Het opstellen van het afstudeermandaat

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het opstellen van het afstudeermandaat"

Transcriptie

1 1 Het opstellen van het afstudeermandaat Cursusoverzicht: Afstudeeropdrachten: typen, meta-eisen, problemen, analyse; Engineeringsopdrachten: doel, analyse van de haalbaarheid, de volledigheid en de consistentie, de keuze van de ontwerp- en de testmethoden; Toegepaste onderzoeksopdrachten: doel, methodologische eisen, het opstellen van de onderzoeksvraag en doel, State of the Art, methoden, analyses en bronnen; De organisatie rond het afstudeermandaat: procedures, formulieren, deadlines en planning.

2 2 Afstudeeropdrachten De engineeringsopdracht, de toegepaste onderzoeksopdracht en de combinatieopdracht; Maatschappelijke- en onderwijskundige eisen, individuele verwachtingen; Ongewenste- en problematische opdrachten en te vermijden voetangels; Analyse van een opdracht, State of the Art, falsificatie, operationalisatie; De noodzakelijkheid van de context.

3 3 De engineeringsopdracht Het gebruikelijke type afstudeeropdracht bij de ingenieursopleidingen. De engineeringsopdracht gaat uit van een functionele specificatie en leidt tot een product, prototype of dienst. De functionele specificatie is: onvolledig: het maken van eigen keuzen is noodzakelijk en onderzoeksaspecten zijn in het project aanwezig volledig: het maken eigen keuzen is onmogelijk, het project is vooral toepassingsgericht en mist belangrijke engineeringsaspecten Engineeringsprojecten kunnen tot onderzoeksactiviteiten leiden.

4 4 De toegepaste onderzoeksopdracht Dit type opdracht gaat uit van een onderzoek dat moet leiden tot een toepassing van de onderzoeksresultaten, meestal een product, een dienst of een procedure in het belang van de opdrachtgever. Toegepast onderzoek moet naast de haalbaarheidseisen en de aanwezigheid van keuzen, aan de volgende methodologische eisen voldoen: betrouwbaarheidseisen; validiteitseisen: herhaalbaarheids- en controleerbaarheidseisen. Toegepaste onderzoeksprojecten kunnen tot engineeringsactiviteiten leiden.

5 5 De combinatie-opdracht De combinatie-opdracht bestaat uit een aantal los geformuleerde deelopdrachten. Dit type opdracht kan zeker als de samenhang tussen de deelopdrachten ontbreekt leiden tot: een incoherent afstudeerverslag: versnippering van de inspanning en aandacht: verlaging van het totale niveau. Formuleer de opdracht zodanig dat zij tot een samenhangend project leidt.

6 6 Maatschappelijke eisen Vermijden van oninteressante opdrachten zonder maatschappelijke context; Respect tonen voor de inbreng van derden; Vermijden van specialistische opdrachten met (onbegrijpelijk) vakjargon; Vermijden van geheime opdrachten (uitzondering: militaire opdrachten, octrooiaanvraag).

7 7 Onderwijskundige eisen Dublin descriptoren: Het niveau van de internationale bacheloropleidingen (HBO en WO); HBO-I competenties: Het niveau van elke informatica-opleiding binnen het HBO; Rotterdams Onderwijsmodel: Het curriculum van alle HR-opleidingen; Examencie: Het curriculum van het instituut; Afstudeercie: Het afstudeerniveau van de student.

8 8 Individuele verwachtingen Zelden: directe materiële beloningen zoals geld en goederen; Meestal: immateriële beloningen zoals ervaring, relaties, uitbreiding portfolio en indirecte materiële beloningen zoals beëindiging studiekosten en verhoging inkomsten middels werk; Altijd: een bewijs van zelfstandigheid en professionaliteit voor zichzelf (de meesterproef ). Hoewel in teams samengewerkt mag worden, wordt de student alleen op individuele inbreng en verslaggeving beoordeeld.

9 9 Ongewenste opdrachten Voorkom een opdracht: zonder doelstelling (niet-afrekenbaar en daarom niet-beoordeelbaar); die leidt tot onbegrijpelijke resultaten of activiteiten (niet-beoordeelbaar); zonder keuzemogelijkheden (Dublin descriptoren); zonder onderzoeksaspecten (Dublin descriptoren); buiten het domein van de opleiding; die niet binnen 20 weken haalbaar is (module TIRAFS01).

10 10 Problematische opdrachten Vermijden van opdrachten: die onbegrijpelijk, dubbelzinnig of inconsistent geformuleerd zijn; die uit onsamenhangende deelopdrachten bestaan (combinatie-opdrachten); zonder randvoorwaarden of context (elke keuze is goed); die gedetailleerd- of overgespecificeerd zijn (keuzen ontbreken); herschrijven of debuggen van broncode zonder functionele documentatie. Re-engineering: onvoorspelbaar in planning en resultaat.

11 11 Opdrachten met voetangels Voorzichtig met opdrachten met: weinig onderzoeksaspecten (Dublin descriptoren); veel interfacing (harige opdrachten); veel dode tijd (bestellingen, afspraken); een magere functionele specificatie zonder context.

12 12 Analyse van de opdracht Bij de analyse van de engineerings- en onderzoeksopdrachten worden de volgende methoden aanbevolen: 1. Bepaal de State of the Art ; 2. Falsificeer de gewenste resultaten; 3. Operationaliseer de bijvoegelijke naamwoorden.

13 13 State of the Art Bij de analyse van elke opdracht moet aandacht besteedt aan de huidige stand van zaken, van technologie, of van kennis ( State of the Art ): 1. Bepaal het onderwerp en de terminologie; 2. Bepaal wat recent en relevant is; 3. Noteer de schrijvers, titels, uitgevers en andere verwijzingen. Er moet gebruik gemaakt worden van relevante en recente vakliteratuur. Beperk je daarbij niet tot hoe iets gedaan moet worden, maar besteed vooral aandacht aan wat er gedaan moet worden.

14 14 Falsificatie van het gewenste resultaat Meestal wordt een opdracht geformuleerd in termen van successen. Bij de analyse van de opdracht is het handig om criteria aan te geven op grond waarvan een opdracht als gefaald beschouwd moet worden. Niet-falsificeerbare opdrachtformuleringen zijn ongeschikt.

15 15 Operationalisatie van bijvoegelijke naamwoorden Bij het operationaliseren van de opdracht moeten kenmerkende begrippen in de onderzoeksvraag meetbaar gemaakt worden. Deze kenmerkende begrippen zijn meest bijvoegelijke naamwoorden, zoals de gebruiksvriendelijkheid, complexiteit, beschikbaarheid en verbeterd.... Begrippen die op een schaal uitgezet kunnen worden, worden variabelen genoemd. De eenheid die bij zo n variabele past, moet overeenkomen met de eenheid die bij vergelijkbare onderzoeken gebruikelijk zijn. Zoek daarom naar de gebruikelijke maatlatten (metrieken). Maak zoveel mogelijk gebruik standaarden (bijv. ISO-9126 voor kwaliteitsdefinities)

16 16 Context is noodzakelijk Elke opdracht bestaat uit een sequentie van keuzen. Deze keuzen moeten onderbouwd worden. De onderbouwing is gefundeerd op de context van de opdracht. Hoe meer maatschappelijke aspecten daarin meespelen, des te interessanter het project en het resultaat kan worden voor niet-specialisten.

17 17 Analyse van een engineeringsopdracht Analyseren van de functionaliteit; Voorbeeld haalbaarheidsanalyse; Voorbeeld volledigheidsanalyse; Voorbeeld consistentie-analyse; Anticiperen op het functionele testen (V-methode); Ontwerpmethoden (prototyping/waterval, individueel/team). Analyse van de testmethoden; Beschikbaarheid van literatuur en bronnen.

18 18 Voorbeeld haalbaarheidsanalyse Stel vragen van het volgende type: Welke risico s zitten aan de opdracht? Zijn er al vergelijkbare oplossingen? Is de opdracht te verdelen in afzonderlijke delen? Wat is er bekend over de architectuur? Welke hulpmiddelen en technieken zijn noodzakelijk?

19 19 Voorbeeld volledigheidsanalyse Er zijn geen methoden die in een vroeg stadium de volledigheid van willekeurige systemen sluitend kunnen aantonen. Wel zijn er strategieën, zoals prototyping en de functionele analyse m.b.v. een contextdiagram: interfaces interfaces SYSTEEM Systeemgrens

20 20 Voorbeeld volledigheidsanalyse (vervolg) Bepaal: de systeemgrenzen (in ruimte en tijd) en de interfaces; de functionaliteit van de interfaces (m.b.v. requirements, scenario s... ); de relevante kwaliteits- en beveiligingscriteria; de externe gegevensverzamelingen; het dynamisch gedrag van de interfaces.

21 21 Vervolg analyse (niet altijd haalbaar) Bepaal: de structurele specificaties van de interfaces; de interne gegevensverzamelingen; de processen en componenten in de blackbox; een geschikte architectuur. Onderzoek of prototyping mogelijk is om de volledigheid te analyseren.

22 22 Voorbeeld consistentie-analyse Zet de eisen en eigenschappen tegen elkaar uit. Mogelijkheden: functionele eisen functionele eisen; functionele eisen kwaliteitscriteria; beveiligingseisen kwaliteitscriteria;... Per cel wordt aangegeven welk effect (positief, negatief, conflicterend) verwacht kan worden.

23 23 Anticiperen op het functionele testen Is er sprake van een bestaande verzameling functionele testen en testgevallen? Zijn uit de functionele specificatie functionele testen en testgevallen af te leiden? Welke methoden voor het functionele testen zijn geschikt? Hoeveel tijd en hulpmiddelen moet daarvoor gereserveerd worden?

24 24 Ontwerpmethode Waterval, prototyping,...? Individuele aanpak of werken in een team? Welke ontwerpmethoden zijn geschikt of aanbevolen en hoeveel voorbereidings- en uitvoeringstijd moet daarvoor gereserveerd worden? Zijn in de functionaliteit prioriteiten aangegeven/noodzakelijk (MOSCOW) t.b.v. prototyping?

25 25 Analyse van de testmethoden Het valideren en verifiëren van het ontwerp is een belangrijk aspect van het afstuderen. Vooral het valideren van de functionaliteit van het ontwerp geeft diepgang aan het engineeringsproject, zeker als er geen andere onderzoeksaspecten in de opdracht aanwezig zijn. Daarom moet er relatief veel aandacht besteed worden aan de evaluatie van de methode / opstelling / gevallen / resultaten van het testen op betrouwbaarheid / selectiviteit / validiteit / herhaalbaarheid / effectiviteit / efficiëntie.

26 26 Analyse van een onderzoeksopdracht meta-eisen (validiteit, betrouwbaarheid, herhaalbaarheid) het formuleren van de opdracht analyse van onderzoeksdoel (wat?, waarom?) analyse van methodologie (hoe?, wanneer?, waar?, wie?, welke?)

27 27 Meta-eisen aan het onderzoek Validiteit: De mate waarin de onderzoeksgegevens overeenkomen met de realiteit; Betrouwbaarheid: De mate van overeenkomst tussen onderzoeksgegevens, die onder dezelfde condities gemeten zijn. Ongevoeligheid zijn voor toeval en andere verstoringen; Herhaalbaarheid: De mate van overeenkomst tussen onderzoeksgegevens wanneer hetzelfde onderzoek nogmaals wordt uitgevoerd. Herhaalbaarheid impliceert dat een onderzoek en de beschrijving daarvan, daarvoor geschikt moeten zijn.

28 28 Grafische weergave betrouwbaarheid en validiteit hoge betrouwbaarheid, lage validiteit lage betrouwbaarheid, hoge validiteit

29 29 Het formuleren van de onderzoeksopdracht Groningse methode (zuiver/maatschappelijk/toegepast onderzoek) Analyse van de onderzoeksvraag (operationaliseren en aanscherpen in deelvragen)

30 30 Groningse methode om de onderzoeksopdracht te formuleren Er is geen standaard manier om een onderzoeksvraag te formuleren. Maar bij de formulering van een toegepast onderzoeksopdracht kan de volgende methode (RUG) worden gebruikt: Ik onderzoek onderwerp, omdat ik wil weten vraag, teneinde doel, zodat belang.

31 31 Onderzoeksonderwerp: Ik onderzoek onderwerp, omdat ik wil weten vraag, teneinde doel, zodat belang. Het onderwerp wordt de titel van het onderzoek: Functioneel beheer in een educatieve omgeving. Belangrijk voor de keuze van het onderwerp is dat zij niet mag leiden tot een omvangrijk onderzoek. Bijvoorbeeld het onderwerp Functioneel beheer suggereert een breed onderzoek naar alle vormen van functioneel beheer. Het onderzoeksonderwerp bepaalt de titel van het verslag.

32 32 Onderzoeksvraag: Ik onderzoek onderwerp, omdat ik wil weten vraag, teneinde doel, zodat belang. De vraag is de onderzoeksvraag die door het onderzoek beantwoord moet worden, bijvoorbeeld: Welke wensen van de gebruikers zijn haalbaar binnen het kader van het functioneel beheer? De onderzoeksvraag wordt beantwoord in de conclusie.

33 33 Onderzoeksdoel: Ik onderzoek onderwerp, omdat ik wil weten vraag, teneinde doel, zodat belang. Het doel is dan vanuit maatschappelijke perspectief gedefinieerd (het bepalen van de grenzen van het functioneel beheer). Onderzoek zonder maatschappelijk doel (wetenschap om de wetenschap) is moeilijk te verkopen. Het onderzoeksdoel bepaalt de context en wordt gebruikt om keuzen in het hoofdverslag te onderbouwen. Het onderzoeksdoel levert vaak ook relevante perspectieven op (welke keuzen zijn echt belangrijk).

34 34 Onderzoeksbelang (toepassing): Ik onderzoek onderwerp, omdat ik wil weten vraag teneinde doel, zodat belang. Het belang is de toepassing voor het bedrijf: voorzieningen treffen die voor gebruikers noodzakelijk zijn om het toetssysteem in de electronische leeromgeving te gebruiken. Het onderzoeksbelang is het concrete belang voor de opdrachtgever.

35 35 Operationaliseren van de onderzoeksvraag Verdeel de vraag in variabelen (zie het operationaliseren bijvoegelijke naamwoorden). Stel bij elke variabele de vraag hoe zij gemeten moet worden. De onderzoeksvraag wordt op deze wijze verdeeld in deelvragen: Voorbeeld: Welke wensen van de gebruikers zijn haalbaar binnen het kader van het functioneel beheer? Deelvragen: Welke type wensen zijn er?, Wie vallen onder gebruikers?, Hoe wordt haalbaarheid gemeten?, Wat is het kader van het functionele beheer?... Niet elke deelvraag is zinvol, maar deze systematiek kan wel een verbeterde en aangescherpte onderzoeksvraag opleveren.

36 36 Het opstellen van een onderzoekshypothese Een onderzoeksopdracht waarbij iets (causaal) verklaard moet worden, wordt vaak geformuleerd in de vorm van een nul-hypothese, een beschrijving van de theoretische verklaring met onafhankelijke en afhankelijke variabelen: <onafhankelijke variabele> bepaalt <afhankelijke variabele>... De onderzoeksinspanning zal vooral gericht zijn op het falsificeren van de nul-hypothese. Het falsificeren van een nul-hypothese/theoretische verklaring is vergelijkbaar met het zoeken van fouten in programmatuur, een werkwijze waarmee wel de aanwezigheid maar niet de afwezigheid van fouten aangetoond kan worden.

37 37 Analyse van de onderzoeksmethoden Onderzoeksmethoden moeten goed gepland en voorbereid worden, zeker als zij (om de validiteit te verbeteren) gecombineerd of (om de betrouwbaarheid te verhogen) herhaald moeten worden. Onderzoeksmethoden: interviews; enquêtes; observaties; experimenten;... Let op de wettelijke- en ethische kaders die gesteld worden, zoals de Wet Bescherming Privacy (WPB), de toestemming van de betrokkenen en de daaruit volgende afspraken zoals het niet-publiceren of vernietigen van gevoelige gegevens.

38 38 Het te verwachten onderzoeksresultaat Er zijn soms onderzoeken met een verborgen agenda, maar meestal worden onderzoeksopdrachten door integere opdrachtgevers verstrekt. De wijze waarop een onderzoek wordt uitgevoerd, is belangrijker dan de wenselijkheid van het resultaat. Een onderzoek met een negatief resultaat kan toch zeer waardevol zijn voor de opdrachtgever.

39 39 De organisatie en procedures rond het mandaat Actoren: eerste- en tweede docent, afstudeercoördinator; Deadlines en vakantieperioden; Oriënteren op de afstudeeropdracht; Procedure Toestemming opdracht ; Werkwijze Zoeken opdracht ; Planning, haalbaarheid, terugkoppelingen, fiattering.

40 40 De eerste docent Dit is de docent die de student tijdens het afstuderen vanuit school begeleidt. Deze docent dient de afstudeeropdracht en het plan van aanpak goed te keuren en het afstudeerverslag van te voren te controleren op geschiktheid voor een definitieve beoordeling. Tijdens het afstuderen kan de student bij deze docent terecht met vragen over de opdrachtformulering, de onderzoeksmethodologie, de organisatie en de procedures rond het afstuderen, de indeling en vorm van het verslag en de geschiktheid van de bijlagen als bewijsmateriaal. De eerste docent is tevens voorzitter van de afstudeercommissie.

41 41 De tweede docent De tweede docent is het verplichte tweede lid van de afstudeercommissie en is samen met de eerste docent verantwoordelijk voor het beoordelingsresultaat. Bij langdurige ontstentenis van de eerste docent neemt de tweede docent de operationele taken van de eerste docent over en zal de afstudeercoördinator verzoeken om de afstudeercommissie volledig te maken.

42 42 De afstudeercoördinator De afstudeercoördinator geeft in de voorbereidende fase van het afstuderen voorlichting over de afstudeerprocedures en potentiële afstudeerprojecten, onderhoudt de contacten met geselecteerde bedrijven en is verantwoordelijk voor de administratie rond het afstuderen. Onder de verantwoordelijkheid van de afstudeercoördinator worden de eerste en de tweede docent aan de student toegewezen. De afstudeercoördinator waarschuwt de student en de eerste docent bij overschrijding van de 20 weken tijdslimiet en waarschuwt de examencommissie bij overschrijding van de 26 weken tijdslimiet.

43 43 Deadlines en vakantieperioden Een afstudeerproject moet normaal binnen 20 weken uitgevoerd worden in het laatste semester van de opleiding. In dat geval zijn er nog 6 weken over voor uitloop. Deze uitloop kan gebruikt worden voor reparatiewerk bij een beoordeling met een zwak resultaat. Na 26 weken wordt het afstudeerproject niet meer beoordeeld en moet een nieuwe afstudeeropdracht uigevoerd worden. Opleidingen kunnen jaarlijks een periode bepalen waarin geen mandaat meer geaccepteerd wordt. Tijdens de vakanties worden geen afstudeercommissiezittingen gehouden.

44 44 Oriënteren op de afstudeeropdracht Welke persoonlijke leerdoelen heeft de student voor ogen? In welk toepassingsgebied wil de student ervaring opdoen? Naar welk type bedrijf, instelling of branche gaat de voorkeur uit? Wat voor soort opdracht wil de student uitvoeren? Welke wensen heeft de student ten aanzien van de begeleiding vanuit het bedrijf en vanuit de opleiding?

45 45 Procedure Toestemming opdracht 1. De student dient van SLC-docent toestemming te krijgen om te mogen gaan afstuderen; 2. De student zoekt een bedrijf en beschrijft de opdrachtformulering en levert deze in bij de afstudeercoördinator 3. De afstudeercoördinator bepaalt of het bedrijf geschikt is en bepaalt in overleg met de student de eerste docent en de tweede docent; 4. De eerste en tweede docent geven toestemming in gezamenlijk overleg voor de afstudeeropdracht en daarmee ligt het afstudeermandaat voor de student vast; 5. De eerste docent bespreekt het afstudeermandaat (inclusief de gewenste aanscherpingen) met de student.

46 46 Werkwijze Zoeken opdracht Het laatste halfjaar van de opleiding is bestemd voor het uitvoeren van de afstudeeropdracht. De student solliciteert zelf bij een bedrijf of instelling naar een geschikte afstudeeropdracht. Voorafgaande aan de keuze voor een bedrijf of instelling, wordt door de afstudeercoördinator een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd. Aankondiging van de plaats en tijd van deze voorlichtingsbijeenkomst geschiedt door middel van HINT van de Hogeschool Rotterdam. Tijdens deze voorlichtingsbijeenkomst worden specifieke zaken toegelicht voor de studenten die gaan afstuderen, zoals het vinden van een afstudeeropdracht, de goedkeuringsprocedure voor een opdracht, belangrijke formulieren, de organisatie rond het afstuderen en de begeleiding.

47 47 Planning Haalbaarheid qua tijd, hulpmiddelen en kosten Terugkoppeling (begeleidende docent en opdrachtgever) Fiattering van het mandaat en randvoorwaarden

48 48 Haalbaarheid en beschikbaarheidsproblemen Deadlines, vakanties, wachttijden, kalenders, werktijden; Budgetten, aanschaf hulpmiddelen, bestel- en levertijden; Plannen van activiteiten en mijlpalen.

49 49 Afspraken maken over de terugkoppeling Samenkomsten (mijlpalen en/of periodiek, plaats); Tussenresultaten (verslagcomponenten, bijlagen); Bereikbaarheid.

50 50 Dublin descriptoren Kennis en inzicht: Heeft aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet onderwijs en dit wordt overtroffen; functioneert doorgaans op een niveau waarop met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is; Toepassen kennis en inzicht: Is in staat om zijn/haar kennis en inzicht op dusdanige wijze toe te passen, dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied; Oordeelsvorming: Is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaalmaatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten; Communicatie: Is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op publiek bestaande uit specialisten of niet-specialisten; Leervaardigheden: Bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan.

51 51 Domeinbeschrijving van de Life cycle fasen (HBO-I) Analyseren: Analyseren van processen, producten en informatiestromen in hun onderlinge samenhang en de context van de omgeving, en opstellen van functionele specificaties; Adviseren: Formuleren van een onderbouwd advies voor de herinrichting van processen en/of informatiestromen en voor een nieuw te ontwikkelen of aan te schaffen ict-systeem op basis van een analyse en in overleg met stakeholders. Daarbij aspecten als financiën, tijd, organisatie(verandering), haalbaarheid en risico s en mogelijkheden voor outsourcing betrekken; Ontwerpen: Ontwerpen van een ict-systeem op basis van specificaties, in samenhang met een analyse en binnen de gestelde kaders voor kwaliteit, testen, beveiliging, doorlooptijd, budget en exploitatie en beheer; Realiseren: Bouwen van een ict-systeem op basis van een functioneel en technisch ontwerp en binnen de gestelde kaders voor kwaliteit, testen, beveiliging, doorlooptijd, budget en exploitatie en beheer; Beheren: Vormgeven van exploitatie en beheer van ict-systemen en zorg dragen voor invoeren, testen, integreren en inbedrijfstellen van een nieuw(e release van een) ict-systeem. Verlenen van diensten die zijn overeengekomen (in een Service Level Agreement) binnen gestelde kaders voor kwaliteit en financiën. In samenhang met ontwerp en realisatie zorgen voor het onderhoud van ict-systemen.

52 52 Domeinbeschrijving van de Ict-architectuurlagen (HBO-I) Gebruikersinteractie: Gebruikersinteractie als architectuurlaag heeft betrekking op die aspecten van ict-systemen waarin de interactie van en over het ict-systeem met de (eind)gebruiker centraal staat; Bedrijfsprocessen: De architectuurlaag bedrijfsprocessen heeft betrekking op aspecten van ictsystemen die de bedrijfsvoering ondersteunen. Daarbij gaat het om de functionaliteit van het systeem als geheel (geautomatiseerde en niet geautomatiseerde delen) bezien vanuit de context van de te realiseren bedrijfsdoelen; Software: De beroepstaken in deze laag zijn gericht op het ontwikkelen van (applicatie) software. Ter verduidelijking: in deze architectuurlaag heeft beheer betrekking op beheertaken die onderdeel zijn van de ontwikkeling (en aanpassing) van software. Beheer in de betekenis van exploitatie speelt zich af in de architectuurlaag infrastructuur. Infrastructuur: De architectuurlaag infrastructuur omvat het aspect van een ict-systeem dat als dienst kan functioneren. Naast de traditionele hardware-infrastructuur gaat het daarbij nadrukkelijk ook (steeds meer) om een softwareinfrastructuur; Hardware interfacing: Hardware interfacing is de architectuurlaag waar het domein van de Bachelor of ICT het domein van de elektrotechnicus het dichtst benadert.

53 53 Domeinbeschrijving van het Beheersingsniveau (HBO-I) 1. Zelfstandigheid: heeft een bereik van uitvoeren van instructies tot maken van persoonlijke keuze ; 2. Gedrag: representeert het waarneembare resultaat van een houding en heeft een bereik van het vermogen om toe te passen tot het vermogen om te doorgronden ; 3. Context: heeft een bereik van gestructureerde voorspelbare situaties tot onvoorspelbare ongestructureerde situaties.

54 54 Opleidingsdomein Technische Informatica analyse advies ontwerp realisatie beheer gebruikersinteractie bedrijfsprocessen software infrastructuur hardware interfacing

55 55 Bachelor of Information and Communication Technology Bachelor of Information and Communication Technology (Nederlandse afkorting: B ICT; internationale afkortingen: BIT, BInfTech, BInfoTech of B.ICT) is een hbo-bachelorgraad in Nederland in kader van het Bachelor-Masterstelsel. De internationaal erkende graad geeft aan dat men een opleiding heeft afgerond aan een hogeschool in de richting van de opleidingen op het gebied van de Informatie- en Communicatietechnologie (ICT). Deze opleidingen omvatten de basisbeginselen omtrent softwareontwikkeling en programmeren, databases, netwerkinfrastructuur, datacommunicatie en multimediaontwerp. De studenten kunnen zich hebben gespecialiseerd in richtingen als Technische Informatica, Information Engineering, Bedrijfskundige Informatica en Informatica. De bachelorgraad is equivalent aan de oude Nederlandse titel ingenieur (ing.). Deze graad mag men achter zijn of haar naam plaatsen, b.v. T. Zijwaards, B ICT. Bron: of Information and Communication Technology

Het opstellen van het afstudeerverslag

Het opstellen van het afstudeerverslag 1 Het opstellen van het afstudeerverslag Cursusoverzicht: Het doel van en eisen aan het afstudeerverslag; De componenten van het afstudeerverslag; Het gebruik van de L A T E X-template; Planning en organisatie

Nadere informatie

Toetsplan Bacheloropleiding Informatiekunde 2014-2015

Toetsplan Bacheloropleiding Informatiekunde 2014-2015 Toetsplan Bacheloropleiding 2014-2015 BA 1 IK Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 7 collegewekeweken 3 toetsweken 7 college- 2 blok 1 weken blok 2 weken blok 3 toetsweken blok 4 opdrachten schr. tent. schr. tent.

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

BA 1 NTC Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 vaktitel vakcode 7 collegewekeweken. tentamen. schriftelijk. schriftelijk. tentamen. tentamen.

BA 1 NTC Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 vaktitel vakcode 7 collegewekeweken. tentamen. schriftelijk. schriftelijk. tentamen. tentamen. BIJLAGE 1 Toetsplan Bacheloropleiding Nederlandse Taal en Cultuur 2014-2015 BA 1 NTC Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 7 collegewekeweken 3 toetsweken 7 college- blok 1 weken blok 2 weken blok 3 Academisch schrijven

Nadere informatie

De opleiding Informatica werkt met de domeinbeschrijving Bachelor of ICT van de stichting HBO-i 1

De opleiding Informatica werkt met de domeinbeschrijving Bachelor of ICT van de stichting HBO-i 1 Bijlage A Competenties van de opleiding Na voltooiing van de opleiding moet de student als beroepsbeoefenaar zelfstandig en met kritische instelling kunnen werken en beschikt de student over de volgende

Nadere informatie

JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2. (her)toetsing Griekse grammatica en

JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2. (her)toetsing Griekse grammatica en BIJLAGE 1 Toetsplan Bacheloropleiding Taal en Cultuur 2014-2015 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 week 1-7 colleges week 8/9/10, 20 week 11-16, 19 colleges week 21/22, 30 Griekse grammatica en LQG010P05

Nadere informatie

Beoordelen van afstudeerprojecten bij de opleiding Technische Informatica

Beoordelen van afstudeerprojecten bij de opleiding Technische Informatica Beoordelen van afstudeerprojecten bij de opleiding Technische Informatica Objectieve- en subjectieve criteria Beoordelingen van afstudeerprojecten zijn deels objectief, deels subjectief. Objectieve criteria

Nadere informatie

Programma van toetsing

Programma van toetsing Programma van toetsing Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we ons programma van toetsing ontworpen. Het programma van toetsing is gevarieerd en bevat naast kennistoetsen en beoordelingen

Nadere informatie

Competentie niveaus HHS TIS opleiding Werktuigbouwkunde

Competentie niveaus HHS TIS opleiding Werktuigbouwkunde Competentie niveaus HHS TIS opleiding Werktuigbouwkunde 1. BoE domeincompetentie Analyseren (minimaal niveau eind major W: 3) (toelichting: deze omschrijving komt uit de Bachelor of Engineering (BoE))

Nadere informatie

Toetsplan Bacheloropleiding Kunsten, Cultuur en Media 2014-2015

Toetsplan Bacheloropleiding Kunsten, Cultuur en Media 2014-2015 Toetsplan Bacheloropleiding Kunsten, Cultuur en Media 2014-2015 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 titel code week 1-7 colleges Introduction to Audiovisual Culture continue toetsing, wekelijks verschillende

Nadere informatie

Programma van toetsing

Programma van toetsing Programma van toetsing Programma van toetsing Versie 1.1 Con Amore B.V. Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we een nieuw programma van toetsing ontworpen. We zijn afgestapt van

Nadere informatie

Toetsplan Bachelor CIW 2014-2015

Toetsplan Bachelor CIW 2014-2015 Toetsplan Bachelor CIW 2014-2015 BA 1 CIW Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 7 collegewekeweken blok 1 weken blok 2 weken blok 3 3 toetsweken 7 college- hertoetsweek 2 toetsweken 7 college- hertoetsweek 2 toetsweken

Nadere informatie

Wie doet wat? 30-5-2013. Gebruik en beheer van applicaties. Een kader VHIC VHIC. Pagina 1. Pagina 2

Wie doet wat? 30-5-2013. Gebruik en beheer van applicaties. Een kader VHIC VHIC. Pagina 1. Pagina 2 Gebruik en beheer van applicaties Wie doet wat? Pagina 1 Een kader Pagina 2 Bron: daanrijsenbrij, Elementaire bedrijfsinformatica 1 Functioneel beheer Applicaties worden gebruikt door de gebruikersorganisatie.

Nadere informatie

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Vastgesteld door de Examencommissie CoH, clustercommissie Filosofie op 1-2-2019 Scriptiereglement

Nadere informatie

Beoordelingscriteria afstudeervoorstel en voorstel ervaringsstage (opleiding Informatica Breda)

Beoordelingscriteria afstudeervoorstel en voorstel ervaringsstage (opleiding Informatica Breda) Beoordelingscriteria afstudeervoorstel en voorstel ervaringsstage (opleiding Informatica Breda) 1 Inleiding In deze notitie staan de criteria en indicatoren die de opleiding Informatica van Avans in Breda

Nadere informatie

BOKS HBO-ICT NIOC 2013 5 APRIL 2013 MISCHA BECKERS

BOKS HBO-ICT NIOC 2013 5 APRIL 2013 MISCHA BECKERS BOKS HBO-ICT NIOC 2013 5 APRIL 2013 MISCHA BECKERS INHOUD Body of knowledge and skills (BoKS) HBO-i domeinbeschrijving Curriculumontwikkeling 3 BODY OF KNOWLEDGE AND SKILLS verantwoording veel hogescholen

Nadere informatie

Algemene competenties

Algemene competenties Bijlage A Competenties van de opleiding Na voltooiing van de opleiding moet de student als beroepsbeoefenaar zelfstandig en met kritische instelling kunnen werken en beschikt de student over de volgende

Nadere informatie

Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek.

Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek. Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek. In de BEROEPSCOMPETENTIES CIVIELE TECHNIEK 1 2, zijn de specifieke beroepscompetenties geformuleerd overeenkomstig de indeling van het beroepenveld.

Nadere informatie

MINOR SOFTWARE KWALITEIT EN TESTEN. 15 mei 2019 Maurice van Haperen

MINOR SOFTWARE KWALITEIT EN TESTEN. 15 mei 2019 Maurice van Haperen MINOR SOFTWARE KWALITEIT EN TESTEN 15 mei 2019 Maurice van Haperen Agenda Introductie Aanleiding, ontwikkeltraject Programma en toetsing Ervaringen Hoe verder Discussie / vragen en (eventueel) een bijdrage

Nadere informatie

Hogeschool van Amsterdam opleiding IAM/CMD. Beoordelingsformulier afstudeerproject Ondertekening. handtekening. Student Studentnr:

Hogeschool van Amsterdam opleiding IAM/CMD. Beoordelingsformulier afstudeerproject Ondertekening. handtekening. Student Studentnr: Beoordelingsformulier afstudeerproject 2011-12 Ondertekening naam handtekening Student Studentnr: Afstudeerdocent Tweede lezer Externe deskundige Organisatie: Datum Toelichting Het afstudeerproject bestaat

Nadere informatie

Studiehandleiding Ba-scriptie Kunsten, Cultuur en Media

Studiehandleiding Ba-scriptie Kunsten, Cultuur en Media Studiehandleiding Ba-scriptie Kunsten, Cultuur en Media Titel: Ba-scriptie Kunsten, Cultuur en Media Vakcode: LWX999B10 Opleiding: Kunsten, Cultuur en Media Studiefase: Bachelor 3 e jaar/ KCM Major Periode:

Nadere informatie

Ontwikkelaar ICT. Context. Doel

Ontwikkelaar ICT. Context. Doel Ontwikkelaar ICT Doel Ontwikkelen en ontwerpen van ICT-producten, binnen overeen te komen dan wel in een projectplan vastgelegde afspraken ten aanzien van tijd, budget en kwaliteit, opdat overeenkomstig

Nadere informatie

Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen

Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen 22 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordeling van het bijzonder kenmerk ondernemen 5 2.1 Uitgangspunten voor de beoordeling van het bijzonder

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

BEOORDELINGSFORMULIER

BEOORDELINGSFORMULIER Faculteit Geesteswetenschappen Versie maart 2015 BEOORDELINGSFORMULIER MASTER SCRIPTIES Eerste en tweede beoordelaar vullen het beoordelingsformulier onafhankelijk van elkaar in. Het eindcijfer wordt in

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Feedforward en beoordeling Afstudeeronderzoek eindfase studiejaar 2014-2015 VT-DT Feedforwardformulier afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Leren van een assessment. Workshop IVG Scholingsdag Toetsing Eric Entken en Titia van Eijndhoven 12 november 2012

Leren van een assessment. Workshop IVG Scholingsdag Toetsing Eric Entken en Titia van Eijndhoven 12 november 2012 Leren van een assessment Workshop IVG Scholingsdag Toetsing Eric Entken en Titia van Eijndhoven 12 november 2012 Doelstelling Hoe kun je de kwaliteit van jouw beoordeling en feedback verbeteren bij een

Nadere informatie

Niveau 1 Competenties uit het curriculum HBO Werktuigbouwkunde (aan de Haagse Hogeschool)

Niveau 1 Competenties uit het curriculum HBO Werktuigbouwkunde (aan de Haagse Hogeschool) Niveau 1 Competenties uit het curriculum HBO Werktuigbouwkunde (aan de Haagse Hogeschool) 1. Analyseren: Behaald 1 2 Ontwerpen: Behaald 2 3 Realiseren: Behaald 3 4 Beheren: Onbehaald 4 5 Managen: Onbehaald

Nadere informatie

Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP

Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP Versie 1.0 Wouter van Kuipers 7 7 2008 1 Inhoud 1 Inhoud... 2 2 Inleiding... 2 3 Probleemgebied... 3 3.1 Doelstelling...

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis

Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis Afgestudeerden van de opleiding hebben de onderstaande eindkwalificaties bereikt: I. Kennis Basiskennis en inzicht: 1. kennis van en inzicht in het

Nadere informatie

UML. From weblog http://dsnippert.wordpress.com. Dennis Snippert

UML. From weblog http://dsnippert.wordpress.com. Dennis Snippert UML From weblog http://dsnippert.wordpress.com Naam: Dennis Snippert Inhoudsopgave 1. Wat is Uml?... 3 2. UML diagrammen... 4 3. Uitleg diagrammen... 5 3.1. Usecase diagram:... 5 3.2. Class diagram:...

Nadere informatie

Informatiekunde FACULTEIT DER LETTEREN ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) Deel B: Bacheloropleiding. voor het studiejaar 2015-2016.

Informatiekunde FACULTEIT DER LETTEREN ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) Deel B: Bacheloropleiding. voor het studiejaar 2015-2016. FACULTEIT DER LETTEREN ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) Deel B: Bacheloropleiding Informatiekunde voor het studiejaar 2015-2016 Inhoud: 1 Algemene bepalingen 2 Vooropleiding 3 Inhoud en inrichting van

Nadere informatie

Domeinbeschrijving Bachelor of ICT. Duurzaam & ICT 30 januari 2014. Jan Dirk Schagen Bestuurslid HBO-I

Domeinbeschrijving Bachelor of ICT. Duurzaam & ICT 30 januari 2014. Jan Dirk Schagen Bestuurslid HBO-I Domeinbeschrijving Bachelor of ICT Duurzaam & ICT 30 januari 2014 Jan Dirk Schagen Bestuurslid HBO-I Sneak Preview: domeinbeschrijving Bachelor of ICT 3.0 Jan Dirk Schagen is bestuurslid van de HBO-I stichting,

Nadere informatie

PRESENTATIE 2P6. Een recept voor Sterrenregen Hans Nottet hogeschooldocent en voorzitter Honourscommissie bij ILC-FNT

PRESENTATIE 2P6. Een recept voor Sterrenregen Hans Nottet hogeschooldocent en voorzitter Honourscommissie bij ILC-FNT PRESENTATIE 2P6 Een recept voor Sterrenregen Hans Nottet hogeschooldocent en voorzitter Honourscommissie bij ILC-FNT We gaan toch niet echt stempelen? Steven Nijhuis onderzoeker bij het lectoraat Vernieuwing

Nadere informatie

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren Competenties Luuk van Paridon Overzicht waar ik nu sta: Afbeelding 1: Spinnenweb competenties De groene lijn geeft aan welke competenties ik tot nu toe behaald heb (zie Afbeelding 1). De competenties die

Nadere informatie

Socio-technisch systemen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1

Socio-technisch systemen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1 Socio-technisch systemen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1 Systeem categoriën Technische op computer gesteunde systemen Systemen die HW en SW bevatten, maar waar

Nadere informatie

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel Het meten van het effect van leren en ontwikkelen is een belangrijk thema bij onze klanten. Organisaties willen de toegevoegde waarde van leren weten en verwachten een professionele aanpak van de afdeling

Nadere informatie

Overzicht van taken en competenties. Demandmanager-rol

Overzicht van taken en competenties. Demandmanager-rol Overzicht van taken en competenties Demandmanager-rol Inhoudsopgave 1 Taakomschrijving... 2 1.1 AA-1 Goedkeuren/beoordelen opdracht, verzoek, e.d.... 2 1.2 AA-7 Evalueren opdracht... 2 1.3 CA-1 Onderhouden

Nadere informatie

Deel B: Bacheloropleiding Nederlandse Taal en Cultuur voor het studiejaar 2015-2016 Inhoud:

Deel B: Bacheloropleiding Nederlandse Taal en Cultuur voor het studiejaar 2015-2016 Inhoud: FACULTEIT DER LETTEREN ONDERWIJS- EN EAMENREGELING (OER) Deel B: Bacheloropleiding Nederlandse Taal en Cultuur voor het studiejaar 2015-2016 Inhoud: 1 Algemene bepalingen 2 Vooropleiding 3 Inhoud en inrichting

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten Versie 1.0/ november 2016 1 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie

Nadere informatie

Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen. Master Innovation & Leadership in Education

Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen. Master Innovation & Leadership in Education Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen Master Innovation & Leadership in Education Leerdoelen Aan het eind van deze lesdag heb je: Kennis van de dataverzamelingsmethodes vragenlijstonderzoek,

Nadere informatie

PAPER IMPLEMENTATIE ICT INFRASTRUCTURE PROJECT 3

PAPER IMPLEMENTATIE ICT INFRASTRUCTURE PROJECT 3 INSTITUTE OF MANAGEMENT & INFORMATION TECHNOLOGY R E A D E R PAPER IMPLEMENTATIE ICT INFRASTRUCTURE PROJECT 3 MODEL STRUCTUUR EN INDELING VAN DE ITP3 PAPER VERSIE 3.0 PARAMARIBO 21 OKTOBER 2016 BY MCT

Nadere informatie

Medewerker administratieve processen en systemen

Medewerker administratieve processen en systemen processen en systemen Doel Voorbereiden, analyseren, ontwerpen, ontwikkelen, beheren en evalueren van procedures en inrichting van het administratieve proces en interne controles, rekening houdend met

Nadere informatie

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19 Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18 In de startblokken 19 STAP 1 Van interesse tot brainstormen over het onderwerp 29 Beschrijvende

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren Maart 2015 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 2 December 2014 Yannick Verschueren

Nadere informatie

ONDERZOEK ALS ONDERDEEL VAN HET ONTWERPEN VAN TECHNISCHE INNOVATIES. Inge Oskam i.f.oskam@hva.nl Rutger de Vries r.de.vries3@hva.

ONDERZOEK ALS ONDERDEEL VAN HET ONTWERPEN VAN TECHNISCHE INNOVATIES. Inge Oskam i.f.oskam@hva.nl Rutger de Vries r.de.vries3@hva. ONDERZOEK ALS ONDERDEEL VAN HET ONTWERPEN VAN TECHNISCHE INNOVATIES Inge Oskam i.f.oskam@hva.nl Rutger de Vries r.de.vries3@hva.nl 1 CONTENT Ontwerpen van technische innovaties Het innovatielab Cases Discussie

Nadere informatie

a. Wat wordt verstaan onder V&V? b. Uit welke kernactiviteiten bestaat V&V? c. Noem enkele voor- en nadelen van inspecties. d. Idem voor testen.

a. Wat wordt verstaan onder V&V? b. Uit welke kernactiviteiten bestaat V&V? c. Noem enkele voor- en nadelen van inspecties. d. Idem voor testen. Eindtoets T07351 Software engineering Een eindtoets staat in het algemeen model voor het tentamen van de betreffende cursus. Aangezien deze cursus een mondeling tentamen heeft, bevat deze eindtoets slechts

Nadere informatie

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept

Nadere informatie

Sturende begeleiding. Bekend Eenvoudig Monodisciplinair In schoolsituatie. Begeleiding indien nodig

Sturende begeleiding. Bekend Eenvoudig Monodisciplinair In schoolsituatie. Begeleiding indien nodig Opdracht 4 Competenties Nu je bijna halverwege je opleiding bent, ga je na hoe het staat met de competenties 1 waarvoor je opgeleid wordt. Onder competentie verstaan we een combinatie van vaardigheid,

Nadere informatie

Kwaliteitsbewaking en testen in ICT beheerorganisaties

Kwaliteitsbewaking en testen in ICT beheerorganisaties DKTP Informatie Technologie Veembroederhof 1 1019 HD Amsterdam Telefoon 020 427 52 21 Kwaliteitsbewaking en testen in ICT beheerorganisaties Voor de meeste projectgroepen die software ontwikkelen vormt

Nadere informatie

Modulewijzer Media en Onderzoek CDM jaar 4 CDMMEO Herfst / winter 2010 / 2011. Media en onderzoek

Modulewijzer Media en Onderzoek CDM jaar 4 CDMMEO Herfst / winter 2010 / 2011. Media en onderzoek Modulewijzer Media en Onderzoek CDM jaar 4 CDMMEO Herfst / winter 2010 / 2011 Media en onderzoek Module beschrijving Moduelecode MEDMEO01-2 CP 2 Belasting 56 klokuren Looptijd 20 weken, twee kwartalen

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren November 2014 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 1 Inhoudstafel 1 Introductie 3 1.1

Nadere informatie

De ontwikkeling van een gebouwbeheersysteem

De ontwikkeling van een gebouwbeheersysteem De ontwikkeling van een gebouwbeheersysteem Een afstudeeropdracht elektrotechniek Auteurs: R. Hulzebos S.H. de Lange Opleiding: Hanzehogeschool faculteit techniek De ontwikkeling van een gebouwbeheersysteem

Nadere informatie

Wanneer is onderzoek goed: de kwaliteitscriteria

Wanneer is onderzoek goed: de kwaliteitscriteria Management, finance en recht Wanneer is onderzoek goed: de kwaliteitscriteria De verwarring voorbij Naar hernieuwd zelfvertrouwen Congres Praktijkgericht onderzoek in het HBO Amersfoort, 11 december 2012

Nadere informatie

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Competentieprofiel Instituut voor Interactieve Media Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Aangepast in maart 2009 Inleiding De opleiding Interactieve Media

Nadere informatie

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen, 2014-2015

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen, 2014-2015 DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling bestaat uit

Nadere informatie

Functieprofiel: Medewerker Audiovisuele Technieken Functiecode: 0706

Functieprofiel: Medewerker Audiovisuele Technieken Functiecode: 0706 Functieprofiel: Medewerker Audiovisuele Technieken Functiecode: 0706 Doel Vervaardigen en bewerken van (audio)visuele opnamen, afbeeldingen en/of documenten, dan wel in bedrijf stellen en houden van audiovisuele

Nadere informatie

Eibert Dijkgraaf Kijk verder dan je test neus lang is: Life Cycle Testing Scan Voorjaarsevent Testnet: 30 juni 2008

Eibert Dijkgraaf Kijk verder dan je test neus lang is: Life Cycle Testing Scan Voorjaarsevent Testnet: 30 juni 2008 Titel, samenvatting en biografie Eibert Dijkgraaf Kijk verder dan je test neus lang is: Life Cycle Testing Scan Voorjaarsevent Testnet: 30 juni 2008 Samenvatting: Eibert Dijkgraaf (testconsultant Test

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Algemene competenties

Algemene competenties Bijlage A Competenties van de opleiding Na voltooiing van de opleiding moet de student als beroepsbeoefenaar zelfstandig en met kritische instelling kunnen werken en beschikt de student over de volgende

Nadere informatie

RUM. requirements Management. SPIder session Project. driven by requirements 25th april. Risk assessed User

RUM. requirements Management. SPIder session Project. driven by requirements 25th april. Risk assessed User RUM Risk assessed User requirements Management - SPIder session Project driven by requirements 25th april Copyright 2006 ps_testware - Gijs Kuiper Risk assessed User requirement Management Personalia Gijs

Nadere informatie

Kerntaak 1: Ontwerpen van de applicatie, (cross)media-uiting of game

Kerntaak 1: Ontwerpen van de applicatie, (cross)media-uiting of game Kerntaak 1: Ontwerpen van de applicatie, (cross)media-uiting of game Werkproces 1.1: Stelt de vraag en/of informatiebehoefte vast De gamedeveloper overlegt met het ontwikkelteam om de technische realisatie

Nadere informatie

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE ICT FUNCTIONEEL (INFORMATIE) BEHEERDER VERSIE 1 MEI 2012

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE ICT FUNCTIONEEL (INFORMATIE) BEHEERDER VERSIE 1 MEI 2012 Functioneel (informatie) beheerder Doel Zorgdragen voor het inrichten, aanpassen, vernieuwen en onderhouden van de informatievoorziening (processen, procedures en/of systemen), passend binnen het informatiebeleid

Nadere informatie

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Spaanse taal en cultuur, 2014-2015

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Spaanse taal en cultuur, 2014-2015 DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Spaanse taal en cultuur, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling bestaat uit deel

Nadere informatie

Informatiemanagement, -processen en -implementaties

Informatiemanagement, -processen en -implementaties Informatiemanagement, -processen en -implementaties Spelsimulatie en Organisatieverandering imvalues Presentatie Inhoud Introductie Spelsimulatie Aanpak Toepassing Meer informatie Introductie imvalues

Nadere informatie

BEOORDELINGSFORMULIER STAGES BACHELOR NIVEAU 3

BEOORDELINGSFORMULIER STAGES BACHELOR NIVEAU 3 Faculteit Geesteswetenschappen BEOORDELINGSFORMULIER STAGES BACHELOR NIVEAU 3 Onderstaand formulier betreft de beoordeling van het stageverslag en het onderzoeksverslag. Deze wordt door de begeleidende

Nadere informatie

Stichting NIOC en de NIOC kennisbank

Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Stichting NIOC Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Stichting NIOC (www.nioc.nl) stelt zich conform zijn statuten tot doel: het realiseren van congressen over informatica onderwijs en voorts al hetgeen

Nadere informatie

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen Pre-Academisch Onderwijs Ontwikkelingslijnen en leerdoelen LEERDOELEN PER ONTWIKKELINGSLIJN Ontwikkelingslijn 1: De leerling ontwikkelt een wetenschappelijke houding 1.1 De leerling ontwikkelt een kritische

Nadere informatie

FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN REGELS VOOR HET SCHRIJVEN EN BEOORDELEN VAN BACHELORSCRIPTIES BIJ KUNST- EN CULTUURWETENSCHAPPEN (tot 1 september 2015 geldt dit reglement ook voor de BA Religiewetenschappen)

Nadere informatie

Applicatie Architectuur en ICT-Infrastructuur

Applicatie Architectuur en ICT-Infrastructuur Applicatie Architectuur en ICT-Infrastructuur ISBN 978 90 72446 17 6 2010 Uitgeverij Het Glazen Oog Over de uitgave van dit document 2 Deze uitgave Dit document is een digitale versie van een hoofdstuk

Nadere informatie

BIJLAGE 1: BEOORDELINGSFORMULIER PLAN VAN AANPAK

BIJLAGE 1: BEOORDELINGSFORMULIER PLAN VAN AANPAK BIJLAGE 1: BEOORDELINGSFORMULIER PLAN VAN AANPAK Naam student:,,niki Luiks, Naam begeleider: Datum eindbeoordeling: voldoende (cijfer 7) Handtekening:.. Cesuur: Het plan van aanpak dient met een voldoende

Nadere informatie

In een keten gaat het om de verbindingen, niet om de schakels.

In een keten gaat het om de verbindingen, niet om de schakels. Verbindingsmodel IV Serviceketen Theo Thiadens en Adri Cornelissen In een keten gaat het om de verbindingen, niet om de schakels. Verbindingsmodel IV Serviceketen Theo Thiadens Alleen een organisatie die

Nadere informatie

BISL Business Information Services Library. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V.

BISL Business Information Services Library. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. BISL Business Information Services Library Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 9 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2

Nadere informatie

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Duitse taal en cultuur, 2014-2015

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Duitse taal en cultuur, 2014-2015 DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding e taal en cultuur, 2014-2015 1 - Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling bestaat uit deel A en

Nadere informatie

Inleiding Onderzoek, een lessen-cyclus voor MT/AD 3.

Inleiding Onderzoek, een lessen-cyclus voor MT/AD 3. Inleiding Onderzoek, een lessen-cyclus voor MT/AD 3. Hans Timmermans. De Onderzoekscyclus: In de bovenstaande figuur is schematisch de onderzoekscyclus weergegeven. - Er is een onderwerp van onderzoek.

Nadere informatie

Project methodiek. Auxilium BV Oude Delft 48 2611 CD Delft. T: 015-261 23 16 F: 015-213 34 83 E: info@auxilium.nl

Project methodiek. Auxilium BV Oude Delft 48 2611 CD Delft. T: 015-261 23 16 F: 015-213 34 83 E: info@auxilium.nl Project methodiek Auxilium BV Oude Delft 48 2611 CD Delft T: 015-261 23 16 F: 015-213 34 83 E: info@auxilium.nl Inhoud 1 PROJECTMETHODIEK... 3 1.1 TIME-BOXING... 3 1.2 USER-STORIES EN STORY-POINTS... 3

Nadere informatie

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies X0A0T Validiteit Betrouwbaarheid Functionaliteit Condities Toetsbeleid Het toetsbeleidsplan is valide Het toetsbeleidsplan is betrouwbaar Het toetsbeleidsplan is functioneel Het toetsbeleidsplan voldoet

Nadere informatie

Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde. Foeke van der Zee

Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde. Foeke van der Zee Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde Foeke van der Zee Inhoudsopgave 1. Onderzoek, wat is dat eigenlijk... 1 1.1 Hoe is onderzoek te omschrijven... 1 1.2 Is de onderzoeker een probleemoplosser

Nadere informatie

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014 ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014 Invulinstructie: Dit formulier is bedoeld voor onderzoeksopdrachten die in een periode van gemiddeld 4 maanden (kunnen) worden uitgevoerd. Voor kortere klussen komt

Nadere informatie

Werken met leeruitkomsten. 7 november 2016

Werken met leeruitkomsten. 7 november 2016 Werken met leeruitkomsten 7 november 2016 Wat zijn leeruitkomsten? Een leeruitkomst is een meetbaar resultaat van een leerervaring op basis waarvan vastgesteld kan worden in welke mate, tot op welk niveau

Nadere informatie

Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback. Aanleiding

Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback. Aanleiding Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback Aanleiding De lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen werkt mee aan het SURF-project Nonsatis scire. In het kader van dit project wordt een pilot

Nadere informatie

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten PR 180724 V1 Beroepscompetentie- profiel Afgeleid van de niveaubepaling NLQF, niveau 6 heeft RBCZ kerncompetenties benoemd voor de complementair/alternatief therapeut. Als uitgangspunt zijn de algemene

Nadere informatie

Architecture Governance

Architecture Governance Architecture Governance Plan van aanpak Auteur: Docent: Stijn Hoppenbrouwers Plaats, datum: Nijmegen, 14 november 2003 Versie: 1.0 Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. PROBLEEMSTELLING EN DOELSTELLING...

Nadere informatie

QUBE ICT Solutions B.V. voorwaarden

QUBE ICT Solutions B.V. voorwaarden QUBE ICT Solutions B.V. voorwaarden Module 3 Onderhoud van programmatuur De QUBE ICT Solutions B.V. voorwaarden zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel Hoofddorp onder nummer 34092244 1. Toepasselijkheid

Nadere informatie

Bewaren van digitale informatie: hoe kom je tot een goede beslissing?

Bewaren van digitale informatie: hoe kom je tot een goede beslissing? Bewaren van digitale informatie: hoe kom je tot een goede beslissing? Hans Hofman Nationaal Archief Netherlands NCDD Planets dag Den Haag, 14 december 2009 Overzicht Wat is het probleem? Wat is er nodig?

Nadere informatie

Last but not least. Hoofdstuk 35. Bijlagen

Last but not least. Hoofdstuk 35. Bijlagen Last but not least Hoofdstuk 35 Bijlagen V1.2 / 01 februari 2016 Geen copyright! MCTL is in licentie gegeven volgens een Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Gebaseerd op een werk van

Nadere informatie

ICT in Digi-Taal Presentatie titel

ICT in Digi-Taal Presentatie titel ICT in Digi-Taal Presentatie titel de rol van human centered ICT Ingrid Mulder Lector Human Centered ICT Hogeschool Rotterdam Rotterdam, 00 januari 2007 Engels en Digi-Taal in het basisonderwijs Rotterdam,

Nadere informatie

www.thesishulp.nl onderdeel van www.nexttalent.nl

www.thesishulp.nl onderdeel van www.nexttalent.nl Inhoudsopgave: 1. Inleiding 1.1 Een vervelende ervaring of de kroon op je studie? 1.2 Hoe dit boekje te gebruiken 2. Het begin 2.1 De gouden basisregels 2.2 Het kiezen van een onderwerp 3. Onderzoeksopzet

Nadere informatie

Bijlage 3. Beoordelingscriteria onderzoeksplan

Bijlage 3. Beoordelingscriteria onderzoeksplan Bijlage 3. Beoordelingscriteria onderzoeksplan Naam student: Joost den Hollander Naam afstudeerbegeleider: Ceciel Zandee Naam tweede beoordelaar: Winifred paulis Datum: 9-0-05 Voorlopige titel onderzoek

Nadere informatie

Bachelor Eind Project

Bachelor Eind Project Bachelor Eind Project Robert Hekkenberg & Ido Akkerman 14-12-2015 Delft University of Technology Challenge the future 2 Vandaag Toegangseisen Leerdoelen Onderwijsvorm Beoordeling Praktische zaken Ondersteunende

Nadere informatie

Business Scenario. Voorbeeld Archimate Risico Extensie. versie 0.1. Bert Dingemans

Business Scenario. Voorbeeld Archimate Risico Extensie. versie 0.1. Bert Dingemans Business Scenario Voorbeeld Archimate Risico Extensie versie 0.1 Bert Dingemans Administratieve pagina Wijzigingshistorie Versie Datum Auteur Reden wijziging Review historie Naam Afdeling Functie Datum

Nadere informatie

Functieprofiel Beheerder ICT Functieprofiel titel Functiecode 00

Functieprofiel Beheerder ICT Functieprofiel titel Functiecode 00 1 Functieprofiel Beheerder ICT Functieprofiel titel Functiecode 00 Doel Zorgdragen voor het doen functioneren van ICT-producten en diensten en het in stand houden van de kwaliteit daarvan, passend binnen

Nadere informatie

van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen Directeur onderwijsinstituut

van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen Directeur onderwijsinstituut Opleidingsmanager Doel Ontwikkelen van programma( s) van wetenschappenlijk onderwijs en (laten) uitvoeren en organiseren van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen de faculteit, uitgaande van een faculteitsplan

Nadere informatie

Studiehandleiding Onderzoeksmethoden

Studiehandleiding Onderzoeksmethoden Studiehandleiding Onderzoeksmethoden Modulenaam: Onderzoeksmethoden Afdeling: Pedagogiek Studiejaar: 1 Semester: 1 Ects: 5 Docenten: Mieke de Waal (vt), Peter Karstanje (dt), Hans Steenvoorden (vkrt) Datum:

Nadere informatie

ICT Beheermodel informatiesystemen Drechtsteden Baseline inrichting ICT beheermodel Drechtsteden

ICT Beheermodel informatiesystemen Drechtsteden Baseline inrichting ICT beheermodel Drechtsteden Drechtsteden Technische Architectuur (DTA) ICT Beheermodel informatiesystemen Drechtsteden Baseline inrichting ICT beheermodel Drechtsteden Status : Definitief 1.0 Redactie : DTA Datum : 29-08-2007 1 Versiebeheer

Nadere informatie

Beheerder ICT. Context. Doel

Beheerder ICT. Context. Doel Beheerder ICT Doel Zorgdragen voor het doen functioneren van ICTproducten en het instandhouden van de kwaliteit daarvan, passend binnen het beleid van de afdeling, teneinde aan de eisen en wensen van de

Nadere informatie

Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs

Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs universitair onderwijscentrum groningen hoger onderwijs Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs 2008-2009 september 2008 Basiskwalificatie onderwijs 2 Wat is de basiskwalificatie onderwijs (BKO)? De basiskwalificatie

Nadere informatie