Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

Transcriptie

1 Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

2 Inhoudsopgave pagina Inleiding 3 1. Arbeidsmarktanalyse 6 2. Visie en uitgangspunten Ambities en doelstellingen Onze aanpak Onze acties Monitoring en sturing Organisatie en uitvoering 37 Bijlage I Bijlage II Bijlage III Bijlage IV Overzicht acties Bestuurlijk Overleg en Operationeel Kernteam Begrippen, definities en afkortingen Bronnenoverzicht. Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

3 Inleiding Op de Jeugdwerktop in Den Haag op 29 juni 2009 hebben de wethouders van de dertig arbeidsmarktregio s aangekondigd vóór 1 september uitgewerkte plannen te presenteren om de oplopende jeugdwerkloosheid te bestrijden. De inzet is dat er eind dit jaar geen jongeren ongewild thuis op de bank zitten. Ondertussen is er intensief overleg met de sociale partners om arrangementen op te stellen voor de verschillende sectoren. De bouw wil reserves uit het scholingsfonds inzetten om duizenden extra leerwerkplekken voor jongeren te creëren. Ook de metaal- en technieksector maakten op de door de VNG en het ministerie van SZW georganiseerde Jeugdwerktop meer bijzonderheden bekend om te komen tot een plan dat leerwerkplekken en 5000 stageplekken voor jongeren moet opleveren. Uiteindelijk moet dit landen in de regio s: hoe geven we het daar handen en voeten? In de regio Groningen zijn er in het voorjaar en de zomer meer initiatieven van start gegaan om de (jeugd)werkloosheid als gevolg van de plotselinge recessie te bestrijden. De gemeente Groningen is als Werkpleinplusvestiging gevraagd voor de regio Groningen het voortouw te nemen bij de ontwikkeling van het Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen dat uiterlijk 1 september 2009 gereed dient te zijn. Het kan daarbij gaan om scholing, een gewone baan, een stage, een combinatie van leren en werken of vrijwilligerswerk. Het regionale actieplan bevat ook extra aandacht voor kwetsbare jongeren met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt en voor jongeren met een allochtone achtergrond. Het plan dienst als basis voor het te sluiten convenant tussen het Ministerie van SZW en de regio. Voor de regio Groningen heeft het Ministerie van SZW voor het jaar miljoen gereserveerd. De middelen voor de jaren 2010 en 2011 worden vastgesteld op basis van de geleverde prestaties in respectievelijk 2009 en In de afgelopen periode hebben we in onze arbeidsmarktregio al verschillende initiatieven genomen om de gevolgen van de economische crisis te dempen. Vanuit de provincie Groningen is bijvoorbeeld dit voorjaar een zogenaamde Versnellingsagenda opgesteld. Onder de noemer De crisis de baas en Alle hens aan dek zijn initiatieven ontwikkeld in de regio Noord en de gemeente Groningen. Daarnaast hebben we ook al langer lopende projecten ter bestrijding van de (jeugd)werkloosheid zoals het programma Ik doe mee in Oost-Groningen. In het regionaal actieplan sluiten we vanzelfsprekend aan bij de initiatieven en structuren die we in onze regio al ontwikkeld hebben. Tot de arbeidsmarktregio Groningen behoort ook het Noordenkwartier (inclusief de Drentse gemeente Noordenveld). Voor u ligt het Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen, ontwikkeld in de zomer van 2009 samen met de volgende partners op onze regionale arbeidsmarkt: - Groningen Centraal (gemeenten Groningen, Grootegast, Haren, Hoogezand-Sappemeer, Leek, Marum, Noordenveld, Slochteren, Ten Boer, Zuidhorn) - Groningen Noord (gemeenten Appingedam, Bedum, Delfzijl, De Marne, Eemsmond, Loppersum en Winsum) - Groningen Oost (gemeenten Bellingwedde, Menterwolde, Pekela, Reiderland, Scheemda, Stadskanaal, Veendam, Vlagtwedde, Winschoten) - UWV Werkbedrijf - Provincie Groningen - Noorderpoort - Alfa College Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

4 - AOC Terra - Hanzehogeschool - 3 Regionale Meld- en Coördinatiepunten voortijdig schoolverlaten - MKB-Noord - VNO-NCW noord - Vakbonden FNV en CNV - Base-groep (jeugdzorg) - Colo In het plan treft u eerst een analyse aan van de situatie van jongeren op de arbeidsmarkt, werkgelegenheidsontwikkelingen en voortijdig schoolverlaten in de provincie Groningen eind juni In hoofdstuk 2 zijn, op basis van de analyse, onze visie en uitgangspunten geformuleerd. Die vertalen we vervolgens in hoofdstuk 3 naar ambities en doelstellingen voor de periode In hoofdstuk 4 beschrijven we de hoofdlijnen van onze aanpak en in hoofdstuk 5 de concrete acties die we willen ondernemen. Het gaat hierbij om provinciebrede acties en om specifieke acties in de subregio s of op lokaal niveau. Vervolgens geven we in hoofdstuk 6 aan hoe we de acties denken te monitoren en sturen. Tot slot lichten we in het laatste hoofdstuk 7 toe hoe we de organisatie inrichten, de communicatie organiseren en de uitvoering vorm geven. Tevens geven we in dit hoofdstuk aan hoe we de acties vanuit de middelen denken te financieren. Tot slot Het Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen strekt verder dan wat formeel onder het landelijk actieplan en bijbehorend convenant valt. We hebben ook (preventieve) maatregelen in opgenomen voor 15 t/m 17 jarigen en Wajongeren. We hechten er als regio aan om een samenhangend plan te presenteren waarin ons beleid tot uiting komt en waarbij het plan te gebruiken is als kader voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid in brede zin, nu en in de toekomst. Zo kunnen de huidige 16 en 17 jarigen de jeugdwerklozen van de (zeer) nabije toekomst zijn. De middelen die door het kabinet ter beschikking worden gesteld zullen we echter sec oormerken voor de groep 18 t/m 26 jarigen. Maatregelen ten behoeve van de andere groepen zullen uit andere middelen worden gefinancierd. In het regionaal plan is ook verbinding gelegd met landelijke acties, zoals school ex, matchingsoffensief, werving stages en leerbanen. Daarnaast zijn er reeds sectorale en brancheafspraken die op nationaal niveau gemaakt zijn. Al met al denken we een stevig plan te presenteren waar we trots op zijn en waar we vertrouwen in hebben. In betrekkelijk korte tijd is binnen een aanzienlijke groep samenwerkingspartners elan ontstaan om de jeugdwerkloosheid in de regio te bestrijden. We zijn er van doordrongen dat we de komende tijd mogelijk nog andere accenten moeten gaan leggen of andere maatregelen moeten toevoegen. Later dit najaar zal pas echt goed zichtbaar worden hoe de situatie op de arbeidsmarkt van jongeren in de leeftijd van 18 t/m 26 zich ontwikkelt. Dan is de belangrijke ijkdatum van 1 oktober bij de ROC s gepasseerd, hebben de inschrijvingen in het HBO en WO plaatsgevonden en is het vakantiewerk achter de rug. Komende maanden zal ook het beeld voor verschillende sectoren en branches scherper worden. Hoopgevend bij dit alles is dat er eerste geluiden zijn van voorzichtig economisch herstel. Daarbij plaatsen we meteen de kanttekening dat in bepaalde sectoren nu pas de werkelijke gevolgen van de recessie merkbaar worden. De laatste vier maanden van 2009 gebruiken we dan ook voor verdere aanscherping van de plannen zoals ze er nu liggen, en om acties, zoals die in dit plan staan, verder uit Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

5 te werken. Ook zullen we de samenwerking nader vorm geven. De periode juli en augustus bleek daarvoor in sommige gevallen te kort te zijn. In de bijlagen treft u een beschrijving aan van de plannen die onze arbeidsmarktregio voornemens is te realiseren. Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

6 Hoofdstuk 1. Arbeidsmarktanalyse Analyse Jeugdwerkloosheid in de Arbeidsmarktregio Groningen 1 De kredietcrisis van september 2008 heeft er voor gezorgd dat de Nederlandse arbeidsmarkt in snel tempo is veranderd van een tekortmarkt in een overschotmarkt. Hoewel een grote toename van de werkloosheid wordt verwacht, constateren we dat de recessie zich op dit moment nog niet vertaald heeft in spectaculaire stijgingen van de werkloosheid. De jeugdwerkloosheid is echter een uitzondering. De toename van de werkloosheid binnen deze doelgroep is in onze regio namelijk zeer hoog. Arbeidsmarktregio Groningen In de arbeidsmarktregio Groningen stonden eind juli jongeren ingeschreven als nietwerkende werkzoekende bij één van de Werkpleinen in de regio. In vergelijking met een jaar eerder is het bestand met 37% toegenomen. Inschrijving niet werkende werkzoekende jongeren arbeidsmarktregio Groningen per eind juli 2009 jul-08 jul-09 +/- +/- in % aandeel in totaal nww Arbeidsmarktregio Groningen % 13,1% Noord-Groningen % 11,7% Oost-Groningen % 15,9% Centraal-Groningen % 12,0% Ter vergelijking: het totale bestand aan niet werkende werkzoekenden is in dezelfde periode met 13% gestegen. Er bestaan aanzienlijke verschillen tussen de subregio s. De grootste toename is terug te vinden in Centraal-Groningen, waar de omvang van het bestand niet-werkende werkzoekende jongeren is gestegen met 41%. Het aandeel in het totale bestand van niet-werkende werkzoekenden is in Oost-Groningen in eerdere maanden een snelle stijger - toegenomen tot 16%. De toename in Noord-Groningen is beperkter van omvang, namelijk 26%, waarmee het aandeel is uitgekomen op 12%. In onderstaande grafieken is vanaf december 2006 de lange-termijnontwikkeling van het jongerenbestand grafisch weergegeven, zowel voor de regio als geheel, als voor de drie subregio s. 1 Bron: UWV WERKbedrijf Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

7 Ontwikkeling bestand niet werkende werkzoekende jongeren Arbeidsmarktregio Groningen dec-06 mrt-07 jun-07 sep-07 dec-07 mrt-08 jun-08 sep-08 dec-08 mrt-09 jun-09 Ontwikkeling bestand niet werkende werkzoekende jongeren Noord-Groningen Oost-Groningen Centraal-Groningen dec-06 mrt-07 jun-07 sep-07 dec-07 mrt-08 jun-08 sep-08 dec-08 mrt-09 jun-09 Voor de regio als geheel wordt zichtbaar dat aan de geleidelijke daling van de jeugdwerkloosheid in 2007 en 2008 een abrupt einde is gekomen. In een paar maanden tijd ging een belangrijk deel van de winst van de voorbije jaren verloren. We zien ook dat de ontwikkeling in de drie subregio s een verschillende is. Centraal Groningen kenmerkt zich als een regio waar de jeugdwerkloosheid tot eind 2008 gelijkmatige daling liet zien om daarna in vier maanden tijd de helft van deze winst weer kwijt te raken. In Oost-Groningen was de daling van de jeugdwerkloosheid beperkter in 2007 en 2008, maar in deze regio is wel de forse toename van de jeugdwerkloosheid als gevolg van de recessie terug te vinden. Een toename die bovendien duidelijk eerder inzette dan in de regio Centraal-Groningen. De regio Noord-Groningen laat eveneens een geleidelijke afname van de jeugdwerkloosheid zien in 2007 en 2008, gevolgd door een relatief korte periode van toename in de eerste twee maanden van Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

8 De verschillen tussen de subregio s zijn aanleiding om te onderzoeken of er een verklaring kan worden gevonden in de samenstelling van de groep werkloze jongeren. Jongeren naar geslacht In de arbeidsmarktregio is 56% van het jongerenbestand man. Dit is vergelijkbaar met het aandeel van mannen in het totale nww-bestand. De stijging onder jeugdige mannen is vooral groot in de subregio s Centraal-Groningen (64%) en Oost-Groningen (51%). Jongeren naar opleidingsniveau In de subregio Centraal-Groningen is de toename van de jeugdige werklozen voor een belangrijk deel afkomstig van hbo- en wetenschappelijk opgeleide jongeren. Hoewel hun wervingsgebied in principe geheel Nederland betreft, komen ze voornamelijk in de stad Groningen in de werkloosheidsstatistieken terecht. In Oost-Groningen betreft het daarentegen relatief gezien juist veel jongeren zonder startkwalificatie (basisopleiding of vmbo). In de subregio Delfzijl is naast de omvangrijke groep zonder startkwalificatie een sterke concentratie terug te vinden bij de mbo-ers. Niet-werkende jongeren naar subregio en opleidingsniveau in arbeidsmarktregio Groningen eind juli 2009 Absoluut Aandeel Noord Centraal Oost Noord Centraal Oost Totaal jongeren % 100% 100% zonder startkwalificatie % 53% 61% waarvan: basis % 19% 20% Vmbo % 42% 44% met startkwalificatie % 47% 39% waarvan: mbo / havo / vwo % 36% 34% hbo / bachelor % 2% 2% wo / master % 1% 0% Jongeren naar beroepsklasse De top 5 van beroepsgroepen waarvoor de jongeren staan ingeschreven is voor alle drie de subregio s vrijwel dezelfde, ondanks de regionale verschillen in onderwijsaanbod en werkgelegenheid. De rangvolgorde verschilt wel per regio. Met deze beroepsklassen wordt circa 70% van het aanbod van jongeren gedekt. Het merendeel van de jongeren staat ingeschreven voor de elementaire beroepen. Dit zijn de beroepen waarvoor geen specifieke opleidingseisen worden gesteld. Vooral in Oost-Groningen is deze groep zeer omvangrijk. De elementaire beroepen worden op enige afstand gevolgd door de lagere administratieve en commerciële beroepen. Deze zijn relatief sterk vertegenwoordigd in Noord- Groningen. De drie overige beroepsgroepen, de middelbare administratieve en commerciële beroepen, lagere verzorgende beroepen en de lagere technische beroepen zijn wat omvang betreft vergelijkbaar. In de subregio Noord-Groningen behoort de beroepsgroep middelbare technische beroepen ook tot de top 5 (in plaats van de middelbare administratieve en commerciële beroepen). Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

9 Jongeren in het nww-bestand naar beroepsklasse arbeidsmarktregio Groningen eind juli 2009 absoluut aandelen Beroepsklasse Noord Centraal Oost Noord Centraal Oost Totaal regio Totaal jongeren % 100% 100% 100% elementaire beroepen % 26% 33% 28% lagere administratieve, commerciële beroepen ed % 11% 10% 11% middelbare administratieve, commerciële beroepen ed % 11% 9% 10% lagere technische beroepen % 8% 11% 10% lagere verzorgende beroepen % 8% 9% 9% middelbare technische beroepen 45 11% 7% Werkgelegenheidstructuur Uiteraard is het belangrijk te kijken naar de ontwikkeling en samenstelling de jeugdwerkloosheid. Daarnaast speelt ook de ontwikkeling en de samenstelling van de werkgelegenheid een belangrijke rol. Werkgelegenheidstructuur arbeidsmarktregio Groningen Noord Centraal Oost Totaal 100% 100% 100% Landbouw 2% 0% 1% Winning van delfstoffen 2% 0% 0% Industrie en energie 17% 12% 18% Bouwnijverheid 6% 5% 8% Handel 18% 15% 18% Horeca 4% 4% 3% Vervoer en communicatie 9% 5% 6% Financiële instellingen 2% 2% 2% Zakelijke dienstverlening 10% 17% 10% Openbaar bestuur 4% 8% 5% Onderwijs 6% 9% 6% Gezondheids- en welzijnszorg 18% 19% 18% Overige dienstverlening 3% 4% 5% De opbouw van de werkgelegenheid voor de drie subregio s laat aanzienlijke verschillen zien. In de subregio Centraal-Groningen is de dienstensector (zakelijk, overheid, onderwijs en zorg) de belangrijkste sector; het betreft 52% van de werkgelegenheid. Overheid, onderwijs en zorg zijn sectoren die nauwelijks conjunctuurgevoelig zijn. Industrie en bouw blijven duidelijk achter bij de twee andere subregio s. Noord-Groningen en Oost-Groningen zijn wat betreft werkgelegenheidstructuur vergelijkbaar. Industrie, bouwnijverheid en handel zijn daar relatief sterk vertegenwoordigd. De industrie is een sector die over een langere periode een continue krimp laat zien. Het is dan ook de vraag in hoeverre de werkgelegenheid in deze sector zich in een toekomstig economische groeiperiode zal herstellen. Voor het RPA-gebied Groningen iets groter dan de arbeidsmarktregio Groningen is voor 2010 ook de prognose bekend van de ontwikkeling van het aantal banen. Die laat een sterke afname van het aantal banen zien in de zakelijke dienstverlening (met name de uitzendvacatures), de industrie en het Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

10 vervoer. De zorgsector toont daarentegen ondanks de recessie een duidelijke groei van het aantal banen. Deze sector is vooral afhankelijk van demografische ontwikkelingen. Toe en afname aantal banen naar sectoren RPA-gebied (incl. Assen) Toe- afname aantal banen Toerisme en overige diensten Gezondheidszorg en welzijnszorg Onderwijs Openbaar bestuur IT en overige zakelijke diensten Vervoer en telecom Horeca en catering Groothandel Detailhandel Bouw en bouwinstallatie Industrie Hoewel de werkgelegenheid krimpt, wil dat niet zeggen dat er geen beweging meer is op de arbeidsmarkt. Ook in tijden van recessie blijven er vacatures ontstaan. Ontwikkelingen vacatures In onderstaande grafiek zien we dat de omvang van de totale vacaturemarkt in het RPA gebied Groningen / Noord-Drenthe in 2007 met vacatures op een hoog niveau was uitgekomen. In 2008 kromp de vacaturemarkt al in beperkte mate tot vacatures, maar vooral in 2009 wordt een terugval verwacht tot In 2010 verwachten we een voorzichtig herstel tot circa vacatures. Net als in de banenontwikkeling zijn er wel aanzienlijke verschillen in de vacatures per sector. De industrie verwacht in tegenstelling tot andere sectoren voor 2010 een verdere terugval van het aantal vacatures. In 2007 op het hoogtepunt kende de industrie in de regio ruim vacatures om in 2010 meer dan te halveren tot ruim vacatures. De detailhandel kent in 2009 de grootste terugval van vacatures (-51 procent). Aangezien de werkgelegenheid in deze sector vrij stabiel blijft is dit volledig het gevolg van het wegvallen van de vervangingsvraag door een geringe mobiliteit. In 2010 herstelt de vacaturemarkt in deze sector zich beperkt tot circa vacatures. De bouw- en bouwinstallatie kennen heftige schommelingen. In 2008 en 2009 krimpt de omvang van de vacaturemarkt met respectievelijk 23 procent en 34 procent, om in 2010 met een stijging van 36 procent een duidelijk herstel te laten zien. Met ruim vacatures in 2010 is het niveau van 2007 van circa vacatures echter nog niet hersteld. Ook voor de IT en overige zakelijke diensten verwachten we in 2009 een omvangrijk verlies aan vacatures (-42 procent), gevolgd door een redelijk herstel in 2010 (+19 procent). Met vacatures in 2010 blijft het niveau van vacatures voorlopig nog buiten bereik. De zorgsector is niet Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

11 verwonderlijk de enige sector die in 2010 al weer bijna het hoge niveau van 2008 heeft bereikt. In 2008 kende de sector vacatures, tegenover in Desondanks ontkomt ook deze sector niet aan een dip in de vacaturemarkt in 2009 (-10 procent). Ontwikkeling vacaturemarkt RPA-gebied (incl. Assen) x ,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20, Leerlingenaantallen ROC s, werk-leerbanen en stageplaatsen 2 Alfa College Noorderpoort AOC Terra Totaal BOL BOL deeltijd BBL Totaal Waarvan niveau Stand van zaken aantal leerlingen tot 27 jaar per 1 oktober 2008 in de Provincie Groningen Kijken we naar het aantal werk- leerbanen en stageplaatsen in de arbeidsmarktregio Groningen dan valt het volgende op. In Groningen (werkgebied actieplan Jeugdwerkloosheid, inclusief Noordenveld) zijn totaal zo n BOL-leerlingen ingeschreven (oktober 2008) en een ruime BBLleerlingen. 3 Daarnaast zijn er in het werkgebied erkenningen van leerbedrijven afgegeven. Snel bekeken zouden er dan ongeveer werkleer/stageplaatsen beschikbaar moeten zijn. Doordat niet alle leerlingen op hetzelfde moment op stage gaan en er veel bedrijven zijn die structureel stageplaatsen aanbieden, is het mogelijk om met ongeveer 5 á stageplaatsen de vraag te 2 Bron: COLO 3 Het COLO komt op iets hogere aantallen uit, maar dat heeft te maken met een iets andere telling (telling volgens woonplaatsen jongeren). 4 Hierbij wordt de aanname gemaakt dat BOL lers twee dagen stage lopen (gemakshalve rekenen we hier één volle plek = twee BOL-stage plekken) en BBL ers één volle BPV-plek van vier dagen innemen. Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

12 kunnen beantwoorden. 5 Deze stageplaatsen zijn meestal beschikbaar bij bedrijven die ook één of meerdere BBL-plaatsen ingevuld hebben. Hierbij moeten we wel een aantal kanttekeningen plaatsen. Heel wat leerbedrijven hebben al jaren geen plek vervuld (zogenaamde slapende leerbedrijven ). Nog belangrijker is dat als gevolg van de recessie heel wat van deze leerbedrijven noodgedwongen maatregelen hebben genomen om plekken niet langer te vervullen of bijvoorbeeld om werk-leerplekken om te zetten naar stageplaatsen. Hierdoor is de opnamecapaciteit van stagiaires, BBL ers en andere groepen gewijzigd. Dit verdient nader onderzoek. Per branche/sector kan er een verschil zijn tussen vraag en aanbod, in zowel structurele zin (bijvoorbeeld werk-leerbanen op niveau 2 terwijl er meer vraag is naar niveau 4) als in absolute zin. Ook vindt er gedurende het gehele jaar in- en uitstroom van jongeren plaats. Acties, zoals school ex zullen een extra druk geven op het aantal benodigde stage/werk-leerplaatsen (meer studenten die hun schoolloopbaan verlengen). Bij de BBL gaat het om een ruime werk-leerbanen (dus met een arbeidsovereenkomst). Aangezien in het werkgebied erkenningen zijn afgegeven blijkt dat op de meeste erkenningen zowel een BBL-plek aanwezig is en ook één of meerdere BOL-stageplaatsen (VO-stages niet meegeteld). Een aantal bedrijven heeft meerdere erkenningen. Daarnaast zijn er een onbekend aantal niet-erkende stageplaatsen die buiten het reguliere onderwijs om worden ingevuld. In Groningen lijkt op het eerste gezicht en voor zover bekend geen tekort aan erkende stageplaatsen, maar bij deze conclusie passen de hierboven gestelde kanttekeningen. Als gevolg van de recessie blijken er stevige knelpunten te zijn voor wat betreft het aantal stage- en werk-leerplaatsen en het vervullen hiervan. 6 Vraag en aanbod zijn in deze recessie niet op elkaar afgestemd. Voortijdig schoolverlaters in de arbeidsmarktregio Groningen In de provincie Groningen is er een lange traditie van een actieve aanpak voortijdig schoolverlaten. Het belang van het bezit van minimaal een startkwalificatie wordt breed gedragen. Zowel binnen de subregio s (RMC-Centraal, RMC-Noord-Groningen en RMC-Oost-Groningen), als op provinciaal niveau wordt het uitgangspunt van een sluitende aanpak gehanteerd: elke VSV er die in beeld komt blijft in beeld en wordt ondersteund tot de jongere terug gaat naar school naar de BOL, BBL of HAVO/VWO. Deze sluitende aanpak is, conform de wet en regelgeving, beperkt tot de groep jongeren tot 23 jaar. Op de groep zonder startkwalificatie is beleid op projectbasis geformuleerd met de projecten Leren en Werken (Leerwerkloketten) die in Groningen uitgevoerd worden. Hier is geen sprake van een sluitende aanpak maar van een vraaggestuurde aanpak. Werkgevers, werknemers en werkzoekenden worden actief benaderd deel te nemen aan EVC en duale trajecten. Gegevens specifiek voor deze doelgroep tot 27 jaar zijn op deze korte termijn niet beschikbaar. Ontwikkeling voortijdig schoolverlaters afgelopen jaren De resultaten van de afgelopen jaren in de regio Groningen op het terrein van voortijdig schoolverlaten zijn uitstekend te noemen. Het inzicht in voortijdig schoolverlaten wordt verkregen via de RMC-effectrapportages en de Cfi-cijfers voortijdig schoolverlaten. De cijfers voor schooljaar komen dit najaar beschikbaar. De cijfers van Voortijdig schoolverlaters die hier worden gepresenteerd zijn niet zonder meer te vergelijken met de cijfers van jongeren zonder startkwalificatie in de paragraaf analyse 5 Inschatting COLO. 6 Zowel signalen van de ROC s als van GOA s (BBL) die als werkgever van BBL ers in de regio actief zijn, en brancheorganisaties. Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

13 jeugdwerkloosheid in de arbeidsmarktregio Groningen. In de jeugdwerkloosheidscijfers gaat het om de jongeren tot 27 jaar die werkzoekend zijn en staan ingeschreven bij het UWV werkbedrijf. Tevens betreft het standcijfers. In deze paragraaf betreft het alle VSV ers die gemeld worden bij het RMC (RMC-effectraportage) respectievelijk de VSV-jongeren die na het schooljaar waarin ze uitgevallen zijn geen onderwijs meer volgen (Cfi-cijfers). Daarnaast betreft het in deze paragraaf alleen de jongeren tot 23 jaar en zijn het stroomcijfers over de periode van 1 schooljaar. RMC-gegevens De RMC-gegevens tonen het aantal meldingen en herplaatsingen naar scholing en werk van Voortijdig schoolverlaters aan het RMC c.q. de gemeenten. Tabel RMC-gegevens; meldingen naar schooljaar 7 Regio (voorlopige cijfers) Centraal Groningen Noord-Groningen Oost-Groningen Totaal arbeidsmarktregio Groningen Bron: Eindrapportage Onderwijsbeleid Handig Zelfstandig een visie op zelfredzaamheid ; provincie Groningen december En voor schooljaar gegevenslevering door de 3 RMC-regio s. Er zijn geen nog geen definitieve cijfers beschikbaar van schooljaar In de tabel zijn voorlopige cijfers opgenomen. Voor het grootste deel zijn deze afkomstig uit de RMC-registraties en voor een beperkt deel op basis van een globale inschatting bij enkele gemeenten op basis van beschikbare gegevens. De cijfers duiden er vooralsnog op dat het aantal voortijdig schoolverlaters in de arbeidsmarktregio Groningen licht stijgt, waarbij de grootste stijging voor rekening komt van de RMC-regio Noord- Groningen. Als verklaring hiervoor wordt gegeven dat het voor een groot deel jongeren zonder startkwalificatie betreft die geen werk meer hebben en nu opnieuw als VSV er in beeld komen. Ook signaleren we dat: - er meer VSV ers herplaatst worden naar de BOL-opleidingen en minder naar BBL - BBL ers ontslagen worden en dus hun Beroepspraktijkvorming niet kunnen afronden. Cfi-gegevens De Cfi-gegevens laten zien hoeveel schoolverlaters op 1 oktober van het daaropvolgende jaar geen onderwijs meer volgen en ook geen startkwalificatie bezitten. De cijfers voor schooljaar verwachten we in dit najaar. Ook deze cijfers laten zien dat er sprake is van een daling van het aantal voortijdig schoolverlaters. De daling gedurende de 2 schooljaren tot bedraagt 28%. Hoewel het aantal 7 Deze aantalle wijken af van de jaarverslagen uit de RMC-regio s, onder meer vanwege een verschil in meetmoment. 8 Gegevens van de gemeente Noordenveld die tot de arbeidsmarktregio Groningen behoort, zijn hierbij niet opgenomen omdat Noordenveld tot een andere RMC-regio behoort (Drenthe) Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

14 VSV ers in Noord-Groningen het laatste schooljaar nagenoeg gelijk is gebleven blijft het percentage VSV ers het laagste in de regio Groningen. Tabel Cfi-gegevens; Aantallen voortijdig schoolverlaters Regio Percentage van het aantal leerlingen ( ) Aantal leerlingen (07-08) + regionaal aandeel Centraal Groningen ,4% (49%) Noord-Groningen ,8% (28%) Oost-Groningen % (23%) Totaal arbeidsmarktregio ,2% (100%) Groningen Bron: Ministerie van OCW-Cfi Voortijdig schoolverlaten 2009 In schooljaar bedroeg het landelijk percentage voortijdig schoolverlaters 3,7%. In de arbeidsmarktregio Groningen is dit percentage beduidend lager met 3,2%. In lijn met het landelijke beeld is in onze regio het percentage mannen (3,8%) dat VSV er is hoger dan vrouwen (2,6%). Het percentage VSV ers in de groep jaar is bij elke leeftijd nagenoeg gelijk en is veel hoger dan in de leeftijdscategorie tot 18 jaar (ca. 7% tegenover ca. 2%). In aantallen vormen 18- en 19 jarigen de grootste groep. Wat betreft opleidingen en het opleidingsniveau waar de VSV ers van afkomstig zijn, zijn de grootste aantallen voortijdig schoolverlaters afkomstig uit BOL-2, BOL-4, BBL-1 en BBL-2. De arbeidsmarktregio Groningen wijkt hierbij niet af van het landelijke beeld. Concluderend Hoewel de algemene werkloosheidscijfers nog geen grote stijging laten zien loopt de werkloosheid onder jongeren in de regio Groningen inmiddels sterk op. Hoewel er enig verschil zit tussen de subregio s is die stijging overal duidelijk zichtbaar. In vergelijking met een jaar eerder is het aantal werkzoekende jongeren in de regio Groningen gestegen met 37 procent. Ruim de helft van de werkloze jongeren heeft geen startkwalificatie. In Oost Groningen geldt dit zelfs voor bijna tweederde van alle werkloze jongeren. In centraal Groningen neemt daarnaast het aantal hoger opgeleide werkloze jongeren sterk toe. In lijn met het grote aantal werkloze jongeren zonder starkwalificatie in de regio staat het merendeel van de jongeren ingeschreven voor elementaire beroepen, en, in mindere mate, lagere beroepen. De gegevens over de werkgelegenheidsstructuur laten zien dat de dienstensector in de regio Centraal-Groningen de belangrijkste sector is. Noord-Groningen en Oost-Groningen zijn wat betreft werkgelegenheidstructuur redelijk vergelijkbaar; vooral industrie, bouwnijverheid en handel zijn relatief sterk vertegenwoordigd. Wat betreft de vacatureontwikkeling verwachten we in 2009 een sterke terugval en een voorzichtig herstel in Daarbij bestaan overigens aanzienlijke verschillen per sector. Het aantal jongeren zonder startkwalificatie tot 23 jaar in de arbeidsmarktregio Groningen betreft jaarlijks substantiёle aantallen; het Cfi registreert er bijna De RMC s komen, doordat snelle Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

15 herplaatsingen meegeteld worden, op bijna voortijdig schoolverlaters per jaar. Gezien de recente cijfers, signalen en inschattingen zou er wel eens sprake kunnen zijn van een trendbreuk: de dalende lijn wordt omgebogen in een stijging van het aantal voortijdig schoolverlaters. Wanneer daarbij de groep jaar betrokken wordt, loopt het aantal jongeren in de arbeidsmarktregio Groningen zonder een startkwalificatie al snel op tot rond de jongeren. Een kwetsbare groep die in een krappe arbeidsmarkt veelal als eerste op straat staat dan wel aan de zijlijn blijft staan. Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

16 Hoofdstuk 2 Visie en uitgangspunten 2a Onze visie: Geen enkele jongere aan de zijlijn We willen voorkomen dat veel jongeren als gevolg van de economische recessie aan de kant komen te staan. Uit de analyse in het vorige hoofdstuk blijkt dat als we niets doen, de kans groot is dat dit wel gebeurt. Juist nu willen we ons gezamenlijk extra inspannen om jeugdwerkloosheid in de Noordelijke regio te bestrijden. En wel om twee redenen. Ten eerste is het voor de jongeren zelf heel vervelend als ze niet (meer) aan de slag kunnen komen en zich als werkende geen plaats in onze samenleving kunnen verwerven. Het is bovendien heel demotiverend en het verkleint de kans dat zij in de toekomst wel aan de slag komen. We moeten een herhaling van de crisis van de jaren 80 zien te voorkomen. Toen kwamen veel jongeren lange tijd niet aan de bak en raakten daardoor op grote afstand van de arbeidsmarkt. Ten tweede zullen we de jongeren straks - als de arbeidsmarkt weer aantrekt en de vergrijzing zijn tol eist hard nodig hebben. Maar alleen als ze voldoende gekwalificeerd en arbeidsfit zijn. We zullen er dus voor moeten zorgen dat de marktwaarde van de jongeren op peil blijft: dat hun (opleiding)kennis en competenties verder ontwikkeld kunnen worden, dat ze ervaringen op kunnen doen en dat ze gemotiveerd blijven. We voelen het als onze gezamenlijke opdracht (van gemeenten, werkpleinen, scholen, werkgevers, jeugdzorginstellingen, brancheorganisaties, de provincie, kenniscentra en de meld- en coördinatiepunten VSV) om ervoor te zorgen dat de jongeren in de Noordelijke regio ook de komende jaren kansen krijgen. Met als doel om duurzaam aan de slag te komen als de mogelijkheden zich voordoen. 2b Uitgangspunten voor de uitvoering De regio Groningen is qua gebiedsomvang een relatief grote regio. Zij kent nogal wat specifieke verschillen in de verschillende subregio s. Naar onze mening moeten die verschillende kenmerken doorklinken in ons gezamenlijk regioplan in de vorm van maatwerk. Dat wat we gezamenlijk hebben, kunnen we regiobreed inzetten. Daar waar we verschillen, leveren we maatwerk in de subregio s of zelfs op lokaal niveau. Maatwerk kunnen we leveren door bijvoorbeeld aan te sluiten bij de economische kenmerken, bevolkingsopbouw en krimpontwikkelingen en groeimogelijkheden in de subregio s. De kunst is om van daaruit kansen te benutten. Bij het opstellen van het regionale plan en de realisatie van de ambities hanteren we de volgende uitgangspunten: - Subregio s en regiobreed. Het primaat van de acties ligt zoveel mogelijk in de subregio s Centraal, Noord, en Oost. In de subregio is, zoals reeds benadrukt, de specifieke infrastructuur aanwezig, bestaan specifieke samenwerkingsverbanden etc., kortom kan maatwerk geleverd worden. In andere gevallen worden regiobreed acties in gang gezet. Gezamenlijke doelgroep, efficiency, slagkracht en gezamenlijk belang kunnen hier overwegingen zijn. Er wordt telkens aangegeven of een actie regiobreed dan wel voor een specifieke subregio geldt. Aandacht voor specifieke knelpunten en daarmee maatwerk hebben de voorkeur boven generieke maatregelen. Daar zich geen of weinig problemen voordoen hoeven geen extra impulsen plaats te vinden. - Werkpleinen. De respectievelijke werkpleinen in de subregio s hebben een belangrijke centrale rol bij de realisatie van de ambities, afstemming, verbinding leggen met landelijke acties en operationele regie. - Duurzaam en bestaande infrastructuur. Maatregelen die we nemen moeten in principe een duurzaam karakter hebben en aansluiten bij de bestaande infrastructuur op het gebied van Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

17 werkgelegenheid, mobiliteit, personeelsbemiddeling, onderwijs, werken en leren, en werk zoeken. Quick wins zijn zeer welkom, maar dan wel in relatie tot duurzaamheid. - Aansluiten bij bestaande actieprogramma s. Voor wat betreft het aansluiten bij bestaande actieprogramma s, initiatieven en infrastructuur noemen we expliciet: o Werken en leren / leerwerkloketten o Ik doe mee in Oost-Groningen o De crisis de baas (Noord) o Alle hens aan dek (Gemeente Groningen) o De Versnellingsagenda Provincie Groningen o Actieplan Voortijdig Schoolverlaten (provincie Groningen) o Convenant Aanval op de schooluitval " - Extra acties. In sommige gevallen willen we een plus geven aan wat goed loopt en zich bewezen heeft. Daarnaast nemen we, waar we dat nodig achten, ook nieuwe initiatieven. Voor nieuwe initiatieven geldt dat deze in onze optiek een duidelijk toegevoegde waarde hebben. De extra acties bovenop bestaande en de nieuwe acties zijn terug te vinden in het actieoverzicht. - Organisatie. We streven een bestuurlijke en operationele coördinatie na, waarin de subregio s en diverse samenwerkingspartners zich herkennen en van een dusdanige omvang dat de slagkracht overeind blijft. - Werkgeversbenadering en aanbod. We steken sterk in op enerzijds een actieve werkgeversbenadering en zoveel mogelijk zorgen van werkgevers wegnemen. Anderzijds aan de aanbodkant willen we de jongeren snel toeleiden naar onderwijs, werken/leren, of werk, aansluitend bij hun talenten en motivaties. - Draagvlak. Expliciet draagvlak van de betrokken partijen is de belangrijkste basis voor het al dan niet starten van initiatieven. Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

18 Hoofdstuk 3 Ambitie en doelstellingen 3a Ambitie Zoveel mogelijk plekken voor jongeren We hebben de ambitie om met het regionale actieplan in de periode zo veel mogelijk plekken voor jongeren creëren. Bij voorkeur werkplekken, maar dat zal lang niet altijd mogelijk zijn. We vinden het even belangrijk om werk-leerplekken voor jongeren te realiseren, zoals BBL-banen of traineebanen, en stageplekken. En als het niet lukt om voldoende plekken binnen reguliere organisaties te vinden dan zijn simulatieplekken ook goed. Op deze plekken kunnen de jongeren werkervaring en werkritme opdoen. Dit willen we zoveel mogelijk combineren met opleidingen en trainingen. We stellen ons ten doel om minimaal 80 procent van de jongeren hieronder vallen dus ook bijvoorbeeld de kwetsbare jongeren en andere groepen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt - een passend aanbod te kunnen doen op het gebied van leren, leren-werken of werken. Kwalificeren voor de arbeidsmarkt We willen dat jongeren zo goed mogelijk toegerust de arbeidsmarkt betreden. Bij jongeren tot 23 jaar leggen we het primaat bij het halen van een startkwalificatie, oftewel bij een opleidingsplek. Hebben de jongeren nog geen startkwalificatie, dan zullen we - als het halen van een startkwalificatie wel in de rede ligt - ze in eerste instantie proberen te verleiden terug naar school te gaan en (meer) diploma s te halen. Ook bij jongeren die wel een startkwalificatie hebben, zullen we verlenging van de opleiding en verdere kwalificering stimuleren. Ook voor jongeren ouder dan 23 jaar zetten wij in op het behalen van een startkwalificatie, indien haalbaar. Dat betekent niet automatisch dat eerst kwalificatie nodig is en dan pas aan het werk. Maar wel dat kwalificeren zo veel mogelijk onderdeel uitmaakt van ondersteuning bij het zoeken, vinden en behouden van werk. We streven dus naar een sluitende aanpak voor onze jongeren. We willen ze óf terug zien in het onderwijs, óf in een werkleerbaan óf in een baan. En als dat vanwege bijzondere omstandigheden (nog) niet aan de orde is, op een andere manier actief in de samenleving. Of het nu voortijdig schoolverlaters zijn, pas ontslagen jongeren of pas afgestudeerde jongeren, we vinden dat ze niet langer dan 3 maanden thuis mogen zitten. Binnen deze drie maanden moet hen een passend aanbod op het gebied van leren, werkleren of werken zijn gedaan. Om deze ambitie (die ook de kern van de Wet Investeren in Jongeren, WIJ, is) waar te kunnen maken, zullen we het nodige moeten doen om onze jongeren in beeld te krijgen en te houden. In het Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen is een belangrijk ijkpunt 1 juli In dit ijkpunt zit al extra jeugdwerkloosheid. Aangezien we in onze arbeidsmarkt uitgaan van de laatste cijfers die voorhanden zijn en daarmee zo actueel mogelijk zijn hebben we gekozen om onze doelstelling en ambities en acties hier zoveel mogelijk aan te relateren, tenzij dit anders wordt aangegeven. 3b Zeven doelstellingen We hebben onze ambitie vertaald in zeven concrete doelstellingen. Deels hebben de doelstellingen betrekking op het versterken van de arbeidsmarktpositie van de jongeren (bijvoorbeeld als we ons Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

19 inzetten om (werkloze) jongeren te plaatsen in reguliere banen, werk-leerbanen en het onderwijs (stages). Anderzijds hebben de doelen ook betrekking op het verder ontwikkelen van een adequaat functionerende infrastructuur of het creëren van de randvoorwaarden die de positie van jongeren kunnen versterken. De geformuleerde doelen hebben betrekking op de periode (tenzij anders aangegeven). Doelstelling 1: 1000 jongeren extra plaatsen in een reguliere baan Toelichting: Vanuit de landelijke afspraken - matchingoffensief - met het UWV heeft de regio Groningen de ambitie om 1000 jongeren extra ten opzichte van de realisatie van de taakstelling 2009 in een reguliere baan te plaatsen. 9 Doelstelling 2: 400 jongeren extra op jaarbasis een leerwerkarrangement dan wel stageplaats bieden Toelichting: We streven er naar om in op jaarbasis nog eens minimaal 400 jongeren extra op een leerwerkbaan dan wel stageplaats te plaatsen. Hierin zitten niet alleen acties als het werven van leerwerkplekken en stageplaatsen besloten, maar ook het vervullen hiervan. Hoewel er, zoals in de arbeidsmarktanalyse wordt weergegeven, optisch voldoende leerbedrijven zijn is onvoldoende duidelijk wat de gevolgen van de recessie voor werk-leerbanen en stageplaatsen zijn. In ieder geval is duidelijk dat er volop knelpunten zijn en het aantal jongeren dat een plek zoekt, toeneemt. Hier worden ook de zogenaamde upgraders meegerekend. De extra acties zijn er dus op gericht om vraag en aanbod bij elkaar te brengen en de werkgever te ondersteunen om ondanks de recessie toch werk-leerbanen of stageplaatsen overeind te houden dan wel te creëren. We steken in op minimaal het behalen van een startkwalificatie, maar wel in de wetenschap dat er ook groepen zijn waarvoor een beroepskwalificatie het hoogst haalbare zal zijn. Het gemiddelde opleidingsniveau, met name in de provincie, is lager dan landelijk gemiddeld. Voorkomen verdringingseffecten Belangrijke kanttekening bij dit alles is, dat als arbeidsmarktinstrumenten zoals loonkostensubsidies worden ingezet, we wel bindende voorwaarden stellen aan werkgevers om verdringingseffecten te voorkomen (bijvoorbeeld door een reguliere BBL er te vervangen door een gesubsidieerde BBL er). Ook in de overleggen met werkgevers en andere samenwerkingspartners naar aanleiding van het opstellen van het Actieplan Jeugdwerkloosheid en in het eerste bestuurlijke overleg Jeugdwerkloosheid is dit aspect uitdrukkelijk aan de orde geweest. Werkgeversorganisaties wijzen expliciet op dit gevaar. In samenspraak met de werkgevers wordt reeds gewerkt aan een sluitende randvoorwaardelijke bepaling binnen overeenkomsten die betrokken partners sluiten in het kader van de bestrijding van de jeugdwerkloosheid. 9 Het betreft hier de realisatie per 1 augustus met de trend doorgetrokken naar 31 december 2009 (hier zijn de effecten van de recessie in besloten). Op grond daarvan is de realisatie 2000 werkzoekenden. Samen met de ambitie komt dit op 3000 plaatsingen. Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

20 Doelstelling 3: 100 traineebanen creëren en vervullen voor middelbare en hoger opgeleide jongeren Toelichting: Ook voor middelbaar en hoger opgeleiden is het in deze tijd moeilijk om een baan te vinden. De werkloosheid onder deze groep is aanzienlijk toegenomen. De hoger opgeleiden treffen we met name aan in de stad Groningen. De MBO+ ers komen we provinciebreed tegen. Bijstandsgerechtigden in de gemeente Groningen zijn relatief hoog opgeleid. Tijdens de recessie in de jaren tachtig hebben veel hoger opgeleide jongeren na afronding van hun studie een beroep moeten doen op de bijstand. Een deel van hen heeft nooit de weg naar de arbeidsmarkt kunnen vinden. We willen voorkomen dat dit zich herhaalt. Onze ambitie is om deze jongeren met een combinatie van werken en leren arbeidsfit te houden, zodat ze na de recessie vlot de arbeidsmarkt op kunnen. Daarvoor creëren we in samenwerking met de Hanzehogeschool, ROC s en gemeenten traineebanen in het bedrijfsleven en bij de overheid. Doelstelling 4: 80% van de ontslagen BBL-ers een opleiding/werkarrangement 80% nieuwe instroom-bbl zonder praktijkplek een opleidingsarrangement 100% van alle BOL lers hebben een stageplaats Toelichting: In mei/juni hebben de ROC s/aoc een intern onderzoek uitgevoerd in opdracht van de provincie naar de stand van zaken van de BBL-contracten en nieuwe instroom vanuit vmbo in de BBL. Ook heeft de provincie Groningen in het kader van haar Versnellingsagenda (economische crisis) onderzoek uitgevoerd bij onder andere het Samenwerkingsverband Bouwgerelateerde Beroepen en andere branches. Uit landelijke onderzoeken blijkt dat naar verwachting behoorlijk wat jongeren hun BBLbaan kwijt zullen raken rond de zomerperiode. En er vinden verschuivingen plaats van BBL naar BOL. 10 Daarnaast worden jongeren opgeroepen om langer op school te blijven (upgraden). Dit legt druk op het aantal plekken dat nodig is, de soort plekken die nodig zijn en bovenal op de toeleiding naar deze plekken vanuit ROC s, gemeenten en UWV. Omdat zonder stageplaats jongeren zich niet kunnen kwalificeren stellen we ons ten doel alle BOLjongeren een passende stageplek te bieden. We beseffen ons echter dat deze doelstelling, gezien de gevolgen van de recessie, zeer ambitieus is. Behoud van het huidige aantal stage- leerbanen is het vertrekpunt 11 en uitbreiden daar waar nodig, komt daar vervolgens bovenop. Het beeld dat rond het belangrijke ijkpunt 1 oktober ontstaat zal sterk bepalen waar we de accenten van onze inspanningen moeten leggen. Een belangrijk streven is dat we alle stageplaatsen erkend willen hebben, waardoor we de extra vraag ook kwalitatief op peil hebben. Nu is dat niet het geval. 10 Hoe het beeld er uit zal zien zal blijken op grond van de school ex acties, inschrijvingen tot en met september, etc.. Gedacht wordt om discrepantie tussen vraag en aanbod mede op te lossen door bijvoorbeeld een BBL plek om te zetten naar 2 stageplaatsen en omgekeerd, afhankelijk van hoe de uiteindelijke inschrijving er uit zal zien. 11 Dit doel hebben ook de landelijke kenniscentra zich gesteld vanuit het stage- en leerbanenoffensief. Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

21 Doelstelling 5: 300 extra plekken voor kwetsbare jongeren om dichter bij de arbeidsmarkt te komen en deel te nemen aan de samenleving Toelichting: Door in te zetten op jongeren die het ten tijde van de recessie moeilijk hebben of gaan krijgen, lopen kwetsbare jongeren het risico van verdringing op de arbeidsmarkt of bij stageplaatsen (dit geldt ook voor fithoudbanen ). Juist deze jongeren hebben extra aandacht nodig om ze arbeidsfit te maken en te houden. Het doel is deze jongeren actief te blijven betrekken bij de samenleving via werk en/of scholing of andere vormen van participatie zoals vrijwilligerswerk. In verschillende regio s lopen succesvolle experimenten samen met bijvoorbeeld jeugdzorg om jongeren zonder startkwalificatie en meervoudige problematiek aan de slag te helpen in een beschermde omgeving. Deze experimenten worden gedurende de projectperiode geëvalueerd en gemonitord en daar waar succesvol regionaal opgepakt. Verder verdient in dit kader de nieuwe Wajong (1 januari 2010) ook aandacht, hoewel dit formeel buiten het actieplan valt. Hierin wordt het verplicht om een participatieplan op te stellen. Jongeren moeten daarin aan kunnen geven wat zij willen (betaalde arbeid, beschutte arbeid etc.), welke stappen daarvoor nodig zijn en in welk tijdsbestek dit gedaan moet worden. Dit participatieplan duurt tot de jongere 27 jaar wordt. Een lastig vraagstuk voor deze kwetsbare jongeren met beperkingen, gedragsproblemen en vaak een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Doelstelling 6: sluitende aanpak jongeren Toelichting: Het betreft hier een ambitie die meer als fundament geldt voor nu en in de toekomst. Per 1 oktober 2009 wordt de Wet WIJ ingevoerd: gemeenten moeten dat alle jongeren die zich melden voor een uitkering een passend aanbod doen op het gebied van opleiding en/of werk. Voor gemeenten wordt de vraag belangrijker hoe je die jongeren bereikt. Zij haken af van school of verlaten de school (met name vmbo en mbo) en schrijven zich niet in. Sommigen zitten werkloos thuis zonder bij een instantie bekend te zijn. Ook bij de RMC s zijn niet alle jongeren in beeld. Willen we een halt toeroepen aan de jeugdwerkloosheid in deze regio, dan is dat inzicht noodzakelijk. Bestanden van UWV WERKbedrijf en RMC komen nu niet overeen en ook de lijsten van uitval bij onderwijsinstellingen komen niet 100% overeen met deze bestanden. Het laatste kwartaal van 2009 zal dan ook gebruikt worden om een inventarisatie te maken van de omvang van het probleem. Wie is nog niet in beeld en hoeveel procent van deze groep is inactief? In sommige regio s is de sluitende aanpak jongeren realiteit, in andere regio s loopt dit nog niet naar wens. Succesvolle lokale initiatieven kunnen regionaal worden verbreed. Doelstelling 7: Intensiveren werkgeversbenadering; ontzorgen werkgevers en arrangementen ontwikkelen jeugdwerkloosheidsbestrijding Toelichting: Cruciaal bij het realiseren van alle genoemde ambities is, dat het ondernemers en instellingen in de non-profit aantrekkelijk wordt gemaakt om gedurende de recessieperiode toch te kunnen blijven investeren in jongeren die ze straks hard nodig hebben. Werkgevers hebben meermalen aangegeven Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

22 de lasten van een stagiair of BBL er in deze recessietijd moeilijk te vinden. Het kost te veel energie (organisatie, administratie en begeleiding) of is domweg te kostbaar in relatie tot de productiviteit van de betreffende jongere. We willen dan ook in onze extra benadering naar werkgevers verschillende arbeidsmarktinstrumenten aanbieden. Om er enkele belangrijke te noemen: - ontzorgen van werkgevers door organisatorische en administratieve last weg te nemen (zie bijvoorbeeld bij de acties het oprichten van GOA constructies); - extra begeleidingscapaciteit inzetten (zie bijvoorbeeld project Leerbanenbureau); - waar mogelijk loonkostensubsidie als middel in te zetten; - passende opleidingsarrangementen organiseren (dit kan bijvoorbeeld meer on the job zijn). Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen

23 Hoofdstuk 4 Onze aanpak We zetten ons gezamenlijk in om onze doelstellingen te realiseren. Met dit actieplan kunnen we onze lokale en regionale initiatieven verder: - verdiepen (intensiveren van de aanpak) - verbreden (naar regio, doelgroep of volume) - verlengen (aflopende projecten doorzetten) - vernieuwen (nieuwe instrumenten ontwikkelen) - versnellen (tempo maken in de uitvoering) In dit hoofdstuk schetsen we de hoofdlijnen van onze aanpak en geven we een overzicht van de concrete acties die we in gang willen zetten en welk resultaat dit op moet leveren. 4.1 Betrekken van werkgevers bij onze aanpak Centraal in ons actieplan staat het vinden, creëren en ondersteunen van (werk-leer)plekken voor jongeren, waar zij zich kunnen kwalificeren, vaardigheden kunnen ontwikkelen en/of onderhouden of actief kunnen blijven zodat zij voldoende arbeidsfit zijn op het moment dat de vraag op de arbeidsmarkt weer gaat toenemen. Omdat we die plekken vooral zoeken binnen reguliere organisaties is het belang van bijdragen van werkgevers aan dit plan cruciaal. We willen werkgevers nauw betrekken bij de strijd tegen de jeugdwerkloosheid. Daarvoor gaan we het volgende doen: Intensivering van de bestaande werkgeversbenadering We gaan de contacten en relaties met de individuele werkgevers versterken. Dit doen we door de werkgeversbenadering te intensiveren en accountteams vanuit de Werkpleinen nadrukkelijker in te zetten voor het verwerven van banen, leerwerkplaatsen en stageplaatsen. Benutten van bestaande structuren, contactmomenten en communicatiemiddelen Op lokale en subregionale congressen en banenbeurzen besteden we specifiek aandacht aan jongeren en jeugdwerkloosheid. Dat geldt ook voor de bestaande communicatiemiddelen zoals nieuwsbrieven etc. Concreet willen we in ieder geval tijdens het regionaal ondernemerscongres in Groningen op 16 september 2009 adviesgesprekken organiseren rondom de jeugdwerkloosheid. In het verlengde van het Ondernemerscongres organiseren we een After Event voor ondernemers op 1 oktober, op hetzelfde moment, en op dezelfde locatie als de landelijke banenmarkt. Bij dit After Event zal de aanpak van de jeugdwerkloosheid een belangrijk onderwerp zijn. MKB Noord heeft hierbij aangeboden bij te willen dragen aan de publiciteit, en mee te helpen de betrokkenheid van werkgevers bij de aanpak jeugdwerkloosheid te vergroten. In de communicatie naar individuele bedrijven maken we gebruik van bestaande structuren, zoals bijvoorbeeld het Ondernemerstrefpunt. Via de inrichting van steunpunten MKB op de Werkpleinen willen we werkgevers ondersteunen. Onderdeel hiervan is 50% van de vervulde vacatures met moeilijk plaatsbare jongeren in te vullen. Regionale Jeugdwerktop De subregio s, werkgevers, kenniscentra, ROC s, HanzeHogeschool, UWV WERKbedrijf en andere direct betrokken partijen bij de organisatie en uitvoering van de aanpak jeugdwerkloosheid, hebben het voornemen om later in het najaar bijvoorbeeld half november een jeugdwerktop te organiseren. Via deze jeugdwerktop verwachten we in publicitaire zin extra aandacht voor jeugdwerkgelegenheid te krijgen en concreet ook extra betrokkenheid bij de regionale acties te realiseren. Het gaat dan om bijvoorbeeld het werven van werkgevers die jongeren opnemen in hun organisaties (werk, werkleerplekken of stageplaatsen). Extra aandacht schenken we aan plekken voor Regionaal Actieplan Jeugdwerkloosheid Groningen