Bijlagen Verbreed gemeentelijk rioleringsplan

Transcriptie

1 Bijlagen Verbreed gemeentelijk rioleringsplan oktober 2008

2

3 INHOUDSOPGAVE Bijlage 1 Evaluatie GRP a Evaluatie doelen b Evaluatie strategie Bijlage 2 Afkoppelkaarten a Huidige afkoppelkaart b Afkoppelkaart mogelijkheden afkoppelen Bijlage 3 Plannen en actoren GRP Bijlage 4 Uitgangspunten planperiode Bijlage 5 Voorwaarden bouwvergunning groene daken Bijlage 6 Notitie alternatieven t.a.v. het GRP Bijlage 7 Communicatieplan Bijlage 8 Exploitatieoverzicht GRP Bijlage 9 Vervangingen gemalen en riolen a Vervangen gemalen en BergBezinkBassins

4 4

5 BIJLAGE 1 EVALUATIE GRP a Evaluatie doelen Doel Inzameling van binnen het gemeentelijk gebied geproduceerd afvalwater en inzameling van het hemelwater dat niet mag of kan worden gebruikt voor de lokale waterhuishouding. a. Alle percelen en woonschepen op het gemeentelijk gebied waar afvalwater vrijkomt moet van een rioleringsaansluiting zijn voorzien, uitgezonderd bij specifieke situaties. De drie percelen aan de Dokkumertrekweg zijn nog niet aangesloten op de riolering. Technisch is dit erg moeilijk te realiseren en daardoor kostbaar. Omdat er geen klachten zijn m.b.t. de huidige lozingssituatie, is directe actie niet noodzakelijk. De situatie wordt in de gaten gehouden. Zodra er noodzaak toe is of zich kansen voordoen om met geringere kosten een aansluiting te realiseren, zullen stappen ondernomen worden. b. Alle percelen binnen het gemeentelijk grondgebied waar hemelwater vrijkomt zijn voorzien van een aansluiting op de riolering, uitgezonderd specifieke situaties. Het budget voor het scheiden van afvalwater en hemelwater in bestaande situaties (afkoppelen) bij (nieuw-)bouwactiviteiten, saneringen, e.d. is slechts ten dele benut. Enerzijds hebben initiatiefnemers op aangeven van de gemeente hun verantwoordelijkheid genomen en zelf maatregelen getroffen, anderzijds zijn er weinig projecten geweest waarbij (financiële) stimulering mogelijk was. d. De instroming in riolen via kolken dient ongehinderd plaats te vinden. Uit het wijksignaleringssysteem komt naar voren dat in 2005 meer mensen zich ergerden aan het onderhoud van kolken dan in De tevredenheid onder de burgers is in 2007 gestegen met 6%. Vanuit de melddesk komt naar voren dat klachten verstopte putten/kolken binnen de categorie riolering de meeste klachten binnen komen over verstopte putten/ 350 kolken. Er is dan vaak sprake van plasvorming 300 voor de putten/kolken. Van de 2067 meldingen 250 binnen de categorie riolering zijn in de afgelopen 4 jaar 904 meldingen 200 binnengekomen over verstopte putten/kolken. 150 Het aantal meldingen met betrekking tot 100 verstopte putten/kolken is in 2005 gehalveerd t.o.v. 2004, maar vervolgens in 2006 weer 50 verdriedubbeld t.o.v In 2007 is het 0 aantal meldingen betreffende verstopte jaar 2004 jaar 2005 jaar 2006 jaar 2007 putten/kolken ligt gedaald. De oorzaak Reeks1 waardoor in 2005 minder klachten binnen zijn gekomen had mogelijk betrekking op het weer. Verstoppingen van kolken/putten ontstaan naast weersomstandigheden soms ook na werkzaamheden waarbij er zand of iets dergelijks in de putten/kolken terecht komt. Onkruid voor de kolken kan ook de instroming beperken. Verder wordt verstopping ook vaak veroorzaakt door veegvuil van omwonenden. 5

6 De gemeente heeft dus zelf niet altijd grip op de instroming via kolken. De top 3 van wijken waarover in de afgelopen 4 jaar ( ) de meeste meldingen binnen zijn gekomen zijn: Aldlân ( 112) Cammingaburen ((108) Huizum-West (82) Dit zijn de meldingen in absolute zin. In relatieve zin is de onderverdeling anders. Het gemiddelde aantal meldingen over 4 jaar is 10 meldingen per 1000 inwoners. De meeste meldingen per inwonersaantal komen binnen over de wijken: Wielenpôlle (25 meldingen per 1000 inwoners) Aldlân (16 meldingen per 1000 inwoners) Hempens, Teerns en Zuiderburen (15 meldingen per 1000 inwoners) Binnen de categorie rioleringen komen er ook meldingen binnen over verstoppingen waarvan naast verstopte riolering, een groot gedeelte betrekking heeft op verstopte putten/kolken. In totaal zijn er over meer dan 400 meldingen binnengekomen over verstoppingen. De oorzaak wordt niet altijd geregistreerd. Oorzaken die genoemd worden zijn weersomstandigheden, natuuromstandigheden en onderhoudwerkzaamheden. De oorzaak bij verstopte riolering kan liggen aan het rioolgedeelte van de eigenaar of het gedeelte van de gemeente. Hier heeft de gemeente dus niet altijd volledig grip op. Het aantal meldingen blijft de afgelopen jaren gelijk met ongeveer 95 meldingen met uitzondering van 2006 waarin het aantal meldingen steeg naar 123. Over het oosten en zuiden van de stad komen de meeste meldingen binnen. De meldingen in de wijken verschillen over de jaren. Vanaf 2005 zijn er wel veel meldingen in de buurt van Zuiderburen. Het aantal meldingen in Aldlân is relatief hoog, maar neemt in de jaren af. In 2006 en 2007 zijn het aantal meldingen in Cammingaburen het hoogst. De wijken waar veel verstoppingen voor komen staan ongeveer gelijk aan de wijken waar veel verstopte putten/kolken voor komen. In relatieve zin komen er over 4 jaar gemiddeld 4 meldingen verstopping per 1000 inwoners binnen. De meeste 140 meldingen komen binnen over: Wielenpôlle (bijna 11 meldingen per inwoners) Hempens, Teerns en Zuiderburen (9 60 meldingen per 1000 inwoners) Binnenstad (8 meldingen per inwoners) 0 jaar 2004 jaar 2005 jaar 2006 jaar 2007 Reeks1 Geconcludeerd kan worden dat over Cammingaburen binnen beide meldingscategorieën in totaal meer meldingen binnen komen dan gemiddeld, maar dat heeft te maken met de hoeveelheid inwoners, want per 1000 inwoners zit het wel rond het gemiddelde. Over de Wielenpôlle komt er in relatieve zin de meeste meldingen binnen. Dit kan te maken hebben met de gesteldheid van het riool. De riolering staat voor het komende jaar op de planning voor vervanging. Over Hempens, Teerns en Zuiderburen zijn de afgelopen jaren ook in relatieve zin meer meldingen binnengekomen dan gemiddeld. Dit kan een relatie hebben met de nieuwbouw van Zuiderburen. Over Aldlân zijn in absolute en relatieve zin meer meldingen binnen gekomen over verstopte putten en kolken dan gemiddeld. Het aantal meldingen binnen de gemeente Leeuwarden is in vergelijking met andere gemeenten beperkt.1 1 Dit blijkt uit de benchmark rioleringszorg 2007 uitgevoerd onder auspiciën van Rioned. 6

7 Doel Transport van het ingezamelde afvalwater naar de ontvangstputten van de rioolwaterzuiveringsinstallatie en de rioolgemalen van het Wetterskip. a. De afvoercapaciteit moet voldoende zijn om bij droog weer het aanbod van afvalwater te kunnen verwerken. Uit de dagelijkse praktijk blijkt dat de riolering voldoende ruimte biedt om het afvalwater bij droog weer af te kunnen voeren naar de rioolwaterzuivering. Momenteel wordt een computermodel opgesteld om dit modelmatig ook aan te tonen. De opbouw van een betrouwbaar model vraagt echter zoveel tijd, dat de resultaten pas te verwachten zijn gedurende de planperiode Om beheertechnische, maar ook om juridische redenen zal de komende jaren het model uitgewerkt moeten worden. b. Het afvalwater dient zonder dat overmatige aanrotting optreedt, de zuiveringsinrichting te bereiken. Op basis van het rioolbeheersysteem kan geconcludeerd worden dat er slechts sprake van een zeer geringe, acceptabel, verloren berging. Op basis van waarnemingen middels het gemalenbeheersysteem kan gesteld worden, dat de verblijftijd van het afvalwater in de riolering minder is dan 24 uur. c. De afstroming dient gewaarborgd te zijn. De Gemeente Leeuwarden bezit een goed afstromend rioleringsstelsel. Het aantal riolen, dat met tegenschot (riool dat de verkeerde kant afstroomt) is zeer beperkt van omvang en geeft geen problemen. Bij pvc riolering aangelegd eind jaren 60 en begin jaren 70 komen nog wel eens problemen voor m.b.t. de afstroming. Het riool is dan meestal verzakt tussen 2 inspectieputten. Dit leidt tot dode berging en een verminderde afstroming. Dit komt veelal voor in de wijken Westeinde, Bilgaard, Mondriaanbuurt, Vrijheidswijk, Camminghaburen en Aldlan. Wanneer dit tijdens de inspecties wordt geconstateerd, zal deze riolering de komende jaren in de vervangingsplannen opgenomen worden. Deze verminderde afstroming leidt niet tot klachten van de burgers. d. Intredend grondwater(lekwater) dient beperkt te zijn. Intredend grondwater(klasse 4 en 5) komt in de Gemeente Leeuwarden incidenteel voor. De intentie is, wanneer intredend grondwater klasse 4 en 5 voorkomt, om dit m.b.v. een plaatselijke maatregel in het riool te herstellen. Bij omvangrijke schade wordt een spoedige vervanging van de riolen gerealiseerd. Intredend grondwater in combinatie met zandinloop dient direct te worden verholpen. Intredend grondwater komt meestal voor in combinatie met scheurvorming, verplaatsingen en inhangende rubberringen. De wortelingroei in de buis zal het intreden van water kunnen versterken. Wortelingroei komt het meest voor in de huisaansluiting op particulier grondgebied. Hier zijn vaak beplantingen en bomen bovenop de buis geplant. De wortels vinden dan vaak een weg in de buis, welke dan zal verstoppen. e. De vervuilingtoestand van de riolering dient acceptabel te zijn. Gemiddeld wordt jaarlijks ca. 100 km. riool gereinigd. Hiermee wordt een optimale berging en een goede afstroming bewerkstelligd. 7

8 Doel Het streven naar een duurzaam milieu (bodem, oppervlaktewater) door lozing van zo weinig mogelijk afbreekbare of niet afbreekbare en/of vervuilde stoffen. a. De vuiluitworp uit de riolering dient acceptabel te zijn. Op basis van: het bestaande basisrioleringsplan en de daarop geënte verbeteringswerken de extra uitgevoerde werken in het kader van bijv. de Blauwe Diamant en het omvangrijke areaal aan afgekoppeld oppervlak, is ruimschoots aan de vereiste vuiluitworpreductie voldaan. Een toetsing vindt nog wel plaats aan de hand van het model waar momenteel aan wordt gewerkt. De resultaten daarvan zijn echter pas in de loop van de komende planperiode beschikbaar. b. Ongewenste lozing op riolering mogen niet voorkomen. Vanaf 2004 zijn er 9 meldingen binnen gekomen over ongewenste lozingen op de riolering. De hoeveelheid klachten neemt af waarbij er in 2007 en 2008 geen klachten meer binnen zijn gekomen. (bron: melddesk bedrijfsmilieuzaken) De klachten die binnen zijn gekomen, hebben voornamelijk betrekking op vet in het riool die veroorzaakt wordt door restaurants. De riolering is gereinigd en de sector milieu heeft de lozing gecontroleerd aan de hand van de lozingsvergunning. In de wijken Bilgaard en de Vrijheidswijk komen een enkele keer lozingen vanuit woningen voor van stoffen welke niet behoren te worden geloosd op de riolering. De bewoners in deze wijken zijn vaak niet op de hoogte van wat wel of niet op de riolering geloosd mag worden. c. Uittreden van rioolwater (lekke riolering) moet zo min mogelijk voorkomen. De riolering wordt opgeleverd conform het kwaliteitsdocument openbare ruimte. Ingrijpingsmaatregelen conform NEN 3398 voor lekkage, inhangende rubbermng, verplaatsingen, beschadigingen en wortelgroei mogen niet voorkomen. Wortelgroei door riolering komt volgens de melddesk wel een aantal keren voor. Het uittreden van rioolwater komt niet voor. De riolering in de Gemeente Leeuwarden ligt veelal in het grondwater. In deze situatie is er een grotere druk vanaf de buitenzijde van de buis. Er zal dus eerder grondwater intreden dan rioolwater uittreden. 8

9 Doel Het beperken van wateroverlast. a. De afvoercapaciteit moet toereikend zijn om het aanbod van afvalwater bij hevige neerslag te kunnen verwerken, uitgezonderd in buitengewone omstandigheden. Er staat volgens de melddesk in bepaalde gebieden vaker dan maximaal 1 maal per 2 jaar water op straat. Gezien klimaatveranderingen met hevigere buien kan dit leiden tot langdurige (meer dan 1 uur) overlast. Van zijn er 313 meldingen binnengekomen binnen de categorie wateroverlast wateroverlast. De meldingen voor 140 wateroverlast zijn in 2005 gedaald t.o.v Volgens de KNMI stations was Leeuwarden in 2004 het natst met 1070 mm neerslag en had daarmee ook de meeste meldingen. De meldingen zijn in 2007 gedaald t.o.v. voorgaande jaren. In 2006 was er wel een piek van het aantal meldingen. Volgens de website weeronline was 2006 een nattere periode 0 dan Toch kan de toename van meldingen ook te maken hebben met de promotiecampagne van de gemeente voor een betere bereikbaarheid via de jaar 2004 jaar 2005 jaar 2006 wateroverlast jaar 2007 melddesk. Desondanks nemen in 2007 de meldingen weer af. De meeste meldingen over wateroverlast komen binnen uit het oosten van de stad. Daarnaast komen ook vanuit het zuiden van de stad relatief veel meldingen. Cammingaburen is de wijk waarover elk jaar ( ) de meeste meldingen binnen komen. Na Cammingaburen komen er veel meldingen binnen over Aldlân. Het betreft dan voornamelijk wateroverlast op straat in relatie tot verstopte kolken of water op straat. In relatieve zin komen er gemiddeld 3 meldingen per 1000 inwoners binnen over 4 jaar. Cammingaburen en Aldlân zitten relatief gezien rond dit gemiddelde. De meeste meldingen komen per 1000 inwoners binnen over: 1. Wirdum en Swichum (7 meldingen per 1000 inwoners) 2. Achter de hoven (6 meldingen per 1000 inwoners) 3. Binnenstad (5 meldingen per 1000 inwoners) Hevige buien treffen vaak slechts een deel van de stad. Wateroverlast treedt dan ook vaak lokaal op. Uit de ervaringen van de experts komt naar voren dat in de gebieden van Loonstraat, Camperstraat en Reinier de Graafstraat kleinschalig overlast voor komt. b. De instroming in de riolering via de kolken dient ongehinderd te gebeuren. Dit is niet overal het geval. De meeste meldingen komen binnen over verstopte kolken, waarbij er water op straat blijft staan. Zie ook doel 1d. 9

10 Doel Het beperken van overlast voor de gemeenschap. a.de bedrijfszekerheid van gemalen en andere kunstwerken dient gewaarborgd te zijn. De storingen van de gemalen worden 7 dagen per week en 24 uur per dag via het telemetriesysteem van de Gemeente Leeuwarden, afhankelijk van de urgentie van de storing, per sms doorgegeven aan de storingsmonteur van de Buitendienst. De storingen zijn volgens de volgende urgenties ingedeeld: - urgentie laag, deze storing wordt maximaal binnen 16 uur verholpen - urgentie hoog, deze storing wordt meestal direct verholpen - urgentie zeer hoog, deze storing wordt altijd direct verholpen. b. De waterdichtheid en stabiliteit van de riolen moet zodanig zijn dat er geen gevaarlijke situaties ontstaan. Het schadebeeld bij intredend grondwater in combinatie met zandinloop leidt tot een direct ingrijpen. Dit schadebeeld wordt meestal veroorzaakt door een inhangende rubberring en een plaatselijke deelreparatie wordt hier dan ook zo spoedig mogelijk uitgevoerd. Deze situatie komt circa 1x per 15 km riolering voor, bij riolering ouder dan 15 jaar. Wanneer de stabiliteit in het geding dreigt te komen, wordt vervanging of reiniging van het betreffende riool gerealiseerd. c. De riolering dient zodanig afgesloten te zijn dat overlast tot stank tot een minimum wordt beperkt. In de afgelopen 4 jaar zijn er ongeveer 90 meldingen binnengekomen over stankoverlast dat geboekt werd onder de categorie riolering. In 2006 is het aantal meldingen gestegen. De oorzaak hiervan kan te maken hebben met de promotiecampagne die destijds aan de melddesk is besteed. Op 90 meldingen kwamen er ca 20 meldingen binnen over stankoverlast vanuit putten/kolken, ca 20 meldingen waarbij de stankoverlast vanuit de vijver of de sloot kwam. De overige klachten hadden voornamelijk een directe relatie tot de riolering waarbij stankoverlast in de woning ontstond. De wijken Aldlân en Cammingaburen ondervonden de meeste last van stank. In Aldlân betreft het voornamelijk stankoverlast van de sloten/vijvers bij Kamgras, Rapenburg en Daslook. In deze gebieden is geen sprake van overstorten vanuit de riolering op het oppervlaktewater. Er is dus hierin niet direct een relatie met riolering. Veelal heeft de stank te maken met de afmetingen van de sloot en de hoeveelheid bagger daarin. In Cammingaburen gaat het voornamelijk om stankoverlast vanuit de riolering in huis. Dit valt niet onder de zorgplicht van de gemeente, maar onder verantwoording van de burger. Er is dus in sommige gebieden wel sprake van structurele stankoverlast, alleen dit betreft dus niet altijd overlast dat onder de verantwoordelijkheid van de gemeente valt of een relatie heeft met de riolering. In relatieve zin springen Cammingaburen en Aldlân er niet uit, maar zitten ze rond het gemiddelde van 1 melding per 1000 inwoners over 4 jaar. Er zijn geen wijken die er in relatieve zin wel bovenuit springen. Over de binnenstad en de Zuidlanden, Goutum komen iets meer meldingen binnen, namelijk ca. 2 per 1000 inwoners over 4 jaar. Het aantal meldingen over stankoverlast is dus zeer beperkt gebleven. d. Er mag geen onnodige overlast door werkzaamheden ontstaan. Er vind jaarlijkse afstemming plaats tussen de werkzaamheden voor projecten en voor riolering. Voorbeelden waarbij er de afgelopen jaren werk met werk is gemaakt zijn de projecten Spanjaardslaan, Schieringen zuid en het Ruiterskwartier. Gestreefd wordt naar een onderlinge afstemming stankoverlast jaar 2004 jaar 2005 jaar 2006 jaar 2007 Reeks1 10

11 Doel De watergangen ter plaatse van overstorten dienen voldoende ontvangend en afvoerden vermogen te hebben. a. De watergangen dienen regelmatig geschoond te worden. De watergangen voldoen grotendeels aan de oorspronkelijke afmetingen. Dit wordt getoetst via de aanlegtekeningen. b. (Verontreinigde) sliblagen dienen te worden afgevoerd en verwerkt conform de wettelijke regels. Vooraf vindt conform de geldende wettelijke regels onderzoek plaats naar de kwaliteit van de baggerspecie. De wijze van baggeren en de wijze van verwerking is afgestemd op de resultaten daarvan. Doel Doelmatig beheer en gebruik van de riolering a. Er moet inzicht zijn in de gebruikstoestand en het functioneren van de riolering. Er zal in 2008 een opzet gemaakt worden voor hydraulische doorberekening. Ui t de inspecties van de afgelopen jaren komt naar voren dat: - de Gemeente Leeuwarden een degelijk en goed functionerend rioolstelsel bezit - de Buitendienst het rioolstelsel goed en efficiënt reinigt, wat leidt tot het voorkomen van calamiteiten en schade aan de riolering. - er komen weinig tot geen ongewenste lozingen voor. - de in beton uitgevoerde riolen hebben een levensduur van gemiddeld 60 jaar. - de oudere pvc-riolen hebben een levensduur van gemiddeld 45 jaar. De recent aangelegde pvc-riolen daarentegen hebben een gemiddelde levensduur van 60 jaar. De revisiegegevens worden binnen 6 maanden verwerkt. Het verstrekken van de revisiegegevens zou in zijn algemeenheid sneller moeten. In het kader van de WION, de zgn. Grondroerdersregeling wordt dit ook noodzakelijk. Momenteel vindt een hydraulische herberekening van de riolering plaats. De noodzaak van een toekomstige hydraulische herberekening wordt na afloop van elke planperiode, samen met Wetterskip Fryslân, beoordeeld. b.er moet inzicht zijn in de kosten op korte en lange termijn. In het GRP is het inzichtelijk gemaakt wat de kosten op korte en lange termijn zijn. Jaarlijks is het meerjarenplan vervanging riolen en het meerjarenplan vervanging/aanpassing rioolgemalen herzien. De weerslag daarvan is terug te vinden in de jaarprogramma s infrastructuur. c. De gebruikers van de riolering dienen bekend te zijn en ongewenste lozingen dienen te worden voorkomen. Er zijn geen overtredingen van de wet milieubeheer. Vergunningen worden gecontroleerd conform het handhavingenplan van de sector Milieu. Er zijn geen illegale aansluiten bij de gemeente bekend. d. Het rioolbeheer dient goed afgestemd te zijn op andere gemeentelijke taken. De relatie met overige taken is inzichtelijk en wordt jaarlijks via jaarrapportages gecontroleerd. e. Er dient zoveel mogelijk gebruik gemaakt te worden van duurzame en milieuvriendelijke materialen. De materialen die gebruikt worden, voldoen aan het Kwaliteitsdocument Openbare Ruime Leeuwarden. f. Er dient een klantvriendelijke benadering te zijn. Er komen in sommige gebieden meer dan 5 klachten per 1000 inwoners per jaar binnen die betrekking hebben op riolering. De meeste klachten worden binnen een week opgelost. Gebieden waar veel klachten binnen komen zijn: Cammingaburen; Aldlan; Bilgaard; Huizum. Meldingen worden vaak wel binnen een week opgelost, maar dat gaat soms wel ten kosten van andere werkzaamheden. Er is de in de afgelopen planperiode niet erg veel aandacht besteed aan het verstrekken van informatie, omdat zich in het beleid weinig veranderingen voor deden t.a.v. voorgaande jaren. Een goed gebruik van de riolering had meer aandacht verdiend. 11

12 1b Evaluatie strategie In hoofdstuk 5 Strategie van het GRP is aan de hand van de doelen aangegeven welke acties gerealiseerd zouden worden. Deze acties worden hierna geëvalueerd. 1. Inzameling van binnen het gemeentelijk gebied geproduceerd afvalwater en inzameling van het hemelwater dat niet mag of kan worden gebruikt voor de lokale waterhuishouding a) De drie percelen aan de Dokkumertrekweg zijn nog niet aangesloten op de riolering. Technisch is dit erg moeilijk te realiseren en daardoor kostbaar. Omdat er geen klachten zijn m.b.t. de huidige lozingssituatie, is directe actie niet noodzakelijk. De situatie wordt in de gaten gehouden. Zodra er noodzaak toe is of er zich kansen voordoen om met geringere kosten een aansluiting te realiseren, zullen stappen ondernomen worden. b) Het budget voor het scheiden van afvalwater en hemelwater in bestaande situaties (afkoppelen) bij (nieuw-)bouwactiviteiten, saneringen, e.d. is slechts ten dele benut. Enerzijds hebben initiatiefnemers op aangeven van de gemeente hun verantwoordelijkheid genomen en zelf maatregelen getroffen, anderzijds zijn er geen relatief weinig projecten geweest waarbij (financiële) stimulering mogelijk was. [NIEUW BELEID] c) Het afkoppelbudget bij rioolvervangingen is ook slechts ten dele gebruikt. Slechts in een beperkt aantal gevallen was afkoppelen mogelijk door de aanwezigheid van oppervlaktewater en uit financieel oogpunt. De projecten betroffen de werkzaamheden in de wijk Schieringen en de Groningerstraatweg. Ook was voorzien dat Wetterskip Fryslân bijdragen zou verstrekken. Door het beperkte budget en de gestelde randvoorwaarden is dit niet gebeurd. [NIEUW BELEID] d) M.b.t. de niet-aangesloten percelen in het buitengebied is door de betrokken overheden lang gediscussieerd over de aanpak. De provincie Fryslân, het bevoegd gezag, heeft uiteindelijk het voorstel van Wetterskip Fryslân overgenomen. Dit houdt voor de gemeente Leeuwarden in, dat in het niet-kwetsbare gebied tot 2015 geen maatregelen behoeven te worden genomen, mits er een goed werkende septictank en voor het keukenafvalwater e.d. een bezinkput aanwezig is. Ook mogen er geen klachten zijn. De gehele gemeente, m.u.v. het Wielengebied behoort tot het niet kwetsbare gebied. De gemeente moet dit beleid nog onderschrijven. [NIEUW BELEID] e) Door de hiervoor genoemde ontwikkeling, is het onderzoeksproject naar alternatieve sanitatie in Swichum geëindigd. De noodzaak om maatregelen in welke vorm dan ook te treffen ontbrak. 5 percelen in het Wielengebied moesten worden voorzien van een zgn. IBA, een minizuivering. De betreffende eigenaren/bewoners moeten er zelf zorg voor dragen dat de voorziening wordt aangebracht. De gemeente verleent wel een financiële bijdrage. Doordat het lang heeft geduurd voordat het beleid m.b.t. het buitengebied concreet werd, waarbij de uitwerking invloed zou kunnen hebben gehad op de aanpak in het Wielengebied, is lang geen actie ondernomen. Inmiddels zijn de betreffende eigenaren aangeschreven op de te treffen maatregelen en is aangegeven welke bijdrage de gemeente kan verlenen. Inmiddels is 1 perceel van een IBA voorzien. De eigenaren/bewoners van de andere percelen hebben niet gereageerd. Indien voor 1 januari 2009 geen reactie wordt ontvangen c.q. geen concrete afspraken met betrokkenen zijn te maken, dan eindigt de verantwoordelijkheid van de gemeente. Wetterskip Fryslân zal dan als handhaver worden geïnformeerd. f) De voorgenomen aanleg van drukriolering aan de Hegedyk te Wytgaard is nog niet gerealiseerd. De aanpak van dit project heeft lang op zich laten wachten door de beperkte personele capaciteit bij de gemeente en het prioriteit geven aan andere projecten. Eind 2006 is het project opgestart middels een informatieavond voor de betrokken eigenaren/bewoners van de betreffende percelen. De bewoners hebben grote moeite met de eigen bijdrage van ca Euro plus de kosten op eigen terrein. De eigen bijdrage is vastgesteld door de Raad. Op 27 mei 2008 is nogmaals een informatieavond geweest. De bewoners weigeren vooralsnog de eigen bijdrage te betalen en hebben aangegeven het gemeentebestuur hieromtrent te gaan benaderen. Inmiddels is gestart met het opstellen van een bestek, om de aanleg zo snel mogelijk te kunnen gaan realiseren. 12

13 2. Transport van het ingezamelde water naar de ontvangspunten van de riolwaterzuiveringsinstallatie en rioolgemalen van Wetterskip Fryslân a) Voorzien was dat de gemeente inmiddels zou beschikken over de noodzakelijke aansluitvergunningen op zuiveringstechnische werken. Dit is niet het geval. Het Wetterskip Fryslân heeft daartoe niet het initiatief genomen. b) Grote uitbreidingsplannen zijn aangesloten conform de eisen en wensen zoals beschreven in het Kwaliteitsdocument Openbare Ruimte Leeuwarden en in overleg met het Wetterskip Fryslân. 3. Het streven naar een duurzaam milieu(bodem, oppervlaktewater) door lozing van zo weinig mogelijk afbreekbare of niet-afbreekbare en/of vervuilende stoffen a) Het onderzoek naar de effecten van de uitgevoerde maatregelen in de wijk Camminghaburen is niet doorgegaan. Door technische mankementen heeft het lang geduurd voor met de geïnstalleerde meetapparatuur betrouwbare metingen konden worden gedaan. Op het moment dat de apparatuur dat wel kon, is door het waterschap en de gemeente geoordeeld dat metingen toen geen toegevoegde waarde meer hadden. b) Bij de grotere nieuw gerealiseerde rioolgemalen zijn debietmeters aangebracht, waarmee inzicht wordt verkregen in de naar de zuivering afgevoerde hoeveelheden afvalwater. Door technische problemen zijn in drie bestaande gemalen de aan te brengen debietmeters nog niet geplaatst. Verwacht wordt dat de technische problemen oplosbaar zijn. c) Het laatste project uit het verbeteringsplan Bilgaard wordt binnenkort afgerond. 4. Het beperken van wateroverlast a) M.n. in het najaar wordt de instroom van de straat- en rioolkolken beperkt door de aanwezigheid van onkruid, bladeren en ander vuil voor de openingen. Dit leidt veelvuldig tot wateroverlast en voor het wegverkeer onveilige situaties. De veronderstelling dat binnen het straatvegen hiervoor een oplossing kon worden gevonden is niet bewaarheid. b) Het regenwater wordt afgekoppeld indien het technisch en financieel mogelijk is. Op de afkoppelkaart (bijlage) is te zien waar binnen Leeuwarden het regenwater reeds afgekoppeld is. c) De zware buien, die door de klimaatontwikkeling in omvang en frequentie toenemen, hebben tot op heden zeer lokaal, maar niet structureel tot overlast geleid. Wel is er kortdurend hinder doordat er enige tijd water op straat staat. d) Bij een vervanging van een aantal rioleringswerken zijn peilbuizen geplaatst om inzicht te krijgen in het grondwaterpeil. De omvang is echter zo beperkt dat uit de resultaten nog geen conclusies kunnen worden getrokken. 5. Het beperken van overlast voor de gemeenschap (anders dan door wateroverlast) a) Alle rioolgemalen, zowel de reeds bestaande als wel de nieuwe zijn op het gemalenbeheersysteem Aquaconnect aangesloten. De leverancier stopt binnenkort met de ondersteuning van dit systeem, omdat er een opvolger op de markt is gekomen. Deze opvolger, Aquaweb, maakt gebruik van de nieuwste technieken. Via internet is het systeem benaderbaar. Daardoor is Aquaweb effectiever en efficiënter. Wel moeten de modems in de gemalen worden vervangen door zgn. GPRS-modems. b) In principe worden alle meldingen/klachten via het klantenmeldsysteem Melddesk geregistreerd. c) Integrale afstemming vindt plaats door onder andere de projectenkaart infrastructuur. d) Schoonmaken van verontreinigde waterbodems ter plaatse van en veroorzaakt door overstorten. e) De afgelopen planperiode zijn diverse vijvers en sloten gebaggerd, waarop overstorten lozen c.q. hebben geloosd. Omvangrijke projecten in dit verband waren de vijvers in Camminghaburen en de Vrijheidswijk en de Kalksloot in Bilgaard. f) Voor de komende planperiode zijn in het Baggerplan de baggerwerken opgenomen die gerelateerd zijn het aan GRP-budget. 13

14 6. Doelmatig beheer en gebruik van de riolering a) Vrijwel alle overstorten zijn inmiddels vergund in het kader van de Wet Verontreiniging oppervlaktewateren. Voor enkele overstorten loopt de procedure nog. b) Het rioolbeheersysteem Mi2 functioneert goed. De data is niet geheel actueel. De oorzaak hiervan is gelegen in langdurige ziekte van de bestandsbeheerder en een vertraagde overdracht van gerealiseerde vervangingen en verbeteringen. Het huidige beheersysteem wordt binnenkort vervangen door Xeiz, de opvolger van Mi2. Door een objectgerichte benadering en een open database kan nog beter invulling worden gegeven aan integraal beheer van de openbare ruimte. c) In deze evaluatie is er onderzoek gedaan naar de meldingen/klachten uit de melddesk. Uit de benchmark van 2007 uitgevoerd door Rioned is verder naar voren gekomen dat de gemeente in vergelijking met andere gemeenten weinig meldingen/klachten binnen krijgt. d) De melddesk is redelijk klantgericht ingericht, maar er kan nog een verbeterslag gemaakt worden. e) De geplande benchmark is uitgevoerd. De resultaten zijn terug te lezen in de startnotitie. f) In de afgelopen planperiode is jaarlijks tussen de 25 en 30 km. riool met behulp van een rijdende videocamera geïnspecteerd. Omdat het grootste deel van het budget in de vervanging van riolen zit, is het van belang dat dit op het juiste tijdstip, niet te laat, maar ook niet te vroeg, gebeurt. Om die reden is het van belang de inspecties op peil te houden 14

15 BIJLAGE 2 AFKOPPELKAARTEN 15

16 2a Huidige afkoppelkaart 16

17 2 b Afkoppelkaart mogelijkheden afkoppelen

18 BIJLAGE 3 PLANNEN EN ACTOREN GRP Organisatie Beleidsdocumenten Invloed GRP Uitwerking verbreed GRP Europese unie Richtlijn stedelijk afvalwater Alle percelen aansluiten op de riolering of individuele afvalwaterzuiveringsinstallaties. Vaststelling beleid ongezuiverde lozingen in het buitengebied. Kader richtlijn water Emissies en overstorten beperken. Voldoende verwerkt (conform benchmark). Stedelijke wateropgave. afkoppelbeleid/verordening en stimulans duurzame projecten en afkoppelen. Verminderen vuiluitworp. Rijk Wet op de waterhuishouding Verbeteren effectiviteit en efficiëntie stedelijk waterbeheer. Afkoppelen en zorgplicht grondwater reguleren. Nota waterhuishouding 50% reductie vuiluitworp uit riolering. Kwaliteitsnormen oppervlaktewater. Doelen en functionele eisen. Stimulans en reguleren afkoppelen. Wet gemeentelijke watertaken Zorgplicht grondwater. Reguleren afkoppelen. Grondwatermeetnet en beleid. Verordening en stimulans afkoppelen. Wet milieubeheer GRP en zorgplicht afvalwater. Doelen en functionele eisen. Nationaal milieubeleidsplan Wet verontreiniging Stoppen vervuiling van de stad. Verplichting aanvraag vergunning bij lozing op Stimulans afkoppelen met beperking op vervuiling. Stimulans groene daken. Doel voorkomen ongewenste 18

19 oppervlaktewater oppervlaktewater. lozingen. Wet bodembescherming Verplichting aanvraag lozingen van rioolwater in de bodem. Zorgplicht grondwater/ Grondwatermeetnet. Woningwet WB 21 Aansluitverplichting eigenaar woning binnen 40m van gemeenteriool. Vasthouden, bergen, afvoeren en watertoets. Nieuwe ontheffing buitengebied. Afkoppelen regenwater, budget afkoppelen en groene daken, regentonactie Nationaal Bestuursakkoord water 2015 is watersysteem op orde. Afkoppelbeleid, grondwaterbeleid, groene daken, verhelpen wateroverlast. Wet RO Bouwvergunningen Aanpassing bouwverordening m.b.t. afkoppelen. Nota RO (5de) Waterhuishoudkundige maatregelen rekening mee houden bij nieuwbouw. Kwaliteitdocument Openbare ruimte, afkoppelbeleid en zorgplicht grondwater. Provincie Provinciaal waterhuishoudings plan Aansluiten buitengebied en voldoen basisinspanning voor Eisen oppervlaktewater Nieuwe ontheffing buitengebied. Deelstroomgebied Afkoppelen verhard oppervlak aanpassen bouwverordening Visie Fryslân 2003 gemaalcapaciteit digitalisering gemaalstoring Wetterskip Verordening ongezuiverde lozingen in het buitengebied Nog geen beleid geformuleerd voor ongezuiverde lozingen in het buitengebied Vaststelling beleid ongezuiverde lozingen in het buitengebied en opnemen stimuleringsregeling. Leidraad stedelijk waterbeheer Voorwaarden bij nieuwbouw Sluit aan op gemeentelijk Kwaliteitsdocument OR en afkoppelbeleid Integraal beheerplan Strategisch uitgangspunt Via projectenkaart afstemming Waterkwaliteitspoort toets Intern Basis Rioleringsplan 1996 Sluit aan Stedelijke wateropgave 19

20 Milieu-uitvoerings- programma Sluit aan Opstellen nieuwe BRP Aansluiting stimulans groene daken Baggerplan Sluit aan Geen specifieke aanpassingen 20

21 BIJLAGE 4 UITGANGSPUNTEN PLANPERIODE Doelen Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden Afvalwaterbeleid 1. zorgen voor inzameling van het stedelijk afvalwater; 1a) alle percelen en woonschepen op het gemeentelijk gebied waar afvalwater vrijkomt moeten van een rioleringsaansluiting zijn voorzien, uitgezonderd bij specifieke situaties; - in 2009 wordt drukriolering gelegd in de Hegedyk te Wijtgaard - in 2009 wordt de ontheffing voor de zorgplicht van de niet op de riolering aan te sluiten percelen door de provincie geactualiseerd - het werk is gerealiseerd- - de ontheffing is verkregen 2. zorgen voor transport van het stedelijk afvalwater; 1b) de objecten moeten in goede staat zijn; 2a) de afvoercapaciteit moet voldoende zijn om bij droog weer het aanbod van afvalwater te kunnen verwerken; ingrijpmaatstaven volgens NPR 3398 mogen niet voorkomen; optimaal stelselontwerp, volgens landelijke normen; inspectie conform 3399; het waterspiegelverhang gelijk aan het buisverhang bij halfgevulde buis en maximale droogweerafvoer; 2b) het afvalwater dient zonder dat overmatige aanrotting optreedt, de zuiveringsinrichting te bereiken; geen verloren berging; de ledigingstijd is maximaal 20 uur; inspectie conform NEN 3399; 2c) de afstroming dient gewaarborgd te ingrijpmaatstaven voor afstroming (conform NPR 3398)

22 Doelen Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden zijn; mogen niet voorkomen; inspectie conform NEN 3399; 2d) intredend grondwater (lekwater) dient beperkt te zijn; 2e) de vervuilingstoestand van de riolering dient acceptabel te zijn; ingrijpmaatstaven (conform NPR 3398) voor lekkage, inhangende rubberring, verplaatsingen, beschadiging, wortelingroei mogen niet voorkomen; ingrijpmaatstaven voor afstroming (conform NPR 3398) mogen niet voorkomen; inspectie conform NEN 3399; 3. Het beperken van overlast voor de gemeenschap 3a) de bedrijfszekerheid van gemalen en andere kunstwerken dient gewaarborgd te zijn; 3b) de waterdichtheid en de stabiliteit van de riolen moet zodanig zijn, dat calamiteiten (instortingen) zich niet voordoen; - het aantal storingen dient beperkt te zijn - storingen dienen binnen 1 tot 16 uur te zijn opgevolgd, afhankelijk van de prioriteit van het gemaal; ingrijpmaatstaven voor waterdichtheid en stabiliteit (conform NPR 3398) mogen niet voorkomen; inspectie conform NEN 3399; storingenregistratie, middels geautomatiseerd signalerings- en registratiesysteem; inspectie conform NEN 3399; 3c) de riolering dient zodanig afgesloten te zijn dat overlast door stank wordt voorkomen; geen klachten over overlast door stank; klachtenregistratie; 4. verontreiniging van waterbodems ter plaatse van overstorten dient beperkt te worden; 5. doelmatig en duurzaam beheer en gebruik van de riolering. 3d) Er dient een klantvriendelijke benadering te zijn; 3e) er mag geen onnodige overlast door werkzaamheden ontstaan; 4) de verontreinigde sliblaag dient te worden onderzocht en dient te worden afgevoerd en verwerkt; 5a) er moet inzicht zijn in de gebruikstoestand en het functioneren - klachten moeten zo snel mogelijk worden afgehandeld; - voldoende voorlichting en informatie naar belanghebbenden; - afstemmen van rioolwerken op andere werken aan de ondergrondse en bovengrondse infrastructuur; - bereikbaarheid percelen zoveel mogelijk handhaven; de waterbodem dient schoon te zijn en de watergang op diepte; - gedetailleerd gegevensbestand en kaartinformatie; - automatische signalering op alle gemalen met uitzondering klachtenregistratie; jaarlijks op hoofdlijnen afstemmen van planningen, op projectniveau "fine-tuning"; geaccepteerde onderzoeksmethoden en geldende normeringen; uitvoering conform maatstaf en conform s; onderzoeksprogramma 22

23 Doelen Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden van de riolering; van drukriolering; - jaarlijkse gedetailleerde visuele inspectie van ca. 30 km riool; - revisiegegevens moeten na verstrekking binnen maximaal 2 maanden zijn verwerkt; - de achterstand in actualiteit van herberekeningen is 1 planperiode, tenzij gemotiveerd voor een langere periode wordt gekozen ; 5b) er moet inzicht zijn in de kosten op korte en lange termijn; alle kosten die binnen de levenscyclus van de riolering zijn te verwachten, moeten op enigerlei wijze in beeld zijn gebracht; Kostendekkingsplan (KDP) actueel houden, looptijd KDP afstemmen op looptijd GRP; 5c) de maatregelen dienen tegen laagst maatschappelijke kosten te worden uitgevoerd; 5d) de gebruikers van de riolering dienen bekend te zijn en ongewenste lozingen dienen te worden voorkomen; 5e) het rioleringsbeheer dient goed afgestemd te worden op andere gemeentelijke taken; 5f) er dient zoveel mogelijk gebruik gemaakt te worden van duurzame en milieuvriendelijke materialen; 5g) er dient een klantvriendelijke benadering te zijn. zoeken bij maatregelen naar een optimum tussen riolering en zuivering; - geen overtredingen Wet milieubeheer; - vergunningen moeten eenmaal per jaar worden gecontroleerd; afstemming binnen reguliere afstemmingsoverleggen en - processen; de toegepaste materialen; - maximaal 5 klachten per jaar per bemalingsgebied betreffende riolering, die in beginsel (afhankelijk van aard klacht) binnen 5 dagen moeten zijn afgehandeld; - voldoende voorlichting en informatie naar belanghebbenden. - registratiesysteem sector Milieu; - registratiesysteem sector Milieu Projectenkaart infrastructuur; Kwaliteitsdocument Openbare Ruimte Leeuwarden klachtenregistratie. foldermateriaal e.d. 23

24 Doelen Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden 6. Het streven naar een duurzaam milieu. 6a) de vuiluitworp vanuit de riolering dient acceptabel te zijn; 6b) ongewenste lozingen op de riolering mogen niet voorkomen; - de vuiluitworp is kleiner of gelijk aan die van het 'referentiestelsel'; - de resterende uitworp mag geen belemmering vormen voor de waterkwaliteit; geen overtredingen van de Wet milieubeheer; vuiluitworpberekening 1996 (actualisatie in 2009) M.b.v. in de randvoorzieningen aan te brengen geautomatiseerd signalerings- en registratiesysteem worden modelberekeningen getoetst; onderzoek in samenwerking met waterkwaliteitsbeheerder; Regenwaterbeleid 1. zorgen voor een duurzame en doelmatige inzameling van regenwater (voor zover niet particulier); 6c) uittreden van rioolwater (lekke riolering) moet zo min mogelijk voorkomen; a) adequate inzameling van regenwater, voor zover de particulier zelf niet redelijkerwijs in de verwerking kan voorzien ingrijpmaatstaven (conform NPR 3398) voor lekkage, inhangende rubberring, verplaatsingen, beschadiging, wortelingroei mogen niet voorkomen; Alle percelen zijn voorzien van een aansluiting op de riolering, tenzij men zich van het hemelwater kan ontdoen en het voor de lokale waterhuishouding of andere doeleinden wil gebruiken, of wanneer directe lozing geoorloofd is, of aansluiting op de riolering een evenredige grote investering vergt in verhouding tot andere mogelijke oplossingen; - registratiesysteem sector Milieu inspectie conform NEN 3399; Registratie van nog niet aangesloten percelen waar men zich van het hemelwater wil ontdoen en niet direct mag of kan lozen; b) de instroming via kolken dient ongehinderd plaats te vinden Plasvorming dient beperkt te zijn; Klachtenregistratie; 2. stimuleren en waar mogelijk afdwingen van een duurzame en doelmatige inzameling en afvoer van regenwater. (wel particulier) 3. zorgen voor een duurzame en doelmatige verwerking van ingezameld regenwater; Bij nieuwbouw, reconstructies of andere grootschalige projecten wordt er waar mogelijk afgekoppeld. de afvoercapaciteit van de riolering moet toereikend zijn om het aanbod van afvalwater bij hevige neerslag te kunnen verwerken, uitgezonderd in buitengewone omstandigheden; Als het te vernieuwen perceel van de particulier grenst aan oppervlaktewater, voorziet de particulier bij kosten niet hoger dan 5- per m² af te koppelen verhard oppervlak zelf in afvoer van regenwater (verordening); Maximaal gemiddeld eenmaal per 2 jaar water-op-straat, zonder langdurig (max. 1 uur) tot overlast te leiden; Controle op basis van geografische gegevens (conform verordening); Klachtenregistratie en waarnemingen, in toekomst controleren met dynamisch stromingsmodel; 24

25 Doelen Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden Grondwaterbeleid 1. zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de gebruikersfunctie van een gebied niet structureel belemmert. Adequate afvoer van overtollig grondwater tijdens de bestemmings- en inrichtingsfase. De ontwateringsdiepte is voor de bestemmings- en inrichtingsfase conform het Kwaliteitsdocument openbare ruimte Leeuwarden, die maximaal op 2 opéénvolgende weken per jaar mag worden overschreden. Doelmatige afvoer van overtollig grondwater bij structureel nadelige gevolgen die ontstaan door een niet acceptabele grondwaterstand op gemeentelijk terrein. - Structureel nadelige gevolgen - Drooglegging op bebouwd terrein: GHG < 50 cm- mv; niet acceptabel GHG 50 to 70 cm mv: dubieus GHG > 70 cm mv: acceptabel Het metingen van peilbuizen conform het grondwatermeetnet; Klachtenregistratie en metingen grondwatermeetnet; 25

26 BIJLAGE 5 VOORWAARDEN BOUWVERGUNNING GROENE DAKEN Bouwvergunningen en groene daken Platte daken vergunningvrij als: - er in principe géén werkzaamheden aan bestaande dakbedekking en constructie hoeft te worden uitgevoerd (een laag eroverheen mag wel) - geen veranderingen aan dakdoorvoeren van ventilatie en rookgassen ed. - boeiboorden niet veranderd worden ivm welstandseisen voor bewoners: - zelf verantwoordelijk voor doorrekenen van constructie vergunningplichtig: bescherm stads- en dorpsgezicht en monumenten -> formeel voor elke verandering een bouwvergunningen nodig Hellende daken niet vergunningvrij: - ivm zichtbaarheid altijd welstandstoets - aanleveren van constructieberekening vergunningvrij als: het vervangen van de dakpannen door dezelfde pan (materiaal, vorm en kleur) is vergunningsvrij. dit geld dus niet voor vervanging van bedekking dóór groene daken 26

27 BIJLAGE 6 NOTITIE ALTERNATIEVEN T.A.V. HET GRP Alternatief 1 Voor de regentonnenactie geen extra middelen beschikbaar stellen. De burger kan de regentonnen bij de gemeente al goedkoper kopen dan bij een leverancier. Wel bestaat de kans dat de actie dan minder goed aan slaat, omdat het prijsverschil met de leveranciers minder groot is. De burger wordt daardoor minder gestimuleerd om een regenton aan te schaffen. Alternatief 2 De kosten van uitbesteding voor het beheren van het grondwatermeetnet zullen ongeveer gelijk zijn aan de kosten bij zelfbeheer. Bij uitbesteding blijven wel uren ten aanzien van de coördinatie en communicatie voor rekening van de gemeente. De gemeente heeft bovendien minder grip op de resultaten en de aansluiting op de overige in eigen beheer zijnde onderdelen, zoals bijvoorbeeld gemalen. 27

28 BIJLAGE 7 COMMUNICATIEPLAN 1. Achtergrond Het huidige Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) is t/m 2008 vastgesteld. Daarom is het noodzakelijk dat een nieuwe rioleringsplan wordt opgesteld. Voor de gemeenteraad is een startnotitie geschreven waarin nieuwe ontwikkelingen, nieuwe wetgeving en aanbevelingen zijn gedaan in een globale aanpak. De startnotitie voor het nieuwe GRP is reeds door de gemeenteraad goed ontvangen. De startnotitie geldt als een nieuw beleidskader voor het nieuwe GRP dat de gemeenteraad aan het eind van 2008 ter vaststelling ontvangt. Op basis van het nieuwe GRP wordt een uitvoeringsplan uitgewerkt dat het college van b&w vaststelt. De sector Wijkzaken heeft de sector Communicatie & Bestuursondersteuning gevraagd om een (strategisch) communicatieplan te schrijven. Dit plan wordt opgenomen in het beleidskader van het nieuwe GRP. 2. Rol van communicatie Naast voorlichting kan de gemeente het gedrag van burgers beïnvloeden door het handhaven van de wettelijke eisen, door financiële en bewustwordingsprikkels en het aanbieden van de juiste en goed bereikbare (communicatie)middelen. Ze kan dat gedrag ook beïnvloeden door informatie te verstrekken over het hemelwater, afvalwater en grondwater en met de burgers hierover een gesprek aan gaan. 3. Doelgroepen Elk huishouden en bedrijf in Leeuwarden maakt gebruik van de riolering of komt er mee in aanraking. Dat maakt de doelgroep in het nieuwe GRP erg breed en divers. Om draagvlak en bereik mogelijk te maken dienen de doelgroepen binnen het nader uit te werken communicatieplan te worden gesegmenteerd. 4. Huidige situatie Weinig mensen hebben tot nu toe een goed beeld van het doel en de omvang van de riolering. De riolering wordt door elk huishouden en bedrijf gebruikt, maar de gebruiker denkt er pas over na wanneer het riool niet goed functioneert. Niet iedereen staat er bij stil dat men zelf invloed heeft op het functioneren van het rioolstelsel (en op welke manier). Mochten er problemen zijn met de riolering dan weet niet iedereen waar hij/zij terecht kan. 5. Waar wil de gemeente naar toe? De inwoners en bedrijven van Leeuwarden zijn op de hoogte van de noodzaak/belang en de werking van de riolering. De doelgroep is op de hoogte van de recente ontwikkelingen op het gebied van wetgeving (verordeningen worden later uitgewerkt). Bij problemen in de werking van de riolering weet de doelgroep waar zij terecht kan. De doelgroep is bewust van de invloed die het heeft op de riolering en verandert zijn gedrag ten positieve. De doelgroep is op de hoogte van duurzame mogelijkheden die toepasbaar zijn om het riool te ontlasten binnen hun woning/bedrijf. Van abstract technisch onderwerp naar een concreet persoonlijk belang. 6. Wat betekent dit voor de praktijk? Draagvlak verwerven voor het beleid binnen de ambtelijke organisatie, bij de partners en de externe doelgroepen (evt. provincie en waterschap). Dit stimuleert de gemeente door in te zetten op een aantal hoofdactiviteiten: - Interne en externe communicatie (voorlichting). - Communicatie ter bevordering van gewenst gedrag. - Door samenwerking meer communicatiemogelijkheden. 28

29 Voorlichting Algemene voorlichting over (het gebruik van) de riolering en het nieuwe GRP is belangrijk. Dit wil niet zeggen dat het ontwikkelen van een communicatiemiddel ook daadwerkelijk de doelgroep bereikt. Hier dient met het inzetten van middelen rekening te worden gehouden. Communicatie bij gedragsverandering Deze vorm van communicatie is voornamelijk belangrijk voor het gebruik van het riool. Wat hoort er wel en niet in thuis? Hoe kan ik problemen voorkomen? Wat zijn duurzame oplossingen om het riool te ontlasten? Deze vorm van communicatie dient een hoofdrol te spelen in het communicatiebeleid vanuit het nieuwe GRP. Bewustwording is hierbij het sleutelwoord. Persoonlijk belang speelt hierbij de hoofdrol. Wellicht kan ingespeeld worden op de beleving van de doelgroep. Meer communicatie door samenwerking Intern is het belangrijk dat met andere sectoren en teams samenwerking wordt gezocht. Deze samenwerking is natuurlijk organisatorisch, maar maakt het ook mogelijk om communicatie breder extern uit te zetten. Denk aan samenwerking met de sector Economische Zaken voor het contact met bedrijven of aan team Wijkmanagement voor communicatie richting burger via de wijkpanels en wijkkranten. Samenwerking met de sector Bouwen, Wonen en Milieu kan tot grotere publiciteit leiden (bijvoorbeeld de pilot groene daken ). Denk ook aan het meeliften met algemene milieucommunicatie. 7. Hoe kan dit bereikt worden? De middelen zijn nog niet uitgewerkt. Dit is pas mogelijk als het globale plan is besproken. Soort middel Omschrijving Globale kosten Internet/digitaal loket Folder Algemene voorlichting Wat doen in welk geval Etc. Algemene informatie Contactgegevens Mogelijkheden ontlasten riool Verspreiding via aanslag, nieuwbouw en makelaars Uren communicatie op basis van 500 stuks, meerprijs voor 500 is 40. Flyer Met spelregels uitzoeken Aan de Grote Klok Twee keer per jaar per keer Huis aan Huis artikelen Bij nieuwswaarde Uren communicatie Tentoonstelling Het Riool Leeft met persmoment In stadshal uitzoeken Nieuwsbrief wijkpanels Meeliften via wijkmanagement Uren communicatie Informatieavonden in wijk/workshops Via wijkpanel per wijk een informatieavond Uitzoeken 29

30 Afvalkalender Ontwikkelen educatief materiaal Excursies bij rioolzuivering Meeliften met afvalkalender: wat mag wel en niet in riool? Voor gebruik in onderwijk/spreekbeurt pakket Laten zien hoe het werk en inspelen op beleving Uitzoeken Mogelijkheden uitzoeken Mogelijkheden uitzoeken informatievoorziening: kennis over de riolering bewustwording persoonlijk belang/effect 8. Kosten De hoogte van de kosten zijn in dit stadium moeilijk te berekenen. Dit komt omdat een definitief communicatieplan niet klaar ligt. Na bespreking van deze opzet kan een definitief plan opgezet worden. Per jaar dient rekening gehouden ter worden met een bepaald aantal ingezette uren van de sector Communicatie en Bestuursondersteuning en een budget dat ingezet kan worden voor de middelen. Een globale schatting komt op 100 uren per jaar (à 75,-) en een bedrag van maximaal aan middelen in Kortom: communicatie en verantwoording Om het gemeentelijke rioleringsplan te ondersteunen, zal de gemeente (meer) werk maken van de communicatie. Doel is een betere informatievoorziening, bewustwording en gedragsverandering. De gemeente wil op deze manier het draagvlak voor het gemeentelijk rioleringsplan van de gemeente versterken, zowel binnen de diverse sectoren van de gemeente als bij huishoudens en bedrijven. De verantwoording over de vorderingen en effecten van het gemeentelijke rioleringsplan is verankerd in de planning- en controle cyclus van de gemeente. Door tussentijdse evaluaties kunnen de doelstellingen zo nodig worden aangepast of aangescherpt. 30