De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

Transcriptie

1 Bestuursdienst Afdeling Cnemntl steiier The Dijkstra Onderwerp Vrjaarsbiief 2012 tate \jningen De leden van de raad van de gemeente Gningen te GRONINGEN Telefn Bljlage(n) 3 Onskenmerk 6D i ^ Datum " ^ J'JN l*i\l Uw brief van Uw kenmerk Geahte heer/mevuw, Met deze Vrjaarsbrief 2012 infrmeren wij u ver de atuele finaniele psitie en vruitzihten van nze gemeente. Die zijn zrgelijk. Dr ndzakelijke inzet van nze reserves in 2011 zijn deze yaal nder de nrm gezakt. De kmende jaren meten we ns weerstandsvermgen aanvullen. Daarbij kmt dat we k in 2012 en de kmende jaren tekrten vrzien. Ingrijpende maatregelen en mvangrijke bezuinigingen zijn ndzakelijk. In deze Vrjaarsbrief geven wij u inziht in de wijze waap dat mgelijk zu zijn. Definitieve besluitvrming ver het plssen van het tekrt en de aanvulling van het weerstandsvermgen vindt plaats bij de begting 2013, uiteraard met inahtneming van de pmerkingen van uw raad in het aanstaande vrjaarsdebat. Vmitlpend p de presentatie van de Rekening 2011 en deze Vrjaarsbrief hebben wij u p 24 februari 2012 per brief getnfrmeerd ver de te verwahten tekrten en risi's in 2011 en afwijkingen ten pzihte van de begting In die brief kndigden we aan dat we de gesignaleerde afwijkingen verder zuden uitwerken en de dekkingsmgelijkheden van de daardr ntstane tekrten zuden nderzeken en met u zuden bespreken. Wij hpen daar met deze brief aan te vlden. Rekening 2011 Enkele weken geleden presenteerden we de Rekening 2011, met de beleidsmatige enfinanieleverantwrding ver dat jaar. We nludeerden daarin dat nze stad het in veel pzihten - zeker in vergelijking met andere steden - ged det, maar 66k dat de gevlgen van de enmishe risis en de rijksbezuinigingen pijnlijk velbaar zijn gewrden. SE.4.C

2 Bladzijde 2 nt' Onderwerp Vrjaarsbrief 2012 t ^ ^ ijriingen Over de resultaten van ns beleid hebben wij u geinfrmeerd in nze aanbiedingsbrief bij de Rekening en in de daarbij gevegde seletie uit de beleidsresultaten. Verder verwijzen wij u in dit verband naar de Leefbaarheids- en Veiligheidsenquete 2010 en de Stadsmnitr 2012 en de bijbehrende brief Deze laatste is p 15 mei 2012 aan u verstuurd. In finaniele zin was 2011 geen ged jaar. Dr de stagnatie p de wningmarkt en de nageneg stilgevallen verkp van bedrijventerrein hebben we frse verliezen meten nemen. In de afgelpen twee jaar hebben we vr ruim 120 miljen eu meten afbeken. Hiervr hebben we nze reserves meten aanspreken die daardr tt een naanvaardbaar niveau zijn gedaald. De kmende jaren meten we nze reserves aanvullen. Vr de krte termijn gaat het m 64,8 miljen eu. Deze 64,8 miljen eu is ng geen hard gegeven. Twee keer per jaar lihten wij nze risi's en reserves dr, p basis waarvan wij het atuele bendigde weerstandsvermgen bepalen. Dat den wij k vr de begting In bijlage I gaan wij hier nader p in. Vr de iets langere termijn willen we het niveau van nze weerstand verder verhgen (tt 100% pent van het berekende risi). Dat betekent, met de huidige inzihten, een aanvtilling van ngmaals ruim 37 miljen eu. Vrtgang 2012 en vruitziht In nvember 2011 stelde uw raad de begting vr 2012 vast, met daarin een sluitend meerjarenbeeld Iiuniddels zijn dr de aanhudende reessie en (aangekndigde) rijksbezuinigingen de finaniele vruitzihten verslehterd. We hebben u daaver in februari per brief (BD ) geinfrmeerd en deze ijfers bij de rekening (BD ) geatualiseerd. In bijlage I atualiseren we deze infrmatie pnieuw, nfrm het verzek in uw mtie 'Een risisbestendig begtingspes' (d.d. 28 maart 2012). Daarbij hebben we vr 2013 en 2014 rekening gehuden met een eerste inshatting van de gevlgen van het 'Lente-akkrd'. Meer infrmatie ver de gevlgen van het 'Lente-akkrd' vr het Gemeentefnds ntvangen we naar verwahting bij de juniirulaire. Mht dit afwijkingen geven dan infrmeren we u uiteraard ng vr het vrjaarsdebat van 27 juni Znder beleidsaanpassingen verwahten we vr de kmende twee jaar (inlusief 'Lente-akkrd') tekrten van in ieder geval 15,8 miljen eu. Deze tekrten willen we bij de begting 2013 plssen. Een sluitend meerjarenperspetief is immers altijd ns uitgangspunt geweest.

3 Bladzijde 3 ^ejlh Onderwerp Vrjaarsbrief 2012 ' %jin)tfingen Overigens is het meerjarenbeeld, p basis van de huidige gegevens, vanaf 2015 weer psitief (12,6 miljen in 2015, 8,0 miljen in 2016). Dit is exlusief de effeten van het 'Lente-akkrd'. In bijlage I vindt u meer infrmatie ver de ahtergnden en berekening van de verwahte tekrten p de lpende en kmende begtingen. Uitkmsten stresstest Ernst en Yung Zals aangekndigd in de gemeentebegting 2012 is er dit vrjaar dr nze auntant 'Ernst en Yung' een (eerste) stresstest uitgeverd p nze meerjarenbegting. Dit hebben we laten den m inziht te krijgen in de finaniele stabiliteit en flexibiliteit van de gemeente in het geval van een sleht weer senari. Een sleht weer senari is geen realistishe vrspelling van de werkelijkheid, maar een senari waarin er van wrdt uitgegaan dat p alle nderdelen ntwikkelingen negatief uitpakken vr de gemeente. Z gaat het sleht weer senari er bijvrbeeld van uit dat de bezuinigingen van het Rijk leiden tt een gte verlaging van het gemeentefnds, er ng minder kavels vr wningen en bedrijventerreinen wrden afgenmen en de tekrten bij het verstrekken van uitkeringen hger zijn dan de huidige verwahtingen. Daamaast stijgen k de rente, inflatie en lnksten meer dan de atuele pgnses en den de risi's uit de risiparagraaf zih vr. Krtm, p alle nderdelen van de begting den zih nadelige ntwikkelingen vr. De uitkmst van de stresstest laat zien wat er gebeurt als de gekzen variabelen van het sleht weer zih tegelijk vrden. Daarbij is k een minder negatief senari (midden senari) drgerekend. De gekzen variabelen die in de stresstest zijn gehanteerd, zijn bespken in het audit mmittee. Op basis van uitkmsten van de stresstest nludeert Emst en Yung dat de stress bij een sleht weer senari in gte lijnen in evenwiht is met de beshikbare flexibiliteit. Op het mment dat alle ntwikkelingen uit het sleht weer senari zih vrden, heeft Gningen de mgelijkheid de finaniele effeten daarvan p te vangen. Dit vergt wel frse ingrepen in het bestaande beleid, met gte effeten p het vrzieningeimiveau in de stad. Het beshikbare weerstandsvermgen wrdt in dat geval vlledig ingezet. Emst en Yung nludeert k dat Gningen een gede verhuding heeft tussen inidentele stress en inidentele flexibiliteit enerzijds en stmturele stress en stmturele flexibiliteit anderzijds. Dat wil zeggen dat Gningen in staat is de inidentele risi's p te vangen met inidenteel beshikbare middelen (vral uit reserves en beshikbare middelen vr investeringen).

4 Bladzijde 4 Onderwerp Vrjaarsbrief 2012 \nmgen Op het mment dat zih stmturele knelpunten vrden, zijn stmturele middelen beshikbaar m ze p te lssen. De stresstest geeft aan dat het gtste risi ligt bij de lpende gndexplitaties. Dit verzaakt de helft van de berekende stress. Onze eigen inshatting van de risi's bij gndexplitaties ligt qua mvang tussen de berekende stress in het midden en sleht weer senari. Dit geeft aan dat nze eigen inshatting vlgens de risibxenmethde buust lijkt te zijn. Dit is van belang mdat dit risi vemit het gtst is. De uitkmst van de stresstest nderstreept k het belang van het aanvullen van het weerstandsvermgen. Hiermee kimnen immers mgelijke nadelen en tekmstige stress wrden pgevangen, znder dat het beleid diret met wrden aangepast. Ok Emst en Yung nludeert dat, gelet p de mgelijke stress in de kmende jaren, het ndzakelijk is het weerstandsvermgen aan te vullen. Emst en Yung heeft een rapprtage pgesteld ver de uitkmsten van de stresstest. Deze rapprtage ntvangt u gelijktijdig met deze vrjaarsbrief Bezuinigingspgave Vr de kmende twee jaar staan we zdende vr de pgave m 1) nze reserves aan te vullen met 64,8 miljen eu en 2) de nu ingeshatte tekrten in 2012, 2013 en 2014 (ttaal 15,8 miljen eu) te vrkmen. Opgeteld leidt dit tt een bezuinigingspgave, p basis van de huidige inzihten van 80,6 miljen eu. Daarbij met wrden bedaht dat we k een bedrag van 25,8 miljen eu van de lpende bezuinigingspgave van 45 miljen eu ng meten realiseren. Het zal duidelijk zijn dat deze mvangrijke bezuinigingspgave ns plaatst vr ingrijpende keuzes. Die keuzes wil ns llege maken in samenspraak met uw raad. Onze aanzetten daarte treft u verdep aan. Wij realiseren ns dat we in de huidige mstandigheden smmige ambities uit ns Uegepgramma ter disussie zullen meten stellen. Met het g p die disussie hehten wij eraan hiender nze beleidsmatige en finaniele uitgangspimten nder uw aandaht te brengen. Beleidsmatige uitgangspunten In ns Uegepgramma zijn vier thema's rihtinggevend. We werken aan een aantrekkelijke, duurzame, slidaire en betkken stad. Hiemaast werken we aan het vergten van de effiieny van de gemeentelijke rganisatie. Drdat er nu minder geld beshikbaar is, zal het realiseren van nze delen meilijker wrden en/f meer tijd vragen. Maar dat betekent niet dat we de

5 Bladzijde 5 ^nte Onderwerp Vrjaarsbrief 2012 ^ ^ ^rhngen ambities gemakkelijk lslaten. 'Aantrekkelijk, duurzaam, slidair, betkken en effiient' zijn immers kwaliteiten die vr de lange termijn van gt belang zijn. Juist in een peride van enmishe tegensped is het belangrijk m deze kwaliteiten te versterken. Daam willen wij in de resterende Uegeperide ns uiterste best den het investeringspgramma vereind te huden, biimen nze mgelijkheden het nsumentenvertuwen te herstellen en een duurzame enmie waar mgelijk te failiteren. Verder is een entraal uitgangspunt van ns llege dat de gevlgen van bezuinigingen niet 6enzijdig bij bepaalde gepen tereht mgen kmen. Het instandhuden van een siale stad is vr het llege een randvrwaarde waaraan we steeds ns beleid zullen tetsen. In dit verband met wrden pgemerkt dat p basis van nieuwe ijfers ver het gebmik van shuldhulpverlening, bijzndere bijstand en de langdurigheidsteslag aanvullende finaniering vr het nieuwe armedebeleid ndig lijkt. Hierbij betrekken we uw amendement ver de reserve Kinderfnds Armede die u bij de behandeling van de gemeenterekening p 30 mei 2012 heeft aangenmen. De Stadsmnitr laat zien dat in 2011 de enmishe risis in Gningen nmiskenbaar zihtbaar wrdt. De temglp in de uitgifte van kavels vr bedrijventerreinen en wningen is in de ijfers duidelijk te zien. De enmishe testand is k zihtbaar in de stijging van het aantal bijstandgerehtigden en in de stijging van de werklsheid nder de jeugd. Ondanks de enmishe risis den we het p vershillende terreinen ged. Het aantal startende ndememers in nze stad was in 2011 hger dan in vrgaande jaren. De daling van de langdurige werklsheid zette zih in 2011 dr. En k de werklsheid nder allhtnen is wedem frs gedaald. Eveneens psitief is de aantrekkelijkheid van nze stad. Het aantal htelvemahtingen was in 2011 frs hger dan in vrgaande jaren. De waarderingsijfers vr het nderhudsniveau zijn nverminderd hg. Ondanks de risis en dankzij nze inspanningen blijft de siale samenhang stabiel in nze stad. Deze resultaten stemmen ns tevreden en bevestigen ns beeld dat we, ndanks de enmishe mstandigheden, p de gede weg zitten. Ons beleid willen we de kmende jaren vrtzetten. Dat vraagt ehter een flinke inspanning. Bezuinigingen zijn nntkmbaar, m nze reserves aan te vullen en de dreigende tekrten te vrkmen. Van belang is dat we bij de keuzes die we hierin meten maken, de lange-termijn delen van ns beleid niet uit het g verliezen en geen beslissingen nemen die deze in gevaar brengen. Maatregelen die p krte termijn geld pleveren, kurmen het risi vergten dat we p lange termijn juist meer geld zullen meten uitgeven m nze delen te bereiken. Dat willen we pberen te vrkmen.

6 Bladzijde 5 ^x\t Ondenwerp Vrjaarsbrief 2012 / %jrnngen Finaniele uitgangspunten We blijven hehten aan een geznd en evenwihtig fmanieel beleid. Ons beleid veren we uit birmen verantwrde finaniele kaders. Onze uitgangspunten zijn als vlgt: 1) In ktber presenteren we een sluitende Begting 2013 en ) Tekrten vangen we in eerste instantie p dr uitgaven te verminderen en effiienter te werken; met lastenverzwaringen vr burgers en bedrijven zijn we uiterst temghudend. 3) We brengen ns weerstandsvermgen in deze Uegeperide weer p een verantwrd niveau (80% van het berekende risi). Na 2014 willen we tegeien naar een weerstandsvermgen van 100%. Dat is ndig m verdere nzekerheden p te kuimen vangen. 4) Een verantwrd weerstandsvermgen is randvrwaardelijk vr het vereind huden van nze ambities en begde investeringen. Een herpriritering van de inzet van RSP-middelen sluiten wij daarbij niet uit. Oplssingsmgelijldieden Hierbven stelden we dat nze begting vr 2013 en 2014 bezuinigingsmaatregelen met bevatten vr in ttaal 80,6 miljen eu. Mgelijke maatregelen zijn nder te brengen in vier ategrieen. Deze lihten we nader te in bijlage II: 1) Bezuinigen p lpende en vrgenmen pjeten en beleid. 2) Genereren van extra inkmsten. 3) Aanpassingen in de finaniele systematiek. 4) Effiienter werken en afstten van taken. 1) Bezuinigen p lpende en vrgenmen pjeten en beleid In zijn algemeenheid kunnen we bezuinigen dr pjeten en maatregelen uit te stellen, afte blazen f te versberen. Hierin verantwrde keuzes maken vereist zrgvuldige afweging. Met de lpende en geplande initiatieven hebben we immers bepaalde delen vr gen. De pbrengsten van eventuele bezuinigingen meten we afwegen tegen de nadelige beleidsmatige en finaniele gevlgen die ptreden als we de gestelde delen niet f in (veel) mindere mate realiseren. Dit is vral van belang als het gaat m stmtuurversterkende pjeten en beleid geriht p priritaire delen uit ns Uegepgramma. In bijlage II vindt u een verziht van lpende en vrgenmen pjeten en beleid, waap bezuinigd zu kunnen wrden dr ze te stppen, uit te stellen f te versberen. Bij de vershillende bezuinigingspties hebben we z ged mgelijk de beleidsmatige, maatshappelijke en finaniele gevlgen in beeld gebraht.

7 Bladzijde 7 Ondenwerp Vrjaarsbrief 2012 Vr pjeten en/f beleidsinitiatieven die ng niet gestart zijn ('nieuw beleid') kunnen we k kiezen vr de 'kaasshaaf-methde.' 2) Genereren van extra mkmsten Als gemeente kunnen we nze inkmsten vergten dr verhging van de tarieven van de gemeentelijke belastingen en heffingen. Hierbven stelden we dat we hierin temghudend willen zijn. 3) Aanpassingen in de finaniele systematiek De derde ategri maatregelen betreft de finaniele systematiek. Daarin zijn enkele algemeen aanvaarde en dr nze auntant geardeerde aanpassingen mgelijk. De belangrijkste is de mgelijkheid m reeds vlledig betaalde investeringen (f reserveringen) alsng gespreid te gaan betalen. In finaniele termen: te ativeren. 4) Effiienter werken In ns Uegepgramma is een 'effiientere rganisatie' een van nze speerpunten. Diret na ns aantreden in 2010 zijn we hiermee aan de slag gegaan. Dat heeft inmiddels geleid tt diverse veranderingen (die we hier nu verder nbespken laten) en tt een bezuinigingspgave van 45 miljen eu, gtendeels te realiseren in de eigen rganisatie. Deze bezuinigingspgave die vaak gepaard gaat met rerganisaties vraagt veel van nze rganisatie. We verwahten een uiteindelijke frmatievermindering van 150 fte. We kiezen er daam vr in de huidige Uegeperide geen aanvullende bezuinigingen aan de eigen rganisatie p te leggen mdat we de dienstverlening niet in gevaar willen brengen. Het lijkt ns ehter zeer wenselijk m thans met u te spreken ver de in nze gen ndzakelijke vemieuwing van ns verheidsapparaat. We bereiden een debat met uw raad vr ver de 'andere verheid' waarbij dr anders werken (effiienter werken dr uitverende taken met anderen te delen, uitbesteden ICT en autmatisering, meer digitale dienstverlening) ksten bespaard kunnen wrden. En de kwaliteit verbeterd kan wrden. We willen hier een taakstelling aan verbinden en kmen daar bij de begting 2013 p temg. Vrstel De pissing van het tekrt van 15,8 miljen eu en de aanvulling van het weerstandsvermgen is nze pgave bij de begting In bijlage II hebben we een verziht pgenmen van mgelijke bezuinigingsvrstellen, waarbij we k de maatshappelijke en finanigle effeten in beeld hebben gebraht. Dat zijn wat ns betreft de mgelijkheden waar we uit kunnen putten, uiteraard met in ahtneming van nze finaniele uitgangspunten.

8 Bladzijde g Onderwerp Vrjaarsbrief 2012 %jnwgen Belangrijk daarbij is de herpriritering/fasering van de gtere RSP-pjeten. Hiermee bedelen we dat herpririteren f faseren van deze pjeten bij ngewijzigde mstandigheden naar ns rdeel nntkmbaar is. Wij zijn bereid de gevlgen van deze prinipiele stellingname te dragen als dat ndzakelijk is m nze finaniele huishuding slide te huden. Bij een ngewijzigde finaniele situatie bij het pmaken van de begting 2013 in September is stpzetten van een van nze investeringspjeten als uiterste stap ndzakelijk; het stpzetten van het pjet RegiTram is dan aan de rde. Tegelijkertijd hehten wij aan het realiseren van nze investeringsagenda en daarmee van de gte verbeterslag in de reginaie infi-astratuur. Om deze reden zullen wij de ng resterende peride tt September benutten m altematieve dekkingsbnnen aan te bren. Een mgelijke alternatieve pissing kan gevnden wrden in herpriritering van de RSP-middelen dan wel het stpzetten van andere pjeten. Ten aanzien van de Zuidelijke Ringweg geldt dat ns llege nader wil nderzeken fhet stppen van dit pjet een substantiele bijdrage kan leveren aan de finaniele situatie. Hierbij is ns er veel aan gelegen m samen met nze partners in de regi te kmen tt een in gezamenlijkheid gedragen priritering. De gesprekken met de pvinie wrden vrtgezet. Dit binnen de dr haar gefrmuleerde randvrwaarden inzake budgettaire neutraliteit. Wij hebben de vertuiging dat mgelijkheden gevnden kunnen wrden m zwel nze finaniele huishuding p rde te huden/te krijgen en tegelijkertijd de gezamenlijke investeringsagenda vereind te huden. We willen dit verleg z spedig mgelijk afnden en u daaver infrmeren. Bij het stpzetten f herpririteren van de gte infrastmturele pjeten vraagt de mbiliteit in nze regi ns inziens m altematieven. Bereikbaarheid is immers vr de enmishe (kennis) ntwikkeling van deze stad en haar dynam's als UMCG en Zemike een nntbeerlijke vrwaarde. Ok vanwege de werkgelegenheidseffeten en dus de inkmenspsitie van de inwners in nze regi. Dit kan betekenen dat er additinele finaniele ruimte gevnden met wrden. Eerder in deze brief is aangegeven welke vier mgelijkheden vr extra finaniele mimte ns llege ziet. In September zullen we de definitieve balans pmaken en biimen de dan beshikbare middelen een heldere afweging maken en Eian uw reiad presenteren.

9 Bladzijde Onderwerp Vrjaarsbrief 2012.e!l«\jinn Samenvattend We verkeren in zwaar weer. De aanhudende reessie en de Rijksbezuinigingen zetten de uitvering van ns Uegepgramma nder druk. Dat leidt tt ingrijpende keuzes. We staan vr de pgave m in de resterende Uegeperide 80,6 miljen eu te vinden m nze reserves aan te vullen (64,8 miljen eu) en dreigende tekrten in 2012, 2013 en 2014 (ttaal 15,8 miljen) te dekken. Hiervr hebben we vershillende mgelijkheden in beeld gebraht. Bij de begting 2013 den we u een definitief vrstel. Graag gaan wij met u in disussie ver nze aanpak en de mgelijkheden die u in de bijiagen bij deze brief aantreft. Daarbij hebben we, zals u per mtie hebt gevraagd, de finaniele, beleidsmatige en maatshappelijke effeten beshreven. Met deze werkwijze denken we tegemet te zijn gekmen aan de wens, zals verwrd in shrifteiijke vragen aan ns llege, m de raad in de gelegenheid te stellen haar kaderstellende l te vervullen en ns rihting te geven vr de begting Wij vertuwen p een nstmtieve disussie en hpen dat deze leidt tt breed in uw raad gedragen pissingen. Met vriendelijke get, bvirgemeester en wethuders van Gningen, de burgemeester, dr. J.P. (Peter) Rehwinkel de seretaris drs. M.A.

10 ' Bijlage I. Reessie-rapprtage deel III 1. Atueel verziht In de brief aan uw raad van 24 februari 2012 (BD ) en in het raadsvrstel bij de rekening 2011 (BD ) hebben we u getnfrmeerd ver de gevlgen van de reessie vr de finanien van de gemeente Gningen. In het nderstaande verziht presenteren we in de derde rapprtage de atuele inzihten. Tekrten Effet weerstandsvermgen Rekening 2011 Raadsbrief februari Vrjaarsbrief Vrjaarsbrief Rekerting 2011 Raadsbrief februari 1. Lager besteedbaar resultaat G2 3. Gninger Museum 4. Meerstad 5. Eupapark 6. Uitvering wet BUIG 7. Meerjarenbeeld 8. Nminale mpensatie Damsterdiep loa.bedrijventerreinen lo.b Westprt fase Wningbuwiaties 12. Stppen pjeten derden 13. Gesubsidieerde arbeid - Banenpl * ** -200 * * * ** ** * * * * * 400 ** - ** - ** - - ** * * * ** Crretie weerstandsvermgen Effet Lente akkrd 2013 en Overige knelpunten vrbereiding begting 2013 pm pm Ttaal , verwerkt in rekeningresultaat in gemeenterekening ** verwerkt in het weerstandsvermgen in gemeenterekening Het tekrt in 2012 en 2013 kmt p basis van de huidige inzihten uit p 15,8 miljen eu. De bendigde aanvulling van het weerstandsvermgen kmt p 64,8 miljen eu. Een ttale pgave van 80,6 miljen. De bendigde aanvulling van het weerstandsvermgen wijkt af van de rekening Dit kmt mdat we thans een inshatting hebben gemaakt van de verlaging van het risi bij gndexplitaties als gevlg van het treffen van een vrziening van 40 miljen eu. Het risi kan naar verwahting met 9,5 miljen eu wrden verlaagd. Het effet daarvan p het weerstandsvermgen is 6,8 miljen eu (rekening hudend met een waarshijniijkheidsfatr van 90% en een bendigd weerstandsvermgen van 80%).

11 Daarnaast zijn we bij de gemeenterekening 2011 uitgegaan van een risi van de lening aan de N.V. Eubrg van 8 miljen eu. We hebben deze aangepast naar het rspnkelijke risibedrag van 10,7 miljen eu. Bij de begting 2013 maken we een nieuwe berdeling van het risi vr de lening. De bvenstaande effeten leiden erte dat de bendigde aanvulling van het weerstandsvermgen hiermee daalt ten pzihte van de rapprtage bij de gemeenterekening 2011 van 70,2 miljen eu naar 64,8 miljen eu. 2. Telihting Hiender lihten we de nderdelen te. l.rekeningresultaat 2011 Bij de rekening 2011 was sprake van een nadelig rekeningresultaat van 22,6 miljen eu. Rekening hudend met de ndzakelijke bestemmingsvrsteiien kmt het tekrt na bestemming uit p 46,3 miljen eu. Dit tekrt is gedekt met een nttrekking aan de reserves. Een deel van de nttrekking bij de rekening (15,4 miljen eu) had betrekking p reserves die geen nderdeel waren van het weerstandsvermgen (nder andere reserve vrzieningen Meerstad, reserve RSP / risireservering RegiRail en reserve Waterbedrijf Gningen). Deze heven niet te wrden aangevuld. De thans ingeshatte bendigde aanvulling van het weerstandsvermgen als gevlg van de nttrekking bij de rekening kmt daarmee p 30,9 miljen eu. Dit wrdt betkken bij de vrbereiding p de begting Daarbij betrekken we k de waardering van het risi bij de Lening Eubrg en de bendigde reserve daarvr. Dit kan van invled zijn p het bedrag dat ndig is vr de aanvulling van het weerstandsvermgen G2 De ttale ksten vr 02G2 kmen uit p 11,9 miljen eu. In de begting 2012 is 9 miljen eu gereserveerd vr 02G2. De resterende 2,9 miljen eu is gedekt uit de algemene egalisatiereserve. Daarnaast is k het drbetalingsrisi aan het bijznder nderwijs hger dan in de begting 2012 is ingeshat. We shatten het drbetalingsrisi in p 10 miljen eu. Dit hgere risi is meegenmen bij de atualisatie van het weerstandsvermgen in de rekening Gninger Museum Het Gninger Museum ntvangt een eenmalige bedrage van 1,9 miljen eu. Deze bijdrage is gedekt uit de algemene egalisatiereserve. Daarnaast met het nderhudsbudget vr het Gninger Museum wrden verhgd met 0,1 miljen eu per jaar. De extra nderhudsiasten vr 2012 en 2013, in ttaai 200 duizend eu, zijn meegenmen bij de tekrten. Vr de struturele nderhudsiasten met ingang van 2014 met ng dekking wrden gevnden. We kijken hiervr in eerste instantie naar de beshikbare ultuurbudgetten. 4. Meerstad Het risi van de gndexplitatie Meerstad is 93 miljen eu. Dit leidt tt ndzakelijk aanvulling weerstandsvermgen van 52,5 miljen eu. Dit risi is meegenmen bij de atualisatie van het weerstandsvermgen in de rekening Eupapark Bij de herziene gndexplitatie van Eupapark bedeg het tekrt van 12 miljen eu. Dit tekrt is verwerkt in het rekeningresultaat Bij de begting 2012 hebben we hier 6 miljen eu vr gereserveerd.

12 6. Uitvering wet BUIG Op basis van atuele ijfers shatten we het tekrt vr 2012 in p 3,2 miljen eu. In de begting 2012 hebben we rekening gehuden met een nadeel van 6,2 miljen eu. Ten pzihte van de begting ntstaat dus een vrdeel van 3,0 miljen eu. In 2013 verwahten we een nadeel van 7,5 miljen eu. In ttaai is er in 2012 en 2013 dus sprake van een nadeel van 4,5 miljen eu. Het risi is verlaagd naar 2,5 miljen eu strutureel. Het effet daarvan p het weerstandsvermgen is een vermindering van 2,5 miljen eu. 7. Tekrt Meerjarenbeeld Het geatualiseerde meerjarenbeeld laat in 2013 en 2014 een tekrt van in ttaal 3,5 miljen eu zien. Een afwijking ten pzihte van nze vrig reessie rapprtage van (afgend) 1,5 miljen. Dit vershil wrdt verklaard dr een drietal afwijkingen ten pzihte van het vrige meerjarenbeeld. Te weten de atualisatie van de nminale mpensatie (afgend 1,7 miljen nadelig), rente-effeten (0,9 miljen eu vrdelig) en autnme ntwikkelingen (gevnden vrwerpen, BAG beheerder en Basisregistratie Gtshalige Tpgrafie; 0,6 miljen eu nadelig). 8. Nminale mpensatie Vr de atualisatie van het meerjarenbeeld is een nieuwe berekening gemaakt van de nminale mpensatie. In 2012 ntstaat hier een nadeel van 0,7 miljen eu ten pzihte van de begting Dit betreft nder andere de verhging van de pensienpremie, een naalulatie ver 2011 en nieuwe alulaties vr 2012 en verder. Het nadeel is verlaagd ten pzihte van nze inshatting bij de rekening. In het raadsvrstel bij de rekening 2011 is het nadeel geraamd p 2,6 miljen eu. Hierbij was alleen rekening gehuden met de verhging van de pensienpremie. De effeten van nieuwe naalulaties waren hierin ng niet drgerekend. 9. Damsterdiep Uit de herziene gndexplitatie Damsterdiep (R ) is gebleken dat de ksten 5 miljen eu hger uitvallen. Deze hgere ksten wrden pgevangen dr een hgere bijdrage van het parkeerbedrijf. Dit leidt niet tt een tekrt in Het risi is verhgd van 3,4 miljen eu naar 6 miljen eu als gevlg van een nieuwe laim vr de extra ksten van de lekkage en extra renteksten. Het effet p het weerstandsvermgen hiervan is 0,9 miljen eu. Dit hgere risi is meegenmen bij de atualisatie van het weerstandsvermgen in de rekening De uitspraak van de Raad van Arbitrage wrdt mmenteel berdeeld dr de stadsadvaat. We kmen nader terug p de gevlgen hiervan vr het verwahte tekrt en de aanvulling van het weerstandsvermgen Bedrijventerreinen. wningbuwiaties en pjeten derden Bij de rekening 2011 is een verlies genmen van 11 miljen eu vr het afwaarderen van Westprt fase 2. Daarnaast is een vrziening getffen van 40 miljen eu vr het risi bij bedrijventerreinen, wningbuwiaties en pjeten derden. Deze tekrten zijn verwerkt in het rekeningresultaat 2011 en gedekt dr middel van een nttrekking aan de reserves. De hgte van de vrziening hebben we vastgesteld p basis van de huidige infrmatie. Tegelijkertijd nstateren we dat we te maken hebben met nzekerheden als gevlg van de enmishe risis. We zullen de ntwikkeling van de wningbuwiaties, bedrijventerreinen en pjeten van derden nauwgezet vlgen, en waar ndig nze inzihten laten tetsen. 13. Gesubsidieerde arbeid De afbuw van de gesubsidieerde medewerkers heeft gevlgen vr medewerkers in dienst bij de gemeente (ex banenplers). De kmende peride pberen we dr middel van het regulier maken van de gesubsidieerde banen f het verhgen van inleenvergedingen ntslag van medewerkers

13 zveel mgelijk te vrkmen. Het effet p het weerstandsvermgen hiervan is 0,4 miljen eu. Het risi is meegenmen bij de atualisatie van het weerstandsvermgen in de rekening Crretie weerstandsvermgen Uit de atualisatie van het weerstandsvermgen bij de rekening 2011 blijkt dat het weerstandsvermgen uit kmt p 0,44. Dit is ruim nvldende. Wij streven vr de krte termijn naar een rati van 0,8 en vr de langere termijn naar een rati van 100% Om een rati van 80% te realiseren is een aanvulling van 64,8 miljen eu ndig. Vr een rati van 100% is een aanvulling van 102 miljen eu ndig. In het raadsvrstel bij de rekening 2011 gingen we ng uit van een aanvulling van 70,2 miljen eu, vr een weerstandsvermgen met rati 80%. Hierin was ng geen rekening gehuden met het effet van het treffen van de vrziening van 40 miljen eu vr bedrijventerreinen en wningbuwiaties p de bendigde weerstandsapaiteit. We hebben inmiddels een berekening gemaakt van de verlaging van het risi van gndexplitaties als gevlg van het treffen van een vrziening van 40 miljen eu. Het risi wrdt met 9,5 miljen eu verlaagd en het effet daarvan p het weerstandsvermgen is 6,8 miljen eu (rekening hudend met een waarshijniijkheidsfatr van 90% en een bendigd weerstandsvermgen van 80%). Daarnaast hebben we het risi van de lening aan de N.V. Eubrg aangepast. De bendigde aanvulling van het weerstandsvermgen daalt dr de hierbven genemde effeten van 70,2 miljen eu naar 64,8 miljen eu. Van een aantal afwijkingen is het effet p het weerstandsvermgen afznderiijk pgenmen in de tabel p de eerste pagina van deze bijlage. Het bedrag van -22,2 miljen eu is een ptelsm van alle verige ntwikkelingen in risi's en weerstandsvermgen. Deze kan wrden verklaard drdat een aantal risi's is verlaagd zals bij het parkeerbedrijf en nderhud en beheer en meer reserves zijn tegerekend aan het weerstandsvermgen (reserve kunst CBK, stimuleringsfnds vlkshuisvesting en reserve Martiniplaza). Daarnaast leidt, zals hierbven genemd, het treffen van een vrziening tt een verlaging van het risi bij gndexplitaties. Vr de begting 2013 herijken we de risi's en de bendigde weerstandsapaiteit. Hierbij betrekken we k een berdeling verliesvrziening bij atualisatie van gndexplitaties. Bij de rekening 2011 hebben we een vrziening van 40 miljen eu vr het risi bij wningbuwiaties, bedrijventerreinen en pjeten met derden getffen. De hgte van de vrziening hebben we vastgesteld p basis van de beshikbare infrmatie. Tegelijkertijd nstateren we dat we te maken hebben met nzekerheden als gevlg van de enmishe risis. We zullen de ntwikkeling van de wningbuwiaties, bedrijventerreinen en pjeten van derden nauwgezet vlgen. En waar ndig nze inzihten laten tetsen. Dan zal blijken f de vrziening van vldende mvang is, f dat er aanvullende middelen beshikbaar meten wrden gesteld. 15. Effet Lente akkrd 2013 en 2014 Een meerderheid van partijen in de Tweede Kamer heeft reent een vereenkmst geslten ver de maatregelen vr de begting Deze maatregelen zijn pgenmen in het zgeheten "Lenteakkrd". Nadere infrmatie hiever verwahten we in de juniirulaire. We hebben u ehter in de rekening tegezegd een drrekening te maken van een mgelijk akkrd. In het verziht van de tekrten hebben we daam het finaniele effet van het Lente-akkrd pgenmen dat thans bekend is. Met de huidige kennis maken we een vrlpige inshatting vr 2013 en 2014 van respetievelijk 4,3 en 2,6 miljen eu nadelig. In ttaal een nadeel van 6,9 miljen eu. Dit wrdt verzaakt dr een vrdeel p de nminale mpensatie als gevlg van het uitgangspunt dat de salarissen vr gemeenteambtenaren in 2013 en 2014 niet wrden getndexeerd,

14 een nadeel dr een lagere stijging van de lkale heffingen vanwege de lagere nminale mpensatie en tensltte een nadeel in de algemene uitkering uit het gemeentefnds. Het struturele effet vanaf 2015 zal wrden verwerkt in het meerjarenbeeld wanneer meer bekend is ver de finaniele effeten van de vereengekmen maatregelen. Dan wrdt k het effet vr 2013 en 2014 geatualiseerd. 16. Overige knelpunten vrbereiding begting 2013 Begin 2012 hebben we de gte knelpunten vr 2012 en 2013 getnventariseerd. De verige knelpunten die in het kader van de vrbereiding van de begting 2013 wrden getnventariseerd, ramen we vralsng pm. Met betrekking tt ndzakelijke investeringen bij de Osterprt zijn we vrnemens 600 duizend eu vr te finanieren uit de algemene egalisatie reserve. Vr definitieve dekking van deze ksten nderzeken we de mgelijkheden binnen de bestaande ultuurbudgetten. Bij het bepalen van de ttale pgave vr de begting 2013 hebben we ng geen rekening gehuden met de ksten van de ndzakelijke investeringen mdat we er vanuit gaan dat deze binnen ultuurbudgetten kunnen wrden pgelst. Bij de begting 2013 kmen we hier nader p terug. 3. Opgave Het direte tekrt in 2012 en 2013 bedraagt 15,8 miljen eu. Vr een niveau van het weerstandsvermgen van 0,8 is een bedrag van 64,8 miljen eu ndig. De ttale pgave vr de peride kmt met de inshatting van de p dit mment bekende infrmatie p 80,6 miljen eu. Het tekrt van 15,8 miljen eu is als vlgt verdeeld ver de jaren 2012, 2103 en 2014: Jaar Vrdeel/Nadeel , , ,0 In 2012 is sprake van een vrdeel van 2,5 miljen eu dat ntstaat dr: Tekrt budget nderhud Gninger Museum 2012 van 0,1 miljen eu; Nadeel bij nminale mpensatie van 0,7 miljen eu; Vrdeel bij uitvering Wet Buig van 3,3 miljen eu; Het nadeel in 2013 van 14,3 miljen eu ntstaat dr: Tekrt budget nderhud Gninger Museum 2013 van 0,1 miljen eu; Tekrt meerjarenbeeld 2013 van 2,1 miljen eu; Nadeel bij uitvering Wet Buig van 7,8 miljen eu; Nadeel als gevlg van het effet van het Lente akkrd van 4,3 miljen eu. In 2014 ntstaat een nadeel van 4,0 miljen eu dr: Tekrt meerjarenbeeld 2014 van 1,4 miljen eu; Nadeel als gevlg van het effet van het Lente akkrd van 2,6 miljen eu.

15 Bijlage II: Mgelijke bezuinigingsvrstellen In deze bijlage brengen we de mgelijke bezuinigingsvrstellen in beeld m uw raad de gelegenheid te geven hier in het vrjaarsdebat uw pvattingen ver te geven. ''"TAMs^SxiSSSS^.. m^i'. i?s&y 'm^ - : TifJf^Fi, 1. Ruimte in risibuffer 2. Enexis / Atte 3. Stppen pjeten 4. Ativeren investeringen uit lpende gndexplitaties 5. Herpriritering inzet RSP 6. Stppen investeringspjeten ZRW / Regitram 7. Heverwegen inzet extra beleid Heverwegen inzet ISV middelen 9a. Verlagen afvalstffen/verhgen OZB tarieven wningen 9b. Verhgen OZB tarieven niet wningen 9 Verlagen rilheffmg/verhgen OZB tarieven (wnlasten neutraal) Pm pm Rekeningresultaat Overige bezuinigingsmgelijkheden Ttaal Telihting p de bezuinigingsmgelijkheden Risibuffer In de begting 2011 is een risibuffer pgenmen van 2,5 miljen eu strutureel in Deze buffer heeft uw raad bij de begting 2011 beshikbaar gesteld m ns te beshermen tegen de effeten van de enmishe risis en de finaniele risi's die de uitvering van pjeten met zih meebrengt. Met deze buffer kunnen we ira 34 miljen eu investeren. Hiervan is inmiddels 29 miljen eu ingezet vr de RegiTram (14 miljen eu), Herewegviadut (10 miljen eu) en Sntbrug (5 miljen eu). Er resteert dus ng 5 miljen eu. Finanieel effet: De struturele middelen zijn vanaf 2014 beshikbaar en kunnen wrden ingezet vr rente en afshrijving van (delen van) investeringen. Daarmee kmt een investeringsbedrag beshikbaar. Inzet van deze struturele middelen vr het dekken van het tekrt kan alleen als de middelen wrden geruild tegen inidentele middelen elders in de begting. Overigens met er dan sprake zijn van een investering die p de balans kan wrden pgenmen. Met de inzet van deze middelen is de buffer vlledig ingezet.

16 Maatshappelijk effet: Geen. Enexis/Atte I Enexis Overleg met Enexis, ver wie verantwrdelijk is vr de ksten vr verlegging van kabels en leidingen, heeft geleid tt een bijdrage van Enexis aan de gemeente van 4,5 miljen eu. Finanieel effet: Deze middelen zijn vrij inzetbaar mdat we hiermee ng geen rekening huden in de begting. Daardr zijn er geen effeten wanneer we deze middelen gebruiken m nze bezuinigingspgave te verkleinen. Maatshappelijk effet: Geen. Jaarlijkse inkmsten Enexis/Atte De jaarlijkse inkmsten bestaan uit rente p een lening aan Enexis en dividend van Enexis en Atte. Deze middelen wrden tt nu te ingezet vr de gemeentelijke bijdrage aan de RegiTram. Naar verwahting hebben we in 2012 geneg gespaard m de bijdrage vr RegiTram vlledig te dekken. Daarmee kunnen de jaarlijkse inkmsten van Enexis en Atte weer wrden pgenmen in het meerjarenbeeld. In 2013 en 2014 ramen we deze inkmsten p 2,3 miljen eu per jaar (samen dus 4,6 miljen eu). Finanieel effet: Een nderdeel van de jaarlijkse inkmsten is het dividend van Enexis en Atte. Het vr twee jaar inzetten van dividend brengt een risi met zih mee: de hgte van het dividend is niet (strutureel) zeker. Vandaar dat we nrmaal gespken in het meerjarenbeeld alleen in de eerste jaarshijf van de begting rekening huden met het te ntvangen dividend. In 2013 verwahten we 2,3 miljen eu rente en dividend te ntvangen. De te ntvangen rente in 2014 is 0,8 miljen eu. Met het inzetten van het dividend vr 2014 wrden de inkmsten in 2014 met 1,5 miljen eu verhgd tt 2,3 miljen eu. Het rekening huden met dividend in 2014 implieert een (gering) risi indien het dividend lager uitvalt. Maatshappelijk effet: Deze middelen zijn bestemd vr de gemeentelijke bijdrage aan de RegiTram. Wanneer de bijdrage aan de RegiTram gedekt is, vieien de jaarlijkse inkmsten terug naar het meerjarenbeeld. Stppen pjeten Dr het stppen met de uitvering van pjeten kunnen we gemeentelijke middelen vrijspelen. We hebben in beeld gebraht met welke pjeten we kunnen stppen (zie bijlage IIA). Dit leidt tt een mgelijke vrijval van 18,0 miljen eu. Daarnaast is sprake van 16,0 miljen eu aan externe middelen. Dit betreft BDU (7,9 miljen eu), RSP (6,5 miljen eu) en Quik-Win (1,6 miljen eu). Met de pvinie zal meten wrden gekeken in heverre de BDU en RSP middelen anders ingezet kunnen wrden. Met een mgelijk alternatieve inzet van deze middelen hebben we ng geen rekening gehuden.

17 Finanieel effet: Geen. Maatshappelijk effet: Wanneer we deze pjeten stpzetten f vertragen betekent dat, dat we nze delen p het gebied van bereikbaarheid, wnen, enmie, nderhud later f niet zullen halen. In het verziht met de pjeten hebben we deze maatshappelijke effeten waar mgelijk nreter aangegeven. Ativeren investeringen uit lpende gndexplitaties Het is mgelijk gerealiseerde investeringen in lpende gndexplitaties te ativeren en de kapitaallasten te dekken uit struturele ruimte in het meerjarenbeeld f andere struturele inkmsten. Hiermee kunnen inidentele middelen vrij wrden gespeeld. De jaarlijkse kapitaallasten van 24 miljen eu aan investeringen bedragen 1,8 miljen eu, de kapitaallasten van een investering van 40 miljen eu 3 miljen eu. Deze jaarlijkse kapitaallasten varieren van 1,8 tt 3 miljen eu. Finanieel effet: Vanaf 2015 is de (struturele) ruimte in het meerjarenbeeld 8 miljen eu. Rekening hudend met de eerste inshatting van de effeten van de rijksbezuinigingen verslehtert het meerjarenbeeld met strutureel 2,6 miljen eu tt 5,4 miljen eu vanaf Wanneer de kapitaallasten ten laste van het meerjarenbeeld kmen, gaat de bendigde 1,8 tt 3 miljen eu vr kapitaallasten ten laste van deze 5,4 miljen eu. In het meerjarenbeeld is de struturele ruimte vanaf 2015 beshikbaar. Om 24 tt 40 miljen eu in 2013 beshikbaar te hebben is k in 2013 en 2014 een bedrag van 1,8 tt 3 miljen eu ndig. In ttaal is er dus 3,6 tt 6 miljen eu inidenteel extra ndig. Dit verhgt het tekrt vr de jaren 2013 en Met het strutureel belasten van het meerjarenbeeld met 1,8 tt 3 miljen eu neemt het risi te dat de gemeente wrdt genfnteerd met een niet sluitend meerjarenbeeld. Dit is een risi dat met wrden afgewgen tegen de effeten van de in de bezuinigingsmgelijkheden aangegeven keuzes. Bijvrbeeld, de explitatielasten van alternatieve maatregelen vr de bereikbaarheid van de stad f het verhgen van tarieven. Maatshappelijke effet: n.v.t.

18 Herpriritering inzet RSP pm De stuurgep Gningen-Heerenveen heeft beslten het pjet sprlijn Gningen-Heerenveen stp te zetten. Dit vrstel met wrden vrgelegd aan de betkken Pviniale Staten en gemeenteraden. Wanneer het vrstel wrdt vergenmen, leidt dit tt een vrijval van 260 miljen eu in het Gningse deel van het RSP. Het is van belang dat er aandaht is vr behud van de middelen vr het nrden. Dit betekent dat de middelen vr 2020 meten zijn uitgegeven dan wel dat verplihtingen vr de beshikbare middelen zijn aangegaan. De eerste 130 miljen eu vrijval dient te wrden ingezet vr het wegwerken van de bestaande vertekening. Bij de herbesteding van de resterende 130 miljen eu zetten wij in p inzet vr verbetering van het penbaar verver en de bereikbaarheid van stad en mgeving. Waar mgelijk willen we de eventueel vrijvallende middelen inzetten p pjeten zals bijvrbeeld HOV-assen Paterswldseweg, Hereweg en Sntweg. Finanieel effet: Geen. Maatshappelijk effet: De maatshappelijke effeten zijn afhankelijk van de herpriritering die plaatsvindt. Glbaal genmen heeft het wijzigen van de RSP-pjeten effeten vr de natinale, reginaie en lkale bereikbaarheid. Stppen investeringspjeten ZRW/ Regitram Pm Vr de Zuidelijke Ringweg nderzeken we f het stppen een substantiele bijdrage kan leveren. Stppen met de RegiTram znder alternatieve maatregelen betekent dat 67,4 miljen eu anders ingezet kan wrden. In ttaal is er 103 miljen eu aan gemeentelijke middelen beshikbaar vr dit pjet. Daarnaast is 14,4 miljen eu gereserveerd uit de pbrengsten van verkp van Essent aandelen vr risi's regitram / statinsgebied. Na aftrek van de tt nu te gemaakte ksten (31 miljen eu) en de middelen vr de verige investeringen binnen het raamwerk regirail (aanpassing hfdstatin, vierspren Eupapark, 19 miljen eu) resteert er 67,4 miljen. In dit geval wrden alle gemaakte ksten tt nu te vr rekening van de gemeente gebraht. Als de gemaakte ksten wrden verdeeld ver de gemeente, de pvinie en de regi, resteert een vrijval van 85,4 miljen eu. Finanieel effet: De RSP middelen in het pjet (117 miljen eu) dienen, in verleg met de pvinie, vr 2020 te wrden ingezet vr bereikbaarheidspjeten in de stad. Als dit niet lukt, lpen we het risi dat de middelen terugvleien naar het Rijk. Als het pjet RegiTram gestpt wrdt, zullen er alternatieven meten wrden ntwikkeld m de reizigersgei in de kmende jaren p te vangen. In het nderstaande verziht zijn de investering en explitatielasten aangegeven van mgelijke alternatieven.

19 ^^^^^M RegiTram Busknpen mdel Busknpen light Dubbelgelede bussen ^^^B 300 min 207 min 147 min 215 min ^^^s -0,1 min' 10,7 min 7,1 min 0,4 min Indien de vrijvallende gemeentelijke middelen (67,4 miljen eu) wrden ingezet vr de bezuinigingspgave zijn ergeen inidentele gemeentelijke middelen meer beshikbaar vr een van de alternatieven. Heveel middelen ndig zijn ter dekking van alternatieve maatregelen is nder andere afhankelijk van de middelen van Regi, pvinie en RSP die vr de alternatieven kunnen wrden ingezet en het alternatieve mdel waarvr wrdt gekzen. Wanneer de middelen van Regi, pvinie en RSP niet kunnen wrden ingezet vr een altematief vr de RegiTram, kunnen geen van de alternatieve mdellen gefinanierd wrden. De bendigde struturele middelen vr de explitatie van alternatieve maatregelen liggen tussen de 0,4 miljen eu en 10 miljen eu. In eerste instantie zal hiervr wrden gekeken naar bezuinigingsmgelijkheden in de dienstregeiing van het penbaar verver. Wanneer dat niet mgelijk is, zullen aanvullende middelen beshikbaar gesteld meten wrden. Dit leidt dan k tt een extra bijdrage van de stad. Maatshappelijk effet: Wanneer de RegiTram wrdt stpgezet, resteert er een bereikbaarheids- en leefbaarheidspbleem in de (binnen)stad en regi. Het huidige bussysteem is nvldende tegerust m de gei aan reizigers p te vangen. Met de RegiTram streeft het llege ernaar de {binnen)stad en regi p een duurzame en leefbare wijze bereikbaar te huden. Dit geldt met name k vr de dynam's UMCG en Zernike. De alternatieven vr de tram sren minder in explitatie. Ok in termen van uitstt en geluidsbelasting sren alternatieven minder dan de tram. Znder intdutie van de tram krijgt 90% van de wningen meer geluid p de gevel. De luhtkwaliteit verbetert niet wanneer er geen tram kmt. Wanneer uw raad besluit het pjet Zuidelijke Ringweg stp te zetten betekent dat, dat de leefkwaliteit van de aanliggende wnwijken niet wrdt verbeterd. De barrierewerking die de huidige Zuidelijke Ringweg met name in het middendeel heeft, blijft bestaan. Er ntstaat dan geen verbinding tussen de Osterprt en de Linie en het Sterrebs kan niet wrden hersteld. Daarnaast wrdt de bereikbaarheid van de zgenaamde dynam's (UMCG, Binnenstad, Statinsgebied, Eupapark) en de drstming p de Zuidelijke Ringweg niet verbeterd. Heverwegen inzet extra beleid Bij de uitwerking van de heverweging inzet extra beleid zijn we uitgegaan van de beshikbare middelen nieuw beleid vr Daarbij zijn de nderdelen die niet verweegbaar zijn (tekrten, aanvulling weerstandsvermgen en nderdelen waar verplihtingen vr zijn aangegaan) buiten beshuwing gelaten. Een ttaal bedrag van 85 miljen eu kan wrden heverwgen. Hierbij zijn de struturele budgetten mgerekend naar inidentele bedragen. Op het ttaal aan middelen vr extra beleid hebben we, als mgelijk senari, een kaasshaaf tegepast van 10%. Dit leidt tt een bezuiniging van 8,5 miljen eu. Ok hierbij zijn de struturele budgetten mgerekend naar inidentele bedragen. De bezuinigingen per maatregel en de resterende budgetten zijn weergegeven in bijlage IIB. Deze inshatting is in 2010 gemaakt dr Gudappel Cffeng bij de inshatting van de ksten vr het mdel met de dubbelgelede bussen. Bedragen zijn afwijkingen ten pzihte van explitatieksten bussen in 2009.

20 Finanieel effet: Geen. Maatshappelijk effet: Wanneer uw raad erte besluit deze pjeten en ativiteiten stp te zetten, raakt dat aan alle afspraken en gestelde delen uit ns Uegepgramma. Dit pakket aan maatregelen hebben we bij de begting 2012 vrgesteld m Gningen aantrekkelijk te huden, dr in de binnenstad te investeren, de basis p rde te huden dr extra middelen vr het gt nderhud beshikbaar te stellen. We willen de kennisenmie waar mgelijk aanjagen en failiteren met nze maatregelen uit G-kraht en het Akkrd van Gningen, we willen de stad zijn die het meest aan duurzaamheid det dr te kiezen vr wind, warmte en energie. Het pakket draagt bij aan een slidaire siale stad, drdat de gevlgen van de risis niet bij de zwaksten tereht laten kmen. Het weghalen van deze middelen, betekent dat we bvenstaande delen niet f in mindere mate zullen bereiken. Externe partijen zullen minder investeren, hetgeen de aantrekkingskraht van de stad niet ten gede kmt en minder werkgelegenheid tt gevlg heeft. De transitie naar duurzame energiebnnen verlpt minder snel. We missen de kansen p pbuw van duurzaamheidskennis in de gemeentelijke rganisatie. 8 Heverwegen inzet ISV-middelen De gemeente beshikt ver ISV-middelen uit vershillende peride (ISV I, II en III). Het gaat in prinipe m vrij besteedbare middelen, waarvan de inzet wrdt bepaald dr de gemeente. In bijlage HC is een verziht pgenmen van de beshikbare middelen en de pjeten waarvr de middelen tt nu te zijn bestemd. De mate waarin de middelen heverweegbaar zijn, is afhankelijk van de nrete bestemming en de vrtgang van de uitvering. Ok zijn er ver de inzet van (een deel van) de middelen afspraken gemaakt met partners. In ttaal hebben we in de peride ,2 miljen eu aan ISV middelen beshikbaar. Bij het bepalen van de ruimte die we kunnen heverwegen huden we geen rekening met de gereserveerde bedragen vr de Osterhamrikzne (7,7 miljen eu) en de gebiedsntwikkeling Eupapark/Kempkensberg (3 miljen eu). Deze twee psten zijn nderdeel van de betreffende gndexplitaties. Wanneer deze anders wrden ingezet ntstaat een tekrt in deze gndexplitaties. Daarnaast meten we in ng een taakstelling van 9 miljen eu vr de bezuinigingen realiseren. Daarmee kunnen we maximaal 34,6 miljen eu heverwegen. Finanieel effet: Geen. Maatshappelijk effet: Het heverwegen van ISV-middelen heeft effet p de ambities uit het Uegepgramma. De delen van ns llege kmen hiermee nder druk te staan. Dat geldt met name p het terrein van de wijkvernieuwing. Daarnaast betekent heverweging dat bestaande afspraken met partners herzien meten wrden.

21 9a Verlagen afvalstffenheffing en verhgen OZB-tarieven (wnlasten neutraal) De reserve afvalstffenheffing zit bven het maximum. Vlgens het atuele beeld zit er eind ,4 miljen eu teveel in de reserve. Deze kan wrden ingezet vr een verlaging van de afvalstffenheffing met 6 eu vanaf Hiermee kan een stijging van de OZB van 2,5% wrden pgevangen. Het verhgen van de OZB tarieven vr wningen met 2,5% leidt tt een extra pbrengst van 0,6 miljen eu per jaar. Dit staat gelijk aan een investeringsruimte van 7,5 miljen eu. De gemiddelde verhging van de OZB aanslag kmt p 6 eu en is daarmee gelijk aan de daling van de afvalstffenheffing. Finanieel effet: Geen. Maatshappelijk effet: De maatregel treft alleen huiseigenaren. Dr de afvalstffenheffing te verlagen, vrkmen we lastenverzwaringen vr deze stadjers. Mensen met een huurwning krijgen wel een lastenverlihting, dr de daling van de afvalstffenheffing. 9b I Verhgen OZB-tarieven met 2,5% vr niet wningen Het verhgen van de OZB tarieven vr niet- wningen met 2,5% leidt tt een extra pbrengst van 0,8 miljen eu per jaar. Dit staat gelijk aan een investeringsruimte van 10,5 miljen eu. Finanieel effet: Geen. Maatshappelijk effet: Deze maatregel betekent een lastenverzwaring vr de ndememers in de stad. De ndememers pfiteren niet van een daling van de afvalstffenheffing. 9 Verlagen rilheffing en verhgen OZB-tarieven met 0,4% In de reserve rilering zit een bedrag van 1,2 miljen. Deze reserve is ntstaan dr psitieve resultaten p de explitatiebegting rilering en is bedeld m eventuele negatieve resultaten in andere jaren p te kunnen vangen. In de praktijk is ehter (bijna) nit sprake van een negatief resultaat. Onttrekking van dit bedrag is naar nze mening mgelijk znder nsequenties vr de kwaliteit van de rilering. Het is mgelijk de nttrekking in te zetten vr een verlaging van de rilheffing. Dit geeft ruimte m de OZB tarieven te verhgen znder gevlgen vr de wnlasten. 10 Rekeningresultaat Bij de Vrtgangsrapprtage geven we een eerste indiatie van het rekeningresultaat 2012.Uit een eerste analyse van de gepgnstieerde resultaten ver 2012 blijkt een liht psitief besteedbaar resultaat. Op basis van ervaringen van eerdere jaren shatten we in dat we k in de begting 2013 een bedrag in te kunnen zetten vr het besteedbaar rekeningresultaat We nemen daam een bedrag p van 0 tt 10 miljen eu. Bij Vrtgangsrapprtage kunnen we een betere inshatting geven van het verwahte rekeningresultaat 2012.