Jaarverslag. Groei in moeilijke tijden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag. Groei in moeilijke tijden"

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 Groei in moeilijke tijden

2 Humanitas jaarverslag 2011 Inhoud Voorwoord 1 Humanitas in het kort 4 2 Humanitas in Programmalijnen 11 4 Onze vrijwilligers 22 5 Werving van middelen 27 6 De organisatie 32 7 Humanitas in 2012 en verder 38 Bijlagen: Samengevoegde jaarrekening Controleverklaring Verantwoordingsverklaring Kansen en bedreigingen, sterktes en zwaktes Persberichten en media-uitingen in 2011 Humanitas Strategieplan Deze bijlagen (pdf) vindt u op Colofon Tekst: Vereniging Humanitas, Els Meijers (eindredactie) en Jan van de Staaij (tekstcorrectie) Illustraties pagina: Artgrafica Vormgeving: Firma Puck 2

3 Voorwoord van de voorzitter Dit jaarverslag presenteer ik u met gepaste trots. In 2011 heeft Humanitas meer mensen dan ooit tevoren terzijde gestaan, met minder geld. Een groei van 30% in deelnemers. Dat is een fantastisch maatschappelijk resultaat! De groei van Humanitas zit m ook in de toename van het aantal vrijwilligers dat zich samen met Humanitas wil inzetten voor mensen die het alleen niet redden. We hebben veel deskundige vrijwilligers in huis, die de problemen van onze doelgroep ook in hun directe omgeving hebben gezien en hierdoor extra gemotiveerd en betrokken zijn in hun werk. We zouden willen dat de organisatie er in financieel opzicht beter voor zou staan. We hebben hard getrokken aan fondsenwerving, maar net als de meeste andere maatschappelijke organisaties in Nederland hebben we last van het tijdsgewricht. Dat het moeilijke tijden zijn, zien we ook terug in de hulpvragen van onze deelnemers. Humanitas maakt zich zorgen over het groeiend aantal Nederlanders met schulden. We maken ons ook zorgen over de opeensta peling van problemen waarmee veel mensen te kampen hebben door de veranderingen in de maat schappij. We proberen onze organisatie hierop voortdurend aan te passen. In 2011 dachten meer dan duizend vrijwilligers, medewerkers en andere betrokkenen mee over de koers die Humanitas de komende jaren moet gaan varen. Het Humanitas Strategieplan kwam tot stand in een intensieve dialoog en met de grootst mogelijke betrokkenheid die een maatschappelijke organisatie zich maar kan wensen. Nu de mooie plannen en ambities er liggen, is het zaak om deze in de komende jaren ook te realiseren. Dat vraagt in deze moeilijke en onzekere tijden om extra inzet van ons allemaal. Samen werken we aan een menselijker samenleving waarin plaats is voor iedereen. Marijke van Eck Voorzitter hoofdbestuur Humanitas 3

4 1. Humanitas in het kort Humanitas is een grote vereniging, met een grote verscheidenheid aan activiteiten en projecten. Daarom eerst een nadere introductie. 1.1 Missie, visie en waarden Wat doet Humanitas? Humanitas geeft een steuntje in de rug aan mensen die dit tijdelijk nodig hebben. Haar doelgroep is divers. Jonge gezinnen met opvoedingsvragen, ouderen die actief oud willen worden, mensen met financiële problemen, jonge vluchtelingen, mensen in een sociaal isolement: dankzij de ondersteuning door een Humanitas-vrijwilliger kunnen al deze mensen de toekomst met meer vertrouwen tegemoet zien. Dit is waar Humanitas al sinds haar oprichting in 1945 in gelooft: dat mensen actief vorm kunnen geven aan hun eigen leven. En dat we de verantwoordelijkheid hebben om elkaar daarbij af en toe een handje te helpen. Onze missie Humanitas komt op voor een samenleving waarin mensen actief vorm geven aan hun eigen leven en verantwoordelijkheid nemen voor het samenleven met elkaar. Deze humanistische uitgangspunten vertaalt Humanitas in diensten van-mens-tot-mens op de gebieden van welzijn, wonen en zorg. Onze visie Humanitas ontleent haar visie aan de uitgangspunten van het humanisme. Deze levensbeschouwing streeft naar een samenleving waarin vrijheid, gerechtigheid, verdraagzaamheid, eerbied voor de menselijke waardigheid en medemenselijkheid centraal staan. De vereniging Humanitas is in 1945 opgericht om deze belangrijke humanistische uitgangspunten tot uitdrukking te brengen in het leven van alledag. Dit komt enerzijds tot uitdrukking in projecten voor maatschappelijke dienstverlening, veelal kleinschalig (maatjescontacten, huisbezoek), persoonlijk (van-mens-tot-mens) en lokaal georganiseerd. En anderzijds in samenlevingsopbouw, waarbij Humanitas werkt aan een maatschappij van betrokken, zelfredzame en actieve burgers. Onze waarden Humanitas heeft de uitgangspunten van het humanisme voor haar vrijwilligerswerk samengevat in vier waarden: de Humanitas-waarden. Naast het streven naar herstel van regie over het eigen leven, is dat vraaggericht werken op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Ook gaat Humanitas ervan uit dat een ieder verantwoordelijkheid draagt voor zichzelf en voor het samenleven met anderen. Ten slotte streeft Humanitas naar een samenleving waarin gelijkwaardigheid vooropstaat en waarin plaats is voor iedereen. Deze waarden zijn zichtbaar in onze activiteiten en projecten. Niet alleen in wát we doen, maar ook in hóe we het doen. De vier Humanitas-waarden zijn: Gelijkwaardigheid Onze vrijwilligers staan niet boven de hulpvrager, maar naast hem. Verantwoordelijkheid In een samenleving ben je niet alleen verantwoordelijk voor jezelf, maar ook voor anderen. Zelfbeschikking Zoveel mogelijk mensen die een beroep doen op onze diensten, moeten hun leven weer zelf vorm zien te geven. Vraaggericht aanbod Onze vrijwilligers helpen zo snel mogelijk en bieden ondersteuning op maat binnen de doelstelling van de activiteit. 4

5 1.2 Programmalijnen en samenlevingsopbouw Humanitas voert in heel het land ruim 650 activiteiten en projecten uit op het gebied van maatschappelijke dienstverlening en samenlevingsopbouw. Deze activiteiten en projecten zijn onderverdeeld in vijf thema s, ook wel programmalijnen genoemd, en een aparte lijn Samenlevings- en verenigingsopbouw. Elke programmalijn heeft zijn eigen specifieke doelgroep. Elk kind telt Alle activiteiten en projecten rond jeugd en opvoeding. Denk aan Home-Start, Begeleide OmgangsRegeling Humanitas en Humanitas Vakantieweken. Vallen en opstaan Voor mensen die tijdelijk niet voor zichzelf kunnen zorgen en die weer willen meedoen in de maatschappij. Hieronder vallen bijvoorbeeld Humanitas Thuisadministratie en Humanitas Delinkwentie & Samenleving. Alleen en samen Voor mensen in een sociaal isolement. Voorbeelden zijn Humanitas Tandem, Humanitas Taalmaatjes en Humanitas Chat. Oud en redzaam Deze activiteiten en projecten richten zich op ouderen die actief en zelfstandig willen blijven. De Humanitas Buurtkamers vallen bijvoorbeeld hieronder. Verwerken en verder Met deze activiteiten en projecten ondersteunt Humanitas mensen die een verlies te verwerken hebben. Voorbeelden zijn Humanitas Jongeren in Rouw en Humanitas Lotgenotencontact. Samenlevings- en verenigingsopbouw Overal in de samenleving ontwikkelt en ondersteunt Humanitas, al dan niet samen met andere maatschappelijke organisaties, nieuwe initiatieven die ondersteuning bieden aan mensen in de knel. Deze initiatieven stellen mensen in staat actief verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen omgeving. Onder verenigingsopbouw verstaat Humanitas het versterken en ondersteunen van haar vrijwilligersapparaat, onder andere met basistrainingen, terugkombijeenkomsten en masterclasses. 1.3 Lokale en landelijke projecten In de vereniging wordt 90% van alle activiteiten en projecten uitgevoerd en aangestuurd door de lokale afdelingsbesturen. Daarnaast kent Humanitas enkele landelijke projecten, zoals Humanitas Chat, Humanitas Delinkwentie & Samenleving en Humanitas Gezin in Balans. Deze worden verspreid over het land uitgevoerd en vallen onder de verantwoordelijkheid van de directie. Onder Programmalijnen is te lezen welke activiteiten en projecten Humanitas in 2011 heeft uitgevoerd en welke doelen hiermee zijn gerealiseerd. 1.4 Opbouw van de organisatie Humanitas werkt dichtbij mensen. Het is een vereniging met 83 lokale afdelingen, verspreid over Nederland, waarin vrijwilligers tijdelijk ondersteuning bieden aan meer dan deelnemers. De afdelingen en hun vrijwilligers worden ondersteund door een beroepsorganisatie van ruim 300 beroepskrachten, werkzaam in de vijf districten en op het landelijk bureau. 5

6 Organogram vereniging Humanitas algemene vergadering van afgevaardigden Auditcommissie verenigingszaken en beleid Auditcommissie beheer en financiën hoofdbestuur directie landelijk bureau districtsbestuur districtsbestuur districtsbestuur districtsbestuur districtsbestuur landelijke projecten districtskantoor districtskantoor districtskantoor districtskantoor districtskantoor vrijwilligers afdelingen afdelingen afdelingen afdelingen afdelingen leden en vrijwilligers Humanitas in kaart t Hoogeland Leeuwarden NoordwestFriesland Smallingerland/ Opsterland ZuidwestFriesland Haren Tynaarlo Skarsterlân/ Lemsterland IJmond Zwolle MiddenHolland Raalte Twente Deventer t Gooi Apeldoorn Eemland Utrecht-Stad, Lek en Weide Zoetermeer Zutphen Heuvelrug Oostelijke Achterhoek Delft Voorne/Putten/ Rozenburg Coevorden Hardenberg Ommen Noordwest Veluwe Almere/ Zeewolde Haarlemmermeer Rijnland Nieuwe Waterweg Noord Kanaalstreek Westerwolde Zaanstreek Amsterdam ZuidKennemerland e.o. Amstelland Haagland Oldambt Midden-Drenthe Zuid-Drenthe Lelystad/Dronten Monnickendam Veendam/ Menterwolde Emmen Meppel e.o. Noord-Kennemerland Purmerend Assen Heerenveen/ Westsellingwerf Steenwijkerland Noordoostpolder Westfriesland HoogezandGroningen Sappemeer/ Slochteren Noordenveld Ooststellingwerf Kop van Noord-Holland Eemsmond Westerkwartier Rijn-IJssel Rotterdam Lansingerland Drechtsteden Gorinchem e.o. Doetinchem Tieler- en Culemborgerwaarden Nijmegen Bommelerwaard HoekscheWaard s-hertogenbosch Breda Zeeland Roosendaal Venray Midden-Brabant/Tilburg Helmond Venlo Eindhoven Weert Roermond Westelijke Mijnstreek Parkstad Maastricht 6

7 2011 in kengetallen Landelijk Bureau (incl. landelijke projecten) District Noord District Noordwest District Oost District Zuidwest District Zuid Voorzitter bestuur Laura Bouwmeester/ Marijke van Eck Karin Kalverboer Sylvia Tettero Jan van Wil de Koning Rob Detiger met ingang van Directeur/manager Eva Scholte Hanneke Jagersma Annelies Boode Esther Kopmels Susanna Kos Peter Koppens Afdelingen Activiteiten/projecten Leden Deelnemers* Vrijwilligers Beroepskrachten (fte) 63, ,8 32,8 21,5 25,5 Aantal beroepskrachten Totaal uitgaven Peildatum gegevens: 31 december Van de leden van de vereniging woonden er 23 in het buitenland. 1.5 Humanistische beweging in Nederland Humanitas werkt op allerlei terreinen samen met andere humanistische organisaties. De grote Humanitas-community bestaat behalve de vereniging uit zes werkstichtingen. Humanitas-community De meeste werkstichtingen van Humanitas zijn voortgekomen uit de vereniging en opereren tegenwoordig als zelfstandige organisaties met een eigen werkveld en bestuursvorm, en inzet van beroepskrachten. Statutair zijn de organisaties niet onderling verbonden, maar ze delen wel dezelfde humanistische waarden. De zes werkstichtingen zijn: Stichting Humanitas in Rotterdam: ouderenzorg en -huisvesting, thuiszorg en maatschappelijke dienstverlening Stichting Humanitas DMH in Nieuwegein: zorg voor en ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking Stichting Kinderopvang Humanitas in Heerlen Stichting Humanitas Financiële Hulpverlening in Purmerend Stichting Humanitas Onder Dak Groep in Hengelo: maatschappelijke opvang Stichting Humanitas Woonzorg plus in Den Haag: zorg en diensten voor ouderen Ten minste vier keer per jaar overlegt Humanitas met deze werkstichtingen in het zogenoemde Akropolisberaad. Dit heeft als belangrijkste doel elkaar te volgen, waar mogelijk samen te werken en/of elkaar te versterken vanuit de gedeelde humanistische kernwaarden en uitgangspunten. Het Akropolisberaad functioneert als een adviesorgaan van het hoofdbestuur van de vereniging. Humanistische Alliantie In de Humanistische Alliantie zijn Nederlandse organisaties verenigd die de humanistische wereld- en levensbeschouwing in hun handelen tot uitdrukking brengen. Behalve Humanitas zijn dit onder andere het Humanistisch Verbond, HUMAN, de Universiteit voor Humanistiek en Hivos. De vereniging zet zich ervoor in om het werken vanuit het humanistisch gedachtegoed en het versterken van de humanistische beweging in gezamenlijkheid en elkaar versterkend vorm te geven. 7

8 2. Humanitas in Ontwikkelingen om ons heen Humanitas staat midden in de samenleving. Ontwikkelingen in de maatschappij maken het noodzakelijk dat de organisatie haar koers voortdurend bijstelt, ook in In 2011 maakte de crisis rond de euro duidelijk dat economisch herstel nog lang niet in zicht is. Hoewel Nederland binnen Europa nog altijd een sterke positie heeft, worden de gevolgen van de crisis hier steeds merkbaarder. Verborgen armoede is zichtbaarder geworden, nieuwe groepen mensen krijgen het moeilijk en het sociale vangnet met zijn zekerheden verliest steeds meer politieke steun. Meer vraag naar ondersteuning In de praktijk van zorg en welzijn komt de aandacht steeds meer te liggen bij het stimuleren van de eigen regie, zeker bij groepen mensen in kwetsbare omstandigheden. De hulpverlener neemt de zorg niet over van de hulpvrager, maar staat naast hem. Dit komt onder meer tot uiting in de professionele vernieuwing die het ministerie van VWS stimuleert in het programma Welzijn nieuwe stijl en in het Wmo-beleid van gemeenten. Humanitas is al ruim 65 jaar vertrouwd met deze werkwijze. De kernwaarden van Humanitas sluiten hier naadloos bij aan en het is dan ook niet verbazingwekkend dat de vraag naar haar werk in 2011 weer flink is toegenomen. Vooral de lokale afdelingen van Humanitas merkten dit. In de afgelopen jaren klopten steeds meer mensen aan voor ondersteuning. Met name mensen met financiële problemen, gezinnen met opvoedingsvragen en mensen in sociaal isolement wisten Humanitas steeds vaker te vinden. Ondanks de bezuinigingen op het gebied van zorg en welzijn slaagde Humanitas er in 2011 in aan de meeste hulpvragen tegemoet te komen en weer werden meer mensen ondersteund dan het jaar daarvoor. Humanitas bereikte in 2011 ruim mensen: van wie naar schatting deelnemers met intensieve ondersteuning met name via maatjesprojecten en nog eens met voorlichting en eenmalige ondersteuning zoals Humanitas Chat. Dat is een groei van ruim mensen, en het vijfde jaar op rij groei. Grenzen vrijwilligerswerk onder druk De problematiek van mensen die zich tot Humanitas wenden, is de laatste jaren zwaarder en complexer geworden. De verschuiving van beroepszorg naar vrijwilligerswerk maakt het noodzakelijk dat Humanitas continu waakt over de grenzen van de ondersteuning die haar vrijwilligers bieden. Humanitas zorgt ervoor dat zij zich ondersteund voelen en zich voldoende getraind weten om hun werk goed en met plezier te kunnen doen. Ruim vrijwilligers waren actief in 2011 en dat zijn er 700 meer dan het jaar daarvoor. Inkomsten op peil Dankzij het vertrouwen dat financiers in het werk van Humanitas stelden, bleven de inkomsten voor activiteiten en projecten in 2011 redelijk op peil. Door de sterke band die de meeste afdelingen hebben met gemeenten bleven de verwachte kortingen op subsidies in 2011 nog uit. Sterker nog: Humanitas ontving het afgelopen jaar bijna 1 miljoen meer. Dit compenseerde de achterblijvende inkomsten uit loterijen en beleggingen van bijna 1 miljoen. Desalniettemin kon de vereniging in het afgelopen jaar rekenen op een ruimhartige bijdrage van de Postcode Loterij en de Vrienden- Loterij als onderdeel van hun vijfjarige overeenkomst. Ook ging Humanitas door met het aanboren van andere financierings bronnen, met name vermogensfondsen als het Oranje Fonds, VSBfonds en Stichting Kinderpostzegels Nederland. Het resultaat van de eigen fondsenwerving bleef nagenoeg gelijk aan dat van vorig jaar. Meer behoefte aan transparantie Humanitas legt aan haar belanghebbenden verantwoording af over hoe zij invulling geeft aan goed bestuur en over de doelmatigheid en effectiviteit van haar bestedingen. Deze transparante manier van verantwoorden wordt voor Humanitas steeds belangrijker. Daarom werden in 2011 de fundamenten gelegd voor verbetering van de financiële administratie, een verbeterde toerekeningssystematiek en uniformering in de verslaglegging. Daarnaast startten de voorbereidingen om van enkele belangrijke projecten van Humanitas het maatschappelijk rendement in kaart te brengen. Ook vond een breed motivatie- en tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers plaats. 8

9 Koers uitgestippeld in Humanitas Strategieplan Het economisch zware tij, de bezuinigingen op het gebied van zorg en welzijn, de toenemende vraag van kwetsbare mensen naar ondersteuning die de beroepszorg niet meer biedt: al deze ontwikkelingen hebben een plek gekregen in het strategieplan voor de komende vier jaar. Leden, vrijwilligers en externe belanghebbenden dachten mee over de koers van de vereniging, met als resultaat een breed gedragen Humanitas Strategieplan Sterker dan je denkt. Dit werd in november goedgekeurd door de Algemene Vergadering van Afgevaardigden. 2.2 Ontwikkelingen in cijfers De groei die Humanitas doormaakt wordt duidelijk uit onderstaande grafieken en tabellen. Groei van aantal deelnemers en vrijwilligers en totale uitgaven aantal deelnemers aantal uitvoerende vrijwilligers uitgaven x Belangrijkste kengetallen in 2011 en ontwikkeling ten opzichte van Aantal afdelingen* Aantal activiteiten en projecten Aanal vrijwilligers Aantal deelnemers Aantal leden** Aantal vaste donateurs Aantal fte Aantal beroepskrachten Totale lasten * Door het samenvoegen van enkele afdelingen is het totale aantal afgenomen. ** Het ledenaantal daalt al jaren door natuurlijk verloop. Toch blijft het aantal mensen dat jaarlijks lid wordt redelijk gelijk. In 2012 verwacht Humanitas een ledengroei door een ledenwervingsactie onder vrijwilligers. 9

10 Inkomstenbronnen in 2011 en ontwikkeling ten opzichte van 2010 Inkomstenbronnen Inkomstenbronnen uit eigen fondsenwerving: contributies, giften, nalatenschappen en vermogensfondsen Baten uit beleggingen Inkomsten uit activiteiten van derden: Nationale Postcode Loterij en Vriendenloterij Subsidies van overheden Overige baten Totaal Doelmatigheidsverhoudingen in 2011 en ontwikkeling ten opzichte van 2010 Doelmatigheidsverhoudingen Totale baten Totaal besteed aan programmalijnen Totaal besteed aan programmalijnen in % van totale baten 69,49% 77,61% Totale baten uit eigen fondsenwerving Totale wervingskosten fondsenwerving Totale wervingskosten fondsenwerving in % van baten fondsenwerving 15,73% 24,13% 10

11 3 Programmalijnen 3.1 Elk kind telt Doelgroep: Kinderen en hun ouders die problemen of vragen hebben en tijdelijk een steuntje in de rug nodig hebben. Doelstelling: De meeste programma s binnen Elk kind telt zijn gericht op het versterken van de zelfredzaamheid van de ouders en de kinderen (empowerment) en werken preventief. Methodiek: Een-op-eenondersteuning van een vrijwilliger aan een gezin of een jongere, groepsactiviteiten en voorlichting. De ondersteuning is tijdelijk van aard (een half tot twee jaar). In 2011 zijn naast Begeleide OmgangsRegeling Humanitas en Humanitas doorstart ook twee andere programma s flink gegroeid. Dit zijn de voorleesactiviteiten van Humanitas, mede dankzij het Fonds Helemaal Humanitas Prijs, en de maatjesactiviteiten voor jongeren. Meer voorleesactiviteiten in 2011 In 2011 stelde Humanitas het Fonds Helemaal Humanitas Prijs in. Elke afdeling die een nieuwe voorleesactiviteit wilde starten of een bestaande activiteit ging uitbreiden, kon bij het fonds een aanvraag doen voor financiering. Het fonds bleek een stimulerende factor: in 2011 startten veel nieuwe voorleesactiviteiten. Vrijwilligers lezen wekelijks voor aan (vooral allochtone) kinderen die de Nederlandse taal nog niet voldoende beheersen. Voorlezen stimuleert hun taalontwikkeling. De ouders, die bij het voorlezen aanwezig zijn, zien hoe leuk en leerzaam voorlezen is, en nemen het na verloop van tijd van de vrijwilliger over. In 2011 kwamen er zes nieuwe voorleesactiviteiten bij. Vier afdelingen breidden hun activiteit uit. In vier districten lopen inmiddels in totaal vijftien voorleesactiviteiten. Hier waren 239 vrijwilligers actief, die voorlazen aan 303 kinderen. In Purmerend en Waterland werden ook middelbare scholieren ingezet als voorlezer, die dit vrijwilligerswerk deden in het kader van hun maatschappelijke stage. Door de bezuinigingen in het basisonderwijs (passend onderwijs en grotere groepen) zullen in de toekomst meer kinderen mogelijk een taalachterstand oplopen. De voorleesactiviteit van Humanitas voorziet dan in de behoefte aan laagdrempelige taalondersteuning. Meer maatjes voor jongeren In het schooljaar verliet 3,3% van de jongeren tussen de 15 en 22 jaar voortijdig zijn opleiding. 12% van de scholieren tussen de 12 en 16 jaar spijbelde. Het programma Maatjes voor jongeren voorkomt dat jongeren in de problemen komen door hen te versterken en te behoeden voor schooluitval, spijbelen of het niet behalen van de startkwalificatie die zij nodig hebben om aansluiting te vinden bij de arbeidsmarkt. Jonge vrijwilligers ( maatjes ) ondersteunen leerlingen in het basis- en vervolgonderwijs die een positieve stimulans nodig hebben om de opleiding te voltooien. De ondersteuning duurt in principe niet langer dan een jaar. De leerlingen worden bij Humanitas aangemeld door de scholen. In 2011 voerde Humanitas het programma uit in vijftien gemeenten, onder meer in district Oost (Match Overijssel). In Noord-Brabant voerde Humanitas het project Humanitas Mentormaatjes uit. Dit initiatief werd in 2011 overgenomen van de welzijnsorganisatie Palet en wordt onder de vlag van Humanitas verder uitgebreid. Humanitas wil het aantal deelnemers (200 in 2011) uitbreiden naar 350 in 2012 in heel Brabant. 11

12 BOR Humanitas verder gegroeid Begeleide OmgangsRegeling (BOR) Humanitas biedt ondersteuning aan gescheiden ouders met kinderen tot 12 jaar die niet zelf tot een omgangsregeling tussen kind en uitwonende ouder kunnen komen of van wie de omgang is vastgelopen. Getrainde vrijwilligers bieden steun aan de ouders gedurende drie tot zes maanden. Het doel is dat ouders zelf tot een regeling komen en deze uitvoeren was het tweede jaar waarin BOR Humanitas haar groeidoel stelling realiseerde, mede dankzij subsidie die het programma kreeg van ZonMw. In Helmond en Ede/Wageningen/Nijkerk gingen twee nieuwe projecten van doorstart. In totaal werden 330 trajecten afgerond. In 2011 startte het Expertisecentrum BOR Humanitas, een gezelschap van deskundigen uit de vereniging. Het Expertisecentrum zorgt voor continuïteit en bewaakt de kwaliteit. In 2011 werd ook Stichting Vrienden van BOR Twente opgericht. Dit is een initiatief om bedrijven te werven die BOR Twente financieel willen ondersteunen. Drie nieuwe projecten Humanitas doorstart De vrijwilligers van Humanitas doorstart bieden opvoedingsondersteuning aan gezinnen met kinderen van 7 tot 14 jaar. Zowel ouders als kinderen worden ondersteund en gestimuleerd een sociaal netwerk op te bouwen. Humanitas doorstart realiseerde mede dankzij de subsidie van ZonMw zijn groeidoelstelling. Sinds 2011 kunnen gezinnen ook een beroep doen op Humanitas doorstart in Apeldoorn, Zoetermeer en Helmond. In 2011 werden in totaal 115 gezinnen ondersteund. In 2011 richtte Humanitas het Expertisecentrum doorstart op, een gezelschap van deskundigen uit de vereniging. Het Expertisecentrum zorgt voor continuïteit en bewaakt de kwaliteit. Ook ontwikkelde Humanitas een licentiesysteem waarmee de kwaliteit van het programma binnen én buiten Humanitas geborgd wordt. Overige activiteiten en projecten Elk kind telt In 2011: was Humanitas op 60 locaties als uitvoerende (43) of ondersteunende (17) organisatie betrokken bij Home-Start. Vrijwilligers van Home-Start bieden opvoedingsondersteuning aan gezinnen met kinderen van 0 tot 7 jaar. Humanitas is vertegenwoordigd in het bestuur van Stichting Home-Start Nederland en in de raad van aangesloten organisaties. gingen bijna kinderen (500 meer dan in 2010) op vakantie met meer dan 500 vrijwilligers van Humanitas. Dit waren kinderen met lichte gedragsproblemen, kinderen van vluchtelingen en andere kinderen die anders nooit op vakantie gaan. stelde het hoofdbestuur van Humanitas een nieuw protocol huiselijk geweld en kindermishandeling vast. Het is een uitbreiding van het oude protocol dat alleen gericht was op het signaleren van (vermoedens van) kindermishandeling. De districten gaven hierover training aan beroepskrachten en voorlichting aan vrijwilligers. 12

13 Elk kind telt in cijfers Resultaten 2010 Ambitie 2011 Resultaten 2011 Ambitie 2012 Aantal vrijwilligers: Aantal deelnemers: Budget: De programmalijn is ten opzichte van 2010 flink gegroeid: het aantal projecten met 15, het aantal vrijwilligers met 349 en het aantal deelnemers met Hiermee zijn echter de groeiambities niet helemaal gerealiseerd. Er is veel behoefte aan de programma s van Humanitas in heel Nederland, met name aan BOR Humanitas en Humanitas doorstart. Vanwege de teruglopende financiering vanuit de gemeenten moet Humanitas keuzes maken. Hiermee houdt de programmalijn rekening bij het vaststellen van haar ambities voor Voor 2012 verwachten we een groei in het aantal deelnemers en vrijwilligers van 5%. In 2012 wordt voor het eerst gewerkt met een verbeterde toerekeningssystematiek. Hierbij worden meer kosten doorberekend aan de drie focusprogramma lijnen uit het strategieplan. Het budget 2012 voor de programmalijn Alleen en samen valt hierdoor aanzienlijk hoger uit. 3.2 Vallen en opstaan Doelgroepen: De activiteiten binnen deze programmalijn zijn gericht op de opvang en ondersteuning van mensen die (tijdelijk) niet in hun primaire bestaansmogelijkheden kunnen voorzien. Bijvoorbeeld: ondersteuning aan (ex-)gedetineerden, ondersteuning bij de administratie van huishoudfinanciën, maatschappelijke opvang en armoedebestrijding. Doelstelling: De meeste activiteiten zijn gericht op het begeleiden van deelnemers, zodat zij hun leven (weer) op orde krijgen en kunnen terugkeren in de samenleving. De activiteiten zijn gericht op preventie: het voorkomen van recidive, isolement en (grotere) schulden. Methodiek: Maatjescontact, financieel-administratieve ondersteuning, gezinsondersteuning, bezinningsbijeenkomsten, groepsactiviteiten, voorlichtingsbijeenkomsten en trainingen. De ondersteuning is tijdelijk van aard. In 2011 nam de vraag naar de ondersteuning van Thuisadministratie opnieuw sterk toe. De groei van veel activiteiten voor (ex-)gedetineerden stond onder druk vanwege teruglopende overheidsfinanciering. Opnieuw meer vraag naar Thuisadministratie Door overheidsbezuinigingen en werkloosheid komen steeds meer huishoudens in financiële problemen. Hierdoor neemt de behoefte aan ondersteuning bij de financiële administratie toe. Deze ontwikkeling wordt nog eens versterkt door de herziening van de AWBZ en het gemeentebeleid op het gebied van schuldhulpverlening. De werkgroepen Thuisadministratie van Humanitas merken dit. Gelukkig kon het aantal werkgroepen groeien en de kwaliteit van de ondersteuning nog beter worden geborgd dankzij een subsidie van het ministerie van SZW voor het ontwikkelen van vrijwilligerswerk op het terrein van de huishoudfinanciën, de Ortega-gelden. 13

14 In 2011 boden vrijwilligers ondersteuning aan huishoudens die tijdelijk niet zelfstandig hun financiële administratie kunnen voeren. Een groei van 25% ten opzichte van het jaar ervoor, waarmee de groeiverwachting ruimschoots werd overtroffen. En het einde van die groei is nog lang niet in zicht. Deze groei heeft ook schaduwkanten. Vrijwilligers kunnen niet altijd worden ingeschakeld ter vervanging van beroepskrachten bij de gemeente; ze zijn immers niet in dezelfde mate toegerust. Een snelle groei brengt ook risico s met zich mee voor de organisatie. De kwaliteitswerkgroep Thuisadministratie, die in 2011 is opgericht, heeft als doel de kwaliteit van de uitvoering van het programma te borgen. Thuisadministratie werkt! Dat Thuisadministratie een effectieve interventie is, werd in 2011 bevestigd door onderzoekers van de Universiteit van Tilburg. De dienstverlening, gericht op empowerment, is effectief. Zeker als Humanitas erin slaagt de coachende vaardigheden van de vrijwilligers nog verder te versterken. De deelnemers voelen zich geholpen en beter in staat hun zaken weer zelf ter hand te nemen. Ook uit onderzoek naar het maatschappelijk rendement van vrijwilligersprojecten in de schuldhulpverlening blijkt dat de inzet van vrijwilligers, zoals die van Thuisadministratie, onbetaalbaar is. De besparing aan kosten voor de maatschappij is vaak (minimaal) drie keer zo hoog als de kosten besteed aan een vrijwilligersproject. Daarnaast voorkomt de extra aandacht en tijd die vrijwilligers aan een hulpvraag kunnen besteden, de kans op terugval van de betrokkenen of vermindert deze kans aanzienlijk. Dat laatste concludeert ook het Verwey-Jonker Instituut, dat in opdracht van het ministerie van SZW de besteding van de Ortega-gelden evalueerde. Vrijwilligers staan veel dichter bij de deelnemer en kunnen ook bepaalde doelgroepen gemakkelijker bereiken dan professionele organisaties. Gemeenten zouden nog meer overtuigd moeten worden van de meerwaarde van de inzet van vrijwilligers, stelt het Verwey-Jonker Instituut. Een uitdaging voor Humanitas en andere vrijwilligersorganisaties die deze waardevolle ondersteuning bieden. Net als het borgen van de kwaliteit van de activiteit, onder meer door uniformiteit in de ondersteuning aan te brengen (met behoud van ruimte voor maatwerk) en vrijwilligers meer te scholen op hun coachende vaardigheden, conform de aanbevelingen uit het effectiviteitsonderzoek van de Universiteit van Tilburg. Nieuw: uitdemin.nl Dankzij de Ortega-gelden kon in 2011 het chatproject uitdemin.nl worden gelanceerd. Uitdemin.nl maakt jongeren van 14 tot 18 jaar met beginnende schuldenproblematiek bewust van hun financiële situatie. Via de chat kunnen zij anoniem en laagdrempelig praten met een deskundige vrijwilliger van Humanitas. Het project stelt hen in staat zelfstandig hun vragen over geld en mogelijke schulden verder op te lossen. Soms zal een vrijwilliger de jongere doorverwijzen naar een project van Humanitas (Thuisadministratie) of naar een hulpverlenende instantie. Als jongeren zich bewuster worden van hun inkomsten- en uitgavenpatroon kunnen serieuze geldproblemen op latere leeftijd worden voorkomen. In de opstartfase in 2011 voerden de vrijwilligers veertig chatgesprekken, net iets minder dan beoogd. In 2011 concentreerde Humanitas zich op het bekender maken van het project onder jongeren, het opleiden van meer vrijwilligers en het verbeteren van de bereikbaarheid. FairWork zelfstandig Het landelijk project BLinN, tegenwoordig FairWork, heeft zich in de afgelopen twaalf jaar ontwikkeld tot een zeer professionele organisatie met unieke expertise en een groot netwerk op het gebied van mensenhandel in Nederland. FairWork richt zich steeds meer op het duurzaam voorkomen en bestrijden van uitbuiting en mensenhandel door middel van meer lobby, bewustwording en voorlichting en er wordt steeds minder met vrijwilligers gewerkt. Daarmee zijn de activiteiten meer en meer gaan afwijken van de core business van Humanitas en is gekozen voor verzelfstandiging van FairWork per 1 januari

15 Onder de programmalijn Vallen en opstaan vallen de activiteiten van Bonded Labour in Nederland (BLinN), een programma dat is opgezet door Humanitas en Oxfam Novib om slachtoffers van mensenhandel te ondersteunen. In 2011 waren de totale kosten van BLinN Oxfam Novib droeg bij aan dit project (onder het nummer LKP ). Ondersteuning aan (ex-)gedetineerden verder geprofessionaliseerd In 2011 bezochten tien bezoekgroepen van Humanitas gedetineerden in verschillende penitentiaire inrichtingen (PI s). Drie groepen bezochten gedetineerden in een tbs-instelling. De vrijwilligers bieden gezelschap en een goed gesprek, individueel of in een groep. Zo blijven gedetineerden in contact met de samenleving, wat de terugkeer naar de maatschappij minder moeilijk maakt. In Den Haag en Amsterdam hielpen vrijwilligers ex-gedetineerden hun leven weer op de rit te krijgen. Humanitas en andere vrijwilligersorganisaties die in de PI s werken, worden door de nieuwe beleidsvisie Vrijwilligerswerk binnen de sanctietoepassing van het ministerie van Veiligheid en Justitie uitgedaagd om meer en nieuwe activiteiten te ontplooien. Dit betekende in 2011 een kwaliteitsslag en professionalisering voor Humanitas. Hierdoor is het werken met competentieprofielen, de Verklaring Omtrent het Gedrag en vrijwilligerscontracten breed ingevoerd. Delinkwentie & Samenleving onder druk Met het project Delinkwentie & Samenleving (D&S) wil Humanitas criminaliteit voorkomen en maatschappelijk pers pectief geven aan ex-gedetineerden. De vrijwilligers van D&S, ex-gedetineerden, geven voorlichting over misdaad en straf. In 2011 hoorden ruim (voornamelijk) scholieren uit eerste hand welke gevolgen criminaliteit heeft op het verdere leven. De subsidie van het ministerie van Veiligheid en Justitie voor D&S wordt in 2012 afgebouwd. Daarom is in 2011 de bedrijfsvoering (personeel en huisvesting) efficiënter gemaakt. Ook het ondersteuningsaanbod is herzien. De kernactiviteit voorlichting, waarnaar veel vraag is, is voortgezet. Bovendien is het geven van voorlichting voor de vrijwilligers een uitstekende manier om hun detentieverleden te verwerken en een nieuwe richting aan hun leven te geven. De recidivecijfers van ex-gedetineerden die als voorlichter actief zijn (geweest) voor D&S liggen al jaren tussen de 17 en 20%, en dat is ruim onder het Nederlands gemiddelde van 50%. Minder nazorg aan ex-gedetineerde moeders en hun kinderen De ondersteuning van Gezin in Balans is gericht op het verbeteren van de relatie (communicatie) tussen (ex-)gedetineerde moeders en hun kinderen. De vrijwilligers verbeteren de opvoedingsvaardigheden van de moeder, en maken haar bekend en vertrouwd met regelingen en instanties. Het maatschappelijk isolement van de kinderen neemt af, het sociale netwerk en de maatschappelijke positie van moeder en kind worden versterkt. In 2011 bood het project opvoedingsondersteuning en gezinsbegeleiding, binnen en buiten de gevangenismuren, aan 418 moeders en hun 798 minderjarige kinderen. De nazorg aan ex-gedetineerde moeders kwam in 2011 vanwege teruglopende (gemeentelijke) financiering verder onder druk te staan. Werden in 2010 nog 204 ex-gedetineerde moeders en hun kinderen na de detentie van moeder ondersteund, in 2011 liep dit aantal terug naar 133. Gezin in Balans kon alleen moeders ondersteunen in gemeenten die de nazorg financieren. Dankzij een bijdrage uit het Anton Jurgens Fonds konden in andere gemeenten enkele moeders en hun kinderen die zich in een zeer schrijnende situatie bevonden, ondersteuning krijgen. Ook heeft Gezin in Balans een gedeelte van de beschikbare middelen van het ministerie van Veiligheid en Justitie ingezet om een kleine groep moeders een halfjaar nazorg aan te bieden. Uiteraard heeft Gezin in Balans de problematiek in 2011 opnieuw op de politieke agenda proberen te krijgen. Met als resultaat dat in 2012 een initiatiefnota verschijnt waarin opnieuw aandacht gevraagd wordt voor een structurele oplossing. 15

16 Vallen en opstaan in cijfers Resultaten 2010 Ambitie 2011 Resultaten 2011 Ambitie 2012 Aantal vrijwilligers: Aantal deelnemers: Budget: Het aantal deelnemers binnen de programmalijn Vallen en opstaan is explosief gestegen. Dit is voor een groot deel toe te schrijven aan de groei van de activiteit Thuisadministratie. Ook het ondersteuningsaanbod voor (ex-)gedetineerden is toegenomen. Ook voor 2012 verwachten we een groei van 5 % in deelnemers en vrijwilligers. In 2012 wordt voor het eerst gewerkt met een verbeterde toerekeningssystematiek. Hierbij worden meer kosten doorbe rekend aan de focusprogrammalijnen uit het strategieplan. Het budget 2012 valt hierdoor binnen sommige programma lijnen aanzienlijk hoger uit. Niettemin is het budget voor 2012 verlaagd door de verzelfstandiging van FairWork. 3.3 Alleen en samen Doelgroep: Brede doelgroep, onder wie nieuwkomers met een taalachterstand, mensen met een psychiatrisch verleden, gehandicapten en chronisch zieken. In het algemeen: mensen die in sociaal isolement geraakt zijn of dreigen te raken. Doelstelling: Doorbreken van sociaal isolement, empowerment, mensen in staat stellen zelf een sociaal netwerk te ontwikkelen en te onderhouden. Methodiek: Veelal maatjescontact met een activerend karakter, maar ook ondersteuning via chat. In 2011 gingen vrijwilligers van Humanitas de strijd aan met eenzaamheid door vriendschappelijk ondersteunend contact te bieden aan mensen in sociaal isolement. Ze ondernamen samen activiteiten, of waren iemand online tot steun. Humanitas Tandem breidt uit Humanitas Tandem is een breed maatjesproject voor mensen in een sociaal isolement. Het maatjescontact is bedoeld om dit isolement te doorbreken en/of verdere vereenzaming te voorkomen. In 2011 boden 222 vrijwilligers maatjescontact aan 345 deelnemers. Het Oranje Fonds Groeiprogramma stelt drie jaar lang subsidie beschikbaar voor landelijke uitbreiding van het project, dat in de jaren negentig startte met enkele projecten in Overijssel en Gelderland. In 2011 heeft Humanitas Tandem gewerkt aan het vergroten van de synergie tussen de bestaande projecten om meer eenduidigheid in de aanpak te krijgen, en de positio nering van Humanitas Tandem. 16

17 Naast deze kwalitatieve verbeteringsslag is ook het aantal projecten toegenomen. De ontwikkeling richtte zich vooral op afdelingen die het project al uitvoeren, maar nog niet in alle gemeenten binnen hun werkgebied, en op afdelingen waar zich kansen voordoen. De verbreding van bestaande projecten heeft een aanjagende werking, het starten in nieuwe afdelingen is onder deel van de landelijke uitrol. In Nijmegen, Veenendaal en Haarlemmermeer staan nieuwe projecten in de steigers. 20% meer chats voor Humanitas Chat Humanitas Chat maakte in 2011 opnieuw een forse groei door. Het aantal gevoerde chatgesprekken op nam toe van in 2010 naar in 2011, een groei van 20%. Ook het aantal vrijwilligers nam toe, naar de beoogde 100. Deze groei moet leiden tot een uitbreiding van openingstijden in Ook in 2011 heeft Humanitas Chat rond de kerstdagen de chatkanalen geopend voor mensen die zich juist tijdens de feestdagen eenzaam voelen. Deze actie leidde tot meer dan vijftig gesprekken, maar ook tot veel media-aandacht. De effecten daarvan werden in de maanden daarna goed zichtbaar in het aantal chats. Nieuw: E-maatjes In 2011 kwam het project E-maatjes van de grond. Persoonlijk maatjescontact, maar dan digitaal. Deelnemers hebben chatcontact met een vaste vrijwilliger (e-maatje) voor een langere periode. Anonimiteit door communicatie via chat blijft gehandhaafd, maar door het regelmatige contact bestaat de mogelijkheid een band op te bouwen. Als gevolg van technische hobbels was het aantal koppelingen dat in 2011 werd gerealiseerd kleiner dan gehoopt. Taalmaatjes geven zelfvertrouwen In 2011 gaven in dertien afdelingen vrijwilligers ( taalmaatjes ) taalonderwijs aan vluchtelingen en migranten was het laatste jaar van het Convenant inzet Taalcoaches, afgesloten door de toenmalige minister van Wonen, Wijken en Integratie en vijf maatschappelijke organisaties, waaronder Humanitas. Uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties blijkt dat de ontmoetingen tussen taalcoach en inburgeraars een positieve bijdrage leveren aan het zelfvertrouwen van de inburgeraar, de beeldvorming over migranten en de betrokkenheid van de vrijwilligers bij inburgering. Het rapport concludeert verder dat bij taalcoaching een brede groep vrijwilligers betrokken is. Humanitas zal deze activiteit voortzetten, op voorwaarde dat gemeenten blijven financieren. Alleen en samen in cijfers Resultaten 2010 Ambitie 2011 Resultaten 2011 Ambitie 2012 Aantal vrijwilligers: Aantal deelnemers: Budget: Het aantal deelnemers aan activiteiten en projecten binnen de programmalijn Alleen en samen is in 2011 sterk toegenomen. Een groot deel van deze stijging is toe te schrijven aan de groei van Humanitas Chat. Ook de start van de Humanitas Ruilwinkel in Kerkrade en het Computerhuis in s-hertogenbosch, samen goed voor deelnemers, droeg hieraan bij. 17

18 Voor 2012 verwachten we een groei in het aantal deelnemers en vrijwilligers van 5%. In 2012 wordt voor het eerst gewerkt met een verbeterde toerekeningssystematiek. Hierbij worden meer kosten doorberekend aan de drie focusprogramma lijnen uit het strategieplan. Het budget 2012 voor de programmalijn Alleen en samen valt hierdoor aanzienlijk hoger uit. 3.4 Oud en redzaam Doelgroep: Ouderen die zelfstandig (willen blijven) wonen. Doelstelling: Ondersteunen bieden aan ouderen, zodat zij hun zelfstandigheid bewaren en maatschappelijk blijven meedoen. Methodiek: Een-op-eenondersteuning in de vorm van huisbezoek en ondersteuning bij het deelnemen aan activiteiten of het gebruikmaken van voorzieningen. De ondersteuning is tijdelijk van aard. In 2011 is de lijn van eerdere jaren voortgezet: in vrijwel alle Humanitas-afdelingen ondersteunen vrijwilligers ouderen. Onder meer met vriendschappelijk en activerend huisbezoek en telefooncirkels, in buurtkamers voor ouderen en met ontmoetingsactiviteiten en hulpdiensten. Gezond, actief en zinvol oud worden In district Noord werd in 2011 het driejarig onderzoek gecontinueerd naar factoren die van invloed zijn op verouderings processen. Wat zorgt ervoor dat mensen gezond en actief oud kunnen worden? Het onderzoek is een initiatief van het Netwerk Ouderenzorg regio Noord. De uitkomsten van het onderzoek worden vertaald naar adviezen, producten en innovatieve oplossingen op het gebied van leefstijl, voedingspatroon en omgevings factoren. Dit is belangrijk, want het aantal ouderen in Nederland neemt snel toe en dat vraagt om nieuwe, slimme oplossingen om de kwaliteit van het leven te verbeteren en de maatschappelijke lasten voor gezondheid te minimaliseren. Alzheimer Café goed bezocht In Ermelo organiseerde Humanitas maandelijks het Alzheimer Café, bedoeld voor iedereen die direct of indirect te maken krijgt met de gevolgen van deze ziekte. Het project is in 2010 opgezet in samenwerking met Stichting Welzijn Ouderen, de gezamenlijke ouderenbonden en Alzheimer Nederland. Ook de gezamenlijke kerken in Ermelo, de thuiszorg en de GGZ zijn erbij betrokken. Een belangrijk kenmerk van de avonden is de laagdrempeligheid en de goede sfeer waarin partners, familie en mantelzorgers van dementerenden met elkaar van gedachten kunnen wisselen. Ook de mogelijkheid om er lotgenoten te ontmoeten, wordt goed gewaardeerd. Overige activiteiten en projecten Oud en redzaam In 2011: registreerden de Steunpunten Mantelzorg in Alkmaar en Groningen, beide onderdeel van Humanitas, een toename in de vraag naar informatie, advies en praktische steun. Mantelzorgers kunnen gebruikmaken van ondersteuning door geschoolde vrijwilligers, zodat zij ook eens toekomen aan zichzelf; werden in drie afdelingen in district Noord alle leden ouder dan 75 jaar bezocht. Dit bezoek leidt af en toe ook tot het nemen van de stap naar vrijwilligerswerk. 18

19 Oud en redzaam in cijfers Resultaten 2010 Ambitie 2011 Resultaten 2011 Ambitie 2012 Aantal vrijwilligers: Aantal deelnemers: Budget: * * Zowel het aantal vrijwilligers als deelnemersaantal is licht gedaald ten opzichte van Voor 2012 zijn de ambities iets lager dan de resultaten van Dit past bij de richting die Humanitas is ingeslagen om de middelen meer in te zetten ten behoeve van de andere programmalijnen. 3.5 Verwerken en verder Doelgroep: Mensen die een verlies te verwerken hebben, bijvoorbeeld als gevolg van een overlijden of echtscheiding. Kinderen en jongeren met rouwervaringen hebben hun eigen activiteiten. Doelstelling: Deelnemers in staat te stellen het verlies te verwerken en de draad van het leven weer op te pakken. Methodiek: Lotgenotencontact, waarbij mensen met elkaar kunnen spreken over vergelijkbare verlieservaringen, en individuele ondersteuning of (online) maatjescontact met een vrijwilliger. Bijna alle afdelingen van Humanitas bieden ondersteuning aan mensen die rouwen om een dierbare of een ander verlies te verwerken hebben, bijvoorbeeld echtscheiding. De ondersteuning individueel of in lotgenotengroepen is erop gericht de deelnemer in staat te stellen zijn leven weer op de rit te krijgen. Steun bij verlies voor alle leeftijden In 2011 boden 53 afdelingen een vorm van steun bij verlies aan. In 23 afdelingen gaven vrijwilligers individuele steun bij verlies. In 32 afdelingen kwamen één of meer lotgenotengroepen bijeen. Veel nabestaanden willen anderen niet te veel belasten met hun verdriet en voelen zich hierdoor vaak eenzaam. Het praten met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt, kan dan steun geven in het verwerken van het verdriet. In acht afdelingen was de ondersteuning gericht op kinderen en jongeren in een rouwsituatie. Negen afdelingen besteedden aandacht aan de emotionele gevolgen van een echtscheiding, zowel bij volwassenen als kinderen. Het aantal deelnemers aan de activiteiten is ten opzichte van 2010 praktisch gelijk gebleven. Wel nam de complexiteit van de hulpvraag verder toe, met name als gevolg van een toename van het aantal doorverwijzingen door instellingen. 19

20 Nieuw: pratenoververlies.nl Pratenoververlies.nl is een nieuwe activiteit van Humanitas Chat. De mogelijkheid om te chatten over een verlieservaring is ook nieuw in Nederland. Pratenoververlies.nl is officieel gelanceerd tijdens het symposium De dood en het net, georganiseerd door uitvaartorganisatie Yarden, waarmee Humanitas het project samen uitvoert. Overige activiteiten en projecten Verwerken en verder In 2011: organiseerde afdeling Eemland een landelijke ontmoetingsdag voor vrijwilligers uit het hele land die ondersteuning geven aan jongeren met een verlieservaring. De vrijwilligers wisselden hier ervaringen en praktijken uit; kwam in district Oost voor de tweede keer een lotgenotengroep Moederloze Moeders samen, bedoeld voor vrouwen die na de geboorte van een kind het gemis van hun moeder indringend ervaren. Verwerken en verder in cijfers Resultaten 2010 Ambitie 2011 Resultaten 2011 Ambitie 2012 Aantal vrijwilligers: Aantal deelnemers: Budget: Ten opzichte van 2010 zijn de aantallen projecten, vrijwilligers en deelnemers ruwweg gelijk gebleven. Lotgenoten groepen hebben vaak moeite voldoende deelnemers te vinden, een reden waarom onder meer de gesprekscyclus Praten over de dood in 2011 niet heeft plaatsgevonden. Voor 2012 zijn enkele projecten rond palliatieve zorg in de begroting opgenomen die eerder onder Oud en redzaam vielen. Hierdoor vallen de cijfers voor 2012 hoger uit. 20

21 De vijf programmalijnen in cijfers Vallen en opstaan 135 projecten vrijwilligers deelnemers Overig Elk kind telt 198 projecten vrijwilligers ouders, kinderen en jongeren Alleen en samen 120 projecten vrijwilligers deelnemers Oud en redzaam 76 projecten vrijwilligers deelnemers Verwerken en verder 88 projecten 937 vrijwilligers deelnemers 21

22 4 Onze vrijwilligers 4.1 Samenlevingsopbouw door vrijwilligerswerk Humanitas staat voor maatschappelijke dienstverlening én samenlevingsopbouw. Dit is het versterken van de zelfwerkzaamheid en medeverantwoordelijkheid van burgers bij de invulling van hun leefomgeving. Samenlevingsopbouw vormt een rode draad in het werk van Humanitas. De vereniging geeft hieraan vorm in de ondersteuning die zij biedt aan haar deelnemers, het versterken en ondersteunen van haar bestuurlijk en uitvoerend vrijwilligersapparaat, en het stimuleren van het democratisch proces in de vereniging. 4.2 Vrijwilligersbeleid van Humanitas Zonder vrijwilligers geen Humanitas. De vrijwilligers vormen de kern en het kapitaal van de organisatie. Waarde van vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk mag zich verheugen in een toenemende publieke belangstelling en heeft een herkenbare en erkende plek gekregen in de maatschappelijke voorzieningen. Alom wordt erkend dat zonder hun inzet grote gaten zouden vallen. Humanitas heeft in 2011 de Erasmus Universiteit laten onderzoeken wat de waarde van haar vrijwilligerswerk is. In 2011 waren vrijwilligers voor Humanitas aan het werk. Dat zijn er ruim 700 meer dan in 2010, een toename van ruim 6%. Ervan uitgaand dat zij gemiddeld 42 weken per jaar vier uur per week actief zijn voor Humanitas, dan bieden zij jaarlijks in totaal uur aan ondersteuning. Op basis van de vervangingswaarde van de ondersteuning (een bedrag tussen de 18 tot 20 per uur volgens Erasmus), staan deze bijna uur aan ondersteuning voor een geschatte economische waarde tussen de 20 en 26 miljoen. Als bij het rekenen wordt uitgegaan van de marktwaarde van de ondersteuning door Humanitas-vrijwilligers, kan dit bedrag oplopen tot 67 miljoen. Belangrijker echter is de maatschappelijke betrokkenheid en de solidariteit die zij hiermee aan de dag leggen. Die zijn niet in geld uit te drukken. Tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers In opdracht van Humanitas heeft MOVISIE in het najaar van 2011 een onderzoek uitgevoerd naar de motivatie en tevreden heid van haar vrijwilligers. De belangrijkste positieve punten uit het onderzoek: Humanitas-vrijwilligers zijn over het algemeen tevreden met hun werk en met de werkomstandigheden (gemiddeld rapportcijfer: 7,4). Hun motivatie en betrokkenheid zijn groot. De vrijwilligers die de basistrainingen hebben gevolgd, zijn tevreden over deze scholing. De uitvoerende vrijwilligers ervaren geen overbelasting of overvraging. Er is een vrij grote in- en doorstroom van vrijwilligers. De gemiddelde verblijfsduur is vier à vijf jaar. (Nieuwe) vrijwilligers ervaren de Humanitas-cultuur als een vrij open en toegankelijke cultuur (weinig ons kent ons -cultuur). Internet is voor Humanitas een effectief en veelbelovend kanaal om nieuwe vrijwilligers te werven. 22

HUMANITAS NULMETING COMPLEXITEIT VAN DE HULPVRAAG

HUMANITAS NULMETING COMPLEXITEIT VAN DE HULPVRAAG HUMANITAS NULMETING COMPLEXITEIT VAN DE HULPVRAAG Datum : 2 juni 2017 Auteur : Heleen de Boer Inhoud INTRODUCTIE... 2 SAMENVATTING... 3 1. INLEIDING... 4 1.1. Aanleiding en doel... 4 1.2 De vragenlijst...

Nadere informatie

Kansen en bedreigingen, sterktes en zwaktes. Dit is een bijlage bij het Humanitas Jaarverslag 2011, www.humanitasjaarverslag.nl

Kansen en bedreigingen, sterktes en zwaktes. Dit is een bijlage bij het Humanitas Jaarverslag 2011, www.humanitasjaarverslag.nl Kansen en bedreigingen, sterktes en zwaktes Dit is een bijlage bij het Humanitas Jaarverslag 2011, www.humanitasjaarverslag.nl Om haar koers voor de komende jaren te kunnen bepalen, heeft Humanitas vastgesteld

Nadere informatie

Humanitas Afdeling Assen. Jaarverslag 2013

Humanitas Afdeling Assen. Jaarverslag 2013 Humanitas Afdeling Assen Jaarverslag 2013 Algemeen Humanitas is er voor mensen die met behulp van een vrijwilliger op eigen kracht iets willen veranderen aan hun situatie. Jaarlijks bieden ruim 13.800

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Samen voor een sociale stad

Samen voor een sociale stad Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging

Nadere informatie

Humanitas Activiteitengids 2012

Humanitas Activiteitengids 2012 Humanitas Activiteitengids 2012 Humanitas Landelijk Bureau, december 2011 2 Inhoudsopgave Afdelingen in district Noord... 7 Humanitas afdeling Aa en Hunze... 7 Humanitas afdeling Assen... 8 Humanitas afdeling

Nadere informatie

Manifest. voor de intensieve vrijwilligerszorg

Manifest. voor de intensieve vrijwilligerszorg Manifest voor de intensieve vrijwilligerszorg Manifest voor de intensieve vrijwilligerszorg Meer dan 15.000 mensen zijn vrijwilliger bij een Waarom dit manifest? organisatie voor Vrijwillige Thuishulp,

Nadere informatie

Daarvoor gaat u naar Minters

Daarvoor gaat u naar Minters Opvoeden & Opgroeien Eigen functioneren & Relaties Een leefbare buurt Daarvoor gaat u naar Minters U weet zelf vaak het beste wat goed is voor uzelf of uw gezin. En u gaat voor goede raad of praktische

Nadere informatie

Projectplan Maatjesproject Gorinchem. Humanitas afdeling Gorinchem e.o.

Projectplan Maatjesproject Gorinchem. Humanitas afdeling Gorinchem e.o. Projectplan 2016 2018 Maatjesproject Gorinchem Humanitas afdeling Gorinchem e.o. Projectplan 2016-2018 Maatjesactiviteit Gorinchem INHOUD 1. Inleiding... 3 2. Doel en doelgroep... 4 3. Werkwijze... 5 4.

Nadere informatie

Subsidieplafonds Subsidieplafonds 2016

Subsidieplafonds Subsidieplafonds 2016 Subsidieplafonds Subsidieplafonds 1 0360_15 Subsidieplafonds V1 Subsidieplafonds 2 Subsidieplafonds Beoogd Maatschappelijk Effect stelling Bedrag Jaarlijkse subsidie Samenredzaamheid 1. Ambitie Bewoners

Nadere informatie

SAMEN STA JE STERK S U P P O R T F R Y S L Â N B E L E I D S P L A N 2 0 1 5-2 0 1 7

SAMEN STA JE STERK S U P P O R T F R Y S L Â N B E L E I D S P L A N 2 0 1 5-2 0 1 7 SAMEN STA JE STERK SUPPORT FRYSLÂN BELEIDSPLAN 2015-2017 INLEIDING Maatjesproject Support Fryslân startte in 2001 als onderdeel van Solidair Fryslân. Per 1 januari 2014 is Support Fryslân een zelfstandige

Nadere informatie

WELKOM VRIJWILLIGER 1

WELKOM VRIJWILLIGER 1 WELKOM VRIJWILLIGER 1 INHOUD WELKOM 3 DE KERN VAN ONS VRIJWILLIGERSBELEID 4 SOORTEN VRIJWILLIGERSWERK 5 WAT VRAGEN WE VAN JOU? 6 WAT BIEDEN WE? 8 RANDVOORWAARDEN EN FACILITEITEN 10 2 WELKOM VAN HARTE WELKOM

Nadere informatie

ALGEMEEN VISIE, MISSIE EN HERSTEL SPEERPUNTEN. Voor een leven in balans

ALGEMEEN VISIE, MISSIE EN HERSTEL SPEERPUNTEN. Voor een leven in balans Jaar verslag 2013 ALGEMEEN VISIE, MISSIE EN HERSTEL LEVANTO is ontstaan in een turbulente periode van verandering in het maatschappelijk veld. Vanuit de overtuiging dat zelfredzaamheid, herstel, participatie

Nadere informatie

Beleidsplan. Stichting Vrienden van Buddyzorg Limburg

Beleidsplan. Stichting Vrienden van Buddyzorg Limburg Beleidsplan Stichting Vrienden van Buddyzorg Limburg 2014 2017 Inhoud 1 Stichting Vrienden van Buddyzorg Limburg 3 2 Organisatie 5 3 Afgesproken beleid periode 2014-2017 6 4 Activiteiten 7 5 Financiën

Nadere informatie

Sociaal makelaar De vraag is leidend Organiserend vermogen. Sociaal Team Klanttevredenheid Omslag in denken en doen Expertise Sport en Bewegen

Sociaal makelaar De vraag is leidend Organiserend vermogen. Sociaal Team Klanttevredenheid Omslag in denken en doen Expertise Sport en Bewegen Jaarverslag 2017 Sociaal makelaar De vraag is leidend Effecten Organiserend vermogen Sociaal Team Klanttevredenheid Omslag in denken en doen Expertise Sport en Bewegen Samenwerking Burgerinitiatief Integratie

Nadere informatie

Afdeling t Hoogeland

Afdeling t Hoogeland Gemeenten Bedum, Winsum, De Marne, Ten Boer en Eemsmond Afdeling t Hoogeland VAN MENS TOT MENS Thuisadministratie Taalondersteuning Vriendschappelijk Huisbezoek Eem Doun Begeleide Omgangs Regeling (BOR)

Nadere informatie

Projectplan Ouderen en Levensvragen / Zingeving Cuijk.

Projectplan Ouderen en Levensvragen / Zingeving Cuijk. Projectplan Ouderen en Levensvragen / Zingeving Cuijk. Levens- / en zingevingvragen zijn op de achtergrond geraakt in onze samenleving, soms ook in het welzijnswerk. Toch zijn kwetsbaarheid en eenzaamheid

Nadere informatie

Wijziging Regeling uitvoering en financiering Wet inschakeling werkzoekenden

Wijziging Regeling uitvoering en financiering Wet inschakeling werkzoekenden Wijziging Regeling uitvoering en financiering Wet inschakeling werkzoekenden SZW «Wet inschakeling werkzoekenden» Wijziging Regeling uitvoering en financiering Wet inschakeling werkzoekenden in verband

Nadere informatie

- coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid

- coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid Lucie Nijskens Wim Rasker - coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid Wat is doorstart? Preventief programma gericht op opvoedings- en gezinsondersteuning voor gezinnen met schoolgaande

Nadere informatie

Jaarverslag 2015 TA RENKUM

Jaarverslag 2015 TA RENKUM 2015 Jaarverslag 2015 TA RENKUM HENNY BLIJDEVEEN VAN Jaarverslag TA Renkum 1. Inleiding Humanitas Thuisadministratie is in de gemeente Renkum ook dit verslagjaar weer actief geweest. Vanwege een wisseling

Nadere informatie

Eigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière

Eigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière Eigen Kracht 2013 2014 van barrière naar carrière Projectplan Eigen Kracht - Van barrière naar carrière LEVgroep Penningstraat 55 5701 MZ Helmond Projectperiode 2013 2014 1 1 Inleiding Eigen Kracht is

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directoraat-Generaal Jeugd en Sanctietoepassing Turfmarkt 147 2511

Nadere informatie

Humanitas Strategieplan

Humanitas Strategieplan Humanitas Strategieplan 2012-2015 Een inspirerend perspectief voor onze doelgroepen, onze leden en vrijwilligers 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 23 Inhoud 1 Focus op kwetsbare groepen 2 Versterken kwaliteit

Nadere informatie

Humanitas Strategieplan

Humanitas Strategieplan Humanitas Strategieplan 2012-2015 Een inspirerend perspectief voor onze doelgroepen, onze leden en vrijwilligers Inhoud 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 23 1 Focus op kwetsbare groepen 2 Versterken kwaliteit

Nadere informatie

Beleidsnotitie. Hulpdienst Nijmegen

Beleidsnotitie. Hulpdienst Nijmegen Beleidsnotitie Hulpdienst Nijmegen 2012-2016 2 INLEIDING Stichting Hulpdienst Nijmegen is een vrijwilligersorganisatie die zinvolle en nuttige ontmoetingen organiseert tussen vrijwilligers, hulpbehoevenden

Nadere informatie

Beleidsplan SchuldHulpMaatje Zoetermeer 2013-2015

Beleidsplan SchuldHulpMaatje Zoetermeer 2013-2015 Beleidsplan SchuldHulpMaatje Zoetermeer 2013-2015 Voorwoord Een belangrijke kerkelijke/diaconale missie luidt: helpen wie geen helper heeft. Naast de reeds eeuwenoude diaconale hulpverlening aan gezinnen

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Wil je jezelf ontwikkelen? Omdat je meer uit jezelf wilt halen? Of omdat je

Nadere informatie

Stichting Vrijwilligers Thuiszorg Geldrop - Mierlo & Nuenen c.a.

Stichting Vrijwilligers Thuiszorg Geldrop - Mierlo & Nuenen c.a. Stichting Vrijwilligers Thuiszorg Geldrop - Mierlo & Nuenen c.a. Jaarverslag 2013 Inhoudsopgave. Gedicht 3. Voorwoord 4. Doelstelling en werkwijze van de Stichting 5. Verslag van het bestuur 6. Verslag

Nadere informatie

ZIJN WIE JE BENT EN WIE JE WILT ZIJN. De waarde van de praktijkhuizen van Ixta Noa

ZIJN WIE JE BENT EN WIE JE WILT ZIJN. De waarde van de praktijkhuizen van Ixta Noa ZIJN WIE JE BENT EN WIE JE WILT ZIJN De waarde van de praktijkhuizen van Ixta Noa WIJ ZIJN IXTA NOA IXTA NOA. OFTEWEL IK STA NIEUW. IXTA NOA IS EEN EIGENZINNIGE VERZAMELING VAN MENSEN DIE ZELFBEWUST EN

Nadere informatie

Stichting Wel.kom - Holding Stichting Wel.kom - Venlo/Beesel Stichting Wel.kom - Roermond

Stichting Wel.kom - Holding Stichting Wel.kom - Venlo/Beesel Stichting Wel.kom - Roermond Stichting Wel.kom - Holding Stichting Wel.kom - Venlo/Beesel Stichting Wel.kom - Roermond Inhoudsopgave Welkomstwoord Missie en visie Organisatiestructuur Dienstverlening en aanbod Informatie voor vrijwilligers

Nadere informatie

Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie

Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie DEEL ARMOEDEBESTRIJDING Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie Actie 1 : Het OCMW zorgt er, zelfstandig of

Nadere informatie

Voorwoord. Buddyzorg Limburg werkt met hart en ziel voor het behoud en de versterking van de medemenselijkheid. Dit komt tot uiting in de werkwijze

Voorwoord. Buddyzorg Limburg werkt met hart en ziel voor het behoud en de versterking van de medemenselijkheid. Dit komt tot uiting in de werkwijze Jaarverslag Stichting Vrienden van Buddyzorg Limburg 2013 1 Voorwoord Voor u ligt het derde jaarverslag van de Stichting Vrienden van Buddyzorg Limburg, afgekort SVVBL. Het verslag geeft een weergave mee

Nadere informatie

Inleiding. Doelen en uitgangspunten van het gemeentebestuur

Inleiding. Doelen en uitgangspunten van het gemeentebestuur Inleiding TRILL is een methodiek die de verantwoordelijkheden en de te leveren prestaties van betrokken partijen in kaart brengt. Zo moet de ambtenaar de beleidsdoelstellingen die door het gemeentebestuur

Nadere informatie

Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven

Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Dinsdag 30 oktober 2012 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses

Nadere informatie

van Werkplein naar Arbeidsmarkt naar 4 Transities Werkgever en Werkzoekende

van Werkplein naar Arbeidsmarkt naar 4 Transities Werkgever en Werkzoekende van Werkplein naar Arbeidsmarkt naar 4 Transities Werkgever en Werkzoekende DOEL Informatie Uitwisseling Vraag aan u Beleid min SZW SUWI: 2002 CWI en UWV samenwerking met gemeenten werk boven uitkering

Nadere informatie

Op eigen kracht verder met Humanitas Deventer

Op eigen kracht verder met Humanitas Deventer Op eigen kracht verder met Deventer Onze vrijwilligers helpen je als je het even niet in je eentje redt! In deze folder vind je onze activiteiten beschreven. Heb je vragen als deelnemer of als vrijwilliger?

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Hulpdienst In-Zicht

Beleidsplan Stichting Hulpdienst In-Zicht Beleidsplan 2014-2017 Stichting Hulpdienst In-Zicht Veenendaal - 9 mei 2014 Stichting Hulpdienst In-Zicht Markt 10-3901 DN Veenendaal (06) 38255710 - www.hulpdienstinzicht.nl - info@hulpdienstinzicht.nl

Nadere informatie

Wijziging Uitvoeringsregeling inkoop arbeidsvoorziening door gemeenten

Wijziging Uitvoeringsregeling inkoop arbeidsvoorziening door gemeenten Wijziging Uitvoeringsregeling inkoop arbeidsvoorziening door gemeenten SZW 2 december 1998/nr. AM/ARV/98/35644 Directie Arbeidsmarkt Werkgelegenheid Gelet op artikel 137a, tweede lid, van de Algemene bijstandswet,

Nadere informatie

Samen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z

Samen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z Wat en hoe? 3 W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse

Nadere informatie

llochtone meiden en vrouwen in-zicht

llochtone meiden en vrouwen in-zicht 2010 PROJECTEN Nieuwsbrief INHOUD Allochtone meiden & vrouwen in-zicht (Vervolg project) Kinderen aan zet (Onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van het hebben van een moeder die seksueel misbruikt

Nadere informatie

Maximale subsidiebedragen

Maximale subsidiebedragen Maximale subsidiebedragen Samenwerkingsverbanden Begaafde leerlingen po en vo Primair onderwijs Dit zijn maximale bedragen per samenwerkingsverband, per jaar. Voor de totale periode van 4 jaar, is het

Nadere informatie

Zelfredzaamheid, eigen kracht en de rol van kerken: Kansen & grenzen Verslag bijeenkomst maandag 16 november 2015

Zelfredzaamheid, eigen kracht en de rol van kerken: Kansen & grenzen Verslag bijeenkomst maandag 16 november 2015 Who Cares! Zelfredzaamheid, eigen kracht en de rol van kerken: Kansen & grenzen Verslag bijeenkomst maandag 16 november 2015 Op deze bijeenkomst gingen we in gesprek over de kansen en de grenzen ten aanzien

Nadere informatie

Geachte lezer, Anne-Corine Schaaps directeur

Geachte lezer, Anne-Corine Schaaps directeur Geachte lezer, Fijn dat u even tijd neemt om kortweg kennis te maken met het beleid van stichting Welcom. Door het beleid voor de komende vier jaren te omschrijven, laat Welcom zien wat ze in de samenleving

Nadere informatie

=PLNk_H44EXxX-IVhVcFdC5pPMgaIex4FZQ

=PLNk_H44EXxX-IVhVcFdC5pPMgaIex4FZQ http://www.youtube.com/watch?v=6imhyppcmdo&list =PLNk_H44EXxX-IVhVcFdC5pPMgaIex4FZQ UITKOMST ENQUETE Najaar 2013: circa 140 vrijwilligersorganisaties aangeschreven Respons: 46% (65 vragenlijsten) Bij welke

Nadere informatie

Humanitas Deventer. Jaarverslag 2018

Humanitas Deventer. Jaarverslag 2018 Humanitas Deventer Jaarverslag 2018 door de kwaliteit van onze vrijwilligers dé praktische partner voor de zorg en steun in de rug voor de inwoners in Deventer Steungezinnen Inhoud jaarverslag 2018 Voorwoord

Nadere informatie

Welkom! Eindhoven, Emmen, Enschede, Groningen, Maastricht, Nijmegen, Schiedam, Sittard- Geleen, Tilburg, Venlo, Zaanstad, Zoetermeer en Zwolle

Welkom! Eindhoven, Emmen, Enschede, Groningen, Maastricht, Nijmegen, Schiedam, Sittard- Geleen, Tilburg, Venlo, Zaanstad, Zoetermeer en Zwolle Welkom! Alkmaar, Almelo, Almere, Amersfoort, Apeldoorn, Arnhem,Breda, Delft, Deventer, Dordrecht, Ede, Eindhoven, Emmen, Enschede, Groningen, Haarlem, Haarlemmermeer, Heerlen, Helmond, Hengelo, 's-hertogenbosch,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 8942 14 juni 2010 Regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 7 juni 2010, nr. R&P/RA/2010/11430,

Nadere informatie

thema 1 Nederland en het water topografie

thema 1 Nederland en het water topografie thema 1 Nederland en het water topografie Argus Clou Aardrijkskunde groep 6 oefenkaart met antwoorden Malmberg s-hertogenbosch thema 1 Nederland en het water topografie Gebergten Vaalserberg Plaatsen Almere

Nadere informatie

Aanvullende notitie op het Beleidsplan schuldhulpverlening gemeente Menterwolde

Aanvullende notitie op het Beleidsplan schuldhulpverlening gemeente Menterwolde Aanvullende notitie op het Beleidsplan schuldhulpverlening gemeente Menterwolde Inleiding Met de invoering van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening zijn de minnelijke schuldsanering en de wettelijke

Nadere informatie

Wmo beleidsplan 2013 INLEIDING

Wmo beleidsplan 2013 INLEIDING December 2012 INLEIDING Het beleidsplan Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) 2008-2011 heeft een wettelijk bepaalde werkingsduur van vier jaren. In 2012 is besloten dit beleidsplan met één jaar te

Nadere informatie

COACH JE KIND. ouders worden zelfredzame opvoeders

COACH JE KIND. ouders worden zelfredzame opvoeders COACH JE KIND ouders worden zelfredzame opvoeders 1 Eigen Kracht Iedere ouder heeft wel eens vragen over het opvoeden en opgroeien van hun kinderen. De meeste ouders weten waar ze terecht kunnen, zowel

Nadere informatie

Vrijwilligers doen ertoe. Het vrijwilligersbeleid van Humanitas: alle uitgangspunten en afspraken op een rij

Vrijwilligers doen ertoe. Het vrijwilligersbeleid van Humanitas: alle uitgangspunten en afspraken op een rij Vrijwilligers doen ertoe Het vrijwilligersbeleid van Humanitas: alle uitgangspunten en afspraken op een rij 4 5 6 8 10 Inhoud 1 De kern van ons vrijwilligersbeleid 2 Vrijwilligerswerk bij Humanitas: voor

Nadere informatie

Taalcoaching: meer dan taal alleen. Een waarderingsonderzoek van het project Taalcoach voor inburgeraars

Taalcoaching: meer dan taal alleen. Een waarderingsonderzoek van het project Taalcoach voor inburgeraars Taalcoaching: meer dan taal alleen Een waarderingsonderzoek van het project Taalcoach voor inburgeraars SAMENVATTING WAARDERINGSONDERZOEK PROJECT TAALCOACH Deze samenvatting geeft de belangrijkste uitkomsten

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk Vrijwillige hulp

Vrijwilligerswerk Vrijwillige hulp Vrijwilligerswerk Mantelzorg Vrijwillige hulp Burenhulp Maak samen het verschil. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil. Hun inzet op het gebied van onder andere cultuur, zorg, sport, natuur

Nadere informatie

Beleidsplan

Beleidsplan Beleidsplan 2018-2020 Onze overtuiging De Stichting Willeke Alberti Foundation is opgericht door Willeke Alberti en is ontstaan vanuit het groeiend besef bij de naamgeefster, dat steeds meer ouderen en

Nadere informatie

Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst!

Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal doet meer In Utrecht wonen meer dan 15.000 volwassenen

Nadere informatie

Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus LV Den Haag Parnassusplein 5 T

Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus LV Den Haag Parnassusplein 5 T > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333 44 44 www.rijksoverheid.nl Contactpersoon dhr. drs.

Nadere informatie

Informatie voor doorverwijzers. Aanbod ISKB taalcoaching

Informatie voor doorverwijzers. Aanbod ISKB taalcoaching Informatie voor doorverwijzers Aanbod ISKB taalcoaching 25 jaar ISKB Taal en meer In 2011 vierde de ISKB met vrijwilligers, cursisten en leerlingen haar 25 jarig bestaan. We hebben een niet meer weg te

Nadere informatie

Jaarverslag Activiteiten Detentie Nazorg. Humanitas Haagland. Projectnaam Een Nieuwe Kans (ENK) / Buiten Re-integratiecentrum (RIC)

Jaarverslag Activiteiten Detentie Nazorg. Humanitas Haagland. Projectnaam Een Nieuwe Kans (ENK) / Buiten Re-integratiecentrum (RIC) Jaarverslag 2015 Activiteiten Detentie Nazorg Humanitas Haagland Projectnaam Een Nieuwe Kans (ENK) / Buiten Re-integratiecentrum (RIC) Coördinator Frederiek van Hulst Tijdsinvestering coördinator 1 januari

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool

Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool Inhoudsopgave Voorwoord 1. Lekstroom School s cool in het kort 2. Aantallen en resultaten 3. Ontwikkelingen vrijwilligers 4. Verbreden in de regio 5. 2017 Financieel

Nadere informatie

Jaarrapportage Home-Start en Home-Start+ Schagen en Hollands Kroon 2018

Jaarrapportage Home-Start en Home-Start+ Schagen en Hollands Kroon 2018 Jaarrapportage Home-Start en Home-Start+ Schagen en Hollands Kroon 2018 Inleiding Home-Start is een programma voor opvoedondersteuning waarbij vrijwilligers gezinnen ondersteunen met minimaal één kind

Nadere informatie

Jaarverslag 2014 Humanitas afdeling Amsterdam en Diemen

Jaarverslag 2014 Humanitas afdeling Amsterdam en Diemen Jaarverslag 2014 Humanitas afdeling Amsterdam en Diemen Thema Vrijwilligers Deelnemers/ bezoeken Detentie 192 1329 Eenzaamheid 232 522 Opgroeien 25 49 Opvoeden 93 77 Verlies 28 50 Thuisadministratie 166

Nadere informatie

Bijeenkomst voor burgers van de gemeente Smallingerland

Bijeenkomst voor burgers van de gemeente Smallingerland Bijeenkomst voor burgers van de gemeente Smallingerland Programma 1. Opening en kennismaken 2. Inleiding door wethouder E. Berenst 3. De ambities voor 2012-2015 in vogelvlucht 4. Stellingen debat 1 5.

Nadere informatie

Jaarverslag 2012. Humanitas. district Zuidwest

Jaarverslag 2012. Humanitas. district Zuidwest Jaarverslag 2012 Humanitas district Zuidwest 1 Voorwoord Voor u ligt het Jaarverslag 2012 van het district Zuidwest van Humanitas: 2012 was een spannend jaar in velerlei opzichten. Er vond een kabinetswisseling

Nadere informatie

HULPDIENST NIJMEGEN. Beleidsnotitie

HULPDIENST NIJMEGEN. Beleidsnotitie HULPDIENST NIJMEGEN Beleidsnotitie Positionering van de Hulpdienst De Stichting Hulpdienst Nijmegen is een vrijwilligersorganisatie die zinvolle en nuttige ontmoetingen organiseert tussen vrijwilligers,

Nadere informatie

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg P a g i n a 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Begrippen 1-2 3. Verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk 2 4. Mantelzorg in Rotterdam 2-3 5. Visie van Fener Zorg op mantelzorg en vrijwilligers

Nadere informatie

NAH, HOE VERDER? Kies de hulp die bij je past

NAH, HOE VERDER? Kies de hulp die bij je past NAH, HOE VERDER? Kies de hulp die bij je past WAT IS NAH? NAH is de afkorting van Niet-Aangeboren Hersenletsel. Iedereen, jong of oud, kan hersenletsel oplopen door ziekte of ongeval, bijvoorbeeld door

Nadere informatie

Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Kom Erbij

Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Kom Erbij Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Kom Erbij Meer dan een miljoen Nederlanders sterk eenzaam Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. De invloed van eenzaamheid is groot en leidt

Nadere informatie

Werkplan en begroting 2018

Werkplan en begroting 2018 Werkplan en begroting 2018 Inleiding Hieronder staat een korte beschrijving van de activiteiten van Humanitas voor 2018, met daarbij vervolgens een inschatting van de aantallen. De beschrijving wordt afgerond

Nadere informatie

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Arosa biedt veiligheid en bescherming bij geweld in relaties. Vrouwen, mannen en hun kinderen kunnen bij Arosa terecht voor opvang en begeleiding. Arosa

Nadere informatie

Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching

Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Taal doet meer Taal doet meer heeft een niet meer weg te denken rol in de Utrechtse samenleving op het gebied van integratie en participatie. Door taal

Nadere informatie

Toeleg Meedoen & Samenwerken in Breda

Toeleg Meedoen & Samenwerken in Breda Toeleg Meedoen & Samenwerken in Breda 2012-2013 Inleiding M&S Breda bestaat uit acht organisaties die er voor willen zorgen dat de kwetsbare burger in Breda mee kan doen. De deelnemers in M&S Breda delen

Nadere informatie

Jaarverslag. District Zuidwest

Jaarverslag. District Zuidwest Jaarverslag 2011 District Zuidwest Voorwoord 2011 was het Europees jaar van de vrijwilliger. Vrijwilligerswerk werd als cement van de (lokale) samenleving flink in de schijnwerpers gezet terecht! Humanitas

Nadere informatie

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 In beweging komen Ontwikkelen Meedoen Met lef! Oktober, 2016 1. Inleiding In 2015 en 2016 gingen wij Meiinoar op reis en die reis gaat verder. De reis wordt intensiever

Nadere informatie

Woningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties. Prijs per m² GBO in mediaan 2017

Woningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties. Prijs per m² GBO in mediaan 2017 Woningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties woningen woningen. Provincie Drenthe Assen 67.700 31.400 Woningvoorraad 32.900 33.700 33.700 Tussenwoning 448 16,7 166.000

Nadere informatie

Presentatie verdiepingssessie inkoop Jeugd-AWBZ. Vrijdag 13 juni 2014

Presentatie verdiepingssessie inkoop Jeugd-AWBZ. Vrijdag 13 juni 2014 Presentatie verdiepingssessie inkoop Jeugd-AWBZ Vrijdag 13 juni 2014 Wie zijn we? Ons Tweede thuis is een organisatie ten dienste van ongeveer 2000 mensen met een verstandelijke, meervoudige of lichamelijke

Nadere informatie

De kracht van pedagogisch adviseren

De kracht van pedagogisch adviseren De kracht van pedagogisch adviseren Colofon Uitgever: Datum uitgave: december 2010 Eindredactie: Rieneke de Groot, Monique Albeda & Geeske Hoogenboezem Bezoekadres: Nieuwe Gouwe Westzijde 1, 2802 AN Gouda

Nadere informatie

De Kindertelefoon. Facts & Figures

De Kindertelefoon. Facts & Figures Facts & Figures HOEVEEL HOEVEEL Facts & Figures De komende jaren verandert er veel in de wereld van de jeugdzorg in Nederland. Aan de vooravond van de transitie van de jeugdzorg van het landelijke niveau

Nadere informatie

IN EERSTE HALFJAAR 2002. Paula van der Brug en Robert Selten. April 2005. Het aantal gestarte trajecten in het eerste halfjaar van 2002.

IN EERSTE HALFJAAR 2002. Paula van der Brug en Robert Selten. April 2005. Het aantal gestarte trajecten in het eerste halfjaar van 2002. Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum voor Beleidsstatistiek UITSTROOM UIT DE UITKERING NA START REÏNTEGRATIETRAJECT IN EERSTE HALFJAAR 2002 Paula van der Brug en Robert Selten April 2005 Op 1 januari

Nadere informatie

Met vriendelijke groet, Aan Stichting De Vijfde Macht t.a.v. de heer L. Koenen. Per

Met vriendelijke groet, Aan Stichting De Vijfde Macht t.a.v. de heer L. Koenen. Per Humanitas Landelijk Bureau Postbus 71 1000 AB Amsterdam Aan Stichting De Vijfde Macht t.a.v. de heer L. Koenen Per email: l.koenen14@hotmail.nl Landelijk Bureau Sarphatistraat 4 1017 WS Amsterdam Postbus

Nadere informatie

de jeugd is onze toekomst

de jeugd is onze toekomst de jeugd is onze toekomst vereniging van groninger gemeenten Bestuursakkoord Jeugd 2008-2012 In veel Groninger gemeenten zijn er kinderen met problemen. En daarvan krijgen er te veel op dit moment niet

Nadere informatie

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen)

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen) In opdracht van de Gemeente Amsterdam (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling) Als ik mijn vader had gehad vanaf mijn jeugd, dan zou ik misschien anders zijn in het leven. (...) Wat ik allemaal wel niet

Nadere informatie

Stichting. Stichting Surinaamse Gehandicapten Zorg - Surgezo. Beleidsplan 2014-2018. Een stichting met hart voor mensen met een lichamelijke beperking

Stichting. Stichting Surinaamse Gehandicapten Zorg - Surgezo. Beleidsplan 2014-2018. Een stichting met hart voor mensen met een lichamelijke beperking Stichting Stichting Surinaamse Gehandicapten Zorg - Surgezo Beleidsplan 2014-2018 Een stichting met hart voor mensen met een lichamelijke beperking Colofon De Stichting De naam 'Surgezo' staat voor: SURinaamse

Nadere informatie

vanuit ieders mogelijkheden daar waar nodig gewoon samen Denkt mee Doet mee Gewoon samen

vanuit ieders mogelijkheden daar waar nodig gewoon samen Denkt mee Doet mee Gewoon samen vanuit ieders mogelijkheden daar waar nodig gewoon samen Denkt mee Doet mee Gewoon samen Uw opgave is ons uitgangspunt: doelgericht, met de focus op zelfredzaamheid en de eigen kracht van mensen met een

Nadere informatie

sterker dan je denkt Jaarverslag

sterker dan je denkt Jaarverslag sterker dan je denkt Jaarverslag boventekst Humanitas stelt zich voor Humanitas is de Nederlandse vereniging voor maatschappelijke dienstverlening en samenlevingsopbouw. In het hele land zetten onze vrijwilligers

Nadere informatie

Bijlage 1 Vragenlijst websurvey

Bijlage 1 Vragenlijst websurvey Bijlage 1 Vragenlijst websurvey Wmo monitor 2011 - uw organisatie Vraag 1 Welk type organisatie vertegenwoordigt u? (meerdere antwoorden mogelijk) Professionele organisaties Welzijnsorganisatie Vrijwilligerscentrale

Nadere informatie

Jaarverslag 2014 ACTIVEREN - VINDEN - VERBINDEN. Volwassenenwerk. Kinderwerk. Buurtwerk. Informatie en advies. Ondersteuning en bemiddeling

Jaarverslag 2014 ACTIVEREN - VINDEN - VERBINDEN. Volwassenenwerk. Kinderwerk. Buurtwerk. Informatie en advies. Ondersteuning en bemiddeling Jaarverslag 2014 ACTIVEREN - VINDEN - VERBINDEN Volwassenenwerk Kinderwerk Buurtwerk Informatie en advies Ondersteuning en bemiddeling Jeugd- en jongerenwerk VOORWOORD 2014 was voor vele inwoners een spannend

Nadere informatie

Samen maken. mogelijk. wij meedoen voor jeugd ONDERSTEUNING BIJ LEVEN MET EEN BEPERKING

Samen maken. mogelijk. wij meedoen voor jeugd ONDERSTEUNING BIJ LEVEN MET EEN BEPERKING Samen maken wij meedoen voor jeugd mogelijk Kinderen en jongeren met een beperking moeten de kans krijgen zich optimaal te ontwikkelen, zodat zij zo zelfstandig mogelijk mee kunnen doen in de maatschappij.

Nadere informatie

Jaarverslag Humanitas afdeling Nijmegen 2010

Jaarverslag Humanitas afdeling Nijmegen 2010 Jaarverslag Humanitas afdeling Nijmegen 2010 Geografische indeling Humanitas afdeling Nijmegen omvat de gemeenten Nijmegen, Groesbeek, Heumen, Wijchen, Beuningen, Druten, Millingen, Elst, Lent en Oosterhout.

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op de artikelen 3, eerste lid, en 5 van de Kaderwet SZW-subsidies;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op de artikelen 3, eerste lid, en 5 van de Kaderwet SZW-subsidies; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 18468 13 april 2016 Regeling van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 4 april 2016, 2016-0000091001,

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Soms zit je met vragen of problemen in je dagelijks leven waar je niet helemaal

Nadere informatie

Samen tegen eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Contact Kom Erbij Bezoek- en postadres

Samen tegen eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Contact Kom Erbij Bezoek- en postadres Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Kom Erbij Meer dan een miljoen Nederlanders sterk eenzaam Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. De invloed van eenzaamheid is groot en leidt

Nadere informatie

Deze vragenlijst meet sociaal welbevinden (functioneren in de maatschappij) op 8 verschillende gebieden. Aangemaakt op:

Deze vragenlijst meet sociaal welbevinden (functioneren in de maatschappij) op 8 verschillende gebieden. Aangemaakt op: Sociaal Welbevinden Vragenlijst Deze vragenlijst meet sociaal welbevinden (functioneren in de maatschappij) op 8 verschillende gebieden. Aangemaakt op: 03-03-2017 Aangepast op: 03-03-2017 Gedownload op:

Nadere informatie

MEE op Weg. IJsseloevers

MEE op Weg. IJsseloevers IJsseloevers MEE op Weg Vanuit haar droom van een inclusieve samenleving en missie MEE maakt meedoen mogelijk heeft MEE IJsseloevers het initiatief genomen tot het project MEE op Weg. MEE op Weg Vanuit

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

Advie zen en Meldingen over Kindermishandeling in 2003

Advie zen en Meldingen over Kindermishandeling in 2003 Advie zen en Meldingen over Kindermishandeling in 23 Registratiegegevens van de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling Iedereen die zich zorgen maakt over een kind in zijn of haar omgeving kan contact

Nadere informatie

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen Redactie: Marieke Haitsma en Corrie van Dam Eindredactie: afdeling communicatie

Nadere informatie

Natuurlijk... NUTH. NUTH... Natuurlijk DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO)

Natuurlijk... NUTH. NUTH... Natuurlijk DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO) DE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO) Natuurlijk... NUTH NUTH... Natuurlijk Gemeente Nuth - Deweverplein 1 - Postbus 22000-6360 AA Nuth - 045-5659100 - www.nuth.nl VOORWOORD wethouder J.J.C van den

Nadere informatie

Ambitie- en actieplan Financieel Netwerk Rijswijk

Ambitie- en actieplan Financieel Netwerk Rijswijk Ambitie- en actieplan Financieel Netwerk Rijswijk 2018-2020 Rijswijk, juni 2018 Rochelle Heerema, kwartiermaker Situatie Ondanks allerlei inspanningen van overheid en maatschappelijke organisaties groeit

Nadere informatie

Bureau Jeugdzorg Gelderland Bereikbaar en Beschikbaar

Bureau Jeugdzorg Gelderland Bereikbaar en Beschikbaar Bureau Jeugdzorg Gelderland Bereikbaar en Beschikbaar Hans Lomans Bestuurder BJzG 8 april 2011 2 U vindt ons Overal in Gelderland In alle regio s Zorg-en Adviesteams Centra voor Jeugd en Gezin Veiligheidshuizen

Nadere informatie