Hoge werkbelasting, demotivatie, pesterijen en ongezonde leefstijl doen ziekteverzuim drastisch toenemen

Transcriptie

1 Hoge werkbelasting, demotivatie, pesterijen en ongezonde leefstijl doen ziekteverzuim drastisch toenemen Brussel, Recent onderzoek 1 door Securex, internationale speler op gebied van HR-dienstverlening, toont aan dat gezondheidsproblemen, grensoverschrijdend gedrag, fysieke en emotionele werkbelasting en te weinig autonome motivatie aan de basis liggen van het hoge ziekteverzuimpercentage van Belgische werknemers. Frequente zowel als langdurige verzuimers zijn opvallend minder productief en wensen vaker ontslag te nemen dan werknemers die nooit of minder lang afwezig zijn. Een dag ziekteverzuim kost de Belgische werkgever gemiddeld 875. Voor het geheel van Belgische werkgevers bedroeg het kostenplaatje in 2009 maar liefst 10,7 miljard. Securex biedt organisaties een stappenplan aan om de totale kost van het ziekteverzuim in bedrijven te verminderen. Eerder onderzoek van Securex toonde aan dat het gemiddeld aantal verzuimdagen per Belgische werknemer in 2009 met 4,49% gestegen is 2. Daarmee wordt de continue stijging sinds 2001 voortgezet. Het aantal verzuimdagen per werknemer is met 25% gestegen op 8 jaar tijd, het aantal ziektemeldingen per werknemer zelfs met 37%. Hoog tijd dus om de oorzaken van ziekteverzuim aan te pakken. Frequent ziekteverzuim Langdurig ziekteverzuim 1. Gezondheidsproblemen 1. Gezondheidsproblemen 2. Lage autonome motivatie 2. Werkbelasting 3. Werkbelasting 3. Pesterijen Top 3 van oorzaken van frequent en langdurig ziekteverzuim Gezondheidsproblemen en ziekteverzuim zijn zeer sterk gerelateerd Gezondheidsproblemen vormen nog steeds de eerste oorzaak van zowel frequent als langdurig ziekteverzuim. Uit de studie van Securex blijkt dat nulverzuimers, dit wil zeggen werknemers die niet afwezig zijn geweest, zich over het algemeen gezonder voelen dan werknemers die jaarlijks meerdere ziektemeldingen rapporteren 3. 1 Het onderzoek is gebaseerd op een bedrijfsonafhankelijke representatieve steekproef van 1540 respondenten, allemaal Belgische werknemers in loonverband. Om de representativiteit van de steekproef te garanderen, hielden we rekening met de sociodemografische kenmerken geslacht, leeftijd, statuut en regio. De verdeling van de steekproef stemt overeen met de verdeling op de Belgische arbeidsmarkt volgens gegevens van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid en de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (ADSEI) van de FOD Economie. De data werden verzameld in januari en februari 2010, via online enquêtes bij een groot onderzoekspanel. Het betreft hier dus zelfrapportage door werknemers over de kenmerken van hun werk en organisatie en over hun ziekteverzuim. 2 Deze studie werd uitgevoerd door Securex, op basis van een representatieve steekproef van werkgevers en werknemers uit de privésector. De steekproef is representatief voor de bedrijfsgrootte en de regio van de werkgevers enerzijds en voor het statuut, het geslacht, de leeftijd en het werkregime van de werknemers anderzijds. De regionale verdeling werd voor elke provincie gecorrigeerd door een specifieke wegingsfactor. Deze gegevens zijn afkomstig van het Sociaal Secretariaat van Securex en betreffen dus door werkgevers geregistreerd ziekteverzuim. 3 Dit betekent niet dat zij nooit gezondheidsklachten hebben. Eerder onderzoek van Securex heeft uitgewezen dat de meerderheid van hen wel degelijk ongemakken ondervindt, maar zich niet ziek meldt bij hun werkgever en anders omgaat met hun gezondheidsklachten. 1

2 Ziekteverzuim neemt af door veel te bewegen, te ontspannen en gezond te eten Zowel de frequentie als de duur van het ziekteverzuim op het werk wordt significant beïnvloed door de factor beweging, dit betekent de mate waarin een werknemer inspannende activiteiten (gedurende minstens 20 minuten) uitoefent. Hierbij geldt: hoe meer beweging, hoe minder verzuim. Zo beweert meer dan 1 op 3 nulverzuimers (36%) drie keer per week een dergelijke inspanning te doen, terwijl dit bij werknemers met regelmatige afwezigheden slechts 31% is, en bij werknemers met meer dan 20 verzuimdagen slechts 20%. Werknemers die jaarlijks gemiddeld drie of meer keer afwezig zijn omwille van gezondheidsredenen maken over het algemeen ook minder tijd vrij voor ontspanning dan nulverzuimers (53% versus 61%). Het onderzoek toont een gelijkaardig verband aan met gezonde voeding. Werknemers die lang of kortstondig afwezig zijn, eten minder fruit (respectievelijk 38% en 47%) dan nulverzuimers, van wie de helft (51%) dagelijks gemiddeld 2 stukken fruit oppeuzelt. maar neemt toe door slechte gewoontes als roken en alcoholgebruik Werknemers die langdurig afwezig zijn, zijn opvallend vaker grotere rokers (40% rookt 2 of meer sigaretten per dag) dan kortere verzuimers (32% bij de nulverzuimers en 30% bij de werknemers met 1 tot 20 verzuimdagen). Zij consumeren ook opvallend meer alcohol (14% van hen drinkt meer dan de norm 4 ) dan de nulverzuimers (9% drinkt meer dan de norm). Figuur 1. Verband tussen leefstijl en aantal ziektemeldingen Figuur 2. Verband tussen leefstijl en aantal verzuimdagen 4 Norm: niet meer dan 2 glazen alcoholhoudende drank per dag voor vrouwen en niet meer dan 3 voor mannen. 2

3 Pesterijen, discriminatie en agressie zetten aan tot absenteïsme Naast bovenstaande gezondheidsfactoren hebben grensoverschrijdende factoren zoals pesterijen, discriminatie en agressie op de werkvloer een bepalende invloed op het absenteïsme binnen de organisatie. Uit het onderzoek blijkt dat werknemers die zich gepest, gediscrimineerd of aangevallen voelen, opvallend meer afwezig zijn dan hun collega s die deze problemen niet ondervinden. Bij de langdurige verzuimers voelt 21% zich gediscrimineerd en 17% gepest; bij de nulverzuimers ligt dit cijfer stukken lager (minder dan 1 op 10). Nulverzuimers hebben het minste last van agressie (7%), terwijl liefst 1 op 7 frequente verzuimers (meer dan 2 ziektemeldingen in 12 maanden) slachtoffer zijn van agressie op het werk. Figuur 3. Verband tussen grensoverschrijdend gedrag en aantal ziektemeldingen Figuur 4. Verband tussen grensoverschrijdend gedrag en aantal verzuimdagen Karin Roskams, Manager Psychosociaal Team van Securex: Op het moment dat klagers bij een preventieadviseur van de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming aankloppen, is de meerderheid al gedurende langere tijd afwezig geweest. Om dit te voorkomen, is een preventieve aanpak noodzakelijk. Wij merken dat een preventieve aanpak effectief werkt en pestgedrag doet verminderen. 3

4 Ook werkbelasting leidt tot frequent en langdurig ziekteverzuim Uit het onderzoek blijkt ook dat de emotionele werkbelasting het ziekteverzuim (zowel frequentie als duur) sterk beïnvloedt. De fysieke werkbelasting blijkt vooral een impact te hebben op de duur van het verzuim. De werkintensiteit daarentegen heeft slechts een lage impact. Bij de langdurige verzuimers (21 dagen of meer), werden volgende onderliggende factoren vastgesteld: intimidatie door anderen (33%), een emotioneel zware job (39%), een stressvol privéleven (40%) en een fysiek zware job (59%). Bij nulverzuimers lijkt het dagelijks werk opvallend beter beheersbaar dan bij hun collega s, met 16%, 27%, 30% en 50% als respectieve percentages voor bovenstaande oorzaken van ziekteverzuim. Figuur 5. Verband tussen werkbelasting en aantal ziektemeldingen Figuur 6. Verband tussen werkbelasting en aantal verzuimdagen Autonoom gemotiveerde werknemers zijn minder vaak afwezig Nulverzuimers zijn het meest autonoom gemotiveerd; ze werken niet enkel uit verplichting, maar ook omdat ze hun werk graag doen of zinvol vinden. Hun job past volledig binnen hun professionele plannen en doelstellingen. Zo n 88% doet zijn job graag en 86% vindt zijn job zinvol. Minder autonoom gemotiveerde werknemers verzuimen meer; zo doet slechts 74% van de werknemers met 3 of meer ziektemeldingen zijn job graag. Slechts 76% vindt zijn job zinvol. 4

5 Figuur 7. Verband tussen autonome motivatie en aantal ziektemeldingen Lange en frequente verzuimers zijn minder productief Uit de studie blijkt verder dat werknemers die afwezig zijn geweest op het werk zich minder goed voelen dan nulverzuimers. Hierbij geldt: hoe langer en frequenter de afwezigheden, hoe minder productief, betrokken, tevreden, veranderingsbereid, innovatief en ondernemingsgezind de werknemer. Verzuimers zorgen dus niet alleen voor directe en indirecte kosten bij afwezigheid, ook wanneer ze aanwezig zijn, kosten ze hun werkgever geld. De 10,7 miljard die het ziekteverzuim in 2009 aan het geheel van de werkgevers in België heeft gekost 5, is dus een onderschatting. en vertonen tevens een hogere verloopintentie De intentie om ontslag te nemen, stijgt naarmate het aantal verzuimdagen en het aantal ziektemeldingen toeneemt. Bij werknemers die nooit afwezig zijn, bedraagt de verloopintentie op korte termijn slechts 5,56%; bij de werknemers met 21 of meer verzuimdagen bedraagt dit cijfer liefst 16,17%. Figuur 8. Verband tussen aantal verzuimdagen en verloopintentie 5 Dit betreft zowel de directe als de indirecte kost van verzuim, binnen de periode van het gewaarborgd loon. Zie Securex white paper "Absenteïsme in de privésector - Benchmark België 2009", pag. 16. Download gratis de Securex white papers op 5

6 Stappenplan om de aanwezigheid van de werknemers te optimaliseren Securex, internationale speler op gebied van HR-dienstverlening, helpt werkgevers in hun strijd tegen het ziekteverzuim in hun organisatie. Hieronder alvast een aantal adviezen: Tip 1: Werk een algemene visie uit rond aanwezigheid De kost van 1 dag ziekteverzuim van 1 werknemer bedraagt gemiddeld Een globale visie zal het draagvlak in uw organisatie verstevigen en uw acties extra kracht bijzetten. Resultaat is een duurzame daling van het ziekteverzuim en van de kost. Tip 2: Ga op zoek naar de werk- en organisatiekenmerken die het ziekteverzuim beïnvloeden Bij deze stap identificeert u de specifieke knelpunten in uw organisatie of werkplaatsen. In de Securex white paper Werken aan verzuim vermelden wij de top 5 van verzuimoorzaken. Tip 3: Pas een procesmatige en geïntegreerde benadering vanuit drie invalshoeken toe - Medische invalshoek De grootste factor, m.a.w. gezondheidsproblemen, moet aangepakt worden. Oefen impact uit op de leefstijl van uw werknemers met een gericht gezondheidsaanbod. Waak er daarnaast over dat elke afwezigheid ook medisch gerechtvaardigd is. Dit is een noodzakelijke aanpak maar zal op termijn niet tot duurzame resultaten leiden, tenzij u deze met de volgende twee invalshoeken combineert. - Technische invalshoek Optimaliseer de werk- en organisatiekenmerken die de belasting en het ziekteverzuim van uw werknemers beïnvloeden. Uw werknemers zullen beter kunnen voldoen aan de hen gestelde eisen, zullen minder klachten ontwikkelen en bijgevolg minder afwezig zijn. Creëer met andere woorden een werkomgeving die uitnodigt om aanwezig te zijn. - Gedragsmatige invalshoek Zorg ervoor dat elke betrokkene zijn verantwoordelijkheid opneemt. Leer uw leidinggevenden aan hoe hun werknemers goed te motiveren en hun betrokkenheid te genereren en te behouden. 6 Dit betreft zowel de directe als de indirecte kost van verzuim, binnen de periode van het gewaarborgd loon. Zie Securex white paper "Absenteïsme in de privésector - Benchmark België 2009", pag. 16. Download gratis de Securex white papers op 6

7 Securex Securex biedt specifieke expertise, advies en innovatieve oplossingen in alle domeinen van het beheer van het menselijk kapitaal. Tot zijn klantenportfolio behoren particulieren, starters en zelfstandigen, maar ook kleine, middelgrote en grote ondernemingen en openbare besturen. In 2009 herpositioneerde Securex zijn merk, met een vernieuwd logo, de baseline human capital matters en 6 kerncompetenties: HR Services, Health & Safety, HR Insurance, HR Consulting, Social Admin en HR Research. Securex biedt een brede waaier aan producten en diensten, gaande van een ziekenfonds voor particulieren, loonadministratie en aangepaste verzekeringsproducten tot en met specifiek advies inzake rekrutering, health & safety, talent management en personeelsonderzoek voor bedrijven en zelfstandigen. Securex behaalde in 2009 een omzet van 226 miljoen euro. In België telt Securex medewerkers verdeeld over 26 regionale kantoren. Zij verzorgen de dienstverlening voor meer dan particulieren en bedrijven, voor meer dan zelfstandigen en voor bevoorrechte partner-boekhouders, -makelaars en -accountants. Securex is eveneens actief in Luxemburg en Frankrijk. Perscontacten Securex Elise Beerens - Press Relations Tel elise.beerens@securex.be Thierry Constant Group Communication Manager Tel thierry.constant@securex.be Sint-Michielswarande Brussel Interel Belgium Isabelle Roels Tel isabelle.roels@interel.be Tervurenlaan Brussel 7