Zuid-West 380kV verbinding Roosendaal - Tilburg. Verkenning naar alternatieve tracés

Transcriptie

1 Zuid-West 380kV verbinding Roosendaal - Tilburg Verkenning naar alternatieve tracés WB de Ruimte en Laborelec 18 maart 2015

2 Zuid-West 380kV verbinding Roosendaal- Tilburg Verkenning naar alternatieve tracés Auteur : Wim Korf, Hans van Engelenburg en Jochem Dijkshoorn Datum : 18 maart 2015 Kenmerk : WBR Opdrachtgever : Regio West-Brabant Versie : 0.4 Opsteller: Datum goedkeuring: Handtekening: Wim Korf en Jochem Dijkshoorn Kwaliteitscontroller: Datum goedkeuring: Handtekening: Hans van Engelenburg Opdrachtgever: Datum ontvangst: Handtekening: Regio West-Brabant Paul Vermeulen WB de Ruimte en Laborelec 18 maart 2015 ii

3 Bestuurlijk advies [Zelfstandig leesbaar] Op dinsdag 3 februari 2015 heeft een afvaardiging van de bestuurders uit de regio met de minister van Economische Zaken gesproken over het voorgenomen besluit met betrekking tot een tracéwijziging van de nieuwe hoogspanningsverbinding Zuid-West 380 kv tussen Roosendaal en Tilburg. Tijdens dit gesprek is kenbaar gemaakt dat er op basis van deze besluitvorming en de ontvangen informatie, zowel qua proces als qua inhoud, onvoldoende draagvlak is voor het voorgenomen besluit. De minister van Economische Zaken heeft de regio en bewoners(groepen) de mogelijkheid gegeven om op basis van de door het ministerie geformuleerde uitgangspunten andere tracés (op hoofdlijnen) in te brengen. Vervolgens besluit de minister van Economische Zaken welke ingediende tracé(s) ook nog worden meegenomen in de procedure voor de Milieueffectrapportage (MER). Tracé A17-EZ-A59-Noord en optimalisatie van het voorgenomen zuidelijk tracé De afgelopen weken hebben de betrokken gemeenten in Midden- en West-Brabant, de provincie Noord-Brabant en de Regio West-Brabant in een uiterst kort tijdbestek een intensief proces doorlopen om te komen tot een tracé dat zo goed mogelijk recht doet aan de verschillende belangen en dat nog niet in het huidige MER is opgenomen. De regio ziet graag dat het volgende tracé wordt meegenomen in het MER: een combinatie van de bundeling met A17, EZ tracé (zuidelijk tracé met optimalisaties), bundeling met A59 en vervolgens aansluiting ten zuiden en westen van de bestaande 380 k V - verbinding. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de gemeenten Loon op Zand, Dongen en Drimmelen op voorhand niet kunnen instemmen met ( bemerring van) dit tracé A17-EZ- A59-Noord. Naast bovenstaand nieuw tracé bestaat ook een nadrukkelijke voorkeur om in het kader van een zorgvuldige afweging een optimalisatie van het zuidelijk tracé. De voorliggende rapportage Zuid-West 380 kv verbinding Roosendaal - Tilburg, Verkenning naar alternatieve tracés (WB de Ruimte en Laborelec, 16 maart 2015) vormt de onderbouwing (zie ook onderstaand schema). iii

4 A17-EZ-A59- Noord EZ tracé Optimalisatie Halderberge (tov EZ) Optimalisatie windmolens (tov EZ) Optimalisatie Oosterhout (tov EZ) Optimalisatie Dongen (tov EZ) Optimalisatie Tilburg (tov EZ) Natuur (Aantal km doorsnijding EHS) +/- 2, 9 km +/- 17,3 km +/- 16,7 km +/- 16, 9 km +/- 17,3 km +/- 17, 3km +/-17,3 km Landschap / combinerenbundelen (nieuwe doorsnijding) 22 km Bundeling met A59 en bestaand 380 kv 47 km Geen bundeling - 4,1 km + 0,1 km - 5,5 km nieuwe doorsnijding +4,5 km bundeling met bestaand 380 kv Gevoelige bestemmingen Afstand tot woonkernen Technische complexiteit en kosten Bundelen Buisleidingen (Oosterhout) Nieuw tracé Bundeling Bundeling iv

5 Alternatieve tracés A17-EZ-A59-Noord tracé

6 Al Optimalisaties EZ tracé vi

7 Inhoudsopgave Bestuurlijk advies iii 1 Inleiding Aanleiding Opdracht Aanpak Verdeling verantwoordelijkheden 2 Deel 1: De brede verkenning 2 De plaats van deze verkenning in de planologische procedure 3 3 Scope en uitgangspunten Scope en studiegebied Uitgangspunten Traceringsprincipes 5 4 Technische uitgangspunten Algemeen Nadere technische uitgangspunten Buisleidingenstraten kv en 150 kv verbindingen 12 5 Onderzochte tracés Methodiek Mogelijkheden tracés A17- EZ A59-Noord tracé Amertracé Optimalisaties op het EZ-tracé 18 6 Afweging Afwegingscriteria Relatie tot de methodiek in het MER EZ tracé Amertracé A17 EZ A59-Noord tracé EZ tracé met optimalisaties 34

8 6.7 Matrix 43 Deel 2: Bestuurlijke selectie en advies 7 Selectie van te be-mer-ren alternatieven/varianten 44 8 Conclusie 47 Bijlage 1 Traceringsprincipes 48 Bijlage 2 Briefwisseling EZ 50 Bijlage 3 Beschrijving Rijkscoördinatieregeling 55 Bijlage 4 Te onderzoeken aspecten in de MER 56 viii

9 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Concept-MER: Nut en Noodzaak De vraag naar elektriciteit in Nederland neemt de komende jaren toe. Door de liberalisering van de energiemarkt vindt het energietransport bovendien plaats over langere afstanden, waardoor de vraag naar transportcapaciteit is toegenomen. Tenslotte zijn er vergevorderde plannen voor een windpark voor de Zeeuwse kust. Het huidige net in de regio Zuidwest zit echter aan haar maximum transportcapaciteit. Hierdoor voldoet TenneT niet aan de eisen die gesteld zijn in de Elektricit eitswet Dit geeft risico s bij het transport van elektriciteit op momenten van onderhoud. Zonder de nieuwe Zuidwest 380 kv hoogspanningsverbinding kunnen problemen met de elektriciteitsvoorziening in Nederland ontstaan. Zonder nieuwe verbinding is er bovendien geen transportcapaciteit beschikbaar om in de toekomst de stroom van nieuwe productie af te voeren. Daarom is uitbreiding van het hoogspanningsnet nodig. Na aanvankelijke overeenstemming over het voorkeurstracé, het Noordelijke tracé, heeft de minister van EZ kenbaar gemaakt dat dit tracé, door nieuwe net-technische normen, technisch niet meer inpasbaar was. Hij wees alsnog het zgn. Zuidelijke tracé aan als VKA. Bij brief van 26 januari 2015 en later in een overleg met de minister van EZ tekende de gezamenlijke gemeentes in Midden- en West Brabant bezwaar aan tegen deze handelswijze en keuze. In datzelfde overleg gaf de minister vervolgens ruimte aan de regionale overheden om met eigen alternatieven te komen. De minister zal deze vervolgens (extern laten) toetsen op de vraag of ze qua belangen en effecten meerwaarde bieden ten opzichte van de alternatieven uit het MER 1.2 Opdracht De samenwerkende overheden hebben WB de Ruimte gevraagd om een verkenning te doen naar alternatieve tracés in het gebied tussen Roosendaal en Tilburg, inclusief een quick scan van de effecten van de tracés. Deze tracés moeten niet alleen technisch haalbaar zijn, ze moeten ook zoveel mogelijk bestuurlijk geaccepteerd zijn. Pagina 1

10 1.3 Aanpak De hiervoor geformuleerde opdracht heeft geleid tot een aanpak waarbij bestuurders en ambtenaren gezamenlijk met WB de Ruimte het totale gebied gedetailleerd hebben onderzocht al zoekend naar aanvaardbare routes voor de 380 kv verbinding, uiteraard onder de voorwaarden die EZ stelt aan deze verbindingen (zie bijlage 1) De volgende stappen zijn doorlopen - Bespreking van de aanpak in het regio overleg op 3 februari 2015; - Gezamenlijk vaststellen van de te hanteren criteria in het bestuurlijk overleg van 19 februari 2015; - Locatiebezoek van de mogelijke tracés op 19 februari 2015; - Overleg met de betrokken ambtenaren en wethouders over de aandachtspunten in de deelgebieden. Deze overleggen zijn opgesplitst per deelgebied: o Deelgebied West, daarin vertegenwoordigd de gemeente Halderberge, Moerdijk en Etten-Leur; o Deelgebied Midden daarin vertegenwoordigd de gemeente Geertruidenberg, Oosterhout, Drimmelen en Breda; o Deelgebied Oost daarin vertegenwoordigd de gemeente Dongen, Loon op Zand en Tilburg; - Bijwonen van de presentaties van de actiecomités; - Bespreking van de eerste bevindingen op 9 maart 2015; - Bespreking resultaten inclusief advies op 11 maart 2015; - Opleveren concept rapport 16 maart NB. De concept-mer is op 12 maart jl. gepubliceerd. Eerst toen was het mogelijk om de reeds ontwikkelde tracés te toetsen aan het MER en om zoveel mogelijk consistentie aan te brengen in methodiek, gebruikte definities, etc. Niettemin kunnen er verschillen zijn. Deze kunnen in een bepleite aanvulling op het MER worden weggenomen. 1.4 Verdeling verantwoordelijkheden In deel 1 van dit rapport is een groot aantal varianten voor deelgebieden geïdentificeerd, beschreven en op effecten getoetst. In deel 2 is door bestuurders een selectie gemaakt van die varianten die naar de mening van de bestuurders specifieke belangen dienen. Voor dit deel heeft WB de Ruimte gefaciliteerd maar de keuzes komen geheel voor rekening van de bestuurders. Pagina 2

11 Deel 1: De brede verkenning 2 De plaats van deze verkenning in de planologische procedure In bijlage 4 is een zeer korte samenvatting opgenomen van de Rijkscoördinatieregeling. Daaruit blijkt dat de MER pas een formele status krijgt wanneer er een ontwerprijksinpassingsplan ligt dat is gebaseerd op het gekozen voorkeursalternatief. Vanwege het feit dat het aanvankelijke door de minister bepaalde Voorkeursalternatief, nl het Noordelijke tracé, later alsnog technisch is afgekeurd, is een aanpassing van het MER toch al opportuun. Immers de technische uitgangspunten wijzigden! De gepubliceerde Concept MER kent in deelgebied 4 (van Roozendaal naar Tilburg) na aanpassing van de technische uitgangspunten feitelijk slechts twee alternatieve tracés: het noordelijke c150b tracé en het zuidelijk c150n tracé. De voorliggende analyse zoomt vrij gedetailleerd in op het gebied en brengt aan het licht dat er binnen deelgebied 4 een beduidend aantal varianten voor kleinere deelgebieden leiden tot verschillende ketens van varianten die genuanceerder omgaan met effecten op natuur, milieu en leefbaarheid. Deze varianten zijn zo onderscheidend voor de hoofdtracékeuze, dat ze niet kunnen worden afgedaan als optimalisaties van een gekozen VKA. Ze bepalen mede de keuze van het VKA! Een aanvulling op het MER is daarom zeer opportuun geeft de gelegenheid om de latere afweging t.b.v. de bepaling van het VKA te baseren op een gelijkwaardige uitwerking van alle relevante tracéalternatieven. Geadviseerd wordt om nauwe betrokkenheid bij zowel de aanvullende MER als bij de keuze van het VKA te bepleiten. MER In de concept-mer staat het volgende over redelijkerwijs in beschouwing te nemen alternatieven: In artikel 7.7 Wm van de Wet milieubeheer staat dat in het MER de redelijkerwijs in beschouwing te nemen' alternatieven moeten worden beschreven. Wanneer een alternatief moet worden aangemerkt als redelijkerwijs in beschouwing te nemen' is in de wet zelf niet nader gedefinieerd, maar in de praktijk heeft dit inmiddels wel een vastomlijnde invulling gekregen: Bijdrage aan de besluitvorming. Een MER wordt altijd uitgevoerd ten behoeve van een te nemen besluit. Om een MER te kunnen laten bijdragen aan het maken van Pagina 3

12 keuzes voor het formele besluit is het wenselijk om bij het ontwikkelen van alternatieven rekening te houden met de relevante vraagstukken. In dit geval zijn dat bijvoorbeeld vooral de magneetveldzones en woningen, de landschappelijke doorsnijding en de aanwezige natuurwaarden. Maakbaar, maar ook uitdagend. In principe moeten alternatieven door de initiatiefnemer kunnen worden gerealiseerd; ook wel aangeduid als 'binnen de competentie van de initiatiefnemer vallen'. Dat wil zeggen dat een initiatiefnemer een alternatief ook daadwerkelijk moet kunnen realiseren en daarbij niet afhankelijk is van andere partijen of overheden. Technisch mogelijk en betaalbaar. De alternatieven in een MER moeten technisch te realiseren zijn. In paragraaf 3.7 zijn de technische uitgangspunten beschreven die relevant zijn bij het zoeken naar tracéalternatieven. Overigens speelt uiteraard de betaalbaarheid van een alternatief een rol: onevenredig kostbare alternatieven zijn weinig realistisch en worden om die reden niet onderzocht. Relevant gezien milieugevolgen. Vanuit de doelstellingen van de milieueffectrapportages is het van belang dat een alternatief ook relevant is vanwege de mogelijk (ten opzichte van andere alternatieven) afwijkende milieugevolgen. Als bijvoorbeeld in een plangebied heel veel gevoelige bestemmingen aanwezig zijn, kan het wenselijk zijn alternatieven te ontwikkelen die juist daarmee rekening houden. Een ander alternatief tracé kan als accent bijvoorbeeld het vermijden van landschappelijke waarden of natuurgebieden hebben. Voldoen aan de doelstellingen. Uiteraard moet een alternatief zodanig zijn dat daarmee de doelstellingen van het project kunnen worden gerealiseerd. Ook hiervoor geldt dat de lat niet te hoog moet worden gelegd. Het kan immers zijn dat een oplossingsrichting de doelstelling in belangrijke mate realiseert (maar net niet helemaal) maar met beduidend minder milieugevolgen. In zo n geval kan het wenselijk zijn een dergelijk alternatief toch in het onderzoek te betrekken. Een doelstelling van het project is bijvoorbeeld dat ZW380 een capaciteit heeft van ten minste twee keer 2635 MVA. Voorkomen en mitigeren. In het MER moeten maatregelen worden onderzocht die belangrijke nadelige milieugevolgen kunnen voorkomen, beperken of teniet doen. Dergelijke maatregelen kunnen worden benoemd als mitigerende maatregelen, maar in sommige gevallen worden deze in een apart alternatief verwerkt. (Concept MER Zuidwest 380 kv Verbinding Oost). Pagina 4

13 3 Scope en uitgangspunten 3.1 Scope en studiegebied In deze verkenning is het studiegebied het gebied zoals weergegeven in de Startnotitie lopend vanaf Roosendaal tot aan de aansluiting op de landelijke ring voorzien in Tilburg. Figuur 1. Studiegebied 3.2 Uitgangspunten In deze verkenning worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: De verbinding wordt bovengronds aangelegd; Een mast met daarin 4x 380 kv draadstellen is niet mogelijk; De verbinding bestaat uit masten, lijnen en eventueel een nieuw station voor de koppeling aan de landelijke ring; De verbinding wordt, indien mogelijk, gecombineerd of gebundeld met bestaande hoogspanningslijnen en/of bovenregionale infrastructuur; De aansluiting op de ring vindt plaats in Tilburg, door middel van een nieuw te realiseren 380 kv station. 3.3 Traceringsprincipes In deze verkenning zijn bij de ontwikkeling van alternatieven de volgende principes aangehouden: Technisch haalbaar (knock-out criterium) Zo min mogelijk doorsnijding Natura 2000 gebieden en EHS Pagina 5

14 Combineren en bundelen volgens traceringsprincipes EZ Zo min mogelijk in de buurt van gevoelige bestemmingen Zo veel mogelijk mijden van woongebieden Voor de volledige lijst traceringsprincipes, zoals opgesteld door het ministerie van EZ wordt verwezen naar bijlage 1. Pagina 6

15 4 Technische uitgangspunten 4.1 Algemeen Wat is combineren? Onder combineren wordt verstaan dat 4 draadstellen met telkens 3 geleiders per draadstel worden gemonteerd op één mast. Op deze manier kan men bijvoorbeeld 2 draadstellen van 380kV en 2 draadstellen van 150kV monteren op dezelfde mast. Wat is bundelen? Bundelen houdt in dat het tracé van de hoogspanningslijn structuren van derden volgt, nl. andere hoogspanningsverbindingen, autosnelwegen, et cetera. Dit levert geen extra technische complexiteit op. Bundelen en combineren in het concept MER: Waarom is combineren complex? De bestaande hoogspanningsmasten zijn vakwerkmasten (zie figuur hieronder). Op dit type van masten kunnen slechts 2 draadstellen gemonteerd worden. Op het nieuwe type van mast de Wintrack mast kunnen wel vier draadstellen gemonteerd worden. Pagina 7

16 Dit betekent concreet dat men de oude vakwerkmasten dient af te breken en te vervangen door nieuwe Wintrack masten. Dit alles terwijl de elektrische bevoorradingszekerheid gegarandeerd moet blijven. Figuur 2 Vakwerkmast (2 draadstellen) Figuur 3 Wintrack mast (4 draadstellen) Voor de Wintrackmasten zijn twee mogelijkheden in de concept-mer beschreven: Solomast: Indien er niet gecombineerd wordt met een andere hoogspanningsverbindingen zullen er twee 380kVcircuits in de nieuwe Wintrack -mast komen. Dit is een zogenaamde solomast. De 380kV-geleiders zitten aan de binnenkant van de palen (zie Afbeelding 10 links). De twee circuit 380kV-mast wordt aangeduid als een W2 mast (zie Tabel 4). Combinatiemasten: Wordt er gecombineerd met een bestaande 150kV- of 380kVverbinding, dan komen de geleiders van de nieuwe 380kV-verbinding en de bestaande 150kV- of 380kV-verbinding samen op dezelfde Wintrackmasten: zogenoemde combimasten. Bij een 380/150kV combimast (ook wel aangeduid met W4) zitten de geleiders van de 380kV-verbinding aan de binnenzijde van de palen en de geleiders van de 150kVverbinding aan de buitenzijde (zie Afbeelding 10 rechts). Bij een 380/380kV combimast (ook wel 4 circuits 380kV combimast, aangeduid met W6) zitten zowel aan de binnenkant als aan de buitenkant 380kVgeleiders. Pagina 8

17 4.2 Nadere technische uitgangspunten In de concept-mer (Concept-MER Zuidwest 380 kv Verbinding Oost) zijn de volgende nettechnische uitgangspunten beschreven. Deze verkenning sluit daarbij aan. Het gaat hier om de volgende zes technische uitgangspunten: a) Functionaliteit bestaande hoogspanningsnet blijft behouden. b) Eerst bouwen, dan afbreken. c) Bij voorkeur geen kruisende hoogspanningsverbindingen. d) Afstand tot bestaande te handhaven verbindingen ('valcriterium'). e) 4 x 380kV hoogspanningsverbinding. f) Ondergronds en bovengronds. Ad a) Functionaliteit bestaande hoogspanningsnet blijft behouden In het SEV III zijn de uitgangspunten combineren en bundelen genoemd. Omdat zich in het zoekgebied voor de nieuwe hoogspanningsverbinding bestaande 150kV- en 380kVverbindingen bevinden, is het combineren van de nieuwe 380kV-verbinding met een bestaande 150kV- of 380kV-verbinding in een nieuwe mast in principe de basis voor de alternatieven en varianten omdat hiermee de ruimtelijke consequenties het meest beperkt zijn Uitgangspunt bij het bekijken van een dergelijk alternatief is dat de functionaliteit van de bestaande 150kV en 380kV hoogspanningsnetten als regionaal respectievelijk landelijk netwerk tenminste moet worden gehandhaafd, zowel in de aanleg- als de gebruiksfase. Ad b) Eerst bouwen, dan afbreken Tijdens de bouw van de nieuwe verbinding moeten de bestaande hoogspanningsverbindingen en hoogspanningsstations in gebruik blijven en moet worden voldaan aan de eisen vanuit leveringszekerheid. Bij het toepassen van bijvoorbeeld het combinatieprincipe betekent dat dat eerst de nieuwe verbinding moet worden gebouwd voordat de oude verbinding uit bedrijf kan worden genomen en kan worden afgebroken. De ruimtelijke consequentie hiervan is dat de nieuwe verbinding niet op dezelfde plaats kan worden gebouwd als de bestaande verbinding: vervanging op exact hetzelfde tracé is alleen mogelijk als ingrijpende tijdelijke maatregelen (bijvoorbeeld in de vorm van tijdelijke nood- of hulplijnen) worden genomen. Daarom is een tweede uitgangspunt dat de nieuwe gecombineerde verbinding in principe niet exact op een bestaand tracé wordt gebouwd. De afstand wordt dan voornamelijk bepaald door de afstand die nodig is om in de aanlegfase veilig te kunnen werken naast een in bedrijf zijnde hoogspanningsverbinding. Uitzonderingen: Zwaarwegende ruimtelijke beperkingen en 150kV-verbindingen Van dit tweede uitgangspunt (eerst bouwen, dan afbreken) kan alleen worden afgeweken als er zwaarwegende ruimtelijke beperkingen zijn (bijvoorbeeld in de vorm van een beschermd natuurgebied, zoals de Brabantse Wal), als de netconfiguratie het toelaat en als het gaat om een combinatie van de nieuwe verbinding met een bestaande 150kV - verbinding. Noodzakelijke maatregelen zijn in dat geval tijdelijke noodmasten, een tijdelijke kabel of het gebruik maken van andere hoogspanningsverbindingen (als die aanwezig zijn, voldoende capaciteit hebben en als kan worden voldaan aan de nettechnische randvoorwaarden). Op die manier wordt als het ware een tijdelijke Pagina 9

18 omleidingsroute in het hoogspanningsnet gecreëerd. Bij combinatie met een bestaande 150kV-verbinding is het dus in sommige gevallen mogelijk om tijdelijke maatregelen te nemen waardoor het nieuwe gecombineerde tracé op dezelfde plek geplaatst kan worden. Bij een combinatie met een bestaande 380kV-verbinding zijn dergelijke tijdelijke maatregelen bij langere lengtes praktisch niet mogelijk en/of zeer kostbaar. Dit heeft tot gevolg dat, wanneer in een tracéalternatief gecombineerd wordt met een bestaande 380kV-verbinding, het nieuwe tracé nooit op exact dezelfde plaats teruggeplaatst kan worden op de plek van de bestaande 380kV-verbinding. In dergelijke gevallen ligt het nieuwe gecombineerde tracé dus altijd op enige afstand van het tracé van de bestaande verbinding. Hierbij moet bij enige afstand gedacht worden aan een orde van grootte van enkele tientallen meters, de afstand die nodig is om de nieuwe verbinding veilig te kunnen bouwen en vervolgens de oude verbinding veilig te kunnen afbreken. Ad c) Bij voorkeur geen kruisende hoogspanningsverbindingen Kruisingen van hoogspanningsverbindingen zijn ongewenst vanwege de risico's voor de leveringszekerheid en vanwege de complicaties van kruisingen bij onderhoud. Dit geldt met name voor kruisingen van bestaande 380kV-verbindingen met bestaande verbindingen van het 380kV-net. Het gevolg daarvan is dat, bij toepassing van het SEV III-principe van bundelen, het tracé van de nieuwe verbinding in principe over de gehele lengte aan dezelfde kant van de bestaande verbinding wordt gebouwd. In gevallen dat kruisingen onvermijdelijk zijn moeten speciale voorzieningen worden getroffen om de risico's voor de leveringszekerheid te minimaliseren. Kruisingen leiden daarnaast tot negatieve landschappelijke effecten en zijn relatief duur. Ad d) Afstand tot bestaande te handhaven verbindingen ('valcriterium') In geval dat de nieuwe verbinding naast een bestaande verbinding wordt gebouwd (het bundelingsprincipe uit SEV III) moet een dusdanige afstand tussen de verbindingen worden aangehouden dat als een mast zou omvallen, deze de geleiders van de andere verbinding niet kan raken. Dit wordt aangeduid als het valcriterium18. De minimale afstand tussen de verbindingen wordt daarbij bepaald door de hoogte van de hoogste masten en de maximale uitzwaai van de buitenste geleiders. Bij bouwen naast verbindingen die worden gesloopt kan de afstand kleiner zijn. Maatgevend is dan de afstand die nodig is om veilig te kunnen bouwen naast een verbinding die in gebruik is. Ad e) 4 x 380kV-verbinding Bij de ontwikkeling van de alternatieven kan er gekozen worden voor een 4 x 380kV - verbinding. Er zijn een drietal voorwaarden voor het realiseren van een 4 x 380 kv tracédeel: De belangrijkste voorwaarde is dat een 4 x 380kV-verbinding niet de enige mag zijn die een gebied voedt (de additionele lijn mag ook een 150kV zijn). De complete lijn moet uit bedrijf kunnen, zonder dat gebieden moeten worden afgeschakeld. Deze voorwaarde geldt voor de landelijke ring in het elektriciteitsnetwerk en voor de interconnectoren. Er moet een alternatief uitgewerkt worden zonder 4 -circuit 380kV buismast. De projecten moeten bij de tracé-uitwerking (planvormingsfase) ook een alternatief uitwerken zonder 4-circuit 380kV buismast, zoals de Wintrack. Bijvoorbeeld een nieuwe 2-circuit 380kV buismastverbinding naast de verbinding Pagina 10

19 met de bestaande vakwerkmasten of het gebruik van een combi Wintrack verbinding van 2 x 380kV + 2x 150kV. Zo kunnen uiteindelijk alle consequenties, zoals kosten en risico s afgewogen worden. En kan men beoordelen of de 4 - circuitmast daadwerkelijk prevaleert boven andere alternatieven. Eerst moet ervaring opgedaan worden met een 2-circuit 380kV buismast, zoals de Wintrack. De 4-circuit 380kV Wintrack verbinding mag pas worden gebouwd nadat een 2-circuit 380kV Wintrackverbinding 1 jaar in bedrijf is geweest. Zo kunnen eventuele verbeteringen meegenomen worden bij de doorontwikkeling naar de 4- circuit 380kV-buismastverbinding. Bij de voorbereidingen van nieuwe 380kVprojecten kan onder genoemde voorwaarden de 4-circuit 380kV Wintrack als alternatief in de beschouwingen worden meegenomen. Ad f) Bovengronds In Nederland lopen 380 kv hoogspanningsverbindingen meestal bovengronds via hoogspanningsmasten. Het gaat hier om 380 kv verbindingen als onderdeel van het Nederlandse hoogspanningsnet. Er is een maatschappelijke roep om de nieuwe hoogspanningsverbindingen zoveel mogelijk ondergronds aan te leggen. Er is afgesproken dat er nu voor het eerst 20 kilometer 380 kv verbinding ondergronds wordt aangelegd in de Randstad. Hiervan is 10 kilometer inmiddels aangelegd. In 2017 komt daar 10 kilometer bij. Op dit moment is ervoor gekozen om niet meer dan 20 kilometer ondergronds aan te leggen. 20 kilometer is de lengte waarbij de risico s voor de netstabiliteit en leveringszekerheid nog aanvaardbaar zijn. Dit is gebaseerd op internationale ervaringen met lichtere en kortere ondergrondse 380 kv verbindingen. Voor wat betreft ad c. heeft de minister aan de regio aangeven dat er geen kruisingen dienen plaats te vinden. De invulling van ad e. is inmiddels aangepast. 4.3 Buisleidingenstraten Hoogspanningsverbindingen zijn autosnelwegen van energie. Ze vervoeren grote stromen. Grote stromen betekenen grote magnetische velden. Deze magnetische velden omvatten de buisleidingen in de nabijheid van de hoogspanningsverbindingen, en induceren stromen in deze buisleidingen. Omdat de buisleiding niet rechtstreeks aan de aarde gelegd is, vertalen deze geïnduceerde stromen zich in geïnduceerde spanningen. Deze spanningen kunnen dermate hoog zijn dat zij een veiligheidsrisico opleveren voor personen die werken uitvoeren aan de pijpleiding. Bovendien kunnen zij de integriteit van de pijpleiding aantasten door middel van AC corrosie. De hoogspanningsverbinding heeft hier zelf geen last van. Bijgevolg levert dit geen technische complexiteit op voor de bouw van de hoogspanningsverbinding. De buisleiding heeft hier wel last van maar dit kan technisch opgelost worden door op precies gekozen locaties langsheen de pijpleiding de pijpleiding aan massa te leggen via een AC coupler. De AC coupler zorgt ervoor dat de geïnduceerde AC stroom op de pijpleiding afgevoerd wordt zonder dat de pijpleiding rechtstreeks contact maakt met de aarde. Pagina 11

20 kv en 150 kv verbindingen Geen enkele 380kV lijn kan geamoveerd worden. Deze lijnen zijn immers verantwoordelijk voor de grote energie-transits van Nederland. Dit is het uitgangspunt bij de te ontwikkelen tracés. De 150 kv lijn tussen de post van Geertruidenberg-Zuid en de post van Breda kan niet geamoveerd worden. Deze lijn voedt namelijk de hele stad van Breda. Er is geen alternatief omdat de kabelverbinding tussen de aftakking Elshoutweg en de post Princenhage niet genoeg capaciteit heeft om de stad Breda te voeden. De 150kV lijn tussen de post van Breda en de aftakking Elshoutweg kan eventueel wel geamoveerd worden. De redundantie wordt hierdoor wel verminderd. Indien er zich een incident voordoet op de 150kV lijn tussen de post van Roosendaal en de aftakking Elshoutweg, kan het net niet herschakeld worden om de onderbroken gemeenten te voeden vanuit de post van Breda. Het net wordt dus fragieler. De 150kV lijn tussen de post van St-Tuidenberg-Zuid, Oost-eind, en Tilburg-Zuid kan geamoveerd worden. De capaciteit kan overgenomen worden door de nieuwe 380kV Zuid-West. De 150kV lijn tussen de post van Roosendaal en St-Truidenberg-Zuid kan moeilijk geamoveerd worden aangezien de centrale van Moerdijk aan dit net gekoppeld is. (Momenteel ligt de centrale wel stil, aangezien deze gasgestookt is). Het amoveren van deze lijn is ook nooit ter sprake gekomen aangezien deze parallel loopt met een bestaande 380kV lijn. Pagina 12

21 5 Onderzochte tracés 5.1 Methodiek Om te komen tot alternatieve tracés is het studiegebied opgedeeld in drie deelgebieden. Door middel van intensieve werksessies zijn per deelgebied de aspecten, (on)mogelijkheden en waarden van het gebied besproken. De volgende gemeenten namen deel aan deze werksessies: - Deelgebied 1: Gemeente Halderberge, Gemeente Moerdijk, Gemeente Etten-Leur - Deelgebied 2: Gemeente Geertruidenberg, Gemeente Oosterhout, Gemeente Breda, Gemeente Drimmelen - Deelgebied 3: Gemeente Dongen, Gemeente Loon op Zand, Gemeente Tilburg. Figuur 4: Deelgebieden studiegebied 5.2 Mogelijkheden tracés Op basis van de werksessies met de gemeenten zijn een aantal alternatieve tracés geformuleerd: - Noordelijk tracé / Amertracé - Snelwegentracé (A17 A16 A59) - Bundeling met A17 t/m Zevenbergen, daarna aansluiting met A59 - Bundeling met A17 t/m Standdaarbuiten, daarna aansluiting met A59 - Bundeling met A17 tot Standdaarbuiten, daarna aansluiting met A59 - Optimalisaties op het EZ tracé Pagina 13

22 - Combinatie met 150kV Zuid, waarbij huidige ligging 150kV zo veel als mogelijk wordt gevolgd. Deze tracés zijn op pagina 15 weergegeven. Pagina 14

23 Figuur 5: Mogelijkheden alternatieve tracés Pagina 15

24 5.3 A17- EZ A59-Noord tracé Het A17-EZ-A59-Noord tracé is een tracé dat bundelt met de A17 bij Halderberge. Bij Standdaarbuiten is het zinvol zowel een tracé ten noorden als ten zuiden van deze kern te bemer ren om hier een goede afweging te kunnen maken. Het tracé volgt tot aan de A16 het EZ tracé, waarbij optimalisatie bij de windparken onderzocht moet worden. Vanaf de A16 bundelt het tracé met de A59. Het tracé passeert de Linie van den Hout aan de zuidkant waarna het weer bundelt met de A59. Daarbij loopt het tracé gedeeltelijk parallel met de buisleidingenstraat. Het tracé passeert het bedrijventerrein door zo dicht als mogelijk langs de A59 te lopen. Voorbij Oosterhout bundelt het tracé met de bestaande 380 kv verbinding. Daarbij blijft de nieuwe 380 kv verbinding aan de zuidwest kant van de bestaande 380 kv verbinding. Als mogelijk alternatief op dit tracé is de variant onderzocht waarin het EZ tracé langer wordt gevolgd en vervolgens wordt gecombineerd met de bestaande 150 kv verbinding tussen Geertruidenberg en Breda. Van dit alternatieve tracé zijn ook op hoofdlijnen de effecten weergegeven. 5.4 Amertracé Inleiding Het Amertracé is een optimalisatie op het door EZ onderzochte noordelijk tracé. Uitgangspunt bij dit tracé is dat de nieuw aan te leggen Zuidwest 380 kv verbinding ten zuiden blijft van de bestaande 380 kv verbinding, zodat er geen kruisingen hoeven plaats te vinden met de bestaande 380 kv verbinding. Dit is te bereiken door de bestaande 380 kv verbinding op de locatie van de huidige 150 kv verbinding te realiseren en op de plaats van de huidige 380 kv verbinding de nieuwe 380 kv verbinding aan te leggen. De bestaande 150 kv verbinding kan zowel gecombineerd worden in de bestaande 380 kv verbinding of in de nieuw te realiseren verbinding (zie tekeningen). Het tracé wijkt vanaf Roosendaal af van het voorgenomen EZ tracé. Vanaf Roosendaal bundelt het Amertracé met de A17. Op het punt waar de bestaande 380 kv naast de A17 bundelt, wordt het traject uitgewisseld: de bestaande 380 kv wordt ten westen van de buisleidingenstraat gerealiseerd en de nieuwe 380kV verbinding ten oosten van de buisleidingenstraat en ten westen van de A17. Voor Geertruidenberg buigt het tracé af naar het zuiden. Vanaf dat moment loopt de nieuwe 380 kv verbinding ten westen van de bestaande 380 kv verbinding tot aan Tilburg. Figuur 6: Passage Geertruidenberg Pagina 16

25 Als mogelijk alternatief tracé is een variant onderzocht waarin ter hoogte van Zevenbergschen Hoek de A16 wordt gevolgd en vervolgens de A59 om in het oosten weer aan te sluiten bij het Amertracé. Van dit alternatief tracé zijn op hoofdlijnen de effecten weergegeven Uitwerking van een noordelijk tracé zonder kruisingen In deze verkenning is onderzocht of het mogelijk is een noordelijk tracé te ontwikkelen zonder daarbij de huidige 380 kv verbinding te kruisen. In onderstaande afbeelding is weergegeven hoe dit mogelijk is. Pagina 17

26 5.5 Optimalisaties op het EZ-tracé In de werksessies is naast de ontwikkeling van nieuwe tracés ook onderzocht of er mogelijkheden zijn het EZ tracé te optimaliseren. Er zijn op vijf trajecten optimalisaties mogelijk: 1. Optimalisatie Halderberge 2. Optimalisatie windmolenparken 3. Optimalisatie Oosterhout Zuid 4. Optimalisatie Dongen 5. Optimalisatie Tilburg De effecten van deze deeltracés worden per optimalisatie beschreven. Pagina 18

27 Figuur 7: Alternatieve tracés A17-EZ-A59-Noord tracé Pagina 19

28 Optimalisaties EZ tracé Pagina 20

29 Amertracé Pagina 21

30 6 Afweging 6.1 Afwegingscriteria Inleiding Bij het ontwikkelen van de alternatieven is gebruik gemaakt van de traceringsprincipes zoals verwoord in Hoofdstuk 1. Op basis van de traceringsprincipes zijn de volgende criteria geformuleerd: - Natuur - Landschap en bundelen of combineren (1) - Gevoelige bestemming - Afstand tot woonkernen - Technische complexiteit en kosten (2) (1) Door de invulling van het criterium Landschap en het criterium Bundelen en combineren zijn beide criteria in deze verkenning samengevoegd. (2) Er is een grote relatie tussen de technische complexiteit en de kosten van een tracé. In deze verkenning zijn beiden in één criterium verwerkt Natuur In het criterium Natuur worden de alternatieve tracés beoordeeld op de doorsnijding van een tracé met Natura 2000 gebieden en EHS (Ecologische Hoofdstructuur).Het gebied kenmerkt zich in het westen bij Bergen op Zoom door de Brabantse wal, verder oostwaarts door het open landschap, de rivier de Mark en aan de oostzijde van Oosterhout en Tilburg door een aantal bosgebieden. Natura 2000 In de regio van Zuidwest 380 kv zijn natura 2000 gebieden aanwezig. Pagina 22

31 Figuur 8 Natura 2000 gebieden Het gaat om de volgende Natura 2000 gebieden: Brabantse Wal Ulvenhoutse Bos Langstraat Loonse en Drunense Duinen & Leemkuilen Regte Heide & Riels Laag In deze verkenning naar alternatieve tracés wordt specifiek gekeken naar mogelijkheden tussen Roosendaal en Tilburg. De beschreven tracés doorsnijden in dit gebied geen Natura 2000 gebieden. Natura 2000 is niet onderscheidend in deze verkenning. Wel zal de 380 kv verbinding bij Roosendaal het Natura 2000 gebied de Brabantse Wal doorkruisen. Dit is echter het geval voor alle tracés. EHS gebieden In de regio zijn meerdere EHS gebieden te vinden (zie figuur 9). Pagina 23

32 Figuur 9: Overzichtskaart EHS-gebieden inclusief prioritering Het gaat onder andere om de volgende gebieden: 1. Gastels Laag (grondwatergebonden systeem) 2. Kelsdonk (cultuurhistorisch, percelering) 3. Haagse Beemden (grondwatergebonden systeem) 4. Groene Schakel (recreatief) 5. Liesbos (recreatief, cultuurhistorische parel, grondwatergebonden systeem) 6. Weimeren (weidevogelgebied) 7. Rooskensdonk (weidevogelgebied, ganzenopvangterrein) 8. Bergboezem (recreatief) 9. Haagse Beemdenbos (recreatief) 10. Spinolaschans (recreatief) 11. Vuchtpolder (weidevogelgebied) 12. Boswachterij Dorst (recreatief) 13. Zonzeel (weidevogelgebied, ganzenopvangterrein) 14. Binnenpolder van Terheijden / Linies (grondwatergebonden systeem, linies cultuurhistorische waarde). De functies en waarde van de verschillende gebieden zoals hierboven aangegeven zijn door het Staatsbosbeheer gegeven. Het Staatsbosbeheer Halderberge - Tilburg heeft ook een kwalificering aan de kaart gegeven: - Rood: geen medewerking indien tracé het gebied doorkruist - Rood geblokt: medewerking onder strikte voorwaarden Pagina 24

33 - Turquoise: zo weinig mogelijk doorsnijdingen Met bovenstaande kwalificering kan aangegeven worden welke gebieden een tracé doorkruist en hoeveel meter. Ten aanzien van de aansluiting met Noord Tilburg is EHS niet onderscheidend. Bij Noord Tilburg doorkruisen alle tracés hetzelfde EHS gebied met dezelfde lengte. Figuur 10: EHS gebied Noord Tilburg Landschap Voor het criterium landschap zijn voor deze verkenning de bepalende elementen: - Zorgt het tracé voor nieuwe doorsnijding of - Combineert het tracé met bestaande hoogspanningsverbindingen of - Bundelt het tracé met bestaande hoogspanningsverbindingen of - Bundelt het tracé met overige infrastructuur (zoals snelwegen). Om dit criterium te objectiveren wordt het aantal kilometers dat een tracé combineert, bundelt of zorgt voor nieuwe doorsnijding gemeten. Dit geeft op hoofdlijnen (maar beperkt!) weer wat het effect van het tracé is op landschap. Deze invulling van het criterium landschap betekent dat het gelijk is aan het criterium combineren en bundelen. Met bovenstaande wordt verondersteld dat als een tracé combineert of bundelt met een hoogspanningsverbinding of andere infrastructuur de verstoring op het landschap beperkt is ten opzichte van een nieuwe doorsnijding. Pagina 25

34 Wel moet daarbij opgemerkt worden dat bij bundelen met andere hoogspanningsverbindingen het tracé en de doorsnijding verbreed wordt ten opzichte van de huidige situatie. Daarnaast moet opgemerkt worden dat bij bundeling met een snelweg er geen nieuwe doorsnijding is, maar het effect van een snelweg op het landschap en een snelweg + hoogspanningsverbinding op het landschap toch anders zijn. Ook bij dit criterium wordt gemeten vanaf Roosendaal tot aan Tilburg Gevoelige bestemmingen Bij het criterium gevoelige bestemmingen is onderzocht hoeveel gevoelige bestemmingen het nieuwe tracé. Hierbij is een magneetveldzone aangehouden van in totaal 160 meter (80 meter aan weerszijde van het hart van de lijn). Deze maat is van toepassing bij een wintrack mast waarbij een 380 kv verbinding en een 150 kv verbinding zijn gecombineerd. Dit is bij de onderzochte tracés het geval. Ten aanzien van de definitieve van gevoelige bestemmingen wordt aangesloten bij de concept-mer: Het voorzorgsprincipe met betrekking tot de magneetveldzone en gevoelige bestemmingen wordt in acht genomen bij het uitwerken van de tracéalternatieven voor ZW380. Bij de tracering wordt geprobeerd zoveel mogelijk te voorkomen dat er nieuwe situaties ontstaan met gevoelige bestemmingen binnen de magneetveldzone. Wat zijn gevoelige bestemmingen? WEL: Woningen, scholen, crèches en kinderopvangplaatsen met de daarbij behorende tuinen/erven met een verblijfsfunctie. NIET12: Sportvelden, speeltuinen, zwembaden, parken, hotels, campings etc Afstand tot woonkernen Om aan het criterium woonkernen invulling te geven is gekeken naar het zoekgebied dat is weergegeven in de startnotitie. Daarin zijn witte vlekken opgenomen als het om woonkernen gaat. Er is gekeken naar de minimale afstanden van het tracé tot de woonkern (zoals opgenomen in de startnotitie) Technische complexiteit Voor wat betreft de technische complexiteit wordt gekeken naar de volgende aspecten: - Bouwfasering - Combineren met 150 kv - Passage buisleidingen Pagina 26

35 6.2 Relatie tot de methodiek in het MER De bovenstaande criteria vormen een beperkt onderdeel van het MER. Het MER kent een uitgebreider en gedetailleerder effectbeschrijving. In bijlage 3 zijn de criteria opgenomen die voor wat betreft de Zuidwest 380 kv Verbinding worden gehanteerd. 6.3 EZ tracé Natuur Het EZ tracé is een tracé dat EHS gebieden doorkruist. Het EZ tracé doorkruist EHS gebieden met de door Staatsbosbeheer alle drie de gegeven kwalificaties. Om het effect op EHS zo objectief mogelijk weer te geven is gekeken naar het aantal kilometers nieuwe doorkruising. Kwalificatie Gebieden Afstand Rood 6,8 km (gebied 6 t/m 10) + 1,6 km (gebied 12) 13,6 km Rood geblokt 0,6 km (gebied 1) + 0,6 km (gebied 3) 1,2 km Turquoise 0,5 km + 2,0 km 2,5 km Totaal (circa) 17,3 km Landschap Het EZ tracé in cijfers Combinatietracé: 47 km (combineren met 150 kv Zuid) Bundelen met hoogspanningsverbinding: - Bundelen met snelweg: - Nieuwe doorsnijding: 47 km Gevoelige bestemmingen Het aantal gevoelige bestemmingen onder de nieuwe 380 kv verbinding worden op de projectsite op circa 14 geraamd. In de MER rapportage is uitgegaan van 20 gevoelige bestemmingen Afstand tot woonkernen Minimale afstand tot woonkernen: - Oudenbosch: 430 meter - Standdaarbuiten: 650 meter - Breda noordwest: 430 meter Pagina 27

36 - Oosterhout: 100 meter Technische complexiteit Aangezien dit tracé het principe van bundelen niet toepast, is dit het gemakkelijkst uitvoerbare tracé. Bij dit tracé dienen geen bestaande hoogspanningsmast afgebroken te worden en te vervangen door nieuwe Wintrack masten. Ook blijft de bevoorradingszekerheid te allen tijde gegarandeerd. 6.4 Amertracé Natuur Het Amertracé is het tracé waarbij de huidige 150 kv verbinding en 380 kv verbinding worden gecombineerd en op de bestaande 380 kv tracé de nieuwe Zuidwest 380 kv verbinding wordt gerealiseerd. Kort gezegd houdt dit in dat tot Geertruidenberg er geen nieuwe doorsnijding met EHS in vergelijking met de huidige situatie plaatsvindt. Vanaf Geertruidenberg zal het nieuwe 380 Tracé gebundeld worden met de bestaande 380 kv verbinding (ring). In dit gebied zijn met uitzondering van Noord Tilburg geen EHS gebieden. Het Amertracé doorkruist, net als in de huidige situatie, een aantal kleine stroken van EHS gebieden. Dit zijn gebieden waaraan Staatsbosbeheer de kwalificatie zo weinig mogelijk doorsnijdingen heeft gegeven. Dit is de lichtste kwalificatie. Het Amertracé doorsnijdt niet het EHS gebied Zonzeel (nr. 13). Kwalificatie Gebieden Afstand Rood - - Rood geblokt - - Turquoise 0,1 km + 0,1 km 0,2 km Totaal (circa) 0,2 km Concluderend kan gesteld worden dat het Amertracé in vergelijking met de andere tracés het minste effect heeft op de Natura 2000 en EHS gebieden Landschap Het Amertracé in cijfers Combinatietracé: 32 km Bundelen met hoogspanningsverbinding: 19 km Bundelen met snelweg: - Nieuwe doorsnijding: 2 km (passage Noordergat) Gevoelige bestemmingen Het aantal gevoelige bestemmingen is circa meer dan 50. Pagina 28

37 Het hogere aantal gevoelige bestemmingen ten opzichte van het EZ tracé wordt veroorzaakt aan de oostkant van het studiegebied. Tussen Geertruidenberg en Tilburg komen er circa 22 nieuwe gevoelige bestemmingen bij. Daarnaast zijn er clusters van gevoelige bestemmingen bij de Oudendijk en de Blauwe Sluis. Bij dit tracé moet opgemerkt worden dat voor het gedeelte tussen Roosendaal en Geertruidenberg de gevoelige bestemmingen voor een aanzienlijk deel al bestaan de gevoelige bestemmingen zijn. Deze gevoelige bestemmingen liggen op dit moment in de magneetveldzone van of de bestaande 380 kv verbinding of de bestaande 150 kv verbinding. Figuur 11: Gevoelige bestemmingen Blauwe Sluis Figuur 12: Gevoelige bestemmingen nabij knooppunt Noordhoek Pagina 29

38 6.4.4 Afstand tot woonkernen Minimale afstanden: - Standdaarbuiten: 370 meter (bestaand) - Noordhoek: 350 meter (bestaand) - Zevenbergen: 900 meter (bestaand) * Vooralsnog blijft bij dit tracé de bestaande 150 kv in Breda gehandhaafd. De 150 kv verbinding loopt door het woongebied Haagse Beemden (0 meter) Technische complexiteit Bij dit tracé wordt ter hoogte van Halderberge gecombineerd met de bestaande 150kV hoogspanningsverbinding tussen Roosendaal en Geertruidenberg-Zuid. Combineren is zoals hierboven vermeld technisch complex. Deze 150kV verbinding kruist de 380kV verbinding tussen Borssele en Geertruidenberg ter hoogte van de Pietseweg en de Leidingenstraat Noord. Het is niet wenselijk dat de nieuwe 380kV verbinding Zuid-West de 380kV verbinding tussen Borssele en Geertruidenberg kruist. Een incident op deze kruising zou immers kunnen leiden tot een nationale black-out met internationale gevolgen. Om deze kruising te vermijden dient de bestaande 380kV verbinding tussen Borssele en Geertruidenberg en de 150kV verbinding tussen Roosendaal en Geertruidenberg -Zuid gecombineerd te worden (zie paragraaf 6.1). Dit kan enkel via een technisch complexe procedure omdat op geen enkel moment noch de volledige 150kV verbinding, noch de 380kV verbinding volledig buiten dienst genomen mogen worden. De 150kV verbinding is immers aangesloten op de elektriciteitscentrale van Moerdijk. De 380kV verbinding is aangesloten op de nucleaire centrale van Borssele. Pas wanneer de bestaande 380kV verbinding en de 150kV verbinding gecombineerd zijn, kan de bouw van de 380kV Zuid-West verbinding van start gaan. De voorbereidende werken zijn technisch zeer complex maar uitvoerbaar Een mogelijk alternatief Amertracé Een alternatief op het Amertracé is het zogenaamde snelwegentracé. Dit tracé is vanaf Roosendaal tot aan Zevenbergschen Hoek en vanaf Geertruidenberg Zuid tot aan Tilburg gelijk aan het Amertracé. In het tussenliggende gebied volgt dit tracé de A16 en vervolgens de A59. Daarmee is dit gedeelte van het tracé gelijk aan het A17-EZ-A59 Noord tracé. Pagina 30

39 Effecten van het snelwegentracé Natuur Dit tracé doorsnijdt het EHS gebied Binnenpolder van Terheijden. Kwalificatie Gebieden Afstand Rood - - Rood geblokt 1,7 km (gebied 14) + 0,1 km (gebied 14) 1,8 km Turquoise 0,1 km + 0,1 km + 0,1 km (Wilhelminakanaal) 0,3 km Totaal (circa) 2,1 km Landschap Combinatietracé: 20 km Bundelen met hoogspanningsverbinding: 17 km Bundelen met snelweg: 16,5 km Nieuwe doorsnijding: Gevoelige bestemmingen Voor dit tracé is dit criterium minder gedetailleerd onderzocht. Wel bevat dit tracé grote delen van wel onderzochte tracés. Daarom kan wel een goede inschatting gemaakt worden van het totaal aantal gevoelige bestemmingen. Voor wat betreft oostkant wordt verwezen naar paragraaf van het A17-EZ-A59-Noord tracé. Daarnaast zijn er langs de A16 circa 5-7 gevoelige bestemmingen. Met de gevoelige bestemmingen aan de westkant is de inschatting van het totaal aantal gevoelige bestemmingen op circa Afstand tot woonkernen Minimale afstanden: - Standdaarbuiten: 370 meter (bestaand) - Noordhoek: 350 meter (bestaand) - Zevenbergschen Hoek 280 meter - Terheijden: 480 meter - Made: 260 meter - De Moer: 300 meter (naast bestaand tracé) Pagina 31

40 6.5 A17 EZ A59-Noord tracé Natuur A17-EZ-A59-Noord tracé Het A17-EZ-A59 tracé is een nieuw tracé dat EHS gebieden doorkruist. Door het bundelen met de A59 vermijdt dit tracé de EHS gebieden 6 t/m 10. Daarvoor in de plaats doorkruist dit tracé onder andere de Binnenpolder van Terheijden inclusief Eendenkooi en de Linies. Kwalificatie Gebieden Afstand Rood - - Rood geblokt 0,6 km (gebied 1) + 1,7 km (gebied 14) + 0,1 km 2,4 km (gebied 14) Turquoise 0,2 km + 0,2 km + 0,1 km (Wilhelminakanaal) 0,5 km Totaal (circa) 2,9 km A17-EZ met combinatie 150 kv en bundeling A59 Het tracé waarin het EZ tracé wordt gevolg en vervolgens wordt gecombineerd met de 150 kv Breda Geertruidenberg en gebundeld met de A59. Dit tracé vermijdt het EHS gebied ten zuiden van Oosterhout, vermijdt het EHS gebied Binnenpolder van Terheijde (gebied 14) en vermijdt het gebied Boswachterij Dorst (gebied 12). Kwalificatie Gebieden Afstand Rood 6,8 km (gebied 6 t/m 10) 6,8 km Rood geblokt 0,6 km (gebied 1) + 0,6 km (gebied 3) 1,2 km Turquoise 0,5 km + 0,2 km 0,7 km Totaal (circa) 8,7 km Landschap A17-EZ-A59 tracé Combinatietracé: - Bundelen met hoogspanningsverbinding: 17 km Bundelen met snelweg: 9,5 km Nieuwe doorsnijding: 22 km A17-EZ met combinatie 150 kv en bundeling A59 Combinatietracé: 5,5 km Bundelen met hoogspanningsverbinding: 17 km Bundelen met snelweg: 2,5 km Nieuwe doorsnijding: 26,5 km Pagina 32

41 6.5.3 Gevoelige bestemmingen Het aantal gevoelige bestemmingen is circa Het hogere aantal gevoelige bestemmingen ten opzichte van het EZ tracé wordt met name veroorzaakt aan de oostkant van het studiegebied. Tussen Geertruidenberg en Tilburg komen er circa 22 nieuwe gevoelige bestemmingen bij. Bij een westelijke ligging van de nieuwe 380 kv verbinding naast de bestaande 380 kv verbinding (ring) leidt dat met name langs de Moersedreef tot veel nieuwe gevoelige bestemmingen. Bij een oostelijke ligging zijn de nieuwe gevoelige bestemmingen meer beperkt, maar dient er een kruising van twee 380 kv verbindingen plaats te vinden. Bij de optie waarbij gecombineerd wordt met de 150 kv tussen Breda en Geertruidenberg leidt dit tot enkele gevoelige bestemmingen. In deze optimalisatie kan echter de bestaande 150 kv verbinding die door Den Hout loopt worden verwijderd. Hierdoor verdwijnen een aantal bestaande gevoelige bestemmingen. Figuur 13: Gevoelige bestemmingen aan de Moersedreef Pagina 33

42 6.5.4 Afstand tot woonkernen A17-EZ-A59 tracé - Oudenbosch: 430 meter - Standdaarbuiten: 650 meter - Terheijden: 480 meter - Made: 260 meter - De Moer: 300 meter (naast bestaand tracé) A17-EZ met combinatie 150 kv en bundeling A59 - Oudenbosch: 430 meter - Standdaarbuiten: 650 meter - Terheijden: 700 meter - Den Hout: 480 meter - De Moer: 300 meter (naast bestaande tracé) Technische complexiteit Hier wordt ter hoogte van Halderberge gebundeld met de bestaande 150kV hoogspanningsverbinding. Bundelen is zoals hierboven vermeld technisch complex. Ten noorden van Halderberge vervolgt het tracé van de nieuwe 380kV Zuid-West een andere koers als het Amer-tracé, waarbij het technisch complexe huzarenstukje ter hoogte van de Pietseweg vermeden wordt. Nadien wordt deze verbinding gecombineerd met de A59 snelweg en nadien met de 380kV verbinding tussen Geertruidenberg en Eindhoven Oost. Zoals hierboven reeds vermeld, verhoogt het combineren de technische complexiteit niet. 6.6 EZ tracé met optimalisaties Inleiding In deze paragraaf worden de effecten per optimalisatie besproken. Het gaat om de volgende optimalisaties op het EZ tracé: - Optimalisatie Halderberge - Optimalisatie windmolenparken - Optimalisatie Oosterhout Zuid - Optimalisatie Dongen Bij de gepresenteerde kaarten is het EZ tracé aangegeven met een rode lijn en de optimalisatie met een gele lijn. Pagina 34

43 6.6.2 Optimalisatie Halderberge Bij de gemeente Halderberge is geprobeerd het EZ tracé te optimaliseren zodat de nieuwe 380 kv verbinding op grotere afstand van de woonkern komt te liggen en zo veel als mogelijk bundelt met bestaande infrastructuur ter voorkoming van een nieuwe doorsnijding in het landschap. Figuur 14: Optimalisatie Halderberge In bovenstaande afbeelding is het geoptimaliseerde tracé te zien waarin of het tracé bundelt met de A17 en net ten zuiden van Standdaarbuiten afbuigt of voorbij Standdaarbuiten bundelt met de A17 en daarna afbuigt naar het oosten. Effecten bij afbuiging ten zuiden van Standdaarbuiten Pagina 35

44 - Een bundeling met de A17 betekent geen doorsnijding van EHS gebied Gastels Laag. Dit resulteert in 0,6 km minder doorsnijding EHS gebieden. - Voor wat betreft het criterium Landschap betekent de optimalisatie 5,5 km bundeling en 1,6 km nieuwe doorsnijding (in plaats van 5,7 km nieuwe doorsnijding bij het EZ tracé). - De afstand tot woonkernen (Oudenbosch) wordt met de optimalisatie vergroot tot 1,5 km. Bij het EZ tracé is de afstand tot Oudenbosch 430 meter. - Het aantal gevoelige bestemmingen neemt toe met circa 3 a 5 ten opzichte van het EZ tracé. Effecten bij afbuiging ten noorden van Standdaarbuiten - Voor het criterium Natuur geldt ook voor deze optimalisatie dat het EHS gebied Gastels Laag niet wordt doorsneden. Dit resulteert in 0,6 km minder doorsnijding EHS gebieden. - Deze optimalisatie betekent een 2 km langere bundeling met de A17. - De afstand tot de woonkern tot Oudenbosch is het zelfde als bij de andere optimalisatie. De afstand tot de woonkern Standdaarbuiten wordt daarentegen verkleind tot circa 350 meter. - Ten aanzien van de gevoelige bestemmingen leidt dit tracé tot circa 5 a 10 meer gevoelige bestemmingen. Dit wordt met name veroorzaakt door de passage bij de Oudendijk. Bij een nadere uitwerking van deze optimalisatie zou specifiek naar deze passage gekeken moeten worden of verdere optimalisatie mogelijk is Optimalisatie Windmolens Vanuit de gemeenten is de vraag gekomen te onderzoeken of het EZ tracé (al dan niet gecombineerd met de A59) geoptimaliseerd zou kunnen worden, zodat er geen doorsnijding van de windmolenparken plaatsvindt. In het gebied zijn in totaal 5 windmolenparken van ieder 5 windturbines. Deze windmolens zijn reeds gerealiseerd. Mogelijkheden van noord naar zuid: Een gebogen noordelijk tracé; Het EZ tracé Badkuipvariant Pagina 36

45 Figuur 15: Optimalisatiemogelijkheden windmolenpark Criteria De criteria die zijn meegenomen: Aantal meter doorsnijding EHS (natuur) Aantal gevoelige bestemmingen Afstand tot woonkernen. Ten aanzien van het criterium bundelen en of combineren zijn de mogelijke tracés in dit deelgebied niet onderscheidend. Elk geoptimaliseerd tracé inclusief het EZ tracé leidt tot een nieuwe doorsnijding en bundelt niet met overige infrastructuur. Bij de badkuipvariant zou aansluiting gezocht kunnen worden met de locatie van de bestaande 150 kv verbinding. Dit betekent echter een nog langere route die dichter bij de woonkernen komt te liggen. Eventueel zou nog gekeken kunnen worden naar het aantal meters nieuwe doorsnijding. In dat geval zou de badkuipvariant enigszins negatiever zijn vanwege het langere tracé. Ten aanzien van de doorsnijding EHS is gekeken in het gebied lopend vanaf het punt waar de tracés zich splitsen tot aan de A16. N.B.1 De uitwerking van de criteria is niet op het niveau zoals in het MER wordt gehanteerd. In een MER worden de tracés aan een veelvoud van criteria gedetailleerder getoetst. N.B.2 Bij elk van de tracés moet nog specifiek de raakfrequentie en daarmee samenhangend de faalkans van de verbinding doorgerekend worden. Dit kan mogelijk leiden tot aanpassing van het tracé of aanpassing van de turbine(s). Bij de mogelijke alternatieven die hier zijn gepresenteerd om de windmolenparken te passeren is uitgegaan van minimaal de afstand tot de turbines zoals deze bij het EZ tracé zijn toegepast. Pagina 37

46 Effecten Gebogen noordelijk tracé: Natuur: circa 3 km doorsnijding EHS Gevoelige bestemmingen: circa 3 a 5 Afstand tot woonkernen: Uitbreidingsgebied (wonen) Zevenbergen: circa 1 k m Overige effecten: o Kruising met Mark o Loopt voor een gedeelte parallel aan Mark o Passeert bedrijventerrein Zwartenberg op circa meter. EZ tracé Natuur: circa 3,5 km doorsnijding EHS Gevoelige bestemmingen: circa 0 a 1 Afstand tot woonkernen: Uitbreidingsgebied (wonen) Zevenbergen: circa 1,8 km Overige effecten: o Mogelijk conflict met een windmolen in een gepland windmolenpark. Badkuipvariant: Natuur: circa 3,2 km doorsnijding EHS Gevoelige bestemmingen: circa 0 a 1 Afstand tot woonkernen: Etten-Leur: circa 0,6 km. Pagina 38

47 6.6.4 Optimalisatie Oosterhout Zuid Hoewel de gemeente Oosterhout zich heeft uitgesproken tegen het EZ tracé te zijn, is onderzocht of het EZ tracé ter hoogte van Oosterhout geoptimaliseerd zou kunnen worden. Het belangrijkste negatieve effect van het EZ tracé is de zeer korte afstand tot de woonkern van Oosterhout (Oosterheide). Een optimalisatie van het EZ tracé is een zuidelijkere ligging van het tracé. Het belangrijkste gevolg is een grotere afstand tot de woonkern. Een ander effect is mogelijk een toename van gevoelige bestemmingen, gelegen aan de Bredaseweg. Op 160 meter ten zuiden van het EZ tracé is een camping gevestigd (camping Zonneweelde). Figuur 16: Optimalisatie Oosterhout Zuid Pagina 39

48 6.6.5 Optimalisatie Dongen Zuid Bij de gemeente Dongen bestaat de wens om het tracé na het passeren van de Dongenseweg eerder af te buigen naar het oosten richting Tilburg. De effecten van deze optimalisatie zijn in termen van de criteria zeer beperkt. De optimalisatie heeft geen effect op de doorsnijding EHS en Natura 2000, de gevoelige bestemmingen en het landschap. Wel is er door deze optimalisatie meer afstand tot het bedrijventerrein van Dongen. Figuur 17 Optimalisatie Dongen Zuid Pagina 40

49 6.6.6 Optimalisatie Tilburg Bij de gemeente Tilburg bestaat de wens zo veel als mogelijk te bundelen met bestaande hoogspanningsverbindingen of andere infrastructuur. Een mogelijke optimalisatie van het EZ-tracé is om bij de aansluiting met het 380 kv station in Tilburg een gedeelte te bundelen met de bestaande 380 kv Verbinding (zie figuur 18). Effecten - Voor wat betreft het criterium Natuur betekent zowel de optimalisatie als het EZ tracé een doorsnijding van het EHS gebied. De optimalisatie betekent wel een vermindering van 1,2 km doorsnijding van dit gebied (2,8 km versus 4 km van het EZ tracé). - Ten aanzien van het criterium Landschap betekent de bundeling met de bestaande 380 kv verbinding voor dat gedeelte geen nieuwe doorsnijding van het landschap. Het EZ tracé zorgt op dit gedeelte voor 6,5 km nieuwe doorsnijding. De optimalisatie betekent 2,4 km nieuwe doorsnijding en 4,6 km bundeling. - De optimalisatie resulteert in 3 a 5 gevoelige bestemmingen meer dan het EZ tracé. - De optimalisatie heeft geen effect op de afstand tot woonkernen. Wel loopt de geoptimaliseerde verbinding parallel met een hoogwaardig bedrijventerrein van de gemeente Dongen. Figuur 18: Optimalisatie Tilburg Pagina 41

50 Pagina 42

51 6.7 Matrix Amertracé Amertracé met A59 Noord bundeling A16- A17-EZ-A59- A17-EZ-150kV- A59-Noord EZ tracé Optimalisatie Halderberge (tov EZ) Optimalisatie windmolens (tov EZ) Optimalisatie Oosterhout (tov EZ) Optimalisatie Dongen (tov EZ) Optimalisatie Tilburg (tov EZ) Natuur (Aantal km doorsnijding EHS) +/- 1km +/- 2,1 km +/- 2, 9 km +/- 8,7 km +/- 17,3 km +/- 16,7 km +/- 16, 9 km +/- 17,3 km +/- 17, 3km +/-17,3 km Landschap / combinerenbundelen (nieuwe doorsnijding) 2 km Bundeling met bestaand 380 kv 0-1 km Bundeling met bestaand 380 kv of snelweg 22 km Bundeling met A59 en bestaand 380 kv 26,5 km 47 km Geen bundeling - 4,1 km + 0,1 km - 5,5 km nieuwe doorsnijding +4,5 km bundeling met bestaand 380 kv Gevoelige bestemmingen > Afstand tot woonkernen Technische complexiteit en kosten Bundelen Buisleidingen (Oudenbosch) Bundelen Buisleidingen Oosterhout Bundelen Buisleidingen (Oosterhout) Bundelen Buisleidingen Oosterhout Nieuw tracé Bundeling Bundeling Pagina 43

52 Deel 1: Bestuurlijke selectie en advies 7 Selectie van te be-mer-ren alternatieven/varianten De vele mogelijkheden van tracés zijn in een sessie met de betrokken ambtenaren en wethouders getrechterd tot een drietal alternatieve tracés. De volgende tracés zijn afgevallen: - Combinatie met 150 kv Zuid, waarbij het huidige tracé werd gevolgd. Dit tracé resulteert bij de passage ten zuiden van Oudenbosch voor een grote hoeveelheid gevoelige bestemmingen. - Snelwegentracé (A17 A16 A59) - Bundeling met A17 t/m Zevenbergen, daarna aansluiting met A59. - Bundeling met A17 t/m Standdaarbuiten met een rechtstreekse koppeling naar de A59. Dit tracé passeerde vlak langs een toekomstig uitbreidingsgebied (wonen) van Zevenbergen en doorsneed een bestaand glastuinbouwgebied (met uitbreidin g). Wel is een directe verbinding boven Standdaarbuiten naar de al dan niet geoptimaliseerde EZ tracé meegenomen. De volgende tracés zijn verder gespecificeerd ten behoeve van opname in het advies aan de min van EZ: - Amertracé - A17-EZ-A59 tracé - Optimalisaties EZ tracé Daarbij is uiteindelijk besloten om het Amertracé niet meer bestuurlijk te bepleiten bij de minister van EZ. Pagina 44

53 A17-EZ-A59-Noord tracé Pagina 45

54 Optimalisaties EZ tracé Pagina 46

55 8 Conclusie In een trechteringsproces in samenwerking met de betrokken gemeenten in Midden- en West- Brabant en de provincie Noord-Brabant is het A17/EZ/A59/Noord tracé naar voren gekomen als waardevol om in een aanvulling op het MER te onderzoeken en vervolgens te betrekken in de keuze van het voorkeursalternatief. Het tracé is technisch haalbaar, zij het op onderdelen technisch meer complex dan de voorlopige voorkeursvariant. Het tracé bundelt bij Halderberge en in het oostelijke deel met bestaande infrastructuur. Nieuwe doorsnijdingen van het landschap en EHS worden daar dan vermeden. Natuur en landschap worden meer gespaard dan in het zuidelijke tracé. Woonkernen komen op grotere afstand te liggen (behalve bij Made) dan in het zuidelijke tracé. Op de gezamenlijk vastgestelde traceringsprincipes en beoordelingscriteria, scoort het tracé daarmee op onderdelen beter dan het voorliggende zuidelijke tracé. Naast bovenstaand nieuw tracé bestaat ook een nadrukkelijke voorkeur om in het kader van een zorgvuldige afweging een optimalisatie van het zuidelijk tracé, zoals aangegeven in voorliggende rapportage, in de MER procedure mee te nemen. Ten slotte bepleiten de gezamenlijke gemeentes een intensieve betrokkenheid bij de opstelling van de aanvulling op het MER en bij het proces van besluitvorming over het Voorkeursalternatief. Pagina 47

56 Bijlage 1 Traceringsprincipes Pagina 48

57 Pagina 49

58 Bijlage 2 Briefwisseling EZ Brief Regio West-Brabant d.d. 26 januari 2015 Pagina 50

59 Pagina 51

60 Brief van de minister van Economische Zaken d.d. 3 februari 2015 Pagina 52

61 Pagina 53

62 Pagina 54

63 Bijlage 3 Beschrijving Rijkscoördinatieregeling Fase Omschrijving 1 De initiatiefnemer maakt zijn plannen voor een bepaald energieproject bekend aan de minister van EZ. 2 Indien het project niet past in het geldende bestemmingsplan, bereiden de ministeries van EZ en IenM een ruimtelijk besluit voor in overleg met de initiatiefnemer en de betrokken overheden. Daarvoor wordt vaak een milieueffectrapport opgesteld. 3 Bureau Energieprojecten onderzoekt samen met de initiatiefnemer en de betrokken overheden welke vergunningen en ontheffingen voor het project nodig zijn. 4 De initiatiefnemer vraagt alle vergunningen en ontheffingen aan bij de bevoegde overheden. De coördinerende minister spreekt met deze overheden een gezamenlijke planning af. 5 De betrokken overheden maken in onderling overleg hun ontwerpbesluiten. De ministers van EZ en IenM stellen, indien nodig, ook een ontwerp-inpassingsplan op. 6 De ontwerpbesluiten liggen gebundeld ter inzage, samen met een eventueel milieueffectrapport. In deze periode kan iedereen inspreken. Vaak worden een of meer informatieavonden georganiseerd. 7 De overheden verwerken de adviezen en inspraak en maken hun besluiten definitief. 8 De definitieve besluiten liggen weer gezamenlijk ter inzage. Belanghebbenden kunnen tegen deze besluiten beroep instellen bij de Raad van State. 9 De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State doet uitspraak op de beroepen. In geval van rijkscoördinatie mét een inpassingsplan van het Rijk gebeurt dit in één uitspraak, binnen 6 maanden na het einde van de beroepstermijn. Pagina 55

64 Bijlage 4 Te onderzoeken aspecten in de MER Pagina 56