Universal Design for Learning. Toegankelijk onderwijs voor iedereen. Implementatie in Vlaanderen

Transcriptie

1 Meggie Verstichele Sigried Lievens Guy de Tré Joachim Nielandt Universal Design for Learning Toegankelijk onderwijs voor iedereen Implementatie in Vlaanderen

2 SIHO Ondersteuning alle Vlaamse hogescholen en universiteiten Gelijke kansen en volwaardige participatie

3 UDL in hoger onderwijs in Vlaanderen SIHO werd en wordt geïnspireerd door: Skip Stahl van CAST Organisatie studiedag en uitwisseling

4 UDL in hoger onderwijs in Vlaanderen Hoger Onderwijs inspireren: Coaching voor docenten 9 coaching-trajecten, ongeveer 130 docenten casus UGent Intensieve trainingsdagen meer dan 150 deelnemers Ontwikkelen website: - UDL en ICT vinden elkaar - Maandelijkse nieuwsbrief SIHO: UDL-tip UDL cartoon-wedstrijd UDL linken aan het VN-verdrag, ook bij specifieke casussen in hoger onderwijs.

5 UDL in hoger onderwijs in Vlaanderen UDL en ICT via

6 WAT IS UDL?

7 Kenmerken UDL Framework om alle studenten kansen tot leren te geven Proactief Houdt al van bij het ontwerp van het materiaal rekening met diversiteit Variatie en flexibiliteit staan centraal minder aanpassingen van one-size-fits-all-materiaal Verlaagt barrières in onderwijs betere leeromgeving voor iedereen maximale uitdaging blijven bieden

8 Neurologische basis 3 intergerelateerde netwerken (Rose, Meyer, Hitchcock, 2005) Herkenningsnetwerk Strategisch netwerk Affectief netwerk Wat? Hoe? Waarom? Herkennen en opnemen van informatie Plannen, uitvoeren en monitoren Evalueren en prioriteiten stellen

9 Van neurologie naar principes Herkenningsnetwerk Strategisch netwerk Affectief netwerk 1. Verschillende manieren van informatie aanbieden 2. Verschillende manieren van actie en expressie 3. Verschillende manieren van betrokkenheid

10 UDL principes en richtlijnen

11 Principe 1: Informatie aanbieden Richtlijn 1: Zorg ervoor dat de leerstof door verschillende zintuigen kan opgenomen worden Principe 1: informatie aanbieden Richtlijn 2: Informatie via taal en symbolen verduidelijken en structuur aanbieden Richtlijn 3: Geef verschillende mogelijkheden om leerstof te begrijpen

12 Principe 1: Informatie aanbieden Uitgangspunten voor de praktijk: Studenten leren op verschillende manieren Reflecteren over manier waarop je leerinhoud aanbiedt Verschillende manieren = minder barrières

13 Principe 1: Informatie aanbieden Bied je leerinhoud toegankelijk aan (tekstdocumenten) 10 richtlijnen voor toegankelijke documenten: Toegankelijkheid controleren in word: Meer informatie:

14 Principe 1: Informatie aanbieden Bied je leerinhoud toegankelijk aan (tekstdocumenten) bied mogelijkheden om de lay-out aan te passen documenten digitaal beschikbaar te stellen

15 Principe 1: Informatie aanbieden Bied je leerinhoud op diverse manieren aan (animaties) Alternatieven voor PowerPoint aanbieden

16 Principe 1: Informatie aanbieden Bied je leerinhoud op diverse manieren aan (multimedia) Voorzie visuele alternatieven bij auditieve informatie

17 Principe 1: Informatie aanbieden Praktijkvoorbeeld VUB (Professor Deroost) Er wordt van elke les een video-opname gemaakt (digilessen) Elke digiles wordt voor de studenten op het online leerplatform gezet De student kan (een specifiek deel van) de digiles bekijken, pauzeren, herstarten

18 Principe 1: Informatie aanbieden Bied je leerinhoud op diverse manieren aan (statisch/dynamisch) Structureren m.b.v. mindmaps

19 Principe 1: Informatie aanbieden Bied je leerinhoud op diverse manieren aan. Structureren m.b.v. woordwolken

20 Principe 1: Informatie aanbieden Bied je leerinhoud op diverse manieren aan (dynamisch) Structureren m.b.v. tijdlijnen

21 Principe 1: Informatie aanbieden Bied je leerinhoud gestructureerd aan Structureren in de ELO (praktijkvoorbeeld PXL)

22 Principe 1: Informatie aanbieden Maar overmaat schaadt, middelmaat baat! Variatie en flexibiliteit zijn belangrijk.

23 Principe 2: Actie en expressie Richtlijn 4: Verschillende manieren aanbieden om actief om te gaan met de leerstof Principe 2: Actie en expressie Richtlijn 5: Verschillende manieren aanbieden om aan te tonen wat studenten geleerd hebben Richtlijn 6: Ondersteuning bieden om doelen en prioriteiten te stellen

24 Principe 2: Actie en expressie Uitgangspunten voor de praktijk: Studenten hebben voorkeuren om zichzelf uit te drukken Verschillende manieren aanbieden Inspelen op verscheidenheid Sterktes laten tonen

25

26 Principe 2: Actie en expressie Laat de student op verschillende manieren aantonen wat hij geleerd heeft Bron: Klasse.be -

27 Principe 2: Actie en expressie Laat studenten op verschillende manieren met de leerstof omgaan Samenwerken vanop afstand

28 Principe 2: Actie en expressie Laat studenten op verschillende manieren met de leerstof omgaan Praktijkvoorbeeld blogs tijdens (buitenlandse) stage

29 Principe 3: Betrokkenheid Richtlijn 7: Inspelen op interesses van studenten Principe 3: Betrokkenheid Richtlijn 8: Doorzetting creëren Richtlijn 9: Mogelijkheden bieden om jezelf in te schatten en bij te sturen

30 Principe 3: Betrokkenheid Uitgangspunt voor de onderwijspraktijk Actieve deelname sleutel tot leren nadenken over gebruik activerende werkvormen

31 Principe 3: Betrokkenheid Bied opties aan in je lesmateriaal Keuzemogelijkheden (Praktijkvoorbeeld SIHO) Keuzemogelijkheid in de SIHO online module:

32 Principe 3: Betrokkenheid Betrek studenten actief bij de les Online voting (grote groepen)

33 Casus: Universiteit Gent UGent Beleidscel Diversiteit en Gender Sigried Lievens

34 Beleidscel Diversiteit en Gender UGent 11 faculteiten en 8 directies Meer dan 30,000 studenten en 8,000 personeelsleden Grotere instroom van studenten met een functiebeperking Doel beleidscel diversiteit en Gender Instroom van studenten uit kansengroepen verhogen Doorstroom verhogen

35 Studenten met een bijzonder statuut omwille van functiebeperking, naar faculteit stand op basis van de gegevens over bijzonder statuut op 31/12/2012 studenten met bijzonder statuut functiebeperking t.o.v. totaal aantal studenten Faculteit man vrouw aantal totaal % LW ,1% RE ,0% WE ,5% GE ,4% IW ,9% EB ,2% DI ,4% PP ,2% BW ,8% FW ,7% PS ,6% Totaal UGent ,6% zonder dubbeltellingen: ,6% m/v 43% 57%

36 Evolutie van de instroom van kansengroepen aan de UGent 2009-' ' ' '13 aantal % t.o.v. UGentpopulatie aantal % t.o.v. UGentpopulatie aantal % t.o.v. UGentpopulatie aantal % t.o.v. UGentpopulatie studenten met functiebeperking* 442 6,2% 200 3,1% 227 3,7% 266 4,4% studenten met bijzonder statuut omwille van functiebeperking 486 1,8% 582 2,1% 634 2,3% 729 2,6% allochtone studenten (allen)* 401 5,6% 442 6,9% 459 7,5% ,4% allochtone studenten (met TMA, RUS en andere afkomst)* studenten met bijzonder statuut omwille van werkstudent 184 2,6% 205 3,2% 190 3,1% 237 3,9% student-nieuwkomers* 54 0,8% 13 0,2% 19 0,3% 24 0,4% vluchtelingstudenten* 24 0,3% 16 0,2% 13 0,2% 15 0,2% internationale studenten* 248 3,5% 89 1,4% 127 2,1% 183 3,0% anderstalige studenten* 57 0,8% 155 2,4% 417 6,5% 468 7,8% werkstudenten 322 1,2% 314 1,1% 403 1,4% 369 1,3% 320 1,2% 439 1,6% 459 1,6% 419 1,5% beursstudenten ,6% ,6% ,0% studenten met TSO-vooropleiding ,8% ,9% ,0% ,0% studenten met KSO-vooropleiding 200 0,7% 192 0,7% 219 0,8% 239 0,9% studenten met BSO-vooropleiding 81 0,3% 102 0,4% 82 0,3% 76 0,3% studenten met andere vooropleiding (dan ASO, TSO, KSO of BSO) Populatie: alle studenten in 1e en 2e cyclus en in voorbereidings- en schakelprogramma's ,0% ,4% ,1% 720 2,6% herintreders 745 2,8% 357* 5,6% 264* 4,1% 165* 2,7% studenten met een gezinslast* 0 0,0% 31 0,5% 42 0,7% 21 0,3% vrouwelijke studenten ,7% ,8% ,7% ,0% *: populatie = nieuw ingeschreven studenten die vrijwillig hun gegevens ter beschikking stellen. Voor de overige doelgroepen is de populatie gelijk aan alle studenten 36

37 Diversiteit in de universiteit : projectoproepen Doel Uniformiteit Aandacht voor context van faculteiten : Pilootproject UDL Groot aantal kansengroepen Concrete acties Actief leerproces Uitwisseling tussen docenten

38 Proces Doel: Kennismaken met basisprincipes UDL Actief aan de slag gaan Begeleiding en ondersteuning van een coach Opstart: Toelating pilootproject Mailing en infosessie: betrokkenheid verhogen Selectie 20 deelnemers

39 Praktisch 4 inhoudelijke sessies: - Theoretisch kader en persoonlijk plan - Lesmateriaal - Inzetten van ICT-tools - Toetsing Forum voor uitwisseling (Edmodo) Samen-werken aan het verhogen van betrokkenheid van de studenten

40 Afspraken De coach blijft tijdens het projectverloop beschikbaar voor vragen en opmerkingen en zal steeds gecontacteerd kunnen worden om praktische hulp te bieden. De deelnemers beslissen zelf in welke mate en op welk vlak ze aanpassingen aan hun lessen willen/kunnen doorvoeren. Kosten verbonden aan de UDL-aanpassingen worden door de beleidscel Diversiteit en Gender gedragen (vb. digitaal materiaal, licenties enz.) Wanneer docenten veranderingen willen doorvoeren in hun leslokalen, lesmateriaal of evaluatievormen zal samen gezocht worden naar mogelijkheden waarbij de belasting voor de docent in kwestie zo klein mogelijk is.

41 Stand van zaken 3 sessies afgerond Enthousiasme blijft Persoonlijk plan Nood aan uitwisselen van good practices Invloed binnen vakgroep/faculteit? Lange termijn? Reactie studenten? Toekomst?

42 Docent in UDL-coaching: Professor Guy de Tré Faculteit ingenieurswetenschappen Vakgroep Telecommunicatie en Informaticaverwerking - Assistent Joachim Nielandt

43 UDL in de praktijk: Enkele persoonlijke bevindingen Prof. Dr. Guy De Tré

44 Contact: Prof. dr. Guy De Tré Vakgroep Telecommunicatie en Informatieverwerking (TELIN) EA07 Technicum, Blok III, verdieping P2, lokaal 1.07 Sint-Pietersnieuwstraat 41 B9000 Gent Tel.: 09/ Web:

45 Werkpunt 1: aandacht vasthouden

46 Principe 1: Informatie op verschillende manieren aanbieden

47

48 Basisconcepten Informatie

49

50 Historische evolutie 1772 V.C. Codex van Hammoerabi

51 Operationele modellen Hiërarchisch databankmodel

52 Semantische modellen Objectgeoriënteerde databanktechnologie Hybride databankmodellen

53 Gedragsaspecten Relationele algebra Operatoren Unie Unie-operatie Tabel Artiest_A Tabel Artiest_B A_ID: char(3) Naam: varchar Voornaam: varchar Geboren: integer A_ID: char(3) Naam: varchar Voornaam: varchar Geboren: integer A01 Da Vinci Leonardo 1452 A01 Da Vinci Leonardo 1452 A02 Degas Edgar 1834 A04 Monet Claude 1840 Tabel (Artiest_A UNION Artiest_B) unie A_ID: char(3) Naam: varchar Voornaam: varchar Geboren: integer A01 A02 A04 Da Vinci Leonardo 1452 Degas Edgar 1834 Monet Claude 1840

54 Structurele aspecten Indexen Paul Otlet

55 Voorbeschouwing Ontstaan

56 Werkpunt 2: betrokkenheid verhogen

57 Principe 2: Studenten kunnen op verschillende manieren met materiaal omgaan en op verschillende manieren aantonen wat ze geleerd hebben vs. Eigen ontwikkelde tool

58 Evaluatie

59 Werkpunt 3: interactie verbeteren

60 Principe 3: Studenten op verschillende manieren betrokken laten voelen

61 Praktisch voorbeeld

62 Online oefeningen tool Situering SQL: Taal voor de bevraging (query) van een databank Voorbeeld vraag - Vraag alle voor- en achternamen op uit de tabel artiest - SELECT achternaam, voornaam FROM artiest; Voorbeeld Voornaam resultaat De Wildeman Duyster Peeters Vandendriessche Willems De Rouck Achternaam Anneleen Ayco Bart Bram Bram Christian

63 Online oefeningen tool Situering Automatisatie oefeningen?

64 Online oefeningen tool Log in

65 Online oefeningen tool Oefeningen

66 Online oefeningen tool Oefeningen Bevraag de database

67 Online oefeningen tool Oefeningen Feedback

68 Online oefeningen tool Oefeningen Feedback

69 Online oefeningen tool Aanmoediging

70 Online oefeningen tool Aanmoediging 25 Benodigde pogingen voor correct antwoord 20 nodig voor jou gemiddeld nodig

71 Online oefeningen tool Inzicht lesgevers

72 Online oefeningen tool Voordelen Voor studenten - Directe feedback - Zet aan tot herhaaldelijk proberen - Correctere oplossingen - Feedback van het systeem over prestaties Voor lesgevers - Feedback over prestaties studenten - Preciezere model oplossingen - Gemakkelijk beheer van vragen - Verschillende gebruikersgroepen

73 Vragen

74 MEER INFORMATIE?

75 UDL checklist (word document)

76 Bronnen CAST UDL Guidelines (richtlijnen, praktijkvoorbeelden, ICT-tools)

77 Contact T: 0470/ Of Vind ons op Facebook en Twitter 77