Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt

Transcriptie

1 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B BRUSSEL expertisedossiers@vreg.be tel. : fax : web : Ontwerp van Mededeling van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt van 3 mei 2012 met betrekking tot de certificatie van biomassastromen in het kader van de toekenning van groenestroomcertificaten. MEDE-2012-X Pagina 1 van 40

2 Inhoudstafel 1 INLEIDING TOEPASSINGSGEBIED KORTE SAMENVATTING Scenario palmolie Scenario houtpellets Scenario kleinschalige groenestroomproductie op basis van eigen koolzaadolie DEFINITIES, REFERENTIES, SYMBOLEN EN AFKORTINGEN DEFINITIES REFERENTIES SYMBOLEN EN AFKORTINGEN KENMERKEN VAN BIOMASSASTROMEN TRANSPORTENERGIE UTILITEITSVOORZIENINGEN Hulpdiensten Voorbehandeling AANVAARDBAARHEID VAN BIOMASSASTROMEN Aanvaardbaarheid van houtstromen Duurzaamheidscriteria AANVAARDBAARHEID VAN PRODUCTIE-INSTALLATIES CERTIFICATIE VAN BIOMASSASTROMEN BIOMASSACERTIFICAAT Vermeldingen op het biomassacertificaat LEVERANCIERSVERKLARING CERTIFICATIESYSTEMEN Certificatiesysteem erkend door Europa Certificatiesysteem erkend binnen België Certificatiesysteem beheerd door de VREG ALGEMENE BEPALINGEN VOOR CERTIFICATIESYSTEMEN Terminologie Traceerbaarheid Massabalanssysteem Scope van de certificatie Verantwoordelijkheden BIJKOMENDE RAPPORTERING Bescherming bodem, water en lucht Sociale criteria Pagina 2 van 40

3 5 PROCEDURES AANVRAAG VAN EEN BIOMASSACERTIFICAAT OPSTELLEN VAN EEN LEVERANCIERSVERKLARING ERKENNING VAN EEN ONAFHANKELIJK CONTROLEORGANISME DOOR DE VREG ERKENNING VAN EEN CERTIFICATIESYSTEEM DOOR DE VREG Periodieke beoordeling van een certificatiesysteem door de VREG KLACHTENPROCEDURE CONTROLE CONTROLE DOOR EEN ERKEND ONAFHANKELIJK CONTROLEORGANISME CONTROLE DOOR DE VREG CORRECTIES BEWIJSMATERIAAL BEOORDELINGSKADER VOOR KENMERKEN VAN BIOMASSASTROMEN IDENTIFICATIEFORMULIER BIOMASSA KWALITATIEVE KENMERKEN Afval of product? Beste beschikbare techniek KWANTITATIEVE KENMERKEN Energieverbruik bepalen Berekening van het equivalent elektriciteitsverbruik Allocatie van energieverbruik Transportenergie Utiliteitsvoorzieningen Hernieuwbare energiebronnen voor transport, hulpdiensten en voorbehandelingsenergie 30 8 STANDAARDWAARDEN CONSERVATIEVE INSCHATTING BIOGRACE OVERGANGSREGELING DUURZAAMHEIDSCRITERIA BIJLAGE: LEVERANCIERSVERKLARING BIJLAGE: IDENTIFICATIEFORMULIER BIOMASSA BIJLAGE: AANVRAAG TOT HET BEKOMEN VAN EEN BIOMASSACERTIFICAAT BIJLAGE: KWALITEITSBORGING BIJLAGE: KLEINSCHALIGE GROENESTROOMPRODUCTIE OP BASIS VAN BEDRIJFSEIGEN BIOMASSA BIJLAGE: ZELFVERKLARING VOOR BIOMASSAKENMERKEN DOOR LANDBOUWERS Pagina 3 van 40

4 1 Inleiding De VREG beheert het certificatiesysteem voor groene stroom in Vlaanderen overeenkomstig art , 2, 7 van het Energiedecreet, waarbij er een aanzienlijke geldstroom vloeit van de Vlaamse elektriciteitsverbruiker naar de producenten van groene stroom. Transparante en consistente regels zijn dan ook nodig om te garanderen dat a) voldaan is aan de voorwaarden voor het ontvangen van deze steun, alsook dat b) de hoogte van de steun correct werd berekend en er c) afdoende controles werden ingebouwd voor de kwaliteitswaarborging van het systeem. De VREG legt dan ook nadere regels vast voor wat betreft de aanvraagprocedure, de beoordeling en de berekening van het aantal toe te kennen groenestroomcertificaten. Deze mededeling heeft tot doel om te verduidelijken op welke wijze verschillende kenmerken van biomassastromen, zoals de voorbehandelings- en transportenergie of duurzaamheidskenmerken, bepaald en aangetoond dienen te worden. 1.1 Toepassingsgebied Deze mededeling heeft betrekking op alle biomassastromen die worden aangewend voor groenestroomproductie in Vlaanderen waarvoor groenestroomcertificaten worden aangevraagd. Met biomassastromen worden zowel de vloeibare, vaste als gasvormige verschijningsvorm bedoeld. Hierin zitten dus eveneens biogas, stortgas en gas uit rioolwaterzuivering vervat evenals de biomassa die voor de productie van deze gassen of andere gasvormige biomassa wordt aangewend. De kenmerken die in deze mededeling worden behandeld betreffen alle kenmerken die relevant zijn om te bepalen of een biomassastroom al dan niet aanleiding kan geven tot aanvaardbare groenestroomcertificaten, zoals de duurzaamheidskenmerken, evenals alle kenmerken die een invloed hebben op het aantal toe te kennen groenestroomcertificaten, zoals de voorbehandelings- en transportenergie. 1.2 Korte samenvatting Ter bepaling van het aantal uit te reiken groenestroomcertificaten en de aanvaardbaarheid daarvan dient de VREG een aantal kenmerken na te gaan in het geval dat biomassastromen aangewend worden voor groenestroomproductie. Deze kenmerken omvatten de voorbehandelings- en transportenergie, de duurzaamheidskenmerken en of een houtstroom al dan niet als vallend onder de categorie korte omloophout en hout dat geen industriële grondstof is moet worden beschouwd. Deze kenmerken worden per biomassaleverancier en per biomassastroom vastgelegd in een biomassacertificaat. Hierbij dient telkens aangegeven te worden op basis van welk certificatiesysteem deze kenmerken voor die biomassastroom worden aangetoond. Een biomassaleverancier kan vervolgens een leveranciersverklaring opstellen waarin hij verklaart dat de leveringen van een bepaalde biomassastroom aan een bepaalde groenestroomproductie-installatie vallen onder een bepaald biomassacertificaat. Op deze manier kan de groenestroomproducent aanspraak maken op de kenmerken vermeld op het betreffende biomassacertificaat voor de toekenning van groenestroomcertificaten. Deze informatiestroom kan schematisch als volgt worden weergegeven: Pagina 4 van 40

5 Enkele concrete scenario s verduidelijken dit schema verder Scenario palmolie Aangezien palmolie vloeibare biomassa is, dient aangetoond te worden dat voldaan is aan de duurzaamheidscriteria. Hiertoe dient een door Europa of binnen België erkend certificatiesysteem (vb. ICSS) gebruikt te worden. De VREG zal hiertoe zelf geen certificatiesystemen erkennen of beheren. Verder dient ook de voorbehandelings- en transportenergie aangetoond te worden. Dit gebeurt bij voorkeur via datzelfde door Europa of binnen België erkende certificatiesysteem, waarbij uit de berekening van de broeikasgasemissiereductie de waarden van de voorbehandelings- en transportenergie volgen, weliswaar met inachtname van de bepalingen in sectie 7 Beoordelingskader voor kenmerken van biomassastromen. Van zodra er voor alle relevante kenmerken een conservatieve inschatting gemaakt kan worden aan de hand van zo n certificatiesysteem kan de palmolieleverancier een biomassacertificaat voor de gecertificeerde palmolie aanvragen. Voor alle leveringen gedekt door een leveranciersverklaring die de link legt tussen het biomassacertificaat van de palmolieleverancier en de leveringen aan een welbepaalde groenestroomproductie-installatie zijn dan de kenmerken zoals vermeld op het biomassacertificaat van toepassing Scenario houtpellets Houtpellets betreffen een vaste biomassa, waardoor de duurzaamheidscriteria niet van toepassing zijn en er bijgevolg ook niet zo maar gebruik gemaakt kan worden van een door Europa of binnen België erkend certificatiesysteem. Daarom zal de VREG hiertoe wel een certificatiesysteem erkennen, maar niet beheren. Het is met andere woorden aan de marktpartijen om een certificatiesysteem op te zetten waarmee de voorbehandelings- en transportenergie, evenals het kenmerk houtstromen die niet gebruikt worden als industriële grondstof worden aangetoond. Na erkenning door de VREG van dit certificatiesysteem kan er per houtpelletleverancier een biomassacertifiaat worden aangevraagd. Van zodra er een leveranciersverklaring werd opgesteld voor levering aan een welbepaalde groenestroomproductieinstallatie zijn de kenmerken zoals vermeld op het biomassacertificaat van toepassing Scenario kleinschalige groenestroomproductie op basis van eigen koolzaadolie Voor het geval waarin een landbouwer in Vlaanderen zijn eigen koolzaad verbouwd, oogst en perst tot koolzaadolie om deze te gebruiken in een eigen groenestroomproductie-installatie, zal de VREG uitzonderlijk wel het biomassa-certificatiesysteem beheren om onredelijke lasten voor de landbouwer te vermijden. Voor het aantonen van de duurzaamheidskenmerken kan de Zelfverklaring voor duurzaamheidskenmerken door landbouwers gebruikt worden. Voor het aantonen van de Pagina 5 van 40

6 voorbehandelingsenergie, volstaat een ondertekende en gedateerde bevestiging hiervan door een AREI-keurder. Op basis van deze informatie zal de VREG dan een biomassacertificaat opstellen. De landbouwer kan dan als koolzaadolieproducent een leveranciersverklaring voor leveringen aan zijn eigen groenestroomproductie-installatie opstellen, waarmee de kenmerken zoals vermeld op het biomassacertificaat van toepassing zijn voor de bepaling van het aantal groenestroomcertificaten. 2 Definities, referenties, symbolen en afkortingen 2.1 Definities De definities uit het Energiedecreet en het Energiebesluit zijn van toepassing op deze mededeling. Biobrandstof Vloeibare of gasvormige brandstof voor vervoer die geproduceerd is uit biomassa, overeenkomstig art , 18 /1 van het Energiedecreet. Biomassa de biologisch afbreekbare fractie van producten, afvalstoffen en residuen van biologische oorsprong uit de landbouw (met inbegrip van plantaardige en dierlijke stoffen), de bosbouw en aanverwante bedrijfstakken, met inbegrip van de visserij en de aquacultuur, alsmede de biologisch afbreekbare fractie van industrieel en huishoudelijk afval, overeenkomstig art , 18 /2 van het Energiedecreet. In deze mededeling omvat biomassa zowel de vloeibare, vaste als gasvormige verschijningsvorm en wordt biogas, stortgas en gas uit rioolwaterzuivering dus eveneens als biomassa beschouwd. Veen wordt niet als biomassa beschouwd overeenkomstig de Europese mededeling 160/2. Hernieuwbare energiebron hernieuwbare niet-fossiele en niet-nucleaire energiebronnen, met name wind, zon, aerothermische, geothermische, hydrothermische energie en energie uit de oceanen, waterkracht, biomassa, stortgas, gas van rioolwaterzuiveringsinstallaties en biogas (Art , 65 Energiedecreet) Marktpartij Een fysische of rechtspersoon die de eigendom of de fysieke controle heeft over biomassa, vanaf de oorsprong van deze biomassa tot het finale gebruik of voor één of meerdere stappen in deze keten. Mengsel Er is sprake van een mengsel wanneer verschillende leveringen onder normale omstandigheden in fysiek contact treden met elkaar. Organisatie Onder organisatie wordt in deze mededeling iedere fysische of rechtspersoon verstaan die een erkenning van haar certificatiesysteem door de VREG aanvraagt. Deze organisatie is tevens houder van het certificatiesysteem. Residu Overeenkomstig de Europese mededeling 160/2, vallen ook verwerkingsresiduen onder de noemer residu. Hiermee wordt een stof bedoelt die niet het eindproduct vormt waarop een productieproces rechtstreeks is gericht. Het vormt geen hoofddoel van het productieproces en het proces is niet Pagina 6 van 40

7 opzettelijk gewijzigd om het te produceren. Voorbeelden van residuen zijn ruwe (niet-geraffineerde) glycerine, talloliepek, organische mest, stro, bagasse, vliezen, kolven en notendoppen. Standaardwaarde De standaardwaarde is een waarde die is afgeleid van een typische waarde middels toepassing van tevoren vastgestelde factoren en die, onder de in art , 1/2 vermelde voorwaarden, gebruikt mag worden in plaats van een feitelijke waarde. De standaardwaarden voor verschillende productieketens werden opgenomen in bijlage XI van het Energiebesluit. De standaardwaarden werden berekend zoals de typische waarden, maar waarbij de emissies ten gevolge van de verwerkende activiteiten met 40% werden verhoogd. Op het transport wordt deze factor niet toegepast omdat zij slechts in geringe mate bijdragen tot de totale emissies zoals beschreven in de Europese communicatie 160/01. Stelsel van de randvoorwaarden Het stelsel van de randvoorwaarden zijn de eisen en normen, vermeld in de bepalingen, bedoeld in de titel Milieu, in deel A van bijlage II en in punt 9 van bijlage II bij Verordening (EG) nr. 73/2009 van de Raad van 19 januari 2009 tot vaststelling van gemeenschappelijke voorschriften voor regelingen inzake rechtstreekse steunverlening in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en tot vaststelling van bepaalde steunregelingen voor landbouwers, alsmede de krachtens artikel 6, 1, van die verordening vastgestelde minimumeisen inzake goede landbouw- en milieuconditie. Typische waarde De typische waarde is een raming van de representatieve broeikasgasemissiereductie die kenmerkend is voor een bepaalde productieroute van biobrandstoffen, overeenkomstig art. 2, n) van de Europese richtlijn hernieuwbare energie. Deze waarden mogen door de lidstaten gebruikt worden om te rapporteren naar de Europese Commissie. De typische waarden voor verschillende productieketens werden opgenomen in bijlage XI van het Energiebesluit. Verzamelpunt Een verzamelpunt is een punt in de keten waar een mengsel kan ontstaan. Een verzamelpunt kan onder andere de vorm aannemen van een container, een opslagplaats, een overslagplaats of een verwerkingseenheid. Er dient hoe dan ook sprake te zijn van een geografische locatie met nauwkeurige grenzen waarbinnen leveringen kunnen worden gemengd, overeenkomstig de Europese communicatie 160/01. Vloeibare biomassa Vloeibare biomassa wordt gedefinieerd als een vloeibare brandstof voor energiedoeleinden andere dan vervoer, waaronder elektriciteit, verwarming en koeling, die geproduceerd is uit biomassa, overeenkomstig art , 131 /1 van het Energiebesluit. Dit wordt verder verduidelijkt in de Europese mededeling 160/02: ook viskeuze vloeistoffen zoals afgewerkte bak- en braadolie (GFVO), dierlijk vet, palmolie, ruwe tallolie en talloliepek zijn begrepen onder de noemer vloeibare biomassa. 2.2 Referenties Volgende afkortingen worden aangehouden in deze mededeling: Energiebesluit Besluit van de Vlaamse Regering houdende algemene bepalingen over het energiebeleid van 19 november 2010 Pagina 7 van 40

8 Energiedecreet Decreet houdende algemene bepalingen betreffende het energiebeleid van 8 mei Europese mededeling 160/01 Mededeling van de Commissie over vrijwillige regelingen en standaardwaarden in de EUregeling betreffende de duurzaamheid van biobrandstoffen en vloeibare biomassa (2010/C 160/01) Europese mededeling 160/02 Mededeling van de Commissie over de praktische tenuitvoerlegging van de duurzaamheidsregeling van de EU voor biobrandstoffen en vloeibare biomassa en over boekingsregels voor biobrandstoffen (2010/C 160/02) Europese richtlijn hernieuwbare energiebronnen Richtlijn 2009/28/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2009 ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen en houdende wijzigin en intrekking van Richtlijn 2001/77/EG en Richtlijn 2003/30/EG Koninklijk besluit biobrandstoffen Koninklijk besluit van 26 november 2011 houdende bepaling van productnormen voor biobrandstoffen. Nummer 2011/24352, Staatsblad 7 december 2011, pagina MEDE Mededeling van de VREG van 8 juli 2008 met betrekking tot de toepassing van artikel 15 van het besluit van de Vlaamse regering van 5 maart 2004 inzake de bevordering van elektriciteitsopwekking uit hernieuwbare energiebronnen betreffende de aanvaardbaarheid voor de certificatenverplichting van groenestroomcertificaten voor elektriciteitsproductie uit houtstromen MEDE Mededeling van de VREG van 1 augustus 2011 met betrekking tot de concrete toepassing door de VREG van een aantal recente decreetswijzigingen met betrekking tot de toekenning van groenestroomcertificaten, op het vlak van de minimumsteun en de bijstook van biomassa in kolencentrales Wijzigingsbesluit duurzaamheidscriteria Vlaanderen Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het Energiebesluit wat betreft de invoering van duurzaamheidscriteria voor vloeibare biomassa en de garanties van oorsprong van 8 april 2011 Wijzigingsdecreet duurzaamheidscriteria Vlaanderen Pagina 8 van 40

9 Decreet houdende de implementatie van de Richtlijn 2009/28/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2009 ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen en houdende wijziging en intrekking van Richtlijn 2001/77/EG en Richtlijn 2003/30/EG van 8 juli 2011 Wijzigingsbesluit duurzaamheidscriteria Brussels Hoofdstedelijk Gewest Besluit van 26 mei 2011 van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot wijziging van het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 6 mei 2004 betreffende de promotie van groene elektriciteit en van kwaliteitswarmtekrachtkoppeling 2.3 Symbolen en afkortingen BKGER broeikasgasemissiereductie; BRUGEL: BRUxelles Gaz ELectricité; CWAPE : Commission Wallonne Pour l Energie; E trp : de transportenergie nodig om de biomassa te transporteren vanuit het buitenland tot aan de grens van het Vlaams gewest; E trp,spec : het specifieke primaire energieverbruik voor transport uitgedrukt in kwh_p/(ton.km) E hd : het energieverbruik van de hulpdiensten van de productie-installatie; E vb : de voorbehandelingsenergie, dit is de energie nodig om de biomassa geschikt te maken voor elektriciteitsproductie; E GSC : de netto-elektriciteitsproductie; E bruto : de bruto-elektriciteitsproductie, zoals gemeten aan de klemmen van de generator; kwh_th: kilowattuur thermische energie; kwh_p: kilowattuur primaire energie; kwh_e: kilowattuur elektrische energie of het elektrisch equivalent, kortweg kwh indien er geen verwarring mogelijk is; VREG: Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt; 3 Kenmerken van biomassastromen De VREG kent groenestroomcertificaten toe voor de netto-elektriciteitsproductie uit hernieuwbare energiebronnen. Dit houdt in dat er minder groenestroomcertificaten worden toegekend naarmate er meer energie nodig was om de groene stroom te produceren. Volgende energieverbruiken worden met name in mindering gebracht ter bepaling van deze netto-elektriciteitsproductie overeenkomstig art , 2 van het Energiebesluit: E trp : de transportenergie nodig om de biomassa te transporteren E hd : het energieverbruik van de hulpdiensten van de productie-installatie E vb : de voorbehandelingsenergie, dit is de energie nodig om de biomassa geschikt te maken voor elektriciteitsproductie Dit wordt algemeen weergegeven in de volgende formule, waarin E GSC staat voor de nettogroenestroomproductie en E bruto voor de bruto-elektriciteitsproductie, zoals gemeten aan de klemmen van de generator: Pagina 9 van 40

10 E GSC = E bruto E hd E vb E trp. In de secties 3.1 Transportenergie, 3.2 Utiliteitsvoorzieningen, Hulpdiensten en Voorbehandeling wordt meer in detail ingegaan op deze termen en hoe ze bepaald dienen te worden. Naast een kwantitatieve aanpassing van het steunbedrag naargelang de efficiëntie van de groenestroomproductie gebeurt er ook een kwalificatie. Zo wordt er bijvoorbeeld geen steun toegekend indien de groene stroom geproduceerd wordt door verbranding van houtstromen die nog gebruikt kunnen worden als industriële grondstof. Ook voor groenestroomproductie uit niet-duurzame vloeibare biomassa wordt geen steun toegekend. De toegekende groenestroomcertificaten zullen in dat geval niet aanvaardbaar zijn voor de certificatenverplichting. Op deze kwalitatieve kenmerken van biomassa en op de wijze waarop deze aangetoond dienen te worden wordt dieper ingegaan in de sectie 3.3 Aanvaardbaarheid van biomassastromen. 3.1 Transportenergie Indien biomassa wordt ingevoerd in België, wordt het equivalente elektriciteitsverbruik voor het transport van deze ingevoerde biomassa tot aan de grens van het Vlaamse Gewest in mindering gebracht ter bepaling van de netto-elektriciteitsproductie, overeenkomstig art , van het Energiebesluit. De transportenergie dient als een kwantitatief kenmerk van een welbepaalde biomassastroom beschouwd te worden en voor de bepaling ervan wordt gans de productieketen van de biomassa beschouwd; vanaf de oogst voor producten en vanaf het ontstaan als afval voor afvalstoffen. 3.2 Utiliteitsvoorzieningen De term utiliteitsvoorzieningen omvat zowel de hulpdiensten van de productie-installatie als de voorbehandeling van de biomassa, beide laatste begrippen worden hieronder nader toegelicht Hulpdiensten Onder hulpdiensten wordt het energieverbruik van de utiliteitsvoorzieningen die horen bij de productie-installatie verstaan, overeenkomstig art van het Energiebesluit. De hulpdiensten zijn een kenmerk van de productie-installatie en bevinden zich meestal dan ook vlakbij de productieinstallatie. Het betreffen alle voorzieningen die nodig zijn voor de goede werking van de installatie, die er niet zouden zijn indien de productie-installatie er zelf niet zou zijn: ventilatie, smering, koeling, pompen, etc. Ook het energieverbruik van de productie-installatie bij stilstand valt onder de noemer hulpdiensten, aangezien dit energieverbruik er niet zou zijn indien de productie-installatie er zelf niet zou zijn. Aangezien de hulpdiensten intrinsiek verbonden zijn aan de productie-installatie en in veel mindere mate afhangen van de aangewende biomassastroom, worden deze als een kenmerk van de productieinstallatie beschouwd en niet als kenmerk van een biomassastroom. De hulpdiensten vallen bijgevolg buiten de scope van de certificatie van de biomassastromen Voorbehandeling Onder voorbehandelingsenergie wordt de gemeten elektriciteitsafname of de equivalente elektriciteitsafname verstaan die nodig zijn om de gebruikte hernieuwbare energiebron voor elektriciteitsopwekking geschikt te maken, overeenkomstig art van het Energiebesluit. Pagina 10 van 40

11 De voorbehandelingsenergie dient als een kwantitatief kenmerk van een welbepaalde biomassastroom beschouwd te worden. Hierbij wordt steeds gerekend vanaf de oogst van de producten en vanaf het ontstaan als afval tot aan het finale gebruik als hernieuwbare energiebron voor groenestroomproductie. De voorbehandelingsenergie omvat dus niet het brandstofverbruik van de oogstmachines op het veld, maar wel de verdere verwerking in de verdere keten zoals persing, raffinage, opzuivering, voorverwarming etc. 3.3 Aanvaardbaarheid van biomassastromen Naast de kwantitatieve kenmerken van de biomassastromen (voorbehandelings- en transportenergie, BKGER) gebeurt er ook een kwalificatie naargelang de aanvaardbaarheid van de biomassastroom. Niet alle biomassastromen geven namelijk aanleiding tot de toekenning van aanvaardbare groenestroomcertificaten, zoals nader bepaald in art van het Energiebesluit. Niet-aanvaardbare groenestroomcertificaten kunnen niet ingediend worden in het kader van de certificatenverplichting en hebben bijgevolg een aanzienlijk lagere marktwaarde in vergelijking met aanvaardbare groenestroomcertificaten. Zo kan het bijvoorbeeld noodzakelijk zijn om aan te tonen dat bepaalde houtstromen vallen onder de noemer korte omloophout of houtstromen die niet gebruikt worden als industriële grondstof alvorens deze aanleiding kunnen geven tot aanvaardbare groenestroomcertificaten zoals verduidelijkt in MEDE Ook is het zo dat groenestroomcertificaten voor vloeibare biomassa enkel aanvaardbaar zijn voor zover ze voldoen aan de duurzaamheidscriteria vermeld in art , 1/1 van het Energiebesluit. Merk op dat ook voor de vloeibare biomassa die vergist wordt tot biogas voor elektriciteitsproductie enkel aanvaardbare groenestroomcertificaten kunnen worden toegekend inzoverre voldaan is aan de duurzaamheidscriteria, overeenkomstig art , 1, 6 van het Energiebesluit Aanvaardbaarheid van houtstromen De begrippen korte omloophout en houtstromen die niet gebruikt worden als industriële grondstof werden reeds verduidelijkt in MEDE De onderhavige mededeling past sectie: 3.3 Korte omloophout en houtstromen die niet gebruikt worden als industriële grondstof : auditrapport: uit MEDE aan zoals hieronder verduidelijkt. Het feit dat een bepaalde biomassastroom al dan niet valt onder de noemer korte omloophout of houtstromen die niet gebruikt worden als industriële grondstof wordt gezien als een kwalitatief kenmerk van deze biomassastroom. Het aantonen dat een bepaalde biomassastroom zulk kenmerk bezit dient te gebeuren overeenkomstig de bepalingen onder sectie 4 Certificatie van biomassa Duurzaamheidscriteria Voor groenestroomproductie uit vloeibare biomassa worden enkel aanvaardbare groenestroomcertificaten uitgereikt indien voldaan is aan de duurzaamheidscriteria, vermeld in art , 1/1 van het Energiebesluit. Deze duurzaamheidscriteria omvatten één duurzaamheidscriterium in verband met de uitstoot van broeikasgas en vier landgerelateerde duurzaamheidscriteria: broeikasgasemissiereductie (BKGER) (Energiebesluit art , 1/2) land met een grote biodiversiteit (Energiebesluit art , 1/3) land met hoge koolstofvoorraden (Energiebesluit art , 1/4) land dat veengebied was (Energiebesluit art , 1/5) landbouwgrondstoffen geteeld in de Gemeenschap (Energiebesluit art , 1/6) Pagina 11 van 40

12 Merk op dat de duurzaamheidscriteria enkel op vloeibare biomassa van toepassing zijn en dat ze van toepassing zijn op de ganse keten inclusief de teelt en de oogst (dus o.a. ook het meststoffengebruik, de landbewerking, het zaaien en het oogsten worden in rekening gebracht). Dit in tegenstelling tot de bepalingen met betrekking tot de utiliteitsvoorzieningen, zie ook sectie Scope van de certificatie. Het feit dat voor een bepaalde biomassastroom al dan niet voldaan is aan een of meerdere van de hierboven genoemde landgerelateerde duurzaamheidscriteria wordt gezien als een kwalitatief kenmerk van deze biomassastroom. Het feit dat voor een bepaalde biomassastroom al dan niet voldaan is aan het duurzaamheidscriterium in verband met de uitstoot van broeikasgas (BKGER) wordt gezien als een kwantitatief kenmerk van deze biomassastroom. Het aantonen dat een bepaalde biomassastroom zulk kenmerk bezit dient te gebeuren overeenkomstig de bepalingen onder sectie 4 Certificatie van biomassa. 3.4 Aanvaardbaarheid van productie-installaties Naast de kwalificatie van de biomassa, beïnvloedt ook de kwalificatie van de productie-installatie de aanvaardbaarheid van de groenestroomcertificaten. Zo is er de regeling in art , 4 van het Energiedecreet dat voor bijstook van hernieuwbare energiebronnen in kolencentrales de hoeveelheid aanvaardbare groenestroomcertificaten met een bepaald percentage wordt verminderd zoals verduidelijkt in MEDE Ook voor groenestroomproductie uit het organisch-biologische deel van restafval dient de verwerkingsinstallatie door energierecuperatie een primaire energiebesparing van minstens 35% te behalen overeenkomstig art , 1, 7, g) van het Energiebesluit. Deze primaire energiebesparing wordt door de VREG bepaald overeenkomstig bijlage I van het Energiebesluit. 4 Certificatie van biomassastromen De VREG beheert het certificatiesysteem voor groene stroom in Vlaanderen overeenkomstig art , 2, 7 van het Energiedecreet. In uitvoering hiervan dient de VREG in bepaalde gevallen bepaalde kenmerken van biomassastromen na te gaan, zoals toegelicht in sectie 3 Kenmerken van biomassastromen. Deze kenmerken kunnen op twee manieren onderverdeeld worden. Enerzijds kan men nagaan of het kenmerk kwantitatief dan wel kwalitatief is. Anderzijds kan men nagaan of het al dan iet om een duurzaamheidskenmerk gaat, zoals bepaald in sectie Duurzaamheidscriteria. Dit maakt dat volgend onderverdeling van de kenmerken van biomassastromen van toepassing is: kwantitatieve kenmerken: voorbehandelings- en transportenergie; o kwantitatieve duurzaamheidskenmerken: BKGER; kwalitatieve kenmerken: aanvaardbaarheid van biomassastromen; o kwalitatieve duurzaamheidskenmerken: landgerelateerde duurzaamheidscriteria. Voor iedere biomassastroom waarvoor bepaalde kenmerken moeten worden aangetoond, moet een biomassacertificaat van de VREG aangevraagd worden zoals uiteengezet in sectie 4.1 Biomassacertificaat. Per biomassastroom en per leverancier dienen steeds zowel een geldig biomassacertificaat als ook een geldige leveranciersverklaring aan de VREG overgemaakt te zijn alvorens in het kader van de toekenning van groenestroomcertificaten aanspraak gemaakt kan worden op de kenmerken vermeld op het biomassacertificaat. In sectie 4.2 Leveranciersverklaring wordt nader ingegaan op deze leveranciersverklaring. Pagina 12 van 40

13 De kenmerken die vermeld worden op een biomassacertificaat moeten worden aangetoond via een certificatiesysteem dat erkend is door Europa, binnen België of door de VREG, zoals verduidelijkt in sectie 4.3 Certificatiesystemen. Zolang een certificatiesysteem erkend is kan dit gebruikt worden voor de bepaling van de kenmerken van een bepaalde biomassastroom. Een aanvrager van groenestroomcertificaten dient de VREG dus op voorhand op de hoogte te stellen van de verschillende leveranciers en desgevallend de verschillende biomassastromen per leverancier die hij zal afnemen met het oog op groenestroomproductie. Dit kan eenvoudig door opgave van de unieke referenties van de verschillende biomassacertificaten voor de betreffende biomassastromen. Indien voor de betreffende biomassastroom de kenmerken niet bepaald werden aan de hand van een erkend certificatiesysteem zal de VREG een conservatieve inschatting maken zoals toegelicht in sectie 8.1 Conservatieve inschatting. 4.1 Biomassacertificaat Om op een flexibele manier de verschillende vereisten voor biomassastromen te beheren maakt de VREG gebruik van biomassacertificaten. In sectie Vermeldingen op het biomassacertificaat wordt nader ingegaan op de betekenis van zo n certificaat. De kenmerken die op een biomassacertificaat worden aangebracht betreffen ofwel de werkelijke waarden voor de kenmerken van een bepaalde biomassastroom, ofwel een conservatieve inschatting hiervan. Indien de kenmerken worden aangetoond via een certificatiesysteem beheerd door de VREG, zoals bedoeld in sectie Certificatiesysteem beheerd door de VREG, zal de VREG zelf instaan voor de aanvraag van een biomassacertificaat. Voor alle overige gevallen dient er een biomassacertificaat van de VREG aangevraagd te worden zoals beschreven in sectie 5.1 Aanvraag van een biomassacertificaat Vermeldingen op het biomassacertificaat Een biomassacertificaat geeft aan welke kenmerken van een bepaalde biomassastroom geleverd door een bepaalde biomassaleverancier op een afdoende wijze aan de VREG werden aangetoond, overeenkomstig de bepalingen in sectie 5.1 Aanvraag van een biomassacertificaat. Het betreft steeds conservatieve waarden waarbij het in rekening brengen van de werkelijke waarde van de kenmerken steeds aanleiding zou geven tot eenzelfde of hoger aantal aanvaardbare groenestroomcertificaten. Voorbeeld: Op het biomassacerificaat voor koolzaadolie van leverancier A wordt de minimale broeikasgasemissiereductie (BKGER) vermeld die leverancier A wenst te garanderen naar zijn afnemers voor vb. groenestroomproductie. Voor de toekenning van groenestroomcertificaten zal met deze minimale BKGER gerekend worden voor alle leveringen die via een leveranciersverklaring werden gekoppeld aan dat biomassacertificaat. Duurzaamheidskenmerken worden aangetoond aan de hand van een door Europa erkend certificatiesysteem, vb. ISCC. Op ieder moment dienen er voldoende ISCC-certificaten ter beschikking te zijn om via de massabalans minstens de op het biomassacertificaat vermelde BKGER aan te tonen. Een biomassacertificaat bevat volgende informatie: het uniek referentienummer de identiteit van de biomassaleverancier en -producent; Pagina 13 van 40

14 zowel de gangbare als de commerciële beschrijving van de biomassastroom met vermelding van de EURAL-code voor afval en de GN-code voor producten, zoals gespecifieerd in sectie 7.1 Identificatieformulier biomass ; de datum van uitgifte; de minimale gedekte hoeveelheid op jaarbasis, uitgedrukt in ton/jaar; de minimale broeikasgasemissiereductie ten opzichte van het fossiele alternatief, uitgedrukt in %, zoals bepaald in bijlage XI, deel C, 4 van het Energiebesluit en berekend volgens art , 1/2 van het Energiebesluit; desgevallend, de wijze waarop aangetoond wordt dat voldaan is aan de duurzaamheidscriteria het land van oorsprong van de biomassa; of de biomassa geproduceerd is op ernstig en zwaar verontreinigde gronden; aanvullende vermeldingen overeenkomstig sectie 4.5 Bijkomende rapportering de maximale voorbehandelingsenergie uitgedrukt in kwhe/ton biomassa de maximale transportenergie uitgedrukt in kwhe/ton biomassa De procedure voor het aanvragen van een biomassacertificaat wordt gegeven in sectie 5.1 Aanvraag van een biomassacertificaat. 4.2 Leveranciersverklaring Aan een erkend biomassacertificaat kunnen leveranciersverklaringen gekoppeld worden zodat voor de leveringen van biomassastromen die onder zo n leveranciersverklaring vallen de kenmerken vermeld op het biomassacertificaat van toepassing zijn. De procedure voor het opstellen van een leveranciersverklaring wordt gegeven in sectie 5.2 Opstellen van een leveranciersverklaring. 4.3 Certificatiesystemen Een certificatiesysteem is een geheel van schriftelijke bepalingen dat tot doel heeft om bepaalde kenmerken van bepaalde biomassastroom aan te tonen. Voor het aantonen van de duurzaamheidskenmerken van vloeibare biomassastromen kunnen steeds de Europees erkende vrijwillige systemen en de bilaterale of multilaterale overeenkomsten gebruikt worden, zoals beschreven in sectie Certificatiesysteem erkend door Europa. Om te streven naar een uniforme toepassing van de duurzaamheidscriteria voor vloeibare biomassa zal de VREG de certificatiesystemen die in de andere gewesten van België of op federaal niveau erkend werden eveneens erkennen, zoals beschreven in sectie Certificatiesysteem erkend binnen België. Voor wat betreft de overige kenmerken van biomassastromen, naast de duurzaamheidskenmerken voor vloeibare biomassastromen, dient een certificatiesysteem gebruikt te worden dat hiertoe werd erkend door de VREG, zoals beschreven in sectie 5.4 Erkenning van een certificatiesysteem door de VREG. In uitzonderlijke gevallen, zoals kleine groenestroomproducenten die hun eigen biomassa verwerken, zal de VREG zelf de certificatie van de biomassa uitvoeren om onredelijke financiële of administratieve lasten te vermijden. Deze uitzonderlijke gevallen en de wijze waarop de VREG de certificatie van de biomassa zal uitvoeren worden beschreven onder Certificatiesysteem beheerd door de VREG. Een certificatiesysteem bestaat uit een reeks bepalingen die de organisatie beschrijven van de rapportering; de opname in de bepaling en/of berekening van de onderzochte kenmerken; de Pagina 14 van 40

15 doorlichtingen en de controle van de markpartijen en de doorlichtingen en de controle van het certificatiesysteem zelf. Deze bepalingen hebben betrekking op : alle stappen van de productieketen tot aan het gebruik als hernieuwbare energiebron voor groenestroomproductie, zoals bepaald in sectie Scope van de certificatie ; het doorgeven van de informatie vervat in het biomassacertificaat, zoals beschreven in sectie 4.1 Biomassacertificaat, van een marktpartij tot de andere, op elke stap van de productieketen; de controles die opgelegd worden aan de bij het certificatiesysteem aangesloten marktpartijen en uitgevoerd door een erkend onafhankelijk controleorganisme; de beoordeling van het certificatiesysteem voorzien in sectie Periodieke beoordeling. Het certificatiesysteem is aldus opgevat dat elke marktpartij verantwoordelijk is voor haar eigen activiteit. De uitvoering en de betaling van de controles worden door het certificatiesysteem ten laste genomen. Voor wat de naleving van de duurzaamheidscriteria betreft kan eveneens gebruik gemaakt worden van vrijwillige systemen en bilaterale of multilaterale overeenkomsten, zoals verduidelijkt in sectie Certificatiesysteem erkend door Europa Certificatiesysteem erkend door Europa Voor wat betreft het aantonen van de duurzaamheidskenmerken kan gewerkt worden met de vrijwillige systemen evenals de door de Europese Gemeenschap afgesloten bilaterale of multilaterale overeenkomsten, waarvoor een besluit van de Europese Commissie is genomen, zoals bedoeld in art. 18, 4 tot 6, van de Europese richtlijn hernieuwbare energie. Op het moment van publicatie van deze mededeling konden onderstaande erkende vrijwillige schema s zoals op 19 juli 2011 goedgekeurd door de Europese Commissie en gepubliceerd op het Transparency Platform 1 gebruikt worden: ISCC (International Sustainability and Carbon Certification) Bonsucro EU RTRS EU RED (Round Table on Responsible Soy EU RED) RSB EU RED (Roundtable of Sustainable Biofuels EU RED) 2BSvs (Biomass Biofuels voluntary scheme) RBSA (Abengoa RED Bioenergy Sustainability Assurance) Greenergy (Greenergy Brazilian Bioethanol verification programme) Indien bijkomend nog andere vrijwillige schema s goedgekeurd en erkend worden door de Europese Commissie zullen deze gepubliceerd worden op het Transparency Platform en in het Publicatieblad van de Europese Unie. Voor wat betreft het aantonen van andere kenmerken dan de duurzaamheidskenmerken kan gebruik gemaakt worden van de gedesaggregeerde waarden en andere kenmerken die worden aangetoond in het kader van de staving van duurzaamheidskenmerken. De VREG dient het certificatiesysteem in kwestie hiertoe te erkennen. Hier wordt nader op ingegaan onder sectie 5.4 Erkenning van een certificatiesysteem door de VREG. 1 Pagina 15 van 40

16 4.3.2 Certificatiesysteem erkend binnen België De VREG zal certificatiesystemen voor het aantonen van duurzaamheidskenmerken erkennen die reeds erkend zijn door: De CWAPE (Commission Wallonne Pour l Energie); BRUGEL (BRUxelles Gaz ELectricité) in uitvoering van het Wijzigingsbesluit duurzaamheidscriteria Brussels Hoofdstedelijk Gewest; De minister bevoegd voor leefmilieu, op aangeven van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu, in uitvoering van het Koninklijk besluit biobrandstoffen. Voor wat betreft het aantonen van andere kenmerken dan de duurzaamheidskenmerken is een erkenning door de VREG van dit certificatiesysteem vereist. Hier wordt nader op ingegaan onder sectie 5.4 Erkenning van een certificatiesysteem door de VREG Certificatiesysteem beheerd door de VREG De VREG beheert het certificatiesysteem voor groene stroom in Vlaanderen overeenkomstig art , 2, 7 van het Energiedecreet. In uitvoering hiervan kan de VREG de certificatie van kenmerken van biomassastromen mee opnemen in zijn certificatie van groene stroom. De VREG zal dit enkel doen in die gevallen waarvoor geen dergelijk certificatiesysteem beschikbaar is of het een onredelijke last zou zijn om het opzetten of het gebruik van zulk een certificatiesysteem op te leggen aan marktpartijen. Hierbij worden de kenmerken van een biomassastroom rechtstreeks aan de VREG aangetoond in plaats van via een certificaat uitgereikt in het kader van een certificatiesysteem. De nadere bepalingen over de wijze waarop deze kenmerken rechtstreeks aan de VREG moeten worden aangetoond worden hieronder beschreven. Kleinschalige groenestroomproductie op basis van bedrijfseigen biomassa Onder kleinschalige groenestroomproductie worden alle productie-installaties beschouwd met een geïnstalleerd elektrisch vermogen van minder dan 1 MW, naar analogie met de definitie van kleinschalige warmtekrachtkoppeling in art , 2, 61 van het Energiebesluit. Wanneer de certificaatgerechtigde enkel bedrijfseigen biomassa verbruikt kan hij de Zelfverklaring voor kenmerken van biomassastromen door landbouwers, zoals hieronder toegelicht, gebruiken. Voor het aantonen van overige kenmerken, zoals bijvoorbeeld voorbehandelingsenergie, volstaat een ondertekende en gedateerde bevestiging van deze kenmerken door een AREI-keurder overeenkomstig het formaat in Bijlage: Kleinschalige groenestroomproductie op basis van bedrijfseigen biomassa. Er kan ook steeds gebruik gemaakt worden van een conservatieve inschatting van de kenmerken van de biomassastroom, zoals bepaald in sectie 8 Standaardwaarden. 4.4 Algemene bepalingen voor certificatiesystemen Hieronder volgen enkele algemene bepalingen die van toepassing zijn op alle certificatiesystemen die gebruikt worden voor het aantonen van kenmerken van biomassa in het kader van de toekenning van groenestroomcertificaten Terminologie Voor de beschrijving van het type transactie van de ene marktpartij naar de andere wordt de terminologie zoals bepaald in de Incoterms 2000 gehanteerd, voor afkortingen van landen worden de de landcodes ISO 3166 alpha-2 gebruikt. Bij de beschrijving van biomassastromen wordt steeds op Pagina 16 van 40

17 een eenduidige wijze verwezen naar de gebruikelijke benaming zoals opgegeven in de Identificatiefiche biomassastromen Traceerbaarheid Onder de term traceerbaarheid wordt de mogelijkheid verstaan om de oorsprong van de stof evenals de geschiedenis doorheen de productieketen te bepalen. Hieronder valt dus ook de mogelijkheid te specifiëren waarvan de stof werd gemaakt en hoe ze werd verwerkt en getransporteerd. De relevante verzamelpunten in de productie- en distributieketen (hierna kortweg keten) zijn: Landbouwbedrijf/plantage/bos/afvalproducent: plaats van de teelt en oogst van de biomassa, of het punt waarop het afval ontstaat Eerste inzamelpunt Verwerkingseenheid: dit kan in verschillende fasen gebeuren, vb. persing, raffinage Leverancier: dit kan in verschillende stappen gebeuren Finaal gebruik voor groenestroomproductie Transport, opslag en overslag, dat plaatsvindt tussen de bovenvernoemde elementen De traceerbaarheid wordt voor het aantonen van kenmerken van biomassastromen bekomen door de implementatie van een massabalanssysteem Massabalanssysteem Het aantonen dat biomassastromen bepaalde kenmerken bezitten dient te gebeuren aan de hand van een massabalanssysteem voor productie-installaties die elektriciteit opwekken uit biomassa, overeenkomstig art /1 van het Energiebesluit. Dit massabalanssysteem laat toe dat leveringen van grondstoffen of biomassastromen met verschillende kenmerken gemengd worden. Hierbij wordt vereist dat informatie over de kenmerken en omvang van de bovenvernoemde leveringen aan het mengsel toegewezen blijven. Bovendien dient ervoor gezorgd te worden dat de som van alle leveringen die uit het mengsel zijn gehaald dezelfde kenmerken heeft, in dezelfde hoeveelheden, als de som van alle leveringen die aan het mengsel werden toegevoegd. Concreet betekent dit dat wanneer een mengsel wordt gesplitst, om het even welke reeks duurzaamheidskenmerken (samen met de groottes) kan worden toegewezen aan om het even welke levering, voor zover de combinatie van alle leveringen die uit het mengsel worden gehaald dezelfde grootte hebben voor alle reeksen duurzaamheidskenmerken in het mengsel, overeenkomstig de Europese mededeling 160/02. Voorbeeld 1: zo is het bijvoorbeeld mogelijk om 10 ton koolzaadolie die voldoet aan alle duurzaamheidscriteria te mengen met 2 ton zonnebloemolie die geheel niet voldoet aan enig duurzaamheidscriterium. Van dit mengsel van koolzaad- en zonnebloemolie kan dan 10 ton geleverd worden die voldoet aan alle duurzaamheidscriteria, de overige 2 ton van dit mengsel voldoen dan geheel niet aan enig duurzaamheidscriterium. Voorbeeld 2: zo is het niet toegestaan om bijvoorbeeld 5 ton koolzaadolie die voldoet aan de landgerelateerde duurzaamheidscriteria te mengen met 5 ton koolzaadolie die voldoet aan het duurzaamheidscriterium in verband met de uitstoot van broeikasgas om uit dit mengsel dan een levering te halen van 5 ton koolzaadolie die voldoet aan alle duurzaamheidscriteria en een levering van 5 ton koolzaadolie zonder duurzaamheidskenmerken. Dit volgt uit de bepaling dat enkel reeksen (en geen combinaties van reeksen van) duurzaamheidscriteria toegewezen kunnen worden. Pagina 17 van 40

18 Hierbij is er sprake van een mengsel wanneer verschillende leveringen onder normale omstandigheden in fysiek contact treden met elkaar. Zulk een punt waar een mengsel kan ontstaan wordt aangeduid met de term verzamelpunt. Een verzamelpunt kan onder andere de vorm aannemen van een opslagplaats, een overslagplaats of een verwerkingseenheid. Het evenwicht in het massabalanssysteem dient voor ieder verzamelpunt in de keten ten minste gegarandeerd te zijn over de periode van een jaar en op geen enkel moment kan er meer massa aan het mengsel worden onttrokken dan er werd toegevoegd, rekening houdend met de conversiefactor indien van toepassing. Deze conversiefactor geeft per verzamelpunt waar verliezen optreden de verhouding aan van de toegevoerde biomassa op de afgevoerde biomassa die verder in de keten wordt toegepast Scope van de certificatie Wat betreft de scope van de certificatie is er een duidelijk onderscheid tussen duurzaamheidskenmerken en de overige kenmerken. Voor de certificatie van duurzaamheidskenmerken van producten wordt gans de keten tot aan de finale toepassing, inclusief de teelt en de oogst beschouwd. Voor de certificatie van alle overige kenmerken, zoals voorbehandelings- en transportenergie, aanvaardbaarheid van biomassastromen, wordt de teelt en de oogst buiten beschouwing gelaten. Indien de certificatie afval betreft wordt de scope beperkt tot de keten vanaf het ontstaan als afval tot aan het finaal gebruik. Dit wordt samengevat in onderstaande tabel door het eerste en het laatste element van de keten aan te geven voor de verschillende scenario s: Biomassastroom Eerste element in geval van Laatste element Duurzaamheidskenmerken Overige kenmerken Product Teelt en oogst Transport na de oogst Finaal gebruik Afval Ontstaan als afval Finaal gebruik Het is niet noodzakelijk dat voor gans de scope eenzelfde certificatiesysteem gebruikt wordt, ook is het niet noodzakelijk dat alle relevante kenmerken opgenomen zijn in de certificatie zoals hieronder wordt toegelicht. Gedeeltelijke certificatie De certificatie kan betrekking hebben op een deel van de kenmerken van een biomassastroom, we spreken dan van gedeeltelijke certificatie. Uit de definitie van het massabalanssysteem in sectie Massabalanssysteem volgt dat het niet toegelaten is om bijvoorbeeld 5 ton koolzaadolie die voldoet aan de landgerelateerde duurzaamheidscriteria te mengen met 5 ton koolzaadolie die voldoet aan het duurzaamheidscriterium in verband met de uitstoot van broeikasgas om uit dit mengsel dan een levering te halen van 5 ton koolzaadolie die voldoet aan alle duurzaamheidscriteria en een levering van 5 ton koolzaadolie zonder duurzaamheidskenmerken. Voor die kenmerken van een biomassastroom die niet werden bepaald via certificatie zal een conservatieve inschatting worden gehanteerd zoals beschreven in sectie 8 Standaardwaarden. Een andere vorm van gedeeltelijke certificatie is dat maar een deel van de keten binnen de scope van de certificatie valt. Het is duidelijk dat in dit geval geen uitspraken gedaan kunnen worden over de kwalitatieve kenmerken waarbij de oorsprong van de biomassastroom bepalend is, in zulke gevallen Pagina 18 van 40

19 zal dan ook een conservatieve inschatting worden gehanteerd zoals beschreven in sectie 8 Standaardwaarden. Vrijstelling voor de landgerelateerde criteria Een specifieke vorm van gedeeltelijke certificatie is wanneer een deel van de kenmerken gecontroleerd worden in uitvoering van andere regelgeving. Zo worden de grondstoffen die in België of in de andere lidstaten van de Europese Unie geteeld en geoogst worden onder het stelsel van de randvoorwaarden 2 geacht gecontroleerd te zijn. Ze worden dan ook beschouwd als conform de vier landgerelateerde criteria uit sectie Duurzaamheidscriteria. Ook voor vloeibare biomassa die vervaardigd is uit niet van landbouw, aquacultuur, visserij of bosbouw afkomstige afvalstoffen en residuen dient enkel het duurzaamheidscriterium in verband met de uitstoot van broeikasgas (BKGER) voldaan te zijn, overeenkomstig art , 1/1 van het Energiebesluit. Zelfverklaring voor kenmerken van biomassastromen door landbouwers Landbouwers die biomassa produceren die gebruikt wordt voor groenestroomproductie kunnen gebruik maken van de Bijlage: Zelfverklaring voor biomassakenmerken door landbouwers om de duurzaamheids- of andere kenmerken van de door hen geproduceerde biomassastromen aan te tonen. Indien de biomassa niet rechtstreeks door de landbouwer wordt aangewend of geleverd voor groenestroomproductie, dient deze zelfverklaring en de controle daarop mee opgenomen te worden in de certificatie van de eerstvolgende marktpartij in de keten. Groepsaudit Voor het aantonen van kenmerken van biomassastromen afkomstig van kleinschalige landbouwers, producentenorganisaties en coöperaties kan gebruik gemaakt worden van een groepsaudit door een erkend onafhankelijk controleorganisme. Hierbij wordt de controle uitgevoerd op basis van een steekproef, waarbij rekening wordt gehouden met een relevante norm die voor dit doel is opgesteld, vb. ISEAL Norm P035. Het is de verantwoordelijkheid van het erkend onafhankelijk controleorganisme om te bepalen hoe groot het monster moet zijn om het vereiste vertrouwensniveau te bereiken, overeenkomstig. Verder dient er met de algemene vereisten bepaald in sectie 4.4 Algemene bepalingen voor certificatiesystemen en volgende specifieke vereisten rekening gehouden te worden: landgerelateerde criteria mogen enkel opgenomen worden als de betreffende gebieden dicht bij elkaar gelegen zijn en soortgelijke kenmerken vertonen; duurzaamheidskenmerken in verband met de uitstoot van broeikasgas (BKGER) mogen enkel opgenomen worden indien de eenheden soortgelijke productiesystemen en dezelfde producten hebben; een jaarlijkse staalname dient te gebeuren van de verklaring waarbij ieder jaar andere marktpartijen aan bod komen Verantwoordelijkheden Binnen het kader van de certificatie van bepaalde kenmerken van biomassastromen aan de hand van een certifiatiesysteem zijn minstens volgende verantwoordelijkheden van toepassing. De organisatie die houder is van het certificatiesysteem: 2 Voor de definitie, zie sectie 2.1 Definities Pagina 19 van 40

20 is verantwoordelijk voor de nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en fraudebestendigheid van certificatiesysteem; legt een passende frequentie en methode voor de controles vast; implementeert een doeltreffend systeem van kwaliteitsborging overeenkomstig Bijlage: Kwaliteitsborging voorziet in een procedure voor klachten waarbij de tijdige afhandeling van klachten met betrekking tot administratieve beslissingen binnen het systeem of in verband met de interpretatie van de regels die het systeem beschrijven wordt gegarandeerd. De marktpartijen die deelnemen aan een dergelijk certificatiesysteem: verbinden zich ertoe voldoende en correcte informatie te verschaffen in het kader van de massabalans, de traceerbaarheid en de vaststelling van de onderzochte kenmerken en afdoende bewijsmateriaal bij te houden gedurende 5 jaar ter staving van deze informatie; aanvaarden de verantwoordelijkheid voor het voorbereiden van informatie met betrekking tot de controles in het kader van dit certificatiesysteem; De erkende onafhankelijke controleorganismen die door de marktpartijen belast worden met de uitvoering van controles op de informatie: zijn verantwoordelijk voor het verzekeren van de nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en fraudebestendigheid van de door de marktpartijen gebruikte systemen; zijn verantwoordelijk voor de controle op de accuraatheid van de aangeleverde gegevens en de vaststelling van de gepaste frequentie en methode van de monsterneming. Alle partijen betrokken bij het certificatiesysteem: verbinden zich ertoe alle bewijsmateriaal nodig voor de controle door de VREG, zoals beschreven in sectie 6.2 Controle door de VREG, gedurende een periode van 5 jaar bij te houden en het op eenvoudige vraag van de VREG ter beschikking te stellen; alle documenten die ter beschikking worden gesteld zijn opgesteld in het Nederlands, Engels of Frans. 4.5 Bijkomende rapportering Indien het certificatiesysteem betrekking heeft op duurzaamheidskenmerken dient bijkomende informatie, zoals bepaald in sectie Bescherming bodem, water en lucht gerapporteerd te worden. Indien informatie over de naleving van sociale criteria beschikbaar is, kan deze bijkomende rapportering worden toegevoegd zoals bepaald in sectie: Sociale criteria. Aan de hand van de landen van herkomst van de biomassastromen zal binnen een Europese, Belgische of Vlaamse context door de betreffende overheid nagegaan worden in hoeverre aan deze sociale criteria in deze landen werd voldaan Bescherming bodem, water en lucht Het certificatiesysteem rapporteert over de mate waarin is voldaan aan de duurzaamheidscriteria, vermeld in artikel , 1/1. Tevens wordt er via het certificatiesysteem passende en relevante informatie verzameld, bijgehouden en ter beschikking gesteld over maatregelen ter bescherming van bodem, water en lucht, voor herstel van aangetast land, en ter voorkoming van overmatig watergebruik in gebieden waar water schaars is, overeenkomstig art /1, 2 van het Energiebesluit. Pagina 20 van 40