Inhoud. Bericht van de Raad van Toezicht 4

Transcriptie

1 Jaarverslag 01

2 Jaarverslag Maatschappelijke profilering 1. Maatschappelijke verantwoording 1.3 Maatschappelijke omgeving 15. Onderwijs.1 Onderwijsvisie. Prestatieafspraken en profilering.3 Instroom en matching. Studiesucces en onderwijsaanbod 3.5 Excellentie en kwaliteit Individuele kwaliteit 8 3. Kwaliteitszorg Graduate Schools Valorisatie RUG Houdstermaatschappij BV 3 3. Contractactiviteiten 35. Internationalisering.1 Onderwijs. Mobiliteit 38.3 Strategische samenwerking 39. Ontwikkelingssamenwerking Personeelsbeleid 5. Gezondheidsbeleid 5.3 Duurzaamheid en milieu 5. Rechtsbescherming Huisvesting 9 5. ICT-voorzieningen Financieel beleid 5. Handhaving en controle 5.3 Notitie helderheid 57 1 Persoonsgebonden toekenning 1 Bouwprojecten 3 Overzicht centrale instellingen RUG Nevenfuncties leden college van bestuur 7 5 Nevenfuncties leden raad van toezicht 9 Samenstelling Centrale Organen 71 7 Stakeholders Accountantsverklaring 85 Meer informatie 91 Lijst met afkortingen 9 Verklarende begrippenlijst 9 Colofon 100

3

4 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering De Raad van Toezicht heeft het afgelopen jaar intensief met het College van Bestuur van gedachten gewisseld over de verbetering van de studierendementen en onderwijsinnovatie. Het is bemoedigend dat de maatregelen die genomen zijn om de studeerbaarheid te verhogen ook in het jaar 01 tot een significante verbetering van de studierendementen geleid hebben. De Raad is van mening dat de invoering van het bindend studieadvies en van de harde knip hierin een belangrijke rol gespeeld hebben. De Raad is erg verheugd dat de door de RUG ingediende prestatieafspraken door de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) als zeer goed zijn beoordeeld. In de afspraken komen vele voorstellen voor onderwijsvernieuwing voor. Er vinden veel ontwikkelingen plaats op het gebied van de internationalisering van onderwijs en de invloed van de social media en andere digitale communicatiekanalen neemt sterk toe. In zo n tijd is het van enorm belang de methodes van kennisoverdracht opnieuw goed door te denken. De Raad zal de ontwikkelingen op het gebied van distance en e-learning intensief blijven volgen. Belangrijk is dat de innovatieve voorstellen van de faculteiten zelf afkomstig zijn, de plek waar het onderwijs tot stand komt en wordt uitgevoerd. De plannen die de RUG heeft voor de verdere ontwikkeling van het University College zullen naar de mening van de Raad een positieve uitstraling op het geheel van het onderwijs aan de RUG hebben. De invloed van een instituut dat excellente studenten de kans geeft hun talenten volledig te ontplooien kan niet onderschat worden. Het profiel van de RUG is ook voor het grotere publiek helderder omlijnd. Dit komt vooral door de keuze voor de drie speerpunten, waarop de RUG zich wil onderscheiden: Healthy Ageing, Energy en Sustainable Society. De RUG positioneert zich hiermee als een onderwijs- en onderzoeksinstelling die zich niet alleen voor de wetenschap als zodanig inspant, maar die ook haar bijdrage wil leveren aan de oplossing van de grote vraagstukken van onze tijd. Een dergelijke keuze is als hij consequent en energiek doorgevoerd wordt de beste basis voor een goed imago van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek van de RUG. De Raad heeft met interesse kennisgenomen van de uitkomsten van het imago-onderzoek bij de RUG en stimuleert de gewenste verbeteringen. De RUG zal in de naaste toekomst omvangrijke bedragen uitgeven aan nieuwbouwprojecten (Nijenborgh, ERIBA, Energy Academy). Dankzij de solide staat van haar financiën kan de RUG deze uitdaging aangaan. De gerealiseerde en geplande gebouwen zullen niet alleen vanwege hun functie, maar ook door hun vormgeving en energiezuinigheid, bijdragen aan het profiel van de RUG als moderne en toekomstgerichte instelling, die zich verantwoordelijk voelt voor haar omgeving. De Raad heeft kennisgenomen van de ingezette reorganisatie bij het KVI. Verder neemt de Raad kennis van het integreren van de Friese opleiding in een opleiding over meertaligheid. De uitdagingen die de RUG wil aangaan leggen een grote druk op de interne organisatie van de instelling. Beslissingen moeten goed, maar ook snel, voorbereid worden. Eenmaal genomen moeten ze snel en efficiënt uitgevoerd worden. De Rijksuniversiteit Groningen besteedt daarom veel aandacht aan de professionalisering van haar ondersteunende diensten. De Raad volgt dit proces met grote aandacht en heeft er kennis van genomen dat de RUG in het komend jaar de financiële functies en processen zal stroomlijnen door deze meer te concentreren. De Raad neemt met veel genoegen kennis van de verbetering van de positie van de RUG in verschillende rankings. Verder heeft de Raad de Jaarrekening 01, Jaarverslag RUG 01, Plandocument 013 alsmede de Instellingsbegroting 013 goedgekeurd.

5 5 Jaarverslag 01 De Raad heeft per 1 september 01 afscheid genomen van voorzitter R.J. Hoekstra. De Raad bedankt hem voor zijn grote inzet en lange staat van dienst. Hoekstra was sinds 1 februari 00 lid van de Raad en sinds 1 mei 008 voorzitter van de Raad. Ondergetekende is door de staatssecretaris van het Ministerie van OCW benoemd als opvolger in deze functie. Verder is dhr. J.G.M. Alders als lid van de Raad van Toezicht per 1 augustus voor een periode van vier jaar herbenoemd. Mw. A.A.M. Schaafsma is op 1 november 0 herbenoemd voor een termijn van vier jaar. De opvolging van de afscheid nemende leden mw. G. Lycklama à Nijeholt en dhr. J. Oosterveld zal in 013 plaatsvinden. De Raad heeft dhr. J. de Jeu per 1 januari 01 als lid van het College van Bestuur verwelkomd. Hij is hiermee de opvolger van prof.dr. K. Duppen. T.H.J. Joustra, voorzitter Raad van Toezicht 8 april 013. Onderwijs 8. Internationalisering 5 1

6 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering In het jaar dat achter ons ligt, het jaar 01, heeft de Rijksuniversiteit Groningen haar positie in het mondiale wetenschappelijk onderzoek en onderwijs verder verstevigd. Het is verheugend om te merken dat de RUG voor studenten steeds aantrekkelijker wordt. Dat geldt niet alleen voor Nederlandse studenten, maar ook voor buitenlandse. We hebben dit jaar 1500 buitenlandse studenten en promovendi uit niet minder dan 15 verschillende landen op onze universiteit kunnen verwelkomen en wat meer is: we zorgen ervoor dat die studenten en promovendi een vruchtbare studietijd doormaken in Groningen. Uit de Internationale Studenten Barometer bleek in november dat de buitenlandse studenten de RUG de beste universiteit in Nederland vinden. Het overgrote merendeel van de buitenlandse studenten die aan de RUG studeert zegt volmondig ja op de vraag of ze de RUG zouden aanbevelen bij vrienden in hun eigen land. Dat is een gegeven om trots op te zijn. Het zegt niet alleen veel over de docenten en onderzoekers aan onze instelling, maar zeker ook over het ondersteunend personeel en niet te vergeten over de studieverenigingen op de faculteiten, de sportverenigingen en de gezelligheidsverenigingen. De buitenlandse studenten hebben hoge waardering voor de kwaliteit van het onderwijs aan de RUG, maar ze voelen zich in Groningen ook thuis. De sfeer is open en vriendelijk, zonder betuttelend te worden. Ik denk niet dat ik er ver naast zit, als ik zeg: het lukt de RUG internationaal georiënteerd te zijn, zonder haar karakter van Groningse universiteit te verliezen. De RUG is een universiteit in een stad, een Hanzestad, die altijd midden in de wereld heeft gestaan, politiek, economisch en cultureel. Niet minder belangrijk is dat de RUG ook onder Nederlandse studenten hoog gewaardeerd wordt. In de jaarlijkse Elsevier-enquête werden dit jaar 13 Groningse opleidingen als de beste opleidingen in het land aangewezen door de studenten. In de Keuzegids Universiteiten werd aan 10 RUG-opleidingen het kwaliteitszegel Topopleiding toegekend, een prestatie die nog meer perspectief krijgt, wanneer we beseffen dat in totaal slechts 59 opleidingen dit predicaat verwierven. Ook als werkgever is de RUG in trek bij onderzoekers, docenten en overige medewerkers. Het Amerikaanse vakblad The Scientist publiceert ieder jaar een lijst van de top 5 beste universiteiten en onderzoeksinstituten om te werken. Een van de slechts vijf niet- Amerikaanse instellingen op die lijst is de RUG. In een wereld waarin de concurrentie voor goede medewerkers steeds feller wordt is dat een bemoedigend teken. Een universiteit is geen kennisfabriek. Een universiteit is een gemeenschap, die ernaar streeft mensen hun talent te laten ontwikkelen, als student, als onderzoeker en als docent. Zo bezien is het de universiteit meer te vergelijken met een topsportinstituut. En zoals alle instellingen weten, die talenten aan zich willen binden: daarvoor is enthousiasme nodig. Ik ben ervan overtuigd dat talentontwikkeling een conditio sine qua non is voor de wetenschapsbeoefening in een land of regio. De universiteit moet aanwezig zijn op scholen en in de openbare ruimte, zodat kinderen van jongs af aan besef krijgen van de ontplooiingsmogelijkheden die de wetenschap ze biedt. De RUG is aanwezig op scholen in haar regio, met tal van initiatieven: de College Carrousel voor scholieren in de groep van het VWO, de examentrainingen voor scholieren in de hoogste groepen, de scholierenacademie en de Kinderuniversiteit, de zomercursus voor excellente scholieren van het Junior Honours College en samen met de Hanzehogeschool (HG) het wetenschapsknooppunt. Daarbij worden er nog talloze initiatieven ontplooid vanuit faculteiten en onderzoeksinstituten, te veel om allemaal op te noemen. Ook op het internet zorgt de RUG ervoor de aandacht van de jeugd te trekken, zoals ze ook aanwezig is op festivals en andere evenementen. De jongeren leren de universiteit zo te zien als een speelveld waarop ze

7 7 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering hun energie kwijt kunnen en waarop ze hun talenten en vermogens kunnen ontwikkelen en aanscherpen. De scholierenacademie wijst ze de weg door verdiepende en uitdagende programma s aan te bieden, die ze er een goed idee van geven welke eisen een wetenschappelijke opleiding stelt en welke ontplooiingsmogelijkheden ze biedt. Uiteraard houdt de zoektocht naar talent en de talentontwikkeling niet op bij de poort van de universiteit. Met het Honours College biedt de RUG haar studenten extra uitdagingen en mogelijkheden. Een van de redenen dat studenten de RUG een aantrekkelijke universiteit vinden is dat de RUG goede sportvoorzieningen biedt. Sport en studeren horen samen. Daarbij heeft de RUG zowel oog voor de breedtesport als voor topsport. Studenten die topsportprestaties verrichten, kunnen rekenen op de steun van de RUG. De RUG maakt het voor ze mogelijk hun carrière als sporter te combineren met hun leven als student. Samen met de HG heeft de RUG op het sportcentrum een Olympische wand gebouwd, een Wall of Fame, waarop de Olympiërs van beide instellingen met een inscriptie en een plaquette geëerd worden. Het verheugt de RUG zeer dat in het afgelopen jaar een van haar studenten, student medicijnen Epke Zonderland, het hart van heel sportminnend Nederland sneller heeft doen kloppen. Ook zeilster Philippine van Aanholt, die bedrijfskunde studeert aan de RUG, atlete Marit Dopheide, studente bewegingswetenschappen, en roeier Rogier Blink, student economie, hebben een bijzondere prestatie geleverd door deel te nemen aan de Olympische Spelen in Londen. Zonder ook maar één seconde te suggereren dat hun topprestatie het gevolg is van het topsportbeleid van de RUG, wil ik wel zeggen dat ik als voorzitter CvB er trots op ben, dat ze binnen de RUG de mogelijkheid hebben gevonden hun twee levens als sporter en student zo succesvol met elkaar te combineren. Al deze activiteiten dragen bij aan een sfeer waarin talent zich manifesteert. Dit blijft niet zonder resultaat. Acht van onze onderzoekers zijn in aanmerking gekomen voor een Starting Grant en twee voor een Advanced Grant van de European Research Council en aan maar liefst negen RUG-onderzoekers is een Vidi-subsidie toegekend door NWO. En wat te denken van de prestatie van het igem-team van het Groninger Biomoleculaire Wetenschap en Biotechnologie Instituut? De international Genetically Engineered Machine Foundation organiseert ieder jaar een competitie tussen teams van studenten uit de gehele wereld. De Groningse studenten hebben daar jaar in jaar uit uitstekende resultaten geboekt. En dit jaar hebben ze alle andere universitaire teams verslagen en zijn ze met de Gouden Medaille van het igem terug naar Groningen gekomen. Hun vinding is een bacterie, die gebruikt kan worden om te controleren of vlees al dan niet bedorven is. Hun product zal toepassing kunnen verkrijgen in de voedselindustrie. Als u in de toekomst een stripje bij het vlees krijgt dat u van de slager of in de supermarkt koopt, dat verkleurt als uw vlees bederft: dan is dat te danken aan de studenten van het igem. Hun project kan een forse afname ten gevolge hebben van de hoeveelheden vlees die ten onrechte bij het afval terecht komen en draagt zo bij aan de verbetering van de duurzaamheid van onze wereld. Maar niet alleen het aanstormend talent is belangrijk voor een universiteit. Een universiteit doet er goed aan ook de banden met haar alumni te onderhouden. Alumni geven de universiteit op tal van manieren meer of minder officieel terugkoppeling over de aansluiting van het onderwijs op de beroepspraktijk. De afdeling Alumnirelaties & Fondsenwerving van de RUG heeft voor het tweede achtereenvolgende jaar van de Council for Advancement and Support of Education (CASE) een prijs gewonnen voor haar methode om alumni, docenten en onderzoekers met elkaar in contact te brengen. Het concept waarmee de RUG werkt is afkomstig van enkele prominente RUG-alumni die de Gooise Alumnikring hebben opgericht. Later zijn ook alumnikringen in Amsterdam, Groningen, Den Haag en Twente opgericht en zijn er kringen in oprichting in New York, Washington, Londen, Singapore, Zürich en Hongkong. De Alumnikringen adopteren een bijzonder project of onderzoek en dragen aan dat project bij door ideeënuitwisseling en met financiële bijdragen. Per kring zal worden bijgedragen aan RUGprojecten. In het afgelopen jaar heeft de RUG haar naam als researchuniversiteit nog meer eer aangedaan dan in de voorgaande jaren. Onze instelling verkeert in dit opzicht duidelijk in een groeifase. In de Times Higher Education Ranking is de RUG dit jaar gestegen van plaats 13 naar plaats 89. We kunnen hieruit concluderen dat we voorlopen op de voornemens die de RUG in haar Strategische Plan geformuleerd heeft. In het Strategisch Plan hebben we afgesproken

8 8 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering ernaar te streven in 015 tot de top 100 van de wereld te gaan behoren in de belangrijkste ranglijsten. Dit betekent dat we de lat nog wat hoger kunnen leggen. Een realistisch doel voor de komende jaren zou een positie rondom plaats 70 kunnen zijn. In de gezaghebbende New York Times employability index plaatsen recruiters en CEO s van grote internationale bedrijven de alumni van de RUG op plaats 81 van de wereld. Dat verbaast ons ook niet als we zien dat Mark Bolland, CEO van Mark & Spencer, en Roel Louwhoff, CEO van BT Operations, beiden afgestudeerd aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de RUG, tot de twee topmanagers van het jaar in het Verenigd Koninkrijk werden verkozen. Ook noemen we hierbij Bart Becht, voormalig CEO van Reckitt-Benckiser. Hij studeerde economie aan de RUG en werd nummer in de wereldwijde top 100 van de Harvard Business Review als hoogst genoteerde CEO uit Nederland. Maar de kwaliteit van het onderzoek aan de RUG komt niet alleen tot uitdrukking in de droge getallen van de rankings. Ze blijkt ook uit de vele belangrijke subsidies en uit grote opdrachten die RUGonderzoekers verwerven. Het is ondoenlijk deze allemaal langs te lopen. Ik wil slechts de aandacht vestigen op de uitnodiging die het Groningse ERIBA (European Research Institute for the Biology of Ageing) gekregen heeft om samen met vier Russische instituten, het MIT en het Hubrecht Instituut mee te werken aan de opzet van het Skolkovo Centre for Stem Cell Research (SCSCR) in Moskou. Het Skolkovo Centre wordt een nieuw instituut voor stamcelonderzoek. De uitnodiging is tot stand gekomen in een sfeer van hevige competitie tussen 130 consortia van topuniversiteiten op de wereld en het is zonder meer een bewijs voor de reputatie en de kwaliteit van het onderzoek van de groep van prof.dr. Peter Lansdorp dat de ERIBA deze strijd heeft kunnen winnen. Het is van enorm belang dat RUGonderzoeksgroepen meewerken aan grote consortia die wereldwijde uitstraling hebben. Het garandeert dat Groningen een van de knooppunten is en blijft, waarin de mondiale kennisvermeerdering gestalte krijgt. Een instelling die leeft, bouwt. ERIBA heeft haar intrek genomen in een aan de eisen van haar onderzoek aangepast gebouw. De Energy Academy zal haar intrek nemen in een gebouw dat nog op de tekentafel ligt, maar zal voldoen aan de specificatie dat het volledig energieneutraal is. Bouwen is namelijk altijd meer dan stenen aandragen en op elkaar stapelen. Bouwen is vormgeven. En vormgeven betreft niet alleen de ruimtelijke dimensie, maar ook en vooral de culturele dimensie waarin wij leven. Een universiteit hoort ook daarin haar idealen duidelijk te maken. En een belangrijk ideaal van de RUG is: de samenleving duurzaam maken. Maar de universiteit bouwt niet alleen aan gebouwen, ze bouwt ook aan het web van relaties dat mensen van over de gehele wereld verbindt in het streven onze kennis te vermeerderen, te doen stromen en in te zetten in projecten en ondernemingen die ons leven verbeteren en onze ecologische voetafdruk verminderen. Ik ben er daarom trots op dat onze universiteit gastheer was voor de derde ASEM-rectorenconferentie, die tot doel heeft de samenwerking tussen Europese en Aziatische universiteiten op het gebied van onderwijst te versterken. De conferentie stond dit keer in het teken van de vraag: zijn wij klaar voor een duurzame toekomst? Met de toekenning van een eredoctoraat aan aartsbisschop Desmond Tutu vanwege zijn bijzondere optreden als voorzitter van de Waarheids- en Verzoeningscommissie en zijn grote maatschappelijke verdiensten op het gebied van de gezondheidszorg heeft de RUG in mijn ogen een man geëerd die als geen ander getoond heeft en nog steeds toont hoe kennis, wetenschap, strijd tegen geweld en onrecht samen kunnen gaan. Helaas heeft ons het afgelopen jaar een droevig bericht bereikt. Op zondag 9 september 01 is Folkert van der Woude overleden op 78-jarige leeftijd. Van 9-98 was hij rector magnificus van de RUG. Wij herinneren ons hem als een bijzonder aimabel bestuurder, die de basis heeft gelegd voor de vele contacten die de RUG met universiteiten in Azië en zeer in het bijzonder in Indonesië onderhoudt. Het wetenschappelijk onderzoek in Nederland staat nog altijd op een hoog niveau en neemt zelfs in betekenis toe. Een korte blik op de Essential Science Indicators leert ons, dat in de jaren tussen 00 en 010 de Nederlandse bijdrage aan het onderzoek op wereldschaal gegroeid is. Ik denk dat Nederland zichzelf met deze groei mag feliciteren, zeker tegen de achtergrond van de krimp van de middelen die door de overheid ter beschikking worden gesteld

9 9 Jaarverslag 01 voor wetenschappelijk onderzoek. Klaarblijkelijk bestaat er in Nederland een zeer robuuste onderzoeksinfrastructuur en lukt het de Nederlandse onderzoekswereld steeds efficiënter met de steeds krapper wordende middelen om te gaan. De vraag is natuurlijk wel waar het schip de wal zal raken, maar voorlopig bevinden we ons klaarblijkelijk nog op volle zee. Een blik op diezelfde indicatoren leert ons ook, dat de bijdrage van het onderzoek van de RUG nog harder gegroeid is dan die van het Nederlands onderzoek in zijn geheel. De RUG draagt met andere woorden buitenproportioneel veel bij aan het internationale succes van het Nederlands onderzoek. Deze opgaande lijn willen wij in de komende jaren uiteraard met kracht doorzetten. In mijn opinie is dat goed mogelijk. De onderzoekers van de RUG zijn goed vertegenwoordigd in tal van prominente internationale consortia. Het lukt de RUG de terugval in de overheidssubsidies voor een belangrijk deel te compenseren door onderzoek dat uit andere bronnen gefinancierd wordt. In de jaren tussen 007 en 0 is de bijdrage van het contractonderzoek en contractonderwijs aan het totaal van de inkomsten binnen de RUG gestegen van 1,5 procent tot 5, procent. Een geweldige prestatie Onderwijs. Internationalisering Het belangrijkste kapitaal waarover een instelling van wetenschappelijk onderzoek en onderwijs beschikt bestaat uit de energie en het enthousiasme waarmee haar medewerkers van administrateur en pedel tot hoogleraar en onderzoeksdirecteur werken aan het doel om onderzoek en onderwijs op topniveau te realiseren en om studenten een studietijd te bezorgen waarop ze in het vervolg van hun loopbaan met voldoening terugkijken. Het verheugt mij zeer dat ik in dit jaarverslag de boodschap kan brengen dat in het afgelopen jaar duidelijk is geworden: de RUG beschikt in nog ruimere mate over dit kapitaal dan we tot nu toe gedacht hebben. Ik heb er alle vertrouwen in dat ik volgend jaar de boodschap kan brengen dat we ons surplus aan kapitaal ook in 013 goed aangewend hebben. 1 S. Poppema, voorzitter College van Bestuur

10

11 Jaarverslag Maatschappelijke profilering 1. Maatschappelijke verantwoording Onderwijs. Internationalisering De Rijksuniversiteit Groningen is een internationale researchuniversiteit, geworteld in Noord-Nederland. Het onderzoeksprofiel is het resultaat van eigen beleidskeuzen, gevoed door internationale visitatie en peer review-oordelen. In het onderzoek zijn fundamenteel onderzoek en toepassingsgericht onderzoek nadrukkelijk verbonden. Het onderwijsaanbod in de bachelorfase is breed en gedifferentieerd, gericht op de verschillen in talent van studenten. De masters sluiten aan bij zowel het onderzoeksprofiel van de RUG als de behoeften op de arbeidsmarkt. De RUG verbindt zichzelf regionaal, nationaal en internationaal in duurzame netwerken. De bijdrage die de RUG levert als kennisinstelling wordt door stakeholders op waarde geschat. De alumni van de RUG zijn blijvend verbonden met de gemeenschap van de universiteit. De profilering van de RUG richt zich op maatschappelijke thema s waar de RUG, vanwege haar onderzoeksprofiel, sterkten heeft en belangrijke bijdragen kan leveren. Deze thema s sluiten zowel nationaal (de Topsectoren) als ook internationaal (de Grand Challenges van de EU) uitstekend aan. De RUG heeft op alle niveaus talentontwikkeling hoog in het vaandel. Zowel in onderwijs, onderzoek, bedrijfsvoering als in governance wil de RUG zich als duurzame instelling verder ontwikkelen. De variëteit aan disciplines biedt uitgebreide mogelijkheden voor onderzoekers, docenten en studenten om over de grenzen van de eigen vakgebieden innovatief samen te werken. Interdisciplinaire samenwerking is een wezenskenmerk van de RUG. Universiteiten zijn complexe organisaties met gevarieerde taken. Het is niet eenvoudig de bedrijfsprocessen die er zich afspelen in een enkel woord te beschrijven of een eenduidig product te noemen dat als gevolg daarvan wordt gegenereerd. De universiteit staat volledig ten dienste van de maatschappij en wordt grotendeels door haar gefinancierd. Als zodanig heeft zij een grote verantwoordelijkheid jegens de samenleving, waartegenover zij verantwoording op transparante wijze wil afleggen. Centrale processen Bij de universiteit zijn drie centrale processen te omschrijven: 1. onderwijs: overdracht van kennis. onderzoek: verwerving van kennis 3. valorisatie: vermarkting van kennis Behalve bovengenoemde primaire processen zijn er bij de universiteit processen die onderwijs, onderzoek en valorisatie ondersteunen. Dat zijn zaken als human resources, arbo, huisvesting en milieubeleid. Deze komen aan de orde in hoofdstuk 5. Onderwijs Hoewel alles draait om kennis, is de universiteit niet eenvoudigweg te beschouwen als een kennisfabriek. Het bestaan van academische instellingen is gebaseerd op de vrije en open toegang tot de immense corpus van kennis die de mensheid gedurende millennia heeft opgebouwd en voortdurend aan het uitbreiden is. Deze kennis is algemeen beschikbaar en is niet het product of de eigendom van één instantie of organisatie, maar behoort iedereen toe. Universiteiten, evenals andere scholen en educatieve instellingen, hebben de taak op zich genomen haar door te geven aan nieuwe generaties door middel van onderwijs.

12 1 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering Onderzoek Op het gebied van onderzoek kan men wél zeggen dat universiteiten kennis genereren en toevoegen aan de bestaande corpus. Dat geldt vooral voor research-universiteiten, zoals de RUG. Behoudens beredeneerde uitzonderingen wordt de nieuwe kennis openbaar gemaakt en vrijelijk ter beschikking gesteld aan andere onderzoekers en belangstellenden, overal ter wereld. De wetenschap is enorm gebaat bij intensieve contacten tussen onderzoekers, uitwisseling van ideeën en gegevens. Met andere woorden, de universiteit zal de door haar geproduceerde kennis niet afschermen en alleen voor zichzelf houden, zoals commerciële ondernemingen zouden doen. Bovendien is wetenschappelijk onderzoek doorgaans fundamenteel van aard; praktische toepassing van het resultaat is niet altijd mogelijk en als dat gebeurt, ligt het meestal verder weg in de toekomst en is doorgaans indirect. Valorisatie Directe toepassing van wetenschappelijke kennis die een universiteit heeft ontwikkeld, vindt daarentegen plaats bij valorisatie. Dat is het proces waarbij deze kennis wordt omgezet naar commercieel haalbare of maatschappelijk (direct) relevante producten, processen en diensten. De universiteit werkt dan veelal samen op basis van contractresearch, in projecten of consortia met ondernemingen, maatschappelijke instellingen en overheden. Ook komt het voor dat onderzoekers vaak met ondersteuning van de universiteit eigen bedrijven opzetten. Op deze wijze fungeren universiteiten als motor achter (technologische) innovatie en economische bedrijvigheid in de eigen regio en ver daarbuiten. Reikwijdte Het resultaat van de processen die zich afspelen aan de universiteit is doorgaans moeilijk in alle essentie te kwantificeren, te kwalificeren of te concretiseren. Dat is een belemmering in het streven deze in hun totaliteit en op transparante wijze te verantwoorden tegenover het publiek. Een verantwoordingsverslag als het onderhavige bestrijkt slechts één kalenderjaar. Het kan bijgevolg slechts op onvolkomen wijze recht doen aan de langere tijdsduur die veel universitaire processen nodig hebben om tot gelding te komen. De kortetermijnresultaten van het onderwijs kunnen bijvoorbeeld worden afgemeten aan het aantal behaalde diploma s of uitvalpercentages, hetgeen in dit verslag ook gebeurt. Het onderwijs aan de universiteit heeft echter een veel belangrijker effect op de lange termijn. Afgestudeerden van nu zullen over enige tijd grote bijdragen aan de maatschappij leveren, bijvoorbeeld als chirurg, rechter of CEO van een internationale onderneming. Dat is mede de verdienste van de opleiding die aan de universiteit is genoten. Het maatschappelijke belang hiervan is evident, maar moeilijk meetbaar en strekt verder dan een enkel verslagjaar. Iets soortgelijks geldt misschien nog sterker voor het onderzoek, vooral als het fundamenteel-wetenschappelijk van aard is. Resultaten op korte termijn zijn te beoordelen in het aantal promoties, publicaties, prijzen of citaties in vaktijdschriften, zoals ook dit jaarverslag laat zien. Het grotere maatschappelijke belang ligt evenwel nog meer in bijvoorbeeld de ontwikkeling van alternatieve brandstoffen, de totstandkoming van de plastic zonnecel, de ontdekking van nieuwe medicijnen of bijdragen in de strijd tegen overgewicht. In het geval van valorisatie kan de output in menig geval direct worden aangetoond met financieel-economische gegevens, zoals omzet en winst. Maar ook hier zullen er geregeld gunstige effecten optreden die diffuus zijn en slechts na langere tijd (meer dan 1 jaar) merkbaar. De uitstraling van aan de universiteit gelieerde ondernemingen op (regionale) werkgelegenheid en andere economische bedrijvigheid laat zich in het kader van dit verslag niet vertellen in precieze cijfers. En een investering in innovatie wordt bovendien misschien pas na meer dan vijf jaar werkelijk significant en winstgevend. Ketens en netwerken Bij elk van de drie primaire processen is de Rijksuniversiteit Groningen onderdeel van een keten van schakels die elkaar opvolgen. In het geval van onderzoek en valorisatie is er overigens dermate veel wederkerigheid en terugkoppeling, dat het wellicht beter is te spreken van een netwerk.

13 13 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering Onderwijs Aan de RUG wordt een opleiding gevolgd door bachelorstudenten, masterstudenten, PhD-studenten en gaststudenten (veelal uit het buitenland). Daarvoor hebben ze een vwo-diploma, hbo-diploma (of een daaraan gelijkgesteld bewijs, bijvoorbeeld uit het buitenland) behaald. De meeste studenten verlaten de universiteit na hun masterdiploma en begeven zich vervolgens op de arbeidsmarkt. Een enkeling gaat door in de wetenschap. In het kader van life long learning ( éducation permanente ) biedt zowel de RUG als de stichting AOG (Academische Opleidingen Groningen), die met de RUG gelieerd is, postacademische leergangen aan. Aparte vermelding verdient het programma van Studium Generale Groningen, een samenwerkingsverband van de RUG en de Hanzehogeschool Groningen. Het aanbod van lezingen, discussiefora, films en vormen van kennisoverdracht is buitenacademisch en voor iedereen toegankelijk. Een nadere beschrijving van de samenwerking met instellingen stroomopwaarts in de keten staat beschreven in hoofdstuk. De RUG ziet zowel de uitgaande mobiliteit van eigen studenten naar universiteiten in het buitenland als de komst van internationale studenten naar Groningen als een verrijking van het academisch leven. Daarom wordt dat gestimuleerd (zie ook paragraaf.). Onderzoek In het wetenschappelijke onderzoek is er eerder sprake van een netwerk met interactie en uitwisseling dan een keten waarin de ene schakel steevast de andere volgt. Het onderzoeksklimaat staat of valt met de open, ongehinderde doorstroming van onderzoekers en ideeën tussen universiteiten, waarbij uiteindelijk iedereen gebaat is. De RUG is partner in diverse samenwerkingsverbanden, bijvoorbeeld: > > disciplinair: in diverse onderzoekscholen en -instituten, waaronder de toponderzoekschool NOVA (zie hoofdstuk 3) > > regionaal: met hbo-instellingen Hanzehogeschool Groningen, Stenden Hogeschool en Noordelijke Hogeschool Leeuwarden > > nationaal: samenwerking met Universiteit Twente, Wageningen UR en Radboud Universiteit Nijmegen > > EU-regionaal: samenwerking met Oldenburg en Bremen > > nationaal: met zusteruniversiteiten in Nederland, onder meer in de VSNU > > strategisch: U-netwerk, met Uppsala, Gent en Göttingen > > Europees: Coimbra Group van klassieke universiteiten > > internationaal: samenwerkingsverbanden buiten Europa (zie ook hoofdstuk ) Valorisatie Ook als het gaat om valorisatie bevindt de RUG zich eerder in een netwerk dan in een keten. De partners zijn hier partijen uit het bedrijfsleven, andere universiteiten en overheden, in diverse consortia en centra. De kennis van de diverse deelnemende instanties wordt gebundeld, uitgebreid en herverdeeld. Het valorisatieprofiel van de RUG kenmerkt zich in 01 door een verbinding tussen het fundamentele onderzoek en de toepassing daarvan in maatschappelijke thema s. De RUG zorgt ervoor dat de combinatie tussen fundamenteel en toepassing op alle niveaus in het onderzoek manifest is. De omvang van het derdegeldstroomonderzoek en van de research funding vanuit de EU -kaderprogramma s kent een jaarlijkse stijging van zo n 10% per jaar. De verbinding in landelijke publiek-private netwerken (bijvoorbeeld TIFN, CTMM, BMM, CCC, EDGaR) is sterk, terwijl ook regionaal via instrumenten als Technologiecentra en Healthy Ageing Netwerk Noord-Nederland de verbinding met het MKB van belang is. Het in 0 gestarte Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap (samen met UMCG en Hanzehogeschool) vervult een centrale rol in het vermarkten van kennisinitiatieven en in het opleiden van jonge mensen tot ondernemer. De RUG heeft voor vrijwel alle topsectoren innovatiecontracten getekend en speelt actief in op de Grand Challenges van de EU.

14 1 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering Dilemma s Zoals gesignaleerd is er een tijdsverschil ( time lag ) tussen het moment waarop de primaire processen van de universiteit plaatsvinden en hun resultaten en effecten in de toekomst. Daarmee hangen bepaalde dilemma s samen waarvoor de RUG zich gesteld ziet. Onderwijs De overheid en de maatschappij in het algemeen eisen niet zonder reden of noodzaak dat de universiteiten hun opleidingen efficiënter en met minder kosten inrichten. Het gevolg is dat het academische onderwijs schoolser lijkt geworden. Dat kan ten koste gaan van de academische vrijheid en de eigen verantwoordelijkheid van de student. De universiteit wil niet alleen specifieke (vak)kennis en vaardigheden aanbieden, maar de student ook de mogelijkheid en tijd voor ontwikkeling geven, naast het reguliere studieprogramma. De RUG is van oordeel dat het moderne academische onderwijs, zoals ook in vele landen om ons heen, academisch inhoudelijk van topniveau kan blijven, hoewel het strakker geprogrammeerd zal worden. Onderzoek De resultaten van wetenschappelijk onderzoek zijn de ene keer direct naar de maatschappij te vertalen, maar de andere keer pas dertig of veertig jaar later. Soms richt het onderzoek zich op vragen die rechtstreeks vanuit de maatschappij aan de universiteit zijn voorgelegd, om een antwoord te geven op vaak complexe vraagstukken die in de samenleving leven. Het onderzoek kan echter ook volledig theoretisch gemotiveerd zijn en alleen indirect iets opleveren voor de maatschappij. Het directe en indirecte nut en daarmee de maatschappelijke waarde zijn niet eenvoudig meetbaar. Niet alle onderzoek bij de RUG gekoppeld is aan de speerpunten Healthy Ageing, Energy en Sustainable Society. Toch is de keuze voor deze thema s enerzijds gebaseerd op de sterke punten in het onderzoekprofiel van de RUG, anderzijds op de grote mogelijkheden voor interdisciplinariteit en voor aansluiting op de agenda van de Topsectoren van Nederland en de Grand Challenges van de Europese Unie. Hiermee wordt beoogd de internationale positie en de wetenschappelijke en maatschappelijke impact van het Groningse onderzoek te versterken. Daarbij heeft de RUG er vertrouwen in dat alles wat aan de universiteit plaatsvindt vroeg of laat ten goede komt aan de maatschappij. Valorisatie Valorisatie brengt de RUG in nauw contact met bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Dit leidt tot samenwerkingsverbanden en nieuwe bedrijvigheid, waarbij waardecreatie op basis van de aanwezige hoogwaardige kennis vooropstaat. Deze verwaarding van kennis initieert vele nieuwe producten en diensten waarmee de verdere ontwikkeling van de kenniseconomie gestalte krijgt, ten bate van de maatschappij als geheel. De belangen van de deelnemende partijen liggen niet op alle punten parallel. Maatschappelijke en commerciële partners zullen eerder dan de universiteit het kortetermijneffect of de directe winst nastreven. De RUG moet ervoor waken dat dergelijke samenwerking het zuiver wetenschappelijke onderzoek niet belemmert. Anderzijds kan veel onderzoek nu uitgevoerd worden, waar dat zonder inbreng van anderen onmogelijk zou zijn. Concrete aandachtspunten > > De bèta-medische sector krijgt veel aandacht, maar de middelen voor alfa- en gamma-onderzoek blijven beperkt. > > Er is een afname van de landelijke middelen voor competitief en ongebonden onderzoek. > > Het aantal studenten dat instroomt in de masteropleidingen lijkt af te nemen. > > In de regio waarin de RUG is gevestigd en geworteld is een krimp in de bevolking te constateren. Dat kan op termijn gevolgen hebben voor de universiteit. > > De economische omgeving van Noord-Nederland blijft in bepaalde economische sectoren achter bij de rest van Nederland.

15 15 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering 1.3 Maatschappelijke omgeving De RUG staat midden in de maatschappij en is dé universiteit van het Noorden. Hoewel zij internationaal is georiënteerd, is zij tegelijk geworteld in de noordelijke samenleving. Die sterke verankering in de omgeving komt op velerlei manieren tot uitdrukking. Stakeholders De RUG is een omvangrijke organisatie met studenten, meer dan alumni, meer dan fte personeel, duizenden oudmedewerkers, relaties en overige betrokkenen (onder wie partners en familie van studenten en medewerkers). Daarbij heeft zij een breed scala van werkzaamheden, waarvan vele met sociale impact. Als gevolg daarvan zijn er vele categorieën stakeholders en doelgroepen te onderscheiden. De belangrijkste van deze zijn de stakeholders die blijk geven over veel potentieel, talent of ambitie te beschikken of reeds uitmuntende prestaties geleverd hebben: excellente studenten, toponderzoekers en topdocenten, maar ook alumni die een band met de universiteit blijven behouden. Een overzicht van stakeholders wordt gegeven in de bijlagen, samen met de wijze waarmee met afzonderlijke groepen wordt gecommuniceerd. Akkoord van Groningen Al sinds 005 vormt het Akkoord van Groningen een structureel samenwerkingsverband tussen de gemeente Groningen en de belangrijkste kennisinstellingen van de stad: RUG, Hanzehogeschool Groningen en UMCG. Het gezamenlijke doel is de positie van Groningen als dé kennis- en innovatiestad van Noord-Nederland te ontwikkelen en te versterken. In het kader van het Akkoord werd ook de totstandkoming van het Confucius Instituut voor informatie over de Chinese taal en cultuur gefaciliteerd. Samen met externe partijen investeren de Akkoordpartners ook in huisvesting voor jongeren (onder wie internationale studenten), de ontwikkeling van het Zernike Science Parc, ict-voorzieningen en de campagne van Groningen als City of Talent. Universitair Medisch Centrum Groningen Per 1 januari 005 zijn RUG en AZG overgegaan tot de vorming van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), waarin de Medische Faculteit en het AZG zijn ondergebracht. Binnen de kaders van het UMCG wordt een geïntegreerd beleid gevoerd ten aanzien van onderwijs, onderzoek, patiëntenzorg en specialistenopleiding. Voor 01 is op 30 november 0 het ingevolge artikel 1.1 van de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek verplichte plandocument AZG-RUG vastgesteld door het Gemeenschappelijk Beleidsorgaan. Dit document regelt de onderlinge afstemming van de werkzaamheden op het gebied van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek en de daaraan gerelateerde patiëntenzorg en opleidingstaken. Alumni Circa alumni van de RUG vormen de ruggengraat van de fondsenwerving door het Ubbo Emmius Fonds. Steeds meer alumni doneren, zetten zich in, stellen hun kennis en netwerk beschikbaar om deuren voor hun alma mater te openen. Uit onderzoek blijkt dat met doneren aan de universiteit een grotere betrokkenheid bij onderwijs en onderzoek gaat ontstaan. De alumnikringen vormen hiervoor het bewijs. Alumnikringen De alumnikringen zorgen ervoor dat het netwerk van interessante, invloedrijke alumni van de RUG groeit. In Nederland zijn er vijf alumnikringen. De Gooische Groningers hebben 95 schenkende leden en hebben besloten een fonds-op-naam ten behoeve van het ondersteunen van projecten van ERIBA op te richten. De Amsterdamse Groningers ondersteunen het onderzoek van prof.dr. Gerard Koppelman, dat zich richt op de genetische oorzaken van het ontstaan van astma bij jonge kinderen. De kring komt driemaal per jaar bijeen op doorgaans bijzondere locaties. In het najaar van 01 was er een ontmoeting van zo n 0 alumni in het Rijksmuseum te Amsterdam. De Haagse/Rotterdamse Groningers selecteerden in oktober 0 hun adoptieproject. Het betreft het onderzoek naar de ontwikkeling van hybride zonnecellen van prof.dr. Maria Antonietta Loi. Deze kring kwam onder meer bijeen in het hoofdkantoor van Shell in Den Haag. De groeiambities van deze kring worden nog niet waargemaakt, maar de verwachting is dat een groeispurt zal worden ingezet. De Aduarderkring, de alumnikring van Noord-Nederland, kwam in 01 driemaal bijeen. Deze kring steunt het onderzoek naar piëzoelektrische materialen van prof.dr. Beatriz Noheda. De kring heeft

16 1 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering tevens het voornemen een bedrag bijeen te brengen voor het ontwikkelen van de Faculty Club in de voormalige Hanzesociëteit. In september 01 werd in Deventer, met 10 founding members, de alumnikring Oost-Nederland opgericht. Als thuisbasis viel de keuze op Apeldoorn. De kring selecteert in januari 013 een adoptieproject. Tijdens de oprichtingsbijeenkomst werd besloten gezamenlijk met circa 100 alumnivrienden bijeen te brengen. In het buitenland werden ook alumnikringen opgericht. In augustus 01 besloten zeven alumni in Washington tot de start van een chapter met een steunproject, een paar dagen later volgende een groep prominente alumni in New York. In het najaar volgende initiatieven in Zürich, Parijs, Hongkong en Beijing. Met alumni in Singapore werd gezocht naar een ambitieuze voorzitter voor de kring. Eind van het jaar vertrok een van de bestuursleden van het Ubbo Emmius Fonds naar Singapore en hiermee was de vacature van kringvoorzitter vervuld. In augustus ontving de Rijksuniversiteit Groningen de Bronze Award voor concept van de alumnikringen. Deze prijs wordt uitgereikt in het kader van het Circle of Excellence Award Program, door het Council for Advancement and Support of Education (CASE). Het is de tweede keer dat de RUG in de prijzen valt. Een jaar eerder werd het Album Amicorum met een Silver Award vereerd. Andere alumnirelaties Op diverse plaatsen in het buitenland werden doorgaans goedbezochte alumnirecepties gehouden. Het bezoek van leden van het College van Bestuur of een initiatief van Nuffic vormt doorgaans de aanleiding. Alumni zijn over het algemeen enthousiaste bezoekers. De Internationale Alumni Coördinator selecteerde en trainde opnieuw een groep van 30 alumni-ambassadeurs. Deze onlangs afgestudeerde alumni zijn de komende periode het aanspreekpunt in hun land. Met hen worden alumnibijeenkomsten georganiseerd. Alumni ontvangen als ze jarig zijn een verjaardagskaart van het Ubbo Emmius Fonds met een gedicht van een alumnus, ieder jaar een ander. Buitenlandse alumni ontvangen de Engelstalige variant. Alle schenkers ontvingen het korte jaarverslag van het Ubbo Emmius Fonds, 0 in Vogelvlucht. Matthijs Bierman, directeur van de Triodos Bank, werd in 01 verkozen tot Alumnus van het Jaar. Hij betoonde zich een ware ambassadeur van de RUG. Hij was nauw betrokken bij de opening van het Academisch Jaar 0-01 en sprak geregeld voor groepen studenten en alumni. Bierman werd na z n verkiezing gelijk lid van de Alumnikring Gooische Groningers. Op de Allersmaborg werd in april 01 een Topontmoeting gehouden over het thema De bank, de bankier en ethiek. Lex Hoogduin (hoogleraar Monetaire Economie en Financiële Instellingen aan de UvA en voormalig directeur van De Nederlandsche Bank) en drs. Koos Timmermans (vicevoorzitter van de Raad van Bestuur van ING Nederland) waren de sprekers. Fondsenwerving In het voorjaar en in de kerstperiode werden belcampagnes onder alumni gehouden ten behoeve van de Junior Scientific Masterclass, MPDI van de Faculteit Medische Wetenschappen en ten behoeve van het Eric Bleumink Fonds, dat studenten en onderzoekers uit ontwikkelingslanden financieel ondersteunt. De resultaten van de campagnes waren opnieuw beter dan die in de voorgaande jaren. Een van de voornaamste redenen voor een beter resultaat is gelegen in het werven van partijen die bereid zijn de (deel-) resultaten uit fondsenwerving te matchen. Dit principe is in het buitenland erg bekend, maar wordt in Nederland door universitaire fondsenwervers nog niet toegepast. De Van der Meer Boerema Stichting verdrievoudigde het resultaat van de alumnidesk. Greenfield verdubbelde de bijdrage van het EBF aan een van de beursalen. Het aantal alumni dat het Ubbo Emmius Fonds structureel steunt met (jaarlijkse) donaties groeit aanzienlijk. Vooral door de alumnikringen (de leden tekenen een vijf jaar lopende notariële akte) kan het Fonds maandelijks stijgende bedragen incasseren. Ook het Eric Bleumink Fonds kent een groeiend aantal begunstigers. Het Fonds vergaarde in 01 totaal bijna, mln aan donaties en toezeggingen. Een welkome trend is dat giften steeds vaker worden verdeeld over meer jaren. Zo doneren de leden van alumnikringen nagenoeg altijd middels een notariële akte voor een periode van vijf jaar. Steeds vaker blijkt dat institutionele vermogensfondsen giften voor diverse jaren toezeggen. De RUG is blij met deze ontwikkeling, omdat het de afhankelijkheid van de conjunctuur vermindert. Circa 80% van de projecten waarvoor fondsen worden gevonden sluiten aan bij de maatschappelijke speerpunten van de RUG. In 01 meldden twee particulieren dat zij hun nalatenschap zullen nalaten aan het Ubbo Emmius Fonds. Aanzienlijke giften werden ontvangen van Groningen Seaports, Stichting Equilibrio, Stichting

17 17 Jaarverslag 01 Kinderpostzegels, de Noaber Foundation, Eleven Flowers Fund, Adessium Foundation, Van der Meer-Boerema Stichting, Koninklijke Smilde Fonds, Ana Dorothea Hingst Stichting en Shell. Wetenschapswinkels De Wetenschapswinkels van de RUG verrichten maatschappijgericht wetenschappelijk onderzoek in opdracht van verschillende (nonprofit) organisaties. Ook bemiddelen de Wetenschapswinkels voor onderzoeks- of onderwijsprojecten binnen hun netwerk op basis van de inhoud van de gestelde vragen. Wetenschapswinkels zijn gevestigd in meerdere faculteiten, zodat zij deskundig zijn in een breed scala van maatschappelijke kwesties en de mogelijke bijdrage van wetenschappelijk onderzoek aan de oplossing daarvan. Het betreft thema s op de gebieden bètawetenschappen, talen, cultuur en communicatie, onderwijs, economie en bedrijfskunde, en geneeskunde en volksgezondheid. Verschillende maatschappelijke organisaties en bedrijven kunnen met hun vragen bij de Wetenschapswinkels terecht. Voorbeelden uit 01 zijn: een onderzoek naar angst en depressie bij patiënten met de ziekte van Ménière; een handleiding om (goedkope) middelen te vervaardigen tegen huidziekten in tropische landen; verwerking bij lijders aan ME/CVS (chronische vermoeidheidssyndroom); een onderzoek van de verwerking van ballastwater.. Onderwijs 8. Internationalisering 5 1

18

19 Jaarverslag 01. Onderwijs.1 Onderwijsvisie. Prestatieafspraken en profilering Onderwijs. Internationalisering In 01 is een nieuwe onderwijsvisie voor de RUG vastgesteld. Hierin staan vier thema s centraal: 1. Ieder talent (h)erkend. Niveau en studiesucces 3. Grensvlak van wetenschap en maatschappij. Academische gemeenschap. Kernelementen in deze visie zijn als volgt: > > diverse talenten via differentiatie stimuleren en ontplooien, via matching en (zelf-)selectie > > een keus voor een opleiding maken > > duidelijke kaders stellen waarbinnen de student studeert en begeleid wordt > > wetenschappelijke actualiteit een prominente rol geven binnen het onderwijs > > de relatie van het onderwijs met het (internationale) beroepenveld helder invullen. Internationalisering speelt hierbij een belangrijke rol. De RUG wil een internationale studie- en werkomgeving bieden waarin alle studenten en staf zich thuis voelen, die aansluit bij de snel globaliserende wereld en de internationale context van het onderzoek. Bovendien moet deze omgeving studenten en staf voorbereiden op het werken in een internationale omgeving en/of met mensen van verschillende culturele achtergronden. Om de onderwijsvisie uit te werken in concrete maatregelen en initiatieven heeft het College van Bestuur een adviescommissie ingesteld: de Universitaire Commissie Onderwijsagenda en -Strategie/UC-OAS. Innovatiefonds Vooruitlopend op de prestatieafspraken heeft het College van Bestuur in 01 een innovatiefonds van 0 mln gecreëerd voor onderwijsinnovatie in faculteiten. In de zomer hebben alle faculteiten een innovatieplan voor de komende vier jaar opgesteld. De innovatieplannen moeten bijdragen aan de ambities van de RUG in de prestatieafspraken en de onderwijsvisie. Een commissie van deskundigen heeft het traject inhoudelijk begeleid en de plannen van feedback voorzien. In het najaar van 01 zijn alle plannen goedgekeurd, waarna de faculteiten zijn gestart met de implementatie. In de uitwerkingsfase is er veel aandacht voor uitwisseling tussen faculteiten, evaluatie en monitoring van de plannen. Het College van Bestuur heeft de Universitaire Commissie voor het Onderwijs gevraagd hierin een rol te spelen. Prestatieafspraken en profilering In 01 is het hoofdlijnenakkoord (HLA) tussen VSNU en OCW gesloten, met afspraken om te komen tot verbetering en profilering van onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie. Op basis daarvan heeft de RUG in mei 01 een profileringsdocument opgesteld met concrete plannen en ambities om tot de gewenste verbetering te komen. Belangrijk onderdeel daarvan is de prestatieafspraak, waarmee de RUG zich heeft gecommitteerd aan een aantal concrete ambities inzake het onderwijs, docentprofessionaliteit en overhead. Ambitie en realisatie prestatieafspraken In de onderstaande grafieken is verloop, ambitie en realisatie van de prestatieafspraken opgenomen. Contacturen De indicator intensiteit is niet in het onderstaande overzicht opgenomen. De nulmeting en ambitie van de RUG hierbij is dat in de

20 0 Jaarverslag Onderwijs. Internationalisering propedeutische fase van alle opleidingen minimaal 1 contacturen per week zijn geprogrammeerd. Bron voor deze prestatieafspraak zijn de Onderwijs- en Examenregelingen (OER) van de opleidingen. In 013 wordt een format aan de OER toegevoegd die de monitoring vergemakkelijkt en verbetert. Sinds de invoering van het BSA is het minimum van 1 contacturen een harde eis in alle propedeuses. In 01 was dit ook bij alle opleidingen het geval. Selectieve Ambities Behalve de prestatie-indicatoren heeft de RUG in het profileringsdocument belangrijke ambities op het gebied van onderwijskwaliteit, talentontwikkeling, valorisatie en levenslang leren opgenomen. De beoordeling van de selectieve ambities van de RUG als zeer goed door de reviewcommissie heeft voor een extra impuls gezorgd in de uitwerking en implementatie van de selectieve ambities. > Pilots met learning communities in faculteiten en de uitbreiding naar faculteiten. In 013 start de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen met Learning Communities. In 01 worden deze ook geïmplementeerd bij de Faculteit Medische Wetenschappen. Er is een netwerk opgezet waarbinnen betrokkenen, experts en geïnteresseerden ideeën, problemen en oplossingen uitwisselen. Begin 013 is een RUG-kader voor de RUG-brede ontwikkeling vastgesteld, dat in de loop van 013 wordt uitgewerkt met de faculteiten die in 013 en 01 met pilots beginnen. Verdieping wordt gezocht door naast de Communities op programmaniveau binnen clusters van vakken de didactische visie van Learning Communities te implementeren. Samen met studie- en studentenverenigingen wordt onderzocht welke rol zij in de ontwikkeling van Learning Communities kunnen spelen buiten de directe grenzen van de opleiding en faculteit. > Ontwikkelen van nieuwe instrumenten voor matching, selectie en begeleiding van studenten. In 01 zijn verschillende projecten geformuleerd waarin onderzoek naar matching, selectie, keuze en voortgang wordt gedaan en nieuwe methoden worden ontwikkeld en uitgetest. De projecten hebben onder meer betrekking op nieuwe vormen van decentrale selectie, bredere implementatie van webklassen voor aanstaande scholieren, adaptief toetsen en de ontwikkeling van risicoprofielen. In 01 heeft de RUG besloten naast deze projecten in 013 RUG-breed een pilot uit te voeren met welkomstgesprekken met aanstaande studenten als onderdeel van matching. > Projecten op het gebied van talentontwikkeling en academisch leiderschap. > Uitwerken en starten van een University College gericht op de 3 maatschappelijke speerpunten. In 01 is gestart met de ontwikkeling van de contouren van een University College Groningen dat sterk binnen het instellingsprofiel van de RUG past. Dit wordt vormgegeven door een sterke koppeling aan de maatschappelijke speerpunten van de RUG en sterke aansluiting op de onderwijsvisie. In 01 hebben een breed samengestelde curriculumcommissie, huisvestingscommissie en kadercommissie gewerkt aan het uitwerken van de kaders. Begin 013 heeft het College van Bestuur besloten van het University College de tiende faculteit te maken en is er een Dean aangesteld. > Projecten waarin het gebruik van IT en AV wordt ingezet voor afstandsonderwijs, levenslang leren en onderwijsvernieuwing. In 01 zijn de kaders voor de ontwikkeling vastgesteld. Ook zijn een stuurgroep en projectgroep ingesteld, bestaande uit faculteiten en experts die werken aan de invulling van de projecten. > Ontwikkeling Research Career start, met nadruk op integratie van begeleiding in researchmasters en PhD-trajecten. > Het opzetten van een stimuleringsfonds voor samenwerking en ondernemerschap en het ontwerpen van projecten.