Beoordeling aanvullende beleidsopties Schoon & Zuinig

Transcriptie

1 Beoordeling aanvullende beleidsopties Schoon & Zuinig

2 Ecofys Netherlands BV Kanaalweg 16-G P.O. Box RK Utrecht The Netherlands T: +31 (0) F: +31 (0) E: W: Beoordeling aanvullende beleidsopties Schoon & Zuinig DEFINITIEF Door: Katrien de Witte, Thomas Winkel en Monique Hoogwijk Datum: 27 april 2010 Project nummer: PSTRNL Ecofys 2010 In opdracht van: Ministerie van VROM, programma Schoon & Zuinig ECOFYS NETHERLANDS BV, A PRIVATE LIMITED LIABILITY COMPANY INCORPORATED UNDER THE LAWS OF THE NETHERLANDS HAVING ITS OFFICIAL SEAT AT UTRECHT AND REGISTERED WITH THE TRADE REGISTER OF THE CHAMBER OF COMMERCE IN MIDDEN NEDERLAND UNDER FILE NUMBER

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Sector overschrijdende maatregelen Generieke verhoging energiebelasting Terugverdientijdeis WM ophogen naar 7 jaar en handhaven SDE duurzame warmte en groen gas industrie Decentrale productie (wkk, vooral glastuinbouw) onder ETS brengen (budgetneutraal) Industrie ETS Generieke verhoging energiebelasting incl. terugsluis via directe belastingen Herinvoeren terugverdientijd eis WM SDE duurzame warmte en groen gas industrie Energy efficiency normen in milieuvergunning opnemen Grootschalige WKK opnemen in EIA (budgetneutraal) Tender voor energiebesparing: Subsidietender voor de industrie en raffinaderijen, gericht op 50 PJ extra energiebesparing in Industrie non-ets Generieke verhoging energiebelasting conform voorstel EZ/FIN/VROM Terugverdientijd eis WM ophogen naar 7 jaar, en handhaven SDE duurzame warmte en groen gas industrie Tender voor energiebesparing Elektriciteitssector Wettelijk verankerde meerjaren raming SDE Sommige opties eenmalige investeringssubsidie in plaats van SDE Differentiatie SDE voor wind op land Stimulering groen gas en duurzame warmte via de SDE Verplichting tot meestoken biomassa in grote centrales (import van duurzame biomassa is toegestaan) CO 2 normering kolencentrales en/of CCS-verplichting April 2010 Concept PSTRNL i

4 6 Land- en Tuinbouw Introductie van een CO 2 -vereveningssysteem voor de glastuinbouw Duurzame warmte en groen gas in SDE, meer budget voor (co) vergisting (CO 2 en CH4) Introductie van OBG-vereveningsysteem Innovatieprogramma stal en veevoeding Duurzame energie Verkeer en vervoer Verhogen verplichting hernieuwbare energie in de brandstof naar % in Europese verplichting multi-/flexifuel in CO 2 tax brandstoffen Verduurzamen goederenvervoer: Truck van de toekomst Doorberekenen via werkgever en niet via de belastingdienst van gemaakte privékilometers door de leasepopulatie Gebouwde omgeving inclusief elektrische apparaten Verhoging van de energiebelasting met 50% Verbieden van G-label vanaf 2015 en F-label vanaf 2020, met aankondiging verdere aanscherping (E-label vanaf 2025, D-label vanaf 2030) Verplichting voor particuliere eigenaren naar analogie van de Wet Milieubeheer Witte certificaten: verplichting voor energiebedrijven en woningcorporaties om energiebesparing te realiseren bij woningeigenaren Strenge toepassing van energieprestatie-eisen bij renovatie en aanbouw (integraal en op componentniveau) Convenanten met individuele woningcorporaties Verplicht uitrollen slimme meters Doorrekenen niet-fiscale bonus/malus regeling gekoppeld aan energielabel/energieprestatie Resultaatverplichting voor energiebedrijven voor een deel van de MeerMetMinder-doelstelling Overige broeikasgassen (niet landbouw) Onder ETS brengen van grote puntbronnen Aanscherpen BEMS methaan slip wkk glastuinbouw PSTRNL ii

5 10.3 N 2 O en CH 4 reductie van RWZI s expliciet in convenant waterschappen Optimaliseren EIA, MIA en VAMIL: déstimuleren van HFK s door stimulering natuurlijke koudemiddelen April 2010 Concept PSTRNL iii

6

7 1 Inleiding In 2007 is het werkprogramma Schoon en Zuinig van start gegaan. In het werkprogramma zijn de nationale doelstellingen en maatregelen voor energiebesparing, CO 2 -reductie en duurzame energie vastgelegd. Begin 2010 is het werkprogramma geëvalueerd. Uit de evaluatie is gebleken dat de doelstellingen naar verwachting niet op alle punten in 2020 gehaald zullen worden. Er zijn daarom door de betrokken ministeries aanvullende beleidsopties gedefinieerd. Deze aanvullende beleidsopties zijn samengevat in Tabel 1. De programmadirectie Schoon en Zuinig heeft Ecofys gevraagd om deze aanvullende beleidsopties te beoordelen op de volgende onderdelen: carbon leakage, level playing field, administratieve lasten en effecten van de maatregel op andere sectoren. Hieronder wordt verstaan: Carbon leakage: Het optreden van een verhoging van de CO 2 emissie in een land buiten de EU door het effect van deze maatregel (ook wel verplaatsing van een bedrijf met een significante CO 2 uitstoot naar een ander land buiten de EU). Level playing field: Het effect van een verstoring van de concurrentie positie binnen een sector in de EU. Administratieve lasten: De administratieve kosten (lasten) voor burgers en bedrijfsleven als gevolg van de invoering van de maatregel. Bij de administratieve lasten wordt gekeken wat de verhoging van de administratieve lasten is ten opzichte van het huidige beleid (het verschil in administratieve lasten ofwel Δ) Effecten van de maatregel op andere sectoren: Effect van de maatregel op een andere economische sector, bijvoorbeeld werkgelegenheid of afwenteling van de kosten. In deze rapportage zijn de resultaten van de beoordeling per sector weergegeven. ECN heeft de aanvullende beleidsopties eerder al kwantitatief beoordeeld op de bijdrage aan de doelstellingen. De evaluatie binnen dit project vindt plaats op kwalitatieve criteria. De rapportage is in eerste instantie bedoeld als intern document ten behoeve van het werkprogramma Schoon en Zuinig, In de volgende hoofdstukken worden kort de sector overschrijdende maatregelen beschreven en daarna de maatregelen per economische sector. PSTRNL

8 Tabel 1: overzicht van het aanvullende maatregelenpakket Schoon en Zuinig (1 februari 2010) Aanvullend maatregelenpakket Schoon & Zuinig 2 Sectoroverstijgend 2.1 Generieke verhoging energiebelasting 2.2 Terugverdientijdeis WM ophogen naar 7 jaar, en handhaven SDE duurzame warmte en groen gas industrie 2.4 decentrale productie (wkk, vooral glastuinbouw) onder ETS brengen 3 Industrie ETS 3.1 Generieke verhoging energiebelasting incl. terugsluis via directe belastingen. 3.2 Herinvoeren terugverdientijd eis WM 3.3 SDE duurzame warmte en groen gas industrie 3.4 Energy efficiency normen in milieuvergunning opnemen 3.5 Grootschalige WKK opnemen in EIA (budgetneutraal). 3.6 Tender voor energiebesparing: Subsidietender voor de industrie en raffinaderijen, gericht op 50 PJ extra energiebesparing in Industrie non-ets 4.1 Generieke verhoging energiebelasting 4.2 Terugverdientijd eis WM ophogen naar 7 jaar, en handhaven 4.3 SDE duurzame warmte en groen gas industrie 4.4 Tender voor energiebesparing 5 Elektriciteitssector 5.1 Wettelijk verankerde meerjaren raming SDE 5.2 Sommige opties eenmalige investeringssubsidie in plaats van SDE 5.3 Differentiatie SDE voor wind op land 5.4 Stimulering groen gas en duurzame warmte via de SDE 5.5 Verplichting tot meestoken biomassa in grote centrales (import van duurzame biomassa is toegestaan) 5.6 CO 2 normering kolencentrales en/of CCS-verplichting 6 Land- en tuinbouwsector 6.1 Introductie van een CO 2 -vereveningssysteem voor de glastuinbouw. 6.2 Duurzame warmte en groen gas in SDE, meer budget voor (co) vergisting (CO 2 en CH4) 6.3 Introductie van OBG-vereveningsysteem voor alle sectoren 6.4 Innovatieprogramma stal en veevoeding. 7 Duurzame energie 7.1 Extra SDE beleid op maat duurzame warmte: geothermie, warmte koude opslag en bioketel 8 Verkeer en Vervoer 8.1 Verhogen verplichting hernieuwbare energie naar % in Europese verplichting multi-/flexifuel in CO 2 tax brandstoffen 8.4 Verduurzamen goederenvervoer: Truck van de toekomst PSTRNL

9 8.5 Doorberekenen via werkgever en niet via de belastingdienst van gemaakte privékilometers door de leasepopulatie 9 Gebouwde omgeving (inclusief elektrische apparaten) 9.1 Verhoging van de energiebelasting met 50% 9.2 Verbieden van G-label vanaf 2015 en F-label vanaf 2020, met aankondiging verdere aanscherping (E-label vanaf 2025, D-label vanaf 2030). 9.3 Verplichting voor particuliere eigenaren naar analogie van de Wet Milieubeheer 9.4 Witte certificaten: verplichting voor energiebedrijven en woningcorporaties om energiebesparing te realiseren bij w- en u-eigenaren 9.5 Strenge toepassing van energieprestatie-eisen bij renovatie en aanbouw (integraal en op componentniveau) 9.6 Convenanten met individuele woningcorporaties 9.7 Verplicht uitrollen slimme meters 9.8 Niet-fiscale bonus/malus regeling gekoppeld aan energielabel/energieprestatie 9.9 Resultaatverplichting voor energiebedrijven voor een deel van de MeerMetMinderdoelstelling 10 Overige broeikasgassen 10.1 Onder ETS brengen van grote puntbronnen 10.2 Aanscherpen BEMS methaan slip wkk glastuinbouw 10.3 N2O en CH4 reductie van RWZI s expliciet in convenant waterschappen 10.4 Optimaliseren EIA, MIA en VAMIL: déstimuleren van HFK s door stimulering natuurlijke koudemiddelen PSTRNL

10 2 Sector overschrijdende maatregelen 2.1 Generieke verhoging energiebelasting Om een subsidietender voor energiebesparing in de industrie en raffinaderijen te kunnen realiseren (deze wordt daarmee budgetneutraal), wordt een verhoging van de energiebelasting met 2mld euro 50/50 gas en elektriciteit. Voor alle schijven een uniforme tariefverhoging van 3.51ct/m3 op aardgas en 1,18 ct/kwh. Aanzienlijk zonder/gedeeltelijke terugsluizing. Gering tot matig met terugsluizing voor de industrie ETS, afhankelijk van de mate van terugsluizing. Specifiek voor de glastuinbouw (energie-intensief) is het effect op carbon leakage onduidelijk (zie ook sectie land en tuinbouw). Gering voor industrie niet onder de ETS/ energie-extensieve bedrijven die niet carbon leakage gevoelig zijn. Zonder of beperkte compensatie uit tender subsidie energiebesparing: Verhogingen van de energiebelasting hebben zich in het verleden geconcentreerd op huishoudens en midden - en kleinverbruikers, en hebben grootverbruikers fiscaal voordeel onder andere als gevolg van de Meerjarenafspraken (MJA) (bv. vrijstelling energiebelasting elektriciteit voor convenantpartijen) en kortingen op de energiebelasting voor de landbouw (CE-rapport 16 februari 2010) 1. De energie-intensieve industrie en dan met name de grootverbruikers worden financieel relatief zwaarder getroffen door deze maatregen dan kleinverbruikers. Zonder terugsluizing zal het risico op carbon leakage aanzienlijk zijn voor ETS bedrijven omdat zij dubbele lasten krijgen (hogere kosten door het ETS systeem en verhoging van de energiebelasting). De maatregel zal met name invloed hebben op grote bedrijven in de pulp en papier, keramische en de staal/aluminium sector. Bij bedrijven in deze sectoren is het deel van de energiekosten op de totale kosten relatief groot en varieert grofweg tussen de 8-10 procent in de keramische industrie tot 30 procent in de staal/aluminium industrie 2. 1 Er geldt in de EB alléén een vrijstelling voor elektriciteitsverbruik boven 10 mln kwh wanneer wordt deelgenomen aan afspraken tussen overheid en bedrijven inzake verbetering energie-efficientie. 2 Ramirez, C.A., Patel, M., Blok, K. (2005) The non-energy intensive manufacturing industry. An energy analysis relating to the Netherlands. Energy (30) PSTRNL

11 De energiebelasting voor de hoogste schijf is momenteel verwaarloosbaar tot marginaal voor elektriciteit (0,05 ct/kwh) en zeer laag voor gas (0,8 ct/m 3 ). Een verhoging van de energiebelasting betekent dat de (marginale) kosten voor elektriciteit met 86 procent toenemen voor elektriciteit en met meer dan 430 procent voor gas. De toename van de totale marginale kosten voor bedrijven in de hoogste schijf komt overeen met gemiddeld 20 procent voor elektriciteitsverbruik en 12 procent voor aardgasverbruik en in Een aanzienlijk deel van deze bedrijven handelt internationaal en is daarmee tevens blootgesteld aan een risico op carbon leakage 4. Ook de glastuinbouw zonder WKK-installaties wordt relatief zwaar getroffen door een verhoging van de energiebelasting 5. De marginale kosten voor aardgas worden door de verhoging van de belasting grofweg 3,5 keer zo hoog wat neerkomt op 2 keer de CO 2 kosten (bij CO 2 prijs van 20 euro/ton) bij energieintensieve glastuinbouwbedrijven 6. De totale energiekosten nemen bij glastuinbouwbedrijven sterk toe in 2020, gemiddeld meer dan in andere sectoren. Het is echter niet bekend of de tuinbouw sector carbon exposed is. De Europese Commissie doet hier momenteel onderzoek naar. Wanneer uit dit onderzoek blijkt dat de sector dit wel is, dan zou carbon leakage voor deze sector op kunnen treden. Met terugsluizen door middel van compensatie uit tender subsidie energiebesparing: Door de invoering van de voorgestelde financiële compensatie uit een tender voor energiebesparing zal het risico op carbon leakage gering tot matig (tot aanzienlijk) kunnen zijn, waarbij de mate afhankelijk is van de hoogte van het beschikbare budget en de opzet van de tender. Geen verstoring tot positieve verandering van het level playing field bij voorgestelde terugsluizing. Bij minder terugsluizen en grootverbruikers treedt wel een verslechtering op. Door de voorgestelde terugsluizing (bv. tender voor energiebesparing) wordt het level playing field niet verstoord voor de energie-intensieve industrie door de 3 Berekening gebaseerd op ECN aanvullend beleid industrie, landbouw, WKK ( ). Bij minder energie-intensieve glastuinbouw bedrijven zijn de kosten voor aardgas 4 Volgens de Europese Commissie is 77 procent van de emissies in de industrie (onder ETS) carbon leakage. Zie ETS Richtlijn. 5 Bedrijven met een WKK-installatie met een rendement hoger dan 30% zijn vrijgesteld van energiebelasting op aardgas en blijven dat ook volgens het voorstel. 6 Berekening gebaseerd op ECN aanvullend beleid industrie, landbouw, WKK ( ). PSTRNL

12 invoering van deze maatregel. Door terugsluizing via de directe belastingen is er op sectoroverstijgend niveau geen verslechtering van het level playing field. Het zal echter lastig zijn om 100% evenredig terug te sluizen. Er kunnen daarmee verschuivingen optreden tussen bedrijven en sectoren. Voor sectoren, die veel belaste energie verbruiken (grootverbruikers) en die weinig gebruik kunnen maken van de terugsluis via de directe belastingen, kan een verslechtering van het level playing field optreden en leiden tot een aanzienlijke stijging van zowel de marginale als de totale energiekosten, vooral relevant voor de energie-intensieve sectoren (zie carbon leakage hierboven). Voor sectoren die weinig met EB belaste energie gebruiken (midden en kleinverbruikers) en veel gebruik kunnen maken van de terugsluis kan een verbetering van het level playing field optreden. Binnen een sector(en) van energie-intensieve bedrijven zou het kunnen zorgen voor een aanzienlijke verslechtering van het level playing field voor kleinschalige ten opzichte van grootschalige bedrijven omdat bij kleinschalige bedrijven de energiekosten een relatief groot deel uitmaken van de totale kosten 7. De maatregel stimuleert dus schaalvergroting van bedrijven in Nederland. De effecten zijn over het algemeen geringer voor de energie-extensieve bedrijven omdat de energiekosten hier een relatief klein deel van de totale kosten uitmaken. Niet van toepassing. Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO 2, of meer duurzaam). Effecten op energiebesparing, innovatie en mogelijke afwenteling van de kosten. De maatregel zorgt voor besparingsprikkels in met name de energie-intensieve sectoren waarbij het netto effect op energiebesparing moeilijk is in te schatten. Matig positief voor het vermarkten en het tot stand brengen van nieuwe innovaties in energiebesparingsmaatregelen in de energie-intensieve industrie. De mate van afwenteling op afnemers van producten en goederen hangt sterk af van de specifieke sector en in hoeverre er op prijs wordt geconcurreerd. 7 Ramirez, C.A., Patel, M., Blok, K. (2005) The non-energy intensive manufacturing industry. An energy analysis relating to the Netherlands. Energy (30) PSTRNL

13 Voor met name de energie-extensieve producenten in de tuinbouw zal het zeer lastig blijken om de hogere kosten door te rekenen in de prijs aan consumenten omdat er in deze sector sterk internationaal geconcurreerd wordt. Dit zal leiden tot schaalvergroting in deze sector en dus ook de mogelijke ondergang van kleinschalige bedrijven. 2.2 Terugverdientijdeis WM ophogen naar 7 jaar en handhaven. Het opleggen/aanscherpen van terugverdientijd eisen voor energiebesparingopties en de handhaving. Er zijn twee varianten voor het aanscherpen en handhaven van terugverdientijden voor industriebedrijven (ETS en niet-ets) en raffinaderijen: Aanscherping van de terugverdientijdeis voor industrie non-ets van 5 naar 7 jaar Herinvoeren van een terugverdientijdeis voor ETS bedrijven van 5 of 7 jaar. Het gaat hier om extra energiebesparende maatregelen te realiseren. De effecten hangen af van de TVT, of een bedrijf al dan niet onder de ETS valt en of het deelneemt aan de MJA/MEE. o TVT 5 jaar: bedrijven (nonets/ets) die deelnemen aan de MJA/MEE: geen effect; o TVT 5 jaar: bedrijven (nonets/ets) die niet deelnemen aan de MJA/MEE: gering effect; o TVT 7 jaar: bedrijven non ETS (deelname MJA/MEE geen invloed): zeer gering effect; o TVT 7 jaar: bedrijven ETS: maatregel geldt niet, bedrijven zijn vrijgesteld door IPPC wetgeving. TVT 5 jaar, bedrijven (nonets/ets) die deelnemen aan de MJA/MEE: Geen effect voor bedrijven (al dan niet ETS) die momenteel aan de MJA/MEE deelnemen bij een terugverdientijdeis van 5 jaar. MJA/MEE participanten moeten momenteel al maatregelen nemen met een terugverdientijd van 5 jaar. TVT 5 jaar, bedrijven die niet deelnemen aan de MJA/MEE: Het invoeren van de terugverdientijd van 5 jaar voor de niet-deelnemers aan de MJA/MEE, zou kostenverhogend kunnen werken voor deze partijen omdat deze eis momenteel niet geldt. Ecofys schat echter dat, door de aard van deze bedrijven, het risico op carbon leakage buiten de EU gering is. TVT 7 jaar, non-ets bedrijven: Een terugverdientijd van 7 jaar kan voor alle non-ets bedrijven een effect hebben, maar dit effect zal voor zowel de deelnemers als de niet-deelnemers aan de MJA/MEE afspraken zeer gering zijn. Het verschil tussen 5 en 7 jaar is klein en PSTRNL

14 maakt voor bedrijven in termen van winstgevende CO 2 reductie niet bijzonder veel uit 8. De maatregelen verdienen zich relatief snel terug. De benodigde extra investeringen zouden mogelijk ten koste kunnen gaan van andere investeringen. Ecofys acht het echter niet aannemelijk dat de aanscherping van de terugverdientijd zal leiden tot een verslechterde concurrentiepositie van deelnemers aan de meerjarenafspraken (MJA) (non-ets) t.o.v. bedrijven buiten de EU waar dergelijke eisen niet gelden. Een terugverdientijdeis van 7 jaar zal voor bedrijven niet de doorslag geven om te verhuizen naar buiten de EU. TVT 7 jaar, ETS bedrijven: Voor bedrijven die onder het EU ETS vallen (en niet deelnemen aan de MJA/MEE) geldt dat zij volgens de IPPC richtlijnen zijn vrijgesteld van (nationaal opgelegde) energiebesparingeisen. Geen effect voor deelnemers aan MJA/EE (ETS en non-ets). Geringe verslechtering van het level playing field bij een terugverdientijdeis van 5 of 7 jaar voor niet-deelnemers. Niet van toepassing op industrie-ets. Zie argumenten bij carbon leakage boven staande paragraaf. Gering voor deelnemers aan de MJA/MEE en aanzienlijk voor niet deelnemers MJA/MEE. Deelnemers MJA/MEE hebben nu al een verplichting tot rapportage 9. Nietdeelnemers aan MJA/MEE moeten gaan rapporteren en monitoren. Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO 2, of meer duurzaam) Afwenteling van de kosten en matig positief op innovaties. 8 Blok, K. et al. (1993) The cost-effectiveness of Carbon Dioxide Reduction achieved by energy conservation. Energy Policy. Energy Policy. 21/6 p Bedrijven moeten weliswaar nu al de terugverdientijd van maatregelen aantonen in het kader van de MJA/MEE, maar door het gebrek aan handhaving gebeurd dit momenteel niet. Door sterkere handhaving dient rapportage te worden nageleefd wat zal leiden tot een effectieve en aanzienlijke toename van administratieve lasten. PSTRNL

15 Kosten worden afgewenteld op afnemers van producten en goederen. De mate van afwenteling hangt sterk af van de specifieke sector en in hoeverre er op prijs wordt geconcurreerd. De maatregel is matig positief voor het vermarkten en het tot stand brengen van nieuwe innovaties in energiebesparingsmaatregelen. 2.3 SDE duurzame warmte en groen gas industrie Niet van toepassing. Matige verbetering van het level playing field voor duurzame warmte en groen gas ten opzichte van de EU waar duurzame warmte en groen gas over het algemeen weinig aandacht/stimulering geniet. Omdat het grootste potentieel duurzame warmte in biomassa toepassingen (ketels en WKK) in de industrie en landbouw te vinden is (35 PJ) 10, waarvan een groot deel bestaat uit grotere installaties in de industrie, zal deze maatregel vooral effect hebben op grootschalige installaties in de industrie. Kleinschalige decentrale toepassingen worden al via de SDE gestimuleerd. Gering tot aanzienlijk. Vergelijkbaar met huidige SDE voor bijvoorbeeld duurzame elektriciteit. Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO 2, of meer duurzaam) Gering positief effect op de ontwikkeling van en de marginale kosten voor duurzame warmte en groen gas. 10 Aanvullend potentieel duurzame warmte en groen gas, concept notitie 28 januari 2010 ECN/Ecofys PSTRNL

16 2.4 Decentrale productie (wkk, vooral glastuinbouw) onder ETS brengen (budgetneutraal). Decentrale WKK-eenheden op locaties die niet deelnemen aan emissiehandel gaan onder het systeem vallen. Onbekend. Het is niet bekend of de glastuinbouw sector, waar deze maatregel vooral betrekking op heeft, aan carbon leakage blootgesteld (exposed) is. De Europese Commissie doet hier momenteel onderzoek naar. Ecofys verwacht dat het risico op carbon leakage binnen de EU gering zal zijn omdat meer dan 87 procent van de totale export van Nederland binnen de EU blijft en dus naar landen gaat waar vergelijkbare CO 2 beperkingen (gaan) gelden 11. Verslechtering van het level playing field Zorgt voor een stijging van de marginale kosten van bestaande WKK s en daarmee voor een verslechtering van het level playing field voor bedrijven met decentrale WKK-installaties ten opzichte van vergelijkbare buitenlandse bedrijven waar dit niet het geval is, of waar duurzame opties zijn geïnstalleerd. N.B. Door de voorgestelde verhoging van de energiebelasting zullen meer bedrijven geneigd zijn om WKK s te installeren (omdat hier een energiebelastingvrijstelling voor geldt), wat door het onder brengen van decentrale productie onder het ETS, juist weer wordt ontmoedigd. Het is niet met zekerheid te zeggen of beide maatregelen elkaar opheffen. De CO2 kosten zullen over het algemeen lager zijn dan de extra marginale kosten door energiebelasting. Dit zou kunnen betekenen dat per saldo de glastuinbouwsector door de energiebelasting meer gestimuleerd wordt tot het installeren van WKK s. 11 CO2 emissiehandel in betekenis voor de Nederlandse glastuinbouw. TU Wageningen. Rapport Juni PSTRNL

17 Aanzienlijk. De administratieve lasten voor het bedrijfsleven met betrekking tot het monitoren, rapporteren en verifiëren zijn voor kleine installaties aanzienlijk ten opzichte van grotere installaties. Dit is één van de belangrijkste redenen waarom deze installaties momenteel niet onder ETS vallen. Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO 2, of meer duurzaam) Zorgt voor een stijging van de marginale kosten van bestaande WKK s. Extra kosten worden afgewenteld op verbruikers van stroom of warmte of afnemers van producten uit bijvoorbeeld de glastuinbouw (consumenten of voedselverwerkende industrie). PSTRNL

18 3 Industrie ETS 3.1 Generieke verhoging energiebelasting incl. terugsluis via directe belastingen. Zie paragraaf Herinvoeren terugverdientijd eis WM Zie paragraaf SDE duurzame warmte en groen gas industrie Zie paragraaf Energy efficiency normen in milieuvergunning opnemen Zie paragraaf Grootschalige WKK opnemen in EIA (budgetneutraal). WKK installaties met een vermogen groter dan 150 MWe komen op dit moment niet in aanmerking voor energie-investeringsaftrek (EIA). Kleinere WKK-installaties al wel. Carbon leakage effecten (geen, gering, aanzienlijk, of positief effect) Niet van toepassing. Zeer geringe verbetering van het level playing field voor grootschalige WKK in Nederland ten opzichte van andere EU lidstaten. PSTRNL

19 Zeer gering. SEO Economisch onderzoek heeft geconcludeerd dat de huidige administratieve lasten voor ondernemers (voor aanvraag van de EIA) relatief laag zijn 12. Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO 2, of meer duurzaam) De maatregel is budgetneutraal en zal naar onze verwachting weinig nieuwe investeringen teweeg brengen. De invloed op de andere sectoren is daarmee klein. In geval van nieuwe investeringen zal het vooral gaan om de vervanging van bestaande en oude installaties. 3.6 Tender voor energiebesparing: Subsidietender voor de industrie en raffinaderijen, gericht op 50 PJ extra energiebesparing in De subsidietender stimuleert energiebesparing, investeringen in WKK en restwarmtebenutting. De maatregel heeft effect op de energiebesparing in de industrie en raffinaderijen. Naast extra besparingen op finaal verbruik kunnen ook investeringen in WKK en restwarmtebenutting mee gestimuleerd worden. Naast potentieel voor stroomproducerende WKK is er ook potentieel voor WKK met directe warmtebenutting. Maatregel geldt alleen voor industrie-ets en heeft een (gering) positief effect op deze sectoren. Bedrijven zullen eerder geneigd zijn om in Nederland te blijven. Het level playing field wordt beter voor de Nederlandse industrie en raffinaderijen die in aanmerking komen voor de subsidie, afhankelijk van de criteria van de tender en de hoeveelheid geld dat wordt doorgesluisd. Aan de andere kant verslechtert de positie van partijen die niet in aanmerking komen voor de tender. 12 Brief aan de Tweede Kamer van minister Van der Hoeven en staatssecretaris De Jager, 14 januari PSTRNL

20 N.B. Wanneer de tender wordt toegepast onder de ETS, dan verstoort dit de werking van het ETS (met uitzondering van restwarmte dat is vrijgesteld) wat zal leiden tot een lagere CO 2 prijs. Het ETS zorgt voor een level playing field tussen de ETS industrie in Europa. Wanneer het ETS verstoord wordt, verstoord dit ook het level playing field. Aanzienlijk voor de aanvraag van subsidie. Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO 2, of meer duurzaam De maatregel heeft een positief effect op energiebesparinggerelateerde sectoren, op de producenten en leveranciers van efficiëntere installaties voor bijvoorbeeld WKK en restwarmtebenutting. PSTRNL

21 4 Industrie non-ets 4.1 Generieke verhoging energiebelasting conform voorstel EZ/FIN/VROM Zie paragraaf Terugverdientijd eis WM ophogen naar 7 jaar, en handhaven Zie paragraaf SDE duurzame warmte en groen gas industrie Zie paragraaf Tender voor energiebesparing Zie paragraaf 3.6 PSTRNL

22 5 Elektriciteitssector 5.1 Wettelijk verankerde meerjaren raming SDE Wettelijk verankerde meerjarenraming: wettelijk vastleggen hoeveel geld jaarlijks beschikbaar is voor de SDE. Leidt niet tot meer potentieel, maar draagt bij aan de realisatie van het potentieel. Niet van toepassing. Geringe verbetering van het level playing field voor duurzame elektriciteit in Nederland ten opzichte van omringende landen zoals Duitsland waar een stabieler beleid en meer budgetzekerheid is. Effect is te verwaarlozen omdat andere factoren ook meespelen, zo niet belangrijker zijn (budgetplafonds, feed-in tarief vs premie etc.). Mogelijk gering positief effect op administratieve lasten in de markt door het mogelijk maken van een betere inschatting van de kansen op subsidie in de tijd. Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO 2, of meer duurzaam) Niet van toepassing. Geen invloed op andere sectoren, behalve door groter aandeel duurzame energie. 5.2 Sommige opties eenmalige investeringssubsidie in plaats van SDE Alleen voor kleinschalige zon-pv. Dus ipv een terugleververgoeding een eenmalige investeringssubsidie voor een x % van de kosten per paneel. Het zal om niet meer dan ongeveer huishoudens per jaar gaan. Levert een bezuiniging op de SDE op van een nog onbekende omvang. De hoogte van de besparing wordt nog door ECN doorgerekend. PSTRNL

23 Niet van toepassing. Niet van toepassing. De administratieve lasten voor huishoudens worden verlaagd door een afname aan complexiteit ten opzichte van de huidige SDE. De lasten met betrekking tot het terugleveren van stroom aan het net (en de inherente complexiteit) blijven gelijk. Dit laatste vormt momenteel een aanzienlijke administratieve last voor deze groep. Effecten van de maatregel op andere sectoren (energiebesparing, CO 2, of meer duurzaam) Niet van toepassing. Geen invloed op andere sectoren, behalve door groter aandeel duurzame energie. 5.3 Differentiatie SDE voor wind op land De hoogte van de SDE subsidie wordt gedifferentieerd op basis van de plek waar de windmolen gebouwd wordt. In windrijke gebieden is de subsidie lager dan in minder wind rijke gebieden. Niet van toepassing. Rentabiliteit van verschillende locaties wordt naar een vergelijkbaar niveau gebracht, daar waar minder windrijke gebieden momenteel niet of nauwelijks interessant zijn voor projectontwikkelaars. Verbetert mogelijk het level playing field in zeer geringe mate ten opzichte van het buitenland. PSTRNL