Executieve Functies & Agressieve Gedragsproblemen Wat, bij Wie en Waarom?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Executieve Functies & Agressieve Gedragsproblemen Wat, bij Wie en Waarom?"

Johanna Coppens
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Executieve Functies & Agressieve Gedragsproblemen Wat, bij Wie en Waarom? Prof.dr. Bram Orobio de Castro Ontwikkelingspsychologie, Universiteit Utrecht

2 Wie? - overzicht - Agressie & Disruptieve Gedragsstoornissen Vele vormen & Vele oorzaken Waarom? Wat? Sociale informatie verwerking Bestaan EF wel? Prestatie vs Vermogen Cool vs Hot Discussie

3 Wie? Gedragsstoornissen (DSM-IV) Oppositonal Defiant Disorder vijandig, opzettelijk ongehoorzaam Conduct Disorder schenden basale rechten anderen Ernstige verstoring van functioneren sinds tenminste 12 maanden Belangrijke misverstanden rond begrip stoornis...

basale rechten anderen Ernstige verstoring van functioneren

4 Een Sticker is geen Verklaring CD OCD GAS ADHD ODD

5 stoornis in gedragsstoornis Beschrijving van combinatie van gedragingen Heterogeen: Verschillende combinaties volstaan Vage criteria (norm, lft, frequentie) BESCHRIJVING, geen VERKLARING opstandige gedrag wordt veroorzaakt door ODD is tautologie Oorzaken verschillen sterk tussen kinderen!

frequentie) BESCHRIJVING, geen VERKLARING opstandige gedrag wordt

6 Co-morbiditeit

7 Co-morbiditeit

8 Hokjesdenken

9 60 Meest voorkomende ontwikkelingspaden infant child adolescence adult high desist desist2 limited low

10 Oorzaken voor gedragsproblemen Individuele verschillen Steeds Kwetsbaarheid X Ervaring Transactioneel: vicieuze cirkels

11 De Ene Schop is de Andere Niet IRPA (Polman e.a.): r =.03, n.s.

12 Reactieve agressie Waargenomen bedreiging In reactie op; impulsief; defensief Woede; controleverlies Bescherming

13 Waargenomen kans op positieve uitkomst Weloverwogen; initiërend; offensief Geen woede Plagen; domineren Bereiken doelen Proactieve agressie

14 Sociale informatieverwerking Situatie Waarneming Reactie Schemata Waardering REACTIEF Probleemoplossing PROACTIEF

15 2 nd picture: non-hostile 3 rd picture: sad

16 Vijandige schemata Tegendeel WEL zien Maar niet begrijpen Vijandige attributie Agressie Horsley e.a., J. of Abnormal Child Psy, in press

17 Kempes e.a., Behavior, 2009; Van Nieuwenhuijzen e.a., JIDR, 2005, 2006, AJMR, 2009

18 Waarom? Omge ving Sociale Info Verwerking Gedrag EF

19 Oorzaken voor gedragsproblemen Vergroten problemen met executief functioneren kwetsbaarheid bij EEN DEEL van de kinderen met gedragsproblemen? Maken ze kinderen kwetsbaarder voor omgevingsinvloeden?

20 Wat? Executieve functies Vaag gedefinieerd ( moeras? Sergeant) Paar basale processen die uiteenlopend gedrag sturen? Of bestaan zulke overkoepelende functies niet? Traditie: herhaalde, cognitieve, niet-sociale taken. Waarom eigenlijk?

sturen? Of bestaan zulke overkoepelende functies niet?

21 Prestatie vs Vermogen Hoe een kind presteert op EF taak vs Hoe dit kind optimaal zou kunnen presteren Wat meten wij? Bij ODD/CD grote variatie gedurende taak Motivatie? (Oosterlaan e.a.)

22 hot cognition

23 Theorie: Cool vs hot EF ADHD cool EF ODD/CD vooral hot EF: aansturing van emotionele en motivationele processen reageren op beloning en straf, winnen en verliezen, gokken, frustratie tolerantie, emotie regulatie, beslissen onder groepsdruk Orbitofrontaal & amygdala?

24 Cool EF en ernst ODD/CD (motor) inhibitie (o.a. Raaijmakers, 2011; Schoemaker, 2012) Overlap met ADHD Grote spreiding Vooral bij hoge motivatie door beloning Niet voor werkgeheugen, flexibiliteit, volgehouden aandacht (bijv Hobson, 2011)

25 Hot EF en ernst ODD/CD Prestaties slechter onder frustratie Motor inhibitie met reward Grotere variatie tijdens taak Risicovolle beslissingen (Iowa Gambling) Doorgaan ondanks negatieve consequenties Zelfs na controle voor ADHD symptomen (Hobson, 2011)

26 Reactief: Hot EF en Re/Pro? Prestaties slechter onder frustratie Doorgaan ondanks negatieve consequenties Proactief: Risicovolle beslissingen (Iowa Gambling) Motor inhibitie met reward

27 Hotter than hot EF? Zelf regulatie / effortful control Emotie regulatie Reactief: Omgaan met boosheid en frustratie Proactief: Empathie & beloning zoeken (Hubbard; Fox; Kochanska; )

28 ?!

29 Individuele verschillen Persoonsknmerken - Intelligentie - Aandacht - Inhibitie - Werkgeheugen - Temperament Situatie Sociale Info VW Gedrag Omgevingsknmerken - Ouder(s) (harsh, inconsequent, ) - Leeftijdgenoten (rejective, pro-violence, ) - Wijdere omgeving (anonymous, violent, )

30 Voorkomen & behandelen entie? Child factors - Intelligence - Attention / Inhibition - Temperament Interventie? Environmental factors - Parent(s) (harsh, inconsequent, ) - Peers (rejective, pro-violence, ) - Broader environment (anonymous, violent) Interventie? Specific social informationprocessing pattern Probleemgedrag

31 Interventie Met ouders, en v.a. 7 jr CBT CBT tot nu toe redelijk Maar eigenlijk nog heel primitief Werkt EF training? We weten het nog niet goed Toekomst Behandeling op basis van individuele profielen EF en SIV Binnen aanpak sociale groep (klas, thuis)

32 Discussie Bij wie welke problemen onduidelijk. -> individuele puzzels Samenhang met SIV Ontwikkeling: Rijping? Rol in behandeling? Als target En/of als mediator? Bijv SR, Woltering, 2011

33 Conclusies Wisselwerking kwetsbaarheden kind en omgeving Problemen met HOT EF maken DEEL kinderen kwetsbaar Minder sociaal leren door ongevoeligheid beloning en straf Meer risicovolle beslissingen Meer invloed frustratie en negatieve emoties op sociale cognitie en gedrag Let wel: kleine effecten, veel meer variantie door andere (omgevings) oorzaken: Het gaat om combinatie van factoren

Vergelijkbare documenten

Executieve Functies & Agressieve Gedragsproblemen Wat, bij Wie en Waarom?

Executieve Functies & Agressieve Gedragsproblemen Wat, bij Wie en Waarom? Prof.dr. Bram Orobio de Castro Ontwikkelingspsychologie, Universiteit Utrecht Wie? - overzicht - Agressie & Disruptieve Gedragsstoornissen