Centrum voor Proces- en Productontwikkeling. Samen op Weg-kerken Synodesecretariaat t.a.v. het triomoderamen Postbus RJ Utrecht

Transcriptie

1 Centrum voor Proces- en Productontwikkeling Samen op Weg-kerken Synodesecretariaat t.a.v. het triomoderamen Postbus RJ Utrecht Datum Uw brief (Kenmerk) Ons kenmerk Onderwerp /SoW/ BCPP triomod/03/219 Verzoek inzake overdrachtsbelasting en schenkingsrecht. Inlichtingen mw. mr. W. van Taanom T F E w.taanom@minfin.nl Geachte mevrouw/heren, Naar aanleiding van het bovenvermelde verzoek, waarvan de afdoening tot mijn spijt is vertraagd, deel ik u het volgende mede. Algemeen U heeft mij voor een aantal nader omschreven gevallen gevraagd met toepassing van artikel 63 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (de hardheidsclausule) een tegemoetkoming te verlenen in de overdrachtsbelasting en/of het schenkingsrecht. De meeste van deze (voorgenomen) overdrachten zijn het gevolg van c.q. geschieden in het kader van de voorgenomen vereniging van drie kerkgemeenschappen in Nederland in één kerk. Het besluitvormingsproces daartoe is inmiddels afgerond met het op 12 december 2003 genomen besluit om de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden met ingang van 1 mei 2004 te fuseren tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), welke gevestigd zal zijn te Utrecht. Ook verzoekt u voor los van deze fusie staande vermogensoverdrachten een dergelijke goedkeuring (welke voor de overdrachtsbelasting natuurlijk alleen in beeld komt als sprake is van de overdracht van onroerende zaken). Alvorens nader in te gaan op de gevallen, wil ik opmerken dat ik in paragraaf 4, onderdeel a van het besluit van 27 december 1988, nummer IB88/1084 voor de overdrachtsbelasting (gedelegeerd aan de bevoegde inspecteur) een regeling heb getroffen voor de overdracht van alle activa en passiva van binnen Nederland gevestigde instellingen, werkzaam in het algemeen belang, met hetzelfde doel en dezelfde feitelijke werkzaamheden, waarbij geldt dat commerciële factoren geen rol mogen spelen, hetgeen o.a. betekent dat voor de overdracht in het algemeen geen koopsom mag zijn bedongen. Deze goedkeuring ziet niet rechtstreeks op de juridische fusie (of de juridische splitsing) als bedoeld in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, maar op overdrachten welke de praktijk pleegt aan te duiden met bedrijfsfusie. Mijn beleid is er op gericht om in geval van juridische fusie (of juridische splitsing) de regeling analoog toe te passen. De verzoeken hiertoe worden tot op heden behandeld door de Belastingdienst/Centrum voor proces- en productontwikkeling (BCPP), domein verbruiksbelastingen.

2 Voorts heb ik in paragraaf 4, onderdeel b van dit besluit (eveneens gedelegeerd) een regeling getroffen voor de taakoverdracht tussen dergelijke instellingen waarbij ook de op die taak betrekking hebbende activa waaronder onroerende zaken - en passiva worden overgedragen, en waarbij eveneens geldt dat commerciële factoren geen rol mogen spelen, terwijl voorts de overgedragen onroerende zaken bij beide instellingen dienstbaar moeten zijn aan dezelfde, ten algemenen nutte te verrichten werkzaamheden. Kerkgenootschappen, daaronder begrepen haar rechtspersoonlijkheid bezittende zelfstandige onderdelen, kunnen naar mijn oordeel zonder nader onderzoek worden aangemerkt als in het algemeen belang werkzame instellingen. Voor het schenkingsrecht heb ik in paragraaf 5, onderdeel b van het besluit van diezelfde datum, nummer IB88/1117 (thans het besluit van 13 mei 2003, nummer BCPP 2003/1096), eveneens een (gedelegeerde) regeling getroffen indien gelijkgerichte kerkelijke, levensbeschouwelijke, charitatieve, culturele, wetenschappelijke of het algemeen nut beogende rechtspersonen fuseren en daartoe vermogen wordt overgedragen. Ook hier is mijn beleid er op gericht om in geval van juridische fusie (of juridische splitsing) de regeling analoog toe te passen. Deze verzoeken worden tot op heden behandeld door het domein belasting op arbeid en vermogen van BCPP. Dit domein is ook betrokken bij de behandeling van dit verzoek. Ik ga op de voorgenomen verkrijgingen puntsgewijs in (op een iets andere volgorde dan door u in de brief gehanteerd): a. Verkrijgingen in het kader van de juridische fusie per 1 mei 2004 op landelijk niveau. 1. De overdrachten onder algemene titel in het kader van een juridische fusie als bedoeld in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek per 1 mei 2004 waarbij de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) als verkrijgende rechtspersoon alle activa - waaronder onroerende zaken - en passiva verkrijgt van de verdwijnende rechtspersonen - de Nederlandse Hervormde Kerk, - de Gereformeerde Kerken in Nederland en - de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden 2. De overdrachten onder algemene titel in het kader van een juridische fusie als bedoeld in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek per 1 mei 2004 waarbij - de PKN alle activa - waaronder onroerende zaken - en passiva verkrijgt van de particuliere synoden van de Gereformeerde Kerken in Nederland en - de classes PKN alle activa - waaronder onroerende zaken - en passiva verkrijgen van de classes van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Ik machtig bij dezen de Belastingdienst/ Utrecht-Gooi/kantoor Utrecht met toepassing van artikel 63 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen de heffing van overdrachtsbelasting achterwege te laten ter zake van de verkrijgingen onder 1 en 2. Aan deze machtiging verbind ik de bepaling dat zij vervalt, voorzover met betrekking tot het op grond van deze beschikking niet geheven bedrag aanspraak op vermindering van overdrachtsbelasting, zoals ingevolge de artikelen 9 lid 4 en 13 van de Wet op belastingen van rechtsverkeer, mocht worden gemaakt. Voorts machtig ik het voor het schenkingsrecht bevoegde kantoor van de Belastingdienst met toepassing van genoemd artikel 63 de heffing van schenkingsrecht achterwege te laten. Aan deze machtiging verbind ik de voorwaarden dat ten genoegen van de betreffende inspecteur wordt aangetoond dat: - de bestemming van de vermogens geen verandering zal ondergaan; - de feitelijke werkzaamheden van de betrokken rechtspersonen overeenstemmen met de statutaire doelstellingen; - bij deze overdracht commerciële overwegingen geen rol spelen.

3 3. De overgang van rechtswege van bezittingen met een diaconale bestemming van de plaatselijke gereformeerde kerk naar de per 1 mei 2004 van rechtswege naast die kerk bestaande diaconie (welke rechtspersoonlijkheid heeft), en waarbij voorzover die bezittingen registergoederen zijn, deze uiterlijk 1 september ten name van die diaconie moeten worden gesteld. Ik ben van oordeel dat de bovenbedoelde overdracht van bezittingen met een diaconale bestemming kan worden beschouwd als een taakoverdracht als bedoeld in paragraaf 4, onder b van het besluit van 27 december 1988, nummer IB De voor de overdrachtsbelasting bevoegde inspecteur van de Belastingdienst is daardoor al bevoegd om te beoordelen of hetgeen overgedragen wordt voldoet aan de vereisten voor toepassing van die tegemoetkoming. Ook kan, gelet op paragraaf 5, onder c, van het besluit van 13 mei 2003, nummer BCPP 2003/1096, de voor het schenkingsrecht bevoegde eenheid van de Belastingdienst terzake de heffing van schenkingsrecht achterwege laten. b. Verkrijgingen in het kader van juridische fusie of juridische (af)splitsing op plaatselijk niveau. 4. De overgang door juridische fusie van vermogensbestanddelen van (plaatselijke) gemeenten. De plaatselijke gemeenten (in de Gereformeerde kerken in Nederland nog aangeduid als (plaatselijke) kerken, maar hierna steeds begrepen onder gemeenten ) zijn zelfstandige rechtspersonen die, door de juridische fusie op landelijk niveau, in eerste instantie zoals ze zijn deel gaan uitmaken van de PKN. De landelijke fusie heeft niet tot gevolg dat de plaatselijke gemeenten ook per 1 mei 2004 fuseren. Wel hebben zij daartoe de mogelijkheid, maar daarvoor is een apart besluit nodig van de bestuursorganen van die plaatselijke gemeenten. Een dergelijk besluit kan op korte termijn worden genomen, maar ook (veel) later. 5. De overgang door juridische fusie van vermogensbestanddelen van plaatselijke (hervormde en evangelisch-lutherse) diaconieën. De plaatselijke gemeente, welke een zelfstandige rechtspersoon is, kent anders dan de plaatselijke gereformeerde kerk - nog een tweede rechtspersoon in de zin van artikel 2:2, lid 1 van het Burgerlijk Wetboek, de diaconie. Indien plaatselijke gemeenten door juridische fusie samengaan, zullen naar ik aanneem - de bij die gemeenten behorende diaconieën naar verwachting eveneens door middel van een juridische fusie samengaan. 6. De overgang van vermogensbestanddelen in het kader van de vorming van nieuwe plaatselijke gemeenten door afsplitsing van een gemeente of door verzelfstandiging van wijkgemeenten (=onzelfstandige onderdelen) van een plaatselijke gemeente. Indien in dergelijke gevallen sprake is van een juridische (af)splitsing als bedoeld in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek kan op grond van de hierna vermelde machtiging de heffing van overdrachtsbelasting en schenkingsrecht achterwege blijven. Voor zover sprake is van een taakoverdracht als bedoeld in paragraaf 4, onder b van het besluit van 27 december 1988, nummer IB , is de voor de overdrachtsbelasting bevoegde inspecteur van de Belastingdienst bevoegd tot beslissen, en kan, voor zover sprake is van een taakoverdracht als bedoeld in paragraaf 5, onder c, van het besluit van 13 mei 2003, nummer BCPP 2003/1096, de voor het schenkingsrecht bevoegde eenheid van de Belastingdienst terzake van het schenkingsrecht oordelen. Delegatie achterwege laten van heffing bij fusie of (af)splitsing Ter zake van de onder 4, 5 en 6 genoemde verkrijgingen onder algemene titel in het kader van een juridische fusie of juridische (af)splitsing als bedoeld in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek machtig ik de voor de overdrachtsbelasting bevoegde

4 inspecteur van de Belastingdienst met toepassing van voormeld artikel 63 de heffing van overdrachtsbelasting achterwege te laten. Aan deze machtiging verbind ik de bepaling dat zij vervalt, voorzover met betrekking tot het op grond van deze beschikking niet geheven bedrag aanspraak op vermindering van overdrachtsbelasting, zoals ingevolge de artikelen 9 lid 4 en 13 van de Wet op belastingen van rechtsverkeer, mocht worden gemaakt. Voorts machtig ik het voor het schenkingsrecht bevoegde kantoor van de Belastingdienst met toepassing van genoemd artikel 63 de heffing van schenkingsrecht achterwege te laten. Aan deze machtiging verbind ik de voorwaarden dat ten genoegen van de betreffende inspecteur wordt aangetoond dat: - de bestemming van de vermogens geen verandering zal ondergaan; - de feitelijke werkzaamheden van de betrokken rechtspersonen overeen stemmen met de statutaire doelstellingen; - bij deze overdracht commerciële overwegingen geen rol spelen. c. Federatief verband op plaatselijk niveau. 7. Overdrachten in verband met het aangaan van een federatief verband tussen plaatselijke gemeenten. In het kader van een interkerkelijke samenwerking als tussenstap in het proces van Samen op Weg waarbij (plaatselijke) gemeenten uiteindelijk (mogelijk) tot een gemeente zullen fuseren, werden samenwerkingsverbanden / federaties van gemeenten aangegaan (en zullen deze nog worden aangegaan) waarbij zich in dat kader voor de overdrachtsbelasting belastbare feiten voordoen. Ik denk bijvoorbeeld aan de overdracht van (vaak) 50% van de (economische) eigendom van gezamenlijk gebruikte bezittingen van (bijvoorbeeld) de ene Nederland Hervormde gemeente aan de andere (plaatselijke) Gereformeerde Kerk, en/of andersom. Voor zover sprake is van een taakoverdracht als bedoeld in paragraaf 4, onder b van het besluit van 27 december 1988, nummer IB , is de voor de overdrachtsbelasting bevoegde inspecteur van de Belastingdienst bevoegd tot beslissen, en kan, voor zover sprake is van een taakoverdracht als bedoeld in paragraaf 5, onder c, van het besluit van 13 mei 2003, nummer BCPP 2003/1096, de voor het schenkingsrecht bevoegde eenheid van de Belastingdienst terzake van het schenkingsrecht oordelen. d. Overige overdrachten 8. Meer in het algemeen overdrachten van vermogensbestanddelen door een gemeente aan de (bijbehorende) diaconie en omgekeerd. Indien sprake is van voor de overdrachtsbelasting belastbare verkrijgingen wegens overdrachten door de gemeente aan de diaconie, dan wel omgekeerd, dient te worden bedacht dat sprake is van verkrijgingen door instellingen met elk een zelfstandige rechtspersoonlijkheid, ook al gaat het om zoals u het omschrijft verkeer binnen één kerkelijke gemeente. Anders dan bij nv s en bv s kent de Wet op belastingen van rechtsverkeer geen concernbegrip voor dergelijke verhoudingen, en daarmee geen wettelijke vrijstelling van overdrachtsbelasting. Nu deze overdrachten in een verder verwijderd verband staan van de Samen op Weg -problematiek dient de mogelijkheid van een eventuele tegemoetkoming te worden beoordeeld aan de hand van het overige gevoerde hardheidsclausulebeleid. Dergelijke gevallen pleeg ik individueel te beoordelen. Ik merk daarbij op dat - mede in verband met de hierna gememoreerde heroverwegingen - ook het beleid met betrekking tot algemeen nut beogende instellingen aan heroverweging onderhevig is. Aan een beslissing kan nu dan ook geen precedentwerking worden toegekend.

5 Wellicht ten overvloede constateer ik dat naast de vorenbedoelde incidentele overdrachten tussen twee nauw verbonden kerkelijke rechtspersonen (gemeente en diaconie) naar ik aanneem ook dergelijke incidentele overdrachten van vermogensbestanddelen zullen kunnen plaatsvinden tussen de gemeente en andere (kerkelijke of privaatrechtelijke, bij de kerkelijke gemeente betrokken) rechtspersonen waarmee de gemeente eveneens nauwe banden onderhoudt (bijvoorbeeld een stichting of besloten vennootschap), of tussen de gemeente en een andere kerkelijke rechtspersoon (bijvoorbeeld een gemeente en een (buitengewone wijk)gemeente). Ik ben van oordeel dat een tegemoetkoming in de overdrachtsbelasting niet voor de hand ligt, gelet op het karakter van de overdrachtsbelasting, een zakelijke heffing op het deelnemen aan het rechtsverkeer in onroerende zaken hetwelk meebrengt, dat bij de heffing van deze belasting geen betekenis kan worden toegekend aan de omstandigheden waaronder en aan de motieven krachtens welke een belaste verkrijging plaatsvindt. Wijzigingen in wetgeving, jurisprudentie of beleid Nadrukkelijk merk ik op dat het verzoek ziet op verkrijgingen, welke (voor een groot gedeelte) in de (verdere) toekomst zullen plaatsvinden. Het vermelde reeds gedelegeerde hardheidsclausulebeleid en de nu verleende machtigingen zijn geformuleerd naar de huidige stand van wetgeving, jurisprudentie en (hardheidsclausule)beleid. De mogelijkheid tot het verlenen van een tegemoetkoming wordt door de bevoegde inspecteur beoordeeld op het moment van de verkrijging (of kort daarvoor indien het een voorgenomen verkrijging betreft waarvoor men zijn standpunt wil vernemen). Indien intussen wijziging is opgetreden in de stand van wetgeving, jurisprudentie en/of gepubliceerd (hardheidsclausule)beleid zal de inspecteur zijn gehouden zijn oordeel met inachtneming van die wijziging te bepalen. Tot slot Tenslotte wil ik nog even ingaan op het in uw fax aan mevrouw Verburg vermelde feit dat nimmer een ontvangstbevestiging is ontvangen. Op de binnengekomen brief is een stempel geplaatst waarin is aangegeven dat een ontvangstbevestiging zou moeten worden verzonden. Door een administratieve onvolkomenheid is dit echter niet verwerkt in het elektronische registratiesysteem, waardoor dit helaas niet leidde tot een automatisch geprinte en te verzenden ontvangstbevestiging. Ik betreur deze fout. Een afschrift van deze brief is verzonden aan de kantoren van de Belastingdienst. Overigens bied ik u nogmaals mijn verontschuldigingen aan voor de behandelingstermijn van uw verzoek. Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN, namens deze,

6 Belastingdienst/ Utrecht-Gooi/kantoor Utrecht (overdrachtsbelasting, hr. Bregman, in verband met de landelijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat ook een afschrift wordt gezonden aan alle fiscale aanspreekpunten voor de overdrachtsbelasting i.v.m. de plaatselijke fusies. Tevens hierbij het verzoek een afschrift door te zenden aan de drie S&S teams.

7 Belastingdienst/ Holland-Noord /Zaandam (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer J.N. Baalbergen, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

8 Belastingdienst/ Utrecht-Gooi/kantoor Utrecht (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer C. Barkmeijer, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

9 Belastingdienst/ Utrecht-Gooi/kantoor Hilversum (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer F.J. Dijkhuizen, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

10 Belastingdienst/ Utrecht-Gooi/kantoor Hilversum (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer J.F.B. Wolterink, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

11 Belastingdienst/ Rivierenland/kantoor Arnhem (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer A. Geerling, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

12

13 Belastingdienst/ Rivierenland/kantoor Arnhem (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer N.T. Vink, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

14 Belastingdienst/ Rivierenland/kantoor Gorinchem (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer D.E. de Greef, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

15 Belastingdienst/ Haaglanden/kantoor Rijswijk (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer L.W. Hut, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

16 Belastingdienst/ Haaglanden/kantoor Rijswijk (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt mw H. Vooys, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

17 Belastingdienst/ Oost-Brabant/kantoor s-hertogenbosch (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt mw. B. Jongbloed, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

18 Belastingdienst/ Amsterdam (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer M. Leiseboer, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

19 Belastingdienst/ Limburg/kantoor Maastricht (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer R.J.G.M. Oostveen, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

20 Belastingdienst/ Rijnmond/kantoor Rotterdam (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer A. Sijnesael, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

21 Belastingdienst/ Randmeren/kantoor Zwolle (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer P.J. van Veen, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

22 Belastingdienst/ Noord/kantoor Leeuwarden (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer A. Weiland, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

23 Belastingdienst/ Zuidwest/kantoor Roosendaal (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer G.J.P. Willemen, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

24 Belastingdienst/ Oost/kantoor Winterswijk (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer H. Mateman, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.

25 Belastingdienst/ Holland-Midden/kantoor Hoofddorp (overdrachtsbelasting, fiscaal technisch aanspreekpunt de heer M.H.M. van Noort, in verband met de plaatselijke fusies), ter kennisneming, en met de opmerking dat voor het schenkingsrecht de drie S&S teams op de hoogte zijn gesteld.