Informatie over de antidepressiva-test. Advies op maat over medicijnen tegen depressie, psychose of angststoornis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Informatie over de antidepressiva-test. Advies op maat over medicijnen tegen depressie, psychose of angststoornis"

Transcriptie

1 Informatie over de antidepressiva-test Advies op maat over medicijnen tegen depressie, psychose of angststoornis M e d i c a t i e l a b

2 Met deze folder willen wij u informeren over de antidepressiva-test die het Medicatielab van Ziekenhuis St Jansdal gelanceerd heeft. Wat kunnen zij hiermee testen? Wat zijn de voordelen voor een arts en zijn of haar patiënt? En hoe kunt u een antidepressiva-test aanvragen? In Nederland gebruikt bijna één miljoen mensen medicatie tegen een depressie, psychose of een angststoornis. Veel mensen hebben baat bij deze medicatie. Maar er zijn ook mensen bij wie deze niet het gewenste effect heeft. Hun klachten verdwijnen niet of zij hebben meer last van bijwerkingen dan anderen. Dit kan het gevolg zijn van een aangeboren verschil in de snelheid waarmee medicijnen worden afgebroken door het lichaam. Om uit te zoeken of bij een patiënt sprake is van zo n verschil voert Medicatielab een antidepressiva-test (genotypering) uit.

3 Welke problemen kunnen ontstaan door een versnelde of vertraagde afbraak? Bij ongeveer tien procent van alle patiënten die een antidepressivum of antipsychoticum gebruiken, verloopt de afbraak van deze middelen veel sneller of trager dan gemiddeld. Als er sprake is van een (extreem) trage of snelle afbraak van medicatie, kunnen zich de volgende problemen voordoen: Patiënten met een ultrarapid (snel) metabolisme ondervinden vaak geen effecten van het medicijn. Patiënten met een ultrarapid (snel) metabolisme worden mogelijk onterecht beschuldigd van therapieontrouw. Patiënten met een traag metabolisme ervaren vaak bijwerkingen, vaak ongeacht welk medicijn zij krijgen voorgeschreven. Patiënten met een traag metabolisme kunnen behalve bijwerkingen ook toxiciteit ondervinden van het gebruikte medicijn, wat gezondheidsrisico s met zich meebrengt. Gelukkig zijn de effecten van een afwijkende afbraak niet altijd ernstig. Patiënten voelen zich echter vaak onbegrepen. Daarom is het belangrijk om in een zo vroeg mogelijk stadium van de behandeling te weten of een patiënt medicijnen snel of langzaam afbreekt, zodat zelfs vóór het bepalen van een bloedspiegel bekend is welke dosis het meest geschikt is.

4 Advies op maat over medicatie De antidepressiva-test biedt patiënten de mogelijkheid om door middel van een speekseltest te laten onderzoeken of zij een aangeboren verschil in medicijnafbraak hebben. Aan de hand van de uitslag van deze test geeft Medicatielab huisartsen of behandelaars advies over de te volgen therapie. Dit kan bijvoorbeeld een advies over de dosering zijn of een suggestie voor een alternatief medicijn. Zo heeft de behandeling meer kans van slagen. Ook als de klachten niet kunnen worden verklaard naar aanleiding van het onderzoek, zal dit worden teruggekoppeld. Medicatielab is het enige laboratorium dat deze service biedt en hiermee dus uniek in Nederland. Wat zijn de voordelen van deze antidepressiva-test? De antidepressiva-test heeft een aantal voordelen: De test is voor iedereen toegankelijk. De tijdsinvestering voor arts/behandelaar is minimaal. Er wordt alleen onderzoek verricht wanneer daartoe aanleiding is. Wij hanteren een laagdrempelige en non-invasieve methode van monsterverzameling (eenvoudige speekselverzameling die de patiënt thuis kan doen). U krijgt een advies op basis van jarenlange ervaring en aansluitend op de praktijk. Terugkoppeling en overleg zijn mogelijk. Wanneer een antidepressiva-test aanvragen? Als u merkt dat medicamenteuze behandeling niet aanslaat bij een patiënt, kunt u op de website een vragenlijst doornemen. Deze vragenlijst geeft snel antwoord op de vraag of het zinvol is om door Medicatielab een antidepressiva-test (genotypering) te laten uitvoeren. Waar kan ik een antidepressiva-test aanvragen? Indien nodig kunt u vervolgens via de website aan de hand van een online aanvraagformulier een antidepressiva-test aanvragen. Medicatielab stuurt dan een pakketje

5 naar uw patiënt of, indien u dit wenst, naar uw praktijk. Dit pakketje bevat een buisje dat met speeksel gevuld moet worden. Dit buisje dient vervolgens door middel van een bijgevoegde retourenvelop naar Medicatielab geretourneerd te worden. - Uitslag en advies per , fax of post Zodra de analyse is uitgevoerd, krijgt u de uitslag en een bijbehorend advies per , fax of post. Ook zult u in de nabije toekomst met uw persoonlijke account kunnen inloggen op het beschermde deel van Medicatielab, waar u de uitslag kunt inzien en kunt communiceren met uw patiënt. Wat kost de test? De kosten voor het onderzoek zijn 165 euro en worden vergoed door de ziektekostenverzekeraar. Mogelijk valt nog wel (een deel van) het bedrag onder het eigen risico. Indien patiënten op eigen initiatief het onderzoek aanvragen, worden de kosten niet vergoed. Medicatielab: Wie zijn wij? Medicatielab is onderdeel van Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk. Het is een samenwerking tussen een psychiater, klinisch chemicus, apotheker en moleculair biologisch onderzoeker. Zij hebben al jaren ervaring met het opstellen van deze adviezen. Zij zijn goed op de hoogte van wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van de effecten van genetische variatie op de afbraak van medicatie. Het team participeert in zowel wetenschappelijk onderzoek als in een nationale werkgroep op dit gebied. Zij streven ernaar om onze verworven kennis en ervaring beschikbaar te stellen aan alle artsen die psychofarmaca voorschrijven. Wilt u meer informatie? Kijkt u op Heeft u vragen? Stuurt u dan bij voorkeur een naar: medicatielab@stjansdal.nl U kunt ook telefonisch contact met ons opnemen via

6 Over welke medicijnen geven wij advies? Wij kunnen een advies op maat geven voor de volgende geneesmiddelen: Abilify Amitriptyline Anafranil Aripiprazol Atomoxetine Cipramil Cisordinol Citalopram Clopidogrel Clomipramine Codeine Doxepine Efexor Escitalopram Esomeprazol Flecainide Haldol Haloperidol Imipramine Lexapro Lansoprazol Losec Metoprolol Nexium Nortrilen Nortriptyline Omeprazol Orap Oxycodone OxyNorm OxyContin Pantoprazol Pantozol Paroxetine Pimozide Plavix Prezal Propafenon Risperdal Risperidon Rytmonorm Sarotex Selokeen Seroxat Sertraline Sinequan Stattera Tamoxifen Tambocor Tofranil Tramadol Tryptizol Venlafaxine Vfend Voriconazol Zaldiar Zoloft Zuclopentixol *Advies volgens de KNMP Kennisbank, opgesteld door de projectgroep Farmacogenetica (onderdeel van de WINAp).

7 Ziekenhuis St Jansdal Medicatielab Wethouder Jansenlaan 90 Postbus 138, 3840 AC HARDERWIJK Telefoon: (0341) Fax: Internet: Uitgave: PR&Communicatie, juni 2014

8

Buro NVKC Utrecht. Betreft: Aanmelding Farmacogenetica project t.b.v. Publieksprijs NVKC Geachte Commissie,

Buro NVKC Utrecht. Betreft: Aanmelding Farmacogenetica project t.b.v. Publieksprijs NVKC Geachte Commissie, Afdeling Klinische Chemie Internationaal Expertisecentrum Farmacogenetica www.erasmusmc.nl/farmacogenetica Buro NVKC Utrecht Telefoonnummer 010-7033119 Faxnummer 010-7044895 Kamernummer Na-420 E-mail r.vanschaik@erasmusmc.nl

Nadere informatie

Farmacogenetica bij de KNMP. Mandy van Rhenen BO3 bijeenkomst 8 maart 2016

Farmacogenetica bij de KNMP. Mandy van Rhenen BO3 bijeenkomst 8 maart 2016 Farmacogenetica bij de KNMP Mandy van Rhenen BO3 bijeenkomst 8 maart 2016 Inhoud presentatie Ondersteuning Farmacogenetica Medicatiebewaking Overige ondersteuning Beleidskader Horizon2020 Rol KNMP Toekomst

Nadere informatie

Kan ik farmacogenetica al toepassen?

Kan ik farmacogenetica al toepassen? Kan ik farmacogenetica al toepassen? Thema-avond KNMG district ZOB 21 november 2018 dr. Maarten J. Deenen ziekenhuisapotheker klinisch farmacoloog Catharina Ziekenhuis Eindhoven DNA-paspoort Vraag 1 Een

Nadere informatie

Personalised medicine

Personalised medicine Personalised medicine Verkenning farmacogenetica in de eerstelijn Project Personalised medicine: eligible or not? Dr Tessel Rigter, RIVM/VUmc Dr Marleen Jansen, RIVM/VUmc Dr Wendy Rodenburg, RIVM Prof

Nadere informatie

Overdracht van CYP2D6 genotyperingsuitslagen voor psychiatrische patiënten naar huisarts en openbare apotheek

Overdracht van CYP2D6 genotyperingsuitslagen voor psychiatrische patiënten naar huisarts en openbare apotheek Overdracht van CYP2D6 genotyperingsuitslagen voor psychiatrische patiënten naar huisarts en openbare apotheek Mirjam Simoons MSc, apotheker/onderzoeker Simoons et al. Pharmacogenomics 2017 Disclosure belangen

Nadere informatie

Alert levels. KKGT Discussiedag 12 april Dr. Jan van der Weide, Klinisch Chemicus Drs. Jochem G. Gregoor, AGIKO

Alert levels. KKGT Discussiedag 12 april Dr. Jan van der Weide, Klinisch Chemicus Drs. Jochem G. Gregoor, AGIKO Alert levels KKGT Discussiedag 12 april 2011 Dr. Jan van der Weide, Klinisch Chemicus Drs. Jochem G. Gregoor, AGIKO Variability in drug response 2 Most drugs don t work 3 4 Psychofarmaca en metabolisme

Nadere informatie

Farmacogenetica - workshop RCH -

Farmacogenetica - workshop RCH - Farmacogenetica - workshop RCH - Maureen ter Laak, ziekenhuisapotheker 8 en 16 november 2017 Disclosure belangen spreker Geen (potentiele) belangenverstrengeling: Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

MAO-remmers (informatie, voedingsadviezen en de combinatie met andere medicijnen)

MAO-remmers (informatie, voedingsadviezen en de combinatie met andere medicijnen) MAO-remmers (informatie, voedingsadviezen en de combinatie met andere medicijnen) Uw arts heeft u een klassieke MAO-remmer (Parnate, Nardil) voorgeschreven. MAO-remmers worden voorgeschreven bij ernstige

Nadere informatie

in gesprek over: Medicijnen tegen depressies

in gesprek over: Medicijnen tegen depressies in gesprek over: Medicijnen tegen depressies Colofon Auteur: P.F. Bouvy Redactie: E.A.M. Knoppert-van der Klein (eindredacteur) E. van Meekeren A.W.M.M. Stevens M.A.V. van Verschuer Publicatie: Nederlandse

Nadere informatie

NHG-Standpunt Farmacogenetisch onderzoek in de huisartsenpraktijk

NHG-Standpunt Farmacogenetisch onderzoek in de huisartsenpraktijk NHG richtlijn NHG-Standpunt Farmacogenetisch onderzoek in de huisartsenpraktijk Carolien Hooymans, Monique Verduijn, Jako Burgers Farmacogenetisch onderzoek vindt in Nederland steeds vaker plaats. Huisartsen

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: 13-07-2015 tot 01-08-2018 Vervangt bijlage d.d.: 30-07-2014

Deze bijlage is geldig van: 13-07-2015 tot 01-08-2018 Vervangt bijlage d.d.: 30-07-2014 Wethouder Jansenlaan 90 3844 DG Harderwijk Nederland Locatie waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Flexibele scope 1 Medisch werkveld: Trombo-embolische ziekte Met inachtneming

Nadere informatie

tips informatie Medicijnen bij een depressie

tips informatie Medicijnen bij een depressie & tips informatie Medicijnen bij een depressie U voelt zich somber, prikkelbaar of lusteloos. En hebt nergens meer zin of plezier in. Dat kan duiden op een depressie. Uw arts heeft u daarom een antidepressivum

Nadere informatie

in gesprek over: Medicijnen tegen depressies

in gesprek over: Medicijnen tegen depressies in gesprek over: Medicijnen tegen depressies Colofon Auteur: P.F. Bouvy Redactie: W. Smith-van Rietschoten (eindredacteur) J.L.M. van der Beek E.A.M. Knoppert-van der Klein R.B. Laport C.R. van Meer E.

Nadere informatie

GFO. Farmacogenetica. Madelon Butterhoff Ziekenhuisapotheker Klinisch farmacoloog i.o

GFO. Farmacogenetica. Madelon Butterhoff Ziekenhuisapotheker Klinisch farmacoloog i.o 18-4-2019 1 GFO Farmacogenetica Madelon Butterhoff Ziekenhuisapotheker Klinisch farmacoloog i.o. 18-4-2019 2 Therapie op maat 18-4-2019 3 Voorkennis vraag 1 Farmacogenetica berust op a) Farmacokinetische

Nadere informatie

Studie naar bijwerkingen van medicijnen bij kinderen met (mogelijk) autisme

Studie naar bijwerkingen van medicijnen bij kinderen met (mogelijk) autisme pagina 1 van 9 Studie naar bijwerkingen van medicijnen bij kinderen met (mogelijk) autisme SPACe-studie, informatiebrief voor kinderen 12 t/m 15 jaar die starten met een antipsychoticum Inleiding Wij vragen

Nadere informatie

ANTIDEPRESSIVA PATIËNTENINFORMATIE ALGEMENE INFORMATIE OVER GEBRUIK EFFECTEN EN BIJWERKINGEN VAN ANTIDEPRESSIVA

ANTIDEPRESSIVA PATIËNTENINFORMATIE ALGEMENE INFORMATIE OVER GEBRUIK EFFECTEN EN BIJWERKINGEN VAN ANTIDEPRESSIVA ANTIDEPRESSIVA PATIËNTENINFORMATIE ALGEMENE INFORMATIE OVER GEBRUIK EFFECTEN EN BIJWERKINGEN VAN ANTIDEPRESSIVA 1. Wat zijn antidepressiva? Antidepressiva zijn medicijnen die veel gebruikt worden om depressies

Nadere informatie

MIBG-scan van het hart

MIBG-scan van het hart Nucleaire Geneeskunde en Moleculaire Beeldvorming (NGMB) MIBG-scan van het hart datum tijdstip tijdstip tijdstip Nucleaire Geneeskunde en Moleculaire Beeldvorming (NGMB) Door uw behandelend arts is een

Nadere informatie

Interacties met Psychofarmaca. Drs. G. Nap, Ziekenhuisapotheker MHA Apotheek Parnassia Groep 14 november 2016

Interacties met Psychofarmaca. Drs. G. Nap, Ziekenhuisapotheker MHA Apotheek Parnassia Groep 14 november 2016 Interacties met Psychofarmaca Drs. G. Nap, Ziekenhuisapotheker MHA Apotheek Parnassia Groep 14 november 2016 Disclosure belangen spreker Gert Nap (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Behandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica.

Behandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica. Behandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica www.nwz.nl Inhoud Wat is zenuwpijn? 3 Behandeling met medicijnen 3 Behandeling met antidepressiva 4 Behandeling met anti-epileptica

Nadere informatie

Ook met mìnder medicijnen minder zuur

Ook met mìnder medicijnen minder zuur Maagzuurremmers Ook met mìnder medicijnen minder zuur Brandend maagzuur, zure oprispingen, een opgeblazen gevoel. Vaak nemen deze klachten al af als u uw voeding en leefgewoonten aanpast. Zijn de klachten

Nadere informatie

Farmacogenetica in de dagelijkse klinische praktijk

Farmacogenetica in de dagelijkse klinische praktijk Farmacogenetica in de dagelijkse klinische praktijk Dr. R. van Westrhenen, psychiater&klinisch farmacoloog (MD, PhD) Erasmus MC PsyQ Psychiaterdag 9 Feb 2017 Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Pijnstilling. Poli Chirurgie Spoedeisende Hulp

Pijnstilling. Poli Chirurgie Spoedeisende Hulp 00 Pijnstilling Poli Chirurgie Spoedeisende Hulp Uw behandelend arts heeft u pijnstilling voorgeschreven. Deze folder is bedoeld voor volwassenen en geeft uitleg over: welke pijnstillers voor u geschikt

Nadere informatie

Het gebruik van tamoxifen. Bij retroperitoneale fibrose

Het gebruik van tamoxifen. Bij retroperitoneale fibrose Het gebruik van tamoxifen Bij retroperitoneale fibrose Inleiding U heeft deze folder gekregen, omdat u retroperitoneale fibrose (RPF) heeft. Bij de behandeling van RPF kan de arts meerdere medicijnen

Nadere informatie

APOTHEKERSORGANISATIE

APOTHEKERSORGANISATIE FARMACOGENETICA EN DE APOTHEKER APOTHEKERSORGANISATIE FEITEN Farmacogenetica is het onderzoeksgebied naar de genetische variaties die de geneesmiddelenrespons en bijwerkingen kunnen beïnvloeden. Hoe een

Nadere informatie

Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker

Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker Workshop Medicijnen, werkt t of werk t.. tegen? Els Coyajee-Geselschap apotheker Inhoud workshop Inventarisatie vragen Waar of niet waar Medicatie en hun bijwerkingen Pijnbestrijding Antidepressiva Benzodiazepinen

Nadere informatie

Pijn en pijnbehandeling

Pijn en pijnbehandeling Pijn en pijnbehandeling Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Het pijnteam... 1 3 Pijn beschrijven... 1 4 Wisseling in pijn... 2 5 Pijnregistratie... 2 6 Pijnbestrijding... 2 7 Pijnstillers... 3 8 Algemene

Nadere informatie

Preventieve farmacogenetische testen ter voorkoming van bijwerkingen (PREPARE)

Preventieve farmacogenetische testen ter voorkoming van bijwerkingen (PREPARE) Preventieve farmacogenetische testen ter voorkoming van bijwerkingen (PREPARE) Introductie Geachte meneer/mevrouw, U bent benaderd om deel te nemen aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek. Deelname

Nadere informatie

onderdeel van MCA Gemini Groep Behandeling van zenuwpijn met medicijnen

onderdeel van MCA Gemini Groep Behandeling van zenuwpijn met medicijnen onderdeel van MCA Gemini Groep Behandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica Inhoud Wat is zenuwpijn? 3 Behandeling met medicijnen 3 Behandeling met antidepressiva 4 Behandeling

Nadere informatie

Farmacogenetica en bijwerkingen Personalised medicine: een huisartsen visie op farmacogenetica

Farmacogenetica en bijwerkingen Personalised medicine: een huisartsen visie op farmacogenetica Farmacogenetica en bijwerkingen Personalised medicine: een huisartsen visie op farmacogenetica Symposium 25 jaar Lareb Dr. Isa Houwink, Huisarts en Postdoc onderzoeker Afdeling Klinische genetica, Sectie

Nadere informatie

Behandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica.

Behandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica. Behandeling van zenuwpijn met medicijnen Antidepressiva en anti-epileptica www.nwz.nl Inhoud Wat is zenuwpijn? 3 Behandeling met medicijnen 4 Behandeling met antidepressiva 4 Behandeling met anti-epileptica

Nadere informatie

Formularium psychofarmaca ouderenpsychiatrie

Formularium psychofarmaca ouderenpsychiatrie Formularium psychofarmaca ouderenpsychiatrie Maart 2003 Inhoud Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Inleiding, verantwoording, toelichting Hoofdstuk 2: Medicatie bij depressie Hoofdstuk 3: Medicatie bij bipolaire

Nadere informatie

Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn. Het zijn net gewone mensen

Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn. Het zijn net gewone mensen Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn Het zijn net gewone mensen Voorstellen Julia Machielsen (POH-GGZ/verpleegkundig specialist GGZ) Ingrid Houtman (Huisarts/Kaderarts

Nadere informatie

SSRI-gebruik. in zwangerschap en kraamperiode

SSRI-gebruik. in zwangerschap en kraamperiode SSRI-gebruik in zwangerschap en kraamperiode Inhoudsopgave Achtergrond...4 Gevolgen van SSRI-gebruik...4 De bevalling...7 Het kraambed...7 Borstvoeding...8 Doorgaan met de medicatie...8 Om thuis te doen:

Nadere informatie

Transmurale Apotheek Service Maastricht (TASM) Apothekers Voorlichtingscentrum Maastricht (AVM)

Transmurale Apotheek Service Maastricht (TASM) Apothekers Voorlichtingscentrum Maastricht (AVM) Transmurale Apotheek Service Maastricht (TASM) Apothekers Voorlichtingscentrum Maastricht (AVM) Uw medicijnen meteen mee naar huis nemen Transmurale Apotheek Service Maastricht (TASM) / Apothekers Voorlichtingscentrum

Nadere informatie

[UPPER. Brug tussen wetenschap, apotheek en maatschappij] Doorgaan of stoppen. met antidepressiva

[UPPER. Brug tussen wetenschap, apotheek en maatschappij] Doorgaan of stoppen. met antidepressiva [UPPER Brug tussen wetenschap, apotheek en maatschappij] Doorgaan of stoppen met antidepressiva UPPER Inhoudsopgave 1 Over deze brochure 3 2 Antidepressiva in het kort 4 3 Doorgaan of stoppen? 5 4 Wat

Nadere informatie

Pijnbehandeling Rondom een orthopedische operatie

Pijnbehandeling Rondom een orthopedische operatie Pijnbehandeling Rondom een orthopedische operatie In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een orthopedische operatie. In deze folder leest u waarom het belangrijk is om pijn goed te behandelen.

Nadere informatie

Vragen aan Pandora Helpdesk over gebruik antidepressiva bij zwangerschap Door Froukje Bos, beleidsmedewerker, PandoraNieuws december 2006

Vragen aan Pandora Helpdesk over gebruik antidepressiva bij zwangerschap Door Froukje Bos, beleidsmedewerker, PandoraNieuws december 2006 Vragen aan Pandora Helpdesk over gebruik antidepressiva bij zwangerschap Door Froukje Bos, beleidsmedewerker, PandoraNieuws december 2006 De afgelopen zeven jaar is het antidepressivagebruik in ons land

Nadere informatie

Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie. GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep

Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie. GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep Hoofdboodschap Ondanks de introduc/e van nieuwere types an/psycho/ca

Nadere informatie

Manometrie. Interne geneeskunde

Manometrie. Interne geneeskunde Manometrie Interne geneeskunde Inhoudsopgave Afspraakgegevens...4 Inleiding...5 Voorbereiding...6 Medicijnen...6 Het onderzoek...8 Slokdarmmanometrie...8 24-uurs PH-Meting...9 24-uurs Impedantiemeting...9

Nadere informatie

MDL. Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

MDL. Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa MDL Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen 4 Werking 4 Gebruik 5 Bijwerkingen 5 Stoppen met Predni(so)lon 7 Interactie met andere geneesmiddelen 8 Vaccinaties

Nadere informatie

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA Het voorschrijven van geneesmiddelen is = een proces en niet louter een beslissing van de arts. Hierbij is een belangrijke taak weggelegd

Nadere informatie

Obstipatie door gebruik pijnmedicatie

Obstipatie door gebruik pijnmedicatie Obstipatie door gebruik pijnmedicatie Maatschap Anesthesiologie IJsselland Ziekenhuis www.anesthesiologie-ysl.nl U heeft zwak of sterk werkende morfine of morfineachtige pijnstillers voorgeschreven gekregen.

Nadere informatie

PSYCHOFARMACA. Gert- Jan Hendriks, psychiater Directeur Centrum voor Angststoornissen Overwaal Hoofd Zorgprogramma Angststoornissen Pro Persona

PSYCHOFARMACA. Gert- Jan Hendriks, psychiater Directeur Centrum voor Angststoornissen Overwaal Hoofd Zorgprogramma Angststoornissen Pro Persona Shared decisison making en Empowerment Gert- Jan Hendriks, psychiater Directeur Centrum voor Angststoornissen Overwaal Hoofd Zorgprogramma Angststoornissen Pro Persona PSYCHOFARMACA Shared decision making

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Gebruik...5 Bijwerkingen...6 Foliumzuur...6 Aanvullende informatie...7 Zwangerschap en borstvoeding...7 Tot slot...8

Nadere informatie

Informatie voor mensen met een manischdepressieve. hun partners en andere betrokkenen. Kinderwens3

Informatie voor mensen met een manischdepressieve. hun partners en andere betrokkenen. Kinderwens3 Informatie voor mensen met een manischdepressieve stoornis, hun partners en andere betrokkenen. Kinderwens3 Kinderwens Informatie voor mensen met een manisch-depressieve stoornis, hun partners en andere

Nadere informatie

Nauwe-kamerhoekglaucoom 0050 & primair open-kamerhoekglaucoom: Antidepressiva en dapoxetine

Nauwe-kamerhoekglaucoom 0050 & primair open-kamerhoekglaucoom: Antidepressiva en dapoxetine Nauwe-kamerhoekglaucoom 0050 & primair open-kamerhoekglaucoom: Antidepressiva en dapoxetine IOP: intraocular pressure; oogdruk. NKG: nauwehoekglaucoom. OKG: openhoekglaucoom. POAG: primary open angle glaucoma.

Nadere informatie

Infospot. De antidepressiva. April - Mei - Juni 2014

Infospot. De antidepressiva. April - Mei - Juni 2014 Infospot De antidepressiva April - Mei - Juni 2014 Infospot - De antidepressiva - April - Mei - Juni 1 Inhoud Inleiding 3 I. Gebruik van de antidepressiva 4 II. Resultaten Farmanet 4 1. Aantal patiënten

Nadere informatie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie 00 Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie Uw arts heeft u als medicijn benzodiazepine voorgeschreven. Deze medicijnen kunnen tijdens een zwangerschap gebruikt worden. Deze

Nadere informatie

Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking

Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Congres Mind the Body 12 februari 2015 Barber Tinselboer, AVG s Heeren Loo locatie Apeldoorn Inhoud Casus Medicatie en de cliënt met een verstandelijke

Nadere informatie

Leeftijd niet nader. gespecificeerd [3] 6-17 jaar [4] gespecificeerd [6]

Leeftijd niet nader. gespecificeerd [3] 6-17 jaar [4] gespecificeerd [6] Antidepressiva Citalopram (Cipramil ) ASS [1,2] Clomipramine (Anafranil ) [!] OCS [1,2,4] Matige tot ernstige depressieve perioden [5] Fluoxetine (Prozac ) [!] Angststoornissen [1,2,6], 8 jaar en [5] Indeling

Nadere informatie

Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen

Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen Symptomatische behandeling bij psychosen Effectiviteit: 70 a 90% Indicaties Schizofrenie Manie Depressie met psychot. kenm. Waanstoornis Psychose NAO Psycho-org.

Nadere informatie

Bepalingen Apotheek Laboratorium referentiewaarden Versie oktober 2015

Bepalingen Apotheek Laboratorium referentiewaarden Versie oktober 2015 NB: Betreft referentiewaarden bij volwassenen, voor referentiewaarden bij kinderen zie www.kinderformularium.nl Referentiewaarden gelden i.p. voor dalspiegels, dwz een geneesmiddelspiegel vlak voor een

Nadere informatie

Antidepressiva. Voorlichting voor cliënt en hulpverlener Jan van Ingen Schenau Psychopraxis jaargang 10, nummer 3 (juni 2008) p.

Antidepressiva. Voorlichting voor cliënt en hulpverlener Jan van Ingen Schenau Psychopraxis jaargang 10, nummer 3 (juni 2008) p. Voorlichting Antidepressiva Voorlichting voor cliënt en hulpverlener Jan van Ingen Schenau Psychopraxis jaargang 10, nummer 3 (juni 2008) p. 120-125 Inhoud Neurotransmitters Soorten antidepressiva Wanneer

Nadere informatie

BSL_PALLIATIEF FORM_ED5_105 x 170 1-1 05-12-12 09:29 Pagina 17

BSL_PALLIATIEF FORM_ED5_105 x 170 1-1 05-12-12 09:29 Pagina 17 BSL_PALLIATIEF FORM_ED5_105 x 170 1-1 05-12-12 09:29 Pagina 17 Angst en paniek De prevalentie van angst is 30% in de palliatieve fase van kanker en 90% in de terminale fase van COPD. 1 Verder neemt de

Nadere informatie

Begeleide internetbehandeling, een goed alternatief binnen de huisartsenpraktijk?

Begeleide internetbehandeling, een goed alternatief binnen de huisartsenpraktijk? Begeleide internetbehandeling, een goed alternatief binnen de huisartsenpraktijk? Folder voor geïnteresseerden Een project van de afdeling Huisartsgeneeskunde van het UMCG, in samenwerking met de afdeling

Nadere informatie

Psychofarmacologie bij kinderen en jongeren voor niet-kinder- & jeugdpsychiaters: Is dit wel een goed idee? Dr. Daniel Neves Ramos ZNA UKJA

Psychofarmacologie bij kinderen en jongeren voor niet-kinder- & jeugdpsychiaters: Is dit wel een goed idee? Dr. Daniel Neves Ramos ZNA UKJA Psychofarmacologie bij kinderen en jongeren voor niet-kinder- & jeugdpsychiaters: Is dit wel een goed idee? Dr. Daniel Neves Ramos ZNA UKJA Casus 4 Op de wachtpost komt een oproep binnen van wanhopige

Nadere informatie

A6-folders om mee te geven bij EU rijgevaarlijke geneesmiddelen

A6-folders om mee te geven bij EU rijgevaarlijke geneesmiddelen A6-folders om mee te geven bij EU rijgevaarlijke geneesmiddelen Op pagina 3 en 4 van dit document staat een informatiefolder op A6-formaat. De folder staat 4 maal in de tekst, zodat u hem op A4-formaat

Nadere informatie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers -- Commissie Analyse en Toxicologie

THERAPEUTIC DRUG MONITORING Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers -- Commissie Analyse en Toxicologie SELECTIEVE SEROTONINE HEROPNAME REMMERS Geldt voor Indicatiegebied Monstermateriaal Afnametijdstip Bewaarcondities Inzending Interpretatie doelgroepen: volwassenen depressie en angststoornissen grote buis

Nadere informatie

Patiëntenbrochure. 1dd 1mg bij parkinson

Patiëntenbrochure. 1dd 1mg bij parkinson Patiëntenbrochure 1dd 1mg bij parkinson Inhoud Wat is de ziekte van Parkinson? 3 Wat zijn de klachten bij de ziekte van Parkinson? 4 Waar wordt de ziekte van Parkinson door veroorzaakt en hoe vaak komt

Nadere informatie

borstvoeding Uit enkele case-reports is bekend dat trazodon in kleine hoeveelheden overgaat in de moedermelk.

borstvoeding Uit enkele case-reports is bekend dat trazodon in kleine hoeveelheden overgaat in de moedermelk. Kinderwens, en : trazodon 2519 t/m 2522 NNH = Number Needed to Harm; non-sri = geen serotonineheropnameremmer; RR = Relatieve Risico; RV = Risico Verschil; SNRI =serotonine-noradrenalineheropnameremmer;

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Te traag werkende schildklier (Hypothyreoïdie) Te traag werkende schildklier 1

Patiënteninformatie. Te traag werkende schildklier (Hypothyreoïdie) Te traag werkende schildklier 1 Patiënteninformatie Te traag werkende schildklier (Hypothyreoïdie) Te traag werkende schildklier 1 Te traag werkende schildklier (Hypothyreoïdie) Polikliniek Interne Geneeskunde, route 0.5 Telefoon (050)

Nadere informatie

EFFECT VAN LICHT OP STEMMING EN SLAAP BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON

EFFECT VAN LICHT OP STEMMING EN SLAAP BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON EFFECT VAN LICHT OP STEMMING EN SLAAP BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek naar het effect van licht op stemming

Nadere informatie

Fracturen. (Gebroken botten) Chirurgie

Fracturen. (Gebroken botten) Chirurgie Fracturen (Gebroken botten) Chirurgie Inhoudsopgave Inleiding 6 Wat is een fractuur en wat merkt u ervan? 6 De behandeling 6 Er is eigenlijk geen behandeling nodig 7 De gips behandeling 7 De operatieve

Nadere informatie

Vereniging Afbouwmedicatie Patiëntenvereniging Afbouwmedicatie komt op voor de belangen van de patiënt die geneesmiddelengebruik op verantwoorde wijze wil afbouwen of stoppen. Voor die langzame afbouw

Nadere informatie

Farmacogenetica is bloedstollend

Farmacogenetica is bloedstollend Farmacogenetica is bloedstollend Dr. Arne Risselada Ziekenhuisapotheker, epidemioloog, klinisch farmacoloog Wilhelmina Ziekenhuis Assen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

Ambulante behandeling

Ambulante behandeling Ambulante behandeling Ouderen Ambulante behandeling Mondriaan Ouderen geeft behandeling aan mensen met psychische en psychiatrische problemen vanaf de derde levensfase. Mondriaan Ouderen heeft verschillende

Nadere informatie

Gastroscopie. Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Gastroscopie. Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar Gastroscopie Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Inleiding Door middel van deze folder wil het Ikazia Ziekenhuis u informeren over de gastroscopie die voor u is afgesproken. In de folder wordt omschreven

Nadere informatie

BIJSLUITER. SERTRALINE 25 mg tablet

BIJSLUITER. SERTRALINE 25 mg tablet BIJSLUITER SERTRALINE 25 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem

Nadere informatie

Standaard planning TDM bepalingen Laboratorium Klinische Farmacie & Toxicologie

Standaard planning TDM bepalingen Laboratorium Klinische Farmacie & Toxicologie Standaard planning TDM bepalingen Klinische Farmacie & Toxicologie Datum: 9 februari 209 Disclaimer: Van deze planning wordt wel eens afgeweken. Indien een cito bepaling gewenst is kan dit in overleg met

Nadere informatie

Ambulante behandeling

Ambulante behandeling Ambulante behandeling Ouderen Ambulante behandeling Mondriaan Ouderen geeft behandeling aan mensen met psychische en psychiatrische problemen vanaf de derde levensfase. Mondriaan Ouderen heeft verschillende

Nadere informatie

Meer informatie MRS 0610-2

Meer informatie MRS 0610-2 Meer informatie Bij de VGCt zijn meer brochures verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over depressie en angststoornissen. Speciaal voor kinderen zijn er brochures over veel piekeren, verlatingsangst,

Nadere informatie

GENERIEKE NAAM SLIKKLACHTEN SONDEVOEDING

GENERIEKE NAAM SLIKKLACHTEN SONDEVOEDING Medicatie via sonde GENERIEKE NAAM SLIKKLACHTEN SONDEVOEDING acenocoumarol acetylcysteïne bruistablet. bruistablet acetazolamide aciclovir overleg met apotheker; eventueel suspensie 40 mg/ml verkrijgbaar

Nadere informatie

SSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed

SSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed SSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Verloskunde Alle partijen aangesloten bij het VSV Nijmegen en omstreken F.Vandenbussche R. Verlaak,

Nadere informatie

in gesprek over: Medicijnen tegen angststoornissen

in gesprek over: Medicijnen tegen angststoornissen in gesprek over: Medicijnen tegen angststoornissen Colofon Auteurs: A.J.L.M. van Balkom I.M. van Vliet Redactie: W. Smith-van Rietschoten (eindredacteur) J.L.M. van der Beek E.A.M. Knoppert-van der Klein

Nadere informatie

Zelfinjectie therapie bij impotentie. Urologie

Zelfinjectie therapie bij impotentie. Urologie Zelfinjectie therapie bij impotentie Urologie Inhoudsopgave Inleiding 4 Voorbereiding 5 Techniek van auto-injectie 5 1. Klaarmaken van de injectiespuit...5 2. Het toedienen van de injectie...6 Bijwerkingen

Nadere informatie

Informatie over lithium

Informatie over lithium Informatie over lithium Afdeling Psychiatrie Uw arts heeft u het middel... voorgeschreven. In deze folder krijgt u informatie over de werking en bijwerking van het medicijn. Wanneer moet u uw geneesmiddel

Nadere informatie

Kiezen voor Pillen of Praten?: Voorkeuren en Besluitvorming omtrent de Behandeling van Stemmings- en Angststoornissen

Kiezen voor Pillen of Praten?: Voorkeuren en Besluitvorming omtrent de Behandeling van Stemmings- en Angststoornissen Kiezen voor Pillen of Praten?: Voorkeuren en Besluitvorming omtrent de Behandeling van Stemmings- en Angststoornissen Een wetenschappelijk onderzoek naar behandelvoorkeuren, gezamenlijke besluitvorming

Nadere informatie

doelgroepen: kinderen, volwassenen grote buis stolbloed; bepaling in serum 10-14 uur na laatste inname Klinisch Farmaceutisch laboratorium

doelgroepen: kinderen, volwassenen grote buis stolbloed; bepaling in serum 10-14 uur na laatste inname Klinisch Farmaceutisch laboratorium TRICYCLISCHE ANTIDEPRESSIVA Geldt voor Indicatiegebied Monstermateriaal Afnametijdstip Bewaarcondities Inzending Interpretatie doelgroepen: kinderen, volwassenen depressie grote buis stolbloed; bepaling

Nadere informatie

Neurologie. Hoofdpijnpoli

Neurologie. Hoofdpijnpoli Neurologie Hoofdpijnpoli 1 Polikliniek neurologie Telefoon: 0591-69 14 20 Hoofdpijnverpleegkundige Telefoon: 0591-69 14 20 Email: info.hoofdpijnpoli@sze.nl 2 Inleiding In deze brochure vindt u informatie

Nadere informatie

NHG-Standpunt Farmacogenetisch onderzoek in de huisartsenpraktijk

NHG-Standpunt Farmacogenetisch onderzoek in de huisartsenpraktijk NHG-Standpunt Farmacogenetisch onderzoek in de huisartsenpraktijk November 2018 2018 Nederlands Huisartsen Genootschap 030-282 35 00 info@nhg.org Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of

Nadere informatie

Behandeling met galantamine

Behandeling met galantamine Uw arts heeft u galantamine voorgeschreven. In deze brochure staat informatie over de behandeling met galantamine en de begeleiding. Deze brochure vervangt niet de adviezen van uw behandelend arts of die

Nadere informatie

Studie naar bijwerkingen van medicijnen bij kinderen met (mogelijk) autisme

Studie naar bijwerkingen van medicijnen bij kinderen met (mogelijk) autisme pagina 1 van 10 Studie naar bijwerkingen van medicijnen bij kinderen met (mogelijk) autisme SPACe-studie, informatiebrief voor ouders van kinderen met antipsychotica gebruik Inleiding Geachte heer/mevrouw,

Nadere informatie

Seksualiteit, psychiatrie, psychofarmaca en zorg

Seksualiteit, psychiatrie, psychofarmaca en zorg Seksualiteit, psychiatrie, psychofarmaca en zorg Dr. Rikus Knegtering, psychiater Lentis Groningen UMCG-UCP, Rob Giel Onderzoekscentrum, Neuroimaging center Rijksuniversiteit Groningen Congres Amersfoort

Nadere informatie

Antipsychotica. Soms nodig, meestal niet. En waarom afbouwen zo belangrijk is...

Antipsychotica. Soms nodig, meestal niet. En waarom afbouwen zo belangrijk is... Antipsychotica Soms nodig, meestal niet En waarom afbouwen zo belangrijk is... Inhoud Vooraf 3 Antipsychotica, wat doen ze? 4 Colofon Tekst Hedda van het Groenewoud Met medewerking van Bas Castelein, arts

Nadere informatie

Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Inleiding

Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Inleiding Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Inleiding Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 0740 U heeft van uw arts gehoord dat u chemotherapie gaat krijgen. Binnenkort heeft u een voorlichtingsgesprek

Nadere informatie

NVOG Voorlichtingsbrochure BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED

NVOG Voorlichtingsbrochure BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED NVOG Voorlichtingsbrochure BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1 BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1. In het kort 2. Wat zijn benzodiazepinen? 3. Als u zwanger wilt

Nadere informatie

Inleiding psychofarmaca. Anton J.M. Loonen Farmacotherapie bij psychiatrische patiënten

Inleiding psychofarmaca. Anton J.M. Loonen Farmacotherapie bij psychiatrische patiënten Inleiding psychofarmaca Anton J.M. Loonen Farmacotherapie bij psychiatrische patiënten De eerste moderne psychofarmaca 1875: cocaïne (Freud) 1931: Rauwolfia serpentina (Sen & Bose) 1935: amfetamine (Prinzmetal

Nadere informatie

30-06-2015 1. Is er over 10 jaar nog plek voor antipsychotica bij mensen met dementie? Inhoud. Is er over 10 jaar nog plek voor antipsychotica?

30-06-2015 1. Is er over 10 jaar nog plek voor antipsychotica bij mensen met dementie? Inhoud. Is er over 10 jaar nog plek voor antipsychotica? Samenwerkende academische netwerken ouderenzorg (SANO) UNO-UMCG feliciteert UNC-ZH Is er over 10 jaar nog plek voor antipsychotica bij mensen met dementie? Sytse Zuidema, specialist ouderengeneeskunde

Nadere informatie

DE AANPAK VAN GEDRAGSSTOORNISSEN BIJ OUDEREN MET DEMENTIE IN EEN WZC

DE AANPAK VAN GEDRAGSSTOORNISSEN BIJ OUDEREN MET DEMENTIE IN EEN WZC DE AANPAK VAN GEDRAGSSTOORNISSEN BIJ OUDEREN MET DEMENTIE IN EEN WZC Infomoment voor huisartsen en verplegend personeel van WZC Sint-Camillus in Wevelgem Dokters Fien Dendoncker en Jan Vanroose 25/09/2014

Nadere informatie

Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten na een opname

Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten na een opname Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten na een opname Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten

Nadere informatie

Publicatieprijs 1997 voor arts-assistenten

Publicatieprijs 1997 voor arts-assistenten Publicatieprijs 1997 voor arts-assistenten Het bestuur van de Stichting Tijdschrift voor Psychiatrie en de Commissie Wetenschappelijke Activiteiten van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie hebben

Nadere informatie

Informatiebrochure voor patiënten/verzorgers

Informatiebrochure voor patiënten/verzorgers JOUW HANDLEIDING VOOR ABILIFY (ARIPIPRAZOL) Informatiebrochure voor patiënten/verzorgers Datum van herziening: oktober 2013 2013-08/LuNL/1731 Inleiding Jouw dokter heeft bij jou de diagnose bipolaire I

Nadere informatie

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater Psychiatrie rond zwangerschap Corné van Lieshout, psychiater Casus 1 Mw. Pietersen 32 jaar Na 1 e partus (25 e ) depressief, na 2 mnd spontaan over Na 2 e partus (28 e ) weer depressief. HA gaf 50mg sertraline

Nadere informatie

Premenstrueel syndroom

Premenstrueel syndroom Gynaecologie Premenstrueel syndroom (PMS) Inhoudsopgave Inleiding...4 Wat is PMS?...4 Bij wie en hoe vaak komt PMS voor?...5 Wat zijn de oorzaken?...5 Welk onderzoek is mogelijk?...6 Is het wel PMS?...7

Nadere informatie

Botbreuk na uw 50e jaar? Onderzoek en behandeling van botontkalking. Osteoporose poli

Botbreuk na uw 50e jaar? Onderzoek en behandeling van botontkalking. Osteoporose poli 00 Botbreuk na uw 50e jaar? Onderzoek en behandeling van botontkalking Osteoporose poli 1 Waarom een afspraak voor onderzoek naar botontkalking? Patiënten ouder dan 50 jaar die met een botbreuk in het

Nadere informatie

Begeleide internetbehandeling, een goed alternatief binnen de huisartsenpraktijk?

Begeleide internetbehandeling, een goed alternatief binnen de huisartsenpraktijk? Begeleide internetbehandeling, een goed alternatief binnen de huisartsenpraktijk? Folder voor patiënten Een project van de afdeling Huisartsgeneeskunde van het UMCG, in samenwerking met de afdeling klinische

Nadere informatie

Medicatie bij ziekte van Crohn/ Colitis Ulcerosa. 5-ASA Preparaten MDL

Medicatie bij ziekte van Crohn/ Colitis Ulcerosa. 5-ASA Preparaten MDL Medicatie bij ziekte van Crohn/ Colitis Ulcerosa 5-ASA Preparaten MDL Inhoudsopgave Inleiding...4 1. Behandeling bij Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa...4 2. De werking van 5-ASA preparaten...5 3.

Nadere informatie

MDL. Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

MDL. Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa MDL Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen 4 Werking 4 Voorzorgsmaatregelen 5 Gebruik 6 Interacties met andere geneesmiddelen 6 Bijwerkingen 7 Zwangerschap

Nadere informatie

Benzodiazepine-agonisten/benzodiazepinen

Benzodiazepine-agonisten/benzodiazepinen Benzodiazepine-agonisten/benzodiazepinen - Zijn agonisten op de benzodiazapinereceptor - Verschillen alleen in farmacokinetische eigenschappen en niet in farmacodynamische eigenschappen - Anxiolytische,

Nadere informatie

Apotheek. Catharina Apotheek. www.catharinaziekenhuis.nl

Apotheek. Catharina Apotheek. www.catharinaziekenhuis.nl Apotheek Catharina Apotheek www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Waarvoor kunt u bij ons terecht?... 3 Deskundig en veilig... 3 Assortiment... 4 Uitwisselen van informatie... 4 Privacy... 4 Wie werken er?...

Nadere informatie