Jaarverslag Duurzame. samenwerking. 10,2 mln m 3 productie groen gas 3,4 mln ton afval verwerkt GWh elektriciteitsproductie

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012 Duurzame samenwerking 10,2 mln m 3 productie groen gas 3,4 mln ton afval verwerkt GWh elektriciteitsproductie

2 Contact en informatie Attero staat open voor vragen, opmerkingen en suggesties met betrekking tot de inhoud van dit verslag. Hiervoor, alsmede voor verzoeken om additionele informatie, kunt u contact opnemen met: Riny Kok Manager Communicatie Postbus AC HAELEN T (088) E riny.kok@attero.nl 3.4 Voor toelichting: zie pagina 94

3 Duurzame samenwerking Vooruitkomen. Dat vergt een optimale samenwerking en respect voor elkaar. Duurzame samenwerking betekent: elkaar energie geven. De krachten bundelen. Om samen vooruit te komen. De afgelopen jaren hebben wij samen met onze partners getoond waar zo n samenwerking toe kan leiden. Hoe een bundeling van krachten leidt tot bijzondere prestaties - ook en vooral waar het gaat om duurzaamheid. De interviews in dit Jaarverslag 2012 geven u voorbeelden ter inspiratie. Klanten, relaties, afnemers van onze diensten en producten, kennisinstituten én medewerkers vertellen hoe zij duurzame samenwerking hebben vormgegeven. En wat dat heeft betekend voor een duurzame verwerking van afvalstromen. Met één duidelijk doel voor ogen: afval nuttig toepassen als nieuwe grondstof.

4 Voorwoord Attero wil op een duurzame en innovatieve wijze omgaan met afval. Wij willen een wezenlijke bijdrage leveren aan het maximaal produceren van nuttige grondstoffen en duurzame energie uit afvalstromen. Wij streven naar een duurzame samenwerking met onze belangrijkste stakeholders, waarbij wij elkaars en onze gezamenlijke kracht kunnen benutten. Attero bestaat als zelfstandig bedrijf inmiddels ruim drie jaar. De belangrijkste ontwikkeling in het verslagjaar was ongetwijfeld het traject om te komen tot het model van Publiek Dienstverlener Attero, waarbij de gemeentelijke klanten van Attero tevens de enige aandeelhouders van ons bedrijf zouden zijn. Het is een model met veel voordelen voor klant, aandeelhouder en onderneming, dat in vergelijkbare vorm ook elders in de afvalsector bestaat. Dit voor Attero strategisch belangrijke traject is helaas in november na uitgebreid beraad tussen de vertegenwoordigers van de aandeelhouders en de onderneming gestopt. Hoewel onze gemeentelijke klantgroepen veel belangstelling hebben getoond voor de geboden propositie, bleek uiteindelijk een onvoldoende aantal bereid te zijn om daadwerkelijk in het voorgestelde model te participeren. Dat is teleurstellend voor Attero en voor de klanten die wél de stap naar het nieuwe model hadden willen zetten. Tevens stelt dit de onderneming voor nieuwe uitdagingen waar het gaat om continuïteit en diversificatie van contracten voor levering en verwerking van afval, operationele efficiency en verbreding van het activiteiten- en dienstenportfolio

5 Afval = toekomst Op het gebied van innovatie hebben wij in 2012 een aantal belangrijke stappen gezet. Wij zijn trots op de ingebruikname van onze nieuwe installatie voor kunstgrasrecyling. Dit illustreert het innovatieve vermogen van de onderneming en geeft inspiratie en energie voor doorontwikkeling op het gebied van recycling. In dat kader past tevens het samenwerkingsverband dat met Frankenhuis is opgericht. Daarmee zijn wij nu ook actief in textielrecycling. Wij hebben de vastbesloten ambitie om in de nabije toekomst nog meer innovatieve en duurzame investeringen te doen. De financiële resultaten zijn in 2012 ten opzichte van 2011 gedaald. De omzet bedraagt EUR 325 miljoen (2011: EUR 350 miljoen) en het bedrijfsresultaat is uitgekomen op EUR 34 miljoen (2011: EUR 55 miljoen). De aanvoer van afval en de afzet van de daaruit teruggewonnen grondstoffen lagen op een goed niveau. Prijzen van afvalstromen stonden onder druk, evenals de prijzen voor geproduceerde energie. De bedrijfskosten bedroegen EUR 243 miljoen en waren hoger dan in 2011 (EUR 228 miljoen). De hogere kosten zijn vooral een gevolg van de bijzondere waardevermindering van bepaalde activa die in 2012 is doorgevoerd. De netto winst is uitgekomen op EUR 8,1 miljoen (2011: EUR 25,4 miljoen). Voor de toekomstige ontwikkeling van Attero is het overleg met onze aandeelhouders over de strategische ontwikkelingen van cruciale betekenis. Ook de inzet van onze medewerkers en de onderlinge saamhorigheid is met het oog op onze toekomst essentieel. De Directie heeft hierin het volste vertrouwen. Arnhem, 18 maart 2013 Pierre Vincent Algemeen directeur

6 Inhoudsopgave

7 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 7 Voorwoord 4 Attero in een oogopslag 8 Bedrijfsprofiel 9 Kerncijfers 10 Bericht van de Raad van Commissarissen 16 Directieverslag 20 Strategische ontwikkelingen 21 Duurzame ontwikkelingen 28 Marktontwikkelingen 32 Operationele ontwikkelingen 35 - Recycling 35 - Composteren en vergisten 36 - Energieproductie door verbranding 37 - Storten 39 Personele ontwikkelingen 44 Financiële ontwikkelingen 47 Algemene informatie 50 Corporate governance 51 Risicobeheersing en compliance 58 Bestuurdersverklaring 61 Verkorte jaarrekening 63 Gecombineerde accountants rapportage van de onafhankelijke accountant 73 Bestuur en medezeggenschap 76 Raad van Commissarissen 77 Directie 77 Managementteam 79 Ondernemingsraad Attero 79 Ondernemingsraad VAR 79 Bijlagen 80 Duurzaamheiddoelstellingen 81 Verslaggevingprincipes 86 Stakeholderdialoog 89 GRI prestatie-indicatoren 94 Managementbenadering 100 Beleidsverklaring 101 Gedragscode leveranciers 102 Ketenverantwoordelijkheid 103 Certificeringen 104 Overzicht locaties 105

8 Attero in een oogopslag

9 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 9 Bedrijfsprofiel Attero richt zich op maximale terugwinning, hergebruik en nuttige toepassing van grondstoffen uit afval. Door innovatief te blijven denken en doen, willen wij steeds méér uit reststromen halen. Onze ruim achthonderd medewerkers verwerken op een vijftiental locaties jaarlijks zo n 3,4 miljoen ton afval. Dat is afkomstig van bijna 40 procent van alle Nederlandse huishoudens, ofwel ruim 6 miljoen mensen, en van bedrijven. Wij zijn actief in het sorteren en recyclen van afvalstromen, in grondreiniging en in bodemsanering. Herbruikbare materialen die wij uit het afval terugwinnen, vormen nieuwe grondstoffen voor de industrie. Wij zijn er trots op dat wij een van de grootste producenten van groen gas in Nederland zijn; een duurzame vervanger van aardgas en een uitstekende brandstof voor motorvoertuigen. Wij maken het mogelijk om op afval te koken, te stoken en te rijden. Met afval als bron van energie produceert Attero (duurzame) elektriciteit voor huishoudens. We voorzien tevens in de warmtebehoefte van industrie in de buurt van onze locaties. Daarnaast produceren wij gecertificeerde funderings materialen voor de wegenbouw. Ons bedrijf levert, als marktleider in de verwerking van gft, compost als cradle-tocradle bodemverbeteraar voor land- en tuinbouw, en biobrandstoffen voor energiecentrales. Dit alles kunnen wij doen dankzij onze klanten, die ons de duurzame verwerking van het afval van hun burgers en van hun bedrijven toevertrouwen. Attero wil maatschappelijk verantwoord ondernemen. Wij kiezen bij de realisatie van onze doelstellingen uitdrukkelijk voor een open dialoog met de samenleving en voor samenwerking met partners die hetzelfde beogen. We maken werk van veiligheid, zowel voor onze eigen medewerkers als voor derden. Wij spannen ons in om een aantrekkelijke werkgever te zijn. En uiteraard een betrouwbaar en klantgericht bedrijf, met een interessant pakket milieudiensten voor onze relaties

10 10 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV Kerncijfers 325 mln 35,3% 34,1 mln netto-omzet solvabiliteit EBIT Economisch bedragen in duizenden euro s Winst- en verliesrekening Netto-omzet EBIT Resultaat na belastingen waarvan ten behoeve van aandeelhouders Attero Holding NV Balans en kasstromen Geïnvesteerd vermogen Eigen vermogen Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom voor financieringsactiviteiten (vrije kasstroom) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Kasstroom totaal Ratio s (in procenten) Solvabiliteit 35,3 33,5 30,7 ROIC 6,5 10,4 10,3 2.8 EC1 Berekeningswijze financiële ratio s en gebruikte afkortingen Bedrijfsresultaat Brutomarge plus overige bedrijfsopbrengsten minus bedrijfslasten. EBIT Bedrijfsresultaat plus resultaat joint ventures en geassocieerde deelnemingen. Geïnvesteerd vermogen Som van de vaste activa, het netto werkkapitaal en activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop. Netto werkkapitaal Totaal vlottende activa en vaste activa aangehouden voor verkoop minus liquide middelen en rentedragende vorderingen minus kortlopende niet-rentedragende verplichtingen (inclusief kortlopend deel voorzieningen). Return on invested capital (ROIC) EBIT gedeeld door gemiddeld geïnvesteerd vermogen. Solvabiliteit Totaal eigen vermogen gedeeld door het balanstotaal x 100%. FTE s Fulltime equivalents, aantal medewerkers omgerekend naar een volledige werkweek. LTIF Lost Time Injury Frequency, het aantal ongevallen met verzuim per gewerkte uren van eigen personeel, inhuur en derden, berekend over een bepaalde periode.

11 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 11 10,2 mln m 3 3,4 mln ton GWh productie groen gas afval verwerkt elektriciteitsproductie Sociaal Personeelsleden ultimo jaar FTE s ultimo jaar LTIF-score (inclusief derden) 2,8 5,8 7,1 Ziekteverzuim (in procenten) 3,9 4,4 4,0 1 Betreft eigen personeel Milieu Verwerking brandbaar afval (kton) Verwerking gft (kton) Verwerking mineraal (kton) Verwerking puin (kton) Verwerking verontreinigde grond/bodemsanering (kton) Verwerking bedrijfsafval (kton) Verwerking hout (kton) Verwerking hoogcalorisch materiaal (kton) Verwerking textiel (kton) Elektriciteitsproductie (GWh) EN1 EN16 EN17 LA7 Productie groen gas (m 3 * 1 miljoen) 10,2 10,8 10,4 Carbon footprint Scope 1 emissies (kton CO 2 e) 806,4 854,6 889,6 Scope 2 emissies (kton CO 2 e) 1,1 1,8 12,5 Scope 3 emissies (kton CO 2 e) 722,3 762,0 705,2 85,2 94,4 196,9 Scope 1 emissies Directe emissies van broeikasgassen ten gevolge van activiteiten waar de organisatie controle over heeft. Hieronder vallen procesemissies en emissies door brandstofverbruik op de locaties en in het wagenpark. Scope 2 emissies Indirecte emissies van broeikasgassen ten gevolge van extern geproduceerde elektriciteit of warmte die door de organisatie is ingekocht. Scope 3 emissies Emissies van broeikasgassen buiten de eigendoms- en operationele invloedssfeer van de organisatie. Binnen deze scope vallen ook de emissiereducties door de afzet van uit afval teruggewonnen energie en grondstoffen. CO 2 e Meeteenheid gebruikt om het opwarmend vermogen van broeikasgassen weer te geven. CO 2 is hierbij het referentiegas, waartegen andere broeikasgassen gemeten worden. kton Kiloton. Dit is 1 miljoen kilogram. GWh Gigawattuur, 1 miljard wattuur, eenheid voor elektriciteit.

12

13 De cirkel is rond Samen met zijn partners beijvert Attero zich in het sluiten van de kringloop van zoveel mogelijk reststromen. De bodemas die in de afvalenergiecentrale in Moerdijk uit afval uit Tilburg wordt geproduceerd, krijgt in diezelfde gemeente een plek als wegfundering. Het gft-afval van Nuenense gezinnen keert terug als compost voor tuin, park en sportveld.

14 Wilbert Wouters Gemeente Tilburg Robert Corijn Attero Voor het vernieuwen en verbreden van twee belangrijke ontsluitingswegen van Tilburg, bedoeld om de bereikbaarheid van de Brabantse stad te verbeteren, besloot de gemeente bodemas toe te passen. Aanvankelijk stond de toepassing van bodemas niet hoog op het lijstje. Het gaat immers om de hoofdwegenstructuur van de stad. Daar werk je het liefst met bewezen technieken, zegt Wilbert Wouters, afdelingshoofd binnen de gemeente. Voor beide werken moest echter een aantal grondlichamen worden aangelegd. Daarbij gaat het om zoveel grond, dat het toch interessant werd naar bodemas te kijken. Gesprekken met onze eigen milieuafdeling, met Attero en met Rijkswaterstaat dat daar veel ervaring mee heeft hebben ons ervan overtuigd dat de technologie voor het toepassen van bodemas zich inmiddels voldoende heeft bewezen. Vandaar dat we het met een gerust hart durfden te gebruiken. We gaan de gevolgen ervan trouwens dertig jaar lang monitoren. Volgens François Moelands verschilt de toepassing van bodemas niet zoveel van ander funderingsmateriaal. Wel moet je aan specifieke verwerkingsvoorschriften voldoen, zoals het aanbrengen van zandlagen onder de folie waaronder zich de bodemas bevindt, vertelt de regiodirecteur bij Janssen de Jong Infra, hoofdaannemer van het wegenbouwproject. Bouwtechnisch is het prima materiaal. Voor ons vormt de verwerking geen probleem. Als het werk zich ervoor leent en de volumes zijn ernaar, dan zullen we bodemas zeker vaker gaan gebruiken. Robert Corijn, bij Attero verantwoordelijk voor de verkoop van recyclingstromen, beschrijft de voordelen van het gebruik van bodemas. Het spaart primaire bouwstoffen uit en levert CO 2 -besparing op. Gemeenten krijgen een vergoeding voor het gebruik van dit steenachtige restproduct. In het geval van Tilburg, benadrukt Corijn, is sprake van een mooi voorbeeld van het sluiten van de kringloop. Het huishoudelijk afval van Tilburg verwerken we in Moerdijk. De bodemas die we daar produceren keert nu terug in de wegfundering van de stad. Wouters bevestigt dat het gebruik van de Attero-bodemas een prima bijdrage levert aan de duurzaamheiddoelstelling van de gemeente. Naast het financiële voordeel zijn we daar met name zeer content mee. We produceren als stad veel huisvuil. Als we het residu daarvan nuttig kunnen hergebruiken, zijn we daar als gemeente heel blij mee. Corijn legt uit dat Attero de lat nog hoger wil leggen en nieuwe mogelijkheden onderzoekt voor de 400 duizend ton bodemas die het bedrijf jaarlijks produceert; denk aan het toepassen van bodemas in beton. We willen bodemas verder opwaarderen als secundaire grondstof. We winnen ook steeds meer metalen terug uit bodemas, die een tweede leven krijgen in tal van producten. Met name het terugwinnen van koper staat met het oog op de grondstoffenschaarste hoog op de agenda.

15 Joris Muskens Gemeente Nuenen Chrétien Thijssen Attero Moire Mahabier Gemeente Nuenen Compost In het Brabantse Nuenen kunnen bewoners het gft-afval dat ze gescheiden hebben aangeboden, weer gratis ophalen bij de milieustraat in de vorm van compost. Het hele jaar door. Het past in onze filosofie om aan onze inwoners terug te geven waarvoor ze betaald hebben en waar ze moeite voor hebben gedaan, zegt planvoorbereider Moire Mahabier van de gemeente. Als burgers bijvoorbeeld met een aanhangwagen groenafval komen brengen, kunnen ze op de terugweg compost meenemen voor hun tuin. Een eenvoudige manier om de kringloop te sluiten en de burger te voorzien van een duurzame bodemverbeteraar. De gemeente stelt compost ook beschikbaar voor de aanleg en onderhoud van onder meer parken, plantvakken en sportvelden. Jaarlijks laat ze bij de ingang van de volkstuinen compost afleveren. We zien het als onze taak de grond van de gemeente duurzaam te beheren. We zijn een van de groenste gemeenten van Nederland, vertelt Joris Muskens van de afdeling Openbare Werken in Nuenen. Tuinders die compost gebruiken, krijgen nog betere opbrengsten uit hun moestuin en ze besparen op kunstmest en onderhoud. Even een mailtje naar en het is geregeld, beschrijft hij de samenwerking met Attero. In de nota Duurzaamheid spreekt Nuenen haar wens uit om in 2030 energieneutraal en afvalloos te zijn. Het composteren van gft-afval past uitstekend bij deze dubbele ambitie. Mooi voorbeeld van het sluiten van de kringloop. Het is daarom van belang de gescheiden inzameling van gft-afval zoveel mogelijk te stimuleren. Door van het gft-afval compost te laten maken en die weer te gebruiken in de gemeente, sluiten gemeenten de cirkel, vertelt accountmanager Chrétien Thijssen van Attero. Met Nuenen werken we al jarenlang samen. We reiken ideeën aan om het gebruik van compost binnen de gemeente te vergroten. Men is enthousiast over de kwaliteit van onze compost. Thijssen verwacht dat meer gemeenten het voorbeeld van Nuenen zullen volgen. Op maar liefst zeven plaatsen in het land maakt Attero compost. We kunnen onze klanten overal bedienen. Bekijk het interview ook op

16 Bericht van de Raad van Commissarissen

17 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 17 Aan de aandeelhouders Hierbij biedt de Raad van Commissarissen van Attero het Jaarverslag 2012 van Attero Holding NV aan. Het Jaarverslag bevat een verkorte weergave van de jaarrekening De Auditcommissie heeft op 13 maart 2013 de jaarrekening uitvoerig besproken met de financieel directeur in het bijzijn van de externe accountant. De Raad van Commissarissen heeft vervolgens op 13 maart 2013 het Jaarverslag met de Directie besproken en kennis genomen van de bevindingen van de Auditcommissie. De Raad van Commissarissen stemt in met de jaarrekening en kan zich verenigen met het voorstel voor winstbestemming van de Directie. Wij stellen u voor de jaarrekening en de daarin opgenomen winstbestemming in de op 26 april 2013 te houden Algemene Vergadering van Aandeelhouders ongewijzigd vast te stellen. Ernst & Young Accountants LLP heeft assurance werkzaamheden uitgevoerd op onderdelen van het Jaarverslag, zoals beschreven in de opdrachtparagraaf van de gecombineerde accountantsrapportage van de onafhankelijke accountant op pagina 73. Voorts heeft Ernst & Young Accountants LLP de jaarrekening 2012 gecontroleerd. De volledige jaarrekening 2012 wordt gepubliceerd op de website van Attero: Belangrijke thema s 2012 Het jaar 2012 stond in het teken van de dialoog met gemeenten en aandeelhouders over het model van Publiek Dienstverlener Attero. De Raad van Commissarissen betreurt het dat op 1 november de Aandeelhouderscommissie, de Raad van Commissarissen en de Directie samen moesten constateren dat - ondanks de grote inzet van het bedrijf en actieve ondersteuning door de Aandeelhouderscommissie - er bij onvoldoende gemeenten draagvlak was voor dit model. Het stopzetten van het traject om te komen tot Publiek Dienstverlener Attero, de veranderende positionering van het bedrijf in de afvalverwerkingsmarkt en de recente marktontwikkelingen, maken het noodzakelijk om de waarde van de activa opnieuw te beoordelen. Na een uitvoerige analyse heeft er op de bestaande materiële activa van de activiteiten composteren/ vergisten en storten een extra afschrijving plaatsgevonden van in totaal EUR 19 miljoen. Nederlandse gemeenten hebben grote ambities voor vergaande verduurzaming van het afvalbeleid. Het model van Publiek Dienstverlener zou het voor de gemeenten die het afval door Attero laten verwerken, mogelijk gemaakt hebben om op korte termijn samen met het bedrijf een aanvang te maken met de realisatie van deze ambities. Het is voor Attero evident dat om werkelijk stappen te zetten op de ladder van duurzaamheid, ontwikkelingen moeten plaatsvinden op industriële schaal.

18 18 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 4.6 Naar onze overtuiging wordt dit bemoeilijkt door de huidige trend van besluitvorming door gemeenten over de gunning van contracten voor afvalverwerking, die in de praktijk stoelt op overwegend economische motieven en versnippering in regionale initiatieven. Naast het intensieve traject naar een toekomst als Publiek Dienstverlener is er een onverminderde focus gehouden op efficiency van bestaande activiteiten en realisering van innovatieve groeiopties. Ook veiligheid bleef voor de Raad een belangrijk thema. In 2012 is Attero er in geslaagd om zijn ambitieuze doelstellingen op het gebied van veiligheid voor zijn medewerkers en op zijn locaties werkzame medewerkers van relaties, te realiseren. Dit is ook de verdienste van het personeel, dat blijk geeft van een hoog veiligheidsbewustzijn. Aandachtspunt is dat in de afgelopen jaren met name externe werknemers betrokken waren bij verzuimongevallen op Attero-locaties. Voor de afvalenergiecentrale Moerdijk was 2012 een moeilijk jaar. Een revisie vergde meer tijd en meer kosten dan gepland. Ook was de installatie minder bedrijfszeker dan gebudgetteerd. Inmiddels zijn maatregelen getroffen om de beschikbaarheid van de installatie te vergroten en de productie en de kosten van onderhoud weer op het gewenste peil te brengen. De voorzieningen voor de nazorg van stortplaatsen waren ook in 2012 een punt van aandacht. In het bijzonder betreft dit het deel van de nazorggelden die worden beheerd door de nazorgfondsen van de provincies waar stortplaatsen van Attero aanwezig zijn. Attero draagt hierbij het risico voor mogelijk lage rendementen van deze fondsen, zonder de zeggenschap over het beheer ervan. Strategie Na de vaststelling dat er onvoldoende draagvlak is voor het model Publiek Dienstverlener Attero, is het proces gestart van heroriëntering op de strategie en de positionering. De ontwikkeling van de markten waarin Attero zich beweegt én het betreden van nieuwe markten bieden de mogelijkheid om in de komende jaren naar een evenwichtig contractenportfolio toe te werken. De afgelopen jaren hebben de Aandeelhouders commissie en de Raad van Commissarissen en Directie wederzijds een grote mate van transparantie betracht. De onderneming heeft dit als zeer vrucht baar en constructief ervaren. Bij de Raad van Commissarissen leeft de overtuiging dat via een dialoog op een basis van vertrouwen de aandeelhouders en de onderneming in gezamenlijkheid - ieder vanuit de eigen positie en verantwoordelijkheid - tot deze heroriëntatie kunnen komen. Samenstelling De Raad van Commissarissen bestaat uit vijf personen. De Raad is zorgvuldig samengesteld in overeenstemming met de profielschets zoals die in de Bijzondere Algemene Vergadering van Aandeel houders op 28 januari 2010 is vastgesteld. In 2012 is de heer J.P.B. Huberts door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor een periode van vier jaren herbenoemd als voorzitter van de Raad van Commissarissen. Invulling van het toezicht In 2010 is besloten om op vrijwillige basis de Nederlandse corporate governance code toe te passen. De wijze waarop dat is gebeurd, wordt beschreven op pagina 51 van dit Jaarverslag. In 2012 is de Raad van Commissarissen vijfmaal regulier bijeen gekomen. De vergaderingen van de Raad van Commissarissen werden steeds in aanwezig heid van de Directie gehouden. De heer F.T.M. Smulders, manager Juridische Zaken en Secretaris van de Vennootschap, fungeerde als secretaris van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen participeerde in de persoon van de heer Hendrikx samen met de Directie en de Aandeelhouderscommissie in regionale taskforces die werden ingesteld ter ondersteuning van het model Publiek Dienstverlener Attero. Na beëindiging van dat traject is een additionele vergadering volledig besteed aan het proces van heroriëntatie op de strategie en de positionering, ter voorbereiding van het overleg met de Aandeelhouderscommissie. In februari 2012 heeft de Raad een zelfevaluatie uitgevoerd. De Raad hanteert daarbij de regel dat jaarlijks een zelfevaluatie plaatsvindt, welke om het jaar extern begeleid wordt. De Raad heeft twee commissies ingesteld: de Auditcommissie en de Remuneratieen selectiecommissie. Iedere commissaris heeft zitting in een commissie. In het kader van het besluitvormingsproces Publiek Dienstverlener Attero werd tijdelijk een Strategiecommissie ingesteld. Auditcommissie De Auditcommissie houdt toezicht op de interne risicobeheersing- en controlesystemen, financiering, financiële informatieverstrekking en informatietechnologie. De commissie adviseert de Raad van Commissarissen hierover. De Auditcommissie is in 2012 vijfmaal bijeen geweest. Bij al deze vergaderingen was de financieel directeur aanwezig. Bij twee vergaderingen was de externe accountant aanwezig. De Auditcommissie heeft uitvoerig overleg met de Directie gehad over de operationele en financiële

19 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 19 ontwikkelingen van de onderneming aan de hand van kwartaalrapportages. Tevens is intensief gesproken over het ondernemingsplan en budget Een vast onderwerp van het overleg met de Directie was de ontwikkeling en implementatie van een nieuw enterprise resource planning systeem. Dit project is in 2011 gestart en eind 2012 succesvol afgerond. De halfjaarlijkse risicorapportages, de managementrapportages en fiscale posities werden besproken. Bijzondere aandacht kregen de voorzieningen voor stortplaatsen. Dit betrof zowel de voorzieningen bij de onderneming als het deel van de nazorggelden die worden beheerd door de nazorgfondsen van de provincies. In dit kader zijn ook de voortgang in de herziening van de nazorgplannen, de te hanteren rekenrente en de effecten daarvan op het niveau van de voorzieningen, behandeld. In aanwezigheid van de externe accountant is gesproken over de jaarrekening 2011, het auditplan 2012, de managementletter 2012 en de manier waarop de aanbevelingen uit de managementletter 2011 zijn opgevolgd. Tevens is gesproken over de aangepaste controleaanpak 2012 en de waardering van materiële vaste activa. De Auditcommissie bestaat uit: de heer J. van den Belt (voorzitter) mevrouw W.H. Huijbregts-Schiedon (tot 21 juni 2012) mevrouw A.M.L.M. Nelissen-Hanssen Mevrouw W.H. Huijbregts-Schiedon heeft deel uitgemaakt van de Strategiecommissie. In deze periode maakte zij geen deel uit van de Auditcommissie. Remuneratie- en selectiecommissie De Remuneratie- en selectiecommissie stelt de selectiecriteria en benoemingsprocedures vast voor de leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur. Zij beoordeelt periodiek het functioneren van de Raad van Bestuur, en doet voorstellen voor de bezoldiging van de Raad van Bestuur. De Remuneratie- en selectiecommissie heeft in 2012 tweemaal vergaderd. De jaarlijkse beoordeling van het functioneren van de bestuurder heeft plaatsgevonden en de Remuneratie- en selectiecommissie heeft een voorstel voor de Raad van Commissarissen geformuleerd voor het variabele deel van de beloning van de bestuurder, op basis van de vastgestelde doelstellingen. Daarnaast heeft de Remuneratie- en selectiecommissie zich laten informeren over wetsontwikkelingen en hierover advies uitgebracht aan de Raad van Commissarissen. De Remuneratie- en selectiecommissie bestaat uit: de heer J.A.M. Hendrikx (voorzitter) de heer J.P.B. Huberts Strategiecommissie De Strategiecommissie werd medio 2012 ingesteld om besluitvorming van de Raad van Commissarissen over strategie en strategische aangelegenheden voor te bereiden, met name inzake het traject naar Publiek Dienstverlener Attero. De Strategiecommissie is na stopzetting van dit traject op 13 december 2012 in de vergadering van de Raad van Commissarissen opgeheven. De Strategiecommissie bestond uit: de heer J.P.B. Huberts (voorzitter) mevrouw W.H. Huijbregts-Schiedon Overleg met Aandeelhouderscommissie In 2012 is er zes keer overleg geweest van de Aandeelhouderscommissie met een afvaardiging van de Raad van Commissarissen en de Directie. In 2012 is het model van Publiek Dienstverlener vast onderwerp van overleg geweest. In enkele vergaderingen was dit het hoofdthema. De voorzitter van de Raad van Commissarissen en de Directie hebben daarnaast op verschillende momenten overlegd met de voorzitter van de Aandeelhouderscommissie. Overleg met Ondernemingsraad Een delegatie van de Raad in wisselende samenstelling heeft in 2012 deelgenomen aan twee overlegvergaderingen van de Ondernemingsraad van Attero. Vooruitblik 2013 In 2013 zal het proces van heroriëntering op de strategie en de positionering bijzondere aandacht vragen van de Raad van Commissarissen. Daarbij zal de Raad vanuit zijn verantwoordelijkheid voor de continuïteit van de onderneming en de belangen van de stakeholders de dialoog met de aandeelhouders voortzetten. Ook in dat kader zullen stortvoorzieningen en de herziening van nazorgplannen aan de orde blijven komen. Het in 2011 gestarte traject om tot verdere efficiëntie te komen wordt ook in 2013 vervolgd en zal komend jaar leiden tot verdere integratie van de organisatie. Waardering De Raad van Commissarissen spreekt zijn bijzondere waardering uit voor de prestaties van de organisatie en voor de grote inzet die alle medewerkers in 2012 opnieuw hebben getoond. 18 maart 2013 J.P.B. Huberts, voorzitter J.A.M. Hendrikx J. van den Belt W.H. Huijbregts-Schiedon A.M.L.M. Nelissen-Hanssen

20 Directieverslag

21 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 21 Strategische ontwikkelingen Attero streeft ernaar de potentie in afval maximaal te benutten door hernieuwbare grondstoffen terug te winnen en door duurzame energie te produceren. Uitgangspunt daarbij is een optimale balans tussen ecologie en economie. Wij willen maatschappelijke en financiële waarde creëren voor al onze stakeholders. 1.2 EC2 Attero heeft een aantal strategische hoofddoelen geformuleerd: borgen van de continuïteit van onze dienstverlening door het aangaan van langetermijnrelaties met klanten; intensiveren en verbreden van de relatie met onze klanten, met een speciale focus op gemeenten; operational excellence in de bedrijfsvoering; ontwikkelen van innovatieve en duurzame proposities voor recycling en duurzame energie. Publiek Dienstverlener Attero In de huidige structuur is circa 75% van de aandelen van Attero in handen van provincies en berust circa 25% bij gemeenten. Om nadere uitwerking te geven aan de strategische doelen van continuïteit en van intensivering en verbreding van de relaties met vooral de gemeentelijke klanten, is een nieuw aandeelhoudersmodel ontwikkeld: Publiek Dienstverlener Attero. Uitgangspunt van dit model is dat alleen gemeenten die tevens klant zijn bij Attero, aandeelhouders zijn. Een belangrijk voordeel is de mogelijkheid om tussen gemeentelijke klant-aandeelhouder en onderneming maatwerkafspraken te maken over aard, invulling, duur en voorwaarden van de dienstverlening, zonder dat deze hoeft te worden aanbesteed. Een dergelijk model is niet nieuw voor de Nederlandse afvalsector en wordt door meer partijen gehanteerd. Het model van Publiek Dienstverlener Attero zou moeten worden geïmplementeerd door overdracht van de aandelen van de provinciale aandeelhouders aan gemeentelijke klanten die aandeelhouder wensen te worden of te blijven. Gemeentelijke aandeelhouders die geen klant bij Attero zijn, zouden uittreden als aandeelhouder. In 2012 is samen met de totale groep van aandeelhouders, vertegenwoordigd in de Aandeelhouderscommissie, en de

22 22 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV gemeentelijke klanten van Attero een zeer intensief traject doorlopen om de mogelijkheid en wenselijkheid van het nieuwe aandeelhoudersmodel te onderzoeken. Voor de uiteindelijke besluitvorming over het daadwerkelijk implementeren van dit model waren vooraf criteria gedefinieerd, waaronder een minimale participatiegraad van gemeentelijke klanten. Hoewel veel gemeentelijke klanten zeer geïnteresseerd bleken, was het aantal gemeenten dat uiteindelijk concreet aangaf te willen participeren onvoldoende. Op 1 november 2012 is in gezamenlijkheid besloten geen verdere uitvoering te geven aan de implementatie van het model. Consequentie hiervan is dat Attero zich voorbereidt op een vernieuwde positionering in de afvalmarkt. Naast aandacht voor onze publieke klanten, zullen wij nadrukkelijker aandacht besteden aan alternatieve markt- en klantsegmenten. Met het oog op de strategische doelstelling van continuïteit in de dienstverlening, zal Attero zich richten op zowel de aanbesteding van gemeentelijke contracten voor afvalverwerking als op aanvullende volumes uit de bedrijfsafvalmarkt en de internationale markt. Ten aanzien van het aandeelhouderschap is met de Aandeelhouderscommissie van Attero afgesproken dat commissie en onderneming zich de komende periode zullen beraden op alternatieven. Vervreemding van aandelen door de huidige aandeelhouders behoort daarbij tot de mogelijkheden. Operational excellence In 2011 is Attero gestart met een programma om de primaire bedrijfsprocessen in de afvalverwerking verder te verbeteren en te optimaliseren. Het betreft een programma dat meerdere jaren beslaat. Een belangrijk deel van de aandacht gaat hierbij uit naar onze afvalenergiecentrales in Wijster en Moerdijk. De nadruk ligt op uitwisseling van best practices. Hierdoor worden nieuwe mogelijkheden gerealiseerd om de beschikbaarheid van de centrales te verhogen, de doorzet te verbeteren, kosten te reduceren en daarmee operationele marges te vergroten. Voor de afvalenergiecentrale Wijster heeft het programma in 2012 zeer goede resultaten opgeleverd. De beschikbaar heid en doorzet waren op een hoog niveau, evenals de energieproductie. De onderhouds kosten voor gepland onderhoud en onvoor ziene stops lagen op het geplande niveau. Helaas waren de resultaten van de geplande verbeteringen in de afvalenergiecentrale Moerdijk in 2012 nog niet zichtbaar. De productie in 2012 werd gekenmerkt door veel ongeplande onderhoudsstops en daardoor een lagere doorzet van afval, een lager dan geplande energieproductie en hoger dan geplande onderhoudskosten en investeringen. In 2013 blijven wij met verhoogde aandacht en extra inspanning eraan werken om ook de operationele

23 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV EC2 performance van de afvalenergiecentrale Moerdijk op het gewenste niveau te brengen. Ook voor onze activiteiten op het gebied van vergisten, composteren en storten hebben wij een verbeterprogramma doorlopen. De beoogde optimalisatie is hier volledig gerealiseerd. Het operational excellence-programma wordt in 2013 verbreed naar overige activiteiten bij staven en ondersteunende diensten. Maatregelen die hier getroffen worden, hebben naar verwachting personele consequenties. Nieuwe innovatieve groei-initiatieven Attero heeft de ambitie om een impuls te geven aan fundamenteel nieuwe technologieën en toepassingen in afvalverwerking. Wij hebben daarvoor in 2012 extra financiële middelen beschikbaar gesteld. Met dit budget willen wij de innovatieve en ondernemende cultuur bij ons bedrijf verder stimuleren. Attero wil zich nadrukkelijk doorontwikkelen op het niveau van duurzame energie, recycling en preventie. In 2012 hebben wij weer een aantal belangrijke stappen gezet in de verbreding van onze activiteiten voor recycling van afvalstromen en grondstofhergebruik. Op de locatie Wilp hebben wij geïnvesteerd in een nieuwe productielijn voor de recycling van kunstgras. De ontwikkeling van deze innovatieve recyclingstraat, waardoor alle componenten hergebruikt kunnen worden, draagt bij aan de verdere uitbouw van deze activiteit. Een belangrijke stap in 2012 was eveneens de oprichting van VAR Frankenhuis. Deze richt zich op de recycling van textiel. De provincie Noord-Brabant verstrekte een vergunning aan onze afvalenergiecentrale in Moerdijk voor de recycling van kunststoffen uit huishoudelijk afval. In 2013 gaan wij onze nascheidingsinstallatie in Wijster zodanig aanpassen, dat deze een grotere hoeveelheid kunststoffen kan verwerken en dat de kwaliteit van de gescheiden kunststoffen verder toeneemt. Uitgangspunt is een zo hoogwaardig mogelijk hergebruik, zonder dat dit ten koste gaat van de hoeveelheid. Wij onderzoeken de haalbaarheid van een plan om een recyclingfabriek voor babyluiers en incontinentiemateriaal te realiseren. Proeven moeten aantonen of deze materialen te verwerken zijn tot producten die geschikt zijn voor de verpakkingsindustrie. Op basis daarvan nemen wij een besluit over de realisatie van deze recyclingfabriek.

24

25 De nieuwe chemie Samen met wetenschappers en technologiebedrijven maakt Attero de overstap naar de biobased economy. De rijke expertise die door al deze partijen wordt ingebracht, schept grote innovatie kansen. Organisch afval werpt zich op als basisgrondstof voor onder meer chemicaliën en bioplastics.

26 Gft wordt nu nog verwerkt tot een hoogwaardige kwaliteit compost. Nieuwe toepassingen dienen zich echter aan. Ook de rol van Attero verandert daarmee. Het bedrijf ziet een nieuwe rol voor zich weggelegd als grondstoffenproducent in nog aan te boren marktsegmenten. Attero heeft een R&Dbudget vrijgemaakt om de mogelijkheden van innovatieve processen en producten te onderzoeken. De biobased economy is de leidraad voor een nieuwe waardecreatie voor afvalstromen. Zo doet Attero samen met Paques en de TU Delft onderzoek naar de haalbaarheid van het grootschalig produceren van bioplastics uit organische reststromen. Een geschikte proeflocatie is de vergister van Attero in Venlo. Gft-afval wordt daar in twee fasen vergist. Juist dat in eigen huis ontwikkelde proces maakt productie van bioplastic mogelijk. In de composteringstunnels wordt water aan het gft toegevoegd, legt senior-procestechnoloog Marcel Ligter van Attero uit. Daar lossen organische stoffen vluchtige vetzuren in op, waaruit biogas geproduceerd wordt in de methaanreactor. De TU Delft heeft bacteriën gevonden die deze vluchtige vetzuren om kunnen zetten in bioplastic. Deze bacteriën hamsteren de stof vervolgens in hun cel. En daar kunnen wij het plastic weer uithalen. Het bioplastic dat de micro-organismen produceren, is een polymeer (in chemietaal: PHA of polyhydroxyalkanoaat). Je kunt de bacteriën die dit type bioplastic produceren, trainen door ze in een speciaal ontworpen reactor te stoppen. Deze reactor kunnen we bij de gft-installatie in Venlo plaatsen, vertelt René Rozendal, proces-specialist bij Paques. Dit technologiebedrijf is gespecialiseerd in het bouwen van reactoren waarin bacteriën afvalwater en gassen zuiveren. Als je bacteriën onderwerpt aan een zich herhalende cyclus Niels Schenk KNN Marcel Ligter Attero René Rozendal Paques Bekijk het interview ook op

27 waarin ze eerst veel van de vetzuren te eten krijgen en erna worden uitgehongerd, worden ze na verloop van tijd steeds beter in het opslaan van vetzuren. Door deze natuurlijke selectie blijven de bacteriën over die dat het beste doen. De bacteriën bestaan dan voor negentig procent uit bioplastic. We moeten nog onderzoeken hoe we het bioplastic het beste uit de bacteriën krijgen en voor welke toepassing het plastic het meest geschikt is. Dat is ook een logistieke puzzel. Doe je dat bijvoorbeeld op de locatie waar de reactor zich bevindt of dicht bij een potentiële afnemer? Van belang is uiteraard de juiste afnemer te vinden voor de bioplastics die we samen gaan produceren. Die zoektocht voeren we samen met Attero uit. Ik ben ervan overtuigd dat hier een markt voor is. Biogas is een mooi product, maar als je waardevollere producten zoals bioplastic kunt maken, is dat natuurlijk nog interessanter. Dat we dit onderzoeken is voor Attero niet meer dan een logische stap, zegt senior-procestechnoloog en projectleider Adrie Veeken van Attero. Bioplastic is een hoogwaardig product waar steeds meer vraag naar is. En gft-afval is een onuitputtelijke grondstofbron. Het bioplastic is geschikt om allerlei producten mee te maken. In dit geval producten die je na gebruik weer in de gft-bak kunt doen om gecomposteerd te worden. Recycling pur sang! Een volgende stap is het opschalen van de technologie om bioplastics te produceren van laboratoriumschaal naar een eerste proefinstallatie die de drie partners eind 2013 of begin 2014 willen gaan opzetten in Venlo. Paques gaat de reactor voor deze proeffabriek ontwerpen. Over zes jaar hebben we dan mogelijk een echte fabriek voor bioplastics bij Attero, voorziet Veeken. Een mooi voorbeeld van een vruchtbare samenwerking tussen wetenschap en bedrijfsleven. BioBTX: van biomassa naar bio-chemicaliën Benzeen, tolueen en xyleen, kortweg BTX, zijn zeer gewilde basischemicaliën voor tal van kunststoffen die in allerlei producten belanden. Van petflessen en meubels tot de wieken van de windturbine. Via thermische omzetting is BTX ook uit biomassa te winnen. We spreken dan van BioBTX. Attero vroeg het Groningse onderzoeksbureau KNN de haalbaarheid van BTX-productie uit biomassa te verkennen. Adrie Veeken Attero Wij kunnen de moleculen uit organisch natte fractie, gras en slib op een milde manier kraken, zodat je de basis bouwstenen voor de petrochemie overhoudt, zegt technisch directeur Niels Schenk van KNN-dochter BioBTX. We zoeken naar de beste productieomstandigheden voor BioBTX en de beste katalysatoren. Dat doen we samen met Syncom en de Rijksuniversiteit Groningen. Het project verloopt naar wens. Wij weten wat erin moet en eruit gaat. En Attero heeft de nodige expertise over de grondstoffen. Bovendien is Attero prettig benaderbaar. Uit het verkennende onderzoek blijkt dat BioBTX-productie zonder subsidie rendabel kan worden. Sterker nog, het is een veelbelovende route waar de aandacht voor toeneemt, zegt een glunderende Schenk. BioBTX is kwalitatief gelijkwaardig aan fossiele BTX. Je kunt het lokaal en kleinschalig produceren en eenvoudig opslaan. En afzet kan via bestaande infrastructuren en markten. De keuze voor BioBTX kan Attero op voorsprong zetten. Want zo haal je meer waardevolle producten uit afval. Misschien dat we over een jaar of drie een eerste productiesite neer kunnen zetten. Dat zou leuk zijn.

28 28 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV Duurzame ontwikkelingen Een van de vier kernwaarden die richtinggevend zijn voor Attero s handelen is de kernwaarde duurzaam. Dit beperkt zich niet tot zorg en aandacht voor het milieu. Duurzame ontwikkeling steunt op drie pijlers: mens, milieu en meerwaarde. Attero streeft bij al zijn activiteiten naar een goede balans tussen deze drie pijlers. EN16 EN17 Carbon footprint (in kton CO 2 e) Doelstellingen Om invulling te geven aan het begrip duurzaamheid, is in 2010 het Attero Duurzaamheidsforum opgericht. Onder voorzitterschap van de Algemeen directeur worden belangrijke speerpunten Scope 1 emissies 806,4 854,6 889,6 Scope 2 emissies 1,1 1,8 12,5 Scope 3 emissies -722,3-762,0-705,2 Totaal 85,2 94,4 196,9 binnen onze bedrijfsstrategie vertaald naar concrete duurzaamheiddoelstellingen, met als doel Attero naar een hoger niveau te tillen. Het Duurzaamheidsforum bewaakt de voortgang van deze doelstellingen en stelt ze bij indien nodig. Daarnaast is het forum verantwoordelijk voor de duurzaam heidrapportage in het Jaarverslag en beoordeelt het ingediende ideeën voor duurzame ontwikkeling op haalbaarheid. Attero s duurzaamheiddoelstellingen zijn verdeeld over zes aandachtsgebieden. In de bijlage Duurzaamheiddoelstellingen op pagina 81 wordt beschreven welke voortgang er in 2012 is geboekt. Verantwoord ketenbeheer EN3 EN4 1.2 Energieverbruik Energiesoort Eenheid Elektriciteit MWh Gas m Brandstof (diesel) liter Propaan liter Als afvalverwerkingsbedrijf neemt Attero zijn verantwoordelijkheid in de keten. In 2012 hebben wij specifieke werkinstructies vastgesteld met daarin richtlijnen voor import, export en verwerking van afval, en voor de afzet van grond- en reststoffen. Hierin staat helder beschreven welke voorzorgsmaatregelen worden genomen om zeker te stellen dat de acquisitie en verwerking van afval op een verantwoorde wijze plaatsvindt.

29 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 29 EN8 Waterverbruik (x m 3 ) Leidingwater Grondwater Industriewater Oppervlaktewater Totaal EN21 Waterafvoer (x m 3 ) Oppervlaktewater Riool Totaal EC2 HR2 Naast beleid rond verantwoord afvalbeheer voert Attero een duurzaam inkoopbeleid. Hierin zijn aspecten als de prijs, kwaliteit, duurzaamheid, levertijd en kredietwaardigheid opgenomen, maar ook de aanwezigheid van een kwaliteit-, milieuen arbozorgsysteem bij de leverancier. Bij grote contracten geldt bovendien dat wij van onze leverancier eisen dat deze zijn (onder)aannemers en leveranciers ook beoordeelt op die aspecten en de resultaten daarvan desgewenst aan Attero verstrekt. In aanvulling op deze inkoopmethodiek heeft Attero in 2011 een Gedragscode voor leveranciers opgesteld, met daarin een aantal sociale, milieu- en ethische uitgangspunten. De Gedragscode maakt sinds de vaststelling onlosmakelijk deel uit van de overeenkomsten tussen de leverancier en Attero. Eind 2011 hebben wij onze leveranciers aangeschreven met het verzoek de code te ondertekenen en daarmee de uitgangspunten van maatschappelijk verantwoord ondernemen te onderschrijven. Inmiddels heeft 79% van de aangeschreven leveranciers de code ondertekend. Alle nieuwe leveranciers hebben de code eveneens ondertekend. Reductie carbon footprint De emissies in scope 1 zijn in 2012 duidelijk gedaald ten opzichte van Een belangrijke oorzaak hiervan is de lagere doorzet van brandbaar afval. Verder zijn de emissies van methaan uit stortplaatsen verder afgenomen, hoewel in mindere mate dan voorgaande jaren. Dit heeft te maken met ontgravingen in Tilburg en Landgraaf waarvoor Attero toestemming heeft gekregen. De directe emissies door aardgas- en dieselverbruik daalden ook, door een sterkere focus op efficiënt brandstofgebruik. In Wijster is een besparing bereikt van 1,4 miljoen m 3 aardgas door de gefaseerde ombouw van de DeNox-installatie. In de komende jaren zal hiermee een verdere besparing worden bereikt. In scope 2 is eveneens een daling te zien. Hier is de vergroening van het eigen elektriciteitsverbruik relevant, waarvoor wij gecertificeerde Garanties van Oorsprong toepassen. Verder is het zakelijk autogebruik teruggedrongen. Voor een klein deel is dat teniet gedaan door een toename van gemaakte vliegreizen. Scope 3 laat daarentegen een afname van de berekende CO 2 -reductie zien. Belangrijke redenen zijn de afname van geproduceerde elektriciteit, een lagere compostproductie en een lagere productie van ferro en non-ferro metalen. Het effect wordt ten dele gedempt door een toename van de hoogwaardige afzet van compost in de potgrondsector, alsmede door een besparing op ingekochte bedrijfsmiddelen. In vergelijking met 2011 is de carbon

30 30 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV EN23 footprint autonoom per saldo met 14,5% verslechterd. Door een toerekening van gerecycled hout in 2012 is het uiteindelijke resultaat 11,5% beter. Op het gebied van procesbeheer zijn in 2012 eveneens stappen gezet. VAR heeft het certificaat behaald op niveau 3 in het kader van de CO 2 -Prestatieladder. De CO 2 -Prestatieladder is een nuttig instrument om concrete kwantificeerbare doelstellingen op te stellen en gecontroleerd na te leven. Tevens worden in de gehele keten andere deelnemers gestimuleerd mee te doen in het streven naar duurzaamheid. Op basis van de positieve ervaringen met de CO 2 -Prestatie ladder hebben wij in 2012 een begin gemaakt met de implementatie bij geheel Attero. Tevens hebben wij in 2012 onze gftaanleverende gemeenten geïnformeerd over de CO 2 -bijdrage door gft-verwerking. Door de inzet van gft-vergisting en hoogwaardige afzet van compost is hiermee een forse CO 2 -reductie te behalen. In 2013 zullen wij dit proces herhalen en zetten wij in op een zelfde communicatie voor andere producten en diensten die Attero levert. Communicatie over de CO 2 -impact van afvalverwerking wordt relevanter. Klanten en afnemers hebben steeds vaker CO 2 -gerelateerde vragen, onder meer in het kader van CO 2 - en MVO- Prestatieladder, maar ook om burgers te informeren bijvoorbeeld als het gaat om afval dat vrijkomt bij festivals. Melding milieu-incidenten In 2012 meldde Attero 27 emissieoverschrijdingen naar lucht, bodem of water aan het bevoegd gezag (2011: 20). In geen van de gevallen leidde dat tot een significant milieu-incident. Maatschappelijke betrokkenheid Buiten de concrete doelstellingen op het gebied van maatschappelijke verantwoordelijk heid (zie bijlage Duurzaam heiddoelstellingen op pagina 81), geeft Attero invulling aan zijn maatschap pe lijke rol als sponsor/donateur van diverse regionale activiteiten en vele kleinschalige plaatselijke initiatieven in de omgeving van zijn productielocaties. Daarnaast ondersteunt ons bedrijf via donaties de actieve deelname van zijn medewerkers aan het verenigingsleven. In 2012 hebben enkele wij enkele tientallen evenementen en activiteiten in de regio s van onze vestigingen, mede mogelijk gemaakt. Attero ondersteunt ook de stichting HandsforWaste. Deze helpt lokale overheden in ontwikkelingslanden bij een meer verantwoorde inzameling en verwerking van stedelijk afval. Wij steunen de stichting vooral door de inzet van medewerkers en door kennis te delen. In het kader van de Landelijke Compostactie heeft ons bedrijf in maart en april 2012 aan zo n veertig gemeenten in totaal bijna m 3 gft-compost ter beschikking gesteld. De actie wordt jaarlijks georganiseerd door de Vereniging Afvalbedrijven (VA) en de Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) in samenwerking met gemeenten en hun leden.

31 Jaarverslag 2012 Attero Holding NV 31 Transparantiebenchmark De Transparantiebenchmark is een initiatief van het ministerie van Economische Zaken. Het ministerie voert deze benchmark jaarlijks uit onder de top-500 bedrijven van Nederland. In de benchmark wordt op basis van vijftig criteria de transparantie van ondernemingen op het gebied van duurzaamheid onderzocht. Basis voor de scores zijn de publiekelijk beschikbare jaarverslagen. zijn oordeel goed gekeken is naar de behoeften van stakeholders inclusief aandeelhouders. Complimenten waren er ook voor de vormgeving, het heldere taalgebruik en de informatie over de verhouding van de bedrijfsstrategie tot de maatschappelijke aspecten van ondernemen In 2011 nam Attero voor het eerst deel aan deze benchmark. Met 157 van de 200 te verdienen punten behaalde ons bedrijf een 34e plaats. In 2012 zijn verbeterpunten opgepakt, met als resultaat een totaalscore van 194 punten. Hiermee bereikte Attero een vierde plaats in de Transparantiebenchmark, na DSM, AkzoNobel en Philips en vóór KPN, Havenbedrijf Rotterdam en Heineken. Binnen de categorie dienstverlening eindigde Attero zelfs op de eerste plaats. Het panel van deskundigen toonde waardering voor het gegeven dat het Jaarverslag van ons bedrijf een geïntegreerde rapportage is, waarin naar