III. Projectorganisatie en planning

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "III. Projectorganisatie en planning"

Transcriptie

1 III. Projectorganisatie en planning Inhoud A. Doel en beschrijving...iii-2 A.1. A.2. Doel (strategie)...iii-2 Beschrijving...III-2 B. Verdere relevante informatiebronnen...iii-2 C. De projectorganisatie...iii-3 C.1. C.2. C.3. Inleiding...III-3 Opzet en uitgangspunten...iii-3 Fasering: Het verschil tussen traditioneel en PPS...III-5 D. De projectplanning...iii-7 D.1. D.2. D.3. Inleiding...III-7 Methoden en technieken...iii-7 Voorbeeld planning uit Montaigne: zie bijlage I...III-9 E. Afwegingen...III-9 F. Bottlenecks en Tips...III-10 F.1. F.2. Ten aanzien van het proces...iii-10 Ten aanzien van de planning...iii-11 Bijlage I Voorbeeld Projectplan...III-12 maart 2006, versie 1 III-1

2 A. Doel en beschrijving A.1. Doel (strategie) Dit deelproduct legt uit waar de projectopdrachtgever rekening mee moet houden bij het opzetten van de projectorganisatie voor een PPS-project. Bovendien geeft het document inzicht in de planning rond het opzetten van de projectorganisatie. A.2. Beschrijving Het bevoegde gezag wil binnen vastgestelde tijd en kosten de organisatie voor het PPS-project kwalitatief goed in orde krijgen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen twee fases waar de organisatie te maken mee krijgt; 1. Voorbereiding: De fase van onderzoek naar de verschillende uitvoeringsmogelijkheden, leidend tot een Publiek Private Comparator (PPC) en het besluit ten aanzien van uitvoering. 2. Aanbesteding: De daaropvolgende, maar enigszins overlappende fase van voorbereiding op de aanbesteding en de aanbesteding zelf tot en met het sluiten van het contract. Bovendien zal de organisatie de overstap naar beheer van het contract met het private consortium zo goed als mogelijk moeten voorbereiden. Vereist voor alle betrokkenen, school, gemeente, adviseurs etc., is dat een aantal uitgangspunten in acht genomen worden en dat rollen en verantwoordelijkheden duidelijk zijn. Dit deelproduct zal keuzes en argumenten voor de besluitvorming beschrijven. Hierbij ligt de nadruk op geleerde lessen uit het Montaigne project en tips van de makers. B. Verdere relevante informatiebronnen Naast project en proces management kennis bestaat andere relevante kennis voor de opdrachtgever en betrokkenen; namelijk: - De Europese aanbestedingsregels - Ministerie van Onderwijs regelgeving over (vervangende) nieuwbouw voor scholen - Gemeentelijke huisvestingsverordening huisvestingsvoorzieningen onderwijs - Regelgeving over de nieuwbouw van scholen (artikel 76 a t/m k) - VNG rapport voor vaststelling van de hoogte van de subsidie - Stichting Architecten Research Onderwijs (STARO) rapport over kosten bij de bouw van scholen Aanbestedingskennis is nodig voor het aanbestedingsproces maar ook om inzicht te krijgen in hoe de projectorganisatie opgezet moet worden. III-2

3 Kennis over de te verwachten kostensoorten bij nieuwbouw en de financiering kan ook helpen de projectorganisatie te structureren. Dit geldt misschien niet zo zeer voor de benodigde expertise maar wel om de rol van bijvoorbeeld de gemeente helder te krijgen. Voor nadere informatie, zie ook de handleiding PPS en aanbesteden van het Kenniscentrum PPS. C. De projectorganisatie C.1. Inleiding Dit deelproduct start op het moment dat de het bevoegde gezag een pps-uitvoering serieus zal willen onderzoeken. Dan kan het nodig worden om mogelijk financieel voordeel in een PPC te beschrijven en dan zullen besluitvormers meer willen weten over pps, inclusief ook niet kwantificeerbare voor- en nadelen. Het bevoegde gezag zal op dat moment een capaciteit willen hebben die dit traject van preaanbesteding zal organiseren. Een vervolgstap wordt gemaakt als is besloten tot pps-uitvoering. Het organiseren van de aanbesteding en de voorbereiding op overdracht naar het beheer van het contract, zal een grotere en meer diverse capaciteit vergen. Voordat paragraaf B2 verder in gaat op het verschil tussen de twee fasen beschrijft het deelproduct de gezamenlijke uitgangspunten voor de organisatie en planning. C.2. Opzet en uitgangspunten I. De projectorganisatie is gedefinieerd als middel om de pps-interesse van de opdrachtgever en/of het bevoegde gezag te onderzoeken en een mogelijk daaropvolgende aanbesteding tot een succes te maken. De projectorganisatie wordt formeel ontbonden bij het sluiten van het contract met een privaat consortium (einde van fase 2) of eerder na onderzoek en rapportage (bij fase 1). Dit laatste natuurlijk alleen in het geval dat niet voor PPS wordt gekozen. II. In het Montaigne project was het bevoegde gezag niet gelijk aan de officiële opdrachtgever. De laatste was de gemeente Den Haag die de Stichting Christelijk Onderwijs Lucas gemandateerd had als bevoegd gezag. De opdrachtgever is verantwoordelijk voor voldoende middelen voor het project en de voorbereiding van het project. Omdat bij scholen deze middelen zowel afkomstig zijn van de gemeente (voor de bouw) als van de school (voor het onderhoud) is afstemming noodzakelijk (deel deelproduct VIII, de Bestuursovereenkomst) Bovendien raadt het Kenniscentrum aan om bevoegd gezag en opdrachtgever naast institutioneel ook persoonlijk te maken. Een persoonlijk verantwoordelijk aanspreekpunt voelt meer ownership ten aanzien van een project dan een functie of organisatie. Zo iemand heeft status en autoriteit nodig om namens III-3

4 de institutie te kunnen spreken en om werkelijk verantwoordelijk te kunnen gehouden ten aanzien van de projectuitkomst. III. De projectleider is niet noodzakelijkerwijs iemand van het bevoegde gezag of van de officiële opdrachtgever. In het Montaigne project was de rol van projectleider, diegene die persoonlijk verantwoordelijk is voor het succes van het project, ingevuld door twee externe adviseurs. IV. De projectleider moet over de kwaliteiten beschikken en ervaring hebben om de twee fasen goed te organiseren. Het alternatief, waarin de twee fasen verschillende projectleiders hebben, is mogelijk maar niet optimaal; kennis en ervaring opgedaan in de onderzoeksfase is zeer bruikbaar bij de aanbestedingsfase. De projectleider is verantwoordelijk voor de dagelijkse organisatie van het project en vaak ook voor afstemming met het bevoegde gezag en de officiële opdrachtgever(s). Dit deelproduct beschrijft de projectorganisatie vooral vanuit het oogpunt van de projectleider. V. Opdrachtgever, het bevoegde gezag, de projectleider en interne en externe project teamleden krijgen duidelijke en schriftelijk opgestelde taken en verantwoordelijkheden. Deze zijn niet alleen goed gedefinieerd maar worden ook door allen begrepen. Een op resultaat gerichte, zo eenvoudig mogelijke, projectmanagement structuur ondersteunt de taken en verantwoordelijkheden (en niet andersom). VI. Externe adviseurs (inclusief mogelijk de projectleider) zijn volgens de richtlijnen uit het deelproduct selectie adviseurs gecontracteerd en geïntegreerd in het project VII. Het bevoegde gezag moet er voor zorgen dat de toekomstige gebruikers van de school hun inbreng in de ontwikkeling van het project kunnen geven. Eventueel kan hiervoor een speciaal gebruikers of adviesteam worden opgesteld. VIII. Gedurende beide fases, bij de oplevering van deeluitkomsten, wordt de organisatie geëvalueerd. Uitkomsten worden gebruikt om rollen en verantwoordelijkheden aan te passen of scherper te krijgen. IX. Bij kleinere projecten, bijvoorbeeld een schoolrenovatie, is het wellicht mogelijk om de functie van opdrachtgever en het bevoegde gezag te combineren (bijvoorbeeld iemand van de school die het project uitvoert) Het is dan wel van belang om de verschillende (controlerende) verantwoordelijkheden te scheiden met het oog op mogelijke belangenverstrengeling (niet noodzakelijk persoonlijk). III-4

5 C.3. Fasering: Het verschil tussen traditioneel en PPS Onderstaande tabel uit een brochure van het Kenniscentrum PPS over PPS bij scholen laat illustreert de verschillen in werkwijze tussen een traditionele en een PPS uitvoering. PPS Maanden Traditioneel Maanden Voorbereiding Voorbereiding Projectorganisatie en planning 1 - Scope en onderwijsvisie Selectie een aanbesteding adviseurs 2 - Programma van eisen Scope en onderwijsvisie Selectie architect Outputspecificatie Bestuursovereenkomst Opstellen en vaststellen voorlopig 2-3 ontwerp - Aanbestedingsstrategie - - Advertentie + leidraad 1-2 Vaststellen definitief ontwerp 3 - Conceptcontract 4-5 Aanbesteding bestek+ uitvoering 3 Aanbesteding 15-18,5 - Aanmelding gegadigden 1,5 - Selectie Consultatie Inschrijving Onderhandeling 2,5-3 - Best and final offer 1 Besteksgereed 3 - Voorlopige gunning 2 - Contractsluiting 1 Realisatie 6 18 Realisatie , Afhankelijk van de mate waarin er reeds een scope en onderwijsvisie en een eerste outputspecificatie aanwezig is. Een aantal processen in de voorbereidingsfase parallel plaats. 2 Afhankelijk van de mate waarin de school al een onderwijsvisie heeft ontwikkeld. 3 Afhankelijk van aanwezigheid van een outputspecificatie. 4 Het sluiten van de bestuursovereenkomst kan gelijktijdig plaatsvinden met het ontwikkelen van een scope en onderwijs visie en/of het opstellen van een outputspecificatie 5 Mocht er bij beide partijen geen behoefte zijn aan een consultatieronde dan kan deze komen te vervallen. 6 Voor de opdrachtnemer is er een financiële prikkel om eerder/tijdig op te leveren. Na oplevering van het gebouw starten de betalingen. III-5

6 In tegenstelling tot een traditionele uitvoering zullen bij de pps meer projectonderdelen al vanaf het begin grondig geanalyseerd moeten worden en het geheel in totaliteit waarschijnlijk grondiger. Dit komt omdat pps als een speciale uitvoering wordt gezien met meer uitgebreid en complexer contract. Besluitvormers zullen daarom al voor aanbesteding inzicht willen hebben in de mogelijke voordelen en risico s. Bovendien, door de allocatie van risico s bij de private partij die traditioneel bij de opdrachtgever liggen, zal de pps-voorbereiding uitgebreider zijn. Het Kenniscentrum PPS is er van overtuigd dat al dit extra voorwerk zich in de loop van de tijd terugverdient in een betere kwaliteit en minder zorgen bij de exploitatie. De projectorganisatie zal naast een analyse van het project kan ook een analyse van de betrokkenen/besluitvormers maken. Op die manier wordt duidelijk wie allemaal bij het project betrokken zijn en wat hun overwegingen en doelstellingen zijn (zie ook de stakeholder analyse in paragraaf B3). Probleem kan zijn dat in deze fase nog geen tijd en geld beschikbaar is om al dit werk te doen. In ieder geval is belangrijk dat op het moment dat serieus overwegen van de ppsuitvoering de besluitvormers ook (meestal interne) kracht beschikbaar stellen om de uitvoering te analyseren. Makkelijker is natuurlijk als ook besloten wordt om mensen echt toe te wijden aan dit onderzoek en als ook geld vrijgemaakt wordt. De tweede fase start als besloten wordt tot pps-uitvoering. Dan zal door de opdrachtgever(s) daadwerkelijk veel meer middelen voor de projectvoorbereiding beschikbaar moeten worden gesteld. De aanbesteding bij een PPS-uitvoering is onvergelijkbaar met de traditionele gang van zaken. Daarom zal aan de projectorganisatie aanvullende eisen gesteld moeten worden. Traditioneel zal er bij nieuwbouw of renovatie van de school gescheiden opdracht gegeven worden voor eerst een architect en bouwkundig adviesbureau en daarna de bouwer. Tot aan de exploitatie van de school blijft een eventuele facilitymanager buitenbeeld. Bij pps-uitvoering is de reikwijdte van de opdracht groter omdat ontwerp, bouw en (facility) beheer in één contract geïntegreerd worden. De aanbesteding zal ook anders zijn. Traditioneel zal (waarschijnlijk) via een openbare of nietopenbare procedure de afzonderlijke opdrachten aanbesteed worden. Bij pps-uitvoering is het gebruikelijk om de uitzonderlijke (Europese) procedure (met de concurrentie gerichte dialoog of via onderhandelingen) te gebruiken. Dit betekent dat de projectorganisatie niet alleen het Programma van Eisen opstelt en evalueert maar de onderdelen van de bieding eerst met de bieders bespreekt (zie ook het deelproduct consultatiefase) en ook onderhandelt (zie ook het deelproduct onderhandelingsfase). De bieding wordt ook anders opgesteld dan traditioneel. In plaats van een gedetailleerd bestek (technisch, ruimtelijk en functioneel) zullen de gevraagde diensten beschreven worden volgens een zogenaamde outputspecificatie (zie ook het deelproduct) Dit betekent een andere manier van werken opdrachtgever en (eventuele) technische adviseur. Door de Financieringscomponent in het contract zal het projectteam ook meer dan traditioneel het geval, het financiële voorstel moeten kunnen doorgronden. III-6

7 Bovenstaande vereist een organisatie met specialismen die de meeste opdrachtgevers (scholen of gemeenten) niet direct in huis hebben. Zoals ook beschreven in het deelproduct voor de selectie van adviseurs, zullen naast technische adviseurs voor bijvoorbeeld de outputspecificaties ook juridische en financiële adviseurs nodig zijn. Om dit uitgebreide proces in goede banen te leiden kan het nodig zijn om een (externe) project/procesmanager te gebruiken. D. De projectplanning D.1. Inleiding In de voorafgaande paragraven zijn zowel taken en verantwoordelijkheden van betrokkenen als een elementaire onderverdeling van het project beschreven. In deze paragraaf wordt verder ingegaan op enkele veel gebruikte methodes en technieken om het project verder te analyseren en te plannen. Dit is om een aantal redenen van belang: A. De taken en verantwoordelijkheden kunnen hierdoor specifieker gemaakt worden en een ordening kan aangebracht worden. B. Er ontstaat een beter inzicht in de middelen nodig voor de projectactiviteiten en wanneer deze nodig zijn. C. Er ontstaat meer duidelijkheid over wanneer delen van het project afgerond zijn en geëvalueerd kunnen worden. In paragraaf D3. wordt een voorbeeld gegeven van hoe zo n projectplan eruit ziet. D.2. Methoden en technieken Er zijn verschillende technieken om de planning van een project te sturen, de meest bekende zijn het actieplan uitgevoerd in een zogeheten Gantt -grafiek (zoals met Microsoft Project gebeurd). Een vervolgstap is en analyse van het kritieke pad voor het project. We raden echter aan om te beginnen met een zogeheten stakeholder analyse. 1. Stakeholder analyse Een stakeholder analyse helpt bij het krijgen van inzicht en management van belanghebbenden in het project. Een lijst met belanghebbenden en hun belangen wordt afgezet in een diagram. In het onderstaande voorbeeld is de uitkomst van de analyse grafisch weergegeven in een diagram waarin macht van actoren bij de besluitvorming van het project afgezet is tegen interesse van de actoren voor het project. Daarna is benoemd hoe door de projectorganisatie omgegaan zal worden met de verschillende actoren. III-7

8 uit: R. Manktelow (Stakeholder analysis & Stakeholder Management) 2. het actieplan: maak een lijst van alle mogelijke activiteiten. Bij een scholen PPS-project zijn de activiteiten onderling gecorreleerd. Fase 2 is opeenvolgend op fase 1 en binnen de fasen zijn activiteiten vaak afhankelijk van elkaar. De lijst geeft de start (in tijd) van de activiteit aan, de verwachte duur en of het een opeenvolgende of parallelle activiteit is. Bovendien geeft het aan van welke ander activiteit(en) het afhankelijk is. De lijst van verder inzichtelijk gemaakt worden via een grafiek; de zogeheten Gantt-grafiek. Microsoft Project of soortgelijke software kan hiervoor gebruikt worden, net als Excel zoals het voorbeeld in D3. laat zien. 3. het analyseren van het kritieke pad: De analyse van het project door middel van het beoordelen van kritieke pad helpt bij de beoordeling van de belangrijkheid van problemen bij voorbereiding en aanbesteding van het project. Dit is vooral relevant bij een projectplanning met veel correlaties tussen problemen en acties en bouwt voort op het actieplan (de Gantt-grafiek. Vragen die je bij deze analyse stelt zijn: a. Welke taken/acties moeten uitgevoerd worden b. Welke activiteiten kunnen parallel aan elkaar uitgevoerd worden c. Wat is de kortste tijd nodig tot het einde van fase 1 (PPC en besluitvorming ten aanzien van uitvoering) en fase 2 (voorbereiding op- en aanbesteding tot en met het sluiten van het contract) d. Welke middelen zijn nodig e. Wat is de opeenvolging van activiteiten en hun duur f. Wat is de prioriteit van activiteiten III-8

9 D.3. Voorbeeld planning uit Montaigne: zie bijlage I E. Afwegingen 1. Keuze van de projectleider en zijn/haar verantwoordelijkheden De aanbestedende dienst zal eerst moeten besluiten of er tijd en expertise in de organisatie bestaat om een leider voor het project vrij te maken. Het overduidelijke voordeel van een interne projectleider is dat het project beter in de organisatie ingebed wordt en dat de organisatie kennis opbouwt die niet zo snel verloren wordt na contract sluiting. De projectleider moet vanaf de start van het project weten waarover hij/zij besluiten kan nemen en wie verder aan de voor het project relevante besluitvorming deelneemt. Normaliter is de projectleider verantwoordelijk voor de ordelijke gang van zaken in het proces en voor (een deel van) het projectorganisatie budget. De externe communicatie met de potentiële gegadigden en bieders hoort ook via de projectleider te verlopen. Het is voor de aanbesteding nodig dat één persoon de contacten met de gegadigden/bieders onderhoud of tenminste coördineert (en er verantwoordelijk voor is). Bij grotere projecten kan iemand anders dan de projectleider speciaal benoemd worden voor de externe communicatie. Dat is ook nodig als het checken op vertrouwelijke informatie bij artikelen of interviews van projectteamleden veel tijd in beslag neemt. 2. Inhuur van externe adviseurs. Net als bij het hierboven beschreven proces van de projectleider zal de organisatie ook moeten besluiten of er tijd en expertise is om het projectteam verder te bemannen met interne technische, juridische en financiële adviseurs. Naast het argument van inbedding van kennis in de organisatie speelt hier natuurlijk ook mee dat externe adviseurs de projectkosten verhogen. Aan de andere kant is de complexiteit van de materie zodanig dat een slecht geëquipeerd team al snel in de problemen zal komen met alle gevolgen van dien voor extra kosten tijd en kwaliteit van het contract. Het deelproduct selectie van adviseurs geeft aan hoe de inhuur vorm kan krijgen en welke expertise noodzakelijk zal zijn. 3. Structuur van de organisatie De projectorganisatie kan op een aantal wijzen gestructureerd worden. De traditionele structuur is een opsplitsing in disciplines; de juristen doen het juridische werk, de financiële mensen kijken naar de kosten en de technische stellen de outputspecificaties op en beoordelen kwaliteit van de offerte. De deelproducten hebben echter bijna altijd te maken met verschillende disciplines en het managen hiervan is niet eenvoudig. Daarom kan een projectorganisatie ook opgezet worden naar deelproduct of als een matrix met zowel disciplines als deelproducten. Voordeel van deze laatste variant is mogelijk meer consistentie bij de adviezen van de specialisten omdat de verschillende disciplines structureel moeten afstemmen (of goedkeuring nodig is van de disciplinaire teamleider) III-9

10 4. Evaluaties en vervangingen in het projectteam Onderdeel van het werken in een project is het regelmatig evalueren van het proces en de input van de verschillende betrokkenen. Ervaring leert dat dit regelmatig gedaan moet worden om effectief te kunnen bijsturen. Andere verwachtingen of inzichten moeten snel bijgestuurd worden omdat ze het project enorm kunnen vertragen. Adviseurs die niet goed presteren kunnen beter zosnel mogelijk vervangen worden omdat er meestal geen tijd en geld is voor een minder radicale aanpak. 5. Afspraken tussen de opdrachtgever/aanbestedende dienst en derden In de bestuursovereenkomst zullen afspraken tussen de school en de gemeente worden gemaakt. Dit zal gemakkelijker gaan als beide via de initiële projectorganisatie goed op de hoogte zijn van het project en er een gezamenlijk gedragen doel bestaat. Zeker in het begin van de projectorganisatie zal deze relatie centraal staan (zie ook het deelproduct de bestuursovereenkomst). Naast de gemeente zullen ook andere derden vanaf het begin bij het project betrokken willen zijn of moeten worden. In die laatste groep vallen bijvoorbeeld de stedenbouwkundigen die het gebied rond de school (mogelijk) ontwikkelen. Ook de monumentendienst is soms een belangrijke partij, al zal deze dienst niet gauw daadwerkelijk in de projectorganisatie betrokken willen worden. Dat ligt voor de religieuze partners van de school en mogelijke commerciële partners anders. Bij het inrichten van de organisatiestructuur zullen zij zeker betrokken moeten worden. 6. Bundeling van projecten Het opzetten van een projectorganisatie voor een gebundeld scholenproject is logischerwijs ingewikkelder dan voor één school. Dit is niet zozeer het geval voor de benodigde expertise maar wel voor het vormgeven van de betrokkenheid van de toekomstige gebruikers en mogelijk groep van opdrachtgevers in het proces. F. Bottlenecks en Tips F.1. Ten aanzien van het proces 1. overeenstemming tussen de betrokken publieke partijen (zie deel VIII, de bestuursovereenkomst) Een goede overeenkomst tussen gemeente(lijke diensten) en de school voordat de aanbesteding start helpt zowel de snelheid als de kwaliteit van besluitvorming. Bedenk hierbij dat het voor private consortia die een bieding opstellen moeilijk is als de publieke kant verschillende en tegengestelde signalen afgeeft. De betrokken publieke partijen moeten zoveel als mogelijk proberen te zorgen dat de bieders gedurende de aanbesteding niet met interne meningsverschillen worden geconfronteerd. Anders gezegd: er moet met één (publieke) mond worden gesproken. III-10

11 2. besluitvorming rond de PPC (zie deel IX de PPC) De PPC legt gegeven een kwaliteit vast wat de verwachte kosten zullen zijn bij een traditionele uitvoering en bij een PPSuitvoering. Door de PPC wordt zowel de school als de gemeente voor het eerst geconfronteerd met het principe van project levenscyclus kosten en een gelijkblijvende kwaliteit gedurende de 20 tot 30 jaar van het contract. Dit zijn twee zaken die traditioneel veel minder spelen en tot problemen in de besluitvorming ten aanzien van een uitvoeringskeuze (na de PPC) kunnen leiden. 3. bieding hoger dan budget. In het Montaigne project was dit de grote hindernis, natuurlijk gerelateerd aan de eerste twee bottlenecks. Er is geen standaard recept voor het voorkomen van een bieding die hoger ligt dan het budget, of anders geformuleerd, een budget dat niet past bij de uitvraag. Notabene, we gebruiken hier vaak de vergelijking met een autokoper die qua wensen een Mercedes wil maar geld heeft voor een mindere klasse auto. Inzicht in de te verwachte kosten en in de werkelijke kosten van voorafgaande projecten die de basis vormden voor het budget helpen om dit risico te minimaliseren. Probleem hierbij is traditioneel de kwaliteit van de huisvesting minder gewaarborgd is en de kosten zowel ten laste van de gemeente als van de school komen. F.2. Ten aanzien van de planning 1. Focus aan het begin niet te veel op de planning die onzeker is. Denk vooral na over hoe het project een succes wordt 2. Denk na over welke vaardigheden nodig zijn voor het project, wie intern goede mensen zouden zijn en waaraan externen moeten voldoen (zie ook het deelproduct selectie van adviseurs) Bedenk op welke manier deze mensen te committeren zijn voor het project, hoe ze enthousiast worden om een bijdrage te leveren 3. Wat zullen de deelproducten van het project zijn? Deze vraag is natuurlijk afhankelijk van o.a. e wijze van aanbesteding van het project. Ook relevant is hoe gedetailleerd de deelproducten vooraf beschreven worden. Hierbij raden we aan dat het detailniveau genoeg moet zijn voor de betrokkenen om te weten wat ze precies moeten doen. Voorkom echter schijn nauwkeurigheid. 4. Denk na over de tijd rond contractsluiting (einde projectorganisatie) Welke problemen moeten dan echt opgelost zijn en wat kan nu gedaan worden om één en ander daarvoor ingang te zetten. Een voorbeeld is de uiteindelijke goedkeuring die van de gemeente verkregen moet worden om het contract te sluiten. Deze goedkeuring wordt pas in een laat stadium gegeven en zijn onder andere afhankelijk van uitkomsten rond vergunningstrajecten, inspraak en het oordeel van de gemeenteraad. Door vanaf het begin deze stappen te onderkennen kan ook het proces in werking gezet worden om een tijdige goedkeuring beter beheersbaar te maken. III-11

12 Bijlage I Voorbeeld Projectplan nr Deliverables deadline Eigenaar PvA gereed 1 Plan van aanpak / projectplan doorlopend 1.1 Projectomschrijving doorlopend 1.2 Planning doorlopend 1.3 Communicatieplan doorlopend 2 Getekende bestuursovereenkomst opstellen bestuursovereenkomst gereed 2.2 go/ no-go schoolbestuur aanleveren bestuursovk college/benw gereed 2.4 go/no-go college go/no-go Raad 2.6 ondertekening bestuursovk Pré-kwalificatie 4 à 5 bieders gereed/ Vooraankondiging 2002 nvt 3.2 Procedure: hoe om te gaan met vragen Advertentie aankondiging OJEC Pré-kwalificatieleidraad (extern) gereed 17 profiel bieder 18 pré-kwalificatiecriteria 19 Onderwijskundige visie 20 Setting 21 Projectomschrijving 22 draften leidraad toezending tussentijds concept naar de 23 gemeente gereed 24 Q&A-ronde 25 Lay-out, kopiëren e.d m Vaststellen Leidraad en procedure in AWG gereed Pré-kwalificatieprotocol (intern) (pva prékwalificatie) 3, regelen logistiek (oa aanmelding bieders) regelen zalen beoordeling III-12

13 28 formeren pré-kwalificatieteam hoe om te gaan met onduidelijkheden 30 (procedure) deponeren protocol bij notaris Verslaglegging 33 toezending tussentijdse stand van zaken naar gemeente m Vaststellen pré-kwalificatieprotocol ,6 Voorstel pré-kwalificatie tbv AWG Vaststellen uitkomst pré-kwalificatie door m AWG en gemeente ,7 Brief naar gegadigden Aangepast contract obv inzichten 4 consultatie Ontwikkelen PSC 4.2 Dataroom 4.3 (Concept-)contract (Concept-)-Biedingsdocument Consultatieleidraad/uitnodiging tot consultatie versturen tussentijds concept voor commentaar naar gemeente Lay-out versturen uitnodiging tot consultatie 4.6 Consultatieprotocol Logistiek Zalen formatie consultatieteam hoe om te gaan met commentaar bieders deponeren protocol bij notaris verslaglegging consultatie commentaar bieders te verwerken in contract/os/biedingsdocument Vaststellen m contract,consultatiedocument,protocol 4.7 Aangepast biedingsdocument tbv AWG opstellen biedingsdocument versturen tussentijds concept voor commentaar naar gemeente III-13

14 m Vaststellen biedingsdocument/aangepast contract (incl. outputspec) 5 Selectie 2 biedingen Versturen biedingsdocument (extern) Lay-out versturen biedingsdocument 5.2 Biedingsprotocol Leidraad rangschikking biedingen Organisatie Rangschikking biedingen opstellen protocol regelen logistiek (oa aanmelding biedingen) regelen zalen beoordeling formeren beoordelingsteam Procedure: hoe om te gaan met vragen deponeren protocol bij notaris Verslaglegging 54 Bieders doen bieding Rangschikking biedingen tussentijds informeren gemeente Vaststellen uitkomst selectie door AWG en gemeente Communiceren uitslag selectie Selectie Bieder van Voorkeur Uitsturen vastgesteld onderhandelingsdocument versturen tussentijds concept naar gemeente Onderhandelingsstrategie 60 Organisatie Onderhandelingen 61 Onderhandelingen Aanpassen contract/ finale biedingsdocument obv inzichten onderhandelingen 63 Versturen vastgesteld finaal biedingsdocument/ uitvragen BAFO incluis due dilligence versturen tussentijds concept voor commentaar naar gemeente III-14

15 64 Leidraad selectie bieder van voorkeur 65 Organisatie selectie bieder van voorkeur 66 Ontvangst BAFO Selectie Bieder van Voorkeur tussentijds informeren gemeente Bekendmaken Bieder van Voorkeur Commercial en Financial Close tussentijds informeren/concept voorleggen aan gemeente Vergunningen 69 Bouwvergunning (incluis welstand en bezwaarprocedure) Ontrekken grondwater en lozingsvergunning Milieuvergunning (meldingsplicht) Bestemmingsplan is gereed Oplevering en ingebruikname gebouw (al 9 dan niet gefaseerd) III-15

projectplanning en ESR neutraliteit

projectplanning en ESR neutraliteit Projectorganisatie Publiek-private samenwerking projectplanning en ESR neutraliteit Inhoud Projectorganisatie en projectplanning............................... 1 1. Inleiding... 4 2. De projectorganisatie..........................................

Nadere informatie

XIII. Consultatiefase

XIII. Consultatiefase XIII. Consultatiefase Inhoud A. Doel en beschrijving consultatiefase...xiii-2 A.1. A.2. A.3. Doel...XIII-2 Beschrijving...XIII-2 Activiteiten in de consultatiefase...xiii-3 B. Voorbereidende werkzaamheden:

Nadere informatie

XVI. Onderhandelingsfase

XVI. Onderhandelingsfase XVI. Onderhandelingsfase Inhoud A. Doel en beschrijving onderhandelingsfase... XVI-2 A.1. A.2. A.3. Doel... XVI-2 Beschrijving... XVI-3 Activiteiten in de onderhandelingsfase... XVI-3 B. Voorbereidende

Nadere informatie

PPS Lindeplein Brunssum

PPS Lindeplein Brunssum PPS Lindeplein Brunssum De huiskamer Math Feijen, OPPS Brunssum 10 maart 2009 Deze presentatie Wat is PPS en wat is DBFMO? Waarom DBFMO Lindeplein? Concurrentiegerichte dialoog als aanbestedingsvorm Wat

Nadere informatie

DBFM-CONTRACT PROJECT X

DBFM-CONTRACT PROJECT X XIII. Consultatiefase Bijlage II Voorbeeld Consultatieprotocol DBFM-CONTRACT PROJECT X (EG 200X/XXX-XXXXXX) DATUM Uitsluitend voor intern gebruik projectorganisatie 2 Inhoudsopgave consultatieprotocol

Nadere informatie

Product sheet. Aanbestedingsmanagement voor publieke opdrachtgevers. First Rotterdam: Aanbestedingsmanagement

Product sheet. Aanbestedingsmanagement voor publieke opdrachtgevers. First Rotterdam: Aanbestedingsmanagement Product sheet Aanbestedingsmanagement voor publieke opdrachtgevers First Rotterdam: Aanbestedingsmanagement. specialist: Steven Oosterling s.oosterling@igg.nl Het financiële fundament uw onder uw bouwprojecten

Nadere informatie

Westluidense Poort. Het nieuwe cultuurcluster van Tiel

Westluidense Poort. Het nieuwe cultuurcluster van Tiel Westluidense Poort Het nieuwe cultuurcluster van Tiel Arjan Verboom, OPPS (Ine van den Hurk, gemeente Tiel) Apeldoorn, 16 oktober 2013 Inhoud Gebiedsontwikkeling Westluidense Poort Hoe in de markt gezet?

Nadere informatie

A. Doel en beschrijving biedingsfase... XIV-2. Beschrijving... XIV-2 Activiteiten in de biedingsfase... XIV-3

A. Doel en beschrijving biedingsfase... XIV-2. Beschrijving... XIV-2 Activiteiten in de biedingsfase... XIV-3 XIV. Biedingsfase Inhoud A. Doel en beschrijving biedingsfase... XIV-2 A.1. A.2. A.3. Doel... XIV-2 Beschrijving... XIV-2 Activiteiten in de biedingsfase... XIV-3 B. Voorbereidende werkzaamheden: biedingsleidraad...

Nadere informatie

Stappenplan nieuwe Dorpsschool

Stappenplan nieuwe Dorpsschool Stappenplan nieuwe Dorpsschool 10 juni 2014 1 Inleiding Het college van burgemeester en wethouders heeft op 10 juni 2014 dit stappenplan vastgesteld waarin op hoofdlijnen is weergegeven op welke wijze

Nadere informatie

Van intentieovereenkomst naar omgevingsvergunning

Van intentieovereenkomst naar omgevingsvergunning Van intentieovereenkomst naar omgevingsvergunning U wilt een locatie ontwikkelen of een bouwproject starten dat niet past in het bestemmingsplan. Daarvoor zijn formele afspraken met de gemeente nodig.

Nadere informatie

meer werk of meerwaarde? Pps bij scholenbouw in Nederland

meer werk of meerwaarde? Pps bij scholenbouw in Nederland meer werk of meerwaarde? Pps bij scholenbouw in Nederland Overweegt u nieuwbouw of renovatie van een school? Deze folder geeft u inzicht in wat publiekprivate samenwerking (pps) bij scholen inhoudt. Wanneer

Nadere informatie

X. Aanbestedingsstrategie

X. Aanbestedingsstrategie X. Aanbestedingsstrategie Inhoud 1. Doel...X-2 2. Beschrijving...X-2 3. Wie moet er bij betrokken zijn...x-3 4. Werkzaamheden...X-3 5. Belangrijke keuzes en argumenten...x-4 5.1. Wat wil de aanbestedende

Nadere informatie

Werkprogramma: Meetlat ter beoordeling van projectcontrol bij gemeenten

Werkprogramma: Meetlat ter beoordeling van projectcontrol bij gemeenten Werkprogramma: Meetlat ter beoordeling van projectcontrol bij gemeenten Algemeen Onderstaand werkprogramma dient gehanteerd te worden ter beoordeling van de beheersing van projecten. Om de beoordeling

Nadere informatie

Bijlage 2 Indicatieve doorlooptijden (open) aanbesteding(svarianten)

Bijlage 2 Indicatieve doorlooptijden (open) aanbesteding(svarianten) Bijlage 2 Indicatieve doorlooptijden (open) aanbesteding(svarianten) Wanneer duidelijkheid burger* Aanbestedings dossier gereed Opties 0 en 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4 DT Noord (verlegd en verdiept**) met

Nadere informatie

6. Project management

6. Project management 6. Project management Studentenversie Inleiding 1. Het proces van project management 2. Risico management "Project management gaat over het stellen van duidelijke doelen en het managen van tijd, materiaal,

Nadere informatie

Tips & Tricks: Tip van de maand januari 2009

Tips & Tricks: Tip van de maand januari 2009 Tips & Tricks: Tip van de maand januari 2009 Project Management met Teamcenter 2007 Door: Ramon van Raak Beheert u complexe projecten dan weet u als geen ander dat de projectvoorbereiding de basis legt

Nadere informatie

Betreft: Offerte uitvraag {adviseur en opsteller outputspecificatie}

Betreft: Offerte uitvraag {adviseur en opsteller outputspecificatie} Aan: Naam adviesbureau, ter attentie van, adres { } Betreft: Offerte uitvraag {adviseur en opsteller outputspecificatie} {Plaatsnaam en datum} Geachte heer, mevrouw, { } De gemeente { } en het schoolbestuur

Nadere informatie

BIJEENKOMST KMVG 26 JANUARI 2012 FREYA VAN DER KROEF, DIRECTEUR TENMAN BV. PPS-DBFM(O) kansen voor maatschappelijk vastgoed?

BIJEENKOMST KMVG 26 JANUARI 2012 FREYA VAN DER KROEF, DIRECTEUR TENMAN BV. PPS-DBFM(O) kansen voor maatschappelijk vastgoed? BIJEENKOMST KMVG 26 JANUARI 2012 FREYA VAN DER KROEF, DIRECTEUR TENMAN BV PPS-DBFM(O) kansen voor maatschappelijk vastgoed? OVERZICHT PRESENTATIE Wat is PPS Integrale contactvormen Kenmerken Toepassingen

Nadere informatie

De Concurrentie gerichte Dialoog

De Concurrentie gerichte Dialoog De Concurrentie gerichte Dialoog PIANOo lunch 23 maart 2010 Diederik van der Staay Handreiking Tien gouden regels voor de dialoog Kennis opgedaan bij: Defensie Kromhout Kazerne Rgd KV7 en IB groep RWS

Nadere informatie

Bijlage H: VAKGEBIED PROJECTMANAGEMENT

Bijlage H: VAKGEBIED PROJECTMANAGEMENT RVOI-2001 Bijlage H: VAKGEBIED PROJECTMANAGEMENT Deze Bijlage is opgesteld door de heer ir. C.H. Wentink, sectordirecteur Ruimte, vastgoed en economie van Witteveen + Bos. Hij heeft zich hierbij o.a. laten

Nadere informatie

Selectie en aanbesteding van adviseurs

Selectie en aanbesteding van adviseurs IV. Selectie en aanbesteding van adviseurs Inhoud A. Doel en beschrijving...iv-2 B. Overwegingen bij de selectie van adviseurs...iv-3 C. Overwegingen...IV-4 C.1. C.2. C.3. C.4. C.5. C.6. Zelf doen of uitbesteden...iv-4

Nadere informatie

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden van Vliet Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten April 2011 7 april 2009 2 April 2011 - Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden 3 April 2011

Nadere informatie

Een praktisch boek over contracteren en aanbesteden

Een praktisch boek over contracteren en aanbesteden 1 Introductie Een praktisch boek over contracteren en aanbesteden Dit boek gaat over het contracteren en aanbesteden van bouw- en infrastructurele projecten. Over wat er nodig is om op een doordachte en

Nadere informatie

Projectplan. Informatie arrangementen als app. s-hertogenbosch, 6 december 2011

Projectplan. Informatie arrangementen als app. s-hertogenbosch, 6 december 2011 Projectplan Informatie arrangementen als app s-hertogenbosch, 6 december 2011 i Versiebeheer Algemene gegevens Projectnaam Informatie arrangementen als app Uitgave Final Datum 6 december 2011 Auteurs Projectleider

Nadere informatie

Nederland-'s-Gravenhage: Dienstverlening op het gebied van architectuur, bouwkunde, civiele techniek en inspectie 2014/S 141-253113

Nederland-'s-Gravenhage: Dienstverlening op het gebied van architectuur, bouwkunde, civiele techniek en inspectie 2014/S 141-253113 1/5 Deze aankondiging op de TED-website: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:253113-2014:text:nl:html Nederland-'s-Gravenhage: Dienstverlening op het gebied van architectuur, bouwkunde, civiele techniek

Nadere informatie

Planning & Control. Inleiding. Inhoudsopgave

Planning & Control. Inleiding. Inhoudsopgave Planning & Control Inleiding Planning & Control is de Engelse benaming voor coördinatie en afstemming. Het is gericht op interne plannings- en besturingsactiviteiten. Een heldere Planning & Control functie

Nadere informatie

PROJECTSPECIFIEK DBFM-PROGRAMMA STAPPENPLAN

PROJECTSPECIFIEK DBFM-PROGRAMMA STAPPENPLAN PROJECTSPECIFIEK DBFM-PROGRAMMA STAPPENPLAN 1 STAPPENPLAN A. CLUSTERS WAARIN MEERDERE INRICHTENDE MACHTEN BETROKKEN ZIJN 2 STAPPEN 1. Voortraject 2. Fase tussen voortraject en selectiefase 3. Selectiefase

Nadere informatie

Vlaanderen. is samenwerking COMPLEXE PROJECTEN. Een nieuwe procesaanpak. www.complexeprojecten.be

Vlaanderen. is samenwerking COMPLEXE PROJECTEN. Een nieuwe procesaanpak. www.complexeprojecten.be Vlaanderen is samenwerking COMPLEXE PROJECTEN Een nieuwe procesaanpak www.complexeprojecten.be U heeft het als bestuur of als private initiatiefnemer wellicht reeds meegemaakt. De opstart en uitvoering

Nadere informatie

Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS)

Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS) Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS) LEARNING BY DOING Kort signalement Road2Results heeft op basis van haar jarenlange ervaring met het managen van business en ICT projecten vanuit diverse

Nadere informatie

4 juni Ministerie van Financiën, PPS & Asset management

4 juni Ministerie van Financiën, PPS & Asset management De Waarheid over DBFM PIANOo-congres 4 juni 2009 Wie zijn wij? Erik Jan Snik Merlijn Nijhof Ministerie van Financiën, PPS & Asset management www.minfin.nl/onderwerpen/publiek_private_samenwerking Voorheen:

Nadere informatie

Korte inleiding over BVP. 6 september 2013

Korte inleiding over BVP. 6 september 2013 Korte inleiding over BVP 6 september 2013 Wat is Best Value Procurement? 6 september 2013 Is er een probleem? Het contract was OK! Prestatie Prestatie Invloed van bepalen minimale standaard? Inschrijver

Nadere informatie

Aanbesteden van ICT: de business case

Aanbesteden van ICT: de business case Regionale bijeenkomsten Nevi en Pianoo.....< ICT, met de i van inkoop! Aanbesteden van ICT: de business case Mr J.A. (John) Konijn 20 april 2009. Voorstel agenda Business case Fasering in Aanbesteding

Nadere informatie

Bijlage 14 voor de Europees openbare aanbesteding van. Datamigratie. Dienst Uitvoering Onderwijs. Beschrijving Transitieplan

Bijlage 14 voor de Europees openbare aanbesteding van. Datamigratie. Dienst Uitvoering Onderwijs. Beschrijving Transitieplan Bijlage 14 voor de Europees openbare aanbesteding van Datamigratie Dienst Uitvoering Onderwijs Beschrijving Transitieplan Aanbestedingsnummer: EURAAN-GS-13-282 Inhoudsopgave 1 INLEIDING...3 1.1 DOEL VAN

Nadere informatie

Projectmatig betekent: op de wijze van een project. Je moet dus eerst weten wat een project is. Een eenvoudige definitie van project is:

Projectmatig betekent: op de wijze van een project. Je moet dus eerst weten wat een project is. Een eenvoudige definitie van project is: Projectmatig werken Inhoudsopgave Projectmatig werken vs. niet-projectmatig werken... 1 Projectmatig werken... 1 Niet projectmatig werken... 2 Waarom projectmatig werken?... 2 Hoe herken je wanneer projectmatig

Nadere informatie

Het sturend niveau: onderlinge afstemming en jaarplannen Een whitepaper van The Lifecycle Company

Het sturend niveau: onderlinge afstemming en jaarplannen Een whitepaper van The Lifecycle Company Het sturend niveau: onderlinge afstemming en jaarplannen Een whitepaper van The Lifecycle Company Met dit whitepaper lichten we de sturende processen uit het BiSL-model nader toe en laten we zien hoe jaarplannen

Nadere informatie

Project Management. Hfst 1: Het project:

Project Management. Hfst 1: Het project: Project Management Hfst 1: Het project: 1.1: Soorten werkzaamheden: We kennen 3 soorten werkzaamheden: Improvisatie: een plotselinge reactie op een niet verwachte gebeurtenis. Hiervoor zijn geen richtlijnen.

Nadere informatie

Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen

Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen Afdeling grondgebied 26-0-205 INLEIDING Voor u ligt het projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen. 2 AANLEIDING PROJECT

Nadere informatie

Bijlage 1. Plan van aanpak omgevingsplan voor het buitengebied.

Bijlage 1. Plan van aanpak omgevingsplan voor het buitengebied. Bijlage 1. Plan van aanpak omgevingsplan voor het buitengebied. Naar een uitgebalanceerd Omgevingsplan voor het Buitengebied in Nederweert meebewegend met wat er buiten gebeurt. Inhoudsopgave 1 Waarom

Nadere informatie

Innovatief opdrachtgeverschap

Innovatief opdrachtgeverschap Innovatief opdrachtgeverschap CBZ Bouwdag Verpleging en Verzorging Bussum, 6 maart 2008 Inhoud TNO en innovatief opdrachtgeverschap Waarom geïntegreerd contract? Wat kunnen we leren uit andere sectoren?

Nadere informatie

Nieuwbouwproject AMG Schmidtschool. Welkom

Nieuwbouwproject AMG Schmidtschool. Welkom Nieuwbouwproject AMG Schmidtschool Welkom Partijen en betrokkenen project Het schoolbestuur De gemeente De schooldirectie Het schoolteam De kinderopvang De ouders De buurt Architect, adviseurs Kaders en

Nadere informatie

Nota van Inlichtingen Europese aanbesteding Masterplan voor de rivieren van Colombia Datum: 3 december 2013

Nota van Inlichtingen Europese aanbesteding Masterplan voor de rivieren van Colombia Datum: 3 december 2013 Nota van Inlichtingen Europese aanbesteding Masterplan voor de rivieren van Colombia Datum: 3 december 2013 In deze nota van inlichtingen geeft de aanbestedende dienst antwoord op de in kader van de hierboven

Nadere informatie

Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling

Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling De verdiepingsfase In de verdiepingsfase gaat u, samen met uw partners, de haalbaarheid en kansrijkheid van het door u voor ogen staande warmte-uitwisselingsproject

Nadere informatie

Voortgangsrapportage gemeentelijke huisvesting

Voortgangsrapportage gemeentelijke huisvesting Voortgangsrapportage gemeentelijke huisvesting Registratienummer: : 2013011476 Opdrachtgever: : Tames Kokke/Ton van der Wees Opdrachtnemer(s) : Wim van der Vliet Budgetnummer : 000210013 Datum : 4 april

Nadere informatie

Parallelle sessie B: CD Bestuur en politiek

Parallelle sessie B: CD Bestuur en politiek Parallelle sessie B: CD Bestuur en politiek Gé van Tiem Projectleider Talentencampus Oss René Duifhuizen Projectleider Stadsbrug De Oversteek Nijmegen Structuur sessie Wat waren onze bestuurlijke ambities?

Nadere informatie

VAN PLAN NAAR PROJECT

VAN PLAN NAAR PROJECT 2 van plan naar project VAN PLAN NAAR PROJECT FASE 1 ORIENTATIE FASE 2 CONCRETISERING FASE 3 SUBSIDIE- project leider projectleider Kansen onderzoeken 1.1 projectleider Projectplan uitwerken 2.1 projectleider

Nadere informatie

Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd

Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd >>> Overgang Maatstaf 2016 Onderstaand overzicht bevat de selectie van de geheel nieuwe eisen uit de Maatstaf 2016 en de eisen waarbij extra of andere accenten zijn gelegd, inclusief een korte toelichting.

Nadere informatie

Gemeentelijk Verkeer en Vervoer Plan

Gemeentelijk Verkeer en Vervoer Plan Gemeentelijk Verkeer en Vervoer Plan Plan van Aanpak Titel: Gemeentelijk Verkeer en Vervoer Plan Subtitel: Plan van Aanpak Versie: Versie 1.0 Plaats: Roermond Datum: 26 mei 2015 Opgesteld door: Jan Waalen,

Nadere informatie

1Modelexamen 1. Modelexamen 1

1Modelexamen 1. Modelexamen 1 1Modelexamen 1 Het examen PRINCE2 Foundation wordt in Nederland afgenomen door Stichting EXIN. Om u voor te bereiden op het examen is er een representatief modelexamen bijgevoegd. Het examen bestaat uit

Nadere informatie

Protocol Bouwen in het gesloten seizoen aan primaire waterkeringen

Protocol Bouwen in het gesloten seizoen aan primaire waterkeringen Protocol Bouwen in het gesloten seizoen aan primaire waterkeringen Plan van Aanpak POV Auteur: Datum: Versie: POV Macrostabiliteit Pagina 1 van 7 Definitief 1 Inleiding Op 16 november hebben wij van u

Nadere informatie

Bijlage 1 Concept intentieverklaring WOC Campus Nieuwleusen

Bijlage 1 Concept intentieverklaring WOC Campus Nieuwleusen Bijlage 1 Concept intentieverklaring WOC Campus Nieuwleusen Intentieverklaring project WOC Campus Nieuwleusen De Partijen: In het project WOC Campus Nieuwleusen participeren de volgende partijen: Landstede

Nadere informatie

Conclusies en aanbevelingen op basis van de Quick scan aanbestedingsbeleid Gemeente Barneveld

Conclusies en aanbevelingen op basis van de Quick scan aanbestedingsbeleid Gemeente Barneveld + Conclusies en aanbevelingen op basis van de Quick scan aanbestedingsbeleid Gemeente Barneveld mei 2008 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Zes fractievoorzitters uit de gemeenteraad van Barneveld hebben een

Nadere informatie

Samen delen van belangen!

Samen delen van belangen! Leren communiceren over risico s Samen delen van belangen! Iedereen kan inhoudelijk aan risicomanagement doen. Het is de kunst om verschillende individuele acties expliciet te verbinden, door goed te communiceren.

Nadere informatie

Prince2 audit. Kwaliteitsmaatregel met rendement

Prince2 audit. Kwaliteitsmaatregel met rendement Prince2 audit Kwaliteitsmaatregel met rendement Niek Pluijmert Dga INQA (samen met Hans) Project- en kwaliteitmanagement Sedert 1979 in ICT Bestuurslid Spider Bestuurslid KvK Midden Nederland TU Delft

Nadere informatie

Ontwikkelcompetitie Noordgebouw. Heleen Wijtmans, gemeente Utrecht David Snelleman, Dura Vermeer Maarten Kievits, Fakton

Ontwikkelcompetitie Noordgebouw. Heleen Wijtmans, gemeente Utrecht David Snelleman, Dura Vermeer Maarten Kievits, Fakton Ontwikkelcompetitie Noordgebouw Heleen Wijtmans, gemeente Utrecht David Snelleman, Dura Vermeer Maarten Kievits, Fakton Toplocatie en complexe opgave in één Zichtlocatie aan het spoor Tussen station en

Nadere informatie

SAMEN ANDERS Transitie ProRail B.V. naar zbo

SAMEN ANDERS Transitie ProRail B.V. naar zbo 1. Ambitie en doelstellingen De programmadoelstelling is om de sturing en verantwoording tussen ProRail en IenW te verbeteren, een heldere onderlinge rol- en taakverdeling te realiseren en ProRail meer

Nadere informatie

1. Analyse, beeldvorming en planning

1. Analyse, beeldvorming en planning 1. Analyse, beeldvorming en planning 1. Analyse en beeldvorming Een Internet Project Plan start met het verzamelen van zo veel mogelijk informatie. Deze informatie heb je nodig om volgende onderdelen van

Nadere informatie

Nadat je projectvoorstel goedgekeurd is, kun je je projectvoorstel uitwerken in een projectplan.

Nadat je projectvoorstel goedgekeurd is, kun je je projectvoorstel uitwerken in een projectplan. Projectplan Nadat je projectvoorstel goedgekeurd is, kun je je projectvoorstel uitwerken in een projectplan. Het is van belang dat de portefeuillehouder en de projectleider gedurende het gehele project

Nadere informatie

Plan van Aanpak. Beleidsplan WMO Jeugd Aanleiding

Plan van Aanpak. Beleidsplan WMO Jeugd Aanleiding Plan van Aanpak A Beleidsplan WMO Jeugd 2020 1. Aanleiding Bij de totstandkoming van plannen is het belangrijk om hier op een goede manier de juiste mensen bij te betrekken. Dit geldt voor onze inwoners,

Nadere informatie

PROJECTMANAGEMENT 1 SITUATIE

PROJECTMANAGEMENT 1 SITUATIE PROJECTMANAGEMENT George van Houtem 1 SITUATIE Het werken in en het leidinggeven aan projecten is tegenwoordig eerder regel dan uitzondering voor de hedendaagse manager. In elk bedrijf of organisatie komen

Nadere informatie

innovatief & toekomstvast basisonderwijs Valkenburg a/d Geul 20 april 2015

innovatief & toekomstvast basisonderwijs Valkenburg a/d Geul 20 april 2015 innovatief & toekomstvast basisonderwijs 20 april 2015 Doel van deze presentatie Informeren project: renovatie de Plenkert / nieuwbouw St. Joseph, Broekhem; Aandachtspunten ontwikkelingen INNOVO scholen.

Nadere informatie

Voorlopige planning bouw en herontwikkeling. 1 e Presentatie aan omwonenden en bedrijven Donderdag 20 oktober 2011

Voorlopige planning bouw en herontwikkeling. 1 e Presentatie aan omwonenden en bedrijven Donderdag 20 oktober 2011 Voorlopige planning bouw en herontwikkeling 1 e Presentatie aan omwonenden en bedrijven Donderdag 20 oktober 2011 Inhoud Introductie Proces tot besluit herontwikkeling Waarom herontwikkeling? Gepresenteerd

Nadere informatie

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE MANAGEMENT & BESTUURSONDERSTEUNING DIRECTEUR BEDRIJFSVOERING VERSIE 3 APRIL 2017

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE MANAGEMENT & BESTUURSONDERSTEUNING DIRECTEUR BEDRIJFSVOERING VERSIE 3 APRIL 2017 Directeur bedrijfsvoering Doel Zorgdragen voor de beleidsontwikkeling en, na vaststelling van het te voeren beleid door anderen, voor beleidsimplementatie en -evaluatie van (deel)processen in de bedrijfsvoering

Nadere informatie

Gemeente Langedijk. Voorstel aan de raad

Gemeente Langedijk. Voorstel aan de raad Gemeente Langedijk Raadsvergadering : Agendanummer : Portefeuillehouder Afdeling Opsteller : H.J.M. Schrijver : Beleid en Projecten : E.J. (Eric) van Tatenhove Voorstel aan de raad Onderwerp : Gefaseerde

Nadere informatie

BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN Ex. artikel 43 Reglement van orde van de raad 2011

BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN Ex. artikel 43 Reglement van orde van de raad 2011 Gemeente Amersfoort BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN Ex. artikel 43 Reglement van orde van de raad 2011 DOCS.nr. 4331986 Nummer 2013-22 Vragen van de VVD-fractie inzake investering 3.095.000, in huisvestingsplan

Nadere informatie

Rekenkamercommissie. Onderzoeksplan proces- kwaliteit majeure projecten. gemeente Best

Rekenkamercommissie. Onderzoeksplan proces- kwaliteit majeure projecten. gemeente Best Rekenkamercommissie Onderzoeksplan proces- kwaliteit gemeente Best September 2014 Rekenkamercommissie gemeente Best Drs. J. J.M. van den Heuvel, Voorzitter Drs. M.A. Koster RA, Lid J.M. van Berlo (secretaris)

Nadere informatie

LEERACTIVITEIT Het verven van de woonkamer Ent-teach Module 6 Project management

LEERACTIVITEIT Het verven van de woonkamer Ent-teach Module 6 Project management LEERACTIVITEIT Het verven van de woonkamer Ent-teach Module 6 Project management Beschrijving van de leeractiviteit Jij en 3 vrienden besluiten om jouw woonkamer te verven. Om dit project te voltooien

Nadere informatie

PLAN VAN AANPAK AMHK. BJZ Drenthe. GGD Drenthe. Mei 2013

PLAN VAN AANPAK AMHK. BJZ Drenthe. GGD Drenthe. Mei 2013 PLAN VAN AANPAK AMHK STAPPEN VOOR REALISATIE VAN HET ADVIES EN MELDPUNT HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING IN DRENTHE OP 1 JANUARI 2015 BJZ Drenthe & GGD Drenthe Mei 2013 OPDRACHT EN UITWERKING Opdracht:

Nadere informatie

Referentie: Toelichting:

Referentie: Toelichting: Nota van Inlichtingen Projectleider Foodsquad Aanbesteding Aanbestedende Dienst: Referentie: Projectleider Foodsquad gemeente 's-hertogenbosch Omschrijving: Het vinden van een ervaren projectleider met

Nadere informatie

Transitieplan Veilig Thuis Noord Oost Gelderland

Transitieplan Veilig Thuis Noord Oost Gelderland Transitieplan Noord Oost Gelderland Integrale systeemgerichte aanpak van kindersmishandeling en huiselijk geweld, om geweld te stoppen en veiligheid te herstellen Ik Auteurs: Katherine Boon / Ewoud Jonker,

Nadere informatie

Projectvoorstellen maken

Projectvoorstellen maken Projectvoorstellen maken 1. Kader 1.1. Gebruiksaanwijzing 1.2. Wat zijn de eisen aan een projectvoorstel? 2. Inleiding 2.1 Signalering 2.2 Vooronderzoek 2.3 Probleemsituatie 3. Doelstellingen en randvoorwaarden

Nadere informatie

PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D

PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D Auteur : P. van der Meer, Ritense B.V. Datum : 17 juli 2008 Versie : 1.3 2008 Ritense B.V. INHOUD 1 VERSIEBEHEER...1 2 PROJECT

Nadere informatie

Plan van aanpak transitie buitendienst

Plan van aanpak transitie buitendienst Plan van aanpak transitie buitendienst Gemeente Borne Status : Concept, versie 0.9 In opdracht van : Gemeente Borne, projectgroep transitie buitendienst Datum : 13 mei 2012 Inhoudsopgave Inhoud 1 INLEIDING......3

Nadere informatie

1 Inleiding 2 Het competentieprofiel voor de OR binnen LNV 3 Omschrijving van de competenties; definities en gedragsindicatoren

1 Inleiding 2 Het competentieprofiel voor de OR binnen LNV 3 Omschrijving van de competenties; definities en gedragsindicatoren OR - competentieprofiel LNV Camiel Schols SBI training & advies Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Het competentieprofiel voor de OR binnen LNV 3 Omschrijving van de competenties; definities en gedragsindicatoren

Nadere informatie

(herstart) Herinrichting Schelkensbeek. Projectopzet

(herstart) Herinrichting Schelkensbeek. Projectopzet ARCHIEF *2013.28960* Corsa-nr. 2013.28960 Datum 21 januari 2014 Onderwerp Projectopzet (herstart) herinrichting Schelkensbeek Project 720240 (herstart) Herinrichting Schelkensbeek Projectopzet Projectnaam

Nadere informatie

Voorstel ontwikkeling duurzaamheidsparagraaf Zoetermeer. 1. Inleiding

Voorstel ontwikkeling duurzaamheidsparagraaf Zoetermeer. 1. Inleiding Voorstel ontwikkeling duurzaamheidsparagraaf Zoetermeer 1. Inleiding Zoetermeer wil zich de komende jaren ontwikkelen tot een top tien gemeente qua duurzaam leefmilieu. In het programma duurzaam Zoetermeer

Nadere informatie

Hoe haalt u er de waarde uit?

Hoe haalt u er de waarde uit? De marktconsultatie Hoe haalt u er de waarde uit? Significant B.V. 26 mei 2011 Jan-Pieter Papenhuijzen Johan van Loenhout Agenda Doelstellingen van een marktconsultatie Wettelijke kader: wat mag wel en

Nadere informatie

Concept Startnotitie gedeelde verantwoordelijkheid tennis en voetbal

Concept Startnotitie gedeelde verantwoordelijkheid tennis en voetbal Concept Startnotitie gedeelde verantwoordelijkheid tennis en voetbal Versie 28 oktober 2014 1. Inleiding Op 25 februari 2014 heeft het college van B&W van de gemeente Menterwolde o.a. besloten: het gaan

Nadere informatie

Combineren PRINCE2 met PMW en Projectmatig Creëren

Combineren PRINCE2 met PMW en Projectmatig Creëren TM PRINCE2 Symposium: Combineren PRINCE2 met PMW en Projectmatig Creëren Bert Hedeman b.hedeman@insights-int.nl PRINCE2TM is a Trade Mark of the Office of Government Commerce Bert Hedeman Partner Insights

Nadere informatie

Door de aanbestedende dienst aan de opdracht gegeven benaming: PPS Penitentiaire Inrichting Zaanstad (nieuwbouw)

Door de aanbestedende dienst aan de opdracht gegeven benaming: PPS Penitentiaire Inrichting Zaanstad (nieuwbouw) AANKONDIGING VAN EEN OPDRACHT Werken AFDELING I: AANBESTEDENDE DIENST I.1) I.2) NAAM, ADRESSEN EN CONTACTPUNT(EN), Postbus 20952, 2500 EZ s- Gravenhage (NL). Contactpunt(en): Secretariaat Directie projecten,

Nadere informatie

Bonte Bij Aanbestedingen ehrm

Bonte Bij Aanbestedingen ehrm Bonte Bij Aanbestedingen ehrm Aanleiding aanbesteding ehrm Contract huidige leverancier loopt af Het willen optimaliseren en verbeteren van de HR processen Het willen digitaliseren van de HR processen

Nadere informatie

Prijslijst. Bestuurlijk aanbesteden voor gemeenten. Wilt u als gemeente kunnen inspelen op de complexiteit en onzekerheden binnen het sociaal domein?

Prijslijst. Bestuurlijk aanbesteden voor gemeenten. Wilt u als gemeente kunnen inspelen op de complexiteit en onzekerheden binnen het sociaal domein? Wilt u als gemeente kunnen inspelen op de complexiteit en onzekerheden binnen het sociaal domein? Bent u bereid om samen met zorgaanbieders en cliënten invulling te geven aan transformatiedoelen? Wilt

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Plan van Aanpak n.a.v. Akkoord van Westerlee. Gemeente Stadskanaal 14 september 2015

Informatiebijeenkomst Plan van Aanpak n.a.v. Akkoord van Westerlee. Gemeente Stadskanaal 14 september 2015 Informatiebijeenkomst Plan van Aanpak n.a.v. Akkoord van Westerlee Gemeente Stadskanaal 14 september 2015 Inleiding Het akkoord van Westerlee: Aanleiding Kernpunten Bestuurlijke afspraken Financiering

Nadere informatie

Onderwijshuisvestingsbeleid gemeente Utrecht. Onderzoeksplan

Onderwijshuisvestingsbeleid gemeente Utrecht. Onderzoeksplan Onderwijshuisvestingsbeleid gemeente Utrecht Onderzoeksplan Rekenkamer Utrecht 16 februari 2009 1 Inleiding Vanuit de raadsfracties van het CDA en de VVD kwam in 2008 de suggestie aan de Rekenkamer om

Nadere informatie

Agile werken: zó doen we dat

Agile werken: zó doen we dat Agile werken: zó doen we dat Bij Freshheads werken we graag volgens de Agile aanpak. De voordelen? Verhoogde efficiëntie en flexibiliteit, snellere resultaten en grotere betrokkenheid. Maar hoe gaat het

Nadere informatie

IV.1.2 Beperkingen op het aantal ondernemingen dat verzocht wordt in te schrijven of deel te nemen

IV.1.2 Beperkingen op het aantal ondernemingen dat verzocht wordt in te schrijven of deel te nemen AFDELING I: AANBESTEDENDE DIENST I.1 NAAM, ADRESSEN EN CONTACTPUNT(EN) Rijksgebouwendienst Rijnstraat 8, 2515 XP Den Haag ( Nederland ) Ter attentie van: Marc Hooijmans Email: aanbestedingen.rgd@rgd.minbzk.nl,

Nadere informatie

LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management

LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management Beschrijving van de leeractiviteit Voor de volgende opdracht zullen de studenten plannen* hoe ze gedurende een week ijs gaan

Nadere informatie

BESTUURSOPDRACHT MAJEURPROJECT VOORTGEZET ONDERWIJS Gemeenteraad

BESTUURSOPDRACHT MAJEURPROJECT VOORTGEZET ONDERWIJS Gemeenteraad BESTEMD VOOR BESTUURSOPDRACHT MAJEURPROJECT VOORTGEZET ONDERWIJS Gemeenteraad STATUS Openbaar DATUM BESTUURLIJKE Wethouder F. Strik OPDRACHTGEVER AMBTELIJKE OPDRACHTGEVER H. Damen hoofd Afdeling Beleid

Nadere informatie

Plan van aanpak bij het kopen van bedrijven:

Plan van aanpak bij het kopen van bedrijven: Plan van aanpak bij het kopen van bedrijven: I. Analyse fase: 1. Vaststelling ondernemings-strategie en missie 2. Vaststelling van de financierings-structuur II. Search fase: 3. Search van overname-kandidaten

Nadere informatie

EEN SUCCESVOL BOUWPROCES VRAAGT EEN SPECIFIEKE AANPAK

EEN SUCCESVOL BOUWPROCES VRAAGT EEN SPECIFIEKE AANPAK 01 ONTWERPPROCES EEN SUCCESVOL BOUWPROCES VRAAGT EEN SPECIFIEKE AANPAK Een succesvol bouwproces, van beleidsvisie tot realisatie en dus tot beleving, vraagt een specifieke aanpak. Er bestaat dan ook geen

Nadere informatie

Aanleg en onderhoud in de rimboe

Aanleg en onderhoud in de rimboe Aanleg en onderhoud in de rimboe Veranderende rollen Seth van der Wielen KYBYS 26 november 2015 Agenda Over de veranderende rollen: > Afwegingen > Groene velden heerlijk vertrouwd > De verandering > De

Nadere informatie

Campus Kortrijk Weide - ZWEMBAD raadscommissie oktober 2015

Campus Kortrijk Weide - ZWEMBAD raadscommissie oktober 2015 Campus Kortrijk Weide - ZWEMBAD raadscommissie oktober 2015 Wat? GR beslissing omtrent : 1.Formele sluiting van de dialoog 2.Goedkeuren van het bestek 3.Goedkeuren van de DBFMO-overeenkomst 4.Goedkeuren

Nadere informatie

Minder gedoe over geld? NU DOEN! Alex van Middelkoop Kees van der Werff Ansel Velthof / Peter Bouwman 6 december 2017

Minder gedoe over geld? NU DOEN! Alex van Middelkoop Kees van der Werff Ansel Velthof / Peter Bouwman 6 december 2017 Minder gedoe over geld? NU DOEN! Alex van Middelkoop Kees van der Werff Ansel Velthof / Peter Bouwman 6 december 2017 Welkom! Een vraag vooraf: Wat zijn jullie ervaringen en meningen wat betreft prijsvorming

Nadere informatie

Te Koop. Zwaardweg, Midden Schouwen. 3.24.05 ha bouwland

Te Koop. Zwaardweg, Midden Schouwen. 3.24.05 ha bouwland Te Koop Zwaardweg, Midden Schouwen 3.24.05 ha bouwland 3.24.05 hectare bouwland Betreft een perceel bouwland gelegen aan de Zwaardweg te Kerkwerve. Middelzware gemakkelijk bewerkbare kleigrond. Afslibbaarheid

Nadere informatie

Nota van B&W. Onderwerp Kredietafwikkeling Stadsdeelhart Schalkwijk. B&W-besluit:

Nota van B&W. Onderwerp Kredietafwikkeling Stadsdeelhart Schalkwijk. B&W-besluit: Onderwerp Kredietafwikkeling Stadsdeelhart Schalkwijk Nota van B&W Portefeuille J. Nieuwenburg Auteur Alex Jansen Telefoon 5113661 E-mail: a.jansen@haarlem.nl SO/PM Reg.nr. 2007/215162 Bijlage A B & W-vergadering

Nadere informatie

Dag 1: De opzet van een project

Dag 1: De opzet van een project In deze leergang leren de deelnemers hoe ze de slaagkans van hun projecten aanzienlijk kunnen verhogen. Door het beter aansturen van het projectteam, het toepassen van verschillende methoden en technieken

Nadere informatie

Alternatief plan nieuwbouw Theater Aan de Parade.

Alternatief plan nieuwbouw Theater Aan de Parade. 1. PROJECTPLAN Naam project Alternatief plan nieuwbouw Theater Aan de Parade. Bestuurlijk Opdrachtgever Wethouder Huib van Olden Ambtelijk Opdrachtgever Gertjan Arts, directeur Stadsbeheer Gedelegeerd

Nadere informatie

Specialisten. bedrijfsovernames. Company Brokers, Bedrijfsopvolging, altijd maatwerk. Specialist. Serieus en betrouwbaar. Resultaat georiënteerd

Specialisten. bedrijfsovernames. Company Brokers, Bedrijfsopvolging, altijd maatwerk. Specialist. Serieus en betrouwbaar. Resultaat georiënteerd Specialisten bedrijfsovernames Company Brokers, Bedrijfsopvolging, altijd maatwerk Al meer dan 15 jaar ondersteunt Company Brokers ondernemers bij de overdracht of aankoop van de onderneming en richt zich

Nadere informatie

Kandidaat: EXAMEN: proefexamen Projectmatig Werken. Lees de volgende aanwijzingen goed door! Dit examen bestaat uit 40 meerkeuzevragen.

Kandidaat: EXAMEN: proefexamen Projectmatig Werken. Lees de volgende aanwijzingen goed door! Dit examen bestaat uit 40 meerkeuzevragen. Kandidaat: EXMEN: proefexamen Projectmatig Werken Lees de volgende aanwijzingen goed door! Dit examen bestaat uit 40 meerkeuzevragen. Na elke vraag volgen drie antwoordmogelijkheden, waarvan er slechts

Nadere informatie

Kennisdocument 1 Levensloop van een project

Kennisdocument 1 Levensloop van een project Kennisdocument 1 Levensloop van een project Inhoud De zes projectfases 5 1 - BELEIDSFASE 5 2 - IDENTIFICATIEFASE 6 3 - FORMULERINGSFASE 6 4 - CONTRACTFASE 7 5 - UITVOERINGSFASE EN MONITORING 7 6 - EVALUATIEFASE

Nadere informatie

De essentie van projectmatigwerken

De essentie van projectmatigwerken De essentie van projectmatigwerken Beleidsmedewerkers, lijnmanagers en interne projectleiders hebben steeds vaker een rol in een project. Zij zijn projectleider, zitten in een stuurgroep, zijn opdrachtgever,

Nadere informatie