche 4.1 Inleiding Algemene tevredenheid Loyaliteit Tevredenheid Verschil huidige baan en TI-branche Overweging TI-branche Aanbevelingsintentie Prioriteiten 30 Deel B: Kwalitatief onderzoek onder werkgevers B1. Inleiding 33 5 Uitstroom 5.1 Inleiding Uitstroom in perspectief 36 6 Instroom 6.1 Inleiding Instroom in perspectief Instroomproblematiek 40 7 Maatregelen 7.1 Inleiding Maatregelen in perspectief 43 Bijlagen Verantwoording Vragenlijst kwantitatief onderzoek Checklist kwalitatief onderzoek Tabellenboek

5 5 1 Kort & Krachtig 1.1 Inleiding In 2005 heeft OTIB een inventariserend onderzoek uit laten voeren naar de omvang en de aard van de uitstroom in de TI-branche (Marktmonitor, oktober 2005). De belangrijkste conclusie uit dit rapport is dat de snelle uitstroom sinds 2002 daalt, maar, vooral onder jongeren, nog steeds aanzienlijk is. Dit onderzoek geeft echter te weinig inzicht in de achtergrond en de motieven van de snelle uitstroom. In opdracht van OTIB heeft Blauw Research in het voorjaar van 2006 een kwantitatief onderzoek uitgevoerd met als doel inzicht te krijgen in de motieven van de uitstroom om de branche te verlaten en om handvatten te verkrijgen en activiteiten te kunnen ontwikkelen om de uitstroom van medewerkers terug te dringen en zodoende werknemers voor de TI-branche te behouden. Daarnaast is een kwalitatief onderzoek onder werkgevers uit deze branche gehouden. In totaal zijn 206 werknemers die de TI-branche hebben verlaten bij het onderzoek betrokken. Naast de uitstromers is met 13 werkgevers uit de TIbranche gesproken. Bij verschillende bedrijven (omvang en type) is uitgebreid gesproken met de directeur/eigenaar of een personeelsfunctionaris. 1 Kort & Krachtig Inleiding Samenvatting uitstroom Samenvatting werkgevers Conclusies en aanbevelingen 8 Voorafgaand aan het kwantitatieve onderzoek onder de uitstroom in de TIbranche zijn acht pilotgesprekken gehouden met uitstromers. De resultaten van deze gesprekken hebben gediend als input voor de vragenlijst en ter onderbouwing van conclusies en aanbevelingen. De uitstroom wordt gedefinieerd als diegenen die in de afgelopen anderhalf jaar hun laatste werkgever in de TIbranche en daarmee de gehele TIbranche hebben verlaten. In dit hoofdstuk wordt allereerst een samenvatting beschreven van de resultaten van het onderzoek onder de uitstromers en vervolgens een samenvatting van de resultaten van de gesprekken met werkgevers. Dit hoofdstuk eindigt met conclusies en aanbevelingen.

6 6 1.2 Samenvatting uitstroom Achtergrond uitstroom De helft van de uitstromers uit de TI-branche is op dit moment werkzaam bij een andere werkgever. Dit zijn met name 15- tot 45-jarigen. De helft van de 45+-ers is met pensioen of de VUT. De helft van de uitstromers uit de TI-branche is onvrijwillig (na ontslag of niet verlengen contract) vertrokken bij zijn laatste werkgever in die branche en heeft daarna de branche verlaten. Bijna twee op de vijf uitstromers is op eigen initiatief vertrokken. De overigen kennen een natuurlijk verloop (pensioen of VUT). Motivatie voor uitstroom De belangrijkste reden om de TI-branche te verlaten heeft niet zo zeer te maken met alle genoemde kritiekpunten over deze branche. Ongeacht of men vrijwillig dan wel onvrijwillig de TI-branche verlaten heeft, hebben persoonlijke redenen veelal de doorslag gegeven de TI-branche te verlaten. Jongeren tot 25 jaar zijn veelal een opleiding gaan (ver)volgen; 25- tot 45-jarigen geven aan behoefte te hebben gehad aan iets nieuws en de helft van de 45 jaar en ouderen is met pensioen of VUT gegaan. Naast deze persoonlijke motivaties spelen het (steeds) niet verlengen van tijdelijke contracten een rol. In mindere mate hebben de arbeidsvoorwaarden (laag salaris) en arbeidsomstandigheden (weinig werk) bijgedragen aan de beslissing de branche te verlaten. De belangrijkste ontslagreden heeft volgens de onvrijwillige uitstroom te maken met de arbeidsomstandigheden; er was (te) weinig of geen werk (meer), er dreigde een faillissement of hun ontslag was het gevolg van een reorganisatie. Waardering TI-branche De TI-branche en de banen in die branche worden volgens de uitstromers in positieve zin gekenmerkt door het afwisselende en leuke werk. Daarnaast wordt het werk innovatief gevonden, spreekt techniek aan alsmede de ervaren vrijheid en het klantencontact. De uitstromers laten zich vooral negatief uit over de werkomstandigheden in de TI-branche. Met deze werkomstandigheden bedoelen de uitstromers het (lichamelijk) zware werk, het buitenwerken maar ook het feit dat het werk soms vies en gevaarlijk is. Andere genoemde negatieve kenmerken van de TIbranche zijn de hoge werkdruk, de lage salarissen (met name in verhouding tot hetgeen men moet doen) en de werktijden (vaak veroorzaakt door lange reistijden). Ook op het werkgeversschap wordt kritiek geuit. Uitstromers zijn niet te spreken over de manier waarop leidinggevenden met het personeel omgaan en vooral bij kleine bedrijven uit men kritiek op de slechte bedrijfsvoering. Tevredenheid baan TI-branche Ruim driekwart van de uitstromers was tevreden over zijn baan in de TI-branche. De ruime meerderheid van degenen die nu in een andere branche werkzaam zijn (97%), is tevreden over zijn huidige baan. Eenzelfde beeld geeft de loyaliteit en de tevredenheid met diverse prestatiegebieden weer. De loyaliteit en ten aanzien van de werkzaamheden in de TI-branche is goed, de loyaliteit ten aanzien van de werkgever in de TI-branche is beduidend lager. De loyaliteit ten aanzien van de huidige baan en werkgever is beduidend hoger dan de loyaliteit met de TI-branche. 1 Kort & Krachtig Inleiding samenvatting uitstroom Samenvatting werkgevers Conclusies en aanbevelingen 8 De tevredenheid met werken in de TIbranche is gemeten aan de hand van een 11 tal prestatiegebieden; te weten: Algemene tevredenheid Arbeidsvoorwaarden Bedrijfscultuur Beoordelingsgesprekken Collega s Direct leidinggevende Doorgroeimogelijkheden Interne communicatie Opleidingsmogelijkheden Sfeer Werkomstandigheden Werkzaamheden

7 7 Vergeleken met de huidige baan scoort de tevredenheid met de prestatiegebieden in de TI-branche fors lager. Met name de sfeer, de direct leidinggevende, de bedrijfscultuur, de interne communicatie en de doorgroeimogelijkheden stemmen in de huidige baan meer tot tevredenheid dan in de oude baan in de TIbranche. Uitstromers en dan met name de jongeren tot 25 jaar overwegen nauwelijks terug te keren in de TI-branche. Ook de aanbevelingsintentie is laag; vooral jongeren zullen de TI-branche niet aan anderen aanbevelen. Ouderen daarentegen kunnen wellicht actief ingezet worden om jongeren te motiveren; zij waren over het algemeen tevreden en zijn het meest van alle uitstromers geneigd de TI-branche aan anderen aan te bevelen. Prioriteiten voor verbetermaatregelen Om de uitstromers zelf de TI-branche te laten heroverwegen of in elk geval anderen aan te raden in die branche te gaan werken, zal een aantal prestatiegebieden verbeterd moeten worden. Aandacht is vooral gewenst voor de opleidings- en doorgroeimogelijkheden, de beoordelingsgesprekken, de sfeer, bedrijfscultuur en de werkomstandigheden. Het belang van deze prestatiegebieden is hoog; de tevredenheid ermee is laag. Hetgeen een negatieve uitstraling heeft op de aanbevelingsintentie en de overweging om zelf weer in de TI-branche te gaan werken. 1.3 Samenvatting werkgevers Gedurende de gesprekken met de werkgevers bleek al snel dat zij uitstroom niet zo zeer als het probleem voor de branche en voor hun bedrijfsvoering zien. De uitstroom beperkt zich vaak bij deze bedrijven tot slechts enkele werknemers per jaar. De toenemende vergrijzing en daarmee de natuurlijke uitstroom (VUT en pensioen) wordt daarentegen wel als een probleem ervaren. Daarnaast baart de kwaliteit en de kwantiteit van de instroom werkgevers zorgen. Vanwege deze instroomproblematiek is het voor werkgevers moeilijk het natuurlijke verloop op te vangen maar ook om groeiambities waar te maken. De oorzaak van deze instroomproblematiek is veelzijdig. Enerzijds heeft het volgens de werkgevers te maken met het imago van de (gehele) technische branche. Mede hierdoor loopt het aantal leerlingen dat een technische opleiding volgt terug. Aan de andere kant worden diegenen die wel een technische opleiding volgen, volgens deze werkgevers niet goed opgeleid. De opleidingen zijn in de ogen van deze werkgevers- niet vakinhoudelijk en gericht genoeg (men beheerst de basisvaardigheden nauwelijks) en er is (te) veel aandacht voor persoonlijke ontwikkeling (competenties e.d.). Daarnaast vinden deze werkgevers dat de maatschappij te kampen heeft met een mentaliteitsprobleem van de hedendaagse jongeren. Deze werkgevers ontwikkelen regelmatig activiteiten (zoals open dagen en doe-maar-mee-dagen) in hun regio, al dan niet samen met opleidingsinstituten georganiseerd. Verder zijn zij van mening dat jongeren al op jonge leeftijd (basisschool/brugklas) geïnteresseerd moeten worden in de technische branche, en op die doelgroep richten zij zich dan ook. 1 Kort & Krachtig Inleiding samenvatting uitstroom Samenvatting werkgevers Conclusies en aanbevelingen 8 Ondanks de grote consistentie in de mening van de werkgevers waarmee voor dit onderzoek gesproken is, gelden deze uitspraken naar alle waarschijnlijk niet voor de gehele branche. De werkgevers zijn door OTIB geselecteerd en aangeleverd. Sommigen zijn actief in bonden en/of regionale platforms (en hebben daardoor wellicht een voorbeeldfunctie). Daarnaast was door de opbouw van het aangeleverde bestand- de regionale spreiding minimaal (de helft van de gesprekken heeft plaatsgevonden in Zuid-West-Nederland, 2 in de Randstad, 2 in Midden-Nederland en 1 in Noord- Nederland).

8 8 Jongeren hebben vaak geen idee wat de technische branche in het algemeen en de TI-branche in het bijzonder nu werkelijk inhoudt. Dat is wat hen bijgebracht moet worden. Werkgevers geven aan dat de problematiek waarmee zij te kampen hebben, een probleem is van de gehele technische sector. De werkgevers die bij dit onderzoek betrokken zijn, geven zelf aan goed werkgeversschap te tonen. Zij doen er alles aan om hun personeel tevreden te houden en daarmee te behouden (zoals het bieden van opleidingen, de afwisseling tussen kleine en grote projecten, het bieden van afwisselend werk en het proberen te beperken van de reistijd). Deze werkgevers hebben het idee dat lang niet alle werkgevers rekening houden met (het behoud van) hun personeel. Het onderzoek onder de uitstromers (en met name de pilotgesprekken) bevestigt dit. 1.4 Conclusies en aanbevelingen In de TI-branche zal de aandacht vooral uit moeten gaan naar de opleidings- en doorgroeimogelijkheden van de werknemers, maar ook de beoordelingsgesprekken, de sfeer, de bedrijfscultuur en de werkomstandigheden verdienen aandacht. Verbetering van deze prestatiegebieden zal zowel tot gevolg hebben dat de werknemers zelf tevreden zijn (en dat de uitstroom wellicht beperkt blijft), dat ex-werknemers de branche opnieuw zullen overwegen en dat de branche door hen aangeraden wordt aan anderen. De werkzaamheden zelf stemmen de ex-werknemers uit de TI-branche tot tevredenheid, over de werkomstandigheden (o.a. het buitenwerk) zijn zij uitermate kritisch. Dit laatste wordt door de uitstroom als meest negatieve kenmerk van de branche genoemd. De ondervraagde werkgevers geven duidelijk te kennen dat de branche met een aantal problemen te maken heeft. Deze werkgevers zijn op zoek naar antwoorden op vragen als hoe kunnen we het imago van de branche verbeteren? wat kunnen we toekomstige werknemers als branche extra bieden? hoe krijgen we de kwaliteit van de beroepsopleidingen op een hoger niveau? op welke wijze vullen we de technische opleidingen met gemotiveerde leerlingen? De rol van OTIB is in dit kader voor de bij dit onderzoek betrokken werkgevers- de genoemde problematiek op de agenda zetten en gezamenlijk met diverse partijen vanuit werkgevers- en werknemerskant (waaronder vakbonden) en vanuit opleidingsinstituten activiteiten ontwikkelen om de TI-branche als leuke, leerzame en gezonde branche op de kaart te zetten. Tot slot hebben de werkgevers die bij dit onderzoek betrokken zijn een ander beeld van de branche dan de uitstromers uit de TI-branche. Deze werkgevers herkennen de problematiek die de uitstroom schetst nauwelijks. De gesproken werknemers zeggen zelf niet te maken te hebben met uitstroom (noch vrijwillig noch onvrijwillig), maar aan de andere kant geeft de helft van de uitstroom wel aan onvrijwillig uit de branche te zijn vertrokken. 1 Kort & Krachtig Inleiding samenvatting uitstroom Samenvatting werkgevers Conclusies en aanbevelingen 8

9 9 A.1 Inleiding A Kwantitatief onderzoek onder uitstroom in TI-branche 9 Deel A: Uitstroom TIbranche In deel A van de rapportage worden de resultaten beschreven van het kwantitatieve onderzoek onder de uitstroom in de Technische Installatie branche (TIbranche). In het eerste hoofdstuk worden de achtergrondkenmerken van de uitstroom beschreven. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op de positieve en negatieve kenmerken van de (baan in de) TI-branche en wordt de reden van uitstroom beschreven. Tot slot wordt in hoofdstuk 4 de tevredenheid met en de loyaliteit ten aanzien van hun baan in de TI-branche en hun huidige baan beschreven. De uitstroom van werknemers in de TI-branche is voor dit onderzoek gedefinieerd als werknemers die in de afgelopen 18 maanden werkzaam geweest zijn in de TI-branche en dat nu om wat voor reden dan ook- niet meer zijn. Oorspronkelijk was het onderzoek gericht op de snelle uitstroom (maximaal 1 jaar werkzaam geweest in de TI-branche en zowel het jaar er aan voorafgaand als erna niet meer werkzaam in deze branche). Deze nauwe definitie van de uitstroom resulteerde in een te kleine populatie om uiteindelijk een steekproef te kunnen realiseren met voldoende waarnemingen. In overleg met OTIB is besloten de definitie van de uitstroom voor dit onderzoek aan te passen. A.1 Inleiding 9 Leeswijzer De mate van tevredenheid is gemeten met behulp van een vijfpuntsschaal die loopt van zeer tevreden naar zeer ontevreden. De mate van tevredenheid (overall tevredenheid) wordt ook beschreven aan de hand van de zogenaamde top-box waarin de antwoordcategorieën zeer tevreden en tevreden bij elkaar opgeteld zijn. De loyaliteit is op eenzelfde wijze gemeten en gerapporteerd (schaal loopt van zeer mee eens naar zeer mee oneens ). Met behulp van statische analyse zijn eventuele verschillen tussen de leeftijdscategorieën, het feit of men op dit moment werkt, het type ontslag, regio waarin men woont, het opleidingsfonds waarin en de omvang van het bedrijf waar men in de TI-branche werkzaam was. Alleen daar waar de verschillen significant zijn, worden deze in de tekst besproken.

10 Inleiding In dit hoofdstuk worden de achtergrondkenmerken beschreven van de uitstroom in de TI-branche: wie, zijn er in de afgelopen 1,5 jaar uitgestroomd uit de Technische Installatie branche en wat zijn hun huidige dagelijkse bezigheden. 2 Achtergrond uitstroom Inleiding Huidige bezigheden Werkverleden in TI-branche Type ontslag 13 2 Achtergrond uitstroom in TIbranche In totaal hebben 206 respondenten meegewerkt aan het onderzoek, hiervan is 90% man. De helft van hen heeft een middelbare beroepsopleiding gevolgd, 20% is hoger opgeleid (HAVO/VWO of HBO) en de overigen zijn lager opgeleid (lagere school, LBO of MAVO). De respondenten zijn benaderd uit een door MN- Services aangeleverd adressenbestand. Dit bestand bevatte gegevens over werknemers die in de periode augustus 2004 tot en met december 2005 zijn uitgestroomd uit de TI-branche (ongeacht het aantal dienstjaren met een minimum van 6 maanden). De steekproef is herwogen naar leeftijd (40% jaar, 30% jaar en 30% 45 jaar en ouder) en fonds waarin men werkzaam was, waarbij het oorspronkelijke belbestand als referentie is aangehouden.

11 11 Dagelijkse bezigheid 2 Achtergrond 2.2 Huidige bezigheden fulltime werkend parttime werkend zelfstandig stage opleiding niet werkzaam ziek/wao pensioen/vut 7% 4% 2% 3% 2% 3% 7% 6% 3% 4% 2% 6% 18% 12% 18% 17% 14% 22% 14% 49% 49% 57% 67% De helft van alle uitstromers is op dit moment fulltime werkzaam; dit betreft voornamelijk 15- tot 45-jarigen. Slechts een enkeling heeft zich na zijn vertrek bij zijn laatste werkgever als zelfstandige gevestigd. Van de uitstromers is 18% op dit moment niet werkzaam. De helft van de 45 jaar en ouderen geniet van zijn pensioen of VUT. Diegenen die op dit moment werkzaam zijn, werken in verschillende soorten branches en op verschillende terreinen. Veelal heeft men voor een totaal ander vak of branche gekozen (waaronder detailhandel, horeca, dienstverlening, transport). Ruim 70% is naar eigen zeggen- niet meer werkzaam op een terrein dat gerelateerd is aan de TI-branche. Bijna de helft (4) heeft nu een functie die niet vergelijkbaar is met functies in de TI-branche (niet in grafiek). 43% van de huidige werkenden heeft bij zijn huidige werkgever een tijdelijk contract (veelal jonger dan 45 jaar) en 36% heeft een vast contract. Deze verhouding is vergelijkbaar met de dienstverbanden die men in de TI-branche had (niet in grafiek). 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% totaal (n=206) jaar (n=84) jaar (n=62) 45 jaar en ouder (n=60)

12 12 totaal (n=206) jaar (n=84) jaar (n=62) 45 jaar en ouder (n=60) 2,1 1,1 2,8 2,5 5,4 Werkzame jaren 7,8 11,3 11,6 14,9 14, ,9 totaal aantal jaren werkzaam aantal jaren TI-branche aantal jaren laatste werkgever TI-branche Functie laatst werkzaam TI-branche (hulp-)monteur 27% 12% 13% ondersteuning 7% 17% 18% 13% leidinggevende 2% 16% 24% 9% (hulp-)servicemonteur 11% 13% 8% werkvoorbereiding 3% 8% 16% 2% specialist 6% 2% 3% stagiair/leerling 2% anders 7% 12% 14% 18% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% totaal (n=206) jaar (n=84) jaar (n=62) 45 jaar en ouder (n=60) 40% 35,1 71% electrotechniek installatie techniek CV installaties electronica 1% 2% 14% 1 10% 16% 10% 10% 10% 11% 4% koeltechniek 8% dakdekking anders Terrein werkzaam TI-branche 17% 14% 10% 26% 26% 32% 21% 23% 27% 22% 24% 37% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% totaal (n=206) jaar (n=84) jaar (n=62) 45 jaar en ouder (n=60) Subbranche 41% van de uitstromers was werkzaam in de electrotechniek (OTIB-E) en 49% in de installatietechniek (OTIB-W). Omvang bedrijf 40% van de uitstromers was bij zijn laatste werkgever in de TI-branche werkzaam bij een klein bedrijf, 21% bij een middelgroot en 49% bij een groot bedrijf. 2 Achtergrond 2.3 Werkverleden in TI-branche Gemiddeld hebben de uitstromers driekwart van hun (tot nu toe) werkzame leven in de TIbranche gewerkt (bijna 15 jaar in totaal waarvan ruim 11 jaar in de TI-branche). Ruim een kwart van de uitstromers was hiervoor werkzaam in de elektrotechniek, 17% in de installatietechniek en 16% in de CV-installatie. Dit zijn dan ook de drie grootste vakgebieden binnen de TI-branche. Jongeren tot 25 jaar waren relatief vaak werkzaam in de installatietechniek. Uitstromers van 45 jaar en ouder waren relatief vaak werkzaam in de elektrotechniek. De meest voorkomende functie onder de uitstromers is die van (hulp)monteur; met name jarigen voerden deze functie uit.

13 13 Type ontslag 2 Achtergrond 2.4 Type ontslag totaal (n=206) 39% 47% 14% Bijna tweevijfde van de uitstromers is uit zich zelf vertrokken bij zijn laatste werkgever en heeft daarna de Technische Installatie branche verlaten (vrijwillig ontslag). Daar staat tegenover dat bijna de helft van de uitstromers onvrijwillig vertrokken is; dat wil zeggen zij zijn ofwel ontslagen of hun contract is niet verlengd jaar (n=84) 47% 53% 14% van de uitstromers is met pensioen of de vut gegaan (natuurlijke uitstroom) jaar (n=62) 47% 53% Wanneer het type ontslag gerelateerd wordt aan de omvang van het bedrijf waar men werkzaam was, dan blijkt dat onvrijwillige uitstroom meer voorkomt bij kleine bedrijven (60%) dan bij grote bedrijven (48%). In paragraaf 3.4 wordt dieper ingegaan op de reden van vertrek. 45 jaar en ouder (n=60) 19% 32% 49% 0% 20% 40% 60% 80% 100% vrijwillig onvrijwillig pensioen/vut

14 14 3 Waardering TIbranche 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de waardering van de Technische Installatie branche en de baan die men in die branche had alsmede de reden waarom men uit de TI-branche is uitgestroomd, beschreven. Als eerste worden de kenmerkende positieve en negatieve aspecten van de TI-branche beschreven. Gevolgd door een paragraaf met positieve en negatieve kenmerken van de baan die men als laatste in deze branche had. Tot slot gaat de laatste paragraaf in op de reden van vertrek uit de branche. 3 Waardering TI-branche Inleiding Kenmerken TI-branche Kenmerken baan in TI-branche Reden van uitstroom 17 In de hoofdstuk 3 en 4 wordt zowel gesproken over arbeidsomstandigheden als over werkomstandigheden. Arbeidsomstandigheden is een breed geformuleerd begrip en heeft betrekking op de gehele baan. Naast aspecten als werkdruk, weinig werk, faillissement of reorganisatie vallen ook werkomstandigheden onder dit begrip. Werkomstandigheden staan in direct verband met het fysieke werk. Onder werkomstandigheden vallen dan ook begrippen als (lichamelijk) zwaar, gevaarlijk of vies werk en buitenwerk. De definitie van de begrippen is overgenomen van het onderzoek dat Marktmonitor voor OTIB heeft uitgevoerd in het najaar van 2005.

15 15 3 Waardering TI-branche 3.2 Kenmerken TI-branche Positieve kenmerken TI-branche Negatieve kenmerken TI-branche Aan alle uitstromers is gevraagd positieve en negatieve kenmerken te noemen van de TIbranche. Alle ervaring die men in deze branche 3 heeft, is hierin meegenomen (dus niet alleen de Werkomstandigheden laatste werkgever). Afwisselend werk Leuk werk Innovatief (Veel) vrijheid Techniek Klantencontact Maar ook leerzaam, zelfstandig, zekerheid van werk, uitdagend en goede arbeidsvoorwaarden Serviceverlenend, dynamisch, het reizen, echte mannenwereld. 20%-2 10%-20% -10% < Hoge werkdruk Arbeidsvoorwaarden Werktijden Weinig afwisseling, (te) specialistisch werk waardoor goede opleiding nodig, rommelig georganiseerd Onderwaardering, slechte communicatie, veel reistijd, geen zekerheid van werk, weinig doorgroeimogelijkheden Het werk in de TI-branche wordt door de uitstromers getypeerd als afwisselend en leuk. Met name 45+ -ers typeren de TI-branche ook met innovatief. Daarnaast trekt uitstromers het werken in de technische sector aan alsmede de vrijheid die en het klantencontact dat men veelal heeft. Van de uitstromers is 1 niet in staat een positief aspect van werken in de TI-branche te noemen. De slechte werkomstandigheden worden het meest genoemd als negatief kenmerk van de TIbranche. Hiermee bedoelt men dat het werk lichamelijk zwaar is, dat er vaak buiten (onder allerlei weersomstandigheden) gewerkt moet worden en dat de omstandigheden op de werkplek vaak slecht zijn. Daarnaast vinden sommigen het werk gevaarlijk of vies. De hoge werkdruk, de slechte arbeidsvoorwaarden (salaris) en de werktijden zijn ook aspecten die men als negatief ervaart aan de TI-branche. Van de uitstromers kenmerk noemen. kan 21% geen negatief

16 16 Positieve uitspraken over baan in TI-branche Negatieve uitspraken over baan in TI-branche 3 Waardering TI-branche 3.3 Kenmerken baan TI-branche Het is afwisselend en zelfstandig werk. Ik had leuke collega s en klanten, het doet me goed anderen tevreden te maken. Het was vooral ook privé handig want dan kan ik thuis ook dingen repareren. En ik kan er extra bij werken en zo mensen helpen. Ik kreeg veel vrijheid en mocht veel dingen zelf uitzoeken, goed vertrouwen in elkaar en een redelijk goed salaris voor vakantiewerk. Het salaris schijnt goed te zijn, het is arbeidszeker en het is een breed vak. Het was divers werk. Het was een leuke werkomgeving om in te werken. Je ziet zelf het resultaat van je werk. Wat ik heel positief vond, is dat ik steeds iets anders kon doen, afwisselend. Inschatting van de inhoud van het werk en mijn capaciteiten klopte niet. Alles zelfstandig uit moeten zoeken zoals gereedschappen, terwijl het van te voren geregeld had moeten worden. De chef doet de leuke klussen, jij mocht de rotklussen blijven doen ongeacht hoe lang je er werkt en wat je allemaal al kan. Ik was werkzaam op verre locaties, veel reizen waardoor lange werkdagen. Mij werd een opleiding beloofd en vervolgens werd er iemand aangenomen die die opleiding al had. Als je al wat ouder bent is het werk op een gegeven moment te zwaar. Ik had andere ambities en ik heb idee dat deze branche niet zozeer gewaardeerd wordt. Wat je ook doet het is nooit goed. Aan alle uitstromers is tevens gevraagd wat de positieve en negatieve kenmerken waren van hun laatste baan in de TI-branche. Deze kenmerken komen over het algemeen overeen met de branchekenmerken die men genoemd heeft (zie voorgaande paragraaf). De hiernaast genoemde quotes zijn niet zo zeer kenmerkend voor de gehele branche maar moeten gezien worden als leerpunt. De laatste baan in de TI-branche kenmerkt zich in positieve zin vooral vanwege de sfeer en de leuke collega s, de leuke en afwisselende werkzaamheden en de vrijheid die men had in die baan. Daarnaast vonden met name de jongeren hun laatste baan leerzaam. Verder zijn genoemd als positief kenmerk de leuke werkzaamheden, het salaris, de uitdaging en zelfstandigheid. Negatief is men over de omgang met de leidinggevende, de bedrijfsvoering (veel bij kleine bedrijven), de werk- en reistijden, de hoge werkdruk en het lage salaris.

17 17 persoonlijke redenen einde (stage) contract arbeidsvoorwaarden arbeidsomstandigheden arbeidsverhoudingen arbeidsinhoud anders weet niet Belangrijkste vertrekreden 4% 3% 4% 4% 7% 6% 6% 10% 10% 9% 12% 9% 11% 9% 11% 6% 8% 14% 14% 13% 17% 19% 22% 32% 31% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% totaal (n=206) jaar (n=84) jaar (n=62) 45 jaar en ouder (n=60) 40% Nadere analyse van de resultaten heeft geleerd dat er geen verband bestaat tussen de wijze waarop men ontslagen is uit de TI-branche (vrijwillig of onvrijwillig) en de genoemde reden om de branche te verlaten. 59% 3 Waardering TI-branche 3.4 Reden van uitstroom De belangrijkste reden om de TI-branche te verlaten zijn persoonlijk van aard; de onderliggende reden is veelal afhankelijk van de leeftijd. Jongeren tot 25 jaar zijn vaak een opleiding gaan (ver)volgen of hadden behoefte aan iets nieuws. 25- tot 45-jarigen geven relatief vaak aan behoefte te hebben gehad aan iets nieuws, hebben een andere baan gevonden of hebben zich als zelfstandige gevestigd. Een enkeling is een fulltime opleiding gaan volgen. Het merendeel van de 45 jaar en oudere uitstromers die om persoonlijke redenen de branche hebben verlaten, zijn met pensioen of de VUT gegaan. Naast persoonlijke redenen spelen het niet verlengen van tijdelijke contracten en/of stagecontracten, de arbeidsvoorwaarden (vooral het salaris) en de arbeidsomstandigheden (met name te weinig werk) een rol bij het vertrek uit de branche. Ondanks dat de werkomstandigheden door ruim een derde van de uitstromers genoemd wordt als negatief kenmerk van de branche, wordt dit aspect nauwelijks genoemd als reden voor het vertrek uit de branche (2%). Zoals uit de eerdere resultaten al bleek is men positief over de werkzaamheden in de TIbranche; de inhoud van de werkzaamheden zijn dan ook nauwelijks van invloed op het vertrek uit de branche.

18 18 arbeidsomstandigheden Belangrijkste ontslagreden 40% 31% 39% 58% 3 Waardering TI-branche 3.2 Reden van uitstroom (onvrijwillig) Bij diegenen die onvrijwillig uitgestroomd zijn, is nagegaan wat de reden van dit ontslag is (n=98). einde (stage) contract arbeidsverhoudingen persoonlijke redenen anders weet niet 13% 10% 16% 6% 6% 3% 6% 6% 19% 14% 22% 24% 7% 3% 29% 30% 37% Voor tweevijfde van deze uitstromers is de belangrijkste reden voor dit onvrijwillige ontslag te wijten aan de arbeidsomstandigheden bij het betreffende bedrijf (te weinig werk, dreigend faillissement of reorganisatie). Voor nagenoeg een derde had dit onvrijwillige ontslag te maken met einde van het (stage) contract. Of dit einde van het contract samenhangt met het functioneren van de werknemer of met de bedrijfsomstandigheden is niet bekend. Uit de pilotgesprekken is gebleken dat de perceptie bestaat dat in deze branche veel met tijdelijke contracten gewerkt wordt (die vaak zonder opgaaf van reden niet verlengd worden). Verder spelen, zij het in mindere mate genoemd, arbeidsverhoudingen (slecht contact leidinggevende of slecht functioneren) en persoonlijke reden (andere behoefte, opleiding volgen) een rol bij onvrijwillig ontslag. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% totaal (n=98) jaar (n=45) jaar (n=32) 45 jaar en ouder (n=21) Je wordt aangenomen met een jaarcontract en na je proeftijd kun je weg omdat er ineens geen werk meer is. Dan blijkt dat je aangenomen bent voor een project!

19 19 4 Tevredenheid en loyaliteit huidige baan en baan in TI-branche 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk gaat in op de tevredenheid met en de loyaliteit van werknemers ten aanzien van hun baan in de Technische Installatie branche en hun eventuele huidige baan. Steeds wordt per onderwerp eerst de oude baan in de TI-branche besproken, daarna de eventuele huidige baan en vervolgens wordt het verschil tussen deze banen toegelicht. Het hoofdstuk gaat in op de algemene tevredenheid en vervolgens komt de loyaliteit aan bod. Daarna wordt de tevredenheid over diverse aspecten zoals werkzaamheden, sfeer, collega s, loopbaan en arbeidsvoorwaarden beschreven. Vervolgens wordt ingegaan op de expliciet genoemde verschillen tussen hun baan in de TI-branche en hun huidige baan. Om daarna in te gaan op de mate waarin uitstromers de TI-branche heroverwegen en in hoeverre men geneigd is de IT-branche aan te bevelen. Tot slot volgt een paragraaf met matrices waarin prioriteiten voor verbeteracties staan weergegeven (zie voor uitleg van de hierbij gebruikte methode de bijlage met de onderzoeksverantwoording). 4 Tevredenheid en loyaliteit Inleiding Algemene tevredenheid Loyaliteit Tevredenheid Verschil huidige baan en TI-branche Overweging TI-branche Aanbevelingsintentie Prioriteiten 30 De resultaten van de loyaliteits- en tevredenheidsvragen worden vergeleken met de resultaten van een benchmark studie. Deze benchmark studie is in 2005 gehouden onder werknemers in Nederland. Vergelijking van de cijfers met de onderhavige onderzoeksresultaten moet met enige voorzichtigheid gedaan worden aangezien de benchmark studie 7-puntschalen gebruikt zijn ipv 5 puntsschalen.

20 20 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.2 Algemene tevredenheid Algemene tevredenheid baan TI-branche Algemene tevredenheid huidige baan Ruim driekwart van de uitstromers (78%) was tevreden over zijn laatste baan in de TI-branche; 18% geeft aan dat hij ontevreden was over die baan. De mate van tevredenheid is voor iedereen vergelijkbaar; dus ongeacht leeftijd, opleidingsniveau en het feit of men op dit moment werkzaam is of niet. totaal (n=206) jaar (n=84) 20% 1 60% 57% 4% 6% 13% 14% totaal (n=120) jaar (n=57) 64% 62% 33% 34% Nagenoeg alle uitstromers (ongeacht leeftijd) die op dit moment een baan hebben, als zelfstandige werken of stage lopen (n=120); zijn tevreden over deze huidige baan (97%); maar liefst 64% is zeer tevreden jaar (n=62) 45 jaar en ouder (n=60) 22% 2 56% 5 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer tevreden tevreden niet tevreden, maar ook niet ontevreden ontevreden zeer ontevreden 3% 4% 13% 11% 6% jaar (n=48) 45 jaar en ouder (n=15) 66% 68% 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer tevreden tevreden niet tevreden, maar ook niet ontevreden ontevreden zeer ontevreden 32% 27% De tevredenheid met de baan in de TI-branche is gelijk aan de benchmark studie onder werknemers in Nederland (=80%). De tevredenheid met hun huidige baan ligt niet alleen beduidend hoger dan de tevredenheid met hun baan in de TI-branche maar ook is ook hoger dan de gemiddelde tevredenheid met de benchmark. Geconcludeerd kan worden dat uitstromers over het algemeen tevreden waren met hun baan in de TI-branche maar dat zij meer tevreden zijn over hun huidige baan. Het grote verschil kan veroorzaakt zijn door het feit dat men onbewust een vergelijking heeft gemaakt en op deze wijze hun tevredenheid met hun huidige baan heeft aan willen geven.

21 21 Loyaliteit baan TI-branche 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.3 Loyaliteit baan TI-branche Ik had plezier in mijn werk. (n=206) Ik had uitdagend werk. (n=206) Ik voelde me betrokken bij het bedrijf waar ik werkte. (n=206) Ik kreeg voldoende aandacht van mijn leidinggevende. (n=204) Ik was trots op het bedrijf waar ik werkte. (n=205) Ik zou anderen aanraden bij hetzelfde bedrijf te gaan werken als waar ik werkte. (n=199) 14% 11% 8% 8% 7% 6% 63% 61% % 40% 6% 4% 4% 33% 24% 26% 30% 16% 20% 8% 7% 8% 17% De loyaliteit van de uitstromers ten aanzien van hun baan in de TI-branche was redelijk groot. De loyaliteit ten aanzien van de werkzaamheden (plezier en uitdaging) is groter dan de loyaliteit ten aanzien van de werkgever in de TI-branche. Ongeveer driekwart van de uitstromers had plezier in zijn baan in de Technische Installatie branche (78%) en vond dit werk uitdagend (72%). Uitstromers zijn niet trots op het bedrijf waar zij werkte; 38% uit kritiek op zijn werkgever in de TI-branche. De helft van de uitstromers zou zijn exwerkgever in de TI-branche niet aan anderen aanraden. Uitstromers die op dit moment werkzaam zijn, zijn minder loyaal aan hun baan in de TI-branche dan diegenen die nu niet werkzaam zijn (niet in grafiek). 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer mee eens mee eens niet mee eens, maar ook niet mee oneens mee oneens zeer mee oneens

22 22 Loyaliteit huidige baan 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.3 Loyaliteit huidige baan Ik heb plezier in mijn werk. (n=116) 31% 6 De loyaliteit van de uitstromers, die werkzaam zijn, ten aanzien van hun huidige werkzaamheden en werkgever is hoog. Ik voel me betrokken bij dit bedrijf. (n=114) Ik ben trots op het bedrijf waar ik nu werk. (n=116) 32% 27% 62% 66% Met alle loyaliteitsaspecten is 80% of meer van de uitstromers die op dit moment werkzaam zijn, het eens. Ik heb uitdagend werk. (n=116) 3 56% 8% Ik krijg voldoende aandacht van mijn leidinggevende. (n=109) Ik raad anderen aan bij dit bedrijf te komen werken. (n=111) 2 19% 67% 69% 8% 11% Ik wil zeker 3 jaar bij dit bedrijf kunnen werken. (n=112) 32% 49% 17% 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer mee eens mee eens niet mee eens, maar ook niet mee oneens mee oneens zeer mee oneens

23 23 Loyaliteit huidige baan vs. baan TI-branche Ik heb plezier in mijn werk. Ik voel me betrokken bij dit bedrijf. Ik ben trots op het bedrijf waar ik nu werk. Ik heb uitdagend werk. Ik krijg voldoende aandacht van mijn leidinggevende. Ik raad anderen aan bij dit bedrijf te komen werken. Ik wil zeker 3 jaar bij dit bedrijf kunnen werken. 28% % 20% 40% 60% 80% 100% loyaliteit baan TI-branche (n=122) loyaliteit huidige baan (n=122) benchmark NL 60% 6 63% 63% 66% 6 72% 72% 81% 84% 89% 96% 94% 93% 92% 91% 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.3 Loyaliteit Nevenstaande grafiek geeft duidelijk weer dat de loyaliteit van de huidig werkende uitstromers ten aanzien van hun oude baan in de TI-branche een stuk lager is dan het gemiddelde in Nederland. Alleen de uitdaging van het werk en de aandacht van de leidinggevende ligt op gelijk niveau. De loyaliteit ten aanzien van de huidige baan ligt daarentegen op alle aspecten ruim boven deze benchmark. Over het algemeen kan gesteld worden dat uitstromers loyaler zijn ten opzichte van hun huidige baan dan ten opzichte van hun baan in de TI-branche. Het soms grote verschil wordt mede veroorzaakt door de onbewuste vergelijking die men gemaakt heeft (ook al is hier niet expliciet naar gevraagd) en het feit dat men nog niet zo lang bij deze nieuwe werkgever werkt. De resultaten van de loyaliteits- en tevredenheidsvragen worden vergeleken met de resultaten van een benchmark studie. Vergelijking van de cijfers met de onderhavige onderzoeksresultaten moet met enige voorzichtigheid gedaan worden aangezien de benchmark studie 7- puntschalen gebruikt zijn ipv 5 puntsschalen.

24 24 werkzaamheden (n=205) collega's (n=203) arbeidsvoorwaarden (n=204) werkomstandigheden (n=206) sfeer bedrijf (n=202) opleidingsmogelijkheden (n=196) direct leidinggevende (n=201) bedrijfscultuur (n=201) beoordelingsgespr. (n=166) interne comm.(n=205) Tevredenheid baan TI-branche 6% 13% 9% 6% 7% 6% 13% 14% 26% 4 48% 54% 53% 68% 54% 51% 69% 73% 59% 3% 4% 33% 34% 6% 4% 2 28% 31% 23% 4% 1 18% 8% 8% 9% 11% 11% 3% 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.4 Tevredenheid baan TIbranche Uitstromers laten zich positief uit over de werkzaamheden en de collega s bij hun laatste baan in de TI-branche; meer dan 80% is tevreden over deze kenmerken. Driekwart van de uitstromers was bij deze oude baan ook tevreden over de arbeidsvoorwaarden en de werkomstandigheden (nb. op dit laatste punt heeft men spontaan de meeste kritiek). Over de sfeer binnen het bedrijf waar men werkzaam was, de opleidingsmogelijkheden, de direct leidinggevende en de bedrijfscultuur is men redelijk goed te spreken. Ruim de helft tot tweederde van de uitstromers is hier tevreden over. Uitstromers zijn met name kritisch over de beoordelingsgesprekken, de doorgroeimogelijkheden en de interne communicatie bij het bedrijf waar men werkzaam was. Ruim vier van de tien uitstromers heeft kritiek op deze aspecten. doorgroeimogelijkheden(n=190) 9% 36% 41% 9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer tevreden tevreden neutraal ontevreden zeer ontevreden Als er al eens een kans gegeven wordt om een klus te doen met meer verantwoordelijkheid, is dat eenmalig. En ook al doe je het goed, uiteindelijk wordt het niet beloond (geen hoger salaris, geen andere functie).

25 25 Tevredenheid huidige baan 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.4 Tevredenheid huidige baan sfeer bedrijf (n=114) collega's (n=110) 43% 42% 5 56% Uitstromers die op dit moment werkzaam zijn (n=120), zijn over het algemeen tevreden over hun huidige baan. Alle aspecten kennen een tevredenheidscore van minimaal 80%. direct leidinggevende (n=109) 34% 61% 4% werkzaamheden (n=114) 40% 54% 3% bedrijfscultuur (n=112) 30% 64% arbeidsvoorwaarden (n=113) 2 68% beoordelingsgespr.(n=81) 23% 69% 3% werkomstandigheden (n=114) 32% 58% 3% 6% interne comm.(=114) 24% 6 4% doorgroeimogelijkheden (n=98) 34% 54% 3% 9% opleidingsmogelijkheden (n=105) 34% 51% 11% 3% 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer tevreden tevreden neutraal ontevreden zeer ontevreden

26 26 Tevredenheid huidige baan vs. baan TI-branche 60% sfeer binnen bedrijf 98% 80% collega's 98% 59% direct leidinggevende 96% 72% 84% werkzaamheden zelf 94% 86% 54% bedrijfscultuur 94% 58% 74% arbeidsvoorwaarden 92% 74% 52% beoordelingsgesprekken 92% 66% 67% werkomstandigheden 91% 7 44% interne communicatie 89% 54% 38% doorgroeimogelijkheden 88% 72% 61% opleidingsmogelijkheden 84% 63% 0% 20% 40% 60% 80% 100% tevredenheid baan TI-branche (n=120) tevredenheid huidige baan (n=120) benchmark NL 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.4 Tevredenheid Vergeleken met de benchmark studie is de tevredenheid met een aantal kenmerken van de laatste baan in de TI-branche nagenoeg gelijk; maar veelal scoren de kenmerken lager dan de benchmark. De werkzaamheden, bedrijfscultuur, arbeidsvoorwaarden en opleidingsmogelijkheden scoren gelijk aan de benchmark; alle andere kenmerken worden lager gewaardeerd. De tevredenheid met de huidige baan is veel hoger dan de tevredenheid met de kenmerken in de benchmark studie en dus met de tevredenheid met de baan in de TI-branche. De verschillen tussen de huidige en de oude baan zijn het grootst bij de sfeer, de direct leidinggevende, de bedrijfscultuur, de interne communicatie en doorgroeimogelijkheden. Uitstromers beoordelen hun huidige baan beter dan hun oude baan in de TI-branche. Het soms grote verschil wordt mede veroorzaakt door de onbewuste vergelijking die men gemaakt heeft (ook al is hier niet expliciet naar gevraagd). Vergelijking van de benchmarkcijfers met de onderhavige onderzoeksresultaten moet met enige voorzichtigheid gedaan worden aangezien de benchmark studie 7-puntschalen gebruikt zijn ipv 5 puntsschalen.

27 27 Genoemde verschillen tussen huidige baan en baan in de TI-branche Het salaris is beter. De werkomstandigheden beter, betere doorgroeistroming, goede begeleiding, beter personeel. Betere werktijden (dichterbij), beter salaris, leukere collega's. Bij m'n huidige baan betalen ze goed. De behandeling als personeel valt nu wel mee. Wordt nu gewaardeerd wat je doet. Gezellige sfeer. Goede arbeidsomstandigheden. Hele goede secundaire voorzieningen. De collega's zijn gezelliger en ik kan op ze rekenen. De communicatie tussen de chef en personeel gaat nu beter en het werk is veel leuker. De huidige baan is afwisselender. Op 1 plaats werkzaam. Dichter bij huis werkzaam. De salaris, het is niet zo n sleur en het is interessant werk. De werktijden, vrijheid, zelfstandigheid, loon. Dit is schoner werk. Dit is veel stabieler werk, ik ben verzekerd van werk. Grote organisatie, sfeer gezelliger, meer vrijheid. Het werk is leuker en de werktijden zijn veel beter. Het werk wat ik momenteel doe wil ik doen. Mijn vorige werk deed ik voor het geld. Ik heb nu meer vrijheid. De werkdruk is nu minder. Ik krijg nu beter betaald. Ik heb veel meer vrijheid, geen baas en ik werk buiten. Ik vind dit persoonlijk leuker om te doen. Meer contact met de mensen. Meer plezier naar werk, beter sfeer. Meer verantwoordelijkheid. Nu krijg ik de kans om door te groeien en me te ontplooien. Betere begeleiding, minder stress. Leerzaam, cursusaanbod. De directie. Het management. Die maakte afspraak die zij niet na konden komen. Bij mijn huidige baan gaat dat beter. Meer rust, meer zekerheid en geen zwaar werk. 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.5 Verschil huidige baan en baan TI-branche De genoemde verschillen tussen de huidige baan en de oude baan in de TI-branche zijn uiteenlopend. De meesten zijn positief over hun nieuwe baan; een enkeling negatief en een aantal geeft aan dat de inhoud van hun huidige baan zo verschillend is dat vergelijking niet mogelijk is. De genoemde verschillen hebben vooral betrekking op de werkzaamheden zelf ( minder werkdruk, meer afwisseling en meer vrijheid ), de sfeer, de interne communicatie ( beter contact met baas ) en de arbeidsvoorwaarden ( beter salaris, meer doorgroei- en opleidingsmogelijkheden ). Uitstromers hebben de nodige kritiek op de werkomstandigheden in de TI-branche; wanneer gesproken wordt over verschillen tussen de TIbranche en hun huidige baan, komt dit onderwerp nauwelijks aan bod. Het zijn twee hele andere gebieden qua werk Ik kan ze niet echt met elkaar vergelijken, de werktijden scheelt wel Zelfstandig: ben eigenaar, dus veel vrijheid. Ik geef nu leiding. Iets heel anders. Nu ben ik heel de dag hard aan het werk en sjouwen, het is veel zwaarder. Nu is elke dag hetzelfde, toen was het afwisselend. Onbetrouwbaarheid van de nieuwe baan. Onzekerheid.

28 28 Heroverweging TI-branche in de toekomst 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.6 Overweging TI-branche totaal (n=206) 19% 30% 6% 2 17% 3% Bijna de helft van de uitstromers zal de Technische Installatie branche weer overwegen wanneer zij op zoek gaan naar een andere baan. Dit betreft vooral de oudere uitstromers; met name de jongeren van 15 tot 24 jaar zijn nauwelijks van plan weer een baan in de TIbranche te overwegen jaar (n=84) 14% 19% 34% 23% Uitstromers die de TI-branche (zeer) zeker zullen overwegen geven desgevraagd aan dat zij altijd een leuke baan hebben gehad en dat het werk leuk, afwisselend en uitdagend is. Verder geven zij aan dat ze in deze richting opgeleid zijn en ervaring hebben in deze branche jaar (n=62) 45 jaar en ouder (n=60) 1 32% 41% 33% 8% 4% 16% 22% 17% 8% 3% Uitstromers die de TI-branche (zeer) zeker niet meer zullen overwegen geven aan dat het werk hen niet beviel, dat het werk niet uitdagend genoeg is en dat de werkdruk (te) hoog is. Verder vinden zij dat er slecht betaald wordt of vond men het gewoon tijd eens wat anders te gaan doen en op de branche uitgekeken te zijn. De verwachte terugkeer van jongeren met ervaring in de TI-branche lijkt gering. 0% 20% 40% 60% 80% zeer zeker zeker niet zeker, maar ook niet onzeker onzeker zeer onzeker weet niet 100% Ik zou alleen maar teruggaan naar een groot bedrijf. Zaken zijn daar beter geregeld; bij kleine bedrijven kunnen ze dat niet goed.

29 29 Waarschijnlijkheid aanbevelen TI-branche 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.7 Aanbevelingsintentie totaal (n=181) 21% 44% 3 Het percentage promotors van de TI-branche is onder uitstromers laag. Ruim een vijfde van de uitstromers zal naar alle waarschijnlijkheid de TIbranche aanbevelen aan vrienden of kennissen. Het zijn met name uitstromers van 45 jaar en ouder die de TI-branche zullen promoten jaar (n=71) 18% 43% 39% Het aantal promotors van de TI-branche is laag! jaar (n=54) 13% 49% 38% M.b.v. van een 10-puntsschaal is de aanbevelingsintentie gemeten. Analyse levert Promoters (score 1 en 2), Passives (score 3 en 4) en Detractors (overige scores) op. Aan de hand van de Net Promoter Score (NPS) wordt de aanbevelingsintentie beschreven. De NPS= Promoters minus Detractors. 45 jaar en ouder (n=56) 33% 40% 27% 0% 20% 40% 60% 80% 100% promoter passive detractor

30 30 Tevredenheid baan TI-branche (in %) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Prioriteiten tevredenheid baan TI-branche arbeidsvoorwaarden laag collega's opleidingsmogelijkheden bedrijfscultuur interne communicatie beoordelingsgesprekken Belang werkzaamheden werkomstandigheden sfeer direct leidinggevende doorgroeimogelijkheden hoog In de TI-branche is aandacht gewenst voor de werkomstandigheden, de sfeer, de direct leidinggevende en de doorgroeimogelijkheden binnen (bedrijven in) de TI-branche. 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.8 Prioriteiten TI-branche Nevenstaande prioriteitenmatrix geeft de invloed van de verschillende aspecten op de algemene tevredenheid met de baan in de TI-branche weer. Het belang in combinatie met de mate van tevredenheid maakt duidelijk welke aspecten aandacht verdienen in verbetertrajecten. De werkzaamheden in de TI-branche hebben relatief gezien een grote invloed op de algemene tevredenheid met de baan in deze branche (de tevredenheid is hoger dan het gemiddelde). Aandacht is gewenst voor de aspecten rechts onderin de matrix. De werkomstandigheden, de sfeer in het bedrijf, de direct leidinggevende en de doorgroeimogelijkheden binnen het bedrijf kennen een hoog belang, maar de tevredenheid ermee is relatief laag. Een verbetering van deze aspecten kan een stijging van de algemene tevredenheid tot gevolg hebben. Aangezien werkomstandigheden spontaan door ruim een derde van de uitstromers genoemd is als kenmerkend negatief aspect van de branche, heeft dit aspect (naast doorgroeimogelijkheden dat de laagste tevredenheid kent) de hoogste prioriteit.

31 31 Prioriteiten overweging TI-branche 4 Tevredenheid en loyaliteit 4.8 Prioriteiten overwegen TIbranche 100% Deze prioriteitenmatrix geeft inzicht in de invloed van de verschillende aspecten op de overweging om weer terug te keren in de TI-branche. Overweging baan in TI-branche (in %) 90% 80% 70% 60% werkzaamheden collega's arbeidsvoorwaarden werkomstandigheden sfeer opleidingsmogelijkheden direct leidinggevende bedrijfscultuur Er wordt door de uitstromers een groot belang gehecht aan collega s en werkzaamheden; de tevredenheid hiermee was hoog. Alle andere aspecten lijken op dit moment een terugkeer in de TI-branche minder in positieve zin te kunnen beïnvloeden. Opleiding- en doorgroeimogelijkheden binnen het bedrijf en bedrijfscultuur zijn van groot belang om al dan niet te overwegen terug te keren in de TI-branche. Aan deze aspecten hecht men veel waarde en de tevredenheid ermee is op dit moment laag. Verbetering van deze aspecten zal een positief effect hebben op de overweging om weer in de TI-branche te gaan werken. 50% 40% laag beoordelingsgesprekken interne communicatie doorgroeimogelijkheden Belang hoog Om ex-werknemers uit de TI-branche weer te interesseren voor de TI-branche zal er hun ogen vooral aandacht moeten zijn voor opleidings- en doorgroeimogelijkheden en voor de bedrijfscultuur.