Echte feiten en cijfers over zeevaart-bunkerolie. Bunkerexpert Peter Meeusen hekelt suggestieve beeldvorming ZEEVAART

Transcriptie

1 26 Gespecialiseerde laboratoria - zoals hier bij Inspectorate - kunnen exact vaststellen wat er in de stookolie zit. Wat er officieel wel en niét mag inzitten, is echter onduidelijk. Bunkerexpert Peter Meeusen hekelt suggestieve beeldvorming Echte feiten en cijfers over zeevaart-bunkerolie Al jaren suggereren bepaalde overheidsdiensten bijmenging van chemisch afval in zeevaartbunkers. Zij creëren daarmee het beeld van bunkeraars als milieucriminelen, maar de eerste veroordeling moet er nog komen. Ir. Peter Meeusen van technisch bureau Inspectorate windt zich op over de ongenuanceerdheid. Hij somt hier op wat er in residuale fuels zit, en hoe dat erin komt. De bunkerexpert *) geeft daarbij commentaar op persoonlijke titel, hoewel NOVE dit in de meeste gevallen onderschrijft. Ir. Meeusen wisselt zijn integraal geplaatste verhandeling steeds zonder veel omhaal af met de desbetreffende tabellen en opsommingen. De overheidsdiensten, NP (v/h KLPD) en ILT (Inspectie Leefmilieu & Transport) bestoken de media met vermeende bijmenging van chemisch afval in residuale brandstof. Dat is het residu van de aardolieraffinage dat als zeevaartbrandstof dient. De politiek heeft het over oliezwendel en professor Spapens maakt gewag van rapport Vuile Olie. Ieder verkondigt transparantie, maar staaft geen enkele aantijging met parameters en ontoelaatbare concentraties. De vele vragen die door de brandstofsector aan deze overheidsdiensten worden gesteld, blijven onbeantwoord. De overheid is verdeeld in zijn mening, schrijft niets inhoudelijk en beantwoordt de vragen inhoudelijk niet. Zo worden er dus ook geen verkeerde antwoorden gegeven en wordt de perceptie hooggehouden van bijmenging met ongewenste stoffen. Het huidige lijstje was er echter al in 1998 dankzij het Bunker Monitoring Platform/Ministerie VROM, onder de bezielende begeleiding van het Havenbedrijf Rotterdam. Tussentijds is de samenstelling van bunkerfuels niet veranderd. De namen van departementen en personen wél, wat de deskundige gesprekspartners vanuit de oliesector steeds noopt om met de eerste les te beginnen.

2 Bunkerfuel Dit is volgens de eerste editie ISO / CIMAC 1990 (International Council on Combustion Engines - Conseil International des Machines A Combustion) per definitie afkomstig van petroleumraffinage. Voorts zijn toegelaten: leisteenolie (shale oil) biodiesel of FAME = Fatty Acid Methyl Ester tot 7% (vanaf 2016) Niet toegelaten, omdat zij van totaal andere oorsprong zijn dan petroleumraffinage, zijn: bruinkoolteer en bruinkoolderivaten steenkoolteer en steenkoolderivaten Coal Tar Pitch 0-10%, Phenol 0-5%, Cresols 0-5%, Fluorene 0-5% Inspectorate adviseert verder, (nog) niet onderschreven door Ministerie I&M (ILT) en NP: Houtteer - terpentines - harsen - tarpitch, bijv. ex Tall Oil. Dierlijke oliën en vetten (tallow - botervet - reuzel- visolie) en plantaardige (katoenzaadolie - kokosolie - lijnzaadolie - maïsolie - olijfolie - palmolie - pinda-olie - raapzaadolie - soja-olie - zonnebloemolie - gerecycled frituurvet). Bijproducten ex biodieselproductie (Heads & Tails) twa. hoog TAN (Total Acid Number) gehalte (25-90) en aanwezigheid van FFA (Free Fatty Acids 20-90%): lauric acid - palmitic acid - stearic acid - oleic acid - lineolic acid. Volgende productstromen zijn toegelaten (geen negatief advies van overheidsinstanties): Carbon black feedstock ECR (ethyleen cracker residue - TN aromatic oil, volgens SDS (Safety Data Sheet): a) DCPD en indeen typical 20% b) Naftaleen typical 15% c) Methylindenen typical 10% d) Methylnaftaleen typical 15% e) Fluorene en Anthracene typical tot 10% f) PAK - Poly Aromatische KWS typical tot 40% Hoog aromatisch en naftenisch karakter wat de asfaltenen in oplossing houdt. HCCO (Heavy Catalytic Cracked Oil) - LCO (Light Cycle Oil) - MCB (Main Column Bottoms), een hoog aromatische olie, voorheen tot 3000 ppm cat. Fines (aluminium en silcon), nu ca. 200 a 300 ppm Al+Si. Een hoog aromatisch karakter wat de asfaltenen in oplossing houdt. Het Total Sedimentgehalte (SP en TSA) is aanmerkelijk lager en voorkomt sludgeproblemen en filterverstopping. Pyrolyse Oil (halogens < 50 ppm), bijv. ex bandenrecuperatie tot benzine en stookoliefractie en extra warmte-afgifte. Solvenol 4, indien halogens < 50 ppm, bevat volgens SDS: a) DCPD en indeen typical 0.8% b) AMS en styreen typical 0.5% c) Naftaleen typical 32% d) Methylnaftalenen typical 2.5% VGO (Vacuüm Gasoil) Vac. Resid tot ºC in de raffinaderijen. 27 Conclusie Als je een beduidende hoeveelheid van deze componenten in het blendmateriaal aanvoert, schrikken we er niet van terug indien deze stoffen na 20 tot 50 x verdund, nog steeds aanwezig zijn in het eindproduct bunkerfuel. Om goede reden, zoals oplossend vermogen van sludge, asphaltenen en hogere PAK s, laten we deze deelladingen toe. We treffen sterk verminderde problemen met compatibiliteit - stabiliteit - sludge precipetatie (TSP - TSA). Als deze deelladingen worden toegelaten als lading, dan moet je er niet van opkijken dat een kleinere concentratie aanwezig is in het eindproduct. De cutterstocks ondergaan een ideale verbranding bij een goed werkende motor ºC. Wettelijk zijn in Nederland in brandstoffen verboden (ook benzine, dieselolie, gasolie, bunkerfuel), dus ook in deelladingen (Besluit organisch-halogeengehalte van brandstoffen ): Halogenen - gechloreerde koolwaterstoffen - freons: max. 50 ppm - EN PCB s (Poly Chlorinated Biphenyls, v/h transformatorvloeistof): max. 0.5 ppm per congeneer (2 ppm totaal) - EN Bunkerfuel bevat geen dioxines. Verbranding van halogenen leidt tot dioxine-uitstoot.

3 De handelskwaliteit Voor bunkerfuels zeevaart wordt wereldwijd volgens dezelfde norm ISO 8217 verhandeld tussen diverse partijen: a) Traders - blenden in landtanks: Raffinaderijen: BP - ExxonMobil - Litasco - Petrobras - Shell - Total... Blenders: Aegean - Aramco - Argos - BP Marine - Cargill - Glencore- Gunvor - Koch - Lia Oil - Litasco - Orim Energy - Shell Trading - SK Energy - Trafigura - Vitol b) Bunkersuppliers: Aegean - Argos - Bomin - BP Marine - Golden Arrow - Dan Bunkering - ExxonMobil - Klaas de Boer - Lukoil Benelux - Peninsula - RFT - Oilchart - Shell Marine - Transcor - Trefoil... c) Rederijen: Arklow - CMA CGM - Cobelfret - CSCL - COSCO - Eucon - Euronav - Frontline - Gearbulk - Grimaldi - Jaczon Lauritzen - Maersk - MOL - Novoship - NYK - Odfjell Tankers- Oldendorff - SKS - Stena Line - Stolt Tankers - MSC - UAL - UASC - Vroon Dit gebeurt volgens de norm ISO (85% voor huidige handel), ISO of ISO De volgende editie is ISO , waarvan het ontwerp reeds ter inzage is. Petroleumraffinage Via allerlei kraakprocessen als atmosferisch kraken, katalytisch kraken, katalytisch reformen, vacuümdestillatie, visbreaking, hydrocracking, hydrotreating, delayed coking, catalytic reforming, alkylation, etherification.. worden verscheidene stromen verkregen: Handelsnorm Vlampunt, ºC Kooktraject, ºC LPG < 0 Nafta < 0 Kerosine min DEFSTAN Auto gasolie min EN 590 Marine gasolie min ISO 8217 Residuale fuel min ISO 8217 Bitumen > 100 Raffinaderijen produceren om destillaten te verkrijgen. Het bodemproduct (20 à 40%) is residuale fuel, o.a. Straight Run of Catalytisch gekraakt: Typicals: Straight Run Catalytic Cracked Dichtheid bij 15 ºC in vac Visco bij 50 ºC, cst, Vlampunt, ºC Water, % vol Zwavel, % Micro Carbon Residue, % Total Sediment Potential Cat. Fines: aluminium en silicon, ppm Bromine Nummer IBP- 360 ºC Recovery bij kraakpunt 575 ºC, % Benzine is een blendproduct van allerlei lichte destillaten en het eindresultaat dient te voldoen aan EN 228 (Europese norm) Samenstelling (bijna 100%) van nafta en benzine bestaat uit PONA: Paraffins: n-paraffins + isoparaffins + cycloparaffins (verzadigde koolwaterstoffen). Kenmerk: bijna geurloos Olefins (onverzadigde koolwaterstoffen). Kenmerk: stinkend Naftenen Aromaten: benzeen - tolueen - xylenen - cumeen - styreen kenmerk: hoog oplossend vermogen vnl. voor asfaltenen ( vloeibare kolen ) Allerlei blendstromen (cargoes) zorgen ervoor dat het eindresultaat voldoet aan de kwaliteitsnorm: EN 228 voor benzine ISO 8217 voor bunkerfuels

4 Welke chemische substanties vinden we terug? In benzine Benzeen max. 1.0% ( ppm) Oxygenates: alcohols en ethers, als max. 2.7% m/m zuurstofhoudend - Methanol, max. 3.0% v/v - Ethanol max. 5.0% v/v - Isopropanol max. 10.0% v/v - Iso-butanol max. 7.0% v/v - Tert. Butanol max. 15.0% v/v - MTBE (methyl tertiary butyl ether), ETBE (ethyl tertiary butyl ether) max v/v Butaan ca. 1% (winter) In kerosine Naftaleen max. 3.0% vol. 30 In bunkerfuels Deze chemische substanties hebben alle een laag kookpunt: Volatile Organic Compounds (VOC) met kookpunt tot max. 250 à 300 ºC. Deze worden analytisch bepaald in het laboratorium met GC-MS screening, oftewel Gaschromatografie met Massaspectrometer als detector. Deze analysetechniek GC-MS is ook beschreven in ASTM D 7845 methode. We schatten dat wereldwijd ca à monsters per jaar worden getest volgens GC-MS screening. We schatten dat wereldwijd ca. 300 monsters worden getest conform ASTM D 7845 analysevoorschrift. Al deze componenten zijn VOC en zijn een essentiële bijdrage tot brandstofverbetering, zo ook de oxygenates (zuurstofhoudende verbindingen). Het aantal VOC en de concentratie aan VOC wordt beperkt door het vlampunt, minimaal 60 ºC volgens IMO en SOLAS, wetgeving m.b.t. zeevaart. Welke componenten dragen bij aan ongewenste emissie? Niet de VOC s, die als sneeuw voor de zon brandbevordend zijn. De Nederlandse overheid (ILT) heeft een onderzoek uitstaan naar VOC volgens ASTM D 7845, wat dus beoogt de samenstelling te analyseren. ISO 8217 residuale fuels bevatten 5% lichtere fractie. VOC die men gaat benoemen zijn ca. 1.5% van de samenstelling, i.p.v. 99.5% koolwaterstoffen. Lichte en medium fuel, inclusief PAK s (10 VROM of 16 EPA) worden goed verbrand in een motor bij ºC, en baren ons minder zorgen. Zware fuel met kookpunt > 550 ºC kan zorgen voor onvolledige verbranding: bijv. hogere PAK s, harde asfaltenen. Deze fractie is tot 20% in de ISO 8217 bunkerfuels. Hoe kunnen we dit (theoretisch) voorkomen: a) ISO 8217 bunkerfuels leveren met kooktraject tot 600 ºC i.p.v. 750 ºC. b) Fractie > 600 C kookpunt aanbieden aan Flexicoker (Exxon) of Hycon (Shell). Deze fractie wordt niet geanalyseerd met GC-MS of HPLC techniek en PAK s bepaling van 10 VROM of 16 EPA gaat enkel tot 550 C.

5 Suggestief zwartboek De overheidsdiensten melden via de pers bij regelmaat wantoestanden, zonder aan te geven om welke vermeende stoffen dit gaat. Kortom veel gepraat en veel publiciteit, zonder enige verwijzing naar chemische substantie en concentratie. Een greep uit het suggestieve instrumentarium. KLPD 2012, Ed Kraszewski :..veel van die stoffen zijn gevaarlijk voor mens en milieu. - Het is een heksenbrouwsel. KLPD 2012, Cemile Catakli: KLPD heeft afgelopen dagen op scheepsladingen met giftige stoffen gemengde stookolie gejaagd. - De met afval vermengde stookolie komt uiteindelijk in scheepsmotoren terecht. Die stoffen stoten stoffen uit die schadelijk zijn voor de volksgezondheid. Jaarlijks sterven in West-Europa 4000 mensen door de uitstoot van de schadelijke fijnstof in de scheepvaart. Dat heeft te maken met giftige stookolie. KLPD 2012, Cemile Catakli: Er is sprake van zware milieucriminaliteit. Mensen verdienen geld ten koste van de gezondheid van anderen. Bedrijven mengen stookolie met afval. - In de praktijk worden giftige stoffen toegevoegd. KLPD 2012, Cemile Catakli: De opsporingsdienst schat dat nu bijna alle stookolie voor schepen is aangelengd met chemicaliën. Daardoor lopen scheepsmotoren vast en wordt het milieu ernstig verontreinigd. - De afvalindustrie verkoopt massaal chemisch afval aan producenten van stookolie. Het komt steeds vaker voor dat scheepsmotoren vastlopen en gevaar veroorzaken. KLPD 2012: Er lopen 12 grote onderzoeken naar dubieuze oliestromen De politie beschikt over een lijst van ongeveer 250 verdachte schepen de vervuilde stookolie zouden vervoeren. Chemie Act, Marga van Zundert: Dus vermoedelijk gaat het om bijmenging van oplosmiddelen, ontvetters, afgewerkte olie en afval van productie van coatings, rubber, kunststof en papier. Prof. Em. L. Reijnders 2012: Meer luchtverontreiniging door bijmengen. Prof. Em. L. Reijnders 2012: Steeds meer rommel in stookolie. Prof. Toine Spapens: De vuile olie gaat intussen wel ten koste van mens en milieu. - Malafide brandstofhandelaren gebruiken in plaats van normale en dure mengstoffen goedkoop chemisch afval om de stroperige stookolie vloeibaarder of brandbaarder te maken. - Mensen worden er ziek van of gaan dood, want in brandstof zitten gevaarlijke en kankerverwekkende stoffen als kwik, fenol, chloor en dioxines. 31 Wat hebben we geleerd 1. Benzine bevat benzeen tot 1.0% ( ppm) en benzeen is kankerverwekkend (leukemie). Bunkerbrandstoffen zijn niet vrij van kankerverwekkende stoffen als PAK (Poly Aromatische Koolwaterstoffen). De nodige PBM s (persoonlijke beschermingsmiddelen) beschermen tegen direct contact met deze stoffen. Open vraag: Wat is het meest giftig? Benzine met max ppm benzeen, of bunkerolie. 2. Naftaleen is toegestaan in kerosine tot 3.0%. Dan hoeft de bunkerindustrie niet speciaal extra geviseerd te worden m.b.t. naftaleen en methylnaftalenen. Open vraag: Wat is het meest giftig? Kerosine met max. 3.0% naftaleen of bunkerolie met 0.2% (2.000 ppm) naftaleen en andere PAK s. 3. Hoe gaat de overheid afval bunkerbrandstoffen verwerken. Gelet op de massa en de capaciteit in Nederland is er geen aanwijsbare nuttige verwerking. Oliebewerkingsfirma s zijn gelimiteerd tot verwerken van destillaten en smeerolie (garages), maar geen residuale olie (zie vanadium max. 10 ppm volgens vergunning). 4. Vluchtige Organische Componenten (VOC) dit is kookpunt tot 300 ºC resulteren in emissie van water en carbondioxide (CO2). Styreen monomer en naftaleen stinken bij kamertemperatuur en bij opslagtemperatuur van bunkerfuels (50-55 ºC). Styreen Monomer en naftaleen verbranden 100% in een motor bij 550 tot 600 ºC. VOC (< 350 ºC) bij residuale bunkerbrandstoffen is ongeveer 5%. Analyse met GC-MS bepaalt de componenten tot ca. 350 ºC en resulteert in ca. 1 à 2% benoemde VOC van de totale samenstelling in residuale fuel. Datgene wat essentieel bijdraagt aan emissie na verbranding bij ºC, zijn de hogere PAK (Poly Aromatische Koolwaterstoffen, > 10%) en dus ook de asfaltenen (5-12%). 5. Nederland volgt de strengste wetgeving t.a.v. halogenen en PCB s. Wij steunen deze wetgeving. Echter deze wordt niet met dezelfde eisen, noch met deze parameters gedragen in andere Europese landen. Nederland is niet in staat om de vertaalslag te maken binnen Europa sinds We betreuren dit. Het aantal monsters stookolie m.b.t. bunkers getest op deze parameters wordt geschat op 3 per dag i.p.v. 30 à 50 per dag. 6. Nederland test volgens IMO regelgeving ca. 200 monsters per jaar (< 1 monster /dag) voor zwavel (IMO-regelgeving), alleen voor schepen die de Nederlandse havens aandoen. Dit zouden er 10 per dag moeten zijn, ca per jaar. 7. ISO 8217 heeft de specificaties voor 2016 aangescherpt t.a.v. koude eigenschappen destillaten en TAN gehaltes. 8. De petroleumindustrie heeft zelf tijdig kwaliteitscontrole aangeschept vnl. m.b.t. invoer cutterstocks / blendcomponenten.

6 Bunkercijfers Verhandelde residuale oliën: In Nederland als residuale fuel direct als bunkers ca. 11 miljoen ton In Nederland verscheept naar Singapore en China - jaar 2015 (topjaar) - per VLCC (Very Large Crude Carrier van ton draagvermogen) ca. 25 miljoen ton. Scheepsverbruik residuale olie: Kwantums ter grootte van 1 maand verbruik. Voorbeeld: MT bunkerlevering - verwacht verbruik: 30 metric ton/dag. Grote containerschepen Voorbeeld: MT bunkerlevering 250 metric ton/dag. De overheid is verdeeld in zijn mening, schrijft niets inhoudelijk en beantwoordt de vragen inhoudelijk niet. Zo worden er dus ook geen verkeerde antwoorden gegeven. Ir. Peter Meeusen 33 IMO s ECA s De ECA s (Emissie Control Area) en de emissies zoals de IMO (Int. Maritime Organization) die voorschrijft: Bunkerfuel consumptie buiten ECA zone max. 3.5% zwavel Per 2020 max. 0.5% zwavel Bunkerfuel consumptie binnen ECA zone (Noordzee en Baltische zee) Tot en met 2014 max. 1.0% zwavel Sinds 1 januari 2015 max. 0.10% zwavel. Conclusie We (de oliesector en bunkerbranche in het algemeen, red.) vergaderen sinds augustus 2012 op zeer regelmatige basis met stakeholders, ministerie en inspectiediensten. We hebben alle technische kennis gedeeld en heel veel transparantie beoogd. Scheepsbrandstoffen zijn in een negatief daglicht geplaatst, o.a. afval en afvalwetgeving. We blijven meewerken aan transparantie en kennisdeling en hopen op dezelfde transparantie van andere stakeholders en in het bijzonder van inspectiediensten en hun ministerie. Ir. Peter Meeusen Business Development & Consultancy bij Inspectorate ARA peter.meeusen@inspectorate.nl * Peter Meeusen is ingenieur industriële chemie en werkt sinds 1982 onafgebroken in de bunkersector, verantwoordelijk voor in o.a. kwaliteitscontrole. Hij is technisch adviseur voor NOVE en bestuurslid van de Stichting VOS.