MVO verslag 2014 MVO VERSLAG

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MVO verslag 2014 MVO VERSLAG 2014 1"

Transcriptie

1 MVO verslag

2 Inhoudsopgave 1 Ketendenken 1.1 Stakeholders 1.2 Dialoog in Online stakeholderomgeving 2 Wie is Bavaria 2.1 Voorwoord 2.2 Ethisch gedrag & compliance 2.3 Strategie, visie & beleid 2.4 Positieve bijdrage aan de maatschappij 3 Onze doelen 4 Hoe ziet ons speelveld eruit? 4.1 De keten van Bavaria 4.2 Bavaria internationaal 4.3 Hoe wij MVO borgen 5 Onze vijf pijlers 5.1 Zorg voor mens & omgeving 5.2 Verantwoord omgaan met water 5.3 Zuinig met energie 5.4 Duurzaam ketenbeheer 5.5 Verantwoord alcoholgebruik 6 Brouwproces 7 Dilemma s 8 Projecten 9 Colofon 10 Bijlagen Bijlage 1: De Bavaria organisatie Bijlage 2: Verslag, scope en verantwoording Bijlage 3: Stakeholder engagement Bijlage 4: Milieu data Bijlage 5: Sociale data Bijlage 6: GRI Index Bijlage 7: Afkortingen en begrippen Bijlage 8: Certificaat Lloyds

3 1 Ketendenken 1.1 Stakeholders We hebben als familiebedrijf een lange historie en intensieve verbindingen met onze directe en indirecte omgeving. We beïnvloeden die omgeving, maar omgekeerd beïnvloedt zij ons ook. We moeten dus actief luisteren naar onze omgeving om ons eigen bestaansrecht te garanderen én goed voor de samenleving te zorgen. Bavaria opereert binnen een groter geheel; onze keten. We zijn ons ervan bewust dat we in die keten vooral ook samen met anderen het verschil kunnen maken. Veranderen doe je immers niet alleen. In gesprek gaan met partners en belanghebbenden is daarmee een essentieel onderdeel van onze bedrijfsvoering. Samen vormen we een beeld van Bavaria s rol in de maatschappij en de wijze waarop wij positief aan die maatschappij kunnen bijdragen. Onze visie: zonder stakeholders geen Bavaria Tot onze stakeholders rekenen we onder meer klanten, medewerkers, leveranciers, omwonenden, maatschappelijke organisaties, de familie Swinkels, dochterondernemingen/ deelnemingen, brancheverenigingen en overheden. Maar ook het algemene publiek en de maatschappij zien we als stakeholder. Ook biedt het kansen voor nieuwe vormen van samenwerking, innovatie samen met partners en het samen bereiken van doelen. In onze projecten werken we veel samen met onze belanghebbenden. Een goed voorbeeld is onze samenwerking met lokale partijen in het Boer Bier Water project waarin we samen proberen de grond- en waterkwaliteit in de omgeving gezond en zuiver te houden. Ook in 2014 hebben we weer met veel partijen gesproken en gezocht naar nieuwe partners en mogelijkheden tot samenwerking. Extra trots zijn we op de dialoog rondom onze nieuwe afvalwatervergunning, waarin we samen met onder meer lokale agrariërs hebben opgetreden. Lees er hier meer over. De stakeholderdialoog is een belangrijke vorm van input voor ons beleid op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en onze bedrijfsstrategie. Waar nodig passen we dit aan op basis van de resultaten en conclusies uit de dialoogsessies. Meer informatie over onze stakeholders vindt u in bijlage 3. Stakeholders zijn essentieel voor ons voortbestaan. We gaan de dialoog aan en brengen verwachtingen in kaart. Dat helpt bij het stellen van de goede prioriteiten en het nemen van beslissingen en maakt dat we samen met anderen verder kunnen verduurzamen en onze positieve bijdrage aan de maatschappij kunnen vergroten. En dat vertaalt zich weer direct en indirect terug in onze verkopen en reputatie. 3

4 1.2 Dialoog in 2014 Klanten We hebben afgelopen jaar extra ingezet op de dialoog met onze klanten. We hebben dit jaar veel gesproken met hoteleigenaren over MVO en de duurzaamheid van onze producten. Hoteleigenaren gaan steeds bewuster om met duurzaamheid, niet in de laatste plaats omdat vanuit duurzaamheidcertificering voor de sector (Green Key) vragen en eisen worden gesteld aan duurzaamheid van producten. Zo ook aan het bier dat wij hen leveren. We gaan actief de dialoog aan om verwachtingen te peilen en te kijken hoe wij hier met onze producten goed op in kunnen spelen. Om onze samenwerking kracht bij te zetten hebben we in 2014 meerdere hoteleigenaren onze MVO-verklaring gegeven, gebaseerd op de ISO richtlijn. Een bijzondere dialoog die we in 2014 voortzetten, is de dialoog met een aantal grote Zuid-Afrikaanse retailers. Samen hebben we een project opgezet rondom het tegengaan van het stropen van neushoorns, en het alcoholmisbruik in de natuurparken. Consumenten De dialoog met consumenten opzoeken was in 2014 één van onze speerpunten. Om MVO voor de consument toegankelijker te maken, lanceerden we een online duurzaamheidplatform en publiceerden hier ons MVO-verslag. We vinden het belangrijk om consumenten bewust te maken van onze duurzame activiteiten en hen de kans te geven actief met ons mee te denken. Onder #ikbrouwmee hebben we consumenten en overige stakeholders actief uitgenodigd om reacties, verbetermogelijkheden en ideeën aan ons door te geven. We hebben zowel leuke als nuttige reacties ontvangen en zijn daar mee aan de slag gegaan. Hier lees je er meer over. Leveranciers & transporteurs We hebben een heel nauwe samenwerking met Holland Malt. Samen met Holland Malt onderzochten we de mogelijkheden voor het verduurzamen van de gerstteelt bij enkele grote Franse producenten. Holland Malt heeft samen met de Franse leveranciers een programma op gesteld voor verduurzaming van de gerstteelt. In 2015 willen we dit verder ontwikkelen. Ook hebben we onze ervaringen met ISO uitgewisseld, zodat we er allebei van kunnen leren. Daarnaast speelt Holland Malt als gerstteler een belangrijke rol in het Boer Bier Water project. Met onze transporteurs, o.a. Samskip, Simon Loos en Van den Heuvel, werken we nauw samen op het gebied van de verdere verduurzaming van onze logistiek. In 2014 hebben we de internationale transporten op aardgas naar ons Franse warehouse uitgebreid. We komen jaarlijks meerdere keren samen om doelstellingen op het gebied van brandstofreductie en CO 2 uitstoot te bepalen en te onderzoeken welke vervolgstappen we kunnen zetten. Lees meer over duurzaamheid van onze logistiek en de activiteiten in 2014 in Duurzaam ketenbeheer. Medewerkers Onze medewerkers worden structureel betrokken bij belangrijke bedrijfsontwikkelingen. In 2014 hebben we medewerkers benaderd om mee te denken over de inhoud en vormgeving van onze nieuwe MVO-strategie. Ook stond MVO op de agenda tijdens het overleg met de ondernemingsraad (OR). De OR vindt naast arbeidsomstandigheden, energie- en waterbesparing ook de relatie met de omgeving erg belangrijk. Branche- en sector initiatieven We zijn actief lid van het branche-initiatief De Nederlandse Brouwers, de overkoepelende organisatie die de belangen behartigt van acht in Nederland gevestigde bierbrouwerijen. Duurzaamheid is één van de belangrijkste thema s. Samen met De Nederlandse Brouwers zijn we een initiatief gestart om een zogenaamde levenscyclusanalyse (LCA) te maken van het verpakkingsmateriaal. Dat houdt in dat we voor alle fases in de levensduur van verpakkingsmateriaal, van de productie tot de afvalverwerking, gaan kijken wat de impact op milieu en klimaat is. We verwachten hiermee nog beter inzicht te krijgen in de milieuvriendelijkheid van de verpakkingen en daardoor ook verdere verbeteringen door te kunnen voeren. Lees meer over duurzaamheid van onze verpakkingen in Duurzaam ketenbeheer. Samen met Eneco werken we aan project Blue Horeca, om horecagelegenheden in Nederland verder te verduurzamen en te besparen op energieverbruik. In 2014 overlegden we met de RVO over mogelijkheden voor financiering van het project. We stelden samen met Eneco een plan van aanpak op voor het uitrollen van een duurzaamheidscheck onder horecaondernemers. Ook is er een tool ontwikkeld waarmee horeca-accountmanagers op een eenvoudige manier een schatting kunnen maken van het energieverbruik (referentie). Indien deze schatting niet overeenkomt met het werkelijk verbruik, kan met behulp van een energiescan de energiebesparingmogelijkheid in beeld gebracht worden. 4

5 Door organisatorische wijzigingen binnen de horeca afdeling en andere prioriteiten is het project in 2014 tijdelijk gestopt. In 2015 bekijken opnieuw de mogelijkheden om het verder uit te rollen. Lokale initiatieven Het grootste multi-stakeholder project dat we lokaal uitvoeren is Boer Bier Water. Hier werken we samen met de ZLTO Gemeente Laarbeek, Waterschap Aa en Maas, Holland Malt, Rijkswaterstaat en natuurlijk de boeren. Maar er zijn meer lokale organisaties waar we mee praten en samenwerken over de inrichting van de omgeving van de brouwerij, zoals de lokale Rabobank en het IVN / Laarbeeks landschap. In 2014 spraken we met hen over het herstellen van een ven en het omleggen van enkele wandelpaden op een aantal van onze bospercelen. Met een aantal lokale bedrijven, allen gevestigd aan het Wilheminakanaal, zijn we verenigd in Stichting Berzob. Jan-Reinier Swinkels is voorzitter van deze stichting. Berzob streeft naar een optimaal gebruik van de waterwegen in Zuidoost-Brabant en lobbyt al enkele jaren voor de verbreding van het Wilhelminakanaal. In 2014 is de knoop doorgehakt en is gestart met het verbreden en verdiepen van een bocht in het kanaal bij Beek en Donk, waardoor bredere en langere schepen over het water kunnen worden vervoerd. Het resultaat is milieuvriendelijker transport en een betere multimodale bereikbaarheid van de regio. Lees er hier meer over. honderden recreanten hebben hier gebruikt van gemaakt. In 2015 gaan we een nieuwe Boer Bier Water fietsroute uitzetten. Conclusie De stakeholdergesprekken en informatie van 2014 bevestigen dat we op de juiste weg zijn met MVO en dat we de afgelopen jaren met onze MVO-strategie de goede onderwerpen hebben geadresseerd. We hebben in 2014 ook veel met stakeholders gesproken over de toekomst en onze nieuwe MVO-strategie. We kijken daarin niet alleen naar verbetering van onze eigen bedrijfsvoering, maar ook nadrukkelijk naar het vergroten van onze maatschappelijke bijdrage, bijvoorbeeld door samenwerking met onze stakeholders. De input van de dialoog gebruiken we om onze nieuwe strategie vorm te geven en verder aan te scherpen, bijvoorbeeld met nieuwe thema s zoals biodiversiteit, circulaire economie, food waste, levenscyclusanalyses (LCA s) en consumenteninformatie die uit de dialoog naar voren kwamen. In 2015 willen we onze dialoog met stakeholders voortzetten en onze nieuwe MVO strategie bij hen verifiëren. Daarbij staat MVO centraal. Meer informatie over onze stakeholders vindt u in bijlage 3. Daarnaast werken we al jaren actief en naar volle tevredenheid samen met de lokale organisatie Atlant Groep; wij bieden arbeidsplaatsen voor mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt en Atlant helpt ons de juiste arbo-omstandigheden te creëren. Gemeente Laarbeek en andere overheden We werken graag en goed samen met de Gemeente Laarbeek. Dit jaar hebben we de gemeente vooral gesproken over het verbeteren van lokale infrastructuur, het verdiepen van het Wilhelminakanaal en de Watermaand. Juni Watermaand is een jaarlijks initiatief van de gemeente. Het doel is om inwoners van de gemeente Laarbeek bewust te maken van het belang van (schoon) water. Bavaria is één van de hoofdsponsors van de Watermaand. In 2014 hebben we samen met de andere partijen een fietstocht georganiseerd langs de Boer Bier Water projecten. Enkele 5

6 1.3 Online stakeholderomgeving Wat vind jij? De wereld is niet perfect en wij zijn dat ook niet. In onze dagelijkse praktijk en activiteiten lopen we tegen dilemma s aan. Onderwerpen die we moeilijk vinden of die tegenstrijdig zijn. In elk geval hebben wij er niet direct een oplossing voor. We zijn er open over, ook omdat we hopen oplossingen te vinden door samen te werken met anderen. Wat gebeurt er met de reacties? In 2014 riepen we onze stakeholders op om met ons mee te denken via #ikbrouwmee. Na deze oproep zijn er verschillende ideeën, klein en groot, bij ons binnengekomen. We waren blij verrast door alle creatieve en strategische inzichten die we mochten ontvangen. Uiteraard zijn niet alle suggesties (direct) uit te voeren, maar iedereen kan in ieder geval rekenen op een inhoudelijke reactie van onze kant. Dank aan iedereen die een bijdrage heeft geleverd! Wel heeft de vraag ons aan het denken gezet voor wat betreft de toekomst van duurzame energie. We zijn inmiddels bezig met het ontwikkelen van een nieuwe duurzaamheidsstrategie, waarin de borging van duurzame energie op de lange termijn meegenomen wordt. Met dank aan dhr. Daalder! Een greep uit de andere #ikbrouwmee ideeën In ieder dorp een kleine Bavaria brouwerij Ú binding met lokale afnemers Opwaardering Brabantse kanalen Ú meer vervoer over water Duurzaamheidsambitie naar netto-positieve impact Ú voor ieder biertje een extra kubieke meter schoon water Vierkante / rechthoekige flesjes Ú lucht vervoeren is zonde! Praktijkvoorbeeld #ikbrouwmee Dhr. Daalder stelde ons de vraag waarom Bavaria geen gebruik maakt van windmolens voor het opwekken van groene energie. Dit zou bijvoorbeeld samen met inwoners in Brabant, die dan mede-eigenaar kunnen worden, opgezet kunnen worden. Mede naar aanleiding van de reactie van dhr. Daalder hebben we het inzetten van windmolens nog eens in overweging genomen. Bavaria heeft zich altijd gericht op het zo zuinig mogelijk omspringen met energie en niet op het opwekken van zoveel mogelijk groene energie. Om die reden hebben we het plaatsen van windmolens altijd buiten beschouwing gelaten. Echter, je kunt niet eeuwig besparen en windmolens zouden dan alsnog uitkomst kunnen bieden. Bij nadere bestudering bleek dat Bavaria zich in een van de meest windluwe delen van Nederland bevindt. Windmolens zouden in ons geval alleen rendabel zijn als ze heel hoog zijn. En dat was voor ons net iets te veel van het goede. We willen ons uitzicht en dat van omwonenden in onze mooie groene omgeving niet belemmeren met het plaatsen van zeer hoge windmolens. 6

7 2 Wie is Bavaria 2.1 Voorwoord We kijken met een gevoel van trots terug op het brouwjaar Het was niet alleen een jaar van groei, maar ook een jaar van herbezinning en inspiratie. We formuleerden een nieuwe missie en visie en legden ons geloof vast in een manifest. Hierin staat zwart op wit hoe we in de toekomst als Bavaria naar buiten willen treden. Het is geen toeval dat genieten, familiewaarde en verbinding maken daarin kernwaarden zijn. We zoeken ook meer en meer de verbinding met MVO in onze missie, visie en activiteiten. Dat betekent voor ons niet alleen het goed op orde hebben van ons eigen duurzame huis, maar juist ook het vergroten van onze bijdrage aan de maatschappij door onze kernwaarden actief uit te dragen. Terugblik 2014 Ondanks dat de biermarkt in Nederland nog steeds onder druk staat, hebben we een goed jaar achter de rug. Het nettoresultaat steeg met 9,2 miljoen naar 24,7 miljoen. Vooral in de retail steeg onze omzet en ons afzetvolume. De mooie zomer en het WK droegen daar natuurlijk aan bij, maar de omzetimpuls was vooral te danken aan de introductie van Bavaria 0.0 Fruity Rosé en 0.0 Radler Lemon. De 0.0% categorie zorgt er voor dat ook veel niet-bierdrinkers Bavaria ontdekken. Ook in de rest van Europa en op de wereldwijde markt was 2014 een goed jaar. Net als op onze thuismarkt groeide ook hier het alcoholvrije en laag-alcoholische segment het hardst. Maar de groei werd ook gestuwd door het speciaalbiersegment. Ons Manifest Waar we in geloven Wij zijn de familie Swinkels. We zijn nieuwsgierige bierbrouwers. Bier en brouwen zit in onze genen. Er zit meer dan alleen bier in een flesje. Het begint met ons gezamenlijke, diepe gevoel voor kwaliteit. Ons bier brengt gezelligheid, plezier, mensen bij elkaar. Goed bier alleen is voor ons niet genoeg. We willen invloed in de wereld van bier. Daar zetten we alles voor in wat we hebben: onze mensen, onze middelen, ons hele hart. Van huis uit hebben we meegekregen om voorop te lopen, onze eigen koers te varen, de wereld in te gaan, door te zetten. Met iedereen die bij de familie hoort. Deze eigenschappen geven zich als vanzelf door. Die merk je, die voel je, die leef je. Daarom durven we meer, samen. Wat er ook gebeurt. Een omgeving om onszelf te zijn, eigen te zijn, eigenzinnig zelfs. Zo verleggen we grenzen, hebben we grenzen verlegd, elke keer opnieuw. Dit doet niemand ons na. Dat maakt ons bier werelds. Zo kunnen we de brouwerij nog mooier doorgeven dan ze nu al is. De familie Swinkels 7

8 Onze Missie Waar we voor staan We willen de wereld laten genieten van ons bier. Onze Visie Waar we voor gaan Een wereldwijde brouwer met worteling in lokale grond. En we hebben in 2014 onze grenzen nog verder verlegd; naar Ethiopië. We bouwen daar, samen met bijna achtduizend Ethiopische aandeelhouders, aan een nieuwe brouwerij, Hebesha Breweries. Natuurlijk gaan we ook in Habesha op een zo duurzaam mogelijke wijze bier brouwen; we combineren onze Nederlandse kennis en ervaring met de lokale kennis en gebruiken. In 2015 komt Habesha-bier voor het eerst op de markt. We hopen dat het voor het gevoel van verbroedering zal zorgen waar de naam Habesha voor staat. Lees hier meer over het project. Zoals ons manifest al aangeeft is goed bier alleen voor ons niet goed genoeg. We willen bijvoorbeeld ook dat het verantwoord tot stand komt. Vandaar dat duurzaamheid al jaren een rol speelt bij de investeringen die we doen en de besluiten die we nemen. We concentreren ons hierbij nog altijd op vijf thema s: zorg voor mens en omgeving, verantwoord omgaan met water, zuinig met energie, duurzaam ketenbeheer en verantwoord alcoholgebruik. Op het duurzaamheidgebied mogen we weer meerdere successen vieren, de meesten niet alleen, maar samen met onze partners en leveranciers. Zo hebben we binnen Lean and Green Barge onze transportvolumes via de binnenvaart en het spoor verder weten te vergroten. We hebben in de verduurzaming van ons transport zulke grote vorderingen gemaakt dat we in 2014 als één van de eerste Nederlandse bedrijven onze tweede Lean and Green ster hebben mogen ontvangen. Dat we nog niet klaar zijn met verduurzamen blijkt wel uit het feit dat we met Connekt praten over de eisen voor een nog te ontwikkelen derde Lean & Green ster. Lees er meer over in het onderdeel Duurzaam ketenbeheer. Ondanks de toegenomen vraag naar speciale producten, waardoor wij kleinere batches moeten draaien, wisten we het energieverbruik in 2014 met 127 MJ/hl gelijk te houden aan 2013, bijvoorbeeld door het warmer lageren van bier en het efficiënter inzetten van onze WKK-installatie. Onder de noemer Boer Bier Water zorgen we er, samen met lokale boeren en andere partijen, nog steeds voor dat de lokale water- en bodemkwaliteit verbetert en verdroging wordt tegengegaan. Dankzij het project kon bovendien voor het tweede jaar brouwgerst worden geoogst in Laarbeek (ca.128 ton). Bij de brouwerij hebben we in 2014 ook weer een 5 ha groot perceel met wintergerst ingezaaid. In 2014 verscheen ons eerste volledig digitale verslag op ons online duurzaamheidplatform. Via de twittercampagne #ikbrouwmee vroegen we stakeholders actief om met ons mee te denken over duurzaamheid en hun mening te delen. We ontvingen inspirerende, motiverende en innovatieve ideeën en zijn daar mee aan de slag gegaan. Lees er hier meer over. Het kan altijd beter Er zijn natuurlijk altijd zaken die beter kunnen. We vinden het belangrijk om hier open over te zijn en met anderen over te praten. Bijvoorbeeld omdat we maar al te vaak merken dat de oplossing voor uitdagingen in de samenwerking met anderen is te vinden. Maar ook het sterker verankeren van MVO in de bedrijfsstrategie moet ons een stabiele basis bieden voor een meer structurele en eenduidige aanpak van uitdagingen en dilemma s, bijvoorbeeld tussen financiële keuzes en maatschappelijke consequenties. We willen verantwoord en efficiënt omgaan met water én energie, maar zien in de praktijk vaak dat maatregelen óf gunstig zijn voor ons watergebruik óf gunstig voor ons energieverbruik. We blijven zoeken naar maatregelen om zowel watergebruik als energieverbruik te blijven reduceren, maar het vinden van win-win oplossingen blijft moeilijk. Door de steeds verder vergrijzende werknemerspopulatie, worstelen we ook met het duurzaam inzetbaar houden van onze medewerkers. We nemen onze verantwoordelijkheid en vinden de zorg voor onze mensen belangrijk. De komende tijd willen we daarom niet alleen intern zoeken naar oplossingen, maar ook onze blik verder verbreden. En bekijken we waar we externe samenwerkingen aan kunnen gaan om onze mensen aan het werk te houden. Lees hier meer over de dilemma s die wij in ons werk tegen komen. 8

9 Vooruitblik 2015 We vervolgen onze ingeslagen weg in 2015 en hebben een hoge verwachting van het alcoholvrije en laag-alcoholische segment. Ondanks dat we nog veel werk moeten verzetten en ons MVO beleid grondig herzien wordt, hebben we veel vertrouwen in de toekomst. Het manifest en onze nieuwe missie en visie geven ons richting en laten zien waar we als organisatie voor staan. In 2015 willen we onze nieuwe MVO-strategie lanceren, zodat we ook in de toekomst tot de top van duurzame brouwerijen blijven behoren en onze kernwaarden actief kunnen uitdragen en zo kunnen bijdragen aan de maatschappij. Lieshout, 15 april 2015 Ing. J.R.A.S.E. Swinkels, voorzitter P.J.F. Swinkels Ir. C.A.S. Swinkels Drs. F.A.M. Swinkels Drs. P.J.J.M. Swinkels 9

10 2.2 Ethisch gedrag & compliance Uiteraard voldoen we aan verplichtingen We vinden het vanzelfsprekend dat we ons houden aan alle eisen op het gebied van arbo, productie, milieu en voedselveiligheid. We hebben een managementsysteem opgezet dat ons in het kader van ISO helpt met het bijhouden van alle relevante wet- en regelgeving. Het register wordt jaarlijks geactualiseerd. Eén van onze belangrijke verplichtingen richting consumenten is informatievoorziening over de producten. Voor al onze producten gelden regels voor etiketten, labels, maar ook voor onze marketinguitingen. In onze communicatie naar consumenten is de Reclamecode voor Alcoholhoudende drank leidend. Bavaria voldoet aan al deze regels. Ook communiceren we over de voedingswaarde van al onze producten Vragen van consumenten over ingrediënten of andere productinformatie, worden door de afdeling Consumenten Service beantwoord. Initiative opgenomen in de Compliance Manual. Het Supply Chain Initiative is een Europees initiatief tot het invoeren van een Gedragscode Eerlijke Handelspraktijken in de agrofoodketen. Meer informatie over dit initiatief van Food- DrinkEurope vind je hier. Daarmee gaan we verder dan wat wettelijk wordt voorgeschreven. Begin 2015 zijn we verder gegaan met het uitrollen van de nieuwe Manual en het opzetten van een training voor alle betrokken medewerkers. Doelen 2015 Uitrollen van de nieuwe compliance manual en het trainen van alle betrokken medewerkers. Enkele incidenten Helaas hebben we enkele incidenten gehad met onze waterzuivering, waarbij we te maken kregen met onverwachte lozingen van interne processtromen op de waterzuivering. Het verontreinigde water is deels terecht gekomen in enkele vijvers op en rondom ons terrein en heeft daar een zuurstoftekort in het water veroorzaakt. Helaas met de dood van een aantal grote karpers tot gevolg. Gelukkig is er door deze incidenten geen verdere milieuschade opgetreden. We hebben direct actie ondernomen, door plaatbeluchters in te zetten om het zuurstofgehalte van het vijverwater omhoog te krijgen. Daarnaast hebben we in de brouwerij en bij de waterzuivering maatregelen genomen om herhaling in de toekomst te voorkomen, zoals het actiever monitoren van het fosfaat- en zuurstofgehalte in ons afvalwater en het aan de voorkant signaleren van eventuele problemen (eerder in het zuiveringsproces). Uiteraard hebben we alle incidenten gemeld bij het waterschap. Vernieuwing Compliance Manual Al sinds geruime tijd hebben we een Compliance Manual voor ons bedrijf en onze medewerkers waarin onze omgang met integriteit en mededinging centraal staan. Uit de dialoog met enkele van onze grootste stakeholders (waaronder retailers) bleek dat zij graag een aanscherping van de Compliance Manual zagen op het gebied van ethiek en eerlijk handelen. In 2014 hebben we daarom de Compliance Manual uitgebreid en verbreed met deze punten. Zo zijn de Principles of Good Practice van het Europese Supply Chain 10

11 2.3 Strategie, visie & beleid Duurzame koploper worden en blijven Als familiebedrijf zit duurzaam ondernemen ons in het bloed. We werken volgens de filosofie dat we de brouwerij in bruikleen krijgen van onze kinderen en kleinkinderen. Dat betekent dat we over de generaties heen kijken en investeren in duurzaam ondernemen, zodat we het bedrijf op de best mogelijke manier door kunnen geven aan de volgende generatie. Het is onze ambitie om in onze sector een duurzame koploper te worden en te blijven. We willen vooroplopen op het gebied van duurzame innovaties en ondernemend blijven met een goede balans tussen mens, milieu en marge (People, Planet en Profit). We zoeken bewust naar een optimale bijdrage aan de maatschappij, vanuit onze overtuiging dat we een grote toegevoegde waarde voor de samenleving kunnen hebben. Samenwerking is de spil Alles draait om samenwerking met onze interne en externe stakeholders. We werken samen met onze stakeholders aan een sterk, innovatief en ondernemend Bavaria. We gaan actief in dialoog met de buitenwereld om samen de optimale oplossingen voor een duurzame bedrijfsvoering te vinden. Het is onze overtuiging dat we alleen het maximale uit onszelf kunnen halen en uit de manier waarop wij waarde toevoegen aan de samenleving, als we ook de dialoog aan gaan met al onze belanghebbenden. Nog sterker bijdragen aan de maatschappij en onze omgeving De Trias Bavarica is sinds 2010 leidend geweest bij al onze activiteiten en investeringen. We hebben in 2013 en 2014 met meerdere stakeholders gesproken over ons MVO-beleid en de Trias Bavarica en zijn tot de conclusie gekomen dat we toe zijn aan een volgende stap. We willen MVO sterker verbinden met onze bedrijfsstrategie, ons richten op de onderwerpen waar we een grote impact hebben en actief onze positieve bijdrage aan de maatschappij versterken. Natuurlijk blijft het verder verbeteren van onze interne processen en duurzaamheid een belangrijk speerpunt, maar we zullen daarnaast meer focus leggen op het verkennen en vergroten van onze positieve impact op de maatschappij. en de directie. Een belangrijke verwachting van deze stakeholders is dat de nieuwe MVO-strategie duidelijker verbonden moet zijn met de waarde en rol van Bavaria in de maatschappij. Familiewaarde, verbinding mogelijk maken en genieten zijn daarbij belangrijke kernwoorden. Ook in de nieuwe strategie vormt ISO een belangrijk uitgangspunt. Het proces om tot een nieuwe MVO-strategie te komen, duurt langer dan we voorzien hadden. Dat wordt voor een groot deel veroorzaakt doordat we veel stakeholders raadplegen en ook in dit proces weer nadrukkelijk de samenwerking opzoeken. Ook blijkt het lastiger dan we van te voren hadden gedacht om de MVO strategie te integreren in onze bedrijfsstrategie. De cultuurverandering die dat met zich meebrengt, gaat niet over één nacht ijs. We verwachten de nieuwe strategie in de loop van 2015 af te ronden. Maar tot die tijd ons huidige MVO-beleid Ons MVO-beleid is gestoeld op de richtlijn ISO die we sinds 2010 als basis hanteren. Het MVO-beleid is onder andere gebaseerd op risico s en mogelijkheden van MVO voor de uitwerking van de bedrijfsstrategie. In dialoog met onze stakeholders en de organisatie, hebben we in 2011 vijf thema s benoemd die samen de spil van ons MVO-beleid vormen: Zorg voor mens en omgeving Verantwoord omgaan met water Zuinig met energie Duurzaam ketenbeheer Verantwoord alcoholgebruik. De invulling van de MVO-thema s is gebaseerd op de Trias Bavarica die we in 2010 vormgaven. Deze set van principes houdt in dat we: 1. Een bewuste keuze maken voor de activiteiten die we uitvoeren; de zuinigste manier kan zijn een activiteit niet te doen 2. Als we een activiteit doen dan willen we deze zo duurzaam mogelijk uitvoeren 3. Het deel van de activiteit dat niet duurzaam uitgevoerd kan worden, voeren we zo efficiënt mogelijk uit. In 2014 zijn we gestart met het vormgeven van onze nieuwe MVO-strategie, onder meer door een marktstudie te doen naar belangrijke ontwikkelingen in de sector en verschillende workshops te organiseren voor betrokken medewerkers 11

12 Meer interactie met onze doelgroep Weten wat onze stakeholders van ons verwachten en van ons vinden is voor ons van groot belang. Zij vormen het bestaansrecht van ons bedrijf en we willen hun inzichten en verwachtingen graag gebruiken om verder te verbeteren, te innoveren en nieuwe samenwerkingen op te starten. Daarom hebben we in 2014 een nieuw online platform voor ons verslag gelanceerd. Consumenten en andere maatschappelijke actoren kunnen daar op een eenvoudige en aantrekkelijkere wijze zien hoe Bavaria invulling geeft aan duurzaamheid en op welke wijze wij actief bijdragen aan het verder verduurzamen van onze productie en de maatschappij. We startten onder #ikbrouwmee een Twittercampagne waarin we consumenten aanspoorden aan om mee te denken over initiatieven die bijdragen aan een duurzame toekomst. We hebben veel positieve reacties ontvangen op het verslag en hebben van meerdere mensen tips en ideeën toegestuurd gekregen om onze producten nog duurzamer te maken. Lees er hier meer over. In 2015 willen we deze werkwijze voortzetten. 12

13 2.4 Positieve bijdrage aan de maatschappij Als familiebedrijf, dat sterk geworteld is in Nederland en de omgeving van Lieshout, is het onze ambitie om positief bij te dragen aan de maatschappij. Vanuit de gedachte dat we onze brouwerij steeds beter en duurzamer willen overdragen aan de volgende generatie, maar ook om bij te dragen aan ons imago als duurzame brouwer en ons bestaansrecht te garanderen. In 2014 zijn we begonnen met het opstellen van een nieuwe strategie waarin maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt verbonden met de kern van ons bedrijf. We willen daarin ons blikveld verbreden; niet langer staat alleen het verduurzamen van onze eigen brouwerij centraal, maar willen we ons meer en meer richten op het in kaart brengen en vergroten van onze toegevoegde waarde voor de samenleving. In onze nieuwe strategie staat voorop dat we nog meer dan eerst onze identiteit en waarden verbinden aan de onderwerpen en dit ook in toenemende mate breed onder de aandacht van het grote publiek willen brengen. Ons manifest is het startpunt voor de nieuwe MVO-strategie, die we in 2015 willen afronden en lanceren. De kracht van ons bedrijf schuilt in onze familiewaarden en lange termijn focus; we zijn een hecht bedrijf en we houden van genieten. Het is voor ons dan ook vanzelfsprekend dat we deze waarden dichter naar de samenleving willen brengen. Genieten mogelijk maken en verbinding faciliteren zijn onderwerpen waarbij wij ons thuis voelen. Op deze onderwerpen hebben we invloed en kunnen en willen we als Bavaria een rol in de maatschappij spelen. Genieten en verbinden doe je bijna nooit alleen, een positieve bijdrage aan de maatschappij leveren net zo min. We kijken dan ook naar onze medewerkers, klanten, consumenten, leveranciers en de maatschappij als geheel. En samenwerkingsverbanden met andere partijen spelen een grote rol in onze activiteiten. We willen voortbouwen op onze al bestaande initiatieven, zoals het Boer Bier Water project, en de mogelijkheden verkennen van nieuwe initiatieven en samenwerkingsverbanden. Onze alcoholvrije bieren bijvoorbeeld; die stimuleren niet alleen een bewuste omgang met alcohol, maar zijn ook nog eens gezond en laag calorisch en passen daarmee goed in een (sport)dieet. Uit Duits onderzoek, gepubliceerd in Medicine & Science in Sports & Exercise (Scherr et al., 2011), bleek onlangs dat marathonlopers bijna een kwart minder spierklachten hebben als ze drie weken voor en twee weken na de race vier tot zes glazen alcoholvrij bier drinken. Dat is te danken aan de antioxidant polyfenolen in bier, die spierherstel bevorderen. Op dit moment hebben we contacten om nauwer samen te gaan werken met verschillende diëtisten om de gezondheidseffecten van alcoholvrij bier verder te onderzoeken en onder de aandacht van het publiek te brengen. 13

14 3 Onze doelen Thema Doelen 2014 Resultaten 2014 Doelen 2015 en verder Nieuw masterplan MVO opstellen op basis van ISO De MVO activiteiten beter aan laten sluiten bij de algemene bedrijfsvisie. Gewerkt aan de ontwikkeling van de nieuwe MVO strategie, o.a. door eigen onderzoek, organisatie workshops en dialoog met stakeholders. Presenteren van nieuwe MVO strategie die aansluit bij algehele bedrijfsstrategie. Uitbreiden van de MVO strategie naar buitenlandse activiteiten. Onze organisatie Stakeholderdialoog Onze medewerkers Managementsysteem aansluiten bij klanteneisen en in 2014 en 2015 certificeren op basis van IFS. Verwachtingen van stakeholders gebruiken voor opstellen nieuw masterplan MVO. Dialoog met stakeholders wordt voorgezet. PMO wordt voorgezet. Duurzame inzetbaarheid blijft belangrijk thema bij het personeelsbeleid. Reductie verzuimpercentage naar 3,98% in Nul ongevallen met verzuim (eigen werknemers) in 2015, maximaal 6 in Gecertificeerd op basis van IFS op 'higher level' niveau en hoogste Bavaria-score ooit behaald. Managementsysteem aangepast op klanteisen, o.a. door verbreding van de compliance manual. MVO prestatieladder gehandhaafd op niveau 4. Veel stakeholders gesproken of openbare informatie van stakeholders geanalyseerd (zie hoofdstuk stakeholders). Dat heeft gediend als input voor de nieuwe MVO strategie. PMO is uitgevoerd. Projecten voor stoppen met roken en aanbieden gezond voedsel zijn ook uitgevoerd. De fysiotherapeut is actief betrokken bij de inrichting van werkplekken. Ziekteverzuim was 5,3%. 7 ongevallen met verzuim (eigen werknemers). Voortzetten certificering MVO Prestatieladder niveau 4 en IFS Higher Level. Dialoog met stakeholders voortzetten en verder uitwerken op basis van de nieuwe MVO strategie. PMO wordt voorgezet. Duurzame inzetbaarheid blijft belangrijk thema bij het personeelsbeleid. Reductie verzuimpercentage naar 4,5% in Nul ongevallen met verzuim (eigen werknemers) in 2017, maximaal 3 in

15 Thema Doelen 2014 Resultaten 2014 Doelen 2015 en verder Onze medewerkers Via diverse projecten (o.a. duurzame inzetbaarheid, energiebesparing) willen we medewerkers uit blijven dagen. Interne communicatie wordt verbeterd, medewerkers worden hier actief bij betrokken. Verbreden compliance manual met focus op eerlijk handelen. De inzet van medewerkers van Stichting ORO en Atlant continueren. Nieuwe HR manager aangenomen voor interne communicatie. Employee Value Proposition gemaakt om de unieke eigenschappen van Bavaria als werkgever in kaart te brengen. De compliance manual is herzien en uitgebreid met het thema eerlijk handelen. De samenwerking met ORO en Atlant is gecontinueerd. In 2014 waren steeds tussen de 5 en 15 medewerkers in dienst bij Bavaria. Uitwerken nieuwe structuur voor interne communicatie. Instrueren van communicatiemedewerkers. Doorontwikkelen van EVP in een Employer Brand en deze actief inzetten in de marketingacties van Bavaria als werkgever. Aanbieden van traineeships. Medewerkers trainen op het nieuwe compliance manual. De inzet van medewerkers van Stichting ORO en Atlant continueren. Thema Doelen 2014 Resultaten 2014 Doelen 2015 en verder Duurzaam ketenbeer en duurzame productontwikkeling Verdere uitbreiding van de leveranciersgedragscode bij grondstofleveranciers en leveranciers van niet product gerelateerde materialen en diensten. Opstellen van een concrete lijst duurzaamheidscriteria voor alle grond- en hulpstoffenleveranciers. Toetsen van alle gerstcontracten aan duurzaamheidscriteria. Toetsing van alle grondstof- en verpakkingsleveranciers op duurzaam transport. 80% van grondstofleveranciers (gerst, mout, hop en aroma s) scoort in 2020 minimaal 80% van de maximale duurzaamheidscore. 20% CO 2 equivalent reductie op verpakkingen in 2020 (t.o.v. 2008). In 2014 afspraken actief blijven volgen. Handhaven of verbeteren niveau Lean and Green star. Uitvoeren van projecten om milieu-impact van transport te verminderen. 71% van het inkoopvolume is afgedekt met een ondertekende gedragscode. Voor grond- en hulpstoffen bedraagt dit zelfs 95%. Lijst met duurzaamheidscriteria voor grond- en hulpstoffen is opgesteld door multidisciplinair team. Afspraken gemaakt met leveranciers over nieuwe verpakkingen. Diverse projecten gestart om milieu-impact van verpakkingen te verminderen. Onze 2e Lean and Green ster is begin 2014 uitgereikt. Lean and Green barge verder uitgebreid en toename gerealiseerd in multimodaal transport. Verdere uitbreiding van de leveranciersgedragscode bij grondstofleveranciers en leveranciers van niet product gerelateerde materialen en diensten. Implementatie van de lijst duurzaamheidscriteria voor e grond- en hulpstoffen leveranciers. 20% CO 2 equivalent reductie op verpakkingen in 2020 (t.o.v In 2015 een start maken met de berekening van de CO 2 impact van verpakkingen. Handhaven 2e Lean and Green ster. Samen met Connekt nadenken over criteria voor een te introduceren 3e ster. 15

16 Thema Doelen 2014 Resultaten 2014 Doelen 2015 en verder Water Top 3 positie in de wereldwijde benchmark voor watergebruik bij brouwerijen vanaf Reductie watergebruik met 2-5% per liter bier p/jr. Op biologische wijze voldoen aan wettelijke eisen voor fosfaatemissies van 0,5 mg/liter vanaf Fosfaatemissie ook onderbrengen in het project Boer Bier Water. Duurzaam gebruik van schone waterbronnen met minimale verdrogingeffecten. Voortzetten Boer Bier Water. Er is geen waterbenchmark geweest in Watergebruik is toegenomen door de toename in kleine productiebatches en extra nanofiltratie (van 3,5 naar 3,9 l/l). Samen met bevoegd gezag gekomen tot een nieuwe Waterwetvergunning waarin een maximum van 1,2 mg fosfaat per liter afvalwater is afgesproken. Boer Bier Water is voortgezet projectplan is gereed voor de inzet van omgekeerde drainage. Top 3 positie in de wereldwijde benchmark voor watergebruik bij brouwerijen vanaf Reductie watergebruik met 2-5% per liter bier p/jr. Analysesysteem opzetten om fosfaatemissie (opgelost en gebonden fosfaat) te kunnen volgen. Duurzaam gebruik van schone waterbronnen met minimale verdrogingeffecten. Uitvoeren project omgekeerde drainage. Voortzetten Boer Bier Water. Thema Doelen 2014 Resultaten 2014 Doelen 2015 en verder Energie Een positie in de wereldtop in wereldwijde benchmark voor energie-efficiency bij brouwerijen in Minimaal 2% vermindering van specifiek energiegebruik (MJ/hl) per jaar tot Energieverbruik keten zichtbaar maken en verminderen. O.a. ontwikkelen app voor horecaondernemers. Opschalen we het project Blue Horeca. Installatie zuinige koelingen in de Horeca. Aandeel energie van duurzame bronnen significant vergroten. Bavaria behoort tot de wereldtop in de benchmark voor energieefficiency bij brouwerijen. Het specifieke energieverbruik is gelijk gebleven (127 MJ/hl). Installatie van energiezuinige koelingen en verlichting in de Horeca is voort gezet. Blue Horeca als project is tijdelijk gestopt. Biogasopbrengst is met 20% toegenomen t.o.v In 2014 zijn we gestart met het realiseren van een warmtepomp waardoor het aandeel energie van duurzame bronnen in 2015 weer verder moet stijgen. Een positie in de wereldtop in wereldwijde benchmark voor energie-efficiency bij brouwerijen in Minimaal 2% vermindering van specifiek energiegebruik (MJ/hl) per jaar tot Bij vervanging of nieuwbouw in de Horeca kiezen voor energiezuinige oplossingen. Aandeel energie van duurzame bronnen significant vergroten, o.a. door realiseren en opstarten gebruik van warmtepomp. 16

17 Thema Doelen 2014 Resultaten 2014 Doelen 2015 en verder Onze omgeving Lokale flora en fauna versterken door plaatsen van nestkast voor slechtvalk, deelname aan tellingen van IVN, inzaaien gerst op het bedrijfsterrein. Geen gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Bedrijfsterrein aantoonbaar vrij van bestrijdingsmiddelengebruik. Jaarlijks nul klachten uit de omgeving. De nestkast voor de slechtvalk is opgehangen, we doen regelmatig mee aan IVN tellingen en hebben in 2014 op ons eigen terrein gerst ingezaaid en geoogst. Geen gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen op het bedrijfsterrein. Nul klachten uit de omgeving. Uitbreiden gerstteelt op eigen terrein. Geen gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Bedrijfsterrein aantoonbaar vrij van bestrijdingsmiddelengebruik. Jaarlijks nul klachten uit de omgeving. Thema Doelen 2014 Resultaten 2014 Doelen 2015 en verder Continueren van Taxi Bavaria. Taxi-Bavaria is gecontinueerd. Heroriëntatie op de voortzetting Het aantal ritten is echter sterk van Taxi Bavaria. afgenomen. Verantwoord alcoholgebruik Realiseren volumestijging in de 0.0% categorie. Project Beer Academy voortzetten. Concrete invulling geven aan het project 'Laat je niet flessen'. Actief promoten alcohol vrij bier als alternatief voor alcohol houdend bier door middel van acties en experimenten. Realisatie volumestijging in de 0.0% categorie Project Beer Academy voortgezet bij onderwijsinstelling "De Rooi Pannen" We hebben onze deelname aan het project gecontinueerd, maar worstelen met de manier waarop we hier concreet invulling aan kunnen geven. Experiment uitgevoerd tijdens studentenfeest (verwisseling alcoholhoudend en alcoholvrij bier). Realiseren volumestijging in de 0.0% categorie. Project Beer Academy voortzetten bij onderwijsinstelling "De Rooi Pannen". Heroriëntatie op onze bijdrage aan en invulling van het project 'Laat je niet flessen.' Duidelijke koppeling maken tussen 0.0% bier en 'gezondheid' en 'natuurlijke producten'. 0.0% categorie duidelijker verbinden aan sport. 17

18 4 Hoe ziet ons speelveld eruit? 4.1 De keten van Bavaria Wij brouwen al eeuwenlang bier, al zeven generaties lang om precies te zijn. We zijn nieuwsgierig en de wens om het beste bier te brouwen zit in onze genen. Bij bier brouwen komt veel kijken. Het gaat niet alleen om het brouwen, maar om de hele keten en alles wat wij gebruiken om uiteindelijk te genieten van dat ene flesje of blikje bier. We noemen dat de keten van de bierproductie. Deze bestaat uit een aantal verschillende onderdelen: De natuurlijke ingrediënten (uit landbouw) waarmee we het bier brouwen Het water voor het productieproces Verpakking, Logistiek en Consumptie Natuurlijk is er ook het brouwproces op onze locatie in Lieshout. Dat zijn onze eigen activiteiten. Deze zien wij niet als onderdeel van onze keten. Hier kun je uitgebreid zien hoe het brouwen van een biertje in zijn werk gaat. Natuurlijke ingrediënten Bier is een graanproduct. Naast water heb je gerst, hop en gist nodig om bier te kunnen brouwen. Gerst wordt niet alleen gebruikt om bier van te brouwen, het wordt bijvoorbeeld ook veel gebruikt als ingrediënt voor veevoer. Brouwgerst, de gerst dat gebruikt wordt in bier, onderscheidt zich van sommige graansoorten doordat het van nature weinig eiwitten en veel zetmeel bevat. Ons brouwgerst is hoofdzakelijk afkomstig uit West-Europa (o.a. Noord-Frankrijk en Nederland) en wordt per schip naar Holland Malt vervoerd. Holland Malt verwerkt de gerst tot mout en levert via de mouterij in Lieshout, rechtstreeks aan de bouwerij via een intern transportsysteem. Hop is een klimplant en komt van nature voor in Nederland. Het wordt gebruikt om bier de kenmerkende bittere smaak te geven. Het grootste gedeelte van ons hop komt uit de Verenigde Staten en Duitsland. Bij de verwerking van natuurlijke ingrediënten ontstaan ook natuurlijke restproducten De bierbostel wordt als grondstof aangeboden voor de productie van veevoer. Een deel van de organische reststromen komt via de afvalwaterzuivering in het slib terecht. Dit slib wordt gecomposteerd en op het land gebracht. Water voor het productieproces Bier bestaat voor meer dan 90% uit water. In ons geval komt dat water rechtstreeks uit onze eigen bronnen (waterwinning). We filtreren het water één en soms twee keer om het te zuiveren en te ontdoen van ijzer. Het schone bronwater dat we dan overhouden, gebruiken we om ons bier mee te produceren. Het restwater of slib dat overblijft gaat naar onze afvalwaterzuivering. In de afvalwaterzuivering wordt het slib eruit gefilterd en gebruikt om biogas op te wekken. Dat gebruiken we weer om energie op te wekken, waarmee we weer bier brouwen. We zuiveren het gefilterde water zodanig, dat we het als schoon water kunnen lozen op de Goorloop en het Wilhelminakanaal of het via omgekeerde drainage op het land van boeren in de omgeving kunnen brengen. Zo gaan we de verdroging van onze omgeving tegen en uiteindelijk, na minstens 25 jaar, komt een gedeelte van dat water ook weer terecht in onze bronnen. En kunnen we het dus opnieuw inzetten. 18

19 Verpakking, Logistiek en Consumptie Het bier zelf bestaat uit puur natuurlijke grondstoffen. Om uiteindelijk bij de consument te komen, moet het bier verpakt en vervoerd worden. Daarvoor zijn schaarse grondstoffen nodig. We vinden het erg belangrijk om zo min mogelijk grondstoffen te gebruiken en waar mogelijk gebruik te maken van gerecyclede grondstoffen. Lees meer over onze Reuse, Reduce & Recycle aanpak bij Duurzaam ketenbeheer. De verpakking van onze producten bestaat voor een groot deel uit blik (staal of aluminium) of glas. Dat zijn materialen die goed gerecycled kunnen worden. Meer dan 80% van het aluminium en staal dat wij voor blikjes gebruiken is gerecycled en bij glas ligt dat percentage tussen de 80 en 90%. Er is dus in heel beperkte mate nog sprake van grondstofwinning voor blik- en glasproductie. Na het afvullen en verpakken van de producten worden ze getransporteerd. Soms binnen Nederland, maar vaak ook internationaal en over grote afstanden. Lees hier hoe wij onze logistiek verduurzamen. Ook na gebruik kan vrijwel al het verpakkingsmateriaal weer hergebruikt worden. Karton en plastic folie kunnen gescheiden ingezameld worden, zodat ze op een goede manier verwerkt en opnieuw ingezet kunnen worden. Uiteraard vindt afvalscheiding in de praktijk niet altijd plaats. Een gedeelte van het verpakkingsmateriaal zal dan ook verbrand worden in de afvalverwerking. Voor blik en glas geldt dit in veel mindere mate. In Nederland ligt het recyclingpercentage voor glas boven de 95% en voor blik boven de 90%. Door het Nederlandse emballagesysteem ligt het percentage retourflesjes dat na gebruik weer bij ons terugkomt erg hoog. We spoelen de flesjes dan weer grondig schoon, waarna ze nogmaals het proces van afvullen en distributie ingaan. In totaal kan een flesje zo ongeveer 25 tot 50 keer gebruikt worden, voordat het gerecycled wordt. 19

20 4.2 Bavaria internationaal Bavaria is actief in ruim 120 landen. Deze landen bedienen wij vanuit verschillende locaties die verdeeld zijn over verschillende continenten. Voor de cijfers van het MVO Jaarverslag is alleen Bavaria Lieshout meegenomen, mits anders vermeld. Het hoofdkantoor staat al sinds jaar en dag in Lieshout, provincie Noord-Brabant. Ook het leeuwendeel van de productie vindt hier plaats. Bavaria heeft een belangrijke rol binnen de regio: Een groot deel (ruim 50%) van de medewerkers is afkomstig uit de directe omgeving. We brouwen bier in Nederland en vanaf 2015 ook in Ethiopië. Het Ethiopische Habesha Breweries is een samenwerkingverband met een groep van ruim aandeelhouders waarin wij een meerderheidsbelang hebben. Lees meer over de Habesha Brewery en onze activiteiten in Ethiopië. De overige buitenlandse locaties zijn verkoopkantoren of licentiekantoren/brouwerijen. Kerncijfers Bavaria is de grootste onafhankelijke brouwerij van Nederland. We zijn een 100% familiebedrijf. De wortels van ons bedrijf gaan terug tot Inmiddels staat de 7e generatie van de familie Swinkels aan het roer. De jaarlijkse productie is bijna 6 miljoen hectoliter bier. 65% is bestemd voor export naar ruim 120 landen. Nederland, Frankrijk, Italië en Rusland zijn onze grootste markten. Onze grondstoffen komen met name uit Nederland, Frankrijk en Duitsland. Naast bier produceert Bavaria ook mout, frisdrank, graanextract en water. Onze netto-omzet is ruim 500 miljoen. We hebben zo n medewerkers wereldwijd. Bavaria beschikt als enige grote brouwerij in Nederland over natuurlijk mineraalwater uit eigen bron. 20

21 21

22 4.3 Hoe wij MVO borgen We koesteren MVO Onze ambitie is om mensen en de maatschappij op een verantwoorde manier met elkaar te verbinden door middel van onze producten. Genieten en sociale cohesie staan daarbij centraal. Als familiebedrijf zit een lange termijn focus ons in het bloed. We kijken over generaties heen en investeren in duurzaam ondernemen, zodat we ons bedrijf op de best mogelijke manier kunnen doorgeven. Duurzaamheid en waardecreatie gaan daarbij hand in hand. Binnen Bavaria komt MVO daarom meer en meer in de kern van de bedrijfsvoering te staan. Naast kwaliteit en kosten, zijn duurzaamheid, energieverbruik en CO 2 uitstoot leidende criteria bij investeringen. Door de manier waarop MVO in de organisatie is geborgd, worden verantwoorde beslissingen door het besluitvormingsmodel gestimuleerd. We beleggen verantwoordelijkheden We willen dat al onze werknemers op de hoogte zijn van onze duurzaamheidactiviteiten en daar zelf ook in toenemende mate aan bij dragen, bijvoorbeeld door hun eigen creatieve ideeën te opperen en meedenken en doen in lopende projecten. De formele verantwoordelijkheden zijn goed belegd en vastgelegd. De directie van Bavaria is eindverantwoordelijk voor MVO. De MVO stuurgroep, die onder leiding van de directie staat, zorgt voor de centrale coördinatie en uitvoering van MVO. De stuurgroep bestaat uit de directeur Global Marketing en Sales, de manager Quality Assurance, de directievoorzitter en de hoofden P&O en Inkoop en wordt voorgezeten door de MVO-manager. De samenstelling onderstreept het brede draagvlak van MVO binnen Bavaria en garandeert de uitvoering van genomen beslissingen. De MVO-verantwoordelijkheden van de stuurgroep zijn direct gekoppeld aan de bestuurstaken. Ondersteunende activiteiten worden verdeeld of opgepakt door het hoofd P&O of hoofd Inkoop. De stuurgroep is verantwoordelijk voor het vaststellen, monitoren, bewaken en evalueren van beleid en doelen op het gebied van MVO. De stuurgroep coördineert en begeleidt het proces om tot een nieuwe MVO strategie te komen. Naar verwachting wordt deze strategie in 2015 gelanceerd. We garanderen kwaliteit MVO is belegd binnen de stuurgroep, maar ook binnen de rest van ons bedrijf nemen MVO en kwaliteit een centrale plek in. Er is intensief overleg tussen de afdeling Quality Assurance (QA) en overige afdelingen. Daarmee zorgen we ervoor dat operationele zaken rondom kwaliteit, klanttevredenheid en voedselveiligheid goed zijn geborgd binnen ons bedrijf. Voor een onderwerp als ketenverantwoord inkopen, betekent dit direct overleg tussen de MVO-stuurgroep en de afdeling QA en Inkoop. We hebben MVO geïntegreerd in de relevante processen en -procedures. MVO managementsystemen Het speelveld kennen en beheersen Als één van de koplopers op het gebied van MVO in onze sector moeten we goed op de hoogte blijven van alle verwachtingen en ontwikkelingen rondom MVO in onze sector, zowel nationaal als internationaal. We maken gebruik van (MVO) managementsystemen om risico s, kansen, verwachtingen, ontwikkelingen en (nieuwe) wet- en regelgeving in kaart te brengen. Onze managementsystemen hanteren een Plan-Do-Check-Act-cyclus. Dit helpt ons om te sturen op continue verbetering door het ontwikkelen en implementeren van beleid, het evalueren van onze activiteiten, het signaleren van verbeterpunten en kansen, en beheersen van risico s. De systemen helpen ons om adequaat te reageren op en om te gaan met veranderingen. De wensen en verwachtingen van stakeholders nemen een centrale plek in ons MVO-managementsysteem in. Kansen benutten en risico s beheersen Goed kansen- en risicomanagement vormen een continu aandachtspunt voor het management van Bavaria. Door risico s goed te beheersen en waar mogelijk te verkleinen of elimineren, beschermen we ons bedrijf tegen de gevolgen van calamiteiten of imagoschade. Door kansen te grijpen kunnen we onze impact vergroten en groeimogelijkheden benutten. Een voorbeeld van een risico- en kanseninventarisatie zijn de haalbaarheidstudie en milieu impact analyse die we hebben uitgevoerd voor onze nieuw te openen brouwerij in Ethiopië. Lees er hier meer over. We verdelen risico s in meerdere categorieën: markt, financieel, operationeel en risico s als gevolg van wet- en regelgeving. Hierbinnen kunnen weer verschillende typen risico s onderscheiden worden. Ook MVO-risico s spelen een belangrijke rol. Ons MVO-beleid is er op gericht om risico s zo goed mogelijk te beheersen of elimineren en kansen te benutten. Zo is water een belangrijke grondstof voor bier. Ons water is daarnaast ook afkomstig uit bronnen op ons eigen terrein, een unieke kans maar door onze afhankelijkheid van de kwaliteit en zekerheid van de bronnen tegelijkertijd een groot risico. De veiligheid en bescherming van onze watervoorraden heeft daarom hoge prioriteit. We gaan zelf ver- 22

Inhoudsopgave. 1 Ketendenken. 2 Wie is Bavaria. 3 Onze doelen. 4 Hoe ziet ons speelveld eruit? 5 Segmentatie naar onze vijf pijlers.

Inhoudsopgave. 1 Ketendenken. 2 Wie is Bavaria. 3 Onze doelen. 4 Hoe ziet ons speelveld eruit? 5 Segmentatie naar onze vijf pijlers. MVO verslag 2013 Inhoudsopgave 1 Ketendenken 1.1 Stakeholders 3 1.2 Dialoog in 2013 4 2 Wie is Bavaria 2.1 Voorwoord 7 2.2 Ethisch gedrag & compliance 9 2.3 Strategie, visie en beleid 10 3 Onze doelen

Nadere informatie

Liever investeren in energiebesparing dan in zonnepanelen

Liever investeren in energiebesparing dan in zonnepanelen De Trias Bavarica van directievoorzitter Jan-Renier Swinkels: Liever investeren in energiebesparing dan in zonnepanelen 10 oktober 2013 Geen Trias Energetica maar de Trias Bavarica. Oftewel: liever zoveel

Nadere informatie

Maatschappelijk Jaarverslag 2012

Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Blad Voorwoord 2 1. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 3 2. MVO en Prins Bouw 3 3. Beleid 4 4. Speerpunten 5 5. Duurzaam bouwen 9 6. Toekomst 10

Nadere informatie

Duurzaam ondernemen 2012

Duurzaam ondernemen 2012 Duurzaam ondernemen Jaarverslag 2009 2012 Duurzaam ondernemen 2012 Inhoud Voorwoord Doelen en resultaten 1 Sympathiek met lef 1.1 Onze ambitie: duurzame koploper worden en blijven 1.2 Verankering van

Nadere informatie

Duurzame sector met vooruitstrevende blik

Duurzame sector met vooruitstrevende blik BierNieuws Nummer 2 mei 2013 Informatiebulletin van Nederlandse Brouwers column Duurzame sector met vooruitstrevende blik Al decennia lang vervullen brouwerijen een belangrijke rol in de Nederlandse samenleving.

Nadere informatie

Boer, bier en het belang van schoon water

Boer, bier en het belang van schoon water Boer, bier en het belang van schoon water Brabantse Waterdag 2014 Jan-Renier Swinkels Waar water is, is bier Vestigingsjaren Nederlandse brouwerijen Heineken! Zoeterwoude! 1975! Den Bosch! 1958! Wijlre!

Nadere informatie

Samen geven we richting aan de koers van de NKC

Samen geven we richting aan de koers van de NKC Samen geven we richting aan de koers van de NKC ₀ ₀ ₀ In de aanloop naar de klimaattop in Parijs is eind 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie van start gegaan om CO2 reductie bij bedrijven en andere organisaties

Nadere informatie

MVO. MVO Prestatieladder. Ondernemen met oog voor balans tussen 3- P s. People Planet Profit. MVO kan bijdragen om deze balans te vinden.

MVO. MVO Prestatieladder. Ondernemen met oog voor balans tussen 3- P s. People Planet Profit. MVO kan bijdragen om deze balans te vinden. MVO meetbaar gemaakt Themabijeenkomst VNO NCW 22 november 2010 MVO-Prestatieladder MVO Ondernemen met oog voor balans tussen 3- P s People Planet Profit MVO kan bijdragen om deze balans te vinden Wat valt

Nadere informatie

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Meeuw Nederland Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com De Meeuw en MVO Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Biologisch, Inherent duurzaam. VBP Ledenvergadering Mariëtte van Amstel 20 mei 2010

Biologisch, Inherent duurzaam. VBP Ledenvergadering Mariëtte van Amstel 20 mei 2010 Biologisch, Inherent duurzaam VBP Ledenvergadering Mariëtte van Amstel 20 mei 2010 Schuttelaar & Partners Adviseurs met overtuiging _Al 15 jaar werken we aan een duurzame en gezonde samenleving _Met meer

Nadere informatie

Beleidsplan MVO 2015-2017

Beleidsplan MVO 2015-2017 Beleidsplan MVO 2015-2017 CB Concreet Duurzaam April 2015 Inleiding Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) speelt een belangrijke rol binnen de prestatie- en groeistrategie van Cementbouw. Als een

Nadere informatie

Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde

Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde Duurzaam ondernemen 1 Even voorstellen Gijs Duivenvoorde ir, Delft Berenschot Maakindustrie Duurzaamheid Innovatie Normcommissie ISO26000

Nadere informatie

MVO Kwartaalbericht Juli 2017

MVO Kwartaalbericht Juli 2017 MVO Kwartaalbericht Juli 2017 1 Iedereen levert een bijdrage pagina 4 Samen werken aan een betere toekomst pagina 6 Ik zie bij BRAND al vele mooie initiatieven ontstaan pagina 8 MVO helpt mij om normen

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2016 Revisie:

Nadere informatie

Duurzamer Ondernemen geborgd

Duurzamer Ondernemen geborgd Duurzamer Ondernemen geborgd DNV Relatiedag Corpus Leiden, 8 november 2012 Albron in t kort Zelfstandig NL sbedrijf sinds 1889 Ruim 5.000 collega s op 1.000 locaties 250.000 gasten per dag Allround foodservice-specialist:

Nadere informatie

Duurzaam ondernemen Musea

Duurzaam ondernemen Musea Duurzaam ondernemen Musea Kunst voor bedrijfsvoering Rob van Tilburg Mei 2012 DHV 2012 All rights reserved Alleen voor intern gebruik Welkom en agenda Definitie en duiding duurzaam ondernemen Omgang bedrijven

Nadere informatie

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Visie en Beleid (samenvatting) MVO loont! Duurzaamheid is onontbeerlijk om onze planeet en maatschappij voor nu en op langere termijn leefbaar te houden. Maatschappelijk

Nadere informatie

MVI & EMVI: Perfect match? 24 november 2015, SMI Stabi congres, Zoetermeer

MVI & EMVI: Perfect match? 24 november 2015, SMI Stabi congres, Zoetermeer MVI & EMVI: Perfect match?, SMI Stabi congres, Zoetermeer Prof dr ir, Tilburg University Het is de route niet de kaart Niet de uitkomst maar het raadsel Het zijn je ogen niet de kleppen Niet het eindpunt

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch

Nadere informatie

MVO Programma

MVO Programma 2017-2020 Inleiding Jan Bakker heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld in de agrarische sector en de grond-, wegen waterbouw. We zijn gegroeid en geprofessionaliseerd, maar met behoud van onze eigen

Nadere informatie

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID ONZE VERANTWOORDELIJKHEID CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I Inhoud Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen 4 Maatschappelijke betrokkenheid

Nadere informatie

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen

Nadere informatie

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S)

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S) Nr. ISO 26000 Indicator MVO Kernthema II: Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Stakeholder(s) Meten Uitvoering Voldoet Ja/Nee Doelstelling 2018 Paragraaf (Paragraaf 6.4) 1 6.4.1 Werkgelegenheid Safety

Nadere informatie

EBPI MVO Kwartaalrapportage

EBPI MVO Kwartaalrapportage EBPI MVO Kwartaalrapportage 2017 EBPI 088-1161800 Prinses Catharina-Amaliastraat 5 www.ebpi.nl 2496 XD Den Haag info@ebpi.nl INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 EBPI & MVO... 4 ONZE KERNWAARDEN:... 4 PEOPLE...

Nadere informatie

Green Tender voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars. Beschrijving & case

Green Tender voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars. Beschrijving & case voor (potentiële) Lean & Green Awardwinnaars Beschrijving & case 18 mei 2011 Inhoud Inhoud beschrijving Kern van de tool Aanpak Mensen & middelen Resultaat Case beschrijving / best practice Toepassing

Nadere informatie

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde

Nadere informatie

AKB Bert Muller. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

AKB Bert Muller. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen AKB Bert Muller Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 1 van 9 16-5-2012 Profiel als Partner MVO Nederland Wat zijn voor uw bedrijf de belangrijkste redenen om met MVO bezig te zijn? Tweeërlei: Enerzijds

Nadere informatie

Certificeren Waardevol?? KVGM B.V.

Certificeren Waardevol?? KVGM B.V. Certificeren Waardevol?? KVGM Improvement Solutions: + Specialisten in verbetermanagement + 20 jaar ervaring + 6 deskundige, gedreven en pragmatische professionals + Praktische aanpak waarbij de klantorganisatie

Nadere informatie

Inhoud 1. Voorwoord... 2 Visie... 2 Doelstelling... 2 Aanpak... 2 MVO samen met u... 3 2. Duurzame organisatie... 4 2.1 CO 2 reductie... 4 2.

Inhoud 1. Voorwoord... 2 Visie... 2 Doelstelling... 2 Aanpak... 2 MVO samen met u... 3 2. Duurzame organisatie... 4 2.1 CO 2 reductie... 4 2. Coolmark MVO Jaarverslag 2014 Inhoud 1. Voorwoord... 2 Visie... 2 Doelstelling... 2 Aanpak... 2 MVO samen met u... 3 2. Duurzame organisatie... 4 2.1 CO 2 reductie... 4 2.2 Minimale milieubelasting...

Nadere informatie

Workshop 6: Stakeholdersconsultatie. Evenement Verbinding Veghel - 15 juni 2017

Workshop 6: Stakeholdersconsultatie. Evenement Verbinding Veghel - 15 juni 2017 Workshop 6: Stakeholdersconsultatie Evenement Verbinding Veghel - 15 juni 2017 Wie zijn wij? Aron Kuijper Gecertificeerde organisatie (niveau 4) QSHE Manager Lid CCvD Sjoerd Wester Certificerende Instelling

Nadere informatie

The Sustainable Suitcase. The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen

The Sustainable Suitcase. The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen The Sustainable Suitcase The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen December 2011 The Sustainable Suitcase is een handige koffer

Nadere informatie

Brancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk. Karen van de Stadt

Brancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk. Karen van de Stadt Brancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk Karen van de Stadt KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022. Vermindering milieudruk verpakkingsketen.

Nadere informatie

BRANDWIJK HOLDING BV. CO 2 -Prestatieladder Participatie plan. Pagina 1 van 6

BRANDWIJK HOLDING BV. CO 2 -Prestatieladder Participatie plan. Pagina 1 van 6 BRANDWIJK HOLDING BV CO 2 -Prestatieladder Participatie plan Pagina 1 van 6 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 BRANDWIJK HOLDING BV... 3 3 Sector- en keteninitiatieven... 3 4 Passieve deelname aan initiatieven...

Nadere informatie

Duurzaamheid en Responsible Care

Duurzaamheid en Responsible Care Duurzaamheid en Responsible Care Verbond van Handelaren in Chemische producten Maart 2017 Samenvatting ESG Om te komen tot een meer duurzame wereld, vraagt het VHCP aandacht voor ESGfactoren Hoofdthema

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2015 Revisie:

Nadere informatie

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 1 Dit is een voorproefje in druk van het digitale Cosun MVO-verslag over 2011. Wilt u meer gegevens raadplegen over wat wij zoal ondernemen met het oog op onze maatschappelijke

Nadere informatie

Relevantie, significantie en prioriteren van de MVO-kernthema s en onderwerpen

Relevantie, significantie en prioriteren van de MVO-kernthema s en onderwerpen Relevantie, significantie en prioriteren van de MVO-kernthema s en onderwerpen Van der Meer B.V. heeft in 2011 een nulmeting laten uitvoeren door een externe adviseur. Deze actie is genomen om op een objectieve

Nadere informatie

MVO JAARVERSLAG 2013. Coolmark B.V.

MVO JAARVERSLAG 2013. Coolmark B.V. MVO JAARVERSLAG 2013 Coolmark B.V. Zweth 6 2991 LH Barendrecht Versie 08.08.2014 Inhoud 1. Voorwoord... 2 MVO strategie en visie... 2 MVO samen met u... 2 2. People... 3 2.1 Goede arbeidsvoorwaarden...

Nadere informatie

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben.

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben. STAKEHOLDERDIALOOG Op verschillende momenten gedurende het jaar onderhouden we nauwe contacten met diverse stakeholders. Transparantie is een van de belangrijkste grondslagen voor onze bedrijfsvoering

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

Het maken van een duurzaamheidsbeleid

Het maken van een duurzaamheidsbeleid Het maken van een duurzaamheidsbeleid Workshop Lekker Betrokken! Phyllis den Brok Projectleider Lekker Betrokken! phyllis@phliss.nl 06-22956623 hhp://www.phliss.nl/lb.html Duurzaamheid Definitie duurzaamheid:

Nadere informatie

NATUURLIJK VERANTWOORD

NATUURLIJK VERANTWOORD NATUURLIJK VERANTWOORD CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I V Inhoud Voorwoord Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is

Nadere informatie

Energie, Afval, Geluid, Diversiteit, Duurzame Inzetbaarheid

Energie, Afval, Geluid, Diversiteit, Duurzame Inzetbaarheid DUURZAAM ONDERNEMEN bij NS Strategie Mobiliteit per trein heeft een duurzaam karakter en daarmee NS ook. Door het reizen van deur tot deur voor onze klanten zo aantrekkelijk mogelijk te maken draagt NS

Nadere informatie

MVI Verklaring Leverancier - Alliander

MVI Verklaring Leverancier - Alliander MVI Verklaring Leverancier - Alliander Subtitel Eventueel logo leverancier en/of ketenpartners Datum Auteurs: Doel: Duidelijke omschrijving van het doel van deze MVI Verklaring. Onderstaande tekst kan

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord!

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Milieubewuste inkoop Hero Benelux breidt haar inspanningen voor een duurzame inkoop van grondstoffen verder uit. We letten daarbij niet alleen op kwaliteit.

Nadere informatie

Learnshop. EN16001: Het kader voor uw energiemanagementsysteem? Nimaris b.v. Paul van Wezel Hertog van Brabantweg 15 5175 EA Loon op Zand

Learnshop. EN16001: Het kader voor uw energiemanagementsysteem? Nimaris b.v. Paul van Wezel Hertog van Brabantweg 15 5175 EA Loon op Zand Learnshop EN16001: Het kader voor uw energiemanagementsysteem? Nimaris b.v. Paul van Wezel Hertog van Brabantweg 15 5175 EA Loon op Zand tel: 0416-543060 Fax: 0416-543098 email: Web: paul.van.wezel@nimaris.nl

Nadere informatie

Stubbe Logistiek MVO met handen en voeten

Stubbe Logistiek MVO met handen en voeten Stubbe Logistiek MVO met handen en voeten Even voorstellen Xander van der Veeke, 40 jaar Sportief; o.a. voetbal, hardlopen Genieten (werk, vakanties, lekker eten) Getrouwd met Patricia Zoons Tim & Brent

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2016-2017 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2017 Revisie:

Nadere informatie

Verslag MVO 2014 DV Facilitaire Bedrijven

Verslag MVO 2014 DV Facilitaire Bedrijven Verslag MVO 2014 DV Facilitaire Bedrijven Periode: Q1-Q4 2014 Cruquius, 20-3- 2015 Successen & resultaten MVO Q1-Q4 2014 Hier kijken wij positief op terug: 1. Huisvestingsservices op SAM. 2. Cruquius terrein

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 5 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van ABIRD Industrial Rental Services. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam

Nadere informatie

Verstegen Sustainable Values Beleid

Verstegen Sustainable Values Beleid Verstegen Sustainable Values Beleid 2016-2020 Mission Statement Met continuïteit en rendement als bedrijfsmatig doel willen we met een op alle doelgroepen afgestemd assortiment inspelen op de veranderende

Nadere informatie

MVO actieplan HKV 2015-2016

MVO actieplan HKV 2015-2016 MVO actieplan HKV 2015-2016 November 2015 November 2015 MVO actieplan HKV Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Onze MVO doelen en actiepunten... 5 3 Implementatie, review en communicatie... 8 4 Verantwoording...

Nadere informatie

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4 Zo gaan we om met de maatschappij Deelcode 4 x Zo gaan we om met de maatschappij We helpen de maatschappij door mensen te verbinden We gaan verantwoord om met mensen, middelen en milieu Inhoud: 1. Algemeen

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : F.K.L. Spijkervet AB CATEGORIE : B-STUK (Beleidsstuk) VERGADERING D.D. : 26 november 2013 NUMMER : WM/MIW/RGo/7977 OPSTELLER : R. Gort, 0522-276805 FUNCTIE

Nadere informatie

MVIE Geluidssystemen B.V.

MVIE Geluidssystemen B.V. MILIEUZORGSYSTEEM van MVIE Geluidssystemen B.V. tevens handelend onder: MVIE Audiovisuele Techniek MVIE Home Entertainment De scope van dit kwaliteitssysteem is: MVIE levert, installeert en onderhoud professionele

Nadere informatie

Milieudoelen Jan Kuipers Nunspeet 2014-2015

Milieudoelen Jan Kuipers Nunspeet 2014-2015 Toelichting bij Plan van Aanpak Milieu Het milieuzorgsysteem van Jan Kuipers Nunspeet is opgezet volgens de norm ISO 14001:2004 en is vastgelegd in het VKAM handboek. Het milieuzorgsysteem voldoet ook

Nadere informatie

Verpakking en voedselverspilling

Verpakking en voedselverspilling Verpakking en voedselverspilling Presentatie NVVL Hester Klein Lankhorst, directeur In deze presentatie Een korte introductie: Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). Welke kennis vraagt optimaliseren

Nadere informatie

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Amsterdam, 26 januari 2016 1 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 Waarom circulair? 6 Nederland Circulair! 7

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Vóór dat u beleid ontwikkelt is het van belang om de vraag: Waaròm zou ik MVO beleid ontwikkelen? te beantwoorden. Het antwoord op deze vraag bepaalt hóe u het MVO

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wint aan terrein in het bedrijfsleven en in de samenleving als geheel. Het verwachtingspatroon

Nadere informatie

Duurzaamheidsdialoog. Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid

Duurzaamheidsdialoog. Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid Duurzaamheidsdialoog Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid Duurzaamheid U kunt waarschijnlijk bijna alle woorden relateren aan uw organisatie. Maar welke zijn echt relevant en significant?

Nadere informatie

Duurzaamheidsverklaring

Duurzaamheidsverklaring DUURZAAMHEIDSVERKLARING Ondergetekende: [Naam Leverancier en rechtsvorm [ ], statutair gevestigd te [plaats], aan de [straat, nummer en postcode] (KvK ), hierna te noemen Leverancier, hierbij rechtsgeldig

Nadere informatie

Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS

Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS 26 november 2014 Aart Bitter@ISGcom.nl www.information-security-governance.com Disaster Recovery Plan 2 The Bitter Brew Case To Brew or not to Brew, That s

Nadere informatie

Toelichting ISO Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018

Toelichting ISO Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018 Toelichting ISO 14001 Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018 SCCM heeft een instrument ontwikkeld waarmee u goed inzicht krijgt in de milieuprestaties van uw organisatie, de ISO 14001 Milieuprestatiemeting.

Nadere informatie

Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans

Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans Mij is gevraagd iets te vertellen over onze pogingen om rendement in de bedrijfsvoering te verbinden met duurzaamheid. Dat is vooral een kwestie om met boerenverstand

Nadere informatie

Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol

Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol Voorwoord Met trots presenteer ik u het allereerste duurzaamheidsverslag van CCL Nutricontrol! In dit eerste duurzaamheids verslag willen wij u laten zien dat wij

Nadere informatie

Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik. Waarde creëren voor onze stakeholders

Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik. Waarde creëren voor onze stakeholders Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik Waarde creëren voor onze stakeholders Duurzaam bankieren bij ABN AMRO ABN AMRO levert een scala aan producten en diensten aan particuliere, private

Nadere informatie

Rapportage. 25 September 2018

Rapportage. 25 September 2018 Rapportage 25 September 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Positionering advies 3 1.2 Algemeen 3 1.3 Leeswijzer 4 2. Nulsituatie en positiebepaling 4 2.1 Werkwijze 4 2.2 Nulsituatie 5 2.3 Ambitieniveau

Nadere informatie

Rob Boers CSU John Bos CSU

Rob Boers CSU John Bos CSU Rob Boers CSU John Bos CSU ... 3... 4... 4... 4... 5... 5... 5... 5... 6... 6... 7 2 CSU staat met zijn activiteiten midden in de maatschappij. Onze diensten bevorderen de gezondheid, het welzijn en daarmee

Nadere informatie

Een duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013

Een duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013 Een duurzame boodschap Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013 Een duurzame koers als familiebedrijf Jumbo is een echt familiebedrijf, dat middenin de samenleving staat. Daar zijn we trots op. Een

Nadere informatie

Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd

Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd >>> Overgang Maatstaf 2016 Onderstaand overzicht bevat de selectie van de geheel nieuwe eisen uit de Maatstaf 2016 en de eisen waarbij extra of andere accenten zijn gelegd, inclusief een korte toelichting.

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven

Sector- en keteninitiatieven Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief van PUK Benelux B.V. Auteur(s): Mevr. Marjan Giezen, CO 2

Nadere informatie

Communicatieplan CO2-prestatieladder

Communicatieplan CO2-prestatieladder Communicatieplan CO2-prestatieladder certificering CO2-prestatieladder 2018 / 2019 versie 1.2 23 mei 2019 SUEZ Nederland Holding B.V. - SUEZ Recycling and Recovery Netherlands Mr. E.N. van Kleffensstraat

Nadere informatie

Deelname Initiatieven

Deelname Initiatieven Deelname Initiatieven Conform 3.D.1 & 3.D.2 Versie 02: 31 januari 2016 Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING DEELNAME INITIATIEVEN... 3 1.1 Een woord vooraf...

Nadere informatie

Stilstaan bij vooruitgang

Stilstaan bij vooruitgang Stilstaan bij vooruitgang Thuis in duurzaam organiseren Duurzaam rendement is geld verdienen... en meer... Onze visie op duurzaamheid Duurzaamheid is een modewoord geworden. Om mee te gaan met de trend

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO prestatieladder Niveau 3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Jaarverslag 2015 Tredin behaalde in januari 2014 Niveau 3 van de MVO Prestatieladder. In dit jaarverslag nemen we u mee in onze ervaringen

Nadere informatie

onderneemt maatschappelijk verantwoord

onderneemt maatschappelijk verantwoord onderneemt maatschappelijk verantwoord www.coffeefresh.nl Coffee Fresh investeert in MVO Koffie is tegenwoordig meer dan zomaar een kopje koffie. Het is een beleving waarbij wij u nét dat beetje meer bieden.

Nadere informatie

MVO verklaring

MVO verklaring Voor u ligt het MVO beleid van Kamphuis Lastechniek BV. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is verankerd in ons bedrijfsbeleid. Voor nu, en voor de toekomst. Doordat Kamphuis Lastechniek

Nadere informatie

Van Afval Naar Grondstof

Van Afval Naar Grondstof Van Afval Naar Grondstof Toelichting onderdelen VANG-programma NVRD themadag 27 november Marc Pruijn Directie Duurzaamheid Van regeerakkoord naar ketens Rutte 2: groene groei, circulaire economie Circulaire

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie Titel: CO2-Prestatieladder Participatieplan Rapport: CO2-2014/R-05; rev. 0; d.d. 07-04-2015 Auteur: J.A.C. van Dijk Verificateur: A.L.J. Timmermans Vervolgblad : 1 van 4 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2

Nadere informatie

GRI-tabel CoMore - Core

GRI-tabel CoMore - Core GRI Code Indicator Verwijzing Strategie en analyse G4-1 Verklaring van de hoogste beslissingsbevoegde van de organisatie Voorwoord Organisatieprofiel G4-3 Naam van de organisatie CoMore B.V. G4-4 Voornaamste

Nadere informatie

energiemanagement & kwaliteitsmanagement

energiemanagement & kwaliteitsmanagement Energiemanagement Programma & managementsysteem Het beschrijven van het energiemanagement en kwaliteitsmanagementplan (zoals vermeld in de norm, voor ons managementsysteem). 1 Inleiding Maatschappelijk

Nadere informatie

ENERGIE & KLIMAATBESCHERMING

ENERGIE & KLIMAATBESCHERMING Om bij te dragen aan de bescherming van het klimaat, beperken we de CO2-voetafdruk in onze gehele waardeketen. Daarbij kijken we verder dan alleen onze eigen activiteiten. Ook door nauw samen te werken

Nadere informatie

Maatschappelijk Jaarverslag 2013

Maatschappelijk Jaarverslag 2013 Maatschappelijk Jaarverslag 2013 Inhoudsopgave Blad Voorwoord 2 1. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 3 2. MVO en Prins Bouw 3 3. Beleid 4 4. Speerpunten 5 5. Duurzaam bouwen 10 6. Toekomst 11

Nadere informatie

Op zoek naar het sociale gezicht van inkoop 24 maart 2015,NEVI Zuid bijeenkomst Tilburg. Prof dr ir Bart Vos

Op zoek naar het sociale gezicht van inkoop 24 maart 2015,NEVI Zuid bijeenkomst Tilburg. Prof dr ir Bart Vos Op zoek naar het sociale gezicht van inkoop 24 maart 2015,NEVI Zuid bijeenkomst Tilburg Prof dr ir Bart Vos Het is de route niet de kaart Niet de uitkomst maar het raadsel Het zijn je ogen niet de kleppen

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Cable Partners B.V. Venneveld 34 4705 RR ROOSENDAAL tel. 0031 165 523 000 fax 0031 165 520 033 www.cablepartners.nl Opgesteld d.d.: Mei 2014 Revisie:

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V.

CO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. CO2-Prestatieladder Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. Auteurs: De heer R.J.M. de Boer (Schilderwerken De Boer Obdam B.V.) De heer R.J. van Stralen (Schilderwerken De Boer

Nadere informatie

Ketenanalyse project Kluyverweg. Oranje BV. www.oranje-bv.nl. Conform de CO 2 -Prestatieladder 3.0. Versie : Versie 1.0 Datum : 10-11-2015

Ketenanalyse project Kluyverweg. Oranje BV. www.oranje-bv.nl. Conform de CO 2 -Prestatieladder 3.0. Versie : Versie 1.0 Datum : 10-11-2015 Ketenanalyse project Kluyverweg Oranje BV Conform de CO 2 -Prestatieladder 3.0 Versie : Versie 1.0 Datum : 10-11-2015 Handtekening autoriserend verantwoordelijk manager Autorisatiedatum: 3-12-2015 Naam

Nadere informatie

Communicatieplan. Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen. Conform 3.C.2. 05 Mei 2015

Communicatieplan. Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen. Conform 3.C.2. 05 Mei 2015 Conform 3.C.2 05 Mei 2015 Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING COMMUNICATIE... 3 1.1 Interne communicatie... 3 1.2 Externe communicatie... 4 2 DOELSTELLINGEN

Nadere informatie

De aluminiumspecialist voor dak, bouw en industrie. MVO en duurzaamheidsverslag

De aluminiumspecialist voor dak, bouw en industrie. MVO en duurzaamheidsverslag De aluminiumspecialist voor dak, bouw en industrie MVO en duurzaamheidsverslag 2012-2013 2 MVO en duurzaamheidsverslag Inhoud 1 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Missie en visie 1.3 Kernwaarden 1.4 Beleid 1.5

Nadere informatie

GRI-tabel - ANWB MVO-jaarverslag 2012

GRI-tabel - ANWB MVO-jaarverslag 2012 GRI-tabel - ANWB MVO-jaarverslag 2012 Verwijzing paginanummers Visie en strategie 1.1 Verklaring van de directie. 1. Voorwoord 1.2 Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico's en mogelijkheden. 1. Voorwoord,

Nadere informatie

AVANS DUURZAAM 2030 STAPPENPLAN VERVOLG AVANS DUURZAAM DOE MEE, DENK MEE.

AVANS DUURZAAM 2030 STAPPENPLAN VERVOLG AVANS DUURZAAM DOE MEE, DENK MEE. AVANS DUURZAAM 2030 AVANS DUURZAAM 2030 In mei 2016 was Avans de eerste hogeschool in Nederland die voor alle voltijdopleidingen minimaal 2 AISHE-sterren behaalde. AISHE staat voor Auditing Instrument

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder plan CO 2 -prestatieladder T.b.v. certificering CO 2 -prestatieladder (nr 3.C.1) U vindt in dit document de communicatiedoelstellingen, de interne en externe doelgroepen, de interne en externe communicatiemiddelen

Nadere informatie

Brancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk. Hester Klein Lankhorst

Brancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk. Hester Klein Lankhorst Brancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk Hester Klein Lankhorst 2 Copyright 2015 KIDV KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022. Vermindering milieudruk

Nadere informatie

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1 LEKKER BETROKKEN! Projectvoorstel voor het verduurzamen van de zorgsector wat betreft het aanbod van duurzame producten alsmede verduurzaming van de processen en de mens daarbinnen, uitgaande van het brede

Nadere informatie