Woord van de voorzitter

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2011

2

3 Jaarverslag 2011

4 Woord van de voorzitter Beste collega s, Beste vrienden, Het jaar 2011, toch wel een annus horribilis, ligt achter ons. Voor de zevende maal schrijf ik dit woord van de voorzitter als inleiding op het jaarlijkse activiteitenrapport van de Beroepsvereniging van de Vastgoedsector (BVS). Zelden kende de periode waarop ik mocht terugblikken zo een woelig en bewogen verloop. Dit chaotische jaar is eindelijk, gelukkig maar, voorbij. En 2012 luidt ook zonder enig oorzakelijk verband - het einde in van mijn mandaat als voorzitter van uw beroepsvereniging: op 2 februari al zal ik de fakkel officieel doorgeven aan mijn opvolger. U zult wel begrijpen dat ik eerder met gemengde gevoelens terugblik op de afgelopen jaren. Toch denk ik over het algemeen tevreden te mogen zijn over dit zevenjarige voorzitterschap. Tijdens deze periode genoot ik het voorrecht om een Raad van Bestuur te mogen voorzitten met de beste professionals uit de vastgoedsector. Zij zijn allemaal waardevolle collega s geworden met wie het aangenaam samenwerken was; zij hebben mij niet alleen veel geleerd, maar ik kreeg ook vriendschap en steun voor mijn eigen initiatieven en die van mijn rechtstreekse medewerkers binnen de beroepsvereniging. Samen met mij verlaat ook Laurent Wille, onze afgevaardigd bestuurder en boegbeeld van de BVS, zijn post. Meer dan 25 jaar lang stond hij aan het roer en stippelde hij de koers uit, zowel bij kalme zee als bij stormweer. We zullen het nog uitgebreid over deze 25-jarige periode kunnen hebben wanneer we dit afscheid op passende wijze vieren. Maar nu wil ik nog even terugblikken op het stormachtige jaar dagen met een regering van lopende zaken, financiële crisissen, en dat niet alleen bij de banken wereldwijd, maar ook in verschillende Europese landen en, last but not least, een zware vertrouwenscrisis in onze Europese munt. En alsof dat nog niet genoeg was, waren er ook nog de dreigende wolken van de Amerikaanse schuld die we maar niet onder controle lijkt te komen, de milieuramp in Japan en de uiterst labiele en bewogen toestand in verschillende landen in het Midden-Oosten en de Maghreb. Ondanks al deze tegenslagen blijft de aarde draaien en had de Belgische vastgoedmarkt al bij al weinig te lijden onder die tsunami. De markt voor kantoorontwikkeling ging wel op de rem staan. Zelfs met een snelle en doordachte reactie konden de projectontwikkelaars uit dit segment het restant aan overaanbod niet volledig wegwerken; de hemel is dus nog niet helemaal opgeklaard. Ook de sector van commercieel vastgoed kende een terugval. Deze is niet alleen te wijten aan de te ingewikkelde wetten en reglementeringen, maar ook aan een dalende consumptie in de Europese landen. De ontwikkeling van grote logistieke bedrijfsparken is dan weer afgeremd door een erg slechte mobiliteit en door torenhoge economische onzekerheden; daarom hebben de grote spelers in dit segment hun investeringen teruggeschroefd of uitgesteld. Maar projectontwikkelaars blijven niet bij de pakken zitten, daarover bent u het ongetwijfeld met me eens. We hebben dus allemaal andere goudaders aangeboord die historisch veelbelovend zijn, zoals de residentiële sector. En we hebben ons oog laten vallen op nieuwe nichemarkten, zoals de ziekenhuissector (met de hieraan verbonden aangepaste diensten voor bejaarden) en de studentenhuisvesting, die in sommige universiteitssteden een hoge vlucht neemt. Het zijn zeker belangrijke markten, maar ook heel gespecialiseerde markten, waarop we nu met velen actief zijn. 5 BVS Jaarverslag 2011

5 Met nog enkele weken als voorzitter te gaan, wil ik een laatste keer uw aandacht vestigen op een mogelijk overaanbod en een zeepbel -effect als gevolg van een te onstuimige aanpak in projectontwikkeling, zoals het geval was in andere, vandaag zwaar getroffen landen. Beste collega s, beste vrienden, in tegenstelling tot sommige buurlanden bleef de Belgische vastgoedsector voorlopig gespaard van een exponentiële toename van faillissementen. Laten we dan ook samen nog doordachter en behoedzamer tewerk gaan en het toch al degelijke beheer van onze ondernemingen nog verbeteren. Nu we eindelijk een nieuwe regering hebben, kunnen we hopen dat de sereniteit in ons land terugkeert en dat we opnieuw al onze aandacht kunnen richten op onze eigen zaken. Verder mogen we hopen dat Europa financieel in rustiger vaarwater terechtkomt en dat de 27 lidstaten van de Europese Unie hun economie nieuw leven kunnen inblazen, hun werkloosheidscijfers drastisch kunnen terugdringen en het vertrouwen van burgers en consumenten kunnen herstellen. Graag wil ik ook nog een woordje van dank richten tot mijn dierbare collega s en vrienden van de raad van bestuur van de BVS, voor hun vertrouwen, hun steun en hun vriendschap. Ook de collega s en vrienden van de andere beroepsverenigingen waarmee de BVS op efficiënte wijze samenwerkt, wil ik uitgebreid bedanken. Tot slot wil ik ook de ambtenaren bij onze administraties en de politieke mandatarissen oprecht danken. De BVS telt heel wat vrienden onder hen, en bijna altijd gingen zij in op onze vragen. Vaak waren ze ook zo vriendelijk om ons op onze zakenlunches met hun aanwezigheid te vereren. En natuurlijk wil ik ook de leden en vrienden van de geschreven pers en de andere media bedanken voor hun correcte en professionele berichtgeving over de vastgoedsector en over onze beroepsvereniging. Hartelijk dank aan iedereen en veel succes! Eric E. Verbeeck - Voorzitter U moet in deze eindejaarswensen zeker geen paniekreactie zien van iemand die op het punt staat het schip te verlaten, maar eerder een uitnodiging tot meer voorzichtigheid. Laten we 2012 starten met het roer stevig in handen, om zo onze ondernemingen behouden naar een veilige haven te loodsen, met de BVS en zijn nieuwe voorzitter als vuurtoren. Persoonlijk wil ik u allen, nu ik de fakkel doorgeef, een gezond en dynamisch 2012 toewensen. Ik hoop dat we in contact kunnen blijven en dat we onze langdurige en vruchtbare samenwerking kunnen voortzetten. Ik wil u allen danken voor het vertrouwen dat u zeven jaar lang in mij hebt gesteld. Ik hoop dat ik dat vertrouwen niet heb beschaamd en dat u goede herinneringen zult bewaren aan onze samenwerking. Uw beroepsvereniging stelt het vandaag beter dan ooit: financieel gezond, erkend en gewaardeerd door alle administraties en de politieke wereld, met een stijgend aantal effectieve en steunende leden. Voor dit alles bewonder en dank ik ons bestuur, Olivier Carrette en Laurent Wille, en ook onze werkbijen : Juliana, Veerle en, sinds kort, Bénédicte Panis. 7 BVS Jaarverslag 2011

6 Inleiding Betrokken met hier en daar een opklaring 2011 was een crisisjaar maar was toch heel anders dan De crisis drie jaar geleden ontstond op de Amerikaanse immobiliënmarkt en breidde zich daarna uit naar de financiële markten en de beurzen. Al bij al was die crisis ook van korte duur en begonnen de meeste indicatoren eind 2009 al opnieuw te stijgen. De crisis van 2011 werd daarentegen veroorzaakt door de delicate situatie die ontstond ten gevolge van de te grote schuldenberg van bepaalde staten. De vastgoedsector haalt hier enerzijds voordeel uit vanwege zijn rol als veilige belegging wanneer hij voldoende cashflow oplevert, maar is anderzijds ook slachtoffer wanneer het om risicovol vastgoed gaat. Bepaalde observatoren vrezen dat deze slachtofferrol voor een langere crisis dreigt te zorgen. Ook al betrok de hemel boven de Belgische vastgoedmarkt, toch zijn er hier en daar enkele stukjes blauwe lucht te zien doorheen het wolkendek. Evenwichtige residentiële sector De grootste opklaring boven de vastgoedhemel vinden we in het residentiële segment: de markt heeft goed gewerkt en werd gekenmerkt door een correct evenwicht tussen vraag en aanbod. Op de eerste maanden van het jaar na, zijn de particulieren en de investeerders die de baksteen als laatste veilig toevluchtsoord zagen niet gestopt met kopen. Bovendien bleven de rentevoeten laag (rond de 4%), zelfs lager dan de huurrendementen (tussen 4 en 7% volgens het hefboomeffect op eigen kapitaal). Waar de statistieken ook vandaan komen (FOD Economie, de Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat, de Beroepsvereniging van het Krediet, netwerken van vastgoedkantoren), de evolutie van het aantal verkopen en toegekende hypotheekleningen was globaal genomen positief in vergelijking met Na een trage start kwam er een stroomversnelling in het 2de trimester, waarna het opnieuw kalmer werd in de zomer om daarna terug een tempoversnelling op te tekenen tegen het einde van het jaar, met in november stijgingen met twee cijfers in vergelijking met 2010 (+28,7% toegekende hypothecaire kredieten, +12,7% verkoopcompromissen). Dit had evenwel geen weerslag op de prijzen. De grootste pessimisten spreken van een nulgroei, wat overeenkomt met een gemiddelde stijging gelijk aan de index (zowat 3%). De grootste optimisten durven te geloven dat de stijging zich braaf en redelijk voortzet en dat de kaap van de 4% stijging van de gemiddelde prijzen gehaald zal worden. De prijs van een woning ligt nu rond de , maar er zijn nog steeds grote regionale verschillen: in Brussel lopen ze op tot , in Vlaanderen liggen ze rond de en in Wallonië rond de Het blijft evenwel zo dat nogal wat mensen beweren dat de als vanzelfsprekend beschouwde meerwaarden na de boom uit de jaren 2000 niet langer evident zullen zijn. We komen nog even terug op de financiële draagkracht van de kandidaat-kopers: hun eigen middelen dalen terwijl de banken steeds meer op hen rekenen voor ze krediet toestaan. Die trend is evenwel gezond aangezien dat evenwicht noodzakelijk is indien we willen dat de vastgoedmarkt een sociaal verantwoord antwoord biedt op onze demografie. Men zegt dat de grote uitdaging in de toekomst op demografisch vlak ligt. Maar, behalve misschien in het allerhoogste segment, er is nog geen sprake van een overaanbod, wel integendeel. In 2011 werden zo n bouwvergunningen toegekend voor nieuwe woningen, een daling met 13,5% in vergelijking met 2010, dat op dat vlak vrij uitzonderlijk was ( eenheden). Een daling die vanzelfsprekend een invloed zal hebben op de productie van nieuwe woningen in Wanneer we rekening houden met factoren als de kleiner wordende gezinnen en de vergrijzing van de bevolking, zou het risico op overaanbod opnieuw de kop kunnen opsteken. De bouw moet op een regelmatige basis antwoorden op die vraag en een antwoord bieden op die specificiteiten. Volgens specialisten moeten we echter streven naar kleinere, veiligere, energiezuinigere en goedkopere woningen. Met een bijzondere aandacht voor twee types bewoners: studenten en bejaarden. De vergrijzingsgolf, een grote stap richting diversifiëring Aan die blauwe hemel van de residentiële sector is er één bijzonder opmerkelijk gegeven: het segment van de rusthuizen. Volgens twee overlappende studies van ING en CBRE telt België bedden voor bejaarden, verdeeld over rust- en/of verzorgingstehuizen (zonder de serviceflats). De verdeling van die bedden is nadelig voor Vlaanderen, dat 59% van de Belgen ouder dan 80 telt maar slechts over 51% van de bedden beschikt. In Brussel is de verhouding 9%/12%, terwijl die in Wallonië 32%/37% is. Het gevolg is een stormloop op de bedden, een zeer laag aantal lege bedden en een spectaculaire veroudering van de nieuwkomers die vandaag ouder zijn dan 82 jaar. Tegen 2050 zal het aantal 80-plussers verdrievoudigen, van naar 1,25 miljoen. Het aantal 65-plussers zou kunnen verdubbelen, van 1,87 miljoen in 2010 (17,2% van de bevolking) naar 3,2 miljoen (24,5%). Tegen 2020 zouden er tussen en bijkomende bedden nodig zijn voor het hele land, en tegen Een hele uitdaging aangezien er de voorbije tien jaar slechts bedden bijgekomen zijn in het totale aanbod. Terwijl de overheden huiveren bij die gedachte, is dit een mooie opportuniteit voor de privéspelers op de vastgoedmarkt. Er wordt inderdaad gerekend op ontwikkelaars, bouwondernemingen en investeerders om aan die vraag te beantwoorden. Wat ze steeds talrijker doen. Onder andere omwille van het feit dat de kleine spelers aan het verdwijnen zijn ten voordele van de grote actoren zoals Senior Living Group, Armonea, Orpea, Senior Assist, Noble Age en Domitys, die geen eigendom nastreven maar liever op lange termijn huren tegen een gemiddeld tarief van per bed en per jaar (of 115 /m 2 /jaar). Sinds 2006 is deze sector een uitgelezen alternatief geworden voor de ontwikkelaars en investeerders die op zoek zijn naar diversifiëring en die die huurders een triple A-score geven (maximale bezettingsgraad, verzekerd van een huur op lange termijn die bovendien gesubsidieerd wordt door de overheid, geen inrichtingswerken ). In die zin werd er sindsdien al zowat twee miljard euro geïnvesteerd, waaronder heel wat sale and leaseback -operaties. De BEVAKS Cofinimmo en Aedifica in het bijzonder hebben een imperium opgebouwd op de markt (meer dan een miljard euro in dat segment alleen al), maar ook institutionele beleggers als KBC, Ethias of Ageas blijven niet achter. Laat ons hopen dat deze ontwikkeling zich op een regelmatige manier en met respect voor alle partijen kan doorzetten. Kantoren, met of zonder reconversie Het stukje blauwe lucht (de woningen) en de opklaring die zich aftekent (de huisvesting voor bejaarden) kunnen evenwel niet verbergen dat er in 2011 heel wat grijze wolken boven de Belgische vastgoedmarkt zijn komen hangen. En dat komt vooral door de kantoorsector die vooral het slachtoffer is van het overaanbod, maar ook van de economische en politieke crisis die leiden tot een daling van de noden, een vermindering van de kosten en een nieuwe manier van werken die lijkt op te komen (thuiswerken, gedeelde kantoren ). En in het geval van Brussel ook tot de aangekondigde regionalisering van bepaalde bevoegdheden en misschien ook een verhuizing naar de kleinere steden. In Brussel en de rand bereikte de bruto bezettingsgraad (take up) nauwelijks m2, een historisch laag record, tegen een gemiddelde van m2 tijdens de laatste 5 jaar volgens de statistieken van Jones Lang LaSalle. De belangrijkste oorzaken van deze daling zijn de corporate en de Belgische overheidsdiensten. De Europese instellingen kunnen niet met de vinger gewezen worden omdat ze de grootste transactie van het jaar gerealiseerd hebben (The Capital, Schumannplein m2). De leegstandsgraad bedraagt vandaag 11,1% (tegen 11,2 in 2010), opgesplitst in 6,8% in de wijken in het stadscentrum en 21,4% in de rand. De prime huurprijzen (300 /m2) worden enkel behaald indien men over een toplocatie beschikt in de Europese wijk en indien men een moderne ruimte aanbiedt die bovendien voldoet aan de strengste milieunormen. De gemiddelde huurprijs ligt beduidend lager en gaat gepaard met incentives, zoals gratis huur of het deels overnemen van huurinrichtingen. Die malaise, die niet van gisteren is maar wel erger geworden is, verklaart misschien waarom er nog nooit zoveel gepraat werd over reconversies van leegstaande kantoren in woningen, hotels, scholen, rusthuizen als in Waarschijnlijk ook omdat die reconversie het kringetje van minder mediatieke actoren verlaten heeft en zijn intrede gedaan heeft in de besloten kring van de institutionele beleggers en de beursgenoteerde vastgoedondernemingen, o.a. omwille van die sterke stijging ( m2 in 2010, m2 in 2011). Maar ook omdat de overheden beslist hebben dergelijke reconversies te stimuleren, tenminste deze die leiden tot de creatie van woningen. Zo heeft het Brussels Gewest in juni een projectoproep gelanceerd waarbij projectontwikkelaars een beloning krijgen in de vorm van subsidies voor een bedrag van euro, bijna evenveel als het aantal vierkante meter leegstaande kantoren in de hoofdstad ( m2). Acht projecten werden beloond, goed voor 8 BVS Jaarverslag BVS Jaarverslag 2011

7 450 woningen, en zullen de statistieken voeden die steeds consistenter zijn, zonder aan een potentieel te raken dat zich vooral in de gedecentraliseerde zone bevindt. We moeten blij zijn met deze tendens die zowel beantwoordt aan een reële nood als bijdraagt tot een vermindering van het overaanbod. We moeten echter blijven hameren op het belang van het feit dat Brussel zijn aantrekkingskracht moet behouden als voorkeurlocatie voor het hoofdkwartier van multinationals. Die aantrekkingskracht wordt ook bepaald door een betere samenwerking met de gemeentes in de nabijheid van het Gewest (het Brussels Metropolitan -project), een gunstige fiscaliteit, een verbeterde mobiliteit en een gewaarborgde veiligheid. De sector van de logistiek en van de kleinhandel is niet onbelangrijk De logistieke sector en de semi-industriële sector hebben niet even hard afgezien. Door de boost van enkele grote transacties ging de bezettingsgraad van de logistieke sector zelfs door het dak, met meer dan m2. Zo werden de verliezen uit 2010 goedgemaakt en scoorde de sector zelfs 3,4% beter dan het gemiddelde van de voorbije 5 jaar. Wat de semi-industriële sector betreft, is er een voortzetting van de stijging ( m2, +8% in vergelijking met 2010, +25% in vergelijking met het gemiddelde van de voorbije 5 jaar), die steunt op een reeks aankopen voor eigen gebruik door KMO s die, net als de particulieren op de residentiële markt, gebruikgemaakt hebben van de lage rentevoeten en hun toevlucht gezocht hebben in de baksteen. het gemiddelde over 5 jaar (3 miljard). Het speculatieve aspect van de investeringen is verdwenen en het goede huisvader -karakter van de transacties neemt weer de bovenhand. Dit is ongetwijfeld een gezonde evolutie! De buitenlanders die België verlaten hadden, lijken aanstalten te maken om terug te komen, vooral de Duitse fondsen en Belgische privéspelers die met vastgoed hun patrimonium willen diversifiëren, een hoger rendement willen halen dan met de risicoloze rentevoeten van de Duitse bunds en zich willen beschermen tegen een eventueel inflatierisico. Wat de kantoren betreft, hebben de investeerders geprobeerd elk risico te vermijden en hebben ze zich vooral toegelegd op kwalitatieve producten die gepaard gaan met lange huurtermijnen en op enkele opportunistische dossiers (verplichte verkopen). De prime rendementen zijn stabiel gebleven (rond de 6% maar sommige prime producten slagen er ook in kopers aan te trekken onder de 6%), terwijl de andere stegen boven de 7%. In de logistieke en semi-industriële sectoren (7% rendement) gaat het niet zozeer om investeringen dan wel om aankopen voor eigen gebruik. In de retail werden de zwakke eerste drie kwartalen van het jaar enigszins gecompenseerd door een eindsprint die tot stand kwam door twee transacties: de Luikse winkelgalerijen Saint-Lambert en het Antwerpse shoppingcenter Den Tir. Op de kantoormarkt merken de makelaars daarentegen op dat de investeerders veel interesse hebben voor dit segment, ongeacht of het om core producten gaat of niet (triple A-locaties, rendementen lager of gelijk aan 5%). AEDIFICA Residentie de Gerlache - Brussel Ontwikkelaar: Atenor Group Arch.: Bureau Arter Op de retailmarkt (kleinhandelszaken) heeft de soms overweldigende komst op de beste locaties van Angelsaksische merken als Disney Store, River Island, Forever 21, Hollister en Abercrombie & Fitch, de zorgen waarmee de secundaire straten te maken kregen wat verhuld. Indien de bezettingsgraad ( m2) hoger ligt dan in 2010, zowel qua volume (+21%) als qua transacties (+7%), dan komt dat vooral door de retail warehousing (handelszaken aan de rand van de stad), daar waar ruimte beschikbaar is en waar er projecten voorhanden zijn. In de AAA-straten werd de activiteit getemperd door een gebrek aan beschikbare ruimtes in combinatie met hoge drempel- en huurprijzen (die stabiel zijn op jaarbasis). Investeringen: de privéspelers moeien zich Hoewel het economisch klimaat ons niet bepaald vrolijk stemt, moeten we toch erkennen dat er enkele AG REAL ESTATE positieve punten zijn. Het investeringsvolume in Orban gebouw - Brussel professioneel vastgoed bedraagt slechts 1,4 miljard euro, evenveel als in 2010 en een stuk lager dan ALIDES Ghent Industrial Investment (G2i) - Simulatie Grote Nest 10 BVS Jaarverslag BVS Jaarverslag 2011 Arch.: Studiegroep Omgeving, Studiegroep Arcadis, Architect Abetec Inhoudstafel 12 Raad van Bestuur Reorganisatieplan van de BVS Werkgroepen 20 Federaal 32 Brussels Hoofdstedelijk Gewest 40 Waals Gewest 48 Vlaams Gewest 56 BVS - Intern & Extern

8 Raad van Bestuur Reorganisatieplan van de BVS Werkgroepen...16 Raad van Bestuur Reorganisatieplan van de BVS Werkgroepen 13 BVS Jaarverslag 2011

9 Raad van Bestuur In 2011 vervielen de mandaten van de bestuurders in functie en tijdens de Algemene Vergadering van 10 februari 2011 werden er verkiezingen gehouden voor een nieuwe samenstelling van de Raad van Bestuur. Tweeëntwintig leden van de Raad van Bestuur hebben de vernieuwing van hun mandaat aangevraagd, twee leden van de Raad van Bestuur hebben hun kandidatuur niet opnieuw ingediend en zes nieuwe werkende leden hebben hun kandidatuur als bestuurder ingediend. Volgens artikel 15 van de statuten van de BVS, wordt de Raad van Bestuur samengesteld door maximum 25 bestuurders, waaronder de twee Afgevaardigde Bestuurders, die geen stemrecht hebben. De Algemene Vergadering van 10 februari 2011 heeft dus 23 bestuurders verkozen voor een mandaat van drie jaar: Samenstelling van de Raad van Bestuur op 10 februari 2011 Voorzitter Verbeeck Eric E. (Kairos / Interbuild) Ondervoorzitter (Brussels Hoofdstedelijk Gewest) van Caloen Didrik (Banimmo) Ondervoorzitter (Vlaams Gewest) Maes Sophie (Alides - Groep Maes) Ondervoorzitter (Waals Gewest) Piron Louis-Marie (Thomas & Piron) Leden Anglade Patrick (Immoflandria) Buess Jean-Paul (Soficom Development) De Blieck Benoît (Befimmo) Desimpel Christophe (Immo Desimpel - De Speyebeek) Devos Alain (AG Real Estate) Fautré Serge (Cofinimmo) Piret Gaëtan (Immobel) Sonneville Stéphan (Atenor Group) Van Hoof Hugo (Montea) Van Wymersch Guy (Axa Belgium) Verhellen Kris (Extensa Group Ackermans & van Haaren) Weicker Philippe (Codic Belgium) De heer Philippe Helleputte (Immobel/Lotinvest) werd benoemd tot Algemeen Raadgever van de Raad van Bestuur van de BVS. In juni 2011, heeft de heer Hugo Van Hoof, Vice- Voorzitter van Montea, zijn ontslag ingediend als bestuurder van de BVS en heeft hij de kandidatuur van de heer Jo De Wolf voorgesteld om hem te vervangen binnen de Raad van Bestuur als vertegenwoordiger van Montea. Deze nieuwe kandidatuur zal ter goedkeuring worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Penningmeester Creten Kim (KBC Real Estate) Secretaris Hannecart Gaëtan (Matexi) Gurickx Michaël (Novus Projects) Le Clercq Sophie (JCX Immo) Lefèvre Jacques (BPI) Mertens Xavier (Home Invest Belgium) Wilhelm Peter (Wilhelm & Co) Afgevaardigde Bestuurders Crivi bvba (Wille Laurent) Policam nv (Carrette Olivier) 14 BVS Jaarverslag BVS Jaarverslag 2011

10 Reorganisatieplan van de BVS Werkgroepen Sinds vele jaren ondersteunen verschillende werkgroepen de Raad van Bestuur in haar verscheidende taken. In het kader van het Reorganisatieplan van de BVS werd er een nieuw organigram ingevoerd, waardoor er per activiteitensector vertegenwoordigd door de BVS, werkgroepen werden opgericht: 1. Residentiële ontwikkelaars & verkavelaars 2. Ontwikkelaars van kantoren, retail en logistieke gebouwen 3. Beleggers De werken van deze drie werkgroepen zullen gecoördineerd worden door de Algemene Raadgever van de Raad van Bestuur. De Werkgroep Wetgeving & Europa, de Werkgroep Fiscaliteit en de Technische Werkgroep, evenals de subwerkgroepen die onder deze werkgroepen vallen, zullen actief blijven zoals de voorgaande jaren. Werkgroep Residentiële ontwikkelaars & Verkavelaars Voorzitter: Carl Van Den Eynde Werkgroep Ontwikkelaars van kantoren, retail en logistieke gebouwen Voorzitter: Philippe Weicker Deze nieuwe structuur zal bekrachtigd worden door de Algemene Vergadering van Werkgroep Beleggers Voorzitter: Xavier Denis Werkgroepen die specifieke gegevens hebben behandeld in 2011: Subwerkgroep CWATUPE, bijgestaan door Meester M. Delnoy (Bours & Associés) Subwerkgroep Stedenbouwkundige lasten, bijgestaan door Meester M. Scholasse (Scholasse & Partners) Subwerkgroep Handelsvestigingen, in samenwerking met BLRW Subwerkgroep Europees contractenrecht, in samenwerking met CEA Real Estate Subwerkgroep Omkadering huurprijzen / Regionalisatie huurovereenkomsten, bijgestaan door Meester M. Kadaner (Heilporn & Kadaner) en in samenwerking met de Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad (CBB-H) en het Algemeen Eigenaarssyndicaat (AES) Subwerkgroep Publieke woningen en samenwerkingen met de private sector in Brussel Subwerkgroep Onroerend Erfgoed Subwerkgroep Groenboek over de toekomst van de BTW, in samenwerking met Deloitte Real Estate Subwerkgroep BTW en sociale huisvesting, bijgestaan door Meester M. Scholasse (Scholasse & Partners) Werkgroep Fiscaliteit Voorzitter: Laurent Stalens Algemeen Raadgever van de Raad van Bestuur Philippe Helleputte Technische Werkgroep Voorzitter: Rikkert Leeman Werkgroep Wetgeving & Europa Voorzitter: Filiep Loosveldt De onderwerpen die door de werkgroepen en subwerkgroepen van de BVS behandeld werden, worden verder afzonderlijk toegelicht. Ter herinnering: enkel de werkende leden van de BVS kunnen deel uitmaken van deze werkgroepen, evenals vertegenwoordigers van haar structurele partners indien de behandelde materies hen aanbelangen. Voor specifieke materies nodigt de BVS regelmatig deskundigen of specialisten uit op haar werkvergaderingen. ALLFIN GROUP Van Maerlant - Brussel ALLIANZ BELGIUM South City Broodthaers G. De Kinder 16 BVS Jaarverslag BVS Jaarverslag 2011

11 Kalender van de vergaderingen van de Werkgroepen en subwerkgroepen in 2011: Algemene Vergadering 10 februari 2011 Raad van Bestuur 23 maart juni september november 2011 Subwerkgroep Omkadering Huurprijzen / Reg. Huurovereenkomsten 10 mei november 2011 Subwerkgroep Onroerend Erfgoed 31 mei 2011 Subwerkgroep Wet Breyne / Waarborg 7 december 2011 Raadgevend Uitvoerend Comité 8 februari juni september 2011 Werkgroep Fiscaliteit (plenair) 29 maart juli 2011 Werkgroep Wetgeving & Europa (plenair) 1 maart juni september december 2011 Subwerkgroep Groenboek over de BTW-toekomst 18 april 2011 Subwerkgroep BTW en sociale huisvesting 5 september 2011 Subwerkgroep CWATUPE 31 januari februari april mei mei juni juni juli oktober december 2011 Werkgroep Beleggers (+ Technische Werkgroep) 22 maart november 2011 Technische Werkgroep 22 februari mei september december 2011 Subwerkgroep Handelsvestigingen 11 januari februari februari juni augustus 2011 Subwerkgroep Stedenbouwkundige lasten 28 april mei 2011 Subwerkgroep Europees contractenrecht 20 januari 2011 Werkgroep Intelligent Building Solutions 27 januari mei oktober november 2011 Subwerkgroep Aannemers 25 november 2011 Werkgroep Residentiële Ontwikkelaars & Verkavelaars 5 april september 201 ATENOR GROUP Project Europa - Brussel Arch.: Buro II & Archi + I - Buro II & Archi + I AXA BELGIUM Grand Bazar Antwerp Arch.: Buro II & Archi+I - Subwerkgroep Publieke Woningen en PPS te Brussel 20 januari 2011 Hetzij 52 werkvergaderingen in BEFIMMO Wetenschap-Montoyer - Leopoldswijk - Brussel Arch.: Arte Polis Architects BESIX REAL ESTATE DEVELOPMENT La Corne Saint-Martin - Tournai Arch.: Benoît Grandjean BANIMMO Electrolux House - Brussel Arch.: Architectenbureau 18 BVS Exode Jaarverslag - Damienne 2011 de Harlez 19 BVS Jaarverslag 2011 BPI Medisch uitgerust rusthuis - Ukkel Arch.: A2RC Architects

12 02 Federaal Federale Juridische Materies...22 a. Voltooiingswaarborg van werken...22 b. Beroepsaansprakelijkheids verzekering...22 c. Handelsvestigingen...22 d. Omkadering huurprijzen / Regionalisatie van de huurovereenkomsten...23 e. Europees contractenrecht...23 Federale Fiscale Materies...25 a. Groenboek over de toekomst van de BTW...25 b. 21% BTW op grond behorend bij een nieuwbouw...25 c. 6% BTW op renovatie en herstel van privéwoningen ouder dan 5 jaar...26 d. 6% BTW op afbraak- en heropbouwwerken van woongebouwen...26 e. Overname van een immobiliënven nootschap door een vastgoedbevak...26 f. Residentiële vastgoedbevaks...26 Federale Technische Materies...29 a. Beheersstructuur labeling en certificatie duurzame gebouwen - Referentieel...29 b. Informatiesessie referentieel Breeam...30 c. Meetcode...30 d. Intelligent Building Solutions BVS Jaarverslag 2011

13 Federale Juridische Materies a. Voltooiingswaarborg van werken Het wetsvoorstel van 21 september 2010 tot wijziging van de regelgeving inzake de zekerheid tot voltooiing van werken voor erkende aannemers en andere personen dan erkende aannemers, heeft de problematiek omtrent de wet van 9 juli 1971 opnieuw aangewakkerd (wet tot regeling van de bouw en verkoop van te bouwen of in aanbouw zijnde woningen, de zogenaamde wet Breyne). Met het oog op een betere bescherming van de consument, beoogt het wetsvoorstel van 21 september 2010 het afstemmen van de waarborgsystemen voor erkende aannemers en vastgoedontwikkelaars een alternatief waarborgsysteem, namelijk: oovóór de voorlopige oplevering: terugbetalingswaarbog voor de betaalde bedragen in geval van ontbinding van het contract ootussen de voorlopige oplevering & definitieve oplevering: voltooiingswaarborg Tijdens haar hoorzitting in de Senaatscommissie Financiën en Economische Aangelegenheden van 2 februari 2011, heeft de BVS gepleit voor een uniek waarborgsysteem voor de vastgoedontwikkelaars en een uniek waarborgsysteem voor de aannemers: zelfde beroepen 4 zelfde risico s 4 zelfde waarborgen; er moet vermeden worden dat een aannemer aan vastgoedontwikkeling zou doen met een waarborg die gecreëerd werd voor aannemers een verstrenging van de controle op de strikte naleving van de wet 4 betere bescherming voor de consument de afschaffing van de vrijstelling van het waarborgsysteem voor de sociale huisvestingsmaatschappijen 4 betere bescherming van de consumenten met beperkt budget een beheersing van de kosten ten laste van de consument In dit kader hebben de Europese Unie van Vastgoedontwikkelaars (UEPC) en het Centre d Etudes et d Assurances (CEA Belgium) zich in 2011 gebogen over het opstellen van een contract dat een objectieve verzekering voorziet, onafhankelijk van enige juridische band, die men zou kunnen laten gelden in gans Europa en voor alle kopers. b. Beroepsaansprakelijkheidsverzekering Een wetsvoorstel van 21 september 2010 beoogt de invoering van een verplichte burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering en de tienjarige aansprakelijkheid voor de aannemers. Het voorziet eveneens strafrechtelijke sancties in geval van ontbreken van verzekering en een solidaire aansprakelijkheid van natuurlijke- en rechtspersonen ten aanzien van derden voor iedere schuld voortvloeiende uit de 10-jarige aansprakelijkheid. Tijdens een hoorzitting in de Senaatscommissie van 2 februari 2011, betreurde de BVS het ontbreken van een impactstudie van het voornoemde wetsvoorstel en de juridische onzekerheid die het met zich mee zou kunnen brengen. Hoewel de BVS niet gekant is tegen een algemene wettelijke verzekeringsplicht voor de aannemers in de residentiële sector, zal zij niet afwijken van het standpunt dat ze sinds vele jaren verdedigt en dat opgenomen werd in haar Vastgoedmemorandum 2010, namelijk: " De BVS vraagt om betrokken te worden bij de eventuele uitwerking van een verzekeringssysteem in de woningsector. Zij pleit ten gunste van een verplichte verzekering voor tienjarige aansprakelijkheid in hoofde van architecten en aannemers die desgevallend gekoppeld moet worden aan een zaakschadeverzekering in hoofde van de bouwheer. Op die manier zal schade sneller vergoed worden, los van de aansprakelijkheidsproblematiek die dan zal afgehandeld worden tussen de verzekeringsmaatschappijen onderling. c. Handelsvestigingen Eind 2009 werd de wet van 13 augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestigingen geherformuleerd door middel van een amendement, teneinde de Europese Richtlijn 2006/123/CE om te zetten: bij het opstellen van het advies, moeten de ruimtelijke ligging van de handelsvestiging, de bescherming van het stedelijk milieu en de bescherming van de consument, evenals het naleven van de sociale wetgeving en het arbeidsrecht, in aanmerking genomen worden. Hoewel de politieke situatie op federaal niveau in 2010 en in 2011 geen evolutie van dit onderwerp toegelaten heeft, zijn de drie Gewesten van hun kant proactief geweest. In het kader van hun samenwerkingsovereenkomst, hebben de BVS en de Belgisch-Luxemburgse Raad voor Winkelcentra (BLRW) de gewestelijke initiatieven aandachtig opgevolgd en hebben zij een gemeenschappelijke nota opgesteld, geldig voor de drie Gewesten. Dit onderwerp zal opnieuw besproken worden in de regionale luiken hieronder. d. Omkadering huurprijzen / Regionalisatie van de huurovereenkomsten In maart 2011 werden twee wetsvoorstellen ingediend: het ene tot objectivering van en controle op de huurprijzen van woningen, tot betere waarborging van huurbescherming van de huurders en tot oprichting van commissies voor huurovereenkomsten het andere tot instelling van een versterkt toezicht op de evolutie van de prijzen. De twee wetsvoorstellen hebben hetzelfde doel, maar het eerste is eerder gericht op de relatie huurder-eigenaar en de indicatieve geplafonneerde prijzen; het andere is eerder gericht op macro-economische aspecten. Na de studie van de twee wetsvoorstellen door een werkgroep van de BVS, heeft deze laatste gevraagd gehoord te worden door de twee bevoegde parlementaire commissies (Commissie Justitie en Commissie Bedrijfsleven). Door de vertraging in de politieke evolutie op federaal niveau en teneinde proactief te zijn, heeft de BVS zich in november 2011 samen met de Confederatie Bouw Brussel Hoofdstad (CBB-H) en het Algemeen Eigenaarssyndicaat (AES-SNP) gebogen over de macro-economische aspecten van de regionalisatie van de huurovereenkomsten en de omkadering van de huurprijzen. De drie federaties zijn van mening dat een facultatieve omkadering van de huurprijzen gekoppeld moet worden aan de toekenning van subsidies die op hun beurt gekoppeld moeten worden aan kwalitatieve aspecten van huisvesting (met name: duurzaamheid, energie- en akoestische prestaties) de verschillen tussen de 3 toekomstige regionale regelgevingen zo maximaal mogelijk beperkt moeten worden. Eind 2011, hebben de BVS, het AES-SNP en de CBB-H zich gebogen over een analyse van de macro-economische gevolgen van de omkadering van de huurprijzen in verschillende Europese Lidstaten (met name Frankrijk, Nederland, Engeland). e. Europees contractenrecht Met het oog op het wegwerken van de barrières op de interne markten, wil de Europese Commissie een Europees contractenrecht creëren teneinde te vermijden dat de wetgevingen van de verschillende Europese landen obstakels vormen voor de voornoemde markten. Daartoe heeft de Europese Commissie een Groenboek opgesteld met verschillende vragen betreffende onder meer de motivatie van het instrument, zijn juridische aard en zijn toepassingsveld. Een specifieke subwerkgroep van de BVS heeft zich gebogen over het Groenboek, heeft verschillende opmerkingen en voorstellen geformuleerd en heeft gevraagd de vastgoedtransacties buiten het toepassingsveld van dit juridisch instrument te houden. In 2012 zou er een Witboek kunnen circuleren, voorafgaandelijk aan een voorontwerp, een ontwerp en nadien een Europese Richtlijn. 22 BVS Jaarverslag BVS Jaarverslag 2011

14 Federale Fiscale Materies BROOKVILLE Bellevuekaai - Gent Arch.: Architectenbureau A. Verbeke BURCO Residentieel project Ustronie - Polen Arch.: Jacek Sudak CITYMALL Winkelcentrum K in Kortrijk Arch.: Robbrecht & Daem CODIC BELGIQUE Kantoorgebouwen Atlantis - Sint-Agatha-Berchem Arch.: Cerau & DSW Architects a. Groenboek over de toekomst van de BTW Begin 2011 heeft de Europese Commissie besloten om het BTW-stelsel kritisch te bestuderen, in het bijzonder met het oog op de verbetering van de compatibiliteit met de interne markt. De EC wil een vereenvoudigd, maar globaal BTW-stelsel dat kan aangepast worden in functie van de evoluties binnen de economische en technologische omgeving en dat het kader van de interne markten en het vrije verkeer van goederen en diensten tussen de Lidstaten respecteert. In het kader van een openbare raadpleging en ingevolge de werken van een specifieke werkgroep van de BVS, heeft deze laatste haar bijdrage op 30 mei 2011 aan de EC overgemaakt. Hierin heeft zij de sleutelproblemen die de BTW-neutraliteit in de Belgische vastgoedsector aantasten in 5 punten samengevat: de toekenning van een verlaagd tarief beperken tot sociale huisvesting, waarvan er geen Europese definitie bestaat, creëert oneerlijke concurrentie tussen de overheids- en de private huisvestingssector; in de Belgische wetgeving bestaat er geen mogelijkheid om de verhuur van gebouwen met professionele doeleinden aan BTW te onderwerpen; in de Belgische wetgeving bestaat er geen mogelijkheid om de aankoop van bouwgronden door professionelen aan BTW te onderwerpen; het verhuren van een nieuw gebouw met professionele doeleinden is voor een vastgoedontwikkelaar steeds de meest zekere manier voor het verkopen van dat gebouw. Deze verhuur moet dus niet beschouwd worden als een heffing die de afgetrokken BTW tijdens de bouw invorderbaar maakt, gezien er geen verandering is in de bestemming van het goed; CIP- CONSTRUCTION & INVESTMENT PARTNERS COFINIMMO Kop van Kessel-Lo - Leuven Science Herontwikkeling - Brussel 24 BVS Jaarverslag BVS Jaarverslag 2011 Arch.: AR-TE en SeARCH Henderyckx Arch.: Art & Build de verplichte kosteloze overdracht aan de overheid van ontsluitingswegen van bouwterreinen mag de aftrek niet verhinderen van de belastingen die betaald werden voor de aanleg van deze wegen. De kosteloosheid van deze overdracht is immers louter formeel, gezien de kost van de wegen vervat is in de verkoopprijs van de bouwgronden. Nadat de EC de antwoorden, opmerkingen en voorstellen verwerkt en geanalyseerd heeft, zou zij begin 2012 een Witboek moeten publiceren. b. 21% BTW op grond behorend bij een nieuwbouw Sinds 1 januari 2011 zijn nieuwe bouwwerken of gedeelten van bouwwerken en de bijbehorende grond onderworpen aan een belastingsvoet van 21% BTW (BTW-beslissing nr. E.T van 28 oktober 2010 en koninklijk besluit van 19 december 2010 dat op 24 december 2010 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd werd). Dankzij het zeer intense lobbywerk van de BVS en haar structurele partner Deloitte, hebben het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Vlaams Gewest de problematiek van de dubbele belasting BTW registratierechten opgelost; het ene Gewest middels de ordonnantie van 24 december 2010, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 19 januari 2011; het andere middels het decreet van 23 december 2010, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 31 december Ter herinnering: het Waals Gewest had deze problematiek reeds opgelost door de aanneming van het decreet van 9 december 2004 tot wijziging van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten. Er is enkel een vaste heffing van 25 op de overdracht van gebouwen die onderworpen zijn aan de BTW (en niet onderworpen aan het recht op inbreng in het bedrijf). De BVS en Deloitte zijn heel aandachtig gebleven voor de evolutie van dit dossier in 2011 en hebben

15 YOUR REPUTATION IS MINE. verschillende vragen opgesteld die open blijven. In oktober 2011 heeft de BVS de FOD Financiën bevraagd onder meer over de gelijktijdige overdracht van de volledige eigendom van bouwwerken en van het zakelijk recht op de bijbehorende grond evenals op de verkoop op plan die onder de Wet Breyne valt. De BVS zal vanaf begin 2012 dit onderwerp opnieuw lanceren. bevestigd dat zij onvoorwaardelijk de toepassing van het verlaagd BTW-tarief van 6% voor gans België ondersteunt en dat zij pleit voor een BTW-tarief van 6% ten bate van particulieren die een nieuwbouwwoning kopen na afbraak en wederopbouw door een derde. Op die manier heeft de BVS een open en constructieve dialoog aangegaan met de autoriteiten. c. 6% BTW op renovatie en herstel van privéwoningen ouder dan 5 jaar In al haar contacten met de autoriteiten en in haar federaal memorandum van 2010, heeft de BVS ervoor gepleit dat het BTW-tarief van 6% op de renovatie en het herstel van privéwoningen ouder dan 5 jaar, definitief zou worden. Met de publicatie van Titel IV van de programmawet van 4 juli 2011 (Belgisch Staatsblad van 19 juli 2011), hebben de autoriteiten een gunstig gevolg gegeven aan de vraag van de BVS. De handelingen die de omvorming, renovatie, rehabilitatie, verbetering, herstelling of het onderhoud van een woning tot voorwerp hebben, worden immers voortaan definitief onderworpen aan een BTW-tarief van 6%. De eerste ingebruikneming van de woning moet echter 5 jaar voorafgaan aan het eerste tijdstip van verschuldigdheid van de BTW en de woning moet hetzij uitsluitend, hetzij hoofdzakelijk als privéwoning worden gebruikt. d. 6% BTW op afbraak- en heropbouwwerken van woongebouwen Laten we herinneren dat het wetsvoorstel van 30 november 2010 ertoe strekt de beperkingen ratione loci af te schaffen die van toepassing zijn voor werk met betrekking tot afbraak of heropbouw, teneinde het verlaagde BTW-tarief van 6% voortaan te laten gelden over gans het Belgisch grondgebied. Daartoe werd de BVS op 7 juni 2011 in de Commissie Financiën en Begroting gehoord. De BVS heeft e. Overname van een immobiliënvennootschap door een vastgoedbevak De BVS heeft de leden op de hoogte gebracht over de omzendbrief nr. Ci.RH.421/ van 25 februari 2011, die van belang is voor alle vastgoedontwikkelaars die aan vastgoedbevaks verkopen. De omzendbrief brengt verduidelijkingen bij de bepaling van de belastbare grondslag die onderworpen is aan het verminderd tarief tengevolge van de overname van een immobiliënvennootschap door een vastgoedbevak. Zij bepaalt eveneens dat het verminderde tarief enkel van toepassing is op de latente meerwaarden en de vrijgestelde reserves. De BVS zal aandachtig blijven voor iedere nieuwe regelgeving die betrekking heeft op de vastgoedbevaks die deel uitmaken van haar werkende leden. f. Residentiële vastgoedbevaks De leden van de Werkgroep Fiscaliteit van de BVS hebben in 2011 beraadslaagd over de gevolgen van artikel 73 van het koninklijk besluit van 7 december 2010 dat het koninklijk besluit van 10 april 1995 herroept: is de vrijstelling van de onroerende voorheffing nog steeds gedeeltelijk van toepassing? Door de politieke context op federaal niveau in 2011 heeft Minister D. Reynders niet kunnen antwoorden op de gestelde vragen. De BVS zal dit dossier blijven opvolgen in 2012 met de nieuwe autoriteiten. CAN YOUR REPUTATION BECOME OUR RESPONSIBILITY? Vinçotte in de Real Estate Wij dragen bij aan uw reputatie op het vlak van veiligheid en duurzaamheid in de vastgoedsector. Vinçotte is uw strategische partner van projectfase tot beheer van uw vastgoed. Wij zetten onze dienstverlening en technische expertise in om u te begeleiden bij aankoop, bouw, verbouwing en beheer. Onze expertise en uw reputatie zijn de perfecte bouwstenen voor een duurzaam vastgoedproject. Contacteer ons via: info@vincotte.be 26 BVS Jaarverslag BVS Jaarverslag 2011

16 Federale Technische Materies COMPAGNIE HET ZOUTE Résidence Shakespeare I - Hardelot-Plage (France) Arch.: Arcas DETRE INVEST Residentie Red & Blue - Brussel Arch.: Atelier Quatr'A a. Beheersstructuur labeling en certificatie duurzame gebouwen - Referentieel Teneinde het beleid voor de ontwikkeling van duurzame gebouwen te ondersteunen, hebben de overheden nood aan een objectieve evaluatiemethode. Daartoe hebben verschillende instanties en organisaties (BSBC Belgian Sustainable Building Council voor het Vlaams Gewest, het Kabinet van Minister E. Huytebroeck voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Valideo voor privé-initiatieven en het MOU Memorandum of Understanding voor de sectorfederaties) samengewerkt om een beheersstructuur uit te werken voor een referentieel voor de ganse Belgische markt. In het kader van de vele onderhandelingen begin 2011, heeft de BVS zich duidelijk voorstander getoond van één enkel erkenningsysteem voor gebouwen, uniek voor de 3 Gewesten en met internationale erkenning, dat beheerd wordt door een autonome structuur, zonder winstoogmerk, in overeenstemming met een labeling- en certificatielogica waarvan de middelen en toegang open zijn voor iedereen en dat gebaseerd is op objectieve criteria. De deelnemers aan de onderhandelingen hebben drie essentiële punten bepaald in de opdracht van de beheersstructuur: het organiseren van de certificatie en labeling van gebouwen, evenals de supervisie van de spelers die eraan deelnemen het beheren van evaluatie-instrumenten voor het duurzaam bouwen (ook soms referentiëlen genoemd) die uniform en toegankelijk zijn en die ertoe strekken om op precieze, betrouwbare en objectieve manier gebouwen de certifiëren/labelen/auto-evalueren op het gebied van duurzaamheid het doelpubliek informeren over het certificatie/labeling/auto-evaluatiesysteem door opleidingen te organiseren en acties tot bevordering van het instrument uit te voeren. DANNEELS DEXIA BANK BELGIë Project Assebroek Bouwheer: Bervoets Real Estate (GOMB - Pargesy - Dexia Arch.: bvba Jonckheere Bank België - Immo Bam) Algemene aannemer: SM CEI-De Meyer - KUMPEN Arch.: Atlante - Atelier 55 - YY Architecture - Eole DE SPEYEBEEK - IMMO DESIMPEL (Paysagistes) Fase 3 van het Axxes Business Park - Merelbeke 28 BVS Jaarverslag BVS Jaarverslag 2011 Arch.: Bontinck Architecture & Engineering De BVS heeft gevraagd dat het referentieel dat door de beheersstructuur beheerd wordt gemeenschappelijk zou zijn tussen de drie Gewesten. De referentiëlen die beheerd worden door de beheersstructuur zijn afgeleid van het generisch referentieel dat ontwikkeld werd op basis van huidige in België bestaande pertinente systemen (Batex, Valideo en Maatstaf), en rekening houdende met een compatibiliteit met Breeam dat uitgewerkt werd in het kader van de opdracht van het BHG in samenwerking met het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Federale niveau Uitwerking van een referentieel voor de labeling en certificatie van duurzame gebouwen. Eind november 2011, na vele overlegvergaderingen, was er een definitief ontwerp van referentieel beschikbaar en werd deze onderworpen aan een consultatiefase tot eind januari Tijdens haar vergadering van 14 december 2011 heeft de Technische Werkgroep van de BVS het ontwerp bestudeerd en heeft zij haar opmerkingen overgemaakt aan de carrousel (specifieke werkgroep) die midden december 2011 door het Kabinet van Minister E. Huytebroeck werd opgericht. Vanaf begin 2012 zal de BVS heel aandachtig blijven voor de resultaten van de consultatieronde en zal zij de evolutie van dit onderwerp heel aandachtig blijven volgen. Daarenboven heeft het Kabinet van Minister E. Huytebroeck de BVS gevraagd om 10 gebouwen van haar leden op te geven teneinde voornoemd referentieel te kunnen testen rekening houdende met de gebruiksspecificiteiten (kantoorgebouw, residentieel-, logistiek, handelsgebouw). De studie zou in de loop van het eerste semester van 2012 moeten gelanceerd worden. De BVS ondersteunt het basisprincipe van de beheersstructuur dat zo representatief mogelijk wil zijn teneinde een maximale steun te geven aan het evaluatie-instrument op Belgisch niveau en de erkenning ervan in Europa te stimuleren. Teneinde deze doelstellingen te behalen, moet de beheersstructuur zich tegelijkertijd inspireren op de gevolgde strategieën op Europees en internationaal niveau (onder meer geconcretiseerd door het concept

17 green building council ) wat betreft een bereidwillige brede toepassing van het duurzaam bouwen en zich baseren op bestaande professionele en technische structuren die een belangrijke rol spelen in de evolutie van de bouw en het vastgoed in België. Een ander essentieel aspect is de kost van de certificatie/labeling die absoluut onder controle moet blijven. Anderzijds moet er ook bijzondere aandacht worden besteed aan de certificatie/labeling van het bestaand patrimonium. b. Informatiesessie referentieel Breeam In september 2011 heeft de Raad van Bestuur haar goedkeuring gegeven voor de organisatie van een opleiding voor de leden van de BVS opdat zij een betere visie en een beter begrip zouden kunnen hebben van de inhoud, van de structuur en van de werking van het referentieel Breeam. Deze opleiding zal gegeven worden door Vinçotte Academy, in samenwerking met Bopro; zij zal van start gaan begin 2012 en zal in de twee landstalen gegeven worden aan groepen van een twintigtal personen. De BVS is ervan overtuigd dat deze opleiding haar leden een meerwaarde zal bieden. herwaarderen. Met dit jaarverslag herinnert de BVS eraan dat zij een duidelijke en volledige meetcode voor de residentiële sector heeft opgesteld. d. Intelligent Building Solutions In samenwerking met Siemens, structurele partner van de BVS, werd er begin 2011 een multisectorale werkgroep opgericht. Deze werkgroep wordt samengesteld door vertegenwoordigers van de verschillende beroepen en spelers van de bouwen vastgoedsector (architecten, technici, materialenproducenten, studiebureaus, dienstverleners, vastgoedontwikkelaars en beleggers). De leden overleggen over de implementatie van speciale technieken vanaf de conceptuele fase van gebouwen. De werkgroep wil in eerste instantie een referentieboek / guidebook opstellen en vervolgens een Design Blue Book voor een centraal beheer van de gebouwen (technisch en energetisch), en dit zowel in de uitvoeringsfase als in de beheerfase. In 2011 hebben er verschillende vergaderingen plaatsgevonden en de werken van de werkgroep zullen worden verdergezet in Buy your entrance ticket online now* and save 45. Let s talk real estate c. Meetcode Europa buigt zich momenteel over een nieuwe Europese standaard waarvan de bepalingen verschillen van die van de BACS (Belgian Luxembourg Association of Chartered Surveyors). De berekening van de huuroppervlaktes zou kunnen evolueren, gezien de Europese standaard hen als bruto oppervlaktes zou bepalen; de binnenoppervlaktes zullen slechts ter informatie worden meegedeeld. Eind 2011 was de Technische Werkgroep van de BVS in contact met Euro FM (European Facility Management) en met RICS om gemeenschappelijke acties te overwegen en te trachten de BACS-code te 22, 23 & 24 May 2012 I Tour & Taxis Brussels Info & tickets: Contact Gregory Olszewski (Exhibition Manager). Phone: +32 (0) gregory.olszewski@artexis.com * before February, BVS Jaarverslag BVS Jaarverslag 2011 Adv Realty_divers.indd 35 28/11/11 14:02