Jaarverslag Stichting Heifer Nederland 1 juli juni 2013

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013 Stichting Heifer Nederland 1 juli juni 2013

2 Jaarverslag Heifer Nederland 2013 Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van Heifer. Het jaarverslag is als PDF document beschikbaar op de website zodat belangstellenden het document altijd kunnen raadplegen. In het digitale verslag wordt doorgelinkt naar gerelateerde filmpjes. Tekstbijdragen Gijs Paaimans, Anne-Marije in t Veld, Eva Geensen, Marius van der Veeken, Rian Fokker Samenstelling financieel verslag Marius van der Veeken Vormgeving Buro Geus creatie & communicatie b.v. Druk Altorffer Drukkerij b.v. Heifer Nederland Statutaire naam: Stichting Heifer Nederland Opgericht in: 1999 Internationaal netwerk: Heifer International Keurmerk: CBF Keur Bestuursvoorzitter: Rian Fokker Voorzitter raad van toezicht: Joep Houterman Kade 23, 4703 GA Roosendaal Tel.: info@heifer.nl IBAN: NL60 INGB juli 2004 nr.:

3 Jaarverslag Heifer Nederland 2013 Inhoud Heifer in t kort 4 Voorwoord 7 1. Onze projecten Wat hebben we het afgelopen jaar gedaan? Wat hebben we hiermee bereikt? Wat betekent dit voor de families? Wat hebben we geleerd? Uitgelichte projecten Voedselzekerheidsprogramma Zimbabwe i.s.m. de EU Landbouw- en veehouderijproject Noord Ghana Ons werk in Nederland Voorlichting Fondsenwerving Communicatie in beeld Onze organisatie Ons team Activiteiten van de raad van toezicht in het boekjaar Personeelsbeleid Heifer International netwerk Samenvatting Verantwoordingsverklaring Doelstelling en strategie Visie en missie Track record en evaluatie Strategisch plan Kwaliteit en risicobeheersing Vooruitblik naar Financieel verslag 38 Bijlagen: I. Accountantsverklaring 52 II. Overzicht cofinancieringen projecten 53 3

4 Jaarverslag Heifer Nederland 2013 Heifer in t kort Heifer Nederland is een zelfstandige ontwikkelingsorganisatie. We maken deel uit van het Heifer International netwerk, dat al in 1944 is gestart met de bestrijding van honger en armoede door het plaatsen van drachtige jonge koeien (heifers in het Engels). WAAR WIJ VOOR STAAN HOE PAKKEN WE DIT AAN WAT BEREIKEN WE HIERMEE Wij vinden honger en armoede onacceptabel Bijna 1 miljard mensen zijn ondervoed. De meesten wonen op het platteland. Landbouw is vaak hun enige mogelijkheid om een beter bestaan op te bouwen. Wij zijn er van overtuigd dat Afrikaanse boerengezinnen met de juiste kennis en middelen zelf in staat zijn om voldoende voedsel te produceren en een inkomen te genereren. Dát is waar we voor gaan. Met de juiste middelen zelf armoede overwinnen Met duurzame veehouderij- en landbouwprojecten worden arme, maar ondernemende Afrikaanse boerengezinnen ondersteund. Onze aanpak onderscheidt zich door de nadruk te leggen op vee. Boeren en boerinnen ontvangen vee en trainingen als een levende lening, die ze aflossen door nakomelingen van hun dieren met de opgedane kennis door te geven aan nieuwe projectdeelnemers. Sterke onafhankelijke gemeenschappen In onze projecten streven wij de volgende doelen na: betere voeding, hogere inkomens, duurzaam milieugebruik, een betere positie van vrouwen en een versterkt sociaal kapitaal. Zo ontstaan sterke onafhankelijke gemeenschappen. 4

5 Heifer in t kort Terugblik Het afgelopen jaar steunden we nieuwe gezinnen met dieren, materialen en trainingen. Nog eens andere mensen namen deel aan losse trainingen. Het afgelopen jaar zijn dieren geplaatst en dieren doorgegeven. Er is een nieuw landbouw- en veehouderijproject in Noord Ghana van start gegaan met veel aandacht voor oogstbewaring. Het kippenproject in Burkina Faso en het Maasai veehouderijproject in Kenia zijn succesvol afgerond. Onze ambassadrice Anniek Pheifer heeft projecten bezocht in Ghana, waar zij met eigen ogen heeft gezien dat de Heifer methode werkt. Uit de externe evaluatie van ons strategisch plan bleek dat de impact op de levens van onze projectdeelnemers groot is: voeding en inkomen verbeteren, gemeenschappen versterken en de positie van vrouwen verbetert. Een nieuw strategisch plan voor de periode is vastgesteld. Wat ging goed? Het afgelopen jaar bereikten we in onze projecten beduidend meer gezinnen dan gepland. In de projecten werden goede resultaten bereikt. Zo ging het sterftecijfer van geiten en schapen in Ghana al in het eerste jaar van het project naar beneden van 57% naar 10%. Opbrengsten gingen omhoog in Oeganda was de opbrengststijging voor gierst bijvoorbeeld 149%. Inkomens stegen in alle projecten. De projecten hadden een positieve impact op het milieu, onder andere door de aanplant van duizenden bomen. Vrouwen kregen een sterkere positie in Ghana en Oeganda, bijvoorbeeld, waar mannen aanzienlijk meer gingen doen in het huishouden. En sociale structuren werden versterkt, bijvoorbeeld in Zimbabwe waar de boerengroepen graan weggaven aan weduwen en wezen in de gemeenschap. Het ministerie van Buitenlandse Zaken (de Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid FDOV) keurde een voorstel goed voor een Publiek Privaat Partnerschap van Heifer met het Soil Cares Initiative. Het FDOV zal de helft van de kosten voor dit project bijdragen. Ondanks de lastige economische omstandigheden wist Heifer een hoger inkomen uit eigen fondsenwerving te genereren dan vorig jaar, met dank aan veel trouwe donateurs en een aantal vermogensfondsen. Gebruik van social media speelt een steeds grotere rol in de communicatie met donateurs en belangstellenden. Heifer scoorde goed als het gaat om verantwoording afleggen. In 2013 figureerden we als positief voorbeeld in een publicatie van het CBF over resultaat- en impactmeting. En ook het jaarverslag van vorig jaar kreeg van de Transparantprijs een bovengemiddelde beoordeling. Wat kan beter? Steeds vaker merken we in projecten dat water een probleem wordt. Klimaatverandering uit zich in minder en onregelmatiger regenval. In de opzet van projecten moeten we daar rekening mee gaan houden. Het totale inkomen was lager dan begroot, omdat we er niet in slaagden een nieuw institutioneel fonds binnen te halen. Dat had onder andere te maken met nieuwe regels in de EU, die een aantal van onze partners uitsluiten. We hopen het komende jaar een oplossing voor die uitsluiting toe te gaan passen. Financieel overzicht Totale inkomsten Euro Waarvan besteed aan de doelstellingen: 77,6% Kosten fondsenwerving ten opzichte van baten fondsenwerving: 15,3% Kosten administratie en beheer ten opzichte van totale lasten 6,7% 5

6 6

7 Voorwoord In maart 2013 sprak ik in Zimbabwe met Genesai. Genesai is opgeleid tot peer farmer en weet alles van dierziektes. Met een vet-kit op de bagagedrager fietst ze over de mulle zandwegen naar boeren uit haar boerengroep die problemen hebben met hun koeien, geiten of kippen. Genesai vertelde dat er door het Heifer project in haar regio veel veranderd is. Het heeft geleid tot hogere opbrengsten, betere voeding, hogere inkomens: Wij zijn in staat om in onze belangrijkste behoeften te voorzien. Onze kinderen zien er veel beter uit. Het Heifer project in Zimbabwe, dat zo n 5560 families steunt met trainingen en vee, beantwoordde aan een grote behoefte. Terwijl de economische groei in de steden aantrekt kampt het platteland met aperte armoede. In de voormalige graanschuur van Afrika heerst honger. We zien dat in veel landen waar we werken: de sterke economische groei in steden bereikt het platteland niet of nauwelijks. Juist boeren en boerinnen leven onder de armoedegrens. Terwijl juist zij een sleutelrol kunnen spelen in de aanpak van honger en armoede. Dat gegeven is een belangrijk uitgangspunt voor het nieuwe strategische plan van Heifer Nederland. In dat plan kondigen we een tweesporenbeleid aan voor onze projecten. Aan de ene kant richt Heifer zich met haar projecten op de meest kwetsbare groepen boeren en boerinnen die voedselonzeker zijn en onder de armoedegrens leven. Door te investeren in kennis en samenwerking en hun een startkapitaal in de vorm van dieren en zaden te geven geeft Heifer hun de kans om duurzame bedrijven op te bouwen en honger en armoede achter zich te laten. En door nakomelingen van hun dieren en kennis door te geven aan anderen (volgens het Levende Lening principe) bieden zíj anderen de zelfde kans. Ons project in Zimbabwe laat zien hoe hard dit werk nog nodig is, en hoe effectief deze aanpak is. Aan de andere kant werkt Heifer met een grotere groep boeren en boerinnen die minder kwetsbaar zijn en meer mogelijkheden hebben om te ondernemen. Heifer ondersteunt hen om de kansen te grijpen die de groei van de Afrikaanse economie hun biedt. Dat doen we door bij te dragen aan sterke boerenorganisaties, toegang tot kennis, hoogwaardige productiemiddelen en diensten te verbeteren, en de capaciteit om beleid te beïnvloeden te vergroten. Zo transformeren kleinschalige boeren tot aanjagers van locale, duurzame economische groei. Een goed voorbeeld van die tweede benadering is het Publiek Private Partnerschap dat Heifer Nederland dit jaar is aangegaan met het Nederlandse bedrijf Soil Cares Initiative. Soil Cares introduceert in Kenya mobiele laboratoria waar boeren bodemmonsters kunnen laten analyseren voor een goed bemestingsadvies. Heifer Kenya geeft duizenden melkveehouders trainingen over bodem en bemesting, zodat zij de adviezen begrijpen en kunnen toepassen. Het gevolg: betere bemesting, een hogere bodemvruchtbaarheid, hogere productie en lagere kosten. Met deze dubbele aanpak sluiten we nauw aan bij de ontwikkelingen in het internationale Heifer netwerk. Samenwerking binnen dat netwerk wordt steeds nauwer, zowel in de opzet van projecten als in de fondsenwerving. Als mondiaal netwerk hebben we de mogelijkheid grotere, integrale value chain programma s van de grond te tillen, zoals het East Africa Dairy Development programma. Heifer Nederland wil daar graag een rol in spelen, door Europese fondsen en Nederlandse bedrijven en donateurs met de missie van Heifer te verbinden. Want om meer mensen als Genesai - ondernemende mensen die zich met hun gemeenschap inzetten voor een betere toekomst - op te leiden hebben we hun betrokkenheid hard nodig. Rian Fokker Directeur Heifer Nederland Genesai uit Zimbabwe 7

8 Onze projecten Het afgelopen jaar keken we terug op een aantal afgeronde projecten en sloten we ons driejarig strategisch plan af. Tegelijkertijd stonden er nieuwe projecten in de steigers en ontwikkelden we onze strategie voor de komende jaren. Kortom: een goed moment om de balans op te maken. Hebben we gedaan wat we van plan waren? Wat heeft dat onze doelgroep gebracht? Wat ging goed, wat kan beter en wat moet anders? 8

9 Onze projecten DOELSTELLING VAN HEIFER Sinds onze oprichting helpen wij met duurzame veehouderijprojecten kwetsbare, maar ondernemende boerengezinnen uit de spiraal van armoede en honger te ontsnappen. Met meer kennis, betere middelen, gelijkwaardigere samenwerking en meer zeggenschap kunnen kleinschalige boeren en boerinnen hun productie en inkomens verhogen, hun kwetsbaarheid verminderen en het landgebruik verduurzamen. Daarmee verbeteren ze het welzijn van hun gezin en dragen ze bij aan het oplossen van wereldwijde problemen als armoede, voedselonzekerheid en klimaatverandering. Onze aanpak onderscheidt zich door de nadruk op vee. Veehouderij biedt een antwoord op de stijgende vraag naar melk, vlees en eieren. Tegelijkertijd is het een effectief middel om armoede te bestrijden: het draagt bij aan betere voeding en hogere inkomens van boeren en boerinnen en creëert werkgelegenheid voor de mensen om hen heen. Dierlijke mest verbetert de bodemstructuur, waterhuishouding en vruchtbaarheid. Zo stijgen door middel van veehouderij ook de opbrengsten van land- en tuinbouw en neemt de kwetsbaarheid voor klimaatverandering af. In al onze projecten staat het initiatief van boeren en boerinnen zelf centraal. Zij worden gesteund en begeleid door onze lokale partnerorganisaties. Samen werken ze plannen uit en formuleren ze doelen, bijvoorbeeld op het gebied van voedselverbetering, inkomensverbetering, toegang tot onderwijs of medische zorg. Wij steunen deze samenwerking met geld, advies en technische begeleiding. We faciliteren samenwerking tussen sectoren en bevorderen leren en innovatie. Zodra een projectvoorstel wordt goedgekeurd, begint er een traject van voorbereiding. De groepen worden getraind in zaken als duurzame landbouwmethoden, veehouderij, agrarische bedrijfsvoering, milieuaspecten, man-vrouw verhoudingen, HIV/AIDS en het werken in groepen. Hiernaast bouwen de gezinnen stallen voor de dieren en telen zij voedergewassen. Na deze zorgvuldige voorbereiding worden dieren bij de families geplaatst. Al onze projecten hanteren het principe van de levende lening (Passing on the Gift): ieder gezin dat een dier ontvangt, geeft een vrouwelijke eerstgeboren nakomeling, samen met de opgedane kennis, door aan een volgend gezin dat de training heeft gevolgd. Ook plantenzaden, boomstekjes en (land) bouwmaterialen worden doorgegeven. Ontvangers veranderen hierdoor in trotse gevers die zelf actief bijdragen aan een betere toekomst. 9

10 Jaarverslag Heifer Nederland Wat hebben we het afgelopen jaar gedaan? Gesteunde projecten Met de bijdragen van Heifer donateurs, partnerorganisaties, bedrijven en de EU hebben we diverse projecten kunnen ondersteunen. We hebben dit jaar twee projecten succesvol afgerond. Vijf projecten liepen door, en één nieuw project ging van start. Ook hebben we vier projecten voorbereid die in 2014 van start gaan. Twee projecten die in 2012 afliepen zijn geëvalueerd: het landbouwproject Bunyole I in Oeganda, en het landbouw- en veehouderijproject in Noord Kameroen. Projecten die in 2013 zijn afgerond: Kippenproject rondom Ouagadougou, Burkina Faso, i.s.m. Asudec; Maasai veehouderijproject Kenia, i.s.m. Heifer Kenya Projecten die in 2013 doorliepen: Educatieproject, Gomboro, Burkina Faso, i.s.m. Asudec Landbouwproject, Gomboro, Burkina Faso, i.s.m. Asudec Duurzaam landbouwproject II, Bunyole, Oeganda, i.s.m. Send A Cow Uganda Varkensproject Kameroen, i.s.m. Heifer Kameroen Voedselzekerheid- en armoedebestrijdingsprogramma, Midlands Province Zimbabwe, i.s.m. Heifer Zimbabwe, met steun van de Europese Unie Projecten die in 2013 nieuw gestart zijn: Landbouw en veehouderijproject Noord Ghana, i.s.m. Heifer Ghana Projecten die in 2013 zijn goedgekeurd om in 2014 te starten: Vrouwengroepen project Ethiopië, i.s.m. Send A Cow Ethiopië en AKAM; Melkveeproject Malawi, i.s.m. Heifer Malawi Landbouw- en veehouderijproject Noord Kameroen II, i.s.m. Heifer Kameroen Bodem- en veevoeranalyseproject, Kenia, publiek privaat partnerschap i.s.m. o.a. Soil Cares Initiative en Heifer Kenya, met steun van de Nederlandse overheid RESULTAATMETING Om te weten of we op weg zijn onze doelstellingen te halen gebruiken wij met al onze partners een systeem voor planning, monitoring en evaluatie. In ieder project wordt de voortgang nauwgezet bijgehouden. Elk half jaar vullen de lokale projecthouders een projectmonitoringsrapport in, op basis van hun eigen administratie, gesprekken met families, groepen en de gemeenschap. De partners rapporteren de financiële voortgang ieder kwartaal en ondergaan jaarlijks een onafhankelijke audit. Aan het begin van ieder project verrichten we een nulmeting door middel van informatieverzameling bij individuele families. Halverwege en aan het einde van het project vindt evaluatie plaats. De uitkomsten hiervan vergelijken we met de gestelde doelen. Waar nodig wordt bijgestuurd. 10

11 Onze projecten 1.2 Wat hebben we hiermee bereikt? Het afgelopen jaar steunden we in onze projecten 49 nieuwe groepen en nieuwe gezinnen. 709 van hen ontvingen dieren en materialen van Heifer, gezinnen ontvingen dieren en materialen van andere families. In totaal namen mensen deel aan trainingen; dit zijn zowel projectdeelnemers als geïnteresseerden uit de gemeenschap. Nog veel meer gezinnen profiteerden van activiteiten die de hele gemeenschap ten goede komen, zoals verbeterde watervoorzieningen of dierengezondheidszorg. Zoals het onderstaande overzicht laat zien hebben we daarmee onze doelstellingen voor dit jaar en ook voor de afgelopen drie jaar ruimschoots behaald: Bereikte gezinnen Ondersteunde groepen Getrainde individuen Doelstelling Resultaat Doelstelling Resultaat Verschil De doelstellingen van het strategisch plan hebben we dus ruimschoots overtroffen. Het aantal getrainde individuen is zelfs bijna 4x zoveel dan verwacht. De reden hiervoor is dat in steeds meer projecten activiteiten voorkomen die de directe doelgroep overstijgen. Om zaken als ongelijke man-vrouwverhoudingen, klimaatverandering of HIV/ aids effectief aan te pakken is het vaak nodig de hele gemeenschap te betrekken. Beperken we ons tot de gezinnen die actief aan projecten deelnamen en die naast trainingen ook dieren en/of andere productiemiddelen hebben ontvangen, dan hebben we sinds onze oprichting in 1999 inmiddels gezinnen bereikt. Dit zijn naar schatting individuen. Onze financiële bijdrage hieraan is als volgt: Heifer financiële steun aan projecten: Cofinanciering door partnerorganisaties:

12 Jaarverslag Heifer Nederland Wat betekent dit voor de families? Beoogde impact In ieder project streven wij naar een beter leven voor arme en kwetsbare boerengezinnen. Maar wat dat betekent, een beter leven, en wat daarvoor nodig is, is niet in elk project hetzelfde. Elke doelgroep heeft een andere beginsituatie, andere kansen en problemen, en andere toekomstwensen. Logisch dus dat de einddoelen die we met de doelgroep afspreken ook verschillen. Ondanks deze verschillen zijn er vijf thema s waarop we in elk project, met verschillende accenten, verbetering nastreven: Inkomen; Voedselzekerheid; Milieu; De positie van vrouwen; Sociaal kapitaal. HET METEN VAN IMPACT Inkomen Alle bereikte gezinnen beschikken over nieuwe productiemiddelen en kennis. Bij de meeste gezinnen vertaalt zich dit ook naar een stijging van het inkomen. Alleen in het nieuwe project in Ghana is het nog te vroeg om dit te meten. Een aantal voorbeelden: In Burkina Faso verdrievoudigde het jaarlijkse aantal verkochte kippen onder de 100 deelnemers. Pluimvee is nu hun voornaamste inkomstenbron. 27 leerlingen van het educatieproject ontvingen microkrediet en startten hun eigen pluimvee- of geitenbedrijf. In Oeganda leverde de verkoop van melk en groenten vrouwen meer inkomsten op. 30% van hen staat nu regelmatig op de markt. In het varkensproject in Kameroen steeg door verkoop van varkens en gebruik van mest het gemiddelde inkomen van 740 gezinnen al met bijna 100%. In het afgeronde project in Oeganda heeft 76% van de gezinnen nu een hoger inkomen. In Noord Kameroen had 84% van de gezinnen nu meer inkomstenbronnen dan voorheen. Hierdoor steeg het inkomen van de 760 gezinnen met gemiddeld 49%. De verwachting is dat dit verder stijgt. 80 gezinnen haalden al een stijging van 80%. De extra inkomsten blijken met name besteed te worden aan scholing, voedsel, gezondheidszorg, huisvesting en basisproducten als kleding en zeep. Ook wordt een deel geïnvesteerd in het bedrijf. In Oeganda kochten boerinnen van de melkopbrengst bijvoorbeeld legkippen. In Zimbabwe startten 12 groepen een commerciële entstammen kwekerij. Om te weten wat onze projecten betekenen voor de doelgroep meten we niet alleen de voortgang van projecten, maar ook het effect hiervan. Tijdens de nulmeting wordt de beginsituatie van de doelgroep geanalyseerd. Vervolgens brengen onze partners naast de halfjaarlijkse voortgangsrapportage eens per jaar samen met de doelgroep de veranderingen in kaart op alle vijf de genoemde thema s. Ook in de evaluaties halverwege en na het project meten we dit. Door de verschillende accenten is het soms lastig de projecten te vergelijken. Verbeterde voedselzekerheid kan in het ene project bijvoorbeeld betekenen dat men minder maanden per jaar voedseltekort heeft, terwijl het ergens anders betekent dat men een meer gevarieerd dieet krijgt. De komende tijd gaan we het systeem zo aanpassen dat we de projectresultaten beter kunnen vergelijken en optellen. De overstap van de meeste partners op een digitaal monitoringsysteem maakt dit mogelijk. In ons nieuwe strategisch plan hebben we dan ook specifiekere doelstellingen op impactniveau geformuleerd. Voor dit jaar kunnen we aan de hand van voorbeelden ook een aardige indruk geven van de behaalde impact per thema. Om te laten zien hoe deze thema s samenhangen lichten we er vervolgens twee projecten uit: het nieuwe project in Ghana en het voedselzekerheidsprogramma in Zimbabwe. Voedselzekerheid Duizenden gezinnen waren dit jaar in staat hun voedselzekerheid te verbeteren. Daarbij ging het zowel om betere beschikbaarheid (door hogere productie, meer inkomen, minder verlies en minder periodes van schaarste) als om kwaliteit (door meer variatie, hoogwaardigere voeding en meer kennis van een gezond dieet): Ook na het doorgeven van jongen beschikten de meeste deelnemers over meer vee dan voorheen. In Noord Kameroen hielden gezinnen na het doorgeven nog 7-15 schapen over. In Burkina Faso hadden de boeren na een half jaar gemiddeld al 82 kuikens gefokt. 12

13 Onze projecten Door het opleiden van gezondheidswerkers nam de veesterfte in Zimbabwe af tot minder dan 3%, tegen een landelijk gemiddelde van 10-12%. In Ghana daalde de sterfte van geiten en schapen nu al van 57% naar 10%. Gezonder vee leidt tot hogere en efficiëntere productie. Door mestgebruik en trekkracht steeg de oogst in Oeganda dit jaar met 60%. Gezien de eerdere resultaten verwachten we dat dit zal stijgen tot 95%. In het geëvalueerde project in Kameroen steeg de oogst van gierst, bonen en pinda s met 149%, 347% en 150%. In Ghana bouwden gezinnen graansilo s en opslaghutten voor yams (een knolgewas). Hierdoor daalde het verlies van yams en graan tot respectievelijk 5% en 10-15%. Aan het begin van het jaar was dit nog ruim 20%. Door deze stijgingen en diversificatie van de productie verbeterde het dieet van gezinnen. In het varkensproject in Kameroen eten 450 gezinnen nu 3x per dag; dit waren er voorheen maar 43. In Oeganda eten boerinnen die hun koeien gebruikten om te ploegen (40%) nu het hele jaar 3x per dag. Ook eten alle gezinnen nu veel vaker groentes en dierlijke eiwitten. Milieu Door aandacht voor duurzame landbouw en diversificatie werden gezinnen minder kwetsbaar voor milieuproblemen en klimaatverandering. Ook stelden we hen in staat hun leefomgeving te beschermen: In Zimbabwe, Burkina Faso, Kameroen en Oeganda hebben projectdeelnemers duizenden bomen geplant. Hiermee wordt ontbossing en erosie tegengegaan. In Zimbabwe bouwen in navolging van projectdeelnemers steeds meer mensen hout besparende fornuizen. Dit voorkomt ontbossing en zorgt voor minder uitstoot. Ook in Oeganda bouwden alle gezinnen dit jaar deze fornuizen. Eén groep vroeg overheidssubsidie voor een zuinige broodoven. In Kameroen investeerden 645 gezinnen in het duurzaam beheer van oppervlaktewater. Voorheen deden maar 23 gezinnen dit. Dankzij trekkracht konden de boeren in Zimbabwe in de winter ploegen. Hierdoor ging veel minder regenwater verloren en kon men eerder zaaien. 87 tot 100% van de gezinnen stapte over op duurzaam gebruik van dierlijke mest en compost. Dit komt de bodemkwaliteit ten goede, wat ook te zien is aan de hogere opbrengst. In alle projecten namen gezinnen maatregelen om erosie te voorkomen. In Kameroen past 64% van de gezinnen inmiddels alle maatregelen die het project introduceert toe. 100% paste al wel een aantal belangrijke technieken toe zoals contourlandbouw en minimale grondbewerking. Positie van vrouwen In alle projecten zagen we verbetering van man-vrouwverhoudingen en versterking van de positie van vrouwen: Mannen droegen meer bij aan huishoudelijke taken als waterhalen, koken en kinderzorg. In Ghana deed 70% van de mannen dit, in Kameroen 83%. De meeste dieren werden dit jaar aan vrouwen geschonken, die hiermee een eigen inkomstenbron kregen. In Oeganda bijvoorbeeld beschikken vrouwen nu over de opbrengst van de melk, terwijl vee voorheen altijd van mannen was. Hierdoor kregen vrouwen meer zeggenschap over uitgaven en beslissingen in het gezin. Door de ervaring in de groep werden vrouwen ook in de gemeenschap mondiger en invloedrijker. In Kameroen kregen 45 vrouwen dit jaar een leidinggevende functie in een lokaal bestuur, watercomité, kerk, etc. In Oeganda bedongen vrouwen het ontslag van een niet-functionerende landbouwvoorlichter. Sociaal kapitaal In alle projecten streven we naar versterking en ontwikkeling van de hele gemeenschap, naar goede samenwerking en het bestrijden van discriminatie en uitsluiting van kwetsbare groepen, zoals bijvoorbeeld mensen met hiv/aids. Ook onderwijs speelt hierin en belangrijke rol. Een greep uit wat we het afgelopen jaar bereikten: Dankzij de gestegen inkomsten en groeiend bewustzijn van het belang van onderwijs gingen veel kinderen (weer) naar school. In Oeganda besloten vrouwengroepen een boete op te leggen aan leden die hun kinderen thuis hielden. In Noord Kameroen gingen sinds het begin van het project 450 kinderen weer terug naar school. In Burkina Faso volgden dit jaar 30 schoolverlaters een opleiding. 30 anderen leerden lezen en schrijven. In veel projecten dragen groepen bij aan de gemeenschap. In Zimbabwe deelden ze de oogst met weduwen en weeskinderen. In Ghana droegen ze meer bij aan andere activiteiten als de bouw van scholen. In alle projecten is aandacht voor hiv/aids: zowel het voorkomen en tijdig signaleren ervan, als het accepteren van mensen die eraan lijden. Ook afgelopen jaar lieten weer veel nieuwe mensen zich testen en daalde de discriminatie van mensen met hiv/aids. In Zimbabwe zijn 48 groepsleden opgeleid tot lokale Aids-voorlichter. In Burkina Faso wierpen de investeringen in de samenwerking met lokale autoriteiten hun vruchten af: de burgemeester speelde een grote rol in het mobiliseren van de gemeenschap, hij coördineerde eigenhandig de vertaling van schoolboeken en stelde het terrein van het gemeentehuis ter beschikking voor een gemeenschappelijke boomgaard. 13

14 Jaarverslag Heifer Nederland Wat hebben we geleerd? De projecten verliepen over het algemeen voorspoedig. De meeste projecten behaalden alle geplande resultaten. Toch blijven we nadenken over wat beter kan. Dat doen we zowel door te leren van bovengenoemde successen als van problemen. Het afgelopen jaar kwam een aantal uitdagingen op ons pad en dat van onze partners: In Burkina Faso begon het jaar net na het eerste goede regenseizoen sinds jaren. Op zich goed nieuws, maar het betekende dat iedereen nodig was voor de oogst en dus niet aan trainingen deel kon nemen. In Zimbabwe kon een aantal activiteiten niet doorgaan vanwege de verkiezingsperiode. De trainingen zijn inmiddels ingehaald. Het trainingsschema en het lesrooster in Burkina Faso zijn inmiddels aangepast om meer rekening met de landbouwkalender te houden. In Ghana ging de bouw van yam hutten en graansilo s trager dan gepland. In Oeganda moesten vrouwen langer dan verwacht sparen voor de bouw van hun stal. In Burkina Faso liep de bouw van kippenhokken vertraging op door regen. De les is dat zelfs de bouw van relatief eenvoudige constructies veel tijd kost in gebieden waar materialen schaars zijn. Onze partners blijven het ontwerp en de bouwtechniek van stallen etc. aanscherpen om met zo min mogelijk middelen een duurzaam resultaat te halen. In steeds meer gebieden wordt de regenval onregelmatiger en neemt de concurrentie om water tussen huishoudelijk gebruik, moestuinbouw en veehouderij toe. In Zimbabwe bijvoorbeeld gaan steeds meer pompen defect en drogen waterbekkens uit. De evaluatie in Kameroen liet ook zien dat water een probleem was. In het nieuwe project is hier dan ook veel aandacht voor. In ons nieuwe strategisch plan is water een speerpunt. Het afgelopen jaar zijn we met diverse waterorganisaties in gesprek gegaan om samen te werken en van elkaar te leren. Het betrekken van jongeren is essentieel. In veel landen zien jongeren geen toekomst in de landbouw. In Burkina Faso zagen we bijvoorbeeld dat enkele leerlingen de opleiding verlieten op het moment dat ze een financiële verplichting aan moesten gaan om een eigen boerderij op te zetten. Door jongeren meer bij het project te betrekken en leerlingen beter te selecteren en voor te bereiden heeft de school intussen weer een klas vol gemotiveerde scholieren. De komende jaren zullen we met onze partners meer aandacht geven aan het vergroten van de kansen van jongeren. 14

15 15

16 16

17 Onze projecten 1.5 Uitgelichte projecten Voedselzekerheidsprogramma Zimbabwe i.s.m. de Europese Unie De productie verhogen en het milieu verbeteren, kan dat? Grote delen van Afrika kampen met bodemdegradatie en erosie. Door verkeerde landbouwmethodes ontstaat al snel een negatieve spiraal: bodems raken steeds verder uitgeput en houden minder water en voedingsstoffen vast, de productie neemt verder af, waarop men toevlucht zoekt in nog minder duurzame methodes. Overbegrazing en ontbossing versnellen dit proces. Voedselzekerheid Zimbabwe families 3 Plaatsing van geiten, koeien en pluimvee 3 Training in o.a. landbouw, veeteelt en marketing 3 Hout besparende fornuizen en fruitbomen 3 HIV/Aids en genderbewustzijn Realisatie planning 2013: Dieren Trainingen Fornuizen en bomen HIV/aids en genderbewustzijn Zo ook in Zimbabwe. Dit land kampt de laatste jaren met steeds minder en steeds onregelmatigere neerslag. Vooral in de Midlands provincie is dit een groot probleem. Samen met de toenemende bevolkingsdruk en niet-duurzame landbouwmethodes leidt dit tot ontbossing, erosie en bodemdegradatie. Er is weinig perspectief voor kleinschalige boeren, die het grootste deel van de rurale bevolking vormen. De Zimbabwaanse landbouwsector, ooit een succesverhaal, is de klap van het falende landhervormingsbeleid en de daarop volgende crisis nog niet te boven. Met name in de droge maanden heerst er voedselgebrek. Er is nauwelijks budget voor landbouwontwikkeling en het opzetten en onderhouden van infrastructuur zoals bijvoorbeeld de watervoorziening. Tegelijkertijd valt er juist bij kleinschalige boeren nog een grote slag te slaan. Door de efficiëntie te verhogen kunnen zij veel meer voedsel produceren zonder de natuurlijke hulpbronnen uit te putten. Met de juiste technieken voor landbouw en veehouderij, goede en gezonde dieren en een wisselwerking tussen vee en gewas halen zij veel meer uit hun boerderij. Ook dragen ze zo bij aan het herstel van de bodem en de waterhuishouding. Met extra maatregelen als boomaanplant en verminderde houtkap kan ontbossing worden bestreden. Het resultaat: een betere balans tussen natuur en productie en meer voedsel en inkomen. Het project In dit programma willen we de voedselzekerheid, het inkomen en de weerbaarheid van gezinnen ( mensen) blijvend verbeteren. We geven prioriteit aan de meest kwetsbare groepen: mensen met hiv/aids, weduwen, minderjarige gezinshoofden en pleegouders. We richten ons op vier districten waarin de voedselzekerheid problematisch is. In elk district werken we samen met 12 groepen van elk 90 gezinnen. Elke groep is onderverdeeld in drie groepen van 30: groep A ontvangt dieren (kippen, geiten of koeien), groep B ontvangt hout besparende fornuizen, en groep C ontvangt fruitbomen. Elk gezin uit groep A geeft nakomelingen van de dieren door aan een gezin uit groep B, en die weer aan C. Hetzelfde geldt voor stekjes van fruitbomen en hulp bij het bouwen van een fornuis. Alle groepen worden getraind in duurzame landbouw, veehouderij, bedrijfsvoering en marketing, groepsmanagement, HIV/aids bewustzijn en man/ vrouw verhoudingen. 17

18 Jaarverslag Heifer Nederland 2013 We werken samen met Heifer Zimbabwe en MASO, een lokale organisatie gespecialiseerd in gender en HIV/aids. Ook zijn lokale landbouw- en veeteeltvoorlichters van de overheid nauw bij het project betrokken. Het project wordt voor 2/3e door de EU gefinancierd als onderdeel van hun voedselzekerheidsprogramma. In 2015 verwachten we het volgende bereikt te hebben: Het verbeteren van de voedselzekerheid van gezinnen door hogere productiviteit en inkomsten; Het reduceren van milieudegradatie door het promoten van milieuvriendelijke productiemethoden; Het vergroten van de weerbaarheid van de doelgroep door het versterken van hun capaciteit voor socio-economische activiteiten. Activiteiten: Het afgelopen jaar zijn de laatste dieren door het project geplaatst. Alle gezinnen uit de A-groepen hebben nu dieren ontvangen. In totaal ging het dit jaar nog om 25 koeien, 630 geiten en kippen en parelhoenders. Ook hebben gezinnen dieren ontvangen van andere gezinnen: geiten, 8 koeien en kippen. In veel kippengroepen hebben inmiddels alle leden dieren ontvangen. Maar het doorgeven van dieren wordt voortgezet. Daarom worden nieuwe groepen gestart. Het afgelopen jaar zijn 9 nieuwe groepen geselecteerd om pluimvee te ontvangen. Er zijn groepscomités gekozen en families geselecteerd. De komende periode beginnen ze met trainingen. In elke groep worden deelnemers opgeleid tot dierengezondheidswerker. Zij worden uitgerust met een fiets en een basispakket met vaccinaties en geneesmiddelen. Dit jaar werden er 40 nieuwe opgeleid en kregen 80 eerder opgeleide deelnemers een herhalingscursus. Er werden 40 fietsen en 24 medicijnpakketten verstrekt. De rest ontving dit vlak na het einde van de periode. De meeste trainingen verliepen volgens schema. Alle gezinnen namen aan trainingen deel, voor het eerst of als herhaling. Ook namen 200 niet-groepsleden aan enkele trainingen deel. De nadruk lag op veehouderij en landbouw, met thema s als mestgebruik, duurzaam landgebruik, dierverzorging en gebruik van trekkracht. In elke groep zijn voorbeeldboeren getraind die hun groepsgenoten kunnen voorlichten. Ook zijn er 4 uitwisselingen georganiseerd tussen verschillende districten, zodat groepen van elkaar konden leren. De laatste 170 gezinnen uit de B-groepen ontvingen materiaal en bouwden daarmee een hout besparend fornuis. De groepsleden die getraind zijn in de bouw ervan helpen nu bij het onderhoud. Ook krijgen ze bestellingen van andere dorpsgenoten. Het afgelopen jaar bouwden 35 niet-groepsleden ook een fornuis. De gezinnen die boomstekjes ontvingen hebben kwekerijen opgezet waar ze bomen enten en stekken om door te geven. Samen met de bosbouwcommissie van de overheid is in elke groep een deelnemer opgeleid tot trainer in het kweken van fruitbomen. 480 gezinnen gaven dit jaar 703 stekjes door aan 140 families. Het ging dan bijvoorbeeld om sinaasappelbomen geënt op de stam van een citroenboom. Sinaasappels leveren namelijk meer op, maar de citroenboom is beter bestand tegen droogte. De geiten- en koeiengroepen ontvingen zaden van eetbare struiken om daarmee veevoerbanken te starten gezinnen hebben inmiddels bomen geplant. Samen met MASO zijn 118 groepsleden (71 vrouwen en 47 mannen) getraind als voorlichter op het gebied van man-vrouw verhoudingen en HIV/aids. Samen met de lokale gezondheidsposten trainen zij de rest van de gemeenschap. Deze periode zijn 3 groepen getraind. Per district is dit jaar een districtscomité opgericht. Hierin zit een afgevaardigde uit elke groep. Ze zullen de voortgang van de groepen gaan monitoren, activiteiten plannen, etc. Nu werken ze samen met de projectstaf, als het project is afgerond kunnen ze zelfstandig verder. 18

19 Onze projecten Impact Het is duidelijk te zien dat gezinnen hun boerderij na trainingen beter managen dan voorheen. Een verbetering is bijvoorbeeld dat men nu dankzij trekkracht s winters al kan ploegen. Daardoor gaat minder water verloren en kan men eerder zaaien. Niet alleen de koeiengroepen passen dit toe, ook de geiten- en kippenboeren huren met de extra inkomsten trekkracht in. Vroeger moesten gezinnen veel kunstmest kopen, nu hebben ze vaak zoveel dierlijke mest dat ze een deel kunnen verkopen. Van de 965 gezinnen die dit jaar getraind zijn in mestgebruik passen er 840 mest toe in hun akker en moestuin. De opbrengst per hectare steeg hierdoor substantieel. De deelnemers hebben nu meer kennis van dierengezondheid. Dankzij de lokale dierengezondheidswerkers hebben ze ook toegang tot vaccinaties en medische hulp. Elke dierengezondheidswerker bedient gemiddeld ook 30 niet-projectleden per maand. De veesterfte is hierdoor enorm afgenomen en ligt nu ruim onder de 3%, terwijl het landelijk gemiddelde 10-12% is. Vanwege dit succes zijn de dierengezondheidswerkers nu opgenomen in het officiële vaccinatieprogramma van de overheid. Het kweken van bomen is erg aangeslagen. Inmiddels zijn ruim fruitbomen, veevoerbomen en geënte fruitbomen geproduceerd. 12 groepen zijn een entstamkwekerij begonnen. Hoewel dit specialistisch werk is, leveren ze een betere kwaliteit dan grote kwekerijen. Ze planten de stekjes zelf en verkopen ze voor $5 per stuk voor extra inkomen. Behalve dat de bebossing toeneemt door het planten van bomen wordt er dankzij de populariteit van de hout besparende fornuizen ook steeds minder gekapt. Door beter weidebeheer en de beschikbaarheid van meer voer is er nu tot in oktober voldoende gras beschikbaar, terwijl dit voorheen in augustus op was. Uitdagingen en lessen De meeste activiteiten verliepen volgens schema. Toch kwam er een aantal uitdagingen op ons pad: De prijs van koeien lag hoger dan verwacht. Hierdoor moesten jongere dieren worden aangeschaft en moet men langer of kalveren wachten. Daarom is besloten de gezinnen uit C groepen alvast een aantal kippen te geven. Er vonden dit jaar verkiezingen plaats. Hierdoor waren samenscholingen niet toegestaan. Bijeenkomsten om dieren door te geven en groepstrainingen over HIV/aids zijn daarom naar de volgende periode verschoven. De training over gemeenschappelijk grasbeheer is niet doorgegaan vanwege de politieke gevoeligheid van het onderwerp. Door de landhervormingspolitiek van de overheid wonen er nu mensen illegaal op weidegronden. Bovendien willen veehouders die niet deelnemen aan het project vaak niet meewerken. De training is vervangen door trainingen over gereguleerd voeren om zo de druk op weidegronden tegen te gaan. Dit lijkt een positief effect te hebben. Een andere uitdaging is watergebrek. Doordat de overheid nauwelijks onderhoudsbudget heeft gaan steeds meer waterpompen stuk. Ook heeft het de laatste jaren erg weinig geregend. Er is daardoor steeds minder water voor huishouden, vee en landbouw, en men moet er steeds verder voor lopen. Heifer werkt met diverse partners aan betaalbare oplossingen. We hadden hier meerdere gevallen van zeer productieve boeren die toch geen schoolgeld konden betalen. Waarom? Omdat vlak na de oogst de prijs van een emmer mais nog maar $2 is, terwijl het schoolgeld ongeveer $20 is. Dankzij het project kan zo n boer nu gewoon 4 kippen verkopen en het schoolgeld betalen. Omdat kippen snel reproduceren heeft hij de volgende termijn alweer genoeg kippen. Zo ontstaat er geen betalingsachterstand meer. ( ) Vroeger als we boeren adviseerden de meststoffen aan het begin van het zaaiseizoen te kopen, antwoordden ze dat ze geen geld hadden. Nu kunnen ze kippen en eieren verkopen en daarmee meststoffen kopen. Dit heeft hun levensstandaard verbeterd (.) Ik denk dat het project hen echt naar een hoger niveau heeft getild: fysiek, psychisch en sociaal. Mkandla Ukeria, landbouwvoorlichtingsambtenaar Kwekwe district 19

20 Landbouw- en veehouderijproject Noord Ghana

21 Onze projecten Landbouw- en veehouderijproject Noord Ghana families 3 Plaatsen van geiten en schapen 3 Verbeteren opslagmethoden 3 Verbeteren dierenwelzijn 3 Verduurzamen van de landbouw 3 Verbeteren markttoegang 3 Verbeteren van man-vrouwverhoudingen Realisatie planning 2013: Plaatsen van dieren Verbeteren gezondheidszorg vee Trainingen Yamhutten en graansilo s Genderbewustzijn Nulmeting 3 Verbetering van voedselzekerheid en inkomen door lagere verliezen Naast het verhogen van de productie kan ook het terugdringen van oogstverlies een grote bijdrage leveren aan de voedselzekerheid en het inkomen van boeren. Door slechte verwerking en opslag gaat in ontwikkelingslanden vaak een groot deel van de oogst verloren. Het bewaren van producten voor periodes van schaarste of hoge marktvraag is hierdoor een groot risico. Door te werken aan betere opslagmethodes komt er meer voedsel beschikbaar gedurende langere periodes. Dit geldt ook in Ghana. Het land heeft veel landbouwpotentieel en de meerderheid van de bevolking werkt in de landbouw. Toch is er een structureel voedselgebrek en is het land afhankelijk van import. 28% van de bevolking leeft in armoede, met name op het platteland. Door beperkte kennis en middelen is de productie laag en het oogstverlies hoog. Bij veel gewassen gaat 20-50% van de oogst verloren. Ook de veehouderij kent hoge verliezen door veesterfte. De overheid heeft geprobeerd de productie te vergroten, maar had tot voor kort weinig aandacht voor de verbetering van de opslag en verwerking van oogst en de gezondheid van vee. Dat is nu aan het veranderen; de overheid dit project ondersteunt dit project daarom met 2/3e van de totale kosten. Het project Samen met Heifer Ghana en het Ghanese Development Solutions Center (DSC) startten we dit jaar met een nieuw project. Hierin steunen we gezinnen in 20 gemeenschappen in de Noordelijke regio van Ghana. Hoewel dit gebied geschikt is voor landbouw en veeteelt is de armoede groot. Veel gezinnen hebben 4-5 maanden per jaar te weinig voedsel en eten slechts 1 maaltijd per dag. De landbouw kampt met grote problemen door onbetrouwbare regenval en gebrek aan kennis van duurzame en productieve methodes. Bovendien dwingt gebrek aan opslag en alternatieve inkomsten de boeren hun oogst direct te verkopen, als de prijs het laagst is. Traditioneel vormt vee de buffer voor tijden van schaarste, maar de veesterfte is hoog door gebrek aan voer en gezondheidszorg. Met name vrouwen kampen met de gevolgen van deze problemen. Doordat veel mannen migreren op zoek naar werk komt de zorg voor het huishouden en de boerderij volledig bij de vrouwen te liggen. Ongeveer 70% van de voedselproductie wordt door vrouwen gedaan, evenals bijna alle verwerking en verkoop. Maar vaak hebben ze te weinig toegang tot bruikbare grond om voedsel voor het gezin te verbouwen. Ook hebben ze vaak geen toegang tot bestaande hulpprogramma s. In dit project steunen we daarom 40 groepen van met name vrouwen die de productie van gewassen en vee duurzaam willen verbeteren en de verliezen willen terugdringen. Allereerst helpen we ze met kennis en middelen om de productie van basisgewassen als graan en yams te verhogen en daarbij bodemdegradatie tegen te gaan. Daarnaast leren de deelnemers hoe ze graansilo s en opslaghutten voor yamknollen moeten bouwen, die regen en ongedierte buiten houden. Ook ontvangen ze trainingen in veehouderij gezinnen zullen geiten of schapen ontvangen. De hele gemeenschap zal kunnen profiteren van betere gezondheidszorg voor vee. Het project geeft veel aandacht aan het versterken van de positie van vrouwen. In 2016 verwachten we de volgende doelen te behalen: 80% van de huishoudens zal in staat zijn hun voedselzekerheid en inkomen te verbeteren; 70% van de huishoudens zal verbeterde man-vrouw verhoudingen en een gelijk waardigere taakverdeling hebben; 100% van de deelnemers heeft toegenomen kennis over HIV/aids en gezondheid en draagt deze kennis actief uit in hun gemeenschap; 70% van de deelnemers is bekend met milieuvriendelijke productiemethodes en past die ook toe. 21

22 Jaarverslag Heifer Nederland 2013 Activiteiten Dit jaar ging het project van start met een nulmeting. Daaruit bleek onder andere dat vooraf niemand beschikte over een opslaghut voor yam. 35% bezat een graansilo, maar meestal geen goede. Het gemiddelde verlies van yams en graan (mais en sorghum) na de oogst bedroeg 20%. Slechts 2% had toegang tot veegezondheidszorg en niemand voerde het vee bij. De sterfte van geiten en schapen bedroeg hierdoor 57%. Omdat veel mannen zich verzetten tegen het idee dat vrouwen zich op de yam- en graanproductie richten, ging het project van start met een bewustwordingscampagne. Hierin wordt gewezen op de noodzaak en de voordelen van vrouwelijke participatie in deze activiteiten. Het afgelopen jaar zijn 10 van de 20 gemeenschappen hierover voorgelicht. 400 deelnemers zijn getraind in yamproductie en opslag, en 400 in graanproductie en opslag. Ook zijn trainers opgeleid om de bouw van silo s en hutten te begeleiden. Tot nu toe zijn 27 yamhutten en 107 graansilo s gebouwd. 183 deelnemers zijn getraind in veehouderij. Zij ontvingen bij elkaar 914 geiten en schapen. 60 deelnemers zijn opgeleid als lokale veegezondheidswerker. Zij kunnen vaccineren en eenvoudige ziektes herkennen en behandelen. Impact Zowel vrouwen als mannen waarderen de nieuwe productie- en opslagtechnieken. De kennis van oogstverwerking en de betere opslagmethodes hebben het verlies van yams teruggebracht tot 5%, van mais tot 15% en van sorghum tot 10%. Ook op het gebied van veehouderij zijn al resultaten merkbaar. 78% van alle deelnemers voert hun vee nu extra bij. Hetzelfde percentage heeft nu al toegang tot gezondheidszorg en vaccinaties. De sterfte onder geiten en schapen is hierdoor al van 57% tot 10% per jaar gedaald gezinnen werden voorgelicht over man-vrouwverhoudingen. 70% van de mannen draagt nu bij aan de traditionele taken van de vrouw zoals water en hout halen en kinderen verzorgen. De vrouwen spelen nu ook een rol in de veehouderij en kunnen zonder problemen naar groepsbijeenkomsten. Vrouwen krijgen steeds meer zeggenschap in beslissingen binnen het gezin. PERSOONLIJK VERHAAL: Uitdagingen en lessen De bouw van yamhutten en graansilo s kwam traag op gang. Het enthousiasme neemt toe, maar voor veel deelnemers duurt het lang om de benodigde materialen (hout) te verzamelen. Bovendien viel het einde van de cursus in de regentijd, waardoor de bouw vertraging opliep. Het project heeft maatregelen genomen (zoals huur van machines om hout sneller te verwerken en het samenstellen van vaste bouwploegen) om de bouw te versnellen. Er is nog wel terughoudendheid bij zowel mannen als vrouwen bij het idee van yam- en graanproductie als zelfstandige activiteit van vrouwen. De meeste gezinnen kiezen tot nu toe voor een samenwerking waarin de vrouw de man ondersteunt. Het idee dat dit het domein van de man is zit verankerd in de cultuur, en veranderingen daarin gaan langzaam. Bij bewezen succes zal waarschijnlijk geleidelijk meer acceptatie ontstaan. In de gemeenschap van Sitiepour, in het Tuna district, wordt de yamoogst ieder jaar aangevreten door knaagdieren. Ook ontkiemt een deel van de knollen in de opslag. Hierdoor daalt de marktwaarde, neemt de smaak af en treedt bederf en rotting op. Toch aarzelden veel boeren een yamhut te bouwen. Volgens hen was de oogst te klein om dit rendabel te maken en lag de akker te ver van het huis om de voorraad aan huis te hebben. Maar William Wiedoma besloot het er toch op te wagen en werd de eerste in zijn dorp met een yamhut. Meteen in het eerste jaar al merkte hij dat hij de yams nu gemakkelijk zes maanden kon bewaren zonder vraatsporen of kiemen. Voorheen was drie maanden wel de limiet. Zijn vrouw hoeft nu niet meer het veld in om yams te halen. De kinderen eten dagelijks geroosterde yam na schooltijd. Terugkijkend zegt William dat de bouw van de hut wel veel werk was, maar dat het de moeite meer dan waard was. Hij spoort zijn dorpsgenoten nu aan om voor het volgende seizoen ook een yamhut te bouwen. 22

23 23

24 Jaarverslag Heifer Nederland Ons werk in Nederland Het succes van onze projecten wordt grotendeels bepaald door de boeren en boerinnen zelf. Onmisbaar hierbij zijn donateurs, fondsen, bedrijven en overheden die bereid zijn om deze boeren en boerinnen, en hun gemeenschap, te steunen. Ons werk in Nederland richt zich op het vergroten van het draagvlak van de Heifer methode en het werven van fondsen. 2.1 Voorlichting Voorlichting en bewustwording maken nadrukkelijk deel uit van onze missie. We streven op dit vlak de volgende doelen na: Voorlichting en bewustwording bij een breed publiek over ontwikkelingshulp en de belangrijke rol van veehouderij en landbouw in de bestrijding van honger en armoede; Voorlichting en bewustwording over de Heifer methode; Het informeren van belanghebbenden over de resultaten van de Heifer projecten; Het werven en behouden van donateurs en geïnteresseerden; Het vergroten van de naamsbekendheid. Onze voorlichtingsactiviteiten kunnen worden onderverdeeld in voorlichting gericht op de eigen achterban en publieke voorlichting. De achterban bestaat uit een actief adressenbestand (per 1 juli 2013) van mensen die geïnteresseerd zijn in het werk van Heifer. Het bestand is iets gegroeid ten opzichte van vorig boekjaar. Alle voorlichtingsactiviteiten staan beschreven op bladzijde 25 in het schema Communicatie in beeld. Vermogensfondsen, bedrijven en institutionele financiers worden door ons als een aparte groep beschouwd. Daarom ontvangen zij tweemaal per jaar uitgebreide voortgangsrapportages van de projecten die zij steunen. Indien gewenst wordt directe informatie van projectpartners verstrekt. 2.2 Fondsenwerving We ontvangen steun van particuliere donateurs, vermogensfondsen, bedrijven en institutionele financiers. De concrete projecten en de korte lijnen met de lokale projectorganisaties maken het mogelijk donateurs helder te informeren over de besteding van hun donatie. Voor de financiële resultaten van alle fondsenwerving activiteiten wordt verwezen naar het financieel verslag. Particuliere donateurs Het actieve donateursbestand groeide in tot Het aantal donaties bleef stabiel en het gemiddelde giftbedrag nagenoeg gelijk. Ondanks het afnemende vertrouwen in de goede doelensector en de nog steeds voelbare economische crisis, blijft de particuliere donateur ons trouw. Daar zijn we best trots op. In het overzicht Communicatie in beeld worden alle fondsenwervende activiteiten gericht op de particuliere donateurs beschreven. Om een groter publiek te informeren over onze werkzaamheden, wordt volgend jaar een nieuwe mediastrategie uitgewerkt waarin televisie, radio en online media een belangrijke rol spelen. Een grotere betrokkenheid moet leiden tot een stijging van het aantal nieuwe (jongere) donateurs en het inkomen. Vermogensfondsen Verschillende vermogensfondsen steunden het afgelopen jaar onze projecten in Afrika met een aanzienlijk bedrag. Erg blij zijn we met de tweejarige steuntoezegging van Achmea Foundation voor ons project in Ethiopië. Doelstelling voor de komende jaren is een verdere toename van de donaties door vermogensfondsen. Bedrijven We hebben een bedrijvenstrategie ontwikkeld die is gebaseerd op het vinden van samenwerkingen die leiden tot win-win situaties voor beide partijen. En dit werpt zijn vruchten af. Diverse bedrijven hebben ons dit jaar gesteund, met een duidelijke stijging aan inkomsten ten opzichte van het voorgaande boekjaar. Zo was er dit jaar de vierde editie van de spaaractie met biologisch zuivelbedrijf Ecomel/Zuiver Zuivel. En er zijn er meer contracten gesloten ter ondersteuning van de projecten. Om samenwerking met bedrijven en vermogensfondsen verder uit te bouwen wordt ons team in het nieuwe jaar versterkt met een fondsenwerver bedrijven en vermogensfondsen. Subsidies en institutionele financieringspartners Vanaf december 2009 ontvangt Heifer Nederland projectsubsidie van de Europese Unie. Dit betreft een vijfjarig contract van 1,5 miljoen voor het Midlands project in Zimbabwe. In juli 2013 werd een subsidie goedgekeurd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor een Privaat Publiek Partnerschap (PPP) met het Soil Cares Initiative, gericht op bodemverbetering in Kenia. Vergroting van het inkomen uit subsidies en institutionele financieringen is een belangrijke doelstelling in het strategisch plan Heifer Project International steunt Heifer Nederland met een jaarlijkse kostensubsidie. In juni 2013 is een nieuwe driejarige overeenkomst gesloten van USD ter ondersteuning van het strategisch plan