de Vliegende Hollander Jaargang 67 - nummer 09 - september 2011

Transcriptie

1 de Vliegende Hollander Jaargang 67 - nummer 09 - september 2011 Heavy Airlift Wing C-17 heeft beste van twee werelden Chinooks helpen Britten Helikopters in Den Helder CIMIC zoekt contact

2 4 Omslagfoto: Midden in de nacht staat een C-17 van de Heavy Airlift Wing klaar voor vertrek vanaf Kabul International Airport. Foto: Gerben van ES, AVDD Foto: Gerben van Es, AVDD Qua volume en tactisch vliegvermogen is dit het beste van twee werelden 8 4 Heavy Airlift Wing Het werkpaard van Pápa Airbase is de C-17 Globemaster III. Of het nou drie Apaches, een zware tank of zo n honderdzeventig passagiers zijn, het past allemaal in het laadruim. 8 Chinooks helpen Britten oefenen Personeel van het 298 Squadron hielp twee weken Britse eenheden met de voorbereiding op hun Afghanistan-missie. De Chinook crews staken echter zelf ook heel wat op van Pashtun Jaguar. 11 Hond met camera Niet een mens of een machine had onlangs een primeur op Woensdrecht, maar speurhond Boy. Hij toonde aan de nationale media meest recente innovatieproject van de vakgroep, een camera op zijn kop. Foto: Kristian Hoekman, Omgaan met lokale bevolking in de landingzone, dat was voor ons echt een goede training Beladen C-130 Volgens de berekeningen moest een grote graaf-laadcombinatie van de genie passen in een C-130. Het was passen, meten en wegen, maar uiteindelijk stond het graafwerktuig op z n plek. 16 Heli-inzet Marinedagen Tussen alle boten in Den Helder waren het de toestellen van het Defensie Helikopter Commando die de show stalen in de lucht boven het haventerrein. Foto: vliegbasis Woensdrecht Het samenspel tussen mens, dier en technologie leidt tot een professionele opsporing van explosieven Civiel-militaire samenwerking Het 1 CIMIC Bataljon in Apeldoorn is het centrum voor de Nederlandse aansturing van Civil Military Cooperation. Diverse luchtmachters vertellen over de lange adem die hiervoor nodig is. VASTE RUBRIEKEN 12 Een dag op stap met Sergeant Stijn Langenhuijsen werkt in het mooiste kantoor van de luchtmacht. Vanuit de toren waakt de assistent-luchtverkeersleider vliegverkeer op vliegbasis Eindhoven. 20 Mensen en Mutaties 21 lees- en kijkwijzer Foto: Dave de Vaal, AVDD Dit is vooral een oefening om praktijkervaring op te doen 23 Journaal 30 Colofon 31 Fotopagina DE VLIEGENDE HOLLANDER 2

3 Co l u m n van de Commandant Luchtstrijdkrachten Doortastend Foto: Wouter van Assendelft de Coningh Eindelijk is het zover. Na een jaar van voorbereiding door velen van u staan de Luchtmachtdagen op de vliegbasis Leeuwarden op het punt van beginnen. Dit jaar op een ander tijdstip dan we gewend zijn, in september. Dat had alles te maken met de dorpsfeesten in juni in de omgeving van de vliegbasis. Daar wilden we rekening mee houden en daarom is uitgeweken naar september. Hiermee hebben we de omgeving ondersteund en zo hoort dat ook. De Luchtmachtdagen zijn belangrijk voor ons. We laten hier aan de samenleving zien welke taken we uitvoeren en bijdrage we leveren aan veiligheid in Nederland of elders. De opkomst is altijd groots en de mensen die komen zijn geïnteresseerd in ons werk. Dat is mooi en dankbaar. De beide dagen bieden ons ook de mogelijkheid een blik in de toekomst te werpen, hoe toekomstig optreden eruit kan zien van mens en middelen en hoe belangrijk ons luchtoptreden is en wordt. Vandaar ook het thema: De toekomst hangt in de lucht. Ik weet dat het personeel van vliegbasis Leeuwarden veel werk heeft verzet in de voorbereiding. Dit kwam boven op de inzet die moest worden geleverd voor de Operatie Unified Protector (OUP). Een intensieve belasting, maar die er zeker toe doet. De inzet van onze vliegtuigen draagt immers dagelijks bij aan het beschermen van de Libische bevolking tegen aanvallen vanuit de lucht. Begin augustus bracht ik samen met onze minister een bezoek aan het tweede OUP F-16 detachement op de Sardijnse vliegbasis Decimomannu. ademen. Ik heb de korporaal Sanders tijdens een ceremonie hiervoor de erepenning uitgereikt. Op termijn ontvangt hij ook het hierbij horende blauwe erekoord van de luchtmacht dat binnenkort wordt ingevoerd. Een andere ceremonie die vorige maand plaatsvond, was de functieoverdracht van Luchtmachtadjudant. Na bijna vier jaar droeg adjudant Dré van Hugten zijn functie over aan adjudant Ron Boer. De Luchtmachtadjudant is samen met de Stafadjudanten op de onderdelen verantwoordelijk voor een veelheid aan ondersteunende taken voor commandanten en personeel. Een belangrijke taak is die van coaching en mentoring van onderofficieren, maar daarnaast draagt hij of zij ook bij aan zaken als integriteit en ceremonieel. Ik wens adjudant Boer succes toe in zijn nieuwe functie en dank adjudant Van Hugten voor hetgeen hij de afgelopen vier jaar als Luchtmachtadjudant voor mij en voor de luchtmacht heeft betekend. Ik wens hem natuurlijk ook veel succes in zijn nieuwe functie als Postactieven- en Veteranencoördinator. Een functie die een belangrijke link heeft met onze collega s die met FLO zijn en die we moeten blijven betrekken bij onze organisatie. Dit gebeurt onder meer tijdens de jaarlijkse Veteranendag van de KLu in september. Deze dag ligt inmiddels ook alweer achter ons. Vliegbasis Eindhoven heeft zoals de laatste jaren gebruikelijk de organisatie verzorgd. De inzet van onze vliegtuigen draagt dagelijks bij aan het beschermen van de Libische bevolking tegen aanvallen vanuit de lucht. De minister is onder de indruk van de inzet van de medewerkers en gaf aan veel waardering te hebben voor het werk en de wijze waarop het wordt uitgevoerd. Dat kan ook niet anders. Er staat daar een professionele eenheid die op dit moment grotendeels wordt gevormd door personeel van de vliegbasis Volkel maar net als altijd is samengesteld met personeel van de overige luchtmachtonderdelen. Een eenheid waar we samen met de Air Task Force in Afghanistan en alle andere individuele uitgezondenen trots op mogen zijn. Een aantal dagen later deed het OUP-detachement op een andere manier van zich spreken. In het sportzwembad op de basis trof een aantal luchtmachters een man bewegingsloos op de bodem aan. Ze haalden hem eruit en reanimeerden totdat hij weer bij kennis kwam. Doortastend optreden van onze mensen! Een ander voorbeeld van doortastend optreden is dat van korporaal der eerste klasse Marco Sanders van vliegbasis Volkel. Een aantal maanden geleden kwam hij te hulp bij een éénjarig kind met ademhalingsproblemen dat daardoor dreigde te stikken. Dankzij zijn optreden kon het kind weer Er was dit jaar voor het eerst één Veteranendag voor zowel oude als jonge veteranen (alle recente vredesmissies). Ik ben ervan overtuigd dat door de samenvoeging van oude en jonge veteranen er een nieuwe impuls is gegeven aan het belang van samenkomen en samen spreken over gedane inzet en dat met elkaar kunnen delen. Velen van de veteranen bezoeken overigens ook de Luchtmachtdagen en zijn daarmee een belangrijke Ambassadeur voor het publiek, net als u en ik. Voor allen die op de Luchtmachtdagen zijn, of via internet de live streaming gaan volgen, wil ik zeggen: geniet van het mooie werk dat wij doen. Dat ga ik ook doen tijdens beide dagen! Wilt u reageren? Dat kan per mail via lucoinfo@mindef.nl 3 DE VLIEGENDE HOLLANDER

4 REPORTAGE Internationale C-17 transportvloot is multi-inzetbaar Pápa Airbase, vader van het zware luchttransport Om zes uur s ochtends gaat thuis bij gezagvoerder kapitein Christiaan Berlijn de telefoon. Of hij zich klaar wil maken voor vertrek van een transportmissie naar Afghanistan. Een uur later brieft hij op Pápa Airbase zijn C-17 crew waarmee hij de operatie gaat uitvoeren. In vier dagen tijd met tussenstops op en neer naar Kabul om militair personeel heen en weer te brengen. Geen ongewone klus voor de Heavy Airlift Wing in Hongarije. Tekst: Jopke Rozenberg-van Lisdonk Foto s: Gerben van Es, AVDD Voor de start neemt vlieger-instructeur luitenant-kololel Nathan Hobbs zijn geluksnummer zeven in de mond. Dat getal moet geluk brengen tijdens de operatie. Ready for take-off, klinkt het in de nog lege kist waarna gezagvoerder Christiaan Berlijn de throttles naar voren duwt. Tientallen seconden later komt het zwaargewicht los van de baan. Bestemming is het Duitse Ramstein waar de eerste 57 militaire passagiers aan boord stappen: hun uitzending op het ISAF-hoofdkwartier in Kabul begint. Multi-inzetbaar Gezagvoerder Berlijn werkt al vanaf de start in 2009 bij de Heavy Airlift Wing (HAW, zie kader). De internatonale eenheid voorziet met drie C-17 s vanaf de Hongaarse vliegbasis Pápa in een grote behoefte aan strategisch luchttransport binnen de NAVO en de EU. Tachtig procent van de missies heeft Afghanistan als bestemming, maar de afgelopen jaren stonden ook Irak, Haïti en Afrika op het programma. De C-17 is een multi-inzetbaar toestel, vertelt Berlijn enthousiast. Hij heeft het volume van de C-141 Starlifter en het tactisch vliegvermogen van de C-130 Hercules. Het beste van twee werelden dus. Het gewicht of volume van de te vervoeren vracht vormt dan ook zelden een probleem. Of het nou drie Apaches, een zware tank of een kleine honderdzeventig passagiers zijn, het past allemaal in het laadruim. Ieder deelnemend land beslist zelf waarvoor zij hun ingekochte vlieguren inzetten. Uiteraard hanteert het commando, dat rouleert tussen de participerende naties, wel een bepaalde prioriteitstelling. Dit commando is momenteel in handen van de Amerikaanse kolonel Keith Boone. KLu kolonel Frank Rombouts, sinds juni dit jaar plaatsvervangend commandant, neemt deze taak volgens planning over twee jaar over. Retourtvlucht Kabul De reis vanaf Ramstein gaat vervolgens naar Brize Norton in Groot- Brittannië. Dag één zit erop, tijd voor crewrest. Fris en uitgeslapen staat de elfkoppige crew de volgende ochtend aan het begin van een lange werkdag: een retourvlucht naar Kabul, een missie van in totaal zeventien uur. Twee flying crew chiefs onderwerpen het vliegtuig aan een laatste pre flight-inspectie. Bandenspanning? Check. Motoren schoon? Check. Intussen laden de loadmasters de bagagepallets van 38 nieuwe passagiers aan boord. Met camera s en smartphones in de aanslag lopen de passagiers van maar liefst veertien nationaliteiten, het reusachtige vliegtuig binnen. Zitplaatsen aan de zijkant zijn favoriet. Met gestrekte benen, de helft van het gangpad in beslag nemend, maakt menig militair het zichzelf comfortabel. Boeken, mp3-spelers en laptops met films komen tevoorschijn. Anderen doen hun oordoppen in en proberen te slapen. Weer raast de C 17 over de startbaan, Europa snel achter zich latend. Naast de C-5 Galaxy van de US Air Force is de C-17 het enige beschikbare Westerse militaire vrachtvliegtuig geschikt voor ladingen met afmetingen die buiten de maten van een zeecontainer vallen. Het toestel is voorzien van zelfbeschermingsmiddelen en kan in de lucht worden bijgetankt. Doordat het vliegtuig behalve strategisch vliegen en juist tactisch kan landen, een verschil met de C-5, is het mogelijk te opereren in gebieden met een relatief hoog dreigingsniveau. De kist is geschikt om zowel overdag als 's nachts op zeer korte, zelfs onverharde of beschadigde banen te landen. Een crew van twee vliegers en één loadmaster bedienen de C-17, maar meestal vliegen meer crewleden mee op een missie. DE VLIEGENDE HOLLANDER 4

5 REPORTAGE Air movements officer majoor Erik Kos werkt al sinds de opstart van de HAW in Hongarije. Mijn collega s beschouwen me inmiddels als een wandelend archief. Voorheen was ik verkeersleider, vertelt missieplanner sergeant 1 Rob Dokter, maar dit is zoveel uitgebreider. Behalve met de planning houd ik me nu ook bezig met de validatie en de uitvoering van missies. Precies karwei Aan vlucht 7USA42C gaat een zorgvuldige planning vooraf. Op Pápa is sergeant 1 Rob Dokter één van de negen missieplanners: In een zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk passagiers of vracht vervoeren, daar gaat het om. Per maand plannen Dokter en zijn collega s zo n vijftien tot twintig vluchten. De planningscel probeert waar mogelijk verzoeken van de verschillende landen te combineren. Zo n vluchtroute samenstellen is een behoorlijk precies karwei. Deze missie naar Afghanistan heeft bijvoorbeeld zowel op de heen- als terugvlucht twee tussenstops. Bij die gelegenheden moeten de planners goed berekenen hoeveel volume en gewicht er nog in het toestel past. Ook regelen zij dat er voldoende brandstof wordt bijgetankt. Dat kan zowel op de grond als in de lucht. Slaapplaatsen reserveren tijdens de stop overs hoort er ook bij. We moeten in de planning rekening houden met de crewrest, zegt Dokter. De flightcrew mag maar een aantal uur achter elkaar doorwerken, waarna ze verplicht moet rusten. En dan bedoel ik niet een uurtje op het bedje in de cockpit, maar een goede nachtrust. De planningscel probeert de routes zo kort mogelijk te houden binnen de geldende regelgeving. Voor ieder land waarover je vracht vervoerd, is een overvliegvergunning nodig. Krijg je die niet, dan moet worden omgevlogen. We staan dan ook 24/7 klaar om bemanningen met raad en daad bij te staan, vertelt de planner. Zo herberekenen we de route als er plotseling moet worden uitgeweken en geven we updates van bijvoorbeeld de weersverwachting. Sergeant-majoor Rico Peeters is aanspreekpunt voor alle Nederlandse personeelszaken. Ik regel de gelden voor aanvragen voor inburgerings- en taalcursussen, maar ook KPU-zaken. Korporaal 1 Ruben Langius onderhoudt als life support technician de vliegveiligheidsuitrusting. De samenwerking met mijn Noorse en Zweedse collega gaat erg goed. 5 DE VLIEGENDE HOLLANDER

6 REPORTAGE Rode lampen De C-17 vliegt inmiddels in het donker boven het noordoosten van Afghanistan. One hour before ETA, laat vlieger Berlijn de bemanning over de headset weten. De threat-briefing volgt. Kort en krachtig geeft hij uitleg over de naderingsstrategie van het binnen te vliegen dreigingsgebied. Hoogte, snelheid en of het Counter Measures Defence System is geactiveerd, passeren de revue. De twee crew chiefs bevestigen intussen extra kevlar-platen in de cockpit. De crewleden trekken hun scherfvesten aan en hangen survivalvesten met geladen wapens om de stoelen. Berlijn: Ook al lijkt de dreiging mee te vallen, we nemen altijd het zekere voor het onzekere. De twee vliegers die op dat moment niet vliegen, observeren met nightvision goggles de omgeving. Om ongezien op Afghaanse bodem te landen, dooft de bemanning de binnenverlichting en dekt de vier kleine raampjes in het laadruim af. Meteen springt de rode nachtverlichting aan. Nog maar een half uur en dan staat het donkergrijze vrachtvliegtuig veilig aan de grond. De 95 passagiers riemen zich vast en wachten ontspannen af. Better safe than sorry Onder de sterrenhemel is het rustig. Ook in de richting van de hoofdstad Kabul is het stil. De bemanning heeft weinig tijd voor ontspanning. De loadmasters en crew chiefs helpen met uitladen, schoonmaken, tanken, de technische inspectie en weer inladen. Twee beveiligers van Noorse en Zweedse komaf staan op de uitkijk en turen door hun nightvision goggles het Afghaanse vliegveld af. We don t expect anything to happen, but better safe than sorry, vindt de Zweed. Een half uur voor vertrek melden ruim honderd passagiers zich voor hun terugvlucht bij de C-17. Na zes maanden uitzending zijn ze blij naar huis te gaan: Groot-Brittannië. In het holst van de nacht stijgt de kist weer op en verlaat het Afghaanse luchtruim. Twee dagen later brengt de crew de C-17 keurig terug naar de thuisbasis in Hongarije, waar het toestel een technische controle ondergaat. Een paar uur later is hij weer inzetbaar voor de volgende missie. Waarschijnlijk wederom een retourtje Afghanistan. Werken en leven in en om Pápa Een internationale groep van 136 HAW-medewerkers zijn dag en nacht in touw om de transportmissies uit te voeren. Elk land levert personeel naar rato van het aantal vlieguren. Voor Nederland zijn dit 22 militairen, van wie er tien permanent deel uitmaken van de vliegcrew. De anderen zijn grondpersoneel of vliegen slechts af en toe mee als bemanningslid. Korporaal 1 Ruben Langius werkt inmiddels een half jaar op Pápa als life support technician. Net als de afgelopen negen jaar op vliegbasis Leeuwarden onderhoudt hij samen met collega s de persoonlijke vliegveiligheidsuitrusting, zoals zuurstofmaskers, nightvision goggles en parachutes. Ook in mijn vrije tijd zie ik mijn collega s veel, vertelt hij. Je wordt al snel betrokken in de multiculturele samenleving hier. We organiseren zelf allerlei activiteiten, zoals paintball en muziekfeesten. En thuis in Nederland houd ik mijn sociale leven ook in stand. Ik mag namelijk eens in de twee weken op kosten van de baas naar huis omdat ik binnenslaper ben. Ook sergeant-majoor Rico Peeters vermaakt zich prima. Ik maak in mijn weekenden juist veel stedentrips in de omgeving. Hij bemant het Frontoffice Dienstencentrum Internationale Ondersteuning Defensie en is daarmee aanspreekpunt voor de Nederlandse personeelszorg. Met zijn echtgenote huurt hij al ruim twee jaar een woning in Hongarije. Ik geniet van bestemmingen waar ik anders niet zo snel zou komen en die nu relatief gezien om de hoek liggen, vertelt hij enthousiast. Met een kleine twee uur rijden zit je in Budapest, Wenen of Bratislava. En in Italië, Kroatië of Polen ben je vanaf hier ook in een paar uurtjes. Voor air movements officer majoor Erik Kos speelt naast zijn baan het sociale leven en het onderwijs van zijn kinderen een belangrijke rol. Twee jaar geleden verhuisde hij met zijn hele gezin naar het Midden- Europese land om het laden en lossen van de pallets vracht, voertuigen en passagiers op de C-17 vloot te coördineren. Mijn kinderen gaan hier zowel naar een Hongaarse als een kleine internationale school, vertelt Kos. Ze krijgen les in het Engels en Hongaars, maar sinds kort ook in het Nederlands. De onderwijsfaciliteiten worden hier gelukkig steeds beter. De verwachting is dat er binnen twee jaar één grote internationale school is waar de kinderen naartoe kunnen. Bepakt en bezakt stappen de 54 passagiers op Ramstein aan boord van de C-17. De Globemaster III is 53,04 meter lang, de spanwijdte bedraagt 51,77 meter en de hoogte inclusief staart is 16,79. DE VLIEGENDE HOLLANDER 6

7 REPORTAGE De missiebriefing om uur op Pápa Airbase. Left turn for Brize Norton. Gezagvoerder kapitein Christiaan Berlijn zet met zijn C-17 de landing in. Heavy Airlift Wing Een uur voor landing op Kabul Airport trekt de crew de scherfvesten aan. Rode verlichting in het ruim om ongezien Afghanistan binnen te vliegen. Nederland neemt samen met elf andere landen deel aan het internationaal samenwerkingsverband Strategic Airlift Capability (SAC). Hierin participeren tien NAVO-landen: Bulgarije, Estland, Hongarije, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Polen, Slovenië, Roemenië en de Verenigde Staten. Ook Partnership for Peace-landen Finland en Zweden doen mee. De operationele tak van SAC, de HAW, beschikt over drie C-17 Globemaster III transporttoestellen. De deelnemers kopen jaarlijks vlieguren in, die zij naar eigen wens kunnen invullen. Daarbij hanteert de HAW de prioriteitstelling: militaire inzet bij NAVO-, EU- en UN-missies, gewapende conflicten en crises waar een SAC-natie bij betrokken is, nationale noodgevallen van inwoners van SAC-landen, nationale steun van NAVO-, EUen UN-missies die niet onder prioriteit één vallen, nationale steun bij humanitaire operaties en tot slot andere nationale vereisten. Jaarlijks vliegt de HAW vlieguren. De Verenigde Staten is met duizend uur de grootste deelnemer. Daarna volgen Zweden met 550 uur en Nederland met vijfhonderd. Sinds de oprichting in 2009 vloog de HAW, initieel met één kist en later drie, ruim missies. Vijftig medewerkers van Boeing onderhouden de toestellen op Pápa Airbase. Voor groot onderhoud vliegen de Globemasters naar de Verenigde Staten. Het SAC-programma heeft in principe een looptijd van dertig jaar. 7 DE VLIEGENDE HOLLANDER

8 GENRE REPORTAGE Helpende hand blijkt leerzaam experiment Pashtun Jaguar Twee keer per jaar werken grondtroepen uit Groot-Brittannië zich op voor hun uitzending naar Afghanistan. Samenwerking met en ondersteuning door diverse helikopters maakt daarvan een wezenlijk onderdeel uit. Maar net als in Nederland het geval was tijdens de ISAF-uitzendingen, is de werkdruk bij het Britse Joint Helicopter Command enorm hoog. Deze zomer blijken er niet voldoende transporthelikopters beschikbaar. De oplossing vinden ze aan de overkant van Het Kanaal, op Gilze-Rijen. Tekst: Arno Marchand De Chinook-bemanningen acteerden in een volledige Afghanistan-modus, inclusief zelfbeschermingsapparatuur minus de chaff- en flare-patronen en dus ook met ramp- en doorgunners. Foto: Kristian Hoekman, DE VLIEGENDE HOLLANDER 8

9 REPORTAGE Britse militairen zorgen voor de hot refueling van deze Nederlandse Chinook op Netheravon. Foto: Rick Ingham, Crewbriefing vlak voor het begin van een missie in een van de tenten van Camp Bastion. Foto: Jeroen van Norel Pashtun Jaguar luidt de exotische naam van de grote Mission Readyness Exercise (MRX). Tweemaal per jaar, één in de zomer en één in de winter, is dit het examen voor de Britse strijdkrachten die op uitzending gaan naar Afghanistan. Dit is tevens hét moment om de samenwerking met helikopters te beoefenen, zegt gezagvoerder van het 298 Squadron kapitein Harry. Veel eenheden, zoals de hoofdmoot die normaliter in Duitsland is gelegerd, is niet gewend dagelijks met helikopters te opereren. Daarnaast doen er Jordaanse en Indische grondeenheden mee. In Afghanistan is getraindheid van de militairen essentieel voor veilige helikopteroperaties. Omdat er voor deze MRX niet voldoende support helikopters zoals de Chinook beschikbaar waren, klopten de Britten bij ons aan. Dat verzoek komt vanuit het Joint Helicopter Command in Groot- Brittannië, via de Nederlandse ambassade terecht bij de evenknie van het Commando Luchtstrijdkrachten, het Defensie Helikopter Commando. Drie gezagvoerders, evenzoveel co-piloten en acht loadmasters vertrekken op vrijdag 12 augustus voor twee weken met een duo CH-47D s naar Odiham, dé Chinook-basis van de Royal Air Force. Oudste Na de gebruikelijke inbriefings verzorgen de Nederlanders de eerste dagen de basic helicopter training, het leren veilig in- en uitstijgen van een helikopter. Dat vindt al plaats op Salisbury Plains, een militair oefengebied van bijna vierhonderd vierkante kilometer in het zuiden van het Verenigd Koninkrijk. s Avonds keren de toestellen nog weer terug naar Odiham, om de dag erna hun kamp op te slaan op het vliegveld Netheravon midden op de Plains. Daar is dan ondertussen zestien man Nederlands technisch personeel en één VVU er aangekomen. Van deze Army Air Corps (AAC)-basis wordt beweerd wordt dat het de oudste permanent in gebruik zijnde luchthaven ter wereld is. Om het realisme van een uitzending hier zo groot mogelijk te maken, staat er een tentenkamp precies zoals Camp Bastion, de grote basis van de Britten in de Afghaanse provincie Helmand. Op dinsdag is het tijd voor de zogenoemde judgemental training; hoe ga je om met lokale bevolking die zich in de landingzone bevindt, of zelfs naar de helikopter toe komt. Dat was voor ons echt een goede training, zegt de vlieger die de RAF Chinook-wereld goed kent. Hij was er tot 2010 twee-en-een-half jaar als exchange-vlieger geplaatst. De Britten vroegen ons natuurlijk om ondersteuning, maar lieten ons de keus wat wij ervan wilden opsteken. De judgemental training is daar een voorbeeld van. Wij doen een dergelijke oefening in Nederland ook wel, maar de Britten hebben een vaste eenheid die deze training verzorgt. Het is een verplicht nummer voor al hun helikoptertroepen en voor ons zeer interessant en leerzaam om aan deel te nemen. Net echt In de dagen die volgen maken de Chinooks vele vluchten; alleen, samen, of zij aan zij met Chinooks en Merlins van de RAF en Lynxen en Apaches van het AAC. Harry: We vlogen medical evacuations, brachten grondtroepen en voorraden in, en voerden kleine air assaults uit. Alles werd gepland op korte tot zeer korte termijn tot soms zelfs een paar uur van tevoren. Voor aircrews is dat lastig, maar Alhoewel de Nederlandse Chinooks deelnamen ter ondersteuning aan de Britse eenheden, viel er nog genoeg te leren voor de bemanningen van de op vliegbasis Gilze-Rijen gestationeerde helikopters. Foto: Kristian Hoekman, 9 DE VLIEGENDE HOLLANDER

10 REPORTAGE Ook tegen de avond gaat het werk nog door. Foto: Kristian Hoekman, tegelijkertijd voor ons erg leerzaam. Tevens betekende Pashtun Jaguar voor het personeel van 298 Squadron een weerzien met collega s uit Afghanistan. We kennen veel van de Britse helikopterbemanningen van onze uitzendingen naar Kandahar, waar we ook al prettig met hen samenwerkten. De getraindheid van de Britse en de Nederlandse helikopterbemanningen komt dan ook 95 procent overeen. En die laatste vijf bereiken we met kort overleg. Het loopt eigenlijk naadloos in elkaar over. Het is erg nuttig om internationaal te blijven trainen, want de laatste tijd deden we dat vooral met Nederlandse eenheden. De gezagvoerder geeft aan dat vooral de air mindedness van Britten hem is opgevallen. Als een gebied is aangewezen voor oefeningen, dan staat het daar ook helemaal in het teken van. Natuurlijk houden ze ook in Engeland rekening met de burgerbevolking, maar als er een oefening plaatsvindt, dan gaat-ie in het weekend gewoon door. De oefening wordt daardoor echt heel realistisch. Net alsof je echt op uitzending bent naar Afghanistan. Behalve dan dat het hier regent en het landschap groen is. Bijna terug van een missie; een loadmaster/doorgunner houdt de afstand tussen de grond en zijn toestel in de gaten. Foto: Rick Ingham, Terwijl grondtroepen de landing zone beveiligen, kan de Chinook zich snel uit de voeten maken. Foto: Robert Rozing De Britten waren erg te spreken over de Nederlandse deelname en zouden de samenwerking vaker willen. Voor het 298 Squadron was deze kans om in multinationaal verband met grondtroepen en verschillende vliegtuigtypen te oefenen er een die zich op deze grote schaal niet vaak voordoet. Foto: Guy Burgerhout De AW-101 Merlin is wat de Britten noemen een support helikopter, net als de Chinook en de Puma, de voorloper van de Cougar. Foto: Kristian Hoekman, DE VLIEGENDE HOLLANDER 10

11 ACHTERGROND Voordat een hond een EDD- of een ROSD-hond wordt, moeten hondengeleider en dier twintig weken samen trainen. Daarna volgt een Explosieven Opruimingsdienst-module van drie weken, afgesloten met een praktijkervaring van een half jaar. Luchtmachtprimeur bij opsporing explosieven Hond met camerahelm Het 130 Squadron van de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) vliegbasis Woensdrecht heeft een nieuwe mogelijkheid ontwikkeld om te zoeken naar explosieven. Niet een mens of machine, maar een dier speelt daarin de hoofdrol. Door een kleine helm met daarin een camera op de kop van speurhond Boy te plaatsen, kan zijn baasje op afstand volgen wat de hond doet, zoekt, en vindt. Tekst: Arno Marchand Foto s: vliegbasis Woensdrecht Nederland heeft tijdens de missie in Afghanistan twee jaar lang Explosives Detection Dogs (EDD s) ingezet voor de search en counter IED (Improvised Explosive Devices)-missies. De explosievenspeurhonden ondersteunen daarbij de troepen met het opsporen van explosieven in gebouwen, voertuigen en op personen. In het tweede jaar is in het uitzendgebied het Route Overwatch Search Dog (ROSD)- concept ontwikkeld door instructeurs van de hondenschool van de KMSL. ROSD-honden zoeken vooral op wegen en paden naar explosieven die verstopt zijn in de grond, en dan vooral de IED s die niet met apparatuur kunnen worden gevonden. Deze bijzondere teams bestaan uit explosievenspeurhonden en hondengeleiders van de luchtmacht, gecombineerd met eenheden van de genie van de Koninklijke Landmacht. De inzet van zowel EDD als ROSD teams leidde tot successen, met een verhoogde veiligheid van het Defensiepersoneel in Afghanistan tot gevolg. Samenspel Met de bewezen meerwaarde van explosievenspeurhondenteams wordt de ROSD-opleiding momenteel verder ontwikkeld met specifieke kennis en ervaring uit het uitzendgebied. Eén daarvan is de hond met een camerahelm. Door een camera op zijn kop kan de speurhond zelfstandig gebouwen searchen op explosieven, waarbij de hondengeleider met een draagbaar videoscherm de zoekactie van zijn hond op afstand kan volgen. De coördinator van de opleiding in Woensdrecht adjudant Willy Stevens is positief over de resultaten. Het samenspel tussen mens, dier en technologie leidt tot een professionele opsporing van explosieven die het leven van mensen waar ook ter wereld bedreigen. De doorontwikkeling van de opleiding op basis van onze kennis en ervaring in het uitzendgebied leidt tot goede resultaten. Stevens is de man die tijdens een van zijn uitzendingen naar Afghanistan het idee kreeg om de capaciteiten van de explosievenspeurhonden uit te breiden met een camera. Volgens speurhondengeleider sergeant 1 Jos van den Berg is zijn hond Boy de eerste binnen Defensie die met een camera op zijn kop zelfstandig gebouwen kan afzoeken op explosieven. Dat was nieuws en dus stonden de driejarige Mechelse herder Boy, Stevens en Van den Berg deze zomer volop in de belangstelling toen de ze noviteit aan menige krant en zelfs nationaal televisiestation konden laten zien. Na de opleiding zijn hond en begeleider een gecertificeerd team dat iedere vier maanden wordt getest en jaarlijks alle modules moet herhalen om gecertificeerd te blijven. 11 DE VLIEGENDE HOLLANDER

12 REPORTAGE Een dag op stap met assistent-luchtverkeersleider Stijn Langenhuijsen Tekst: Ingmar Kooman Foto s: Dave de Vaal, AVDD Klaar-over Ik kan mij geen mooier kantoor wensen. De Koninklijke Luchtmacht kent vele beroepsgroepen. Sommige zijn bekend, andere liggen veel minder voor de hand. Sergeant Stijn Langenhuijsen werkt als assistent-luchtverkeersleider bij het 941 Squadron op vliegbasis Eindhoven. Vanuit het mooiste kantoor van de luchtmacht waakt hij over het civiele en militaire vliegverkeer. Vanuit de toren op vliegbasis Eindhoven kijkt Langenhuijsen uit over een groot deel van het veld. Foxtrot-romeo-nine-two-seven-one-proceed-to-holding-pointzero-four Als een volleerd rapper rijgt sergeant Stijn Langenhuijsen door zijn microfoon de woorden aan elkaar. Via de radio antwoordt de piloot in een soortgelijke woordenvloed. De assistent-luchtverkeersleider glimlacht als hij de vraagtekens in de ogen van zijn bezoekers ziet. Je weet ongeveer wel wat je te horen krijgt, dus kost het mij weinig moeite om precies te begrijpen wat ze zeggen, verklaart hij lachend. Voor het uitzicht van Langenhuijsen zou menig luchtvaartliefhebber een moord doen. Vanuit de toren op vliegbasis Eindhoven kijkt hij namelijk uit over een groot deel van de transportvloot van de luchtmacht. Twee KDC-10 en en twee C-130 s staan op het platform gebroederlijk naast een Fokker 50 en een kleine zakenjet. Achter de grote luchtmachtkisten is het een af- en aanrijden van marshallvoertuigen bij verschillende passagierstoestellen. Langenhuijsen grijnst: Van jongs af aan heb ik al een fascinatie voor de luchtvaart, dus ik kan mij geen mooier kantoor wensen. Vogelverschrikker Samen met een andere onderofficier en een officier luchtverkeersleider waakt Langenhuijsen over de veiligheid van het vliegverkeer op en rondom Eindhoven. Onze toren controleert alle civiele en militaire luchtverkeer in een straal van zestien kilometer tot op een hoogte van drieduizend voet, legt de sergeant uit. Daarbinnen moet onze luchtverkeersbeveiliging ervoor zorgen dat de vliegtuigen een veilige afstand van elkaar bewaren. Zo moet een pas geland toestel uiteraard genoeg tijd krijgen om de baan af te draaien voordat de volgende kist erachter hangt. Als ground controller stuurt Langenhuijsen het verkeer op de grond aan. Feitelijk vallen alle activiteiten tussen take-off en landing onder zijn verantwoordelijkheid. Als een soort klaar-over houdt de sergeant de verschillende activiteiten op het platform en de start- en landingsbanen uit elkaar. Ik praat met de kisten die vertrekken en aankomen, maar sta ook met het autoverkeer op de grond in contact. De toren is het aanspreekpunt voor de havendienst, brandweer en de medische hulpdiensten. Ook de vogelman van dienst meldt zich tijdens de avond-shift diverse keren. Hij maakt regelmatig zijn rondes over het veld, maar soms vragen we hem nog even extra in te grijpen als we grote zwermen vogels bij de baan ontdekken, legt de ground controller uit. Paashaas, hier Samba, gebruik hoofdbaan is toegestaan, praat hij in zijn microfoon. Daarmee krijgt Paashaas, de mobiele vogelverschrikker, groen licht om de 04, de noordnoordoostelijke baan, te betreden. In de hoogste versnelling scheurt de gele wagen over de strip. Even later klinkt een luide knal. Een wolk spreeuwen en kraaien stuift weg langs de toren. De 04 en zijn tegenhanger 22 zijn weer schoongeveegd. DE VLIEGENDE HOLLANDER 12

13 reportage Gegevens als callsigns, de POB s (persons on board, de inzittenden, red.), vertrek- en aankomsttijden houdt de ground controller nauwkeurig bij. op hoogte Puzzelen De ene vakantievlucht is nog niet geland of de landingslichten van de volgende kist doemen op aan de horizon. Het verkeer op Eindhoven is redelijk druk, bevestigt Langenhuijsen. Zeker in de vakantieperiode is het een komen en gaan van vluchten uit Zuiden Oost-Europa. Dat is juist het leuke aan dit veld. Hier ontvangen we een mix van militaire en civiele toestellen. KDC-10 s, F-16 s, Chinooks en groot en klein commercieel verkeer, het vliegt en landt allemaal door elkaar. Bovendien hebben we in de avonduren ook vluchten van sport- en zweefvliegtuigjes of zelfs heteluchtballonnen. Soms is het daardoor best even puzzelen. Vliegbasis Eindhoven is met grofweg civiele vliegbewegingen per jaar op Schiphol na de drukste Nederlandse luchthaven, merkt de sergeant op. De variatie aan verkeer en de piekdrukte die we hier soms hebben, maken het voor mij juist zo uitdagend. Geen dag is hier hetzelfde. Bovendien krijg je als onderofficier veel verantwoordelijkheid binnen dit kleine team. Sneaky Langenhuijsen geeft twee van de wachtende lijnvluchten toestemming om binnen vijf minuten hun motoren op te starten. De marshallers krijgen het sein zich klaar te maken voor pushback, het naar de taxilijn duwen van hun vliegtuig. Op de toren spuugt een speciale printer smalle stripjes papier uit. Dit zijn de klaringen vanuit het Air Operations Control Station Nieuw Milligen, legt de sergeant uit. Ze vermelden een zogeheten squawk een viercijferige identificatiecode een vertrekroute en een initiële hoogte. Eenmaal buiten het luchtruim van Eindhoven, nemen de luchtverkeersleiders van Nieuw Milligen de begeleiding van de civiele en militaire kisten over. Een Wizz Air en een Ryan Air toestel staan inmiddels gereed om de baan op te taxiën. Hee, die Ryan Air heeft zich stiekem iets verder laten terugduwen, merkt Langenhuijsen op. Sneaky, want daardoor mag hij via een andere weg de baan op en kan hij dus net iets eerder vertrekken dan zijn collega. Tijd is geld voor die charterjongens. Dit één-tweetje tussen de piloot en zijn pushtruck is niet meer dan kattenkwaad, verduidelijkt hij. Natuurlijk doen wij ons best om ál het verkeer zo snel mogelijk te helpen. Hiertegen hoeven we niet direct op te treden. Maar vergis je niet: de veiligheid staat voorop. Als een piloot zich niet aan de regels houdt, krijgt hij dat zeker te horen. Onze beslissingen gaan wel over mensenlevens. De sneaky Ryan Air staat klaar voor de laatste instructies van Langenhuijsen. De piloot herhaalt de aanvangsrichting en -hoogte. Het laatste woord is aan de ground controller. Readback correct, have a nice evening. Geen tijd voor frivoliteiten aan de microfoon. Je moet niet uit je hoofd laten glippen waarmee je bezig bent. Je beslist hier over mensenlevens. Via telefoon en intern en extern radioverkeer houdt Langenhuijsen contact met vliegverkeer en de collega s van de vliegbasis. Ochtend-, middag- of avonddiensten, onregelmatig werken is regel bij de luchtverkeersleiding. De avondploeg is ook oproepbaar voor transplantatievluchten. 13 DE VLIEGENDE HOLLANDER

14 MATERIEEL Loadmasters laden grote geniemachine in Hercules Manoeuvreren op de centimeter Een grote graaflaadcombinatie van de Luchtmobiele Brigade hoort thuis op de grond. Maar om het op de plek van bestemming te krijgen, kan luchtvervoer de enige optie zijn. Die ervaring hebben de genisten van 11 lucht-mobiel wel met een Chinook, maar zou het gevaarte ook passen in het laadruim van een C-130? Het was letterlijk wegen, passen en meten, maar uiteindelijk het lukte de loadmasters van het 336 Squadron. Senior loadmaster sergeant-majoor Rob Gubbels gidst de chauffeur van de graaflaadcombinatie. DE VLIEGENDE HOLLANDER 14

15 MATERIEEL Tekst: Joost Ploegmakers Foto s Dave de Vaal, AVDD In de ochtend van 17 augustus zijn de loadmasters druk in de weer om alle gegevens van de graaflaadcombinatie (GLC) te verzamelen. Ze wegen alle drukpunten van het grote gevaarte onder te verdelen in de bak, de graafarm en de wielen noteren de afmetingen en maken een schets op papier om een volledig beeld van hun lading te krijgen. De verzamelde gegevens gebruiken ze voor de bepaling hoe ze GLC het beste het vliegtuig in kunnen laten rijden en waar het graafwerktuig moet staan. De loadmasters stellen het plan van aanpak op, waarna het in de praktijk wordt gebracht. De loadmasters van het 336 Squadron en de genisten van 11 Luchtmobiel werken goed samen bij deze beladingsoefening. Voor ons is het belangrijk om te weten óf wij onze GLC in een Hercules kunnen meenemen, zegt de groepscommandant van de genisten sergeant 1 Mees Beerda. Drie vingers Wat niet alle oefenende loadmasters weten, is dat de GLC sowieso past in de Hercules. Daarmee hebben ze bij de aankoop in 2007 rekening mee gehouden, zegt loadmaster sergeant Mike van den Berge. Voordat luchtmobiel tot aanschaf overging, hebben ze getest of de GLC daadwerkelijk in een Hercules past. Dit is dan ook vooral een oefening om praktijkervaring op te doen. De luchtmobielers moeten het graafwerktuig met gestrekte graafarm achterwaarts naar binnen rijden, want ingeklapt komt de arm te hoog boven de cabine uit. Dat is lastig manoeuvreren, want de marges in het ruim van de C-130 zijn klein. Het gevaar van een tegen het dak botsende GLC ligt dus op de loer. Stapvoets rijdt de chauffeur achterwaarts de Hercules in, op aangeven van aan drie kanten gidsende loadmasters. Na drie pogingen staat de GLC in het vliegtuig, al is er voor slechts drie vingers ruimte tussen het dak van het graafwerktuig en de bovenkant van het laadruim van de C-130. Toch maakte de genist achter het stuur van de GLC toch geen moment druk. Het enige wat ik hoefde te doen, is uitvoeren wat de gidsen aangeven. Wanneer de genisten van de Luchtmobiele Brigade in de toekomst hun GLC door de lucht willen vervoeren, weten ze nu bij wie ze eveneens terecht kunnen. De GLC op de weegbrug bij het cargo platform van vliegbasis Eindhoven. Alle drukpunten van de GLC worden afzonderlijk gewogen, dus ook de bak van de graafarm. De loadmasters wegen en meten de GLC om de beste manier van laden te bepalen. Overleg tussen de loadmasters en de chauffeur van de graaflaadcombinatie. Junior loadmaster sergeant Boy Sijberts plaats nauwkeurig een houten balk waarop de bak van de glc komt te rusten in de Hercules. 15 DE VLIEGENDE HOLLANDER

16 EVENEMENTEN Apache, Lynx en NH90 vermaken publiek in de lucht Airpower op Marinedagen Tekst: Arno Marchand Foto s: Oscar Sannen Tijdens de Marinedagen staat het thema Voortvarend naar de toekomst centraal. Maar dat tijdens het driedaags festijn niet alleen de ontwikkelingen op het water centraal staan, onderstrepen drie elementen van het Defensie Helikopter Commando (DHC). Zowel de Apache als de maritieme NH90 en Lynx geven shows boven het terrein van de Nieuwe Haven. Voor de Lynx is dat bovendien een van de laatste keren. DE VLIEGENDE HOLLANDER 16

17 EVENEMENTEN Schepen uit binnen- en buitenland aan de kades, en show van het Korps Mariniers op het water en de wal. Het standaard recept van de Marinedagen, dit jaar op 1, 2 en 3 juli, was ook dit jaar weer succesvol. Een vast ingrediënt vormen de helikopters van het DHC die de vliegshow verzorgen. Het Apache Solo Display Team vertoonde zijn kunsten met de in nieuwe kleuren gestoken AH-64D. Het toestel opereerde vanaf Maritiem Vliegkamp De Kooy waarvandaan ook de Lynx en NH90 vlogen. Op 2 juli landde een NH90 voor het eerst op Hr.Ms. Holland, het eerste van vier nieuwe Ocean Going Patrol Vessels van de marine. Eén NH90 was op de Holland voor het publiek te bezichtigen, terwijl een andere de vliegshow verzorgde. In totaal bezochten ruim honderdvijftigduizend bezoekers het evenement. 17 DE VLIEGENDE HOLLANDER

18 ACHTERGROND Civil Military Cooperation heeft lange adem nodig Het 1 CIMIC Bat is een paarse organisatie waarin uiteraard ook de luchtmacht vertegenwoordigd is. Een grootste deel van het Apeldoornse contingent op deze foto. V.l.n.r.: majoor (R) netwerk IDEA Chris Way, majoor Bart Aalberts, kapitein Ad Braat, adjudant Henk Hanenburg (Sie 3 Operatien) en kapitein Rudolf van der Kolk. Een groeiende tak van sport Onbekend maakt onbemind, verzucht majoor Leen den Hollander, waarnemend commandant van 1 CIMIC Bataljon. Bij het wellicht meest paarse bataljon van de krijgsmacht werken ook veel KLu-militairen. Toch is de eenheid in de ogen van vele militairen nog altijd een vreemde eend in de bijt. Veel collega s beseffen nog niet hoeveel we te bieden hebben. Tekst: tweede luitenant Wouter Helders Foto s: uit collectie 1 CIMIC Bat DE VLIEGENDE HOLLANDER 18

19 ACHTERGROND Het 1 Civil Military Cooperation Bataljon (1 CIMIC Bat) opereert in een groeiende tak van sport: de samenwerking tussen civiele en militaire spelers. Die staat nog in de kinderschoenen, zegt kapitein Rudolf van der Kolk, liaison officer Sie 7en CIMIC CSE Ops Planner/Liaison KLu. CIMIC staat voor civiel-militaire samenwerking. De naam van het bataljon verraadt haar belangrijkste taak: het faciliteren van en bijdrage leveren aan de samenwerking tussen civiele en militaire spelers. Een belangrijke taak, aangezien de krijgsmacht tijdens militaire operaties vaak te maken krijgt met een groot aantal civiele spelers zoals de burgerbevolking, lokale bestuurders, plaatselijke politie-eenheden en (inter-) nationale hulporganisaties. Voor een effectief optreden moet dan ook afstemming plaatsvinden. Taken van het bataljon zijn ondermeer het leggen en onderhouden van contacten met lokale partijen en het adviseren en assisteren van lokale autoriteiten en Non Gouvernemental Organisations (NGO s). Het klassieke slagveld is veranderd, zegt majoor Chris Way, projectmanager CIMIC en C-CSE PRT 9 van februari tot en met augustus De stedelijke omgeving en de aard van de conflicten verlangen steeds meer samenwerking en overleg tussen de vele civiele spelers, instanties en militaire actoren. Voor de krijgsmachtdelen valt nog veel te halen. Zo ook voor de luchtmacht. Way: Wij kunnen bijvoorbeeld bij inzet van F-16 s boven stedelijk gebied de bewoners informeren en zorgen dat er geen weerstand tegen de militaire aanwezigheid ontstaat. Andersom kunnen wij de luchtmacht informeren over de mogelijke consequenties en impact van de vliegbewegingen op de bevolking. Onschatbare waarde CIMIC heeft met beproefde concepten als de 3D-aanpak (Diplomatie, Defensie, Development - ontwikkeling) en succesvolle missiebijdrages in onder andere Bosnië, Irak, Afrika, Afghanistan en Libanon haar nut bewezen. Desondanks blijft het voor veel militairen een ongrijpbaar concept. De beeldvorming van CIMIC als synoniem voor ontwikkelingswerk is fout, zegt Van der Kolk. Die perceptie moet echt anders. CIMIC is van de lange adem; resultaten zijn niet altijd onmiddellijk zichtbaar. Dat maakt het voor eenheden soms lastig in te schatten waar de toegevoegde waarde van het concept zit. Maar dat er in de praktijk veel te winnen valt door gebruik te maken van CIMIC-expertise en know-how staat ondertussen buiten kijf. Als we de afgelopen jaren één ding duidelijk gemaakt hebben, is het dat CIMIC werkt, zegt hoofd sectie ondersteuning majoor Bart Aalberts. Hij weet waarover hij praat want met drie uitzendingen naar de UNTSO-missie in het Midden-Oosten, deed hij veel ervaring op in Syrië (Damascus), Libanon op de Golan. Tijdens deze missies ondervond hij hoe waardevol CIMIC bijdragen kunnen zijn. Een goede relatie met een tolk kan leiden tot informatie van onschatbare waarde. Via hun lokale netwerk borrelen tal van tips naar boven. Way onderbouwt dit. Een Afghaan vertelde mij zo dat wij hen zelfvertrouwen en zelfrespect teruggegeven hadden. Een belangrijk gegeven. Het kweken van goodwill en draagvlak is immers essentieel voor een goed missieverloop. Tijdens een werkbezoek aan een olijfoliefabriekje in het dorp El Boustan aan de zuidgrens van Libanon, bleek een waterafscheider kapot. Na overleg werd binnen een week door een Italiaanse NGO een gereviseerde geschonken. Voor de dorpelingen een klein feestje want het was oogsttijd en dus kon er volop geproduceerd worden. In een ander dorp (waar?) werd na een verwoesting (waardoor?) de lokale moskee opnieuw opgebouwd. De bevolking spaarde geld voor onder andere de mozaïektegels. CIMIC was nauw betrokken bij de inrichting van de binnenplaats als kinderspeelterrein en de verbouwing van het aangrenzende gemeenschapscentrum met onder meer een computerlokaal en een trainingscentrum voor kapsters. Krachtenbundeling Het is dan ook geen wonder dat CIMIC één van de weinige eenheden is die, volgens planning, gaat uitbreiden. Er wordt over gedacht alle non-kinetische effectenbrengers dus CIMIC, tolken, specialistische analisten en Psy Ops-info samen te brengen in een nieuwe eenheid, onder de mogelijke nieuwe werknaam: Civil Effects Bataljon. Dat zegt kapitein Ad Braat, liaison officer en hoofd bureau communicatie van het 1 CIMIC Bat. Hij ervoer de civiel-militaire samenwerking aan den lijve tijdens zijn uitzending naar de UNTSO missie in Libanon, van mei 2008 tot en met mei De krachtenbundeling moet de expertise en toegevoegde waarde van het bataljon verder vergroten, gaat hij verder. We opereren op het scherp van de snede. Dit zal onze toegevoegde waarde voor de afzonderlijke krijgsmachtsdelen alleen nog verder vergroten. Braat doet er zelfs nog een schepje bovenop. CIMIC is de toekomst. Het 1CIMIC Bataljon is het jongste bataljon binnen Defensie. De paarse eenheid waarin alle krijgsmachtsdelen zijn vertegenwoordigd, werd ruim vier jaar geleden opgericht en valt organiek onder het Operationeel Ondersteuningscommando Land. Het uit circa vijfhonderd mensen bestaande bataljon wordt gevormd door een kleine staf, de CIMIC Support Eenheden (beroepsmilitairen) en reservisten (functioneel specialisten), georganiseerd in zogenoemde netwerken. De werkzaamheden worden gecoördineerd vanaf de Frank van Bijnenkazerne in Apeldoorn waar de staf van het bataljon zetelt. Om crises te identificeren en te tackelen moet de internationale gemeenschap wereldwijde netwerken van partners en bondgenoten hebben. Dat zei de Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Rob Bertholee tijdens het symposium The Comprehensive Approach: the road to lasting security? op in 1 juli in Münster. Dit symposium draagt bij aan het genereren van deze essentiële netwerken. De geïntegreerde 3D-aanpak is momenteel hét antwoord op crises wereldwijd, met het militaire element als een van de spelers. Foto's: AVDD 19 DE VLIEGENDE HOLLANDER

20 Mensen & Mutaties Bevorderingen militairen Luitenant-kolonel Verweij HJGM - DCIOD: JAPCC Jong H de - LSK:SIE IV-BEHEER Everhard FE - LCW TECH PE ON EQMT Baksteen RPG - LSK:SIE LOOPBAANMANAGEMENT Zelst DBW van - Afd Managementinformatie Boekholt HGS - Sectie Helikopters Lengkeek V - LSK:SECTIE ISR O'sullivan EF - Sectie EAD/TMD Majoor Parent R - LSK:SIE MILIEU & ARBO Hassel MJJ van - KMSL:KENNISCENTRUM Koopmans W - DCIOD: NPC GLONS Woudt M - AFD TVLTG&WPS SYSMGMT Pross YL - EHV:GZHC VLIEGBASIS EINDHOVEN Maanen JGW van - OTCOPN/ST/TF CIED Heurman R - GGW:BUR FORCE PROTECTION Kapitein Janssen AAJ - AOCS:OPERATIEN LVL SIE C Ling DD - EHV:VLUCHT-2 Tennekes MR - EHV:SECTIE COMMUNICATIE Ruijssenaars W - DHC:298 OPS VLUCHT 5 Hendriks CGW - KMSL:P&O ADVISEURS&ONDERST P&O Eerste luitenant Goossens JAM - LCW COMPO MOT&MODULES Grondhuis LW - LW:PVE VLIEGDIENST Wees RJH van - VKL:WE LOKALE VERWERVING Fiselier SA - DHC:298 OPS VLUCHT 4 Zee R van der - DHC:300 OPS VLUCHT 3 Spek MC van der - DHC:300 OPS VLUCHT 3 Ree B van der - AFD B&THELI TYPEMGMT TPT HELI Kamp HHT van de - DHC:PH F&O BUR IB Kerkhofs MHC - AOCS:OPS GL SIE D VLUCHT B Huibers TD - DHC:300 OPS VLUCHT 2 Roorda A - DHC:298 OPS VLUCHT 3 Voogd AD - DHC:298 OPS VLUCHT 5 Horstmann AJ - DHC:298 OPS VLUCHT 1 Veerbeek MH - DHC:299 KNT FP TRAINING Grondhuis LW - LW:PVE VLIEGDIENST Romano GTAJ - GGW:BUR BEDR.VOERING/INFOVOORZ Hagen T - LCW LOGMGMT J&LVTGN Tweede luitenant Bijl DC van der - CML:GOTC Wentink JB - VKL:OPERATIECENTRUM LOG Piekartz SFH von - LW:PLANNINGSCELL LOG Stams PAM - GGW:PVE ONDERHOUD 951 Awchi Y - VKL:PVE LINEMAINTENANCE 311 Gros AF - DHC:SECTIE COMMUNICATIE Castenmiller P - DHC:PH O&L Dorrestein MAP - JMG:AFD WEERDIENST Diermen DWF van - JMG:AFD WEERDIENST Adjudant-onderofficier Meulenberg JG - DHC:PH O&L BUR USA Sergeant-majoor Kuipers J - DHC:930 WE METAAL HOUT Bolkestein S - EHV:GZHC VLIEGBASIS EINDHOVEN Sergeant der eerste klasse Knippenborg F - AOCS:BUR DOC & INFOVOORZIENING Keijsers L - EHV:GZHC VLIEGBASIS EINDHOVEN Durant MZ - DHC:930 WE VVU Pastora R - EHV:CIS MAINTENANCE Bosch IS van den - DHC:931 PVE GZHC DHC GILZE Belzen R van - KMSL:GENEESKUNDIGE ONDERST. Mennen N - EHV:CIS MAINTENANCE Baltis MMM - DHC:930 WE BASE COUGAR Geraedts AM - DHC:930 WE BASE COUGAR Kooistra J - EHV:CIS MAINTENANCE Helden SO van - LW:WE VLIEGT. ONDERHOUD Stevens DCJA - DHC:930 WE BASE CHINOOK Vossen GJ - VKL:WE AVIONICATECHNIEK Brinkman AB - VKL:WE AVIONICATECHNIEK Rolleman C - LW:SIE DEELSYSTEMEN Groenen MNJM - OTCRIJ/B-CIE/1PEL KLU/A-GP Kuysten BL - DCIOD: NAEW Sergeant Dumoulin D - GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP Fredriksz R - EHV:FLIGHT PLANNING Rutten WMJM - EHV:WC MECH GRNDSYSTN Dekker AW - LW:WE MOTOREN Best SJG - DHC:930 WE NDSTRM LCHTBEH MEGU Beijaard F - DHC:930 WE BASE COUGAR Seegers BEGA - AOCS:BUR MILITAIRE SPORT Jansen BJM - AOCS:OPERATIEN LVL SIE A Dieterman LJF - LW:BUR MILITAIRE SPORT Wagtmans M - EHV:FLIGHT PLANNING Boekel SJM van - EHV:FLIGHT PLANNING DE VLIEGENDE HOLLANDER 20 Bronckers JLM - VKL:GROUND SUPPORT EQUIPMENT Berk GAJ van den - VKL:GROUND SUPPORT EQUIPMENT Alkemade MA - GGW:WC VOERTUIGONDERHOUD 951 Buijnink HE - LW:SIE DEELSYSTEMEN Kruk HD van der - KMSL:BUREAU MILITAIRE SPORT Willems TJB - DHC:301 OPS VLUCHT 4 Korporaal der eerste klasse Leerdam MC van - EHV:PVE BRANDWEER Visser A - LW:PVE VLIEGDIENST Oldenmenger MA - EHV:PVE BRANDWEER Gouweleeuw R - DBBO: Bew Nieuw Milligen Langenberg R - EHV:PVE BRANDWEER Notenboom B - LW:SIE WAPENTECHN Geraets FAL - EHV:PVE BRANDWEER Pieterse B - DHC:932 WE LOG TRANSPORT Sterenborg NP - DBBO: Bewaking Rijen Alkema D - VKL:GROUND SUPPORT EQUIPMENT Korporaal Brouwers GJA - GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP Viergever J - DHC:931 PVE BRANDWEER Lenssen PSJ - GGW:SIE ONDERH ONDERSTSYST 803 Keimpema D van - LW:SIE BRANDSTOFFEN Boone RH - CAT: MVKK Brouwer JC de - VKL:SIE BRANDSTOFFEN Berg LL van den - DHC:932 WE LOG TRANSPORT Soldaat der tweede klasse Hagen RBJ ten - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL4 Dienst verlaten militairen Commodore Bergsma GM - Stafgroep MD Kolonel Reijling J - LSK:PLV COMMANDANT LSK Luitenant-kolonel Marinus JW - GGW:CENTR VOOR EXTEND. AIRDEF Dekens RAA - Keuringsartsen Majoor Snackey RC - DCIOD: SHAPE Goutbeek JP - CML:LUCHTV&BEDR.PSYCHOLOGIE Lelij ESJ - CML:LUCHTV&BEDR.PSYCHOLOGIE Kapitein Toonen JCN - LSKBOE:KAPEL VAN DE KLU Haalboom M - LMG:AFD LUMA METEO CENTR Eerste luitenant Campschreur HGM - KMSL:131 EMVO SQN Manz B - KMSL:BUR EVAL EXAMENS&BEOORD. Hest CAA van - EHV:KANTOOR TRAINING Raaijmakers JJA - VKL:WE WAPENTECHNIEK Vaandrig Voeten M - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Gerritsen S - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Loenhout PPM van - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Dorresteijn JJ - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Koole PS - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Adjudant-onderofficier Palsrok J - KMSL:130 OPLEID. SQN MILITAIR Hermans LHA - DC PV: Sie Werving KLu Jongsma H - AOCS:GZHC AOCS NIEUW MILLINGEN Leeuw JP de - KMSL:STAFBUREAU ADJUDANT Berendsen BTA - AOCS:OPERATIEN LVL SIE C Bastiaans IE - VKL:CIS COORDINATION CENTRE Roodenburg B - LCW FACZKN NETWERKBEH Hoogeveen PAJ - EHV:SQN STAFBUR C-130 Derksen HAM - VKL:PLANNING CELL LOG Nieuwland P - LW:KANT DEPLOYM & CONT. PLAN Rutten HPL - GGW:AKTIEVE VLUCHT 650 Boxtel HCJW van - EHV:KANT INLICHT & VEILIGHEID Davelaar AJ - LSK:NAT DATALINK MNGMNT CELL Sergeant-majoor Jansen GJC - DMB SIE FD MAGGP ALPHEN Plancke GJ - AVDD: AV Support Muilenburg GA - DHC:931 SQN Leenstra S - LW:STAF PLANNING & CONTROL Bouten PJT - EHV:GZHC VLIEGBASIS EINDHOVEN Goessens MHM - KMSL:KNT OPL PLANNING&PROGRAM Lampen G - DHC:930 WE METAAL HOUT Sergeant der eerste klasse Gool JCWM van - DHC:932 MVZ ONDERSTEUNING Timmermans H - VKL:SIE VLIEGVEIL. UITRUSTING Steinhoff JHM - DBBO: Bewaking Deelen Kuperus J - LW:BUR FACILITAIR MANAGEMENT Klutman CW - VKL:WE VLIEGTUIGONDERHOUD juli Kroone B - EHV:DOCK 2 C-130 Goossens EMAM - GGW:ONTVANGST & VERZENDING 951 Klaassen WF - VKL:GROUND SUPPORT EQUIPMENT Teunissen GJ - DHC:930 WE BASE APACHE Heuts PMP - KMSL:CIS MAINTENANCE Sergeant Vis RD - DHC:300 G&O VLUCHT 3 Disco S - DHC:930 WE WAPENTECHNIEK Korporaal der eerste klasse Oosterveen D - DHC:PH OPS KNT BEL VERK Schut J - VKL:SIE WEGTRANSPORT Wijchers D - LW:SQN STAFBUR PLATFORM SQN Valkenberg TDS - LW:WE SCHILD.&CORROSIEBESTR. Belghiti AHM el - CAT: Verzamelarbeidsplaats Mac HP - VKL:SIE DEELSYSTEMEN Wijnen MGH - GGW:MOTORTRANSPORT VLUCHT 951 Roelans AP - DBBO: Bewaking Woensdrecht Houselt JM van - DBBO: Bewaking Woensdrecht Koningstein MD - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL2 Cornelia JM - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL5 Kwaijtaal FMC - DHC:931 CIS OPERATIONS Groot R de - VKL:SIE BRANDSTOFFEN Vermeer RRC - DBBO: Bewaking Eindhoven Rasenberg JP - DHC:931 GRP A 641 OGRV Jenner R - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Steendijk G - DHC:930 WE METAAL HOUT Korporaal Bouter R - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Brunet de Rochebrune RP - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Trommelen RH - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Douwes SG - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Pala M - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Ufkes X - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Plagman S - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Spruitenburg T - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Kooistra M - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Dienst verlaten burgerambtenaar Schaal 10 Keuls AG - EHV:BUR INFRASTRUCTUUR BEHEERS Schaal 09 Pols THPF - AOCS:KNT HARDWARE ENGINEERING Dijken J van - VKL:CIS COORDINATION CENTRE Schaal 08 Immerzeel YAA - LSK:SIE LOOPBAANMANAGEMENT Schaal 06 Nijnatten JJPM van - LSKBOE:DRUMFANFARE Schaal 05 Poel A van der - LSK:BUR PERS.BEHEER&PLAATSING Mank E - LW:REGIO MAT. VOORZ VERZORGING Schaal 04 Riemslag WJJJ - DHC:932 MVZ ONDERSTEUNING Demaree RC - LSK:BUR MAT VOORZ EENHEID Zwartjes MJ - VKL:WE METAALBEWERKING Snijders CJM - GGW:KANT OPLEIDINGSZAKEN 800 Driessen JTM - GGW:MOTORTRANSPORT VLUCHT 951 Volwater JHL - DHC:990 BUR BEVOORRADING Schaal 03 Scheepers R - EHV:CIS OPERATIONS Overig Out HP - LSK:BUR ALG. ZAKEN & PROTOCOL Goede MFA - LSK:BUR ALG. ZAKEN & PROTOCOL Overplaatsing burgerambtenaar Schaal 10 Oud M naar Commando Diensten Centra Schaal 04 Gerritsen M naar Commando Diensten Centra Schaal 03 Boschma AJ naar Commando Diensten Centra