Inhoudsopgave. Voorwoord was het jaar waarin we definitief een nieuw gezicht kregen...6 Ton Heerts, directeur vfonds

Transcriptie

1 jaar v erslag 2012

2

3 Inhoudsopgave Voorwoord was het jaar waarin we definitief een nieuw gezicht kregen...6 Ton Heerts, directeur vfonds Nederland moet duidelijker zijn naar de politie...12 Minister Ivo Opstelten Jan Haagsma, directeur Stichting Waardering en Erkenning Politie Projecten: Erkenning en Waardering (Oorlogs)getroffenen en Veteranen...16 Sneeuwbaleffect op de bevrijdingsroute...18 Jurriaan de Mol en Vicoria van Krieken, stichting Liberation Route Europe Projecten: Herinneren, herdenken en vieren...22 Het is tijd om de grondwet meer tot leven te roepen...24 Hoogleraren Ernst Hirsch Ballin en Ernst Adams, Tilburg Law School Loterijen...29 Projecten: Vrede, democratie en rechtsstaat...30 Financieel beleid...32 Jaarrekening

4 4

5 Voorwoord Voor u ligt het van het vfonds, dat tot 31 december jl. voluit was genaamd: Nationaal Fonds voor Vrijheid en Veteranenzorg. Op onze laatste vergadering van de Raad van Bestuur is die naam echter veranderd in: Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg. Dat is niet zonder reden. Met die laatste toevoeging aan onze naam is de cirkel namelijk rond en komt de reden van bestaan van het vfonds nog beter tot uitdrukking. Aan de erkenning en waardering van veteranen die taken uitvoeren in opdracht van zowel defensie als de politie werd op enig ogenblik toegevoegd: het herinneren, herdenken en vieren van hetgeen militairen en burgers in het verleden hebben moeten doen. Kortom: datgene dat op dit moment zo goed wordt vertolkt door het Nationaal Comité herdenking 4 en 5 mei. Ook in 2012 heeft het vfonds veel subsidiegeld besteed aan één van onze kerntaken: de erkenning en waardering voor veteranen. Met de toevoeging van vrede aan onze naam krijgt ook de derde poot van het krukje waar het vfonds op zit, nadrukkelijk aandacht: vrede, democratie en internationale rechtsorde. Die derde dimensie is cruciaal, want dat is hetgeen militairen en politie in opdracht - en uit naam van het boven hen gesteld gezag met hun optreden hebben beoogd te herstellen, namelijk het bevechten. van de vrede, het herstellen van de democratie en het afdwingen van de internationale rechtsorde. Voorts zijn wij verheugd te kunnen melden dat in het afgelopen jaar de bestuursstructuur van het vfonds in overeenstemming is gebracht met de good governance zoals die in onze maatschappij algemeen is geaccepteerd. Om in dit dossier alles en iedereen op een lijn te krijgen en toch ook de slagvaardigheid op niveau te houden, is naar ons oordeel gelukt en dat stemt ons gelukkig. Tweede punt dat vermeldenswaard is, is dat het vfonds deels is overgestapt naar de Nationale Postcode Loterij. Het jaar 2012 heeft laten zien dat het vfonds langzaam maar zeker op de juiste vluchthoogte komt. Wij hebben beoogd een evenwichtige territoriale spreiding van projecten in Nederland te krijgen, alsook een spreiding over de drie gedefinieerde aandachtsvelden van ons fonds. Daarmee komt ons magazijn meer en meer op orde. Tenslotte heeft ook de branding van ons fonds ( onze etalage ) zich mogen verheugen op de warme belangstelling van de medewerkers van ons bureau, de Directie, de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. Daar gaan wij in 2013 natuurlijk mee door. Inhoud en presentatie van dat wat het vfonds aan de maatschappij te bieden heeft, zorgen daarmee voor een bijdrage aan bekendheid en maatschappelijk draagvlak van het vfonds en daarmee evenzo aan dat van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de Lotto. Wij wensen u veel leesplezier en mocht dit tot vragen bij u leiden, aarzelt u dan niet zich tot ons te wenden. 5 Mr Robert S. Croll Voorzitter Ton J.M. Heerts Directeur

6 2012 was het jaar waarin we definitief een nieuw gezicht kregen We mogen zonder meer vaststellen dat er veel is gebeurd binnen het vfonds. Met die zin opende Ton Heerts het jaarverslag van 2011, een dynamisch jaar zo oordeelde de directeur omschrijft hij als het jaar waarin het vfonds definitief een nieuw gezicht kreeg. Zo kreeg de koerswijziging om van het vfonds een bekender, zichtbaarder en meer sturend fonds te maken in 2012 concreet invulling. Hetzelfde gold voor veranderingen binnen de organisatie waar de scheiding van toezicht, bestuur en uitvoering volgens planning en met succes werd ingevoerd. Heerts is dan ook erg verheugd over het feit dat het Nederlands Politie Orkest (NPO) in 2012 voor het eerst deelnam aan de Nationale Taptoe. Het evenement, dat eind september plaatsvond in Ahoy Rotterdam, heeft van oorsprong een militair karakter, waarbij de militaire orkesten zich presenteerden aan het publiek. In 2012 was dit thema verbreed naar nationale veiligheid en nam ook de politie deel. Het NPO bestaat uit ongeveer 55 collega s afkomstig uit de regiokorpsen, KLPD en vtspn. Dit in tegenstelling tot de orkesten van de marine, landmacht en luchtmacht, die uit beroepsmusici bestaan. 6 Beleidsontwikkelingen, visie en governance structuur Beter en gerichter werken door niet meer van alles tegelijk te doen. Het was een duidelijke koerswijziging die in 2011 werd ingezet door het aantal werkvelden te beperken tot drie: erkenning en waardering herinneren, herdenken en vieren..vrede, democratie, rechtsstaat en. internationale rechtsorde. Dat die koerswijziging vruchten afwerpt, wordt duidelijk als de hoogtepunten van 2012 opgenoemd worden. Samen met prof. mr. Pieter van. Vollenhoven, de voorzitter van de Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie en minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie is april vorig jaar een intentieverklaring voor de erkenning en waardering van politiemensen ondertekend. Als vfonds zullen we daar de komende drie jaar meer dan negen miljoen euro in investeren. Deze investering past niet alleen uitstekend binnen het werkveld erkenning en waardering. Ze maakt ook duidelijk dat we onze ambitie om bij te dragen aan een grotere waardering en erkenning van politiemensen serieus nemen. Een ander duidelijk hoogtepunt is de definitieve start van de bouw van het kindermuseum bij het Verzetsmuseum Amsterdam. Als vfonds zijn we hier de grootste subsidieverstrekker en dat is niet zonder reden. Het Het vergroten van onze naamsbekendheid kan natuurlijk nooit snel genoeg gaan Ton Heerts, directeur vfonds kindermuseum laat kinderen op een moderne manier het verleden met het heden verbinden zodat ze zelf ontdekken hoe belangrijk vrede en vrijheid zijn. En nog belangrijker: wat ze er zelf aan kunnen doen. Investeren in vrede; je kunt er niet jong genoeg mee beginnen. De officiële bekrachtiging van de samenwerking tussen Tilburg Law School en het vfonds mag volgens Heerts eveneens een hoogtepunt uit 2012 worden genoemd. Het vfonds zal er het project Democratische Rechtsstaat subsidiëren. Binnen het project, dat uitstekend past bin-

7 schappelijk investeerder zijn. De toetreding tot de Postcode Loterij is daarom zonder twijfel hét hoogtepunt van Zo ontving het vfonds een mooi bedrag van ,-, zegt Heerts. De Nationale Postcode Loterij, die zich als loterij duidelijk aan de thema s mens, welzijn en sociale cohesie heeft verbonden, past volgens Heerts uitstekend bij het vfonds. Het is prima dat we voor een deel van onze taken bij de Nationale Postcode Loterij zitten. Onze werkvelden 1 en 3 passen hier namelijk prima bij. Net zoals in voorgaande jaren waren er bijdragen van de BankGiro Loterij ( ,-) en van de Lotto ( ,-). Een ander succes was het meespelen met loten op naam van het vfonds binnen de BankGiro Loterij, zegt Heerts. Toch zijn er op financieel gebied ook zaken waar we helaas nog onvoldoende aan zijn toegekomen, erkent Heerts. Het vfonds heeft geen achterban van leden of donateurs, maar is voor veel veteranen wel een organisatie waarmee men zich verbonden voelt. Die relatie biedt de mogelijkheid hen aan te spreken op hun solidariteit met andere veteranen en zo het werk van het vfonds te ondersteunen. Met name bij de werving van legaten liggen er bij deze groep kansen om een nieuwe inkomstenbron aan te boren. Heerts: De fondsen op naam en nalatenschappen; het zijn twee dingen die we nu écht moeten oppakken. nen het werkveld vrede, democratie, rechtsstaat en internationale rechtsorde, zal de hedendaagse betekenis van de grondwet worden onderzocht door middel van juridisch onderzoek en publiek debat. Vooral dat publieke debat is belangrijk, benadrukt Heerts. Zo zal binnen het project Democratische Rechtsstaat niet alleen een online forum over de werking van de grondwet worden opgezet; maar zullen ook cursussen, lezingen en publicaties worden verzorgd zoals een handboek over de Nederlandse grondwet. De mensen die bij het project zijn betrokken verwachten dat discussie voornamelijk zal gaan over de grondrechten, het parlementaire stelsel en relatie tot de Europese en internationale rechtsorde. Maar hoe belangrijk de zojuist omschreven activiteiten ook zijn; zonder financiering kan het vfonds geen maat- De fondsen op naam en nalatenschappen; twee dingen die we nu cht moeten oppakken Ton Heerts, directeur vfonds Governance In 2012 is voorbereidend op de herziene governancestructuur verder vormgegeven aan interne procedures met betrekking tot diverse reglementen en werkprocessen. Per 1 januari 2013 is naast de statutenwijziging een nieuw reglement van kracht geworden voor de Raad van Toezicht, de Raad van Bestuur en de directie. Het vergoedingenbeleid voor het bestuur is hierbij aangepast. Tevens is een nieuw beleggingsstatuut opgesteld en zal in

8 8 het vermogensbeheer van vfonds herzien worden. Intern zijn functieprofielen voor de medewerkers van de bureauorganisatie opgesteld en is de administratieve organisatie en interne beheersing naar de nieuwe situatie beschreven. De subsidierichtlijnen en de klachtenregeling zijn herzien en nadien op de website van vfonds gepubliceerd. De volledige samenstelling en de vergoedingen van de Raad van Bestuur en Raad van Toezicht per 1 januari 2013 zijn beschreven bij het hoofdstuk Organisatie. Samenwerkingspartners Het vfonds heeft in 2011 met een aantal organisaties de intentie uitgesproken om in principe voor drie jaar samen te werken. Ook in 2012 is dit beleid voortgezet. Uiteraard geldt voor al deze organisaties dat er alleen zekerheid gegeven kan worden voor één jaar met die noot dat voortzetting van financiering afhangt van een positieve evaluatie van het gefinancierde jaar en voornamelijk van de opbrengsten van de lotenverkoop bij de loterijen. Samenwerkende partners zijn o.a.: Hope XXL, SLRE, Movies that Matter, Nationaal Comité 4 en 5 mei, Stichting WEP, SMV, Felix Meritis, Ministerie van Vrede, Masterpeace, Tilburg Law School en Netwerk Democratie. Communicatie Werd in 2011 de ambitie uitgesproken om meer bekendheid te krijgen; 2012 is volgens Heerts het jaar waarin het vfonds definitief een nieuw gezicht kreeg. Heerts: Het vergroten van onze naamsbekendheid kan natuurlijk nooit snel genoeg gaan maar ik denk dat we tevreden kunnen zijn hoe de zaken op dit moment lopen. We zijn nu het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg. Een naam die ook kan bijdragen aan onze bekendheid. Ons nieuwe logo en huisstijl vind ik bovendien ontzettend mooi. We krijgen er ook een heleboel positieve reacties op. Het nieuwe logo moet duidelijk maken dat het vfonds verder vernieuwt en daarbij een breder publiek aanspreekt. Het vfonds is namelijk als goed doel voor een groot deel van haar middelen afhankelijk van mensen die loten willen kopen voor een loterij die goede doelen steunt. Deelnemers aan de loterijen beseffen nu nog niet goed dat een deel van het geld naar het vfonds gaat. Er zijn plannen om de deelnemers bij aankoop van het lot de keuze te geven welk goed doel zij willen steunen. Daarom moet het vfonds meer naamsbekendheid krijgen. Het feit dat alle subsidieaanvragers bij toekenning te maken krijgen met communicatieverplichtingen vanuit het vfonds zorgde er ook in 2012 voor dat steeds meer mensen kennis maken met het vfonds en de projecten die het financieel ondersteunt. De proef met geoormerkt werven bij de BankGiro Loterij heeft aangetoond dat het vfonds mensen raakt. Van de mensen die hun lot activeerden, wilde één op de vier meespelen voor het vfonds. Een succes dat het belang van een grotere naamsbekendheid nog maar eens benadrukt. In 2013 willen we daarom opnieuw met een loten op naam actie komen, zegt Heerts. Bij welke loterij dit gaat gebeuren is volgens de directeur nog niet bekend. Wel is duidelijk dat het hier om een hele grote actie gaat die geld moet opleveren en het vfonds opnieuw groots onder de aandacht moet brengen. Om de buitenwereld tussentijds te informeren over de inmiddels gerealiseerde veranderingen werd het Meerjarenbeleidsplan het afgelopen jaar voorzien van een update. Het geactualiseerde document draagt de naam Toekomstvisie En als het aan Heerts ligt komt er tenminste elke twee jaar een herziene versie om het publiek up to date te houden over de ontwikkelingen binnen en rondom het vfonds. Op die manier kunnen we voortdurend inspelen op de actualiteit en laten zien dat het vfonds met de samenleving mee verandert. Bekende Nederlanders kunnen de bekendheid van het vfonds eveneens vergroten. Heerts is dan ook ontzettend blij dat Job Cohen in 2014 voorzitter van de Raad van Toezicht wordt. De ervaren bestuurder en oud-burgemeester van Amsterdam was volgens Heerts meteen enthousiast toen hij werd benaderd voor deze functie. Cohen heeft aangegeven dat hij nog nooit in hetzelfde telefoongesprek direct positief heeft gereageerd op een mogelijk nieuwe functie. En dat heeft hij nu wel gedaan. Cohen heeft in één keer ja gezegd. Ernst Hirsch Ballin is volgens Heerts een andere publiekstrekker. De hoogleraar en oud-bewindsman is initiator van het eerder omschreven project Democratische Rechtsstaat, een driejarige samenwerking tussen de Tilburg Law School en het vfonds. Bij het vfonds win je altijd en het is er elke dag leuker. Het is een voorrecht dat ik aan zo n enorm enerverend fonds mag bijdragen. Bij het vfonds is de cirkel ook echt rond. Door het publieke debat aan te zwengelen en mensen bewust te maken van het belang van vrijheid en veiligheid proberen we de inzet van militairen en politie te voorkomen. Tegelijkertijd realiseren we ons dat we soms niet zonder kunnen en zetten ons daarom ook in voor ondersteuning en erkenning en waardering.

9 Onderwijsconferentie In oktober organiseerde het vfonds de succesvolle onderwijsconferentie Investeer in vrede. Deze conferentie werd gehouden in De Pantarijn, een scholengemeenschap in Wageningen. Het doel van de conferentie was om een beeld te krijgen van het aanbod aan educatief materiaal op het gebied van o.a. de (gevolgen van de) Tweede Wereld Oorlog, welke invloed dit verleden heeft op het heden en de toekomst, de vredesmissies, democratie en internationale rechtsorde. Op welke manier moet er aandacht besteedt worden aan vredeseducatie in het onderwijs? Hoe motiveer je jongeren om met begrippen als vrede, vrijheid e.d. aan de slag te gaan? Daarnaast lanceerden het Nationaal Comité 4 en 5 mei en het vfonds de site Deze site geeft een overzicht van alle leermiddelen in Nederland over de Tweede Wereldoorlog en (vredes)missies daarna en van onderwerpen als vrijheid en vrede. Organisatie De scheiding van toezicht, bestuur en uitvoering is goed verlopen en volgens planning ingevoerd, zegt Ton Heerts. Het vfonds bestaat met ingang van 1 januari 2013 dan ook uit een Raad van Toezicht, een Raad van Bestuur en een beleidsvoorbereidend, uitvoerend bureau. Het vfonds voldoet hiermee aan de good governance principes van Wijffels. Deze bundeling van principes wordt ook wel de Code Wijffels genoemd, de Nederlandse good governance code voor niet-gouvernementele organisaties. De bezoldiging van of vergoedingen voor bestuursleden worden aangepast op de nieuwe situatie. De Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht hebben beiden steeds drie jaar zitting. De leden van de Raad van Toezicht zitten maximaal drie termijnen terwijl de leden van de Raad van Bestuur onbeperkt benoembaar zijn. Ten minste vier maal per jaar komt de Raad van Toezicht bijeen. De Raad van Bestuur komt in beginsel elke maand bij elkaar. Eén keer per jaar komen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur in een gemeenschappelijke vergadering bijeen. Oud-burgemeester Job Cohen wordt in 2014 de nieuwe voorzitter van de Raad van Toezicht. Naast zijn bestuurlijke ervaring brengt Cohen ook een sterke inhoudelijke betrokkenheid bij onder meer hulpverleners en oorlogsslachtoffers mee. Raad van Toezicht: (per 31 december 2012) Voorzitter:..Mr. B.J.M. Baron van Voorst tot Voorst, lid Raad van Advies Oorlogsgravenstichting Lid: Mr. Dr. M.J. Cohen Lid:.Mevrouw P.W. Kruseman, vice-voorzitter Nationaal Fonds 4 en 5 mei Lid: De heer W.J. Berg Lid: De heer H.H. Hulshof Lid: De heer P.A. Offers Lid: vacature Raad van Bestuur (t/m 31 december 2012) Voorzitter: Mr. R.S. Croll * Vice-voorzitter: C.J.M. de Veer Lt-generaal b.d.* Penningmeester: H.H. Hulshof* Lid: Mevrouw M.M. Houben-van Lanschot Lid: Mevrouw P.W. Kruseman Lid: Mr. P.A. Offers Lid: Mr. B.J.M. Baron van Voorst tot Voorst 9 * Lid Dagelijks Bestuur en/of Adviescommissie 2012

10 Raad van Bestuur (vanaf 1 januari 2013) Voorzitter:...Mr. R.S. Croll, Voorzitter Raad van Toezicht Oorlogsgravenstichting Secretaris:...A.J.M. Heerts, interim-voorzitter FNV Lid: C.J.M. de Veer Lt-generaal b.d. In 2012 ontvingen de leden van het Dagelijks Bestuur en de Adviescommissie een vergoeding van 7.000,- De leden van de Raad van Bestuur ontvingen een vergoeding van ,-. In 2013 zijn de leden van de Raad van Toezicht onbezoldigd en de leden van de Raad van Bestuur ontvangen een vergoeding. Voor de secretaris/directeur van het vfonds geldt voor zowel 2012 als 2013 de regeling directeursbeloningen van het VFI. Bureau Den Bosch Directeur: Ton Heerts Senior beleids- en projectadviseur: Wiard Molenaar Communicatie- en projectadviseur: Marineke Wensink Controller: Maaike van der Steen Marketing assistent: Laura van Schalm Office manager: Geert Traa Secretariaatsmedewerker: Evelyn Aarts Register accountant: W. van Egeraat 10

11 Onderwijsconferentie 11

12 Nederland moet duidelijker zijn naar de politie 12 Het vfonds pleit al jaren voor meer waardering voor het werk dat mensen in uniform doen en hebben gedaan. Sinds dit jaar richt het vizier zich ook op de politie. Via de stichting Waardering en Erkenning Politie ondersteunt het vfonds het ministerie van Veiligheid en Justitie zijn inspanningen voor meer erkenning van het politiewerk. Een gesprek met minister Ivo Opstelten en stichtingsdirecteur Jan Haagsma. Veel mensen denken als zij horen over erkenning voor de politie aan de SIRE-campagne Handen af van onze hulpverleners. Wat vond u van deze campagne? Opstelten: Volgens mij is de campagne geslaagd. Ik vind m prima. Haagsma: Heel geslaagd, maar wat mij betreft moeten we er nu wel mee stoppen. Politiemensen doen veel meer dan slachtoffer worden van geweld. Ik wil onderscheid maken tussen medelijden en waardering. We moeten niet trots zijn op de politie omdat ze twee keer per jaar in elkaar geslagen worden. Dan ben ik blijer met alle maatregelen in de richtlijnen richting Openbaar Ministerie, want daar zit uiteindelijk de weg naar: We tolereren dit niet. Opstelten: Ik vind het gewoon niet acceptabel wat er gebeurt, iets wat niet kan en wat niet mag. Waar we heel helder als samenleving in moeten zijn, en dat moet ook merkbaar zijn. Er is meer, maar ik juich dit soort campagnes wel toe. Het moet continue aandacht hebben, het mag nooit verslappen. We moeten trots zijn op onze politiemensen, we moeten hun gezagspositie erkennen, waarderen en ondersteunen. Waarom hebt u zo enthousiast gereageerd op de oprichting van de stichting, eerder in 2012? Opstelten: Omdat het gaat om waardering vanuit de samenleving. Dat is heel belangrijk. Je kunt daar niet genoeg van hebben. En het mag hier en daar wel een tandje steviger gebeuren. Het vfonds is daar prima voor; dat kan met allerlei initiatieven en projecten ervoor zorgen dat die waardering er komt. Dat is sterker dan wanneer de werkgever, dus de overheid, dat initieert. Je blijft met je vingers van onze mensen af minister Opstelten van Veiligheid en Justitie Maar u bent er wel voor nodig. Opstelten: Zeker, daarom spreekt u nu met mij, onder andere. Ik heb een verantwoordelijkheid als werkgever van alle Nederlandse politiemensen. Er zijn veel initiatieven tot stand gekomen de afgelopen tijd; zo is er het suïcideregistratiepunt, het 24-uursloket voor de politie, de circulaire PTSS Politie die per 1 januari van dit jaar in werking is getreden en recent nog de blauwdruk mentale zorg bij de politie dat zijn tekenen van goed werkgeverschap. De inspanningen van het vfonds voor de politie richten zich vooral op de maatschappelijke erkenning en waardering.

13 Hulp voor Hulpverleners Award Jaarlijks wordt de Hulp voor Hulpverleners Award uitgereikt. Het doel hiervan is het geven van erkenning en waardering aan een hulpverlener die zich op bijzondere wijze heeft ingespannen voor orde, veiligheid en gezondheid. Hulpverleners wordt op deze manier een hart onder de riem gestoken en krijgen met deze award positieve steun, respect en rugdekking voor hun werk. Het vfonds biedt Hulp voor Hulpverleners financiële ondersteuning ( ,-) via Stichting WEP. 13

14 En daar mag volgens u wel een tandje bij? We moeten niet trots zijn op de politie omdat ze twee keer per jaar in elkaar geslagen worden Opstelten: Ja. We accepteren niet dat onze politiemensen iets wordt aangedaan. In hun functioneren, maar ook daarbuiten niet. En dan gaat het om alle overheidsgezagsdragers, ook brandweermannen en conducteurs en niet te vergeten de ambulancehulp. Als je die iets aandoet, dan worden ze drie keer zo hard gestraft als anderen die hetzelfde feit plegen. Je blijft met je vingers van onze mensen af. Ik kan uiteraard niet treden in de uitspraak van. de rechter, maar 200 procent is de richtlijn van het Openbaar Ministerie. Daarnaast zijn er het al jaren lopende programma Veilige Publieke Taak en nog twee punten die ik graag benadruk. Als je de politie-. mensen spreekt op straat is het eerste waar ze om vragen: Schaf in hemelsnaam die vreselijke regelgeving. af. Nou, daar zijn we druk mee bezig, in ieder geval. richtinggevend; we gaan de professionaliteit van de politieman of vrouw meer waarderen en daar ook inhoud aan geven. Het tweede punt zijn de weerbaarheidsprogramma s die hen sterker moeten maken, door hen telkens weer opnieuw te trainen in de functie die ze uitoefenen. Vaak gebeurt dat door hele gewone gesprekken met ze te voeren over wat heb je meegemaakt, door het debriefen serieus te nemen. Jan Haagsma, directeur stichting WEP niet tegenwerken of verrassen. Wij willen bijvoorbeeld een Nationale Politiedag, vergelijkbaar met de Veteranendag. Natuurlijk kan een werkgever dat organiseren. Maar is het handig om voor jezelf de loftrompet te steken nee. Opstelten: Dat is precies waar de bijdrage van het vfonds wat mij betreft om moet gaan en ook gaat: dingen doen waarvan het beter is dat het wel gebeurt, maar dat een ander het doet en zegt. Ik vind de Politiedag een uitstekend idee. Dat betekent niet dat je dat zelf moet organiseren. Haagsma: Naast deze publiek-private samenwerking gaan we ook fondsen werven. Met een sponsorloop voor en door hulpverleners in wat wij noemen de nuldelijnszorg. Met geld dus uit de samenleving. Daar hebben we grote verwachtingen van. 14 Dat gebeurde nog onvoldoende? Opstelten: Ik vind het wel. Dat mag je eerlijk zeggen. Ik ben zelf korpsbeheerder geweest en heb daar ook verantwoordelijkheid in genomen. Het had allemaal eerder gekund en gemoeten. De stichting roept politiemensen op om buddy te worden of ambassadeur en schrijft: We willen weer dat u trots bent op uw vak. Is die trots er te weinig? Opstelten: Iedereen is enorm trots op zijn vak, daarom zijn ze ook bij de politie gegaan. Men is trots op zijn vak en wij zijn trots op die politie, maar wij moeten dat ook wat duidelijker zeggen hier en daar. Nederland moet duidelijker zijn naar de politie. Hoe gaat de samenwerking eruit zien? Haagsma: Wij versterken het kameraadschappelijk op elkaar letten, door politiebuddy s te organiseren. Andere delen van de zorg regelt de werkgever in overleg met de vakbonden, daar blijven wij buiten. Als we elkaar maar.

15 U wilt ook dat ex-politiemedewerkers en politiedienstslachtoffers een vergelijkbare behandeling krijgen als veteranen via de Veteranenwet. Haagsma: Het zou passen om een aantal dingen nadrukkelijker in regels op te nemen. Maar ik begrijp dat de veteranenwetgeving sinds het een wet is wat lastiger werkt dan toen het nog geen wet was. Opstelten: Wij zijn ook tot de conclusie gekomen. De Het gaat erom dat je dit professioneel regelt mag marcheren. Waarschijnlijk is de enige manier om te zorgen dat er erkenning en waardering voor de politie komt, is als we de Week zonder Politie organiseren. Dat mensen in de gaten hebben wat er in Nederland allemaal gebeurt dankzij de politie. Ik vind dat heel veel nog in de negatieve rol van de politie getrokken wordt. We willen die andere kant, die vanzelfsprekende kant, meer onder de aandacht zien krijgen. Wat vindt u van dat idee, de Week zonder Politie? Opstelten: De gedachte hierachter vind ik heel positief en constructief. Als ik daarmee instem, moet ik zo n week wel afscheid nemen van mijn post. minister Opstelten van Veiligheid en Justitie inrichting van de Nationale Politie en de aandacht die daarin gegeven wordt aan het onderwerp maken dergelijke nieuwe wetgeving overbodig. De fungerende wetgeving voldoet en bovendien is er gewoon, en daar gaat het om, en dat bedoelt de heer Haagsma ook, de sterke wil om dit allemaal goed te regelen. Het gaat erom dat je dit professioneel regelt en daar kunnen wij natuurlijk altijd leren van Defensie en dat doen we ook. Ik ben net in Kabul en Kunduz geweest. Ik ben ontzettend trots op de mensen die ik daar heb gezien. Als die terugkomen, moet je zorgen dat ze goede opvang en goede nazorg krijgen. Dat ze weer een goede plaats in de organisatie krijgen. Verder moet je helemaal goed zorgen voor de veteranen en de slachtoffers. Daar is natuurlijk bij de politie wel een goede traditie. De jaarlijkse herdenking in Warnsveld voor overleden politiemensen vind ik bijvoorbeeld een buitengewoon indrukwekkende bijeenkomst. Haagsma: Waar dat bij Defensie in de genen zit, zit het bij de politie bijna niet in de genen. En dat betekent dat je moet zoeken naar vormen voor bijvoorbeeld zo n Nationale Politiedag en met elkaar moet kijken wat aanspreekt. Een gemiddelde politieman geef je geen blijk van waardering als die door Den Haag Is het handig om voor jezelf de loftrompet te steken - nee 15 Jan Haagsma, directeur stichting WEP

16 Erkenning en Waardering (oorlogs)getroffenen en Veteranen 16

17 Artillerie Veteranen Associatie Projectsubsidie Federatie van Verenigingen van Indië Militairen Projectsubsidie VVVGFPI Vereniging van Veteranen Gardereg. Fuseliers Projectsubsidie Vereniging Huzaren van Boreel Projectsubsidie Stg. Comité 4 en 5 mei Wageningen Overkomst minder valide veteranen Stichting Partners van Oorlogsgetroffenen Projectsubsidie Welcome Again Veterans Overkomst geallieerde veteranen Stichting Veteranen Platform Projectleider Nuldelijnsondersteuning Nationaal Monument Kamp Vught Afsluiting herdenkingsjaar Molukkers Stichting Veteranen Actief Projectsubsidie COVVS Projectsubisidie Ver. Dragers Militaire Dapperheidsondersch. Projectsubsidie Bond van oud Stoottroepers en Stoottroepers Extra projectsubsidie Stichting Samenwerkend Verzet Dag van het Verzet NFR Projectsubusidie COVVS Uitbrengen verslag themadag Stichting NOX Kunstproject Bronbekers in beeld Omroep Max TV special 150 jaar bestaan Bronbeek Bond van Wapenbroeders Projectsubsidie Oorlogsgravenstichting Reis vliegkamp Biak Zuidenwind Filmproducties Documentaire veteranen PTSS Vereniging JIN Projectsubsidie Stichting Traktor Documentaire deus Hidden Wounds Stichting Benteng Projectsubsidie Nederlands Auschwitz Comité Reis naar Polen Stichting Veteranen Platform Projectsubsidie FIM Projectsubsidie Stichting Kunstenaarsverzet Jubileumconferentie 65-jarig bestaan VVVGFPI Projectsubsidie Stichting Miles 4 Justice Miles 4 justice cup Stichting Pelita Indisch Nederland Groep Projectsubsidie BNMO Projectsubsidie Nederlandse Unifil vereniging Projectsubsidie Bond van Oud- Stoottroepers en Stoottroepers Projectsubsidie FNV Veiligheid Sociaal Juridisch Loket Stichting Veteranen Platform Project Versterking Nuldelijnsondersteuning Veteranen Projectleider Nuldelijnsondersteuning Ondersteuning Samenwerkingsverband centra Veteranen SMVP Projectsubsidie Stichting WEP Projectsubsidie Eerste Hulpverbandplaats 7 december C divisie Reünie 22 mei Reüniecomissie 3-6 RVA Reünie op 5 april 200 Stichting herdenking Japanse Jongenskampen Reünie 23 aug Reünieverband 6e bataljon regiment stoottroepen Reünie 15 aug Landelijke Kontaktgroep Verzetsgepensioneerden Reünie 9 mei Reünie commissie 928e afdeling Lichte Lua Reünie 6 oktober VVRTT Reünie Regiment Technische Troepen mei 485 Vereniging van Oud- Koreastrijders VOKS Reünie VOKS Comité jongenskampen Bangkong- Gedungjati Reünie 26 mei Staf Chauffeursgroep 403 BI Reünie op 11 mei Stichting Veteranen 4-10 RI Reünie 31 augustus 550 Comité van Toezicht KNIL Monumenten Herdenking KNIL 26 juli Stichting Grenadiers en Jagers Reünie op 7 juli Comité 3-10 R.I. Reünie op 7 juli Vopet Projectsubsidie SHBSS Reünie 18 aug Reüniecommissie Ost 403 Bataljon Infanterie Reünie 11 september 650 Vereniging 1e Poolse Pantserdivisie Nederland Subsidie projectjaar Stg. Heemkunde Tubbergen Reünie 15 augustus 225 Oud Indiëgangers Someren Reünie 320 Comité 4-8 RI Reünie op 11 oktober 405 BEGO Reünie 28 sept Noordelijke ver. Oud. En actief dienende Marine Personeel Reünie 16 juni Reünie en nazorgcommissie 2-6 Tijgerbrigade Projectsubsidie 2013 Tijgerbrigade St. Reünie Bangkinang Reünie 21 April Stichting Herinnering LO-LKP Reünie juni KNVOL 100 jarig bestaan Reünie cie Ost / Staf 13 Cie 5-5 RI Reünie 24 april Stichting Sobibor Herdenkingsreis april Stichting Veteranen Kunst Expositie Veteranendag De Basis Literair trainingskamp Stichting Miles 4 Justice Miles 4 Justice Cup Vereniging Nederlandse Officieren Allied JFC HQ Tentoonstelling Afghanistan; Reflections Oorlogsgravenstichting Pelgrimsreizen naar Indonesië en Thailand De Basis Projectsubsidie

18 Sneeuwbaleffect op de bevrijdingsroute 18 Het vfonds ondersteunt de Stichting Liberation Route Europe bij het bekender maken van de geallieerde opmars van Normandië naar Berlijn. Een gesprek met voorzitter Jurriaan de Mol en directeur Victoria van Krieken in Elst, in het Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem en Nijmegen (waar de SLRE sinds 1 januari 2013 is gevestigd). De Mol: Hier vond Operation Market Garden plaats, de grootste luchtlanding ooit, met het grootste aantal soldaten op tien vierkante kilometer, anderhalf miljoen. Dat is nooit herhaald. Die operatie vloeide voort uit D-Day, het begin van de bevrijding op 6 juni 1944 vanuit Normandië. Daarop volgde de Slag om Arnhem, waarbij de geallieerden zich moesten terugtrekken en Nijmegen frontstad werd. Anderhalf miljoen soldaten hergroepeerden zich hier in de omgeving. Die Amerikanen, Canadezen, Britten en Polen hebben heel veel toestanden gehad, maar ook veel plezier gemaakt met de Nijmeegse bevolking. een bril kunnen opzetten en ook beelden zien. De Mol: Wat ook goed werkt zijn de fietsroutes. Vaak worden die gekoppeld aan een bezoek aan de musea. Die zijn ook blij met ons. Welke musea profiteren het meest? De Mol: Het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek en het Airborne Museum in Oosterbeek. En het Informatiecentrum Slag om Arnhem bij de brug. Daar zie je altijd mensen met de fiets staan. Van Krieken: Ook veel buitenlanders. Verhalen maken meer indruk dan wanneer je kunt zeggen dat je in een tank hebt gezeten Jurriaan de Mol Welke verhalen worden het meest gelezen en beluisterd via jullie website? De Mol: Dat van de spoorbrug bij Nijmegen, dat is spannend. Dat gaat om Duitse olympische zwemmers, die zwommen daarnaartoe om er dynamiet aan te hangen. Terwijl ze dat doen, komen ineens Britten over de brug. Ze voelen bijna die schoenen lopen, heel dichtbij, en om een lang verhaal kort te maken: ze redden het niet. Je krijgt het gewoon niet verzonnen. Los van de geëigende verhalen over parachutes zijn dit verhalen die goed lopen. Die gaan verder dan what meets the eye. Van Krieken: Het is mijn ambitie om meer te doen met augmented reality, dat jongeren over de brug lopen en De Mol: Eenderde van de bezoekers is Duits. In Duitsland is het tegenwoordig helemaal goed om over de oorlog te praten. De Liberation Route laat de verhalen van de mensen horen, de soldaten aan beide kanten, de onderduikers, de burgerbevolking, de evacuees, noem maar op. Die verhalen maken veel meer indruk dan wanneer je kunt zeggen dat je in een Shermantank uit de oorlog hebt gezeten. Hoe bent u hieraan begonnen? De Mol: In het Airborne Museum had een stagiair een plan gemaakt voor meer samenhang tussen de musea

19 19

20 20 en de battlefields langs de route, waarmee we Europa in zijn gegaan. We hebben hotels benaderd, stichtingen, gemeenten, provincies en uiteindelijk ook het vfonds. Van Krieken: Het verhaal van de bevrijding is natuurlijk niet hier begonnen en geëindigd. Willen we de Liberation Route volledig toeristisch, maar ook inhoudelijk benutten, dan kan dat alleen maar als je de hele route belicht, als je daar een Europese samenwerking voor aangaat. Toen bleek er inderdaad draagvlak te zijn. We hebben met meer dan zestig organisaties contact in Normandië, Zuid-Engeland, Duitsland en ook met Polen. Het werd een steeds groter project, maar we deden het er allemaal bij. De Mol: Het vfonds heeft ons toen benaderd bij de opening van een deel van de route in Brabant in het voorjaar van Robert Croll vertelde mij er over de nieuwe weg die het vfonds is ingeslagen, en daar werd ik natuurlijk heel enthousiast over. Toen heb ik aangegeven waar we de grootste behoefte aan hebben: manpower. Ik heb een plan ingediend voor een projectorganisatie en dat is grotendeels aangenomen. Daar zijn we ontzettend blij mee. Van Krieken: De Liberation Route is zo een koepelorganisatie geworden, voor uitingen op het gebied van de bevrijding van Europa. Dat is in ieder geval wat het moet worden, met daaronder allerlei netwerkorganisaties. Een concept dat versnippering tegengaat, maar dat ook vrijheid geeft voor de eigen identiteit. Soms zijn kleine partners bang dat ze alleen met ons vlaggetje kunnen wandelen. Dan zeg ik: Het gaat om de grotere gedachte. En dat werkt. De Mol: Ondertussen zie je door onze samenwerking dat in Engeland en Duitsland nu ook consortia ontstaan. Het is echt het beroemde sneeuwbaleffect. Het verhaal van de bevrijding is natuurlijk niet hier begonnen en ge indigd Hoe zijn de contacten met het onderwijs? De Mol: De inhoud van onze lespakketten wordt door de musea bepaald. Zij weten wat werkt. Van Krieken: Sinds we Europees zijn gaan werken, is de wetenschappelijke tak ook belangrijker geworden omdat we over een groter en gecompliceerder geheel praten. We hebben per partnerland minstens één universiteit. Die vinden ons interessant omdat wij geschiedenis met ICT combineren en er zo allerlei vakgroepsamenwerking mogelijk is. En in september 2014 organiseren we in Arnhem een jeugdconferentie voor vier scholen per partnergebied, twintig in totaal. Per school mogen vijf leerlingen komen, en dan gaan we een mini-vn doen, met sprekers en ook veteranen erbij. Vicoria van Krieken Van Krieken: Tien jaar geleden was Liberation Route Europe niet eens mogelijk geweest. Want er is nog nooit op Europese schaal samengewerkt op dit thema, dat was gewoon niet mogelijk. Te gevoelig. Het is heel bijzonder dat het nu wel kan. Komen er op de site ook nog verhalen bij? De Mol: Nou, het is ook hier weer: wat kun je behappen? Van Krieken: De site moet een Europees platform worden dat vooral veel doorverwijst naar welke locaties je kunt bezichtigen, welke lespakketten er zijn, zijn er tentoonstellingen, noem maar op. Waar wil je slapen, waar kan ik in het bos lopen, waar kan ik een 3D-bril opzetten. Dat is waar we naartoe willen.

21 U bent genomineerd door de ANWB voor meest innovatieve uitje van De Mol: We zijn zwaar vereerd. De ANWB is niet de eerste de beste. Van Krieken: Als je het hebt over het publieksbereik! Zeker richting de herdenkingsjaren kunnen we dat meer benutten. We willen de Liberation Route Europe lanceren op 6 juni 2014, zeventig jaar na D-Day, in Frankrijk. En daarnaast organiseren we een tentoonstelling waarin onze inhoudelijke boodschap centraal staat, de waarde die vrijheid nog steeds heeft. Die reist vanaf februari 2014 door Europa, te beginnen in het Europees Parlement. De Mol: We hebben de voorzitter, Martin Schulz, zo enthousiast weten te krijgen dat hij zich wil opwerpen als beschermheer van de SLRE route. Als het gaat over het bouwen van een merk, gaat dit wel heel rap ineens. Het is fantastisch. Het is mijn ambitie om meer te doen met augmented reality Victoria van Krieken Waarom hebben jullie eigenlijk keien neergelegd op de plaatsen van herinnering waar de verhalen te lezen en beluisteren zijn? De Mol: Veel verhalen hebben zich afgespeeld rondom de dorpen en steden, in het veld. Daar kun je niets, daar is niks. Waar krijg je dan een vergunning voor, en wat staat er prima in het landschap? Keien. Daarom staan er tachtig keien. Van Krieken: Maar dat is het Nederlandse concept. In Normandië hebben ze hun eigen markeringen. We gebruiken gezamenlijk een logo en merk, maar ieder gaat het op zijn eigen manier invullen. De echte essentie van het verbinden zit m in de digitale verbinding. De Mol: Als we het hebben over herdenken en gedenken, dan zijn we heel ingetogen, maar als je naar het commerciële aspect kijkt, dan zijn er heel veel partijen die een boterham willen smeren. Mensen zijn 5 tot 7 minuten op onze site, dat is lang. En dan zie je ze naar het Airborne Museum doorklikken. Je hoeft geen hogere wiskunde te studeren om te zien dat mensen zo verder gaan kijken in de regio. Straks word je er ook over geïnformeerd als je in Normandië bent, en in Berlijn. Dit wordt de tweede Santiago de Compostella, zeggen de Fransen en daar zijn we trots op. Volgend jaar ligt ie er ook digitaal helemaal, en dan is ie drieduizend kilometer lang. Van Krieken: Kun je voorstellen wat er dan gaat gebeuren. Dit wordt groot, echt een platform. We zijn nog maar net begonnen. 21 Dit wordt de tweede Santiago de Compostella, zeggen de Fransen Jurriaan de Mol

22 Herinneren, herdenken en vieren 22

23 Stichting gastdocenten WOII Projectsubsidie gastdocenten Vereniging Oudleden Delftsch Studenten Corps Publicatie geschiedenis TU Delft in WO Regionaal Bureau voor Toerisme KAN Het historisch Belevenis Netwerk Stadsschouwburg Amsterdam Stadsschouwburg A dam voorstellingen WO Stichting Musea en Herinneringscentra Secretariaatskosten stichting Koninklijke Instituut voor de Tropen Foto zoekt familie Stichting Indisch Herinneringscentrum Bronbeek Docu Nederlandse Verleden in Indonesië Stichting Vrienden van het Nationaal Archief Tentoonstelling Held tegen wil en dank Stichting Kunst Fort Asperen Historische tentoonstelling Hou je dapper J&M Teaterwurk Theatervoorstelling Oarlochstrienen Stichting Sobibor Studiereis vernietigingskampen Novus Media Producties Filmproject Fu Works Het Bombardement Oorlogs en Verzetscentrum Groningen Docu verhalen van bevrijders van Groningen Canada Comité Markelo Frank Graham Cycle Liberation Tour Nationaal Bevrijdingsmuseum Jubileum Nationaal bevrijdingsmuseum Stichting Airborne Feelings Gezamenlijke promotie Liberation Route Stichting Liberation Route Europe Projectorganisatie Liberation Route Europe De Basis Archief BNMO extra aanvraag Stichting Nationaal Monument Kamp Vught Inrichting Barak 1b Stichting Monument Kamp Amersfoort Opstellen beleidsplan Kamp Amersfoort Stichting Nationaal Indië Monument Nationale Indië herdenking Roermond Corda Vocale Concert Armed man op 4 november Stichting Nationale Herdenking Joure Nationale Herdenking Joure Centraal Joods Overleg Kristallnachtherdenking Amsterdam Nationaal Comité 4 en 5 mei Projectsubsidie 2013 Nationaal Comité Nederlands Auschwitz Comité Holocaust Memorial Day 2013 Auschwitz Comité Stichting Culturele Projecten De Blauwe Tulp Toneelproject Opstand in Sobibor Stichting Theater na de Dam Project Theater na de Dam SOL Filmproducties BV Film Broken Silence (Het zwijgen doorbroken) Stichting Oranjehotel Informatie monument Oranjehotel Stichting Comité Herdenking Februaristaking Herdenking Februaristaking Stichting De Hollanders Theatervoorstelling Vogel

24 Het is tijd om de grondwet meer tot leven te wekken 24 Het vfonds ondersteunt het project Democratie en Rechtsstaat van de Tilburg Law School, dat de Nederlandse grondwet meer in het debat over de democratie moet betrekken. Een gesprek met de betrokken hoogleraren Ernst Hirsch Ballin en Maurice Adams. Wanneer is dit project een succes? Adams: Als het een beter geïntegreerd onderdeel is geworden van het politieke leven in Nederland en wanneer daardoor het maatschappelijk bewustzijn wat betreft constitutionele normen wat is aangewakkerd. Want daarmee is het niet goed gesteld? Hirsch Ballin: Er is een hoop discussie over onze democratie, over de rechten van burgers. Maar er wordt zo ontzettend weinig verwezen naar de grondwet als een referentiepunt daarvoor, dat we dachten dat het tijd is om de grondwet meer tot leven te brengen. Adams: Een recent voorbeeld is het wegdenken van onze koningin bij de kabinetsformatie. Dat debat had veel rijker en dieper kunnen zijn als ook de constitutionele betekenis van die betrokkenheid erbij was betrokken. Hirsch Ballin: Omdat dan ook de vraag was gesteld of ook de Eerste Kamer een rol heeft. Omdat door de koningin altijd werd gevraagd om een vertrouwensrelatie met beide Kamers. Vervolgens is in de eerste de beste formatie waarbij de Tweede Kamer het heft in eigen handen nam de vraag over het hoofd gezien of er een voldoende vertrouwensrelatie is met de Eerste Kamer. Adams: Een ander voorbeeld is het euthanasievraagstuk. Dat wordt in Nederland niet geframed als constitutioneel vraagstuk, waar dat overal ter wereld wel gebeurt. De grondwet zit niet in het voorfront van de gedachte. Van de burger in ieder geval niet. En ook niet waar het heel prominent in het debat zou moeten fungeren, op politiek niveau. Het is maximaal een achtergronddocument, een muurbloempje. We hebben in Nederland een heel sobere constitutionele cultuur! De grondwet zit niet in het voorfront van de gedachte Hoe zou dat komen? Maurice Adams Adams: Door soepel om te gaan met hele fundamentele regels wordt het ook gemakkelijker om met het sociale pluralisme om te gaan dat Nederland kenmerkt. De grondwet zit dan in ieder geval niet in de weg. Je zou kunnen zeggen dat de Nederlandse samenleving zich gelukkig zou moeten prijzen: blijkbaar zijn we democratisch zo goed gevormd dat we ons om de grondwet, die onze democratie probeert te verankeren, niet druk hoeven te maken. En daar knelt het schoentje, want er is de laatste tien jaar wel wat gebeurd natuurlijk. Hoe gaan.

25 25

26 26

27 De grondwet betekent echt iets voor het actuele debat Ernst Hirsch Ballin wij bijvoorbeeld om met minderheden, met medeburgers van andere komaf? Als die steeds minder bescherming genieten, dan zitten we nog altijd een grondwet die weinig prominent op de voorgrond treedt. En dat is echt wel een probleem, want die grondwet zou dan als een garantie moeten fungeren. In een kwaliteitsvolle democratie is recht aanwezig en doet dat ertoe. Voor een belangrijk deel zal ons project vooral daar over gaan. Hirsch Ballin: Het gaat ook om de toename van het soort directheid bij het vertalen van voorkeuren, van standpunten, in: dan moet het ook zo gebeuren. Terwijl in een vrije samenleving het recht van betekenis is als ordenend, sturend, maar ook waarborgend, en in die zin richtinggevend kader dat de vrijheid van mensen beschermt. Hoe gaat u zich daarvoor inzetten? moeten kijken naar artikel 3 van de grondwet: dan was het antwoord meteen duidelijk geweest. U heeft er toen zelf naar verwezen. Hirsch Ballin: Maar dat werd niet opgepikt. Maar er zijn ook belangrijke vervolgvragen die we in het commentaar zullen bespreken. Betekent het voor degenen die geen Nederlander zijn dan ook dat die zijn uitgesloten voor functies in openbare dienst? Daar valt ook wat over te zeggen. Als je kijkt naar de samenleving van vandaag, dan kun je zien dat die grondwet echt iets kan betekenen voor het actuele debat. Kunnen mensen dit soort commentaar van u straks op de site lezen en erop reageren? Hirsch Ballin: Ja. Het is niet onze bedoeling om een politiek discussieforum te hebben, daarvan hebben we er genoeg. Het is bedoeld voor degenen die meer willen weten over de grondwet, maar ook mensen die misschien wel eigen ervaringen hebben, over bijvoorbeeld het al dan niet aangesteld worden. Hirsch Ballin: Mijn collega Maurice Adams heeft op 24 april de leerstoel Democratie en Rechtsstaat aanvaard die door het vfonds is mogelijk gemaakt. Heel mooi en heel betekenisvol voor onze universiteit en de samenleving. De tweede component is de openstelling, en in zekere zin de onthulling van de website die we dankzij het vfonds hebben kunnen bouwen waarin de grondwet van toelichting en commentaar wordt voorzien. Die website moet geleidelijk aangroeien en worden gevuld. Een van de onderdelen die ik in ieder geval klaar wil hebben op dat moment, gaat over artikel 3. Dat zegt: Alle Nederlanders zijn op gelijke voet in openbare dienst benoembaar. Het betekent dat er geen onderscheid mag worden gemaakt naar geloof, naar behoren tot de ene of de andere bevolkingsgroep, naar mannen of vrouwen. Dat is allemaal duidelijk, maar in onze tijd zou men aan die bepaling moeten denken in de discussie die sommigen in 2007 zijn begonnen over Nederlanders die een andere nationaliteit hebben naast de Nederlandse. Er werd een heftig politiek strijdpunt van gemaakt of die wel bewindspersoon mogen zijn. Men had even moeten nadenken wat onze constitutionele principes zijn en Op welke doelgroep richt de website zich? Adams: Het is een academisch project. Maar de outreach is breder dan het academische publiek. De doelgroep is de betrokken, geëngageerde, geïnteresseerde burger. De lezer van een goede krant, bijvoorbeeld. Dat is heel ruim, maar wel concreet genoeg om je op te kunnen richten, ook in het taalgebruik bijvoorbeeld. U zult versteld staan hoe rijk die website zal worden Maurice Adams Hebben jullie contact met andere instellingen die de grondwet onder de aandacht brengen? Adams: We spreken onder meer met Pro- Demos, het instituut Forum, en met Idea dat recent een Haagse vestiging opende. De bedoeling is om de tentakels uit te spreiden, maar ons wel te positioneren in eigenheid. Wij denken en werken vanuit de Grondwet. Laat u ook studenten meedoen? Adams: Ik ben opgeleid in een hele andere wereld dan die van vandaag, een andere cultuur, een andere media- 27

28 cultuur. Dat ging met boeken, dat ging met klassieke tentamens. Het dialoogcollege is een methode van onderwijs die veel meer aansluit bij jongeren van vandaag, én bij moderne, nieuwe media. De website past daarin. We gaan die deel uit laten maken van het lespakket in het eerste jaar in het staatsrechtelijk-constitutionele onderwijs en ook in het inleidend onderwijs. En dit kan zeker relevant zijn voor het onderwijs aan andere faculteiten. Het zal hopelijk als een lopend vuurtje rondgaan. Ik kan u verzekeren, het is ontzettend fancy. U zult versteld staan hoe rijk die website zal worden. Kunnen we van u ook voorstellen verwachten voor grondwetswijzigingen? Adams: Ik geloof niet dat wij het als onze taak moeten zien om de grondwet te doen veranderen. Maar als dat het resultaat is van onze activiteiten, zou dat mooi zijn. Er zullen ook lezingen komen over het thema, en een boek. Was de eerste lezing al gepland? Is dat de oratie? Adams: Je kunt niet zo n website opzetten en vervolgens zeggen: nu stoppen we ermee. Het is een levend iets, een organisme, permanent in ontwikkeling. Daarmee verschilt het van een boek, het laat dynamiek zien die blijvend is en wat mij betreft is het project, dat verder reikt dan de website, dat natuurlijk ook. Wij hopen dat de betrokkenheid van het vfonds dan ook zo lang mogelijk zal duren. Hirsch Ballin: Wat ik heb gemerkt in de gesprekken met de voorzitter en directeur van het vfonds, is dat zij het ook zien als een langetermijninvestering. Universiteiten zijn ervoor uitgevonden om als een soort lange termijninvestering aan diepgang te doen. Maar voor een organisatie als het vfonds is het ook goed om het langetermijnperspectief voorop te stellen. Omdat dat net is waarin kan zo n fonds een verschil kan maken bij al het kortetermijndenken. Constitutioneel recht wil ook duurzaam zijn. Je kunt niet de constitutie van de ene op de andere dag veranderen. Ik heb de overtuiging dat de beste basis om dynamiek en creativiteit een kans te geven, is dat er een stabiele, veilige ondergrond is de ondergrond van het recht. Adams: Ja, dat was de paukenslag. Het vfonds is erbij betrokken geraakt, om het uiteindelijk weer aan anderen te kunnen overdragen. Of zien jullie het ook als een tijdelijke leerstoel? In een vrije samenleving is het recht een richtinggevend kader dat de vrijheid beschermt Ernst Hirsch Ballin 28