Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Transcriptie

1 Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Opleiding: Autonome Beeldende Kunst, HBO-Bachelor Croho: Varianten: voltijd Visitatiedatum: 18 september 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

2 2/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 27 Onderwerp 4 Voorzieningen 31 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 34 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 42 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 49 Bijlage 3: Bezoekprogramma 52 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 3/53

4 4/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 5/53

6 6/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Autonome Beeldende Kunst van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in juli 2007 toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 18 september Het panel bestond uit: Mevrouw drs. N.S.J.F. Zonnenberg (voorzitter/domeindeskundige) De heer D. Libens (domeindeskundige) De heer drs. F.J. van Panhuis (studentlid) Mevrouw P. Göbel (NQA-auditor) Mevrouw I.J.M. de Jong (NQA-auditor) Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hogeschool voor de Kunsten is in 1987 ontstaan uit een fusie tussen de Academie voor Beeldende Kunsten, het Utrechts Conservatorium, de Academie voor Expressie door Woord en Gebaar, het Nederlands Kerkinstituut en de Nederlandse Beiaardschool. In 1989 werd een nieuwe faculteit aan de HKU toegevoegd, de Faculteit Kunst, Media & Technologie. In 1990 is de Interfaculteit, de huidige Faculteit Kunst en Economie, opgericht. NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 7/53

8 Anno 2007 is de HKU met circa 3500 studenten en aanbod van voor-, bachelor- en masteropleidingen en postacademische opleidingen en cursussen één van de grootste op kunst en cultuur gerichte opleidingsinstituten in Europa. De HKU biedt opleidingen op het gebied van autonome beeldende kunst, vormgeving, muziek, theater, kunst en techniek, kunst en economie en kunst en educatie. De HKU telt vijf faculteiten die het onderwijs verzorgen: de Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving, de Faculteit Kunst, Media & Technologie, het Utrechts Conservatorium / Faculteit Muziek, de Faculteit Theater en de Faculteit Kunst en Economie. De faculteiten kennen elk een eigen bestuur en medezeggenschapsraad (FMR). De opleiding Autonome Beeldende Kunst, in dit rapport verder aangeduid als opleiding Fine Art (FA), valt onder de Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving. De opleiding kent zes specialisaties: Painting (schilderen), Sculpture (beeldhouwen), Printmaking (grafiek), Drawing (tekenen), Intermedia en Digital Media. Op het moment van visiteren studeren er 219 studenten aan de opleiding Fine Art, daarnaast zijn er 30 buitenlandse studenten die de opleiding volgen. De opleiding is gehuisvest op twee locaties in Utrecht. In de eerste twee jaar werken studenten in het faculteitsgebouw aan de Ina Boudier Bakkerlaan, in de twee daarop volgende jaren werken studenten in individuele ateliers aan de Tractieweg. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). Voorafgaand aan het bezoek aan de opleiding heeft een zogenaamde generieke audit plaatsgevonden. Op basis van een zelfevaluatierapport over de onderwerpen personeel, voorzieningen en kwaliteitszorg heeft een auditteam van NQA gesprekken gevoerd met het college van bestuur en de Faculteitsbestuurders van BKV, KMT en Theater. Het panel voor Fine Art heeft de beschikking gekregen over de rapportage over deze onderwerpen. NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode juli en augustus inhoudelijk voor op het bezoek in september Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en 8/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

9 prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel en de uitkomsten van de generieke audit, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in oktober 2007 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. Vervolgens heeft het panel een tweede bezoek aan de opleiding gebracht. Zij heeft daarbij acht presentaties van beeldend werk van vierdejaarsstudenten en recent afgestudeerde studenten bekeken. Ook heeft zij een gesprek gevoerd met vier docenten van de opleiding. Daarop volgend heeft NQA het onderwerprapport geschreven. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in november 2007 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in december Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2007 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 9/53

10 rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 10/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Fine Art Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Goed 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 11/53

12 Doelstellingen opleiding Alle facetten behorend bij dit onderwerp zijn met goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. Programma De facetten 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.7, 2.8 zijn alle met goed beoordeeld. Facet 2.6 is met voldaan beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. Inzet van personeel De facetten 3.2 en 3.3 zijn beide met voldoende beoordeeld en facet 3.1 is met goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. Voorzieningen Beide facetten behorend bij dit onderwerp zijn met goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor derhalve positief. Interne kwaliteitszorg De facetten 5.1 en 5.3 zijn beide met goed beoordeeld en facet 5.2 is met voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. Resultaten Het facet 6.1 en 6.2 zijn met voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. 12/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 13/53

14 14/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De domeincompetenties en de daarbijbehorende eindkwalificaties die de opleiding Autonoom Beeldende Kunst (ABK) hanteert, zijn gebaseerd op de landelijk vastgestelde domeincompetenties. De domeincompetenties zijn gevalideerd door vertegenwoordigers uit de beroepspraktijk van beeldend kunstenaars. Dit landelijke opleidingsprofiel is in 2002 door de gezamenlijke kunstopleidingen onder regie van het Overleg Beeldende Kunst (OBK) van de HBO-raad, opgesteld 1. Uitgangspunt voor de formulering van het opleidingsprofiel en de landelijke competenties vormde het Beroepsprofiel beeldend kunstenaar dat in 1999 is opgesteld door de Projectorganisatie Kunstvakonderwijs (POKO). POKO heeft een uitgebreide analyse gemaakt van de ontwikkelingen in het beroep en in de beeldende sector door gesprekken met sleutelpersonen, bestudering van documenten, wetten en onderzoeken. De opleiding ABK van de HKU kiest voor het benadrukken van de zelfstandigheid van de student, waarbij een specifieke Utrechtse stempel wordt vermeden. De domeincompetenties zijn beschreven in de vorm van zeven vermogens, te weten: creërend vermogen, vermogen tot kritische reflectie, vermogen tot groei en vernieuwing, organiserend vermogen, communicatief vermogen, omgevingsgerichtheid, en het vermogen tot samenwerken. Bij elk van deze zeven vermogens zijn indicatoren geformuleerd. Het onderhoud van de domeincompetenties en de formele dialoog met de verschillende werkvelden is georganiseerd via de sectorale adviescolleges kunstonderwijs (SAC) van de HBO-raad. De opleiding participeert in het OBK dat specifiek voor de beeldende opleidingen het SAC advies geeft en een werkgroep coördineert voor afstemming van eindkwalificaties en beroepscompetenties. De opleiding onderhoudt op meerdere manieren contacten met het werkveld over de doelstellingen van de opleiding. Uit notulen van de externendag blijkt dat de opleiding structureel relaties onderhoudt met vertegenwoordigers van de actuele beroepspraktijk. De profilerende eindkwalificaties worden besproken met deskundigen uit de kunstwereld tijdens de jaarlijkse externendag. Op de externendag presenteert de opleiding het eindexamenwerk en de studenten die afstuderen aan een groot aantal 1 Zie NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 15/53

16 deskundigen uit het actuele werkveld. Het panel heeft van de werkveldvertegenwoordigers vernomen dat de externendag elk jaar bezocht wordt door 20 tot 30 externen. Tijdens deze dag vergaderen de extern deskundigen, onder voorzitterschap van een lid van de Raad voor Advies van de faculteit over de kwaliteit van de presentaties en het hieraan ten grondslag liggende programma en kwalificaties. Deze vergadering levert een rapportage op met mogelijke aanbevelingen en adviezen voor bijstellingen of aanvullingen voor het programma en de kwalificaties. Het panel heeft de notulen ingezien en stelt vast dat er aanbevelingen en adviezen aan de opleiding worden gegeven. Uit de notulen blijkt ook dat de externendag al meerdere jaren een vast onderdeel bij het eindexamen is en dat voor een deel dezelfde externen aanwezig zijn die een vergelijking met voorgaande jaren kunnen maken. Het panel is positief over de opzet van de externendag. De opleiding heeft contact met het (beeldende) culturele klimaat van de Utrechtse regio. Het Impakt Festival en kunstenaarsinitiatieven als Moira, Casco en Xpodium zijn geïnitieerd en opgezet door oud-studenten van de opleiding. De Academiegalerie van de faculteit in de binnenstad van Utrecht is een tentoonstellingsplek en platform waar studenten, afgestudeerden en professionele beeldend kunstenaars en vormgevers elkaar ontmoeten. Culturele Zondagen, atelierroutes en de Utrechtse Salon zijn activiteiten waar de HKU een bijdrage aan levert. De opleiding participeert in internationale netwerken. Zo is de opleiding actief betrokken geweest bij het Paradox 1ste Fine Art European Forum Working Conference (voorjaar 2006), waarbij de samenwerking van verschillende Higher Education Institutions of Fine Art in Europa centraal stond. Het panel stelt op basis van ter beschikking gesteld materiaal vast dat tijdens de conferentie degree profiles voor Fine Art geformuleerd en vastgesteld zijn. Verder heeft de opleiding overeenkomsten gesloten met buitenlandse kunstopleidingen die het voor de studenten mogelijk maken om gebruik te maken van elkaars onderwijs. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor het bepalen van het internationale referentiekader voor het bachelorniveau binnen het opleidingsprofiel Autonoom Beeldende Kunst is uitgegaan van de Dublindescriptoren. De opleiding heeft in een matrix de koppeling tussen de eindkwalificaties en de Dublin-descriptoren weergegeven. Het creërend vermogen en het vermogen tot kritische reflectie zijn de meest typerende competenties van de afstuderende beeldende kunstenaar. In de artistieke praktijk komen feitelijk alle domeincompetenties in samenspel aan de orde. 16/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

17 Sinds september 2004 is de Master of Arts in Fine Art op de Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving actief. Bachelorstudenten van de opleiding kunnen doorstromen naar de masteropleiding, die gevalideerd is bij de OUVS Londen. De HKU werkt samen met de Universiteit Utrecht aan het gemeenschappelijk programma van de PSAU (Professional School of the Arts Utrecht) waarin masterprogramma s worden aangeboden. In 2005 zijn de eerste studenten afgestudeerd. Recentelijk is door de Universiteit Utrecht en de HKU de Faculteit der Kunsten opgericht waar gezamenlijke onderzoeksactiviteiten op het gebied van de kunsten geconcentreerd worden. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bij dit facet worden de argumenten van de facetten 1.1 en 1.2 meegenomen. De landelijke competenties gaven richting bij de formulering van de eindkwalificaties/competenties en het opleidingsprofiel van ABK. Het profiel sluit aan bij de visie op het beroep autonoom beeldend kunstenaar, zoals geformuleerd door de Projectorganisatie Kunstvakonderwijs waarbij het werkveld actief betrokken is geweest. De opleiding heeft als doel om studenten op te leiden tot beeldende kunstenaars die met hun werk, initiatieven en concepten een voorhoederol kunnen vervullen in het beroepsveld en een waarde toevoegen aan de nationale en internationale (beeldende) kunsten. De opleiding geeft in het zelfevaluatierapport aan dat het moeilijk is om te spreken van een gewone arbeidsmarktpositie voor studenten. Van een structurele verhouding opdracht versus opdrachtgever is geen sprake of althans niet in die omvang zoals die bijvoorbeeld bestaat bij vormgeving en andere aan beeldende kunst gerelateerde beroepen. Afgestudeerde jonge kunstenaars zullen elk individueel hun eigen plek in de wereld (niche) moeten zoeken, maken en invullen. Iedere startende beeldend kunstenaar moet als het ware zijn eigen vraag creëren door de kwaliteit van het werk dat hij of zij maakt. Om studenten hierop voor te bereiden heeft de opleiding de module Gemengd Bedrijf ontwikkeld (vgl. 2.2). NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 17/53

18 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Kennisontwikkeling vindt onder meer plaats door kennisoverdracht via (vak)literatuur, mediamateriaal en tijdens colleges. Docenten maken daarvoor gebruik van voorgeschreven en aanbevolen literatuur, variërend van readers en syllabi tot literatuurlijsten met recente publicaties en actuele thema-informatie die zij deels zelf samenstellen. Het panel vindt de literatuurlijsten relevant en actueel. Het panel is ook positief over de hoeveelheid theorie in het curriculum. De theorie vormt een behoorlijk onderdeel in het curriculum in vergelijking met andere opleidingen in Nederland. Kennisontwikkeling op het vlak van technieken, materialen en software gebeurt zowel via theoretische als via praktische invalshoeken, vaak in samenwerking met de werkplaatsen voor hout- en metaalbewerking, grafiek, computer, fotografie et cetera. De opleiding moedigt studenten aan om ook buiten de eigen discipline te kijken, specifieke nieuwe kennis en (deel)vaardigheden te leren of vraagstukken uit te werken met studenten van andere opleidingen. In het keuzeprogramma, tweemaal per studiejaar een periode van vier weken, werken de opleidingen van de Faculteit BKV samen in het aanbieden van seminars, workshops, gastcolleges en excursies die nauw aansluiten bij de actualiteit van de beeldende beroepspraktijk. De studenten van de faculteit zijn vrij om te kiezen uit het totaal van de programma s. Naast de keuze voor het volgen van één van de aangeboden programma s kunnen de studenten ook zelf met een voorstel komen in de vorm van een individuele studieactiviteit (ISA). Dit voorstel wordt schriftelijk voorgelegd aan het hoofd van de opleiding en/of de docent(en) en in geval van goedkeuring na voltooiing gehonoreerd met een van tevoren vastgelegd studiepuntenaantal. Studenten participeren regelmatig in projecten met externe partijen blijkt uit het gesprek met studenten en docenten. Recente voorbeelden van dergelijke projecten zijn het project: de Mensenfamilie een project in samenwerking met de Stichting Kunstmanifestatie Op Locatie (SKOL) en de Universiteit van Utrecht, en het project Zangsporen in samenwerking met het Centrum Beeldende Kunst te Utrecht en het Aboriginal Museum te Utrecht. Zangsporen is een langlopend project naar aanleiding van het 400-jarig samenwerkingverband met Australië. Verder gaven studenten als 18/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

19 voorbeeld het maken van een opdracht voor de Rabobank gekoppeld aan een prijsvraag. Binnen de HKU wordt de essentiële vakinterne aandacht voor onderzoek ondersteund door een aantal lectoraten: Artistiek Onderzoek (Faculteit BKV), Theatrale Maakprocessen (Faculteit Theater), Muziekontwerp (Faculteiten Muziek en KMT), Kunst en Economie (Faculteit K&E), Art & Technology (Faculteit KMT). Studenten kunnen deelnemen aan twee lezingenprogramma s: de Teylerlezing en het Prometheusprogramma (ook toegankelijk voor studenten van andere Schools). In de Teylerlezing staat de verhouding kunst en wetenschap centraal. Het Prometheusprogramma is jonger van aard. De filosoof Fons Elders, de muziektheoreticus Charles Shere en prof. dr. J. Kok hebben inmiddels een programma verzorgd. Naast de directe lessen en contacturen ruimt de opleiding plaats in voor het gemeenschappelijk bezoeken van evenementen, manifestaties, tentoonstellingen, plekken en plaatsen die van belang zijn voor de beeldende kunsten. Recente excursies en reizen zijn de excursie New York, Duisburg (sculptuur overzicht), Watou (manifestatie kunst en poëzie) en Brussel (diverse tentoonstellingen). Jaarlijks staat een bezoek aan Art Cologne in Keulen op het programma, om de twee jaar een reis naar de Biënnale in Venetië en om de vijf jaar naar de Documenta in Kassel. De opleiding zet structureel gastdocenten in. Met name in het derde en vierde studiejaar zijn er wekelijks gastdocenten uit de beroepspraktijk actief in het onderwijs. Na een introductie op het eigen werk bespreekt de gastdocent in de ateliers het werk van studenten die zich hiervoor hebben opgegeven. Hierdoor kan de opleiding adequaat ingaan op actuele ontwikkelingen in het werkveld. De studenten kunnen een actieve rol spelen bij de keuze van de gastdocenten door aan de studieleiding of de tutor te vermelden welke kunstenaars men graag wil ontmoeten. De studieleiding en de staf bepalen uiteindelijk welke gastdocenten op welk moment in het jaar worden uitgenodigd. Studenten tonen zich in het gesprek met het panel positief over de gastdocenten die de opleiding aantrekt. Het panel vindt de hoeveelheid gastdocenten die de opleiding aantrekt en hun specifieke expertise adequaat. Opvallend is dat de meerderheid van Nederlandse afkomst is en veelal als ondersteuning van het vaste team functioneert. Als voorbereiding op een professioneel kunstenaarschap worden in het derde en vierde jaar modules Gemengd Bedrijf aangeboden. De kern van het onderwijsprogramma is om de student bewust te maken en vaardigheid bij te brengen in het uitoefenen van mogelijke nevenfuncties van het beeldend kunstenaarschap, zoals het functioneren in commissies, het meedingen naar opdrachten, het kunnen maken van een schetsontwerp, begrotingen opstellen. De opleiding kent mogelijkheden voor buitenlandse uitwisselingen en stage. In het derde studiejaar wordt de mogelijkheid om een periode buiten de opleiding te werken en te studeren aangemoedigd. Voor een stage moet de student zelf actief zijn in het zoeken van een stageplek die aansluit bij zijn/haar beeldende ontwikkeling. De opleiding verzorgt wel stageplaatsen in de academiegalerie. Het panel is positief over de mogelijkheden die studenten krijgen in het kader van internationalisering. NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 19/53

20 Om internationale uitwisseling mogelijk te maken heeft de opleiding met een groot aantal buitenlandse kunstopleidingen overeenkomsten gesloten om vice versa gebruik te maken van hun onderwijs en vice versa. De opleiding hecht belang aan een buitenlandse uitwisseling en stimuleert studenten om gebruik te maken van de mogelijkheden. De opleiding heeft de uitwisseling een vaste plaats gegeven in de studielasttabel en op die manier opgenomen in haar programma. Uitwisseling is niet verplicht. Studenten kunnen ook op eigen initiatief een uitwisselingscontract realiseren. De HKU heeft daartoe centraal een ondersteuningsbureau Internationalisering, met medewerkers in de faculteiten, dat opleidingen helpt bij de organisatie en uitvoering van uitwisseling van studenten, excursies, subsidies voor internationale projecten, regelgeving en dergelijke. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De eindkwalificaties zijn vertaald naar leerdoelen en beoordelingscriteria die in het programmaboek van de opleiding bij elk van de modules zijn opgenomen. Het panel heeft de programmaboeken ingezien en vindt de vertaling van eindkwalificaties naar leerdoelen adequaat. In de propedeuse zijn onderwijsmodules gericht op kennismaking, leren omgaan met materialen en media, ontwikkelen van vakspecifieke vaardigheden en op het ontplooien van een beeldende scheppende attitude. De student maakt een begin met abstracte, formele beeldende wetmatigheden, het complex van vorm, kleur, maat, volume, ruimte, plasticiteit, timing, ritme, structuur. Daarnaast vindt kennisontwikkeling plaats als het gaat om formele en informele vaardigheden en in het omgaan met presentaties. Gedurende het gehele tweede studiejaar werkt de student in een gemeenschappelijk werkatelier en de studie speelt zich grotendeels af in dit atelier. Hierbij staan de ideeën van de student centraal: hij of zij leert om eigen opdrachten te formuleren en om van hieruit tot beeldend werk te komen. In dit jaar gaat het individueel studiepad (ISP) van start, waarmee de student aanvangt om in overleg met de docent zelf sturing te leren geven aan de inhoud van zijn/haar studie. Met het ISP bepaalt de student de keuze voor een (set) discipline(s). Deze keuze is niet bindend voor het vervolg van de studie. Het derde studiejaar is voor de student het begin van de eindstudie. Hij verhuist naar het ateliergebouw waar hij de beschikking krijgt over een atelier, in het derde 20/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

21 studiejaar meestal nog gedeeld met een andere student. De docenten werken in het derde studiejaar vanuit de praktijk van hun kunstenaarschap als coach en de student leert met gastdocenten te werken. Er vinden ateliergesprekken plaats, waarin de studenten hun praktijk steeds specifieker leren te ontplooien en steeds competenter participeren in het debat over kunst en cultuur. Ook de theoriedocent bezoekt de student in zijn/haar atelier om kennis te nemen van het beeldend werk van de student en om de thema s die spelen in de diverse ateliers als uitgangspunten te nemen voor de theorielessen. Het element laten zien neemt op een organische manier meer en meer de vormen aan van tentoonstellen, onder meer ook in de Academiegalerie. Verder krijgt het leren ondernemen als kunstenaar hier zijn plaats. De student kan meedoen met een buitenlandse uitwisseling of stage lopen. In de verplichte modules Gemengd Bedrijf komen belangrijke aspecten aan bod waarmee een beeldend kunstenaar te maken krijgt in de beroepspraktijk. Het vierde studiejaar is het afstudeerjaar van de opleiding. Alles in het vierde studiejaar staat in het teken van het afstuderen (inclusief het schrijven van een scriptie) en de toekomstige beroepspraktijk. De modules Gemengd Bedrijf worden afgesloten met een module Zakelijke Kanten van de Beroepspraktijk. In het laatste semester krijgt de student te maken met de coaching van een speciaal samengesteld docententeam, via zogenaamd teamteaching. Terwijl de gastdocent structureel op de gastdocentdagen het atelier van de student bezoekt, is er van reguliere wekelijkse contacten met de eigen docenten geen sprake meer. De docenten bezoeken op ruim van te voren bekend gemaakte dagen zowel gemeenschappelijk als individueel het atelier van de student om kennis te nemen van de vorderingen van de student. Een student moet van de vier teamteachingmomenten drie keer een voldoende halen om positief geadviseerd aan het eindexamen deel te mogen nemen. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding biedt een onderwijsstructuur aan die gebaseerd is op drie met elkaar samenhangende kernactiviteiten van een beeldend kunstenaar: het maken, het denken en het laten zien. Het programma kent een concentrische opbouw. De complexiteit van de opdrachten, het niveau van werken en de reflectie, en de mate van zelfstandigheid van studenten nemen gaandeweg de leerjaren toe. In de postpropedeutische fase wordt de samenhang bepaald door de student die in het individueel studiepad zijn/haar eigen route kiest in overleg met de begeleider. Horizontaal kent de opleiding onder meer samenhang door een jaarindeling die faculteitsbreed wordt gehanteerd en uitwisseling mogelijk maakt. Het onderwijs in het eerste jaar is gericht op het verkennen van de eigen beeldende capaciteiten en het eigen ontwikkelingspotentieel. Hierin maakt de student kennis met alle NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 21/53

22 materiaalgebonden aspecten van de verschillende disciplines. Het tweede jaar is gericht op het zich verdiepen in bepaalde vakgebieden, waarbij een student zich spiegelt aan de praktijk en zich verdiept in vakgerelateerde technieken en vaardigheden. In het derde en vierde jaar staan professionaliseren en positioneren in het beroepsveld centraal. Verticaal (door de jaren heen) kent de opleiding samenhang doordat de afstudeerdisciplines (markeringspunten) in onderwijsmodules worden aangeboden als lintmodules. Elke module kent een eigen materiële opbouw van leerdoelen voor elk van de vier leerjaren. De samenhang in het programma wordt in de organisatie van het onderwijs formeel geborgd door de jaarindeling, zoals vastgelegd in de Onderwijs- en Examen Regeling (OER). De studenten ervaren voldoende samenhang in het programma, hetgeen blijkt uit evaluaties en groepsgesprekken. In het gesprek met het panel gaven studenten aan geen problemen met de samenhang te ervaren. Facet 2.4 Studielast Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert een studentbegeleidingssysteem om belemmeringen in de studievoortgang waar te nemen. De opleiding kent hiervoor onder andere een tutor met omschreven taken op gebied van studievoortgang en beroepsvoorbereiding voor de eerste- en tweedejaars, en een tutor voor de studenten in de eindfase, die in het ateliergebouw werken. In samenspraak met de studieleiding en eventueel het decanaat zijn zij gericht bezig om mogelijke belemmeringen te signaleren, te communiceren en te verhelpen. Bij gebleken structurele problemen in het curriculum wordt in overleg met studentvertegenwoordigers (opleidingscommissie, klassenvertegenwoordigers, klankbordgroepen) gezocht naar bijstellingen of aanpassingen in het programma. De opleiding heeft vanaf het studiejaar 2000 een studentenvolgsysteem ontwikkeld getiteld IN/UIT. In IN/UIT wordt de gang die de student door de vierjarige studie maakt, bijgehouden. Studenten kunnen IN/UIT ook inzien. Uitslagen van beoordelingen worden genoteerd, uitval wordt door middel van exitgesprekken genoteerd en geanalyseerd, doorstroom van de verschillende studiejaren zijn gekoppeld aan een referentiesysteem en er zijn overzichten van aantallen afgestudeerden en de gestudeerde studiejaren. Het programma is zo opgebouwd dat de studielast zo evenredig mogelijk over het studiejaar verdeeld is. In een tabel geeft de opleiding aan wanneer de studiepunten behorende bij de verschillende studieonderdelen worden uitgegeven. Het panel heeft 22/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

23 deze tabel bestudeerd en vindt deze duidelijk. Het panel stelt vast dat de studielast evenredig verdeeld is over de studiejaren. Studenten ervaren de opleiding als studeerbaar. Waar zich toch knelpunten voordoen, voelen zij zich voldoende begeleid en ondersteund door tutoren en studieleiding, en in voorkomende situaties door decaan en/of de (facultaire) medewerkers van het Studenten Service Centrum. Uit het gesprek met studenten blijkt dat studenten zich gehoord voelen en dat belemmeringen snel worden opgepakt. Om problemen in de studievoortgang voor te zijn hanteert de opleiding het bindend studieadvies. Studenten worden toegelaten tot de post-propedeutische fase wanneer zij 52 of meer studiepunten van het propedeutisch programma hebben behaald, de twee werkschouwen met een voldoende resultaat hebben afgerond en het kernprogrammadeel gericht op de discipline van de betreffende afstudeerrichting met een voldoende hebben afgesloten. De studenten die worden toegelaten tot de postpropedeutische fase en niet het propedeutisch examen hebben behaald, moeten alle studiepunten van de propedeutische fase binnen twee jaar behalen. Facet 2.5 Instroom Goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding kent een selectiesysteem voor de toelating van studenten. De selectie is gericht op de ontwikkelbaarheid van beeldend talent. De toelatingsprocedure voor ABK is omschreven in de OER. De aspirant-studenten moeten beschikken over voldoende artistieke aanleg en beeldend talent. Dit moet blijken uit beeldend vermogen (het kunnen werken vanuit waarneming en verbeelding), sensibiliteit (gevoel voor kleur, vorm, materiaal ritme et cetera) en oorspronkelijkheid en eigenzinnigheid. Tijdens een toelatingsonderzoek door een selectiecommissie of tijdens de basisopleiding wordt getoetst of een aspirant student aan de eisen voldoet. Het toelatingsonderzoek wordt conform de regels uitgevoerd. Het panel heeft ingevulde vragenlijsten gezien en studenten gaven aan dat zij motivatiegesprekken hebben gevoerd en werk moesten laten zien bij de toelating. Voor studenten die een kunstopleiding overwegen, kent de Faculteit BKV een basisopleiding. Aan de basisopleiding gaat een toelatingsonderzoek vooraf. Studenten kunnen zich tijdens de basisopleiding oriënteren op de eigen beeldende mogelijkheden en op het opleidingenaanbod van de faculteit. De Faculteit BKV erkent dit voortraject als een formele instroommogelijkheid. Met een positieve afronding van de basisopleiding wordt een student toegelaten tot de bacheloropleiding. De inhoudelijke aansluiting van het programma van de opleiding op de toegelaten studenten is over het algemeen goed. De opleiding heeft met name studenten met NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 23/53

24 een havo-diploma, daarnaast met een vwo- en mbo-diploma en een groep studenten met andere vooropleidingen. Waar studenten zonder de benodigde vooropleiding (diploma s) maar met een aantoonbaar, meer dan gemiddeld, beeldend talent de opleiding willen volgen is er de mogelijkheid tot een 18+ of 21+ toets. De opleiding heeft behalve de landelijk instromende studenten een instroom van internationale studenten (30 van de in totaal 219 studenten in ). Er zijn reguliere internationale studenten en exchange-students die voor een half jaar of langer in Nederland onderwijs volgen. Studenten van de opleiding fungeren als host voor internationale studenten. De HKU heeft de Code of Conduct ondertekend en conformeert zich daarmee aan de afspraken die hbo-breed zijn gemaakt betreffende internationale studenten. De HKU geeft voorlichting aan geïnteresseerden door middel van advertenties, aanwezigheid op studiebeurzen, via brochures en de opleidingengids, via de HKU website, via links en via de open dagen. Mede omdat aspirant-studenten steeds later in het jaar een keuze maken voor een opleiding of een instituut, heeft de HKU naast de open dag in november ook een open dag in het voorjaar. Facet 2.6 Duur Voldaan Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert als hbo-bacheloropleiding, conform de WHW, sinds 1 september 2003 het 240 studiepuntensysteem. Het curriculum is opgebouwd uit vier studiejaren. Ieder studiejaar kent een last van 60 European Credits (EC), gelijk aan een inzet van 1680 studie-uren. Ongeveer 85 procent van de 240 studiepunten is te behalen in het reguliere onderwijsprogramma; circa 15 procent van de studiepunten wordt behaald in het keuzeprogramma, bestaande uit seminars, workshops, excursies, alsmede ISA s (vergelijk facet 2.1). Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. 24/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

25 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het didactische concept berust op een viertal didactische principes: - het toewerken naar zelfstandigheid; - een breed activiteitenaanbod, concentrisch en startend vanuit een materiële opbouw; - regie vanuit structuur en in toenemende mate vanuit kunstenaars uit de beroepspraktijk als docenten en begeleiders; - een leer- en werkomgeving in de vorm van ateliers, werkplaatsen en academiegalerie. Om de leeromgeving van studenten zo nauw mogelijk te laten aansluiten op de werksituatie die na de opleiding te verwachten is, krijgen studenten van de opleiding een werkplek of atelier die ruimte biedt aan de student om werk te kunnen maken (vergelijk 4.1). De student is in toenemende mate in staat zelf samenhang te creëren in leerproces en leerinhoud. Docenten stellen zich daarbij gaandeweg in toenemende mate op als coach. Aan iedere nieuwe stap die een student zet in het Individueel Studie Pad (ISP) gaat een gesprek vooraf met de groep docenten die in die periode de studenten begeleiden. De student bespreekt hierin op welke wijze hij of zij de komende weken gaat werken en gebruik wil maken van de verschillende programmaonderdelen. De uiteindelijk gekozen stappen worden onder andere zichtbaar in het digitaal portfolio dat onlangs is ingevoerd en begeleid wordt door de tutoren. De werkvormen zijn gevarieerd en toegepast op het didactisch concept. Er vinden lessen, ateliergesprekken, colleges, lezingen, workshops, trainingen, excursies, seminars, projecten, tentoonstellingen en -als de student daarvoor kiest- stages in binnen- of buitenland plaats. Gaandeweg de studie wordt de aandacht meer en meer gevestigd op de ateliergesprekken met (gast)docenten en het leren zelfstandig te werken in het atelier. In toenemende mate kent de opleiding intervisievormen waarin ook studenten elkaars werk bespreken (groepsgesprekken, scriptiemiddagen). In het zelfevaluatierapport geeft de opleiding aan dat de studenten de werkvormen als prettig en adequaat ervaren. In het gesprek met het panel kwam hetzelfde beeld naar voren. Studenten krijgen in het eerste jaar ruim 18 uren les, in het tweede jaar bijna 17 uur, in het derde ruim 15 en in het vierde eveneens ruim 15. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 25/53

26 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft de procedures voor het beoordelen en toetsen vastgelegd in het document Toetsen en beoordelen. Bij het beoordelen en toetsen van beeldend werk van de studenten gaat de opleiding uit van twee vormen. De eerste vorm van beoordelen is de individuele beoordeling. De individuele beoordeling is de beoordeling die de begeleidende docent geeft aan de student na afloop van een programmaonderdeel, conform de criteria zoals vermeld in het programmaboek (doelen competentiegericht onderwijs). De tweede vorm is de algemene beoordeling of werkschouw. De werkschouw, twee keer per studiejaar, is het moment waarop een tentamencommissie, bestaande uit een speciaal hiervoor samengestelde groep van minimaal drie docenten, het totale werk beoordeelt dat de student in een bepaalde periode (één semester) gemaakt heeft. Bij de werkschouw wordt gelet op inhoud, materialisatie, proces/presentatie, attitude, context en theorie. Dit zogenoemde IMPACT-model wordt gehanteerd tijdens alle vier de jaren van de studie. Studenten herkennen dit model in het gesprek met het panel en geven aan dat beoordeling via dit systeem prettig werkt. Het geeft studenten inzicht in de beoordeling. Na de beoordeling ontvangt de student adviezen van de tentamencommissie. Het panel is positief over de wijze waarop de opleiding, middels het IMPACT-model, het werk van studenten beoordeelt. Het panel heeft ingevulde beoordelingsformulieren gezien en is van oordeel dat het model adequaat uitgevoerd wordt. Wel heeft het panel van studenten begrepen dat docenten soms tot een verschillend oordeel komen en dat na een motivatie van de student een eenduidig oordeel volgt. Bij het eindexamen presenteren studenten behalve op de facultaire eindexamententoonstelling hun werk ook op de Externendag die de opleiding sinds 1995 jaarlijks organiseert. De afstudeerders presenteren bij die gelegenheid hun afstudeerwerk en zichzelf aan een groot aantal vertegenwoordigers uit de beroepspraktijk. Deze groep genodigden bestaat uit een representatief gezelschap van kunstenaars, theoretici, collega s die op andere academies werken, representanten van musea en instituten, galeriehouders en andere cultuurvertegenwoordigers. Bij de laatste vier beoordelingen (de zogenaamde teamteaching), voorafgaand aan het eindexamen, en bij het eindexamen zelf worden extern deskundigen uitgenodigd om toe te zien op het afstudeerniveau en op de aansluiting met de beroepspraktijk. Het theoretisch programma van de opleiding wordt door de student afgesloten door het schrijven van de scriptie. De scriptie is een integraal onderdeel van het eindexamen. Er zijn regels en criteria opgesteld waaraan de scriptie moet voldoen en deze zijn bekend bij de studenten. Het panel heeft de criteria voor de scriptie gezien en oordeelt hier positief over. Het panel is ook positief over de inhoud en het niveau van de theoretische toetsen en scripties. Bij elk van de programmaonderdelen zijn de beoordelingssystematiek en de beoordelingscriteria helder beschreven en toegankelijk voor studenten in de OER en de programmaboeken. 26/53 NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt)

27 Onderwerp 3 Inzet van personeel Facet 3.1 Eisen HBO Goed Criteria - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De personele kaders waarbinnen de faculteiten hun eigen beleid kunnen maken, zijn op HKU-niveau gesteld. Het beleid is vastgelegd in verschillende documenten: personeelsplannen, Notitie jaartaakbelasting, documenten betreffende scholingsactiviteiten, beoordelingssystematiek (Regeling Functioneringsgesprekken, Format Persoonlijk Ontwikkelingsplan) et cetera. Ook de ondersteuning daarbij is centraal georganiseerd in bijvoorbeeld het Centrum voor Stafontwikkeling dat helpt bij het opstellen van scholingstrajecten en talentontwikkeling of het Centrum voor Interculturele Studies (CIS) dat de Schools op de hoogte houdt van wat er speelt op het gebied van interculturaliteit. Als het gaat om organisatie en randvoorwaarden (personeel en materieel) zijn de faculteiten vooral de schaal waarop zaken vastgesteld worden. Binnen de faculteiten hebben Schools (waarbinnen een of meerdere aan elkaar gerelateerde opleidingen vallen) eigen beleidsruimte (bijvoorbeeld het aantrekken van (gast)docenten). Ze beschikken over eigen budgetten, binnen de facultaire kaders. De HKU streeft naar een personeelsbestand waarin naast een vaste kern van medewerkers ter waarborging van opbouw en continuïteit, een aantal medewerkers met een tijdelijk contract functioneert. Daardoor is het mogelijk flexibeler te reageren op ontwikkelingen, die zich zowel binnen als buiten de opleiding voordoen. Daartoe hebben de Schools een eigen (onderwijsuren)budget dat ze naar eigen inzicht kunnen inzetten (zie bullet 1). Wat de tijdelijke docenten betreft wordt er een onderscheid gemaakt tussen tijdelijke contracten, factuurdocenten (voor één nauwkeurig afgebakende en omschreven taak) en gastdocenten. Gastdocenten worden ingezet vanwege hun inhoudelijke kennis van actuele ontwikkelingen binnen het vakgebied. Docenten vervullen in de ogen van de HKU een sleutelrol in het leggen van een permanente verbinding met het werkveld en de ontwikkelingen die daarin gaande zijn. Daarom worden doelbewust docenten ingezet die zelf actief zijn als professional in de beroepspraktijk. Docenten brengen hun eigen beroepspraktijk mee naar hun lessen en leren studenten in actueel taalgebruik reflecteren over en in hun discipline. Daarnaast zijn er de medewerkers van de werkplaatsen en Technisch onderwijs assistenten (TOA s) die vakexpert en specialist zijn in een of meer specifieke vaardigheden en technieken op het gebied -van grafiek, fotografie, metaal, hout, nieuwe media, digitaal ontwerp, decorbouw, productie en dergelijke. Zij slaan een specifieke brug tussen aspecten uit de beroepspraktijk en opleiding. Zij begeleiden studenten tot in hun eindstudie bij het maken van werkstukken en producten, staan NQA - visitatie Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, opleiding Autonome Beeldende Kunst (vt) 27/53