Oplegnotitie. Objectenhandboek BAG

Transcriptie

1 Oplegnotitie Aan Bronhouders en Afnemers BAG Van Secretariaat BAG BAO Onderwerp Wijzigingen objectenhandboek Datum april 2014 Objectenhandboek BAG Bijlagen: - Oplegnotitie bij het besluit BAG BAO t.a.v. studentencomplexen d.d. november Stappenplan en afbakeningsvoorbeeld studentencomplexen - Oplegnotitie bij het besluit BAG BAO t.a.v. zorgcomplexen d.d. oktober Objectenhandboek basisregistraties adressen en gebouwen Versie 2009 met aanpassingen volgens besluit BAG BAO afbakening zorgcomplexen d.d. oktober 2012 en afbakening studentencomplexen d.d. november 2013; Toelichting: Het objectenhandboek is gewijzigd n.a.v. de besluiten van het BAG BAO met betrekking tot studenten- en zorgcomplexen. Blad 1 van 1 Partner in BAG

2 Oplegnotitie Aan Bronhouders en Afnemers BAG Van Secretariaat BAG BAO Onderwerp Besluit BAG BAO tav studentencomplexen Datum november 2013 Studentencomplexen en het objectenhandboek BAG Besluit BAG BAO: Het BAG BAO heeft op 16 oktober 2013 een besluit genomen over de afbakening van verblijfsobjecten in studentencomplexen. Een consistente en kwalitatief hoogwaardige BAG is essentieel voor doorwerking in het Stelsel van Basisregistraties, en daarmee voor allerlei afnemers van de BAG binnen en buiten de overheid. Bij het BAG BAO waren signalen binnengekomen dat de BAG voor studentencomplexen, in de vorm van studentenflats, niet consistent gevuld is. Het BAGobjectenhandboek was op het onderdeel studentenflats niet in lijn met de generieke afbakeningsprincipes in de BAG wet-en regelgeving. In de praktijk blijkt dat een deel van de gemeenten studentenflats conform een beschrijving in het objectenhandboek heeft afgebakend en een deel conform de formele afbakeningsprincipes uit de BAG wet- en regelgeving. De essentie van het besluit van het BAG BAO van oktober 2013 is dat ook voor studentencomplexen de gewone afbakeningsregels van de BAG moeten worden toegepast. Toelichting: Het gevolg is dat gemeenten studentencomplexen voor 31 december 2016 moeten afbakenen op basis van de reguliere afbakeningsvoorschriften. De uitzonderingen ten aanzien van studentencomplexen vervallen hiermee. Pagina 53 van het objectenhandboek is aangepast. Een gang in een studentenflat is niet per definitie aan te merken als een gedeelde verkeersruimte. Dit hangt namelijk af van de verblijfsobjectafbakening. Op pagina 57 is de verwijzing naar studentenkamers in grachtenpanden geschrapt. Op pagina 61 is de uitzondering ten aanzien van oorspronkelijk als studentenhuisvesting ontworpen en gebouwde wooneenheden geschrapt. Ter verduidelijking van de afbakening verwijzen we graag naar de Memorie van toelichting op de wet BAG, blz De kern van de definitie van verblijfsobject wordt gevormd door het begrip eenheid van gebruik. Daarmee wordt verduidelijkt dat de afbakening met name afhangt van het gebruiksdoel van de ruimte. Het begrip eenheid van gebruik is op zichzelf nog onvoldoende onderscheidend om tot een eenduidige objectafbakening te komen. Daarom zijn er nog nuancerende kenmerken vastgesteld zoals zelfstandigheid. Dit is in de praktijk het makkelijkst te toetsen door te controleren op een eigen en afsluitbare toegang vanaf een openbare weg, een eigen erf of een gedeelde verkeersruimte. Daarnaast dient de eenheid duurzaam met de aarde verbonden te zijn. Tenslotte bestaat de mogelijkheid dat het object van registratie onderwerp kan zijn van goederenrechtelijke rechtshandelingen, Blad 1 van 2 Partner in BAG

3 zoals koop en verkoop. Hiermee worden objecten uitgesloten die aan de overige kenmerken voldoen maar die gezien hun aard niet voldoen aan het begrip verblijfsobject, zoals hotelkamers en cellen in een gevangenis. Blad 2 van 2 Partner in BAG

4 Stappenplan en voorbeeld afbakening studentencomplexen Versie 1.0 Auteur(s) Kadaster (met inhoudelijke instemming van Ministerie van Infrastructuur en Milieu) Status Definitief Versiehistorie Versie Datum Auteur Opmerking juni 2014 Kadaster Inhoudsopgave 1 Voorbeeld afbakenen studentencomplexen Criteria verblijfsobjecten Duiding van de criteria aan de hand van wettelijke documenten Stappen bij het afbakenen van woongebouwen Uitwerking casus Optie 1: 8 verblijfsobjecten (juist) Optie 2: 2 verblijfsobjecten (onjuist) Optie 3: 10 verblijfsobjecten (onjuist) Casus 2: afbakening bij niet-aaneengesloten voorzieningen...9

5 1 Voorbeeld afbakenen studentencomplexen In oktober 2013 heeft het BAG BAO besloten dat studentencomplexen volgens de wettelijke voorschriften afgebakend moeten worden. Het BAG BAO heeft het Kadaster gevraagd ondersteuning te bieden bij het uitvoeren van dit besluit. Het Kadaster heeft op 22 januari 2014 een informatiebijeenkomst georganiseerd voor gemeenten met studentencomplexen. Tijdens deze bijeenkomst bleek dat het voor gemeenten niet duidelijk is hoe invulling gegeven moet worden aan de afbakening van studentencomplexen. Gemeenten hebben het Kadaster verzocht een document op te stellen waarin concrete invulling wordt gegeven aan de wettelijke voorschriften. Het Kadaster heeft in samenwerking met het Ministerie van Infrastructuur en Milieu dit document opgesteld waarin aan de hand van een concrete casus de afbakening toegelicht wordt. Het Ministerie heeft dit advies bevestigd. De plattegrond die als casus besproken is, staat hieronder afgebeeld. In de bijeenkomst zijn drie opties ter sprake gekomen; 8 verblijfsobjecten (optie 1), 2 verblijfsobjecten (optie 2) en 10 verblijfsobjecten (optie 3). Wij vragen gemeenten op basis van bovenstaande plattegrond 8 verblijfsobjecten af te bakenen (optie 1). Gebaseerd op de wettelijke definitie en de uitleg die daaraan gegeven wordt in de Memories van Toelichting en het objectenhandboek hebben we een stappenplan opgesteld. Dit stappenplan biedt een gestructureerde werkwijze om verblijfsobjecten af te bakenen. De opties worden aan de hand van dit stappenplan uitgewerkt. Ons advies geldt niet alleen voor studentencomplexen. Het is de bedoeling dat alle verblijfsobjecten op uniforme wijze worden afgebakend, ongeacht de hoedanigheid van de gebruikers ervan. De functie van het pand c.q. de verblijfsobjecten op zichzelf, speelt wel een rol, omdat het gebruiksdoel onderdeel is van de definitie van verblijfsobject ( eenheid van gebruik ). Omdat bij de casus een aantal zaken niet duidelijk is, zoals de afsluitbaarheid, beschrijven we mogelijke situaties en de achterliggende redenering voor de afbakening. Een veel voorkomende situatie met niet-aaneengesloten voorzieningen komt niet in bovenstaande casus voor. hebben we een tweede casus opgenomen in dit document. 2 Partner in BAG

6 2 Criteria verblijfsobjecten De afbakening van een verblijfsobject in het kader van de BAG staat in het teken van een goede, doelmatige BAG registratie. In de wettelijke definitie van verblijfsobject is een aantal criteria opgenomen. Er is pas sprake van een verblijfsobject als aan al deze eisen wordt voldaan. Deze eisen zijn: - kleinste eenheid van gebruik - binnen één of meer panden gelegen - voor woon-, bedrijfsmatige, of recreatieve doeleinden geschikt - ontsloten via een eigen afsluitbare toegang vanaf de openbare weg, een erf of een gedeelde verkeersruimte, - vatbaar voor goederenrechtelijke rechtshandelingen - in functioneel opzicht zelfstandig. 2.1 Duiding van de criteria aan de hand van wettelijke documenten De documenten die we hebben gebruikt zijn: de wet BAG, de Memorie van Toelichting 1 (Kamerstukken II, 2006/07, , nr. 3) en de Memorie van Toelichting bij de aanpassing van de wet 2 (Kamerstukken II, 2008/09, , nr. 3). Kleinste eenheid van gebruik, voor woon-, bedrijfsmatige, of recreatieve doeleinden geschikt en in functioneel opzicht zelfstandig Het begrip eenheid van gebruik is de kern van de definitie van verblijfsobject volgens de Memorie van Toelichting. In deze definiëring staat het samenhangende gebruik binnen de eenheid centraal. 3 Alle andere eisen zijn bedoeld om het begrip te nuanceren en te toetsen. 4 Om een kleinste eenheid van gebruik te kunnen afbakenen als verblijfsobject, moet die eenheid functioneel zelfstandig zijn. Voor zover voor het gebruik (bijvoorbeeld voor woondoeleinden) bepaalde basisvoorzieningen nodig zijn, moeten die voorzieningen dus binnen het af te bakenen verblijfsobject aanwezig zijn. Als een eenheid van gebruik niet functioneel zelfstandig is, maar samen met andere eenheden wel een functioneel zelfstandig geheel vormt, dan kunnen zij samen een kleinste, functioneel zelfstandige eenheid van gebruik en dus een verblijfsobject vormen. Dit is het principe van van binnen naar buiten redeneren. Bij het afbakenen van verblijfsobjecten geldt voorts het criterium van nabijheid en verbondenheid. Een eenheid van gebruik die (functioneel) onlosmakelijk is verbonden met en ondersteunend is aan een bepaalde nabijgelegen andere eenheid van gebruik, standplaats of ligplaats, wordt in elk geval geacht te behoren tot die andere eenheid en wordt niet als afzonderlijk verblijfsobject aangemerkt. 5 Alleen indien een eenheid, hoewel op zichzelf ondersteunend, geen directe relatie heeft met een bepaalde andere eenheid, kan sprake zijn van een afzonderlijk verblijfsobject. Dit is bijvoorbeeld het geval met garageboxen. Binnen één of meer panden gelegen Verblijfsobjecten zijn bij de bouw altijd gelegen binnen een enkel pand. Als gevolg van beperkte wijzigingen in de bouwkundige constructie, zoals het doorbreken van een muur, kan een verblijfsobject in meerdere panden komen 1 Regels omtrent de basisregistraties adressen en gebouwen (Wet basisregistraties adressen en gebouwen) 2 Wijziging van de Wet basisregistraties adressen en gebouwen en de Kadasterwet (aanvulling, verduidelijking en enige technische verbeteringen van de Wet basisregistraties adressen en gebouwen en aanvulling van de Kadasterwet in verband met de toedeling van taken aan de Dienst voor het kadaster en de openbare registers ten aanzien van de landelijke voorziening voor de basisregistraties adressen en gebouwen) 3 (Kamerstukken II, , nr. 3, blz. 25) 4 (Kamerstukken II, 2006/07, , nr. 3, blz. 27) 5 (Kamerstukken II, 2008/09, , nr. 3, blz. 6) 3 Partner in BAG

7 te liggen. 6 Bij de wooneenheden gaan we ervan uit dat ze in één of meer panden liggen en dat dus aan dit criterium voldaan is. Dit criterium komt daarom niet terug in het stappenplan. Ontsloten via een eigen afsluitbare toegang vanaf de openbare weg, een erf of een gedeelde verkeersruimte De Memorie van Toelichting noemt als reden voor dit criterium dat het begrip zelfstandigheid in de praktijk het eenvoudigst blijkt te toetsen door te bezien in hoeverre de genoemde eenheid over een eigen toegang beschikt. 7 Bij de aanpassing van de wet is in de toelichting nader aangegeven dat de eis van afsluitbaarheid in dit verband inhoudt dat het gebruik van de desbetreffende eenheid exclusief moet zijn. 8 In wezen gaat het hierbij dus om een meer fysieke benadering van de zelfstandigheid van de eenheid. In de praktijk blijkt dat het begrip gedeelde verkeersruimte ruim geïnterpreteerd kan worden. De gedeelde verkeersruimte van verschillende verblijfsobjecten kan tegelijkertijd ook onderdeel zijn van een verblijfsobject. Op deze manier kunnen bijvoorbeeld ook verblijfsobjecten in ziekenhuizen, verzorgingshuizen en twee-over-één trap woningen afgebakend worden, indien ze aan de criteria voldoen en het daarom, gezien hun aard, wenselijk is dat ze als zodanig worden opgenomen in de BAG. Vatbaar voor goederenrechtelijke rechtshandelingen De eis onderwerp kunnen zijn van goederenrechtelijke rechtshandelingen is bedoeld om bepaalde soorten eenheden die gezien al de voorgaande nuanceringen als verblijfsobject zouden kunnen worden aangemerkt, maar dat gezien hun aard niet zijn, niet als zodanig aan te merken 9, zoals hotelkamers en gevangeniscellen. Alle nuanceringen zijn terug te voeren op de doelstelling van het afbakenen van verblijfsobjecten: een doelmatige, uniforme, landelijk homogene registratie van zogeheten adresseerbare objecten Stappen bij het afbakenen van woongebouwen Gebaseerd op de wettelijke definitie en de uitleg die daaraan gegeven wordt in de Memories van Toelichting en het objectenhandboek hebben we een stappenplan opgesteld. Dit stappenplan biedt een gestructureerde werkwijze om verblijfsobjecten af te bakenen. Met de duiding van de wettelijke afbakeningsregels kunnen verblijfsobjecten met gebruiksdoel wonen aan de hand van de volgende stappen afgebakend worden: 1. Bepaal de kleinste eenheid van functioneel zelfstandig gebruik met het gebruiksdoel wonen. Verblijfsobjecten met het gebruiksdoel wonen moeten geschikt zijn voor zelfstandige bewoning. Hierbij kan de gemeente kijken naar de aanwezigheid van voorzieningen zoals keuken, douche en toilet. Bekijk welke voorzieningen aanwezig zijn om aan de functie wonen te voldoen. Redeneer van binnen naar buiten, dus begin bij de kleinste eenheid: de (woon)kamer of wooneenheid. In de praktijk komen ook wooneenheden voor die bijvoorbeeld een eigen keuken en toilet hebben, maar waarbij de gedeelde douche zich op de gang bevindt. Hoe moet men afbakenen bij een situatie waarbij een deel van de voorzieningen in de ene ruimte aanwezig is, en een deel van de voorzieningen gedeeld wordt en zich in een andere ruimte bevindt? Dan kunnen deze afzonderlijke eenheden niet worden beschouwd als kleinste eenheid van gebruik in de zin van de BAG. De afzonderlijke ruimten zijn daardoor immers niet aan te merken als zelfstandige eenheden van gebruik, omdat er gebruik gemaakt wordt van voorzieningen buiten de ruimte. Het samenhangend gebruik strekt zich in dit geval uit tot alle wooneenheden die gebruik maken van deze voorziening. Die ruimten samen vormen dan het verblijfsobject. 6 Kamerstukken II, 2006/07, , nr. 3, blz Kamerstukken II, 2006/07, , nr. 3, blz Kamerstukken II, 2008/09, , nr. 3, blz. 6 9 Kamerstukken II, 2006/07, , nr. 3, blz Kamerstukken II, 2006/07, , nr. 3, blz Partner in BAG

8 Een eenheid met eigen (niet gedeelde) voorzieningen buiten deze eenheid, kan echter wél een afzonderlijk verblijfsobject vormen. NB: Uit informatiekundig oogpunt kan het merkwaardig lijken dat de waarde van een attribuut van een object (zoals gebruiksdoel) bepalend kan zijn voor het al dan niet bestaan van het object. Niettemin leidt het begrip eenheid van gebruik met het criterium van functionele zelfstandigheid er bijvoorbeeld toe dat een garage bij een woning geen verblijfsobject wordt als er een bed in wordt gezet, terwijl wel een verblijfsobject kan ontstaan indien er een bureau in wordt geplaatst voor de uitoefening van een beroep of bedrijf. 2. Bepaal of wordt voldaan aan afsluitbaarheid. Dit criterium kan ruim geïnterpreteerd worden. De ruimte die voldoet aan eenheid van functioneel zelfstandig gebruik hoeft niet afgesloten te zijn door een deur met slot. Wellicht zou een afsluitbare deur ingebouwd kunnen worden. Daarmee voldoet de eenheid vaak ook aan de volgende 2 criteria. Ook als een deur niet afsluitbaar is, kan er nog steeds sprake zijn van meerdere verblijfsobjecten. 3. Bepaal of het verblijfsobject ligt aan een gedeelde verkeersruimte. Dit is ruim interpreteerbaar. Een deel van een verblijfsobject kan tegelijkertijd dienen als gedeelde verkeersruimte voor andere verblijfsobjecten. Het begrip gedeelde verkeersruimte is in de definitie opgenomen om duidelijk te maken dat een eenheid geen eigen ingang aan de straat hoeft te hebben om een VBO te zijn. Het begrip sluit niet uit dat een gedeelde verkeersruimte onderdeel is van een ander VBO. Het opnemen van de gedeelde verkeersruimte in de definitie van verblijfsobjecten heeft een verruiming van de definitie als doel en geen beperking. 4. Bepaal of het verblijfsobject onderwerp kan zijn van goederenrechtelijke rechtshandelingen. Als het gebied functioneel zelfstandig is, en voldoet aan criteria 2 en 3, wordt meestal ook voldaan aan dit criterium. Dit criterium is opgenomen om te voorkomen dat bijvoorbeeld hotelkamers en cellen als VBO worden afgebakend. Dit is een toets of de eenheid ook juridisch, als een goed, op zichzelf zou kunnen staan (vatbaarheid voor goederenrechtelijke rechtshandelingen). Dit betekent dat dit criterium het afbakenen van wooneenheden als verblijfsobjecten binnen studentencomplexen niet in de weg staat. 5 Partner in BAG

9 3 Uitwerking casus Bronhouders hebben aangegeven dat het onduidelijk is welke invulling aan bepaalde criteria gegeven moet worden. Dit document gaat specifiek in op een casus in een studentencomplex, maar geldt voor alle woongebouwen. De opties worden aan de hand van het stappenplan uitgewerkt. 3.1 Optie 1: 8 verblijfsobjecten (juist) Redenerend vanuit het stappenplan komen we tot de volgende afbakening: 1. Eenheid van functioneel zelfstandig gebruik die het gebruiksdoel wonen mogelijk maakt. De bovenste wooneenheden hebben elk alle voorzieningen om te kunnen wonen. Daarom kunnen ze ieder een verblijfsobject vormen. De onderste 3 kamers aan weerszijden van het trappenhuis delen deze voorzieningen. Daarom vormen deze 3 kamers samen één verblijfsobject. 2. Afsluitbaarheid. De twee gedeeltes links en rechts van het trappenhuis zijn door het trappenhuis gescheiden en kunnen afgesloten worden door een deur. Daarom behoren de gedeeltes links en rechts van het trappenhuis niet tot hetzelfde verblijfsobject. Binnen die twee gedeeltes zijn de deuren van de verschillende wooneenheden afsluitbaar. 3. Toegang tot een gedeelde verkeersruimte. Het trappenhuis zien we als gedeelde verkeersruimte. In dit voorbeeld is er sprake van een collectieve ingang. Deze ingang dient als voordeur voor verblijfsobjecten 7 en 8. De bewoners van eenheden 1,2 en 3 en 4,5 en 6 hebben elk een eigen voordeur. De gangen van de twee gedeeltes hebben twee functies: a. gedeelde verkeersruimte voor verblijfsobjecten 1, 2, 3, 4, 5 en 6. b. onderdeel van de verblijfsobjecten 7 en Onderwerp van goederenrechtelijke rechtshandelingen. Voor de goederenrechtelijke rechtshandeling geldt dat dit criterium is opgenomen om te voorkomen dat bijvoorbeeld hotelkamers en cellen als VBO worden afgebakend. Dit is een toets of de eenheid ook juridisch, als een goed, op zichzelf zou kunnen staan (vatbaarheid voor goederenrechtelijke rechtshandelingen). Dit criterium staat hier niet in de weg aan afbakening. Omdat verblijfsobjectafbakening van binnen naar buiten wordt uitgevoerd, voldoet deze optie aan de afbakeningsvoorschriften in de Wet BAG. Deze optie is daarom juist. 6 Partner in BAG

10 3.2 Optie 2: 2 verblijfsobjecten (onjuist) Ook in dit voorbeeld is de deur vanaf het trappenhuis afsluitbaar naar de twee delen. In deze situatie dient deze deur als voordeur voor alle wooneenheden per vleugel, omdat de eenheden afzonderlijk niet over een eigen afsluitbare toegang beschikken. De redenatie achter deze afbakening is dat er niet wordt voldaan aan het criterium afsluitbaarheid voor de bovenste ruimtes. De redenatie volgens het stappenplan: 1. Bij afbakening volgens deze optie wordt voorbijgegaan aan het zelfstandige karakter van de bovenste ruimten en het op dat punt bestaande verschil met de andere ruimten. Als men van binnen naar buiten kijkt, ziet men dat de bovenste ruimten functioneel zelfstandig zijn. Dat betekent dat deze optie niet in lijn is met de geest en de letter van de Wet BAG. Het is niet de bedoeling dat eenheden die voldoen aan de wettelijke voorschriften, niet als verblijfsobject worden afgebakend. In deze optie wordt er onvoldoende gekeken naar de kleinste eenheid van gebruik. 2. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de afzonderlijke wooneenheden in de praktijk geen eigen afsluitbare toegang hebben. De bouwkundige constructie staat wel toe dat er eigen afsluitbare toegangen gecreëerd kunnen worden. Afsluitbaarheid is daarom geen overtuigend argument om de verschillende wooneenheden gezamenlijk als verblijfsobject af te bakenen. 3. Het ligt daarom voor de hand om de ruimte achter de voordeur als gedeelde verkeersruimte aan te merken. Dit is in analogie met een portiekflat. 4. Zie optie 1. Omdat verblijfsobjectafbakening van binnen naar buiten wordt uitgevoerd, voldoet deze optie niet aan de afbakeningsvoorschriften in de Wet BAG. Deze optie is geen juiste afbakening op basis van de reguliere afbakeningsvoorschriften, omdat functioneel zelfstandige eenheden niet als verblijfsobject worden afgebakend. 7 Partner in BAG

11 3.3 Optie 3: 10 verblijfsobjecten (onjuist) De gedachte achter optie 3 is dat eenheden 4, 5 en 9 en 10 toch zelfstandige eenheden zijn. Ook al beschikken ze niet over eigen voorzieningen. De eenheden zouden zelfstandig zijn omdat deze niet dienstbaar zijn aan de overige eenheden. Opvallend is dat deze redenering leidt tot afbakening zoals oorspronkelijk stond beschreven in het objectenhandboek. Deze gedachte is niet in lijn met de wet én het besluit studentencomplexen. Wanneer geredeneerd wordt volgens het stappenplan, gaat het bij stap 1 al mis: eenheden 4, 5, 9 en 10 beschikken ieder niet over alle voorzieningen om functioneel zelfstandig het gebruiksdoel wonen mogelijk te maken. Bij de afbakening van verblijfsobjecten staat het samenhangend gebruik centraal. In deze casus zijn de onderste eenheden gericht op samenhangend gebruik. Deze optie gaat er aan voorbij dat voor een samenhangend gebruik met een zelfstandig karakter, meerdere ruimten nodig kunnen zijn. De ruimten 4 en 5 c.q. 9 en 10 worden pas in combinatie met elkaar en met gemeenschappelijke voorzieningen, een functioneel zelfstandige eenheid. Dit betekent dat de afzonderlijke eenheden 4,5 en 9 en 10 niet als zelfstandig kunnen worden aangemerkt. De kleinste eenheden waarbinnen er in dit geval sprake is van zelfstandig, samenhangend gebruik, worden daarom gevormd door het samenstel van de eenheden 4 en 5 met gedeelde voorzieningen, respectievelijk het samenstel van de eenheden 9 en 10 met gedeelde voorzieningen (zie 7 en 8 zoals aangegeven bij optie 1). Hoewel de eenheden 4,5 en 9 en 10 niet dienstbaar zijn aan een andere eenheid, zijn deze eenheden niet zelfstandig. Deze optie is geen juiste afbakening op basis van de reguliere afbakeningsvoorschriften, omdat onzelfstandige eenheden als verblijfsobject worden afgebakend. 8 Partner in BAG

12 4 Casus 2: afbakening bij niet-aaneengesloten voorzieningen In onderstaande tekening ziet u een veel voorkomende situatie. De voorzieningen van een wooneenheid bevinden zich niet in of direct naast het woongedeelte. In dit voorbeeld worden drie verblijfsobjecten afgebakend. De afbakening gaat als volgt: 1. Eenheid van functioneel zelfstandig gebruik die het gebruiksdoel wonen mogelijk maakt. Van binnen naar buiten geredeneerd beschikt iedere wooneenheid over eigen douche, toilet en keuken. De voorzieningen zijn niet aaneengesloten maar wel in elkaars nabijheid. Daarom kan er van samenhangend gebruik worden gesproken. De ruimten samen vormen het verblijfsobject. 2. Afsluitbaarheid. De kamers hebben een deur dus zijn afsluitbaar. Daarnaast is er een afsluitbare deur van het pand naar buiten. 3. Toegang tot een gedeelde verkeersruimte. Bepaal of het verblijfsobject ligt aan een gedeelde verkeersruimte. Dit is ruim interpreteerbaar. Een deel van een verblijfsobject kan tegelijkertijd dienen als gedeelde verkeersruimte voor andere verblijfsobjecten. De gang is zowel onderdeel van de verblijfsobjecten waar de douche en toilet aan de overkant van de gang liggen, als gedeelde verkeersruimte voor de drie verblijfsobjecten aan die gang. Het begrip gedeelde verkeersruimte is in de definitie opgenomen om duidelijk te maken dat een eenheid geen eigen ingang aan de straat hoeft te hebben om een VBO te zijn. Het begrip sluit niet uit dat een gedeelde verkeersruimte onderdeel is van een ander VBO. Het opnemen van de gedeelde verkeersruimte in de definitie van verblijfsobjecten heeft een verruiming van de definitie als doel en geen beperking. 4. Onderwerp van goederenrechtelijke rechtshandelingen. Bepaal of het verblijfsobject onderwerp kan zijn van goederenrechtelijke rechtshandelingen. Als het gebied functioneel zelfstandig is, en voldoet aan criteria 2 en 3, wordt meestal ook voldaan aan dit criterium. Dit criterium is opgenomen om te voorkomen dat bijvoorbeeld hotelkamers en cellen als VBO worden afgebakend. Dit is een toets of de eenheid ook juridisch, als een goed, op zichzelf zou kunnen staan (vatbaarheid voor goederenrechtelijke rechtshandelingen). Dit betekent dat dit criterium het afbakenen van wooneenheden als verblijfsobjecten binnen studentencomplexen niet in de weg staat. 9 Partner in BAG

13 Oplegnotitie Aan Bronhouders en Afnemers BAG Van Secretariaat BAG BAO Onderwerp Besluit BAG BAO tav zorgcomplexen Datum januari 2013 Zorgcomplexen en het objectenhandboek BAG Besluit BAG BAO: Het BAG BAO heeft in oktober 2012 een besluit genomen over de afbakening van verblijfsobjecten in zorgcomplexen. In het Objectenhandboek stond aanvankelijk bij verzorgings(te)huizen dat daarin geen verblijfsobjecten worden afgebakend, omdat de kamers niet voor goederenrechtelijke rechtshandelingen in aanmerking komen. De omschrijving van een verzorgings(te)huis is dat daar mensen gehuisvest zijn en verzorgd worden die niet meer voor zichzelf kunnen zorgen. In de praktijk zijn steeds meer verschillende vormen van huisvesting en zorg ontstaan. De terminologie en de afbakening is onduidelijk voor zowel bronhouders als afnemers. De essentie van het besluit van het BAG BAO van oktober 2012 is dat ook voor zorgcomplexen (de gebruikte verzamelterm) de gewone afbakeningsregels van de BAG moeten worden toegepast. Toelichting: Het gevolg is dat gemeenten deze zorgcomplexen (voor 1 juli 2013) zullen moeten afbakenen op basis van de reguliere afbakeningsvoorschriften. Hierbij geldt dat de vraag over goederenrechtelijke rechtshandeling op grond van het besluit van het BAO standaard met JA wordt beantwoord. De uitzonderingen ten aanzien van verzorgings(te)huizen vervallen hiermee, evenals de betreffende teksten op pagina 62 en 63 van het objectenhandboek. Voor de afbakening betekent dit dat beoordeeld moet worden hoeveel verblijfsobjecten zich in de betrokken zorgcomplexen bevinden. Gebleken is dat de invulling van enkele criteria nadere toelichting behoeft. Het gaat om de beantwoording van onderstaande vragen. 1. Wanneer is een kamer of eenheid te beschouwen als een verblijfsobject? Of, in de termen van de BAG: wanneer is die te beschouwen als een functioneel zelfstandige eenheid van gebruik? 2. Hoe moet de toegankelijkheid via een eigen afsluitbare toegang vanaf de openbare weg, een erf of een gedeelde verkeersruimte hierbij worden toegepast? 1. Gezien de vragen op het gebied van de functionele zelfstandigheid heeft het BAO als indicatoren voor de functionele zelfstandigheid meegegeven dat de gemeente hierbij kan Blad 1 van 2 Partner in BAG

14 kijken naar de aanwezigheid van een douche, een toilet en een eenvoudige keuken. Ten aanzien van de vraag hoe de term eenvoudige keuken kan worden gehanteerd kan vervolgens worden gekeken naar de aanwezigheid van een aanrecht, spoelbak en stromend water, en naar de aanwezigheid (dan wel de mogelijkheid zonder vergunning of meldplicht plaatsen van) koelkast en kooktoestel. 2. Het kan zijn dat een gedeelte van het complex per kamer zal worden afgebakend, terwijl een ander deel één verblijfsobject vormt, dat dan bestaat uit bijvoorbeeld een bijeenkomstruimte, verpleegkamers, keuken en dergelijke. Daarbij kan zich de situatie voordoen dat de hal en gang van het grote VBO ook dienen als gedeelde verkeersruimte ter ontsluiting van de los afgebakende kamers. Dit is mogelijk, onder verwijzing naar de beschrijving zoals die in dit objectenhandboek is opgenomen bij ziekenhuizen (pag. 64 en 65). Blad 2 van 2 Partner in BAG

15 Objectenhandboek basisregistraties adressen en gebouwen versie 2009 met aanpassingen volgens besluit BAG BAO afbakening zorgcomplexen oktober 2012 en het besluit BAG BAO afbakening studentencomplexen oktober Datum Oktober 2009

16 Colofon Versie 2009 Contactpersoon Y. Ellenkamp Portefeuille Plaatsvervangend Secretaris-Generaal Directie Informatievoorziening Afdeling Beleid Geo-informatie - Postbus EZ Den Haag Interne postcode 865 Auteurs R. Wevers M. Rietdijk Y. Ellenkamp Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 2/98

17 Voorwoord De basisregistratie gebouwen is één van de basisregistraties, die deel uit maakt van een landelijk stelsel van basisregistraties. Deze basisregistraties zijn erop gericht de informatievoorziening in Nederland beter te ordenen. Dit moet een aantal voordelen opleveren: hogere efficiëntie, betere dienstverlening door de overheid, betere fraudebestrijding en betere beleidsinformatie. In essentie moeten binnen de basisregistratie gebouwen alle gebouwen in Nederland bijgehouden worden. Hierbij worden twee niveau s onderscheiden: panden en verblijfsobjecten. Het belangrijkste doel van de basisregistratie gebouwen is het uniek identificeren en aanduiden van al deze objecten. Hierdoor kunnen gegevens uit verschillende bronnen correct en volledig aan elkaar gekoppeld kunnen worden. In 2003 heeft een landelijk proefproject plaats gevonden naar het opzetten van de basisregistratie gebouwen. Tijdens dit proefproject en vele andere bijeenkomsten die in het land hebben plaats gevonden en waaraan door vele gemeenten is deelgenomen, is de afbakening van de objecten veelvuldig onderwerp van gesprek geweest. Op basis van de vele suggesties en vragen is dit objectenhandboek samengesteld. Het handboek tracht de voorschriften voor de afbakening van objecten inzichtelijk te maken. Het is vooral bedoeld een handreiking te bieden aan diegenen binnen gemeenten, die verantwoordelijk zullen worden voor de bijhouding van de basisregistratie gebouwen en daarmee voor de feitelijke afbakening van panden en verblijfsobjecten. Daarnaast kan het ook de afnemers meer inzicht verschaffen in de feitelijke inhoud van de registratie. Daarnaast bevat de basisregistratie gebouwen (permanente) ligplaatsen van woonboten en (permanente) standplaatsen van woonwagens. Naar aanleiding van ervaringen zijn in 2008 en 2009 enkele voorbeelden aan het objectenhandboek toegevoegd en zijn enkele correcties aangebracht. Juni 2009 Marcel Rietdijk Robin Wevers Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 3/98

18 1 Inleiding De basisregistratie gebouwen Relatie met adressen en geometrie...7 Uitgangspunten bij de objectafbakening Leeswijzer Pandafbakening Inleiding pandafbakening Beslisboom pandafbakening Vrijstaand gebouw Vrijstaand gebouw voor bewoning Aanbouwen Garageboxen, schuren, stallen Stations Kiosken Gebedshuizen Bedrijfsruimten Recreatieve gebouwen Overige gebouwen Uitzonderingen Repeterende laagbouw Rijtjeswoningen Bovenwoning, benedenwoning Twee onder één kap-woning Hoogbouw Woonflatgebouwen Kantoorflatgebouwen Overige hoogbouw Aaneengesloten bebouwing Grachtenpanden Historische rijtjesbouw Bedrijfshal(lencomplex) Nutsvoorzieningen Verblijfsobjectafbakening Inleiding verblijfsobjectafbakening Beslisboom verblijfsobject-afbakening Wonen Verblijfsobjectafbakening voor woonruimten Verblijfsobjecten in laagbouwpanden (woonruimten) Verblijfsobjecten in hoogbouwpanden, gebruikelijke bewoning (woonruimten) Verblijfsobjecten in hoogbouwpanden, bijzondere bewoning (woonruimten) Verblijfsobjecten in bijzondere panden (woonruimten) Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 4/98

19 3.3.6 Uitzonderingen Bedrijfsruimte Verblijfsobjectafbakening voor bedrijfsruimten Kantoorgebouwen Bedrijfsgebouwen Nutsvoorzieningen Verkeer en vervoer Winkels Praktijkruimten Agrarische objecten Voorzieningen Bijzondere objecten Niet-bedrijfsmatige of woon-objecten Garageboxen Sportgebouwen Uitgaansleven Recreatieve objecten (geen sport) Overige recreatieve gebouwen Gebedshuizen Geen pand en geen verblijfsobject Standplaatsen en ligplaatsen Inleiding afbakening standplaatsen en ligplaatsen Standplaatsen Ligplaatsen Index Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 5/98

20 1 Inleiding 1.1 De basisregistratie gebouwen De basisregistratie gebouwen is één van de basisregistraties die de kern zullen gaan vormen van de gegevenshuishouding van de overheid. Binnen een dergelijke (verplicht te gebruiken) basisregistratie wordt het fundament gelegd voor de eenduidige benoeming van een aantal binnen veel overheidsprocessen gebruikte objecten. Hierdoor worden de binnen deze verschillende processen gebruikte objecten onderling consistent en kunnen gegevens uit verschillende processen zo nodig aan elkaar gekoppeld worden. Het eenduidig benoemen van te registreren objecten is dan ook de belangrijkste functie van een basisregistratie. Daarnaast wordt in een basisregistratie ook een aantal gegevens vastgelegd, die binnen meerdere processen gebruikt worden en waarvan de enkelvoudige inwinning dus belangrijke voordelen kan opleveren. In de basisregistratie gebouwen worden alle met gebouwen samenhangende objecten geregistreerd. De registratie is dus een zogenaamde objectenregistratie. Dit betekent dat in de registratie bepaalde objecten concreet worden afgebakend en van een unieke aanduiding voorzien. Het zijn deze objecten waaraan vervolgens de te registreren gegevens worden opgehangen. In de basisregistratie gebouwen worden daarbij vier objecten onderscheiden: Panden Verblijfsobjecten Standplaatsen Ligplaatsen In tegenstelling tot hetgeen de naam van de registratie suggereert, komt er binnen de registratie dus geen object gebouw voor. Het definiëren van een dergelijk object bleek in de praktijk te leiden tot een onvoldoende aansluiting op de gewenste toepassing van een gebouwenregistratie. Om die reden is ervoor gekozen in plaats daarvan het object pand te definiëren. In het vervolg van dit objectenhandboek zal kortheidshalve verder worden gesproken over gebouwenregistratie. Ongeacht de gebruikte benaming (pand of gebouw) blijken er zowel in het dagelijks spraakgebruik als binnen processen verschillende betekenissen aan deze benamingen te worden toegekend. Iedereen heeft een intuïtief beeld bij een gebouw of een pand, maar niet iedereen heeft daarbij hetzelfde beeld. Het is daarom belangrijk de verschillende objecten op een goede wijze te definiëren. Van de binnen de gebouwenregistratie te registreren objecten zijn dan ook definities opgesteld. Deze in de wetgevingvoor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 vastgelegde definities luiden: Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 6/98

21 Een PAND is de kleinste bij de totstandkoming functioneel en bouwkundig-constructief zelfstandige eenheid die direct en duurzaam met de aarde is verbonden en betreedbaar en afsluitbaar is. Een VERBLIJFSOBJECT is de kleinste binnen één of meer panden gelegen en voor woon-, bedrijfsmatige, of recreatieve doeleinden geschikte eenheid van gebruik die ontsloten wordt via een eigen afsluitbare toegang vanaf de openbare weg, een erf of een gedeelde verkeersruimte, onderwerp kan zijn van goederenrechtelijke rechtshandelingen en in functioneel opzicht zelfstandig is. Een LIGPLAATS is een door het bevoegde gemeentelijke orgaan als zodanig aangewezen plaats in het water al dan niet aangevuld met een op de oever aanwezig terrein of een gedeelte daarvan, die bestemd is voor het permanent afmeren van een voor woon-, bedrijfsmatige of recreatieve doeleinden geschikt vaartuig. Een STANDPLAATS is een door het bevoegde gemeentelijke orgaan als zodanig aangewezen terrein of gedeelte daarvan dat bestemd is voor het permanent plaatsen van een niet direct en niet duurzaam met de aarde verbonden en voor woon -, bedrijfsmatige, of recreatieve doeleinden geschikte ruimte. Deze definities zijn zonder veel problemen toepasbaar voor een groot aantal objecten. Vanwege de complexiteit van verschillende gebouwen is niet altijd vanzelfsprekend hoe deze definitie toegepast moet worden. In dit objectenhandboek wordt daarom een toelichting gegeven voor het op een juiste en landelijk uniforme wijze interpreteren van de definities. Een goede interpretatie van de definities is namelijk belangrijk om tot een goede objectafbakening te komen. Met de in dit objectenhandboek centraal staande term afbakening wordt daarbij bedoeld af te bakenen wat wel en wat niet een pand, verblijfsobject, standplaats of ligplaats is. In deze context wordt dus niet een geometrische afbakening (meetvoorschriften) bedoeld. In dit objectenhandboek wordt geen aandacht geschonken aan de van de verschillende objecten vast te leggen gegevens (behoudens de opmerkingen hierna over adressen en gebouwen). Deze te registreren gegevens worden beschreven in de Catalogus basisregistraties adressen en gebouwen. Gemeenten die meer willen registreren dan in de gebouwenregistratie is voorgeschreven, worden daarin nadrukkelijk vrij gelaten mits de minimaal voorgeschreven set van gegevens wordt bijgehouden. 1.2 Relatie met adressen en geometrie Alhoewel dit handboek zich richt op de gebouwenregistratie, is het van groot belang om hier de relatie met adressen en met geometrie te belichten. In de traditionele benadering speelde het begrip adres een belangrijke rol. In de basisregistraties adressen en gebouwen staan de fysieke objecten centraal (verblijfsobjecten, standplaatsen en ligplaatsen). Het zijn deze objecten die in de basisregistraties adressen en gebouwen worden opgenomen en die van een nummeraanduiding/adres worden voorzien. Dit adres wordt als een eigenschap van dat object geregistreerd. Hetzelfde geldt ook voor de objectafbakening in relatie tot de wijze waarop de geometrie van het object in het terrein moet worden ingemeten. Geometrie is feitelijk niets meer en niets minder dan een verzameling coördinaten, al dan niet in combinatie met de afbeelding van het fysieke object in een model van lijnen en vlakken (de kaart). Ook geometrie is daarmee een eigenschap van het feitelijke object. De wijze waarop met adressen moet worden omgegaan is bepaald binnen de basisregistratie adressen. Adressen worden daarbij aangemerkt als een vereenvoudigde officiële naamgeving van een beperkt aantal objecten. Officiële adressen kunnen alleen nog toegekend worden aan drie soorten Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 7/98

22 (zogenaamde) adresseerbare objecttypen: verblijfsobjecten, ligplaatsen en standplaatsen. Deze objecten worden dus bijgehouden in de gebouwenregistratie. De basisregistratie adressen kan worden beschouwd als een overzichtstabel van alle officiële adressen die binnen de Nederlandse overheid mogen worden gebruikt. Op deze wijze kunnen ook knelpunten bij het koppelen van registraties worden voorkomen die het gevolg zijn van de schrijfwijze. Officiële adressen toekennen aan andere objecten is dan ook niet meer mogelijk. Een adres is dus niet iets zelfstandigs met een eigen locatie (bijvoorbeeld een niet scherp afgebakend stuk grond of een plek ergens aan een straat), maar wordt aangemerkt als een eigenschap van één van deze drie objecttypen: In de oude situatie is het namelijk zeker niet altijd zo dat onder dezelfde adresgegevens in twee verschillende registraties hetzelfde iets wordt verstaan. Een adres toegekend aan een woning wordt ook gebruikt voor de monumentale pomp die zich achterin de tuin bevindt. Een sloopvergunning voor deze woning zal bij het zonder meer koppelen van registraties op adres dus worden geweigerd omdat aan de woning een vermeende status als monument hangt. De beperking tot het slechts kunnen toekennen van adressen aan enkele adresseerbare objecttypen is bedoeld om dergelijke onduidelijkheden te voorkomen. Ook geometrie wordt binnen de gebouwenregistratie gezien als een eigenschap. Binnen de gebouwenregistratie is momenteel voor panden het registreren van minimaal vlakken vanuit een bovenaanzicht voorgeschreven. Voor verblijfsobjecten is het registreren van minimaal een puntcoördinaat voorgeschreven. De keuze om voor verblijfsobjecten slechts een puntcoördinaat te registreren is gemaakt vanuit het oogpunt van haalbaarheid: het registreren van vlakken voor verblijfsobjecten is vaak gewenst maar wordt voor de meeste gemeenten niet binnen redelijke termijn haalbaar geacht. Voor de toekomst is het registreren van vlakgeometrie voor verblijfsobjecten in de gebouwenregistratie wel een serieuze optie. De geometrie waarover in dit objectenhandboek gesproken wordt, is tweedimensionale geometrie. Ook hier is een toekomstige uitbreiding van de gebouwenregistratie denkbaar door de derde dimensie toe te voegen. Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 8/98

23 1.3 Uitgangspunten bij de objectafbakening Bij het afbakenen van de verschillende objecten binnen de gebouwenregistratie wordt (in samenhang met de daarbij behorende adressering) een aantal uitgangspunten gehanteerd: 1. Panden en verblijfsobjecten worden onafhankelijk van elkaar afgebakend. 2. Een object wordt als een pand afgebakend als het aan de daarvoor geldende criteria voldoet. 3. Een object wordt als een verblijfsobject afgebakend als het aan de daarvoor geldende criteria voldoet. 4. Een verblijfsobject heeft altijd minimaal één adres en bij voorkeur precies één adres. 5. Verblijfsobjecten worden binnen de panden gepositioneerd waarbinnen zij zich bevinden. Uitgangspunt 1 : panden en verblijfsobjecten worden onafhankelijk van elkaar afgebakend. Binnen het gegevensmodel van de basisregistratie gebouwen wordt onderscheid gemaakt tussen (kleinste) bouwkundige eenheden en (kleinste) gebruikseenheden. Panden zijn gedefinieerd als de (kleinste) bouwkundige eenheden; verblijfsobjecten als de (kleinste) gebruikseenheden. Bij de afbakening van panden en verblijfsobjecten wordt aan dit onderscheid vastgehouden: de afbakening van een pand vindt plaats onafhankelijk van de afbakening van verblijfsobjecten. Dit neemt natuurlijk niet weg dat er wel relaties bestaan tussen beide objecten. Verblijfsobjecten maken altijd deel uit van een pand (of van meerdere panden). Panden hoeven geen verblijfsobjecten te bevatten. Dit kan als volgt worden weergegeven: Uitgangspunt 2 : een object wordt als een pand afgebakend als het aan de daarvoor geldende criteria voldoet. Bij het afbakenen van panden geldt een aantal criteria. Deze worden in hoofdstuk 3 beschreven. Aan de hand van die criteria kan worden vastgesteld of een object als een pand moet worden aangemerkt. Voor de in hoofdstuk 3 beschreven voorbeelden heeft deze bepaling reeds plaatsgevonden en dienen de daarbij gegeven aanwijzingen te worden gevolgd. In alle gevallen geldt dat indien een object aan de criteria van een pand voldoet, dit object altijd als een pand moet worden afgebakend en in de registratie worden opgenomen. Uitgangspunt 3: een object wordt als een verblijfsobject afgebakend als het aan de daarvoor geldende criteria voldoet. Ook bij het afbakenen van verblijfsobjecten geldt een aantal criteria. Deze worden in hoofdstuk 4 beschreven. Aan de hand van die criteria kan worden vastgesteld of een object als een verblijfsobject moet worden aangemerkt. Voor de in hoofdstuk 4 beschreven voorbeelden heeft deze bepaling reeds plaatsgevonden en dienen de daarbij gegeven aanwijzingen te worden gevolgd. In alle gevallen geldt Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 9/98

24 dat indien een object aan de criteria van een verblijfsobject voldoet, dit object altijd als een verblijfsobject moet worden afgebakend en in de registratie worden opgenomen. Uitgangspunt 4 een verblijfsobject heeft altijd minimaal één adres en bij voorkeur precies één adres. In het kader van het stelsel van basisregistraties is het van belang dat een verblijfsobject altijd wordt aangeduid met tenminste één adres. Het aanwezig zijn van een adres voor een verblijfsobject is van essentieel belang voor het in het maatschappelijk verkeer kunnen aanduiden van het betreffende object. Hierbij geldt het volgende: Adressen worden alleen toegekend aan objecten die zijn aangemerkt als adresseerbaar objecttype (verblijfsobject, ligplaats en standplaats). Aan objecten die niet voldoen aan de criteria van één van deze objecttypen wordt dus geen adres toegekend. Er wordt in principe aan elk adresseerbaar object slechts één adres toegekend. Alleen in het geval dat een verblijfsobject meerdere toegangen heeft aan verschillende straten en deze toegangen een wezenlijke betekenis hebben bij het aanduiden van het object (zoals een relevante distributie ingang aan de achterzijde van een winkelstraat) kunnen nevenadressen worden toegekend. Daarbij geldt dat een nevenadres een eigenschap is van hetzelfde adresseerbaar object als het bijbehorende hoofdadres. Met het nevenadres wordt expliciet niet een bepaald gedeelte van een adresseerbaar object aangeduid. Uitgangspunt 5: verblijfsobjecten worden binnen de panden gepositioneerd waarbinnen zij zich bevinden. De als verblijfsobject aangemerkte eenheden worden altijd binnen één of meerdere panden gepositioneerd, waarbinnen zij geheel of gedeeltelijk zijn gelegen. Op het moment dat er binnen een pand geen verblijfsobjecten aanwezig zijn (bijvoorbeeld een schuur in de tuin van een woning), zal dit dus betekenen dat er sprake is van een pand zonder daarbinnen gelegen verblijfsobjecten. Hiermee ontstaat een situatie dat er verschillende soorten relaties tussen panden en verblijfsobjecten kunnen ontstaan. De volgende situaties zijn in principe mogelijk: Pand Verblijfsobject Omschrijving 1 0 Een pand zonder verblijfsobjecten. De situatie waarin een bijgebouw alleen als zodanig van belang is, zonder dat het een zelfstandige gebruikseenheid is; het gebouw is dienstbaar aan een hoofdgebouw. Een pand zonder verblijfsobjecten is in principe een bijgebouw. Een pand zonder verblijfsobjecten heeft geen adres. 1 1 Een pand met één verblijfsobject. Veel voorkomende situatie bij bijvoorbeeld vrijstaande woningen en eengezinswoningen. 1 M Een pand met een aantal verblijfsobjecten. Veel voorkomende situatie bij bijvoorbeeld flatgebouwen met portiekwoningen of galerijwoningen. N 1 Een verblijfsobject dat zich uitstrekt over meerdere panden. Soms voorkomende situatie bij doorbraken van winkels tussen enkele panden. N M Een aantal verblijfsobjecten die zich uitstrekken over meerdere panden. Weinig voorkomende situaties dat er op meerdere plaatsen doorbraken ten behoeve van verschillende verblijfsobjecten tussen meerdere panden hebben plaatsgevonden. Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 10/98

25 Er is dus voor gekozen toe te laten dat een pand (in het geval van bijgebouwen) geen verblijfsobjecten kan bevatten. Door deze keuze is het toekennen van een grote hoeveelheid adressen aan nieuwe objecten niet noodzakelijk. Nadeel van deze variant is dat er van deze bijgebouwen geen eigenschappen worden bijgehouden die als attribuut op verblijfsobject-niveau zijn gedefinieerd. Indien deze gegevens voor gemeenten van belang zijn, kunnen deze eventueel als vrij gegeven in het eigen gedeelte van de registratie worden opgenomen. 1.4 Leeswijzer Het objectenhandboek is primair bedoeld voor diegenen die direct of indirect betrokken zijn bij de bijhouding van gegevens in de gebouwenregistratie en voor degenen die zich een helder beeld willen vormen van de betekenis die aan de te registreren objecten in deze registratie moet worden gegeven. De doelgroep van het objectenhandboek is dan ook: beheerders van de gebouwenregistratie leveranciers van gegevens aan de gebouwenregistratie en afnemers van informatie uit de gebouwenregistratie. In dit eerste hoofdstuk zijn de belangrijkste uitgangspunten beschreven die gehanteerd worden bij het afbakenen van panden en verblijfsobjecten. Deze uitgangspunten vormen de onderliggende logica bij de afbakening en zijn daarmee tevens het handvat voor het afbakenen van mogelijk nieuwe objecten en van objecten die in het objectenhandboek niet expliciet benoemd zijn. Hoofdstuk 2 beschrijft hoe de feitelijke afbakening van panden moet plaatsvinden. Van alle gangbare gebouwen wordt de afbakening toegelicht, veelal aan de hand van voorbeelden. Dit hoofdstuk is ingedeeld in een aantal paragrafen: vrijstaand gebouw, repeterende laagbouw, hoogbouw, aaneengesloten bebouwing, bedrijfshallencomplex en nutsvoorzieningen. Het enige doel van deze indeling is te komen tot een overzichtelijke en toegankelijke presentatie van de pandafbakening. De indeling heeft binnen de gebouwenregistratie geen andere functie. In hoofdstuk 3 komt de feitelijke afbakening van verblijfsobjecten aan de orde. Van alle gangbare eenheden van gebruik wordt de afbakening toegelicht, veelal aan de hand van voorbeelden. Ook hier is de indeling in paragrafen (wonen, bedrijfsruimte en niet-bedrijfsmatige of woonobjecten) slechts de basis voor een heldere presentatie van de afbakening en heeft deze indeling binnen de gebouwenregistratie geen andere functie. In de voorbeelden van hoofdstuk 2 en 3 wordt de afbakening aangegeven met gekleurde lijnen. Deze hebben de volgende betekenis: pandafbakening verblijfsobjectafbakening (De weergegeven lijnen beogen niet de geometrische afbakening aan te geven. Deze geometrische afbakening is een bovenaanzicht, terwijl de foto s een zijaanzicht geven. De lijnen zijn slechts een aanduiding, die aangeeft welk object bedoeld wordt.) Hoofdstuk 4 geeft een opsomming van een aantal veel voorkomende objecten, die binnen de gebouwenregistratie niet als een pand en dus ook niet als verblijfsobject worden onderscheiden (een verblijfsobject moet immers altijd zijn gelegen binnen één of meerdere panden). Omdat sommige gemeenten aan dergelijke objecten momenteel een adres toekennen, zou ten onrechte verondersteld kunnen worden dat deze objecten in de registratie opgenomen moeten worden. Het feit dat deze Objectenhandboek voor de basisregistraties adressen en gebouwen 2009 Pagina 11/98