Webgebaseerd samenwerkingsplatform voor het bestuur van een vereniging

Transcriptie

1 Webgebaseerd samenwerkingsplatfrm vr het bestuur van een vereniging Richard Guw Prmtr: prf. dr. ir. Wilfried Philips Begeleider: ir. Stefaan Lippens Masterpref ingediend tt het behalen van de academische graad van Master in de tegepaste infrmatica Vakgrep Telecmmunicatie en infrmatieverwerking Vrzitter: prf. dr. ir. Herwig Bruneel Faculteit Ingenieurswetenschappen Academiejaar

2

3 De auteur geeft de telating deze masterpref vr cnsultatie beschikbaar te stellen en delen van de masterpref te kpiëren vr persnlijk gebruik. Elk ander gebruik valt nder de beperkingen van het auteursrecht, in het bijznder met betrekking tt de verplichting de brn uitdrukkelijk te vermelden bij het aanhalen van resultaten uit deze masterpref. The authr gives the permissin t use this thesis fr cnsultatin and t cpy parts f it fr persnal use. Every ther use is subject t the cpyright laws, mre specifically the surce must be extensively specified when using results frm this thesis. Gent, Juni 2007 Prmtr Auteur Prf. dr. ir. W. Philips R.D. Guw

4 Webgebaseerd samenwerkingsplatfrm vr het bestuur van een vereniging Richard Guw Prmtr: prf. dr. ir. Wilfried Philips Begeleider: ir. Stefaan Lippens Masterpref ingediend tt het behalen van de academische graad van Master in de tegepaste infrmatica Vakgrep Telecmmunicatie en infrmatieverwerking Vrzitter: prf. dr. ir. Herwig Bruneel Faculteit Ingenieurswetenschappen Academiejaar

5 Vrwrd Vr ik aan deze thesis begn wist ik zelfs niet dat Drupal bestnd. Nu, ruim twee maanden later, vraag ik me af he ik het gemist kan hebben... Drupal is erg grt (zwel in mgelijkheden als in verspreidingsgraad) en ik begrijp nu k waarm. In deze krte tijd heb ik feitelijk een crash curse Drupal en PHP gevlgd. De leercurve was steil, maar leuk. Ik ntdekte al gauw welke mgelijkheden Drupal heeft en wat vr krachtig en flexibel systeem het is. In krte tijd een site pbuwen zals die er nu vr Harmnierkest De Pinte is, had ik vraf niet vr mgelijk gehuden. He langer je met Drupal werkt, he meer mgelijkheden je ziet en ik ben k zeker van plan m er in mijn vrije tijd meer mee te gaan den. Het leuke aan deze pdracht was dat het uitging van een cncrete behefte van het bestuur van Harmnierkest De Pinte. In krte tijd is het me duidelijk gewrden dat de vereniging bestaat uit zeer gedreven en enthusiaste mensen die het beste resultaat willen bereiken. Dat betreft het muzikale gebied maar, z is mijn indruk, k het rganisatrisch gebied. Ik hp dat ik hieraan met de nieuwe HODP-site een aandeel heb kunnen leveren. Deze pdracht was natuurlijk niet mgelijk znder de hulp van anderen en dit is de plaats m diegenen daarvr te bedanken. Prf. dr. ir. W. Philips wil ik bedanken vr het beschikbaar stellen van dit thesisnderwerp en de mgelijkheid dit uit te werken bij de vakgrep TELIN. Mijn begeleider ir. S. Lippens ben ik veel dank verschuldigd. Hij was vrijwel altijd beschikbaar m mij te helpen en bij te staan. Ok p zndagen per als ik weer iets vreemds met mijn Drupal installatie had. Hij tnde begrip vr het feit dat ik de lange ritten vanaf Nijmegen maakte en sms later arriveerde wegens stremmingen p de Ring rnd Antwerpen. Zelfs p de dag dat vrijwel de hele universiteit een vrije dag had, daags na Hemelvaartsdag, was hij p de faculteit vr nze peridieke bespreking. Verder heeft hij me regelmatig laten zien dat er een Drupal way t d things is (srry vr de C-stijl ;-)) Dan wil ik ng bedanken mijn lieve vriendin Elise en haar meder Drthy vr hun begrip en steun. Richard

6 Samenvatting Het bestuur van de Harmnievereniging De Pinte (HODP) maakt gebruik van een wiki-site vr het pslaan van diverse gegevens die vr het bestuur van belang zijn. Hierbij gaat het met name m verslagen van vergaderingen, verzichten van activiteiten, bijhuden van t d-punten en het beheren van adressen en cntributies. Deze wiki-site biedt nvldende structuur en laat te veel aan de gebruiker ver. De gewenste nieuwe functies zijn lastig tt niet te implementeren. In deze masterpref is een vlledig nieuwe website gebuwd p basis van het pen surce cntent management systeem (CMS) Drupal. 1 De basisfunctinaliteit is pgezet dr gebruik te maken van de mgelijkheden die het mdulaire systeem standaard biedt. Extra functinaliteit is tegevegd dr het selecteren en installeren van beschikbare mdules en dr het schrijven van een aanvullende PHP mdule die specifieke aanpassingen en tevegingen implementeert vr de nieuwe site. Het resultaat is een website waarmee de gebruiker zich kan cncentreren p de inhud, znder zich teveel te heven bezighuden met technische details, structurering, relaties tussen gegevens, pmaak en beheer. Dit wrdt dr Drupal en de ntwikkelde mdule afgehandeld. De gebruiker heft geen kennis te hebben van databases f prgrammeertalen m het CMS te kunnen gebruiken. Verdere uitbreiding van functinaliteit blijft relatief eenvudig mgelijk dr de flexibele pzet van Drupal met een grafische user interface. De vlgende hfdfuncties zijn nder andere beschikbaar in de nieuwe site: Opbuwen en tevegen van verslagen van bestuursvergaderingen middels het samenvegen van infrmatie-intems waarbij nderlinge relaties tussen gegevens eenvudig aangegeven kunnen wrden. Mailfunctinaliteit vr het verspreiden van verslagen middels een druk p de knp. Tevegen van activiteiten die dr HODP wrden gerganiseerd en het tnen van verzichten daarvan. Beheren van t d-punten, ndersteund dr autmatisch (per ) verstuurde reminders bij het naderen van deadlines. Beheren van gegevens van leden (inclusief cntributiebeheer) en leveranciers. Beveiliging dr user accunts met daaraan gekppelde permissies. Tevens zijn er diverse verzichten beschikbaar van de infrmatie in de website. Trefwrden: Drupal, PHP, CMS, samenwerkingsplatfrm

7 Inhudspgave Inhudspgave...i Lijst van figuren... iii Afkrtingen... iv 1 Inleiding Prbleemstelling Delstelling Inventarisatie gewenste functinaliteit Functies in huidige wiki-site Gewenste functies Tegepaste sftware en talen Drupal PHP Sftware p de TELIN Server XAMPP WinSCP Firefx Drupal nader beschreven Mdules Ndes Cntent Types CCK mdule Views mdule Frms Input Filters Users Taxnmy / Categries Database Uitwerking van de pdracht in Drupal Hfdcmpnenten Structuur en samenhang Implementatie in Drupal Cntent types Aanmaak van nieuwe cntent types Inf-Item Verslag Activiteit Agendapunt Lid Cntributie Leverancier Views...37 i

8 7.5.1 Aanmaak van nieuwe views Inf-items Verslagen Activiteiten Agendapunten Alle_td_punten Td_expire Repetities Leden Cntributie Ereleden Leveranciers HODP mdule Hk ndeapi Ophalen van inf-items behrend bij een verslag Inf-items greperen p nderwerp Weergeven van de inf-items Bewerken van items vanuit verslagweergave Tevegen van inf ver t d punten Direct tevegen van een inf-item aan een getnd verslag Tevegen van infrmatie ver pkmst bij repetities Hk frm_alter Autmatisch tekennen van verbrgen unieke titel bij inf-items Autmatische nde reference naar huidige nde Mailfuncties Verzenden van verslagen Autmatisch mailen van reminders HODP menu en adminpagina HODP menu HODP adminpagina Filter Besluit...67 Bijlage I Geïnstalleerde mdules...69 Referenties...70 ii

9 Lijst van figuren Figuur 1 - Vrbeeld van de wikisite van HODP...4 Figuur 2 - Kleurcdering bij namen...7 Figuur 3 - Verwerking PHP script...10 Figuur 4 - Admin scherm van Drupal...14 Figuur 5 - Eenvudig vrbeeld van een frmulier...18 Figuur 6 - Permissies wrden per rle ingesteld...20 Figuur 7 - User frmulier in Drupal...22 Figuur 8 - Een deel van de tabel Users in MySQL...23 Figuur 9 - Tabel users_rles hudt de tekenning van rllen aan users bij middels user id en rle id...23 Figuur 10 - Beschikbare rllen wrden in de tabel Rles pgeslagen...24 Figuur 11 - Samenhang van gegevens...26 Figuur 12 - Relatie cntent types...27 Figuur 13 - Samenvegen van items...28 Figuur 14 - Basisgegevens cntent type inf-item...30 Figuur 15 - Velden van het cntent type inf-item...33 Figuur 16 - Frmulier vr het aanmaken van een nieuw inf-item...34 Figuur 17 - De grep TD in inf-item...34 Figuur 18 - Schermafdruk van de admin-pagina vr het aanmaken van nieuwe views...38 Figuur 19 - Vrbeeld van de view Verslagen...40 Figuur 20 - TD-punten waarvan de einddatum binnen een week verlpt...42 Figuur 21 - Cntributiegegevens bij een weergegeven nde type Lid...43 Figuur 22 - Inf-items wrden gegrepeerd per nderwerp weergegeven...50 Figuur 23 - Icnen vr bewerken, verwijderen en vlledig weergeven van inf-items...51 Figuur 24 - Icntjes bij een t d-punt...52 Figuur 25 - Inf-item in verslagweergave...53 Figuur 26 - Vrbeeld van een pkmsttabel in een Repetitiende...55 Figuur 27 - Frmulier vr het mailen van verslagen...59 Figuur 28 - Teveging HODP administratin aan het hfdmenu...62 Figuur 29 - Adminpagina vr mail-instellingen...63 Figuur 30 - Samenstelling van het Input Frmat 'Itemfilter'...65 Figuur 31 - Namen van bestuursleden hebben een unieke achtergrndkleur...66 iii

10 Afkrtingen API CMS CSS GPL HODP PHP TELIN Applicatin Prgramming Interface Cntent Management Systeem Cascading Style Sheets GNU General Public License Harmnierkest De Pinte PHP: Hypertext Pre-Prcessr Telecmmunicatins and Infrmatin Prcessing iv

11 1 Inleiding Vr vele srten activiteiten die mensen in grepsverband uitveren wrden verenigingen pgericht. Z zijn er verenigingen vr pstzegelverzamelaars, sprtverenigingen, studentenverenigingen, kunstenaarsverenigingen et cetera. Er zijn k muziekverenigingen, waarvan Harmnierkest De Pinte er een is. De wrtels van deze vereniging gaan terug tt 1961, het jaar van prichting van het rsprnkelijke fanfarerkest. In de lp van de tijd is het aantal leden van het rkest gegreid en k het niveau steeds verder gestegen. Het repertire werd steeds breder en het fanfarerkest werd geleidelijk een harmnierkest van hg niveau. De vereniging legt zichzelf hge kwaliteitseisen p en prbeert het uiterste uit haar muzikanten te krijgen. Dat wrdt prfessineel aangepakt: de vereniging heeft een muziekschl waarin rkestleden pgeleid en begeleid wrden. De Yuthband is bedeld m jnge leden te begeleiden en te helpen het niveau van het Harmnierkest te bereiken. Dat werpt haar vruchten af: de harmnie is ingedeeld in de ere-categrie en heeft diverse (internatinale) prijzen gewnnen. Het hge niveau dat bereikt wrdt blijkt k uit het feit dat het rkest een CD ( El Cumbancher ) uitgebracht heeft bij een prfessinele platenmaatschappij. De CD geeft een ged beeld van het brede repertire dat het rkest beheerst. Het Harmnierkest is een graag geziene gast p diverse trnien en rganiseert k zelf vele activiteiten. 2 Een vereniging van dergelijke grtte (het rkest alleen al telt 52 leden, de muziekschl meer dan 100) vraagt een degelijk bestuur: p dit mment zijn er 8 actieve rkestleden die maandelijks vergaderen m diverse zaken te bespreken en te rganiseren. De besprken nderwerpen, activiteiten, t d-punten en gemaakte afspraken wrden vastgelegd in verslagen. Dat wrdt in digitale vrm gedaan: het bestuur werkt samen en hudt alle infrmatie bij p een wiki-site die met dat del is pgezet. Veel veranderingen ntstaan bij een gevel dat iets beter f efficiënter kan. Men werkt geruime tijd p een bepaalde manier en na verlp van tijd zijn er redenen m het anders, handiger f eenvudiger te gaan den. Dat is k de aanleiding vr deze thesis: in vele pzichten streeft het Harmnierkest de Pinte naar verbetering van kwaliteit. Z k vr de gebuikte methde vr digitale samenwerking van de bestuursleden. De huidige wiki-site vldet niet meer aan de eisen en er is meer functinaliteit gewenst die daarmee niet ged te implementeren is. In deze thesis wrdt getracht een beter alternatief te bieden dr het 1

12 ntwikkelen van een nieuwe site p basis van Drupal. Drupal is een pen surce cntent management framewrk waarmee websites via een grafische user interface vlledig pgebuwd kunnen wrden. De functinaliteit kan aangepast en aangevuld wrden dr het tevegen van mdules die vrnamelijk in de scripttaal PHP wrden geschreven. Gebruik makend van deze basis wrdt gestreefd naar het del van deze masterpref: ntwikkelen van een webgebaseerd samenwerkingsplatfrm vr het bestuur van een vereniging. In dit dcument wrdt u meegeleid in de ntwikkeling van de site. In hfdstuk twee wrdt de aanleiding van deze thesis beschreven en wat de redenen zijn vr het ntwikkelen van deze nieuwe site. In het derde hfdstuk wrdt in grte lijnen beschreven waaraan het eindresultaat minimaal met vlden en p welke wijze dat bereikt met wrden. Hfdstuk vier betreft een gedetailleerde inventarisatie van de eisen en wensen met betrekking tt de functinaliteit van de te ntwikkelen site. Het vijfde hfdstuk geeft een verzicht en krte beschrijving van de middelen die vr de uitwerking van de pdracht zijn gebruikt. De gebruikte sftware die in deze thesis centraal staat, Drupal, wrdt uitgebreid beschreven in hfdstuk zes. Daarbij wrdt met name p díe elementen ingegaan die vr de ntwikkeling van deze site van belang waren. Het zevende hfdstuk geeft een uitwerking van de gekzen plssing en beschrijft tevens de stappen die zijn gezet met behulp van de functinaliteit in Drupal. De implementatie van de basis van de nieuwe website en de elementen die daarbij het belangrijkst waren wrdt uitgebreid tegelicht. In hfdstuk acht wrdt gedetailleerd ingegaan p de elementen in de mdule die vr de nieuwe site is geschreven. Deze mdule bevat de cde die specifieke functinaliteit vr de HODP-site implementeert die niet standaard dr Drupal wrdt gebden. Het negende hfdstuk tensltte, is een besluit waarin het resultaat glbaal drgenmen wrdt en waarbij enkele tips vr verdere ntwikkeling aangegeven wrden. 2

13 2 Prbleemstelling Er zijn vele srten activiteiten waaraan mensen deelnemen. Als dat peridiek en in gerganiseerde vrm plaats vindt wrdt er veelal een vereniging pgericht. Z zijn er verenigingen p elk denkbaar gebied, waarnder sprtclubs en muziekverenigingen. Dergelijke verenigingen richten vaak een bestuur p m practische en rganisatrische zaken gestructureerd te kunnen regelen. Binnen z een bestuur wrdt bijvrbeeld gesprken ver activiteiten die dr de vereniging gerganiseerd wrden; er is een ledenadministratie, een financiële administratie, een infrmatiestrm tussen leden en bestuur en z meer. Het bestuur van de vereniging vergadert peridiek en legt daarbij infrmatie en afspraken vast in verslagen. Veelal wrden digitale middelen gebruikt m samen te werken en te cmmuniceren. Ntulen wrden vaak in een Wrd dcument verstuurd per en de bestanden wrden p diverse plaatsen digitaal pgeslagen. Het prbleem van deze werkwijze is nder meer het gebrek aan een gestructureerde administratie. Versiebeheer en efficiënte middelen m zaken p te zeken f p te vlgen ntbreken. Verenigingen kunnen ver het algemeen niet beschikken ver middelen zals die in bedrijven f grte rganisaties gebruikt wrden. Er is meestal geen centrale server met netwerk aanwezig en de systemen die dr de leden gebruikt wrden zijn niet unifrm. Het Harmnierkest De Pinte (HODP) gebruikt sinds 2004 een wiki-website vr het bijhuden van de bestuursverslagen p een centrale gegevensplaats. Deze centralisatie zrgde vr een verbetering in het beheer en de tegang tt de infrmatie. Alle bestuursleden kunnen p een centrale plaats de gegevens lezen en wijzigen. Een wiki-systeem is echter vral gebaseerd p vrije tekst waarbij weinig structuur pgelegd wrdt. 3 Een vrbeeld van de HODP-wiki is in Figuur 1 weergegeven. 3

14 Figuur 1 - Vrbeeld van de wikisite van HODP De structuur zals het vrbeeld in Figuur 1 laat zien, dient telkens handmatig aangebracht te wrden. Kpjes van agendapunten meten steeds pnieuw handmatig ingeverd wrden en k de vlgrde van de punten wrdt dr de schrijver per verslag bepaald. Het bijhuden en beheren van lijsten, zals adressen van bijvrbeeld leveranciers en ereleden en steunende leden f t d-punten is niet mgelijk. Het zeken in de gegevens binnen de wiki-site is bvendien niet handig. Onderlinge verwijzingen tussen infrmatie is mslachtig en gevelig vr futen. Vrts ntbreekt een gede vrm van gebruikersbeheer met een lginsysteem en bijbehrende permissies. 4

15 3 Delstelling Het del van deze thesis is het ntwikkelen van een dynamische website waarmee het bestuur van een vereniging (zals dat van het Harmnierkest De Pinte) in een gebruiksvriendelijke vrm infrmatie efficiënt kan vastleggen en beheren. Daarbij gaat het met name m het maken van verslagen van vergaderingen. Daarnaast met het mgelijk zijn m verzichten van activiteiten (ptredens, feesten et cetera) bij te huden en adressenlijsten te beheren. De site met vldende structuur bieden zdat de gebruiker zich vlledig p de inhud kan richten znder zich teveel m de pmaak, structuur en samenhang te heven bekmmeren. Beveiliging van de site met mgelijk zijn dr tepassing van gebruikersaccunts met lgin en wachtwrd met bijbehrende gebruikersrechten. De site met samenwerking tussen leden eenvudig mgelijk maken. De inhud van de website met eenvudig drzcht kunnen wrden dr de beschikbaarheid van een gemakkelijk te bedienen zekfunctie. De site met daarnaast functinaliteit bieden waarmee adressenlijsten (van ereleden en leveranciers) en verzichten van t d-punten met deadlines bijgehuden kunnen wrden. Gerelateerde gegevens kunnen snel gekppeld wrden dr het aangeven van referenties (waar mgelijk autmatisch). Ok is het gewenst dat de bestaande infrmatie die in de huidige wiki-site is verwerkt, waar mgelijk, geïmprteerd wrdt in de nieuwe site. Vrts is de mgelijkheid m verslagen te mailen aan de bestuursleden een gewenste functie. In het bijznder is vrgesteld m dit platfrm te buwen p basis van Drupal, een zgenaamd cntent management system. Dit systeem m websites te maken biedt standaard al veel functinaliteit die de basis legt vr het pbuwen van een dynamische website, waarnder het werken met gebruikers, permissies, inverfilters, menustructuren, et cetera. Drupal is een vrij verkrijgbaar pen surce systeem, waarvan de functinaliteit uitgebreid en aangepast kan wrden. Het is de bedeling m naast het zeken naar en implementeren van geschikte, reeds beschikbare, buwblkken, zelf een mdule te schrijven m de gewenste functinaliteit te implementeren en de reeds beschikbare functinaliteit te strmlijnen. 5

16 4 Inventarisatie gewenste functinaliteit Bij aanvang van de pdracht en gedurende de uitwerking daarvan is de gewenste functinaliteit geïnventariseerd. Als uitgangspunt is in eerste instantie uitgegaan van de rsprnkelijke pdrachtbeschrijving en de functinaliteit van de huidige wiki-site. De functinaliteit en infrmatie van de wiki-site is gebruikt als een basis die minimaal in de nieuwe site beschikbaar zu meten zijn. Een verzicht van de gewenste functies is in dit hfdstuk puntsgewijs weergegeven. Deze functies hebben als gemeenschappelijke eigenschap dat ze gerelateerd zijn aan het beheer van de infrmatie die HODP vrtbrengt in de bestuursvergaderingen. Het bestuur van HODP heeft maandelijks een vergadering, waarin diverse nderwerpen aan bd kmen. Naast de variabele agendapunten zijn enkele nderwerpen min f meer standaard: briefwisseling, t d-punten, bespreking van activiteiten, financiën etc. Activiteiten vrmen veelal een vrij grte cmpnent in de besprekingen. Het betreft nder andere zaken rnd rganisatie en lgistiek van cncerten, deelname aan wedstrijden, rganiseren van feesten en ptredens daarbij, barbecues vr leden et cetera. T d-punten zijn actiepunten, zaken die geregeld meten wrden. Deze punten hebben vaak een actiehuder/verantwrdelijke en een bepaalde streefdatum waarp het punt gereed met zijn. De status wrdt in de vergaderingen besprken. Tijdens elke vergadering wrden ntulen bijgehuden, welke wrden uitgewerkt in een verslag. De uitwerking wrdt p dit mment webbased gedaan middels de wikisite. Het is de bedeling dat de nieuwe Drupal site deze functie gaat vernemen en nieuwe functies tevegt. 4.1 Functies in huidige wiki-site Een studie van de huidige wiki-site leverde de vlgende lijst met functies p die minimaal k in de nieuwe site geïmplementeerd zuden meten wrden. Een t d-list, gesrteerd p datum, waarin de status per actie aangegeven kan wrden (pen/geslten). Per vergadering is er een t d-list beschikbaar en kan direct drgeklikt wrden naar de ntulen. Aan elk t d-punt wrdt een verantwrdelijke tegekend. 6

17 Een verzicht van alle vergaderingen per jaar, met directe links naar de verslagen. Verslagen zijn zelf HTML-pagina s, geen bestanden. De gegevens van de verslagen staan dus in een database en wrden middels een webbrwser in HTML-frmaat bekeken en bewerkt. Er is geen sprake van dcumenten in de zin van afznderlijke tekstbestanden zals Wrd dcumenten en de gegevens wrden via een webpagina bekeken en bewerkt. Dit is dus een andere manier van werken dan het schrijven van bijvrbeeld Wrd-dcumenten en het verzenden daarvan per . Een verzicht van activiteiten (zwel die al plaatsgevnden hebben als die ng meten gaan plaatsvinden). Per activiteit kan er drgeklikt wrden naar een checklist/nadere inf. Vr elke activiteit is minimaal een titel, een lcatie en een datum/peride aangegeven. Een zekfunctie waarmee de pagina s p de website te drzeken zijn. Een verzicht van alle dcumenten p de site Lg/geschiedenis van aangebrachte wijzigingen in de website met indicatie van datum/tijd/auteur Mgelijkheid m zelf aanpassingen te den aan de site. Namen van bestuursleden zijn duidelijk herkenbaar dr een autmatisch tegevegde unieke achtergrndkleur. In de huidige wiki-site ziet dat er bijvrbeeld uit zals in Figuur 2. Figuur 2 - Kleurcdering bij namen 7

18 4.2 Gewenste functies Naast de bestaande functies in de wiki-site zijn de vlgende aanvullende wensen kenbaar gemaakt. Meer flexibiliteit en unifrmiteit in het pstellen van verslagen dr deze p te buwen met lsse infrmatieblkken. In de wikisite is een verslag een pagina met tekst. In de Drupalsite wrden verslagen samengesteld uit p zichzelf staande infrmatieblkken Gebruikersaccunts met lgin en rechten vr beveiliging van de site en beheer van gebruikerspermissies Bijhuden en beheren van adressenlijsten van leveranciers, ereleden en steunende leden van HODP Takenlijsten met deadlines en actiehuder Gebruiksvriendelijk pzeken van infrmatie binnen de site Checklists met infrmatie Integratie met . Met name de mgelijkheid m een verslag met een druk p de knp te kunnen mailen aan (een selectie van) alle bestuursleden. Autmatische reminder per aan de verantwrdelijke bij t d-punten die binnen een bepaalde peride de einddatum naderen De verslagen, activiteitenlijsten en t d-lijsten in de wiki-site zijn beschikbaar in de nieuwe site. De infrmatie wrdt geïmprteerd in de Drupalsite Adressenlijsten van ereleden, steunende leden en leveranciers. Bij leden: infrmatie ver hgte van de cntributie, betalingsdatum, al dan niet betaald, type lid Eenvudig aan te brengen kppelingen tussen Verslag, Activiteiten en t d-punten, waar nderlinge relaties van tepassing zijn Een verzicht van aanwezigheid/afwezigheid van leden bij repetities van de vereniging Verslagen, activiteiten en de nderdelen waaruit zij bestaan meten eenvudig kunnen wrden aangepast/verwijderd 8

19 5 Tegepaste sftware en talen Vr de uitwerking van de pdracht is gebruik gemaakt van enkele sftwarepakketten en prgrammeertalen die hier krt zullen wrden beschreven. 5.1 Drupal De belangrijkste basis vr deze thesis wrdt gevrmd dr Drupal (versie 5). Drupal is een pen surce cntent management systeem (CMS) waarmee dynamische websites, ndersteund dr een database, gebuwd kunnen wrden. De sftware waaruit Drupal is pgebuwd wrdt verspreid p basis van GPL. De brncde is vrij beschikbaar en kan naar believen aangepast, aangevuld en verspreid wrden. Er bestaat een levendige cmmunity van enkele tienduizenden mensen, verspreid ver de hele wereld, die Drupal gebruiken, er aanvullende sftware vr ntwikkelen en elkaar ndersteunen middels het delen van infrmatie via fra p Internet. Vr deze thesis is gekzen vr versie 5 aangezien deze ten tijde van het uitveren van deze thesis de meest stabiele en ndersteunde versie is. Drupal 6 is gereleased p 13 februari 2008 maar ten tijde van het uitwerken van deze thesis waren ng niet alle cntributed mdules aangepast aan de nieuwe versie en ng niet in definitieve vrm beschikbaar. Versie 5 is vlledig ndersteund en gedcumenteerd. 5.2 PHP Drupal is vr het grtste deel geschreven in PHP. PHP is een (pen surce) server side scriptingtaal, wat inhudt dat de cde in de scripts p een server wrdt uitgeverd en niet p een lcale client. 4 PHP is met name geschikt m dynamisch webpagina s te genereren en een kppeling te maken met een database. Dit gegeven maakt dat PHP k bijznder geschikt is vr Drupal, waarbij de bediening vrijwel vlledig via een webbrwser lpt en een achterliggende database wrdt gebruikt vr het pslaan van gegevens en instellingen. 9

20 PHP cde wrdt verwerkt dr een PHP Parser p de webserver. Zdra via een webbrwser een HTML-pagina wrdt pgevraagd bij de webserver, wrdt deze dr de webserver pgezcht en (indien ndig (de pagina bevat PHP-cde) en mgelijk) drgestuurd naar de parser. De parser vert de PHP-scripts uit die in de HTML-pagina zijn pgenmen (f waarnaar in de HTML-pagina wrdt verwezen). Op deze wijze wrden k de gegevens die in een HTML-frmulier zijn ingeverd en meegeznden verwerkt in PHP. Indien ndig (zals bij Drupal) kan de parser verbinding maken met een database m gegevens p te slaan f p te halen. Het resultaat van de bewerkingen in de parser is een HTML-pagina die teruggestuurd wrdt naar de webserver. De server geeft de pagina vervlgens weer dr aan de brwser die de pagina pgevraagd had. Het feit dat de PHP parser Hypertext (veelal HTML) als resultaat geeft blijkt k uit de naam: PHP staat vr PHP: Hypertext Preprcessr. Schematisch kan de werking weergegeven wrden zals in Figuur 3. 5 Figuur 3 - Verwerking PHP script Het vrdeel van het feit dat de PHP scripts p de server wrden uitgeverd en als resultaat een HTML-cde wrdt teruggegeven is dat de PHP-cde, bij de juiste instellingen, nzichtbaar blijft vr de gebruiker. Wat betreft beveiliging van gegevens is dat een grt vrdeel. 5.3 Sftware p de TELIN Server Op de TELIN server is een accunt beschikbaar gesteld waarp de Drupal sftware geïnstalleerd kn wrden. Tevens werd er een lege database aangemaakt waarin de tabellen, aangemaakt en beheerd dr Drupal, geplaatst knden wrden. De mgeving p TELIN vertnt een sterke vereenkmst met de lcale cnfiguratie: een Apache webserver, MySQL database en PHP. 10

21 De gebruikte versies zijn de vlgende: Apache-AdvancedExtranetServer OpenSSL/0.9.7d md_ssl md_auth_shadw 2.0 MySQL PHP phpmyadmin Mandrake Linux mdk 5.4 XAMPP Uit practische verwegingen is vr de ntwikkeling en het testen van de nieuwe website k gebruik gemaakt van een vlledig lcaal geïnstalleerd systeem, bestaande uit Drupal 5, een database, een webserver en PHP. Op Internet zijn diverse (pen surce) pakketten beschikbaar die het mgelijk maken m laatstgenemde drie cmpnenten, naast andere practische nderdelen, p eenvudige wijze in één keer te installeren waarbij minimale cnfiguratie bendigd is. Vr deze pdracht is gekzen vr XAMPP v a vr Windws, uitgebracht dr ApacheFriends 6, dat bestaat uit de vlgende cmpnenten: Apache HTTPD Openssl 0.9.8g MySQL a PHP 5.2.5, PHP phpmyadmin FileZilla FTP Server Mercury Mail Transprt System 4.52 Als besturingssysteem werd Windws Vista Hme Premium gebruikt. Gezien de technlgy stack die Drupal gebruikt vrmt het besturingssysteem een ndergeschikt belang 7,8. Vr directe tegang tt de database werd het tl phpmyadmin gebruikt. Hiermee is het p eenvudige wijze mgelijk m gegevens in de database te bekijken, aan te passen f te te vegen. Aangezien Drupal zelf vrijwel vlledig het databasebeheer uitvert is slechts spradisch gebruik gemaakt van phpmyadmin. 11

22 5.5 WinSCP Vr de veilige verdracht van bestanden tussen de TELIN server en de lcale cmputer is gebruik gemaakt van WinSCP v De sftware wrdt verspreid nder GNU GPL. De applicatie biedt Secure FTP en heeft een zeer gebruiksvriendelijke grafische interface waarmee verbindingen eenvudig gecnfigureerd kunnen wrden. Bestanden kunnen eenvudig benaderd wrden in een Explrer-achtige weergave. 5.6 Firefx Een van de grte vrdelen van Drupal is dat het vrijwel vlledig bediend wrdt via een webbrwser. Vr deze thesis is gebruik gemaakt van Firefx versie Deze brwser is relatief licht en snel vergeleken met ander brwsers. Een van de vrdelen is bvendien dat de brwser eenvudig is uit te breiden met nuttige extensies, zals Firebug m de inhud van HTML en CSS cde van websites te bestuderen. Overigens is het mgelijk m elke willekeurige brwser te gebruiken m te kunnen werken met Drupal. De in- en uitver verlpt namelijk vlledig webbased via HTML-pagina s p dezelfde wijze als dat bij nrmaal Internet-gebruik het geval is. 12

23 6 Drupal nader beschreven Alvrens in te gaan p de invulling en aanpak van de pdracht is het ndig een telichting te geven p wat Drupal is. Tevens vlgt een nadere beschrijving van enkele specifieke Drupal elementen en termen en de wijze waarp Drupal werkt. Veel van de hier beschreven termen zullen verderp terug kmen bij de beschrijving van het systeem dat vr HODP is pgezet. Drupal is een cntent management framewrk waarmee p flexibele wijze websites gebuwd kunnen wrden. Het is een server side applicatie, in tegenstelling tt desktp applicaties als bijvrbeeld Frntpage f Dreamweaver. Drupal is nauw verbnden met een database, waarin zwel cntent als Drupal instellingen pgeslagen wrden. 9 Het pen surce sftware-pakket maakt het mgelijk m p relatief eenvudige wijze websites p te buwen en deze te vullen met een grte verscheidenheid aan typen inhud (bijvrbeeld blgs, nieuws, frums, e-cmmerce). Het beheer, structureren en publiceren vindt centraal plaats middels de webinterface die dr Drupal wrdt gebden. De nderliggende database wrdt vrijwel vlledig dr Drupal beheerd. Drupal wrdt practisch geheel bediend via een webbrwser. Zwel tevegen, bewerken en verwijderen van cntent vr de website als het beheer van de Drupal-mgeving kan daardr geheel webbased plaatsvinden. Figuur 4 geeft een vrbeeld van een deel van het admin-gedeelte. 13

24 Figuur 4 - Admin scherm van Drupal Drupal is vr het grtste deel pgebuwd in de scripttaal PHP, maar k HTML, CSS en Javascript wrden tegepast. PHP is met name geschikt mdat het de cmmunicatie tussen database en webpagina relatief eenvudig mgelijk maakt. Drupal kan in diverse mgevingen wrden ingezet aangezien het vrijwel met elke cmbinatie van besturingssysteem, webserver en database kan werken. Drupal draait p vrijwel elk besturingssysteem (.a. Linux, Windws, Mac OS X, Slaris). Apache wrdt vrnamelijk als webserver tegepast, maar IIS en andere servers wrden eveneens ndersteund. De meestgebruikte database in cmbinatie met Drupal is MySQL, maar k andere databases, zals PstgreSQL wrden geaccepteerd. Drupal kan p vrijwel elk cmputersysteem geïnstalleerd wrden mdat het een cmpacte en efficiënt werkende kern heeft. Het is bijznder geschikt m thuis p een eigen PC testversies van een site te ntwikkelen alvrens deze te publiceren. Lcaal werken heeft bvendien als vrdeel dat aanpassingen direct getest kunnen wrden znder bestanden telkens naar de server te meten upladen. 14

25 6.1 Mdules Het Drupal systeem is zeer flexibel mdat het vlledig mdulair is pgebuwd. De basis is de Drupal cre, bestaande uit een biblitheek van gemeenschappelijke functies en de cre mdules. De cre mdules bestaan deels uit verplichte mdules en deels ptinele mdules. De verplichte cre mdules verzrgen essentiële functies als gebruikersbeheer, basis cntent management, lgging, sessiebeheer, templates etc. Extra functinaliteit f aanpassingen van bestaande functinaliteit kan wrden verkregen dr ptinele mdules te installeren f dr zelf mdules te schrijven (cntributed mdules). 10 Deze mdules zijn eenvudig in f uit te schakelen, zdat het systeem vlledig is aan te passen aan de behefte. 11 De cde in een mdule is gericht p het uitveren van bepaalde specifieke taken. Elke mdule bevat cde die een specifieke set gerelateerde functies biedt. Het is k mgelijk de functinaliteit van Drupal aan te passen aan de eigen wensen dr zelf een mdule te schrijven, zals k vr deze thesis is gedaan. Mdules krijgen binnen Drupal de kans m hun invled uit te efenen dr het implementeren van hks. Hks zijn PHP functies waarvan de parameters vast staan en die een vastmlijnd resultaat geven. 12 De cre van Drupal gaat, bij het uitveren van de vele acties, regelmatig na f er mdules zijn die bepaalde hks implementeren. Als dat het geval is wrdt eerst de cde in de mdule uitgeverd alvrens verder te gaan. De cnventie is dat hks de vlgende naamgeving hebben: mdulenaam_hknaam. Stel dat Drupal p het punt staat een frmulier weer te geven p een pagina. In dat geval wrdt eerst nagegaan f er mdules zijn die dit frmulier zuden willen bewerken vrdat het wrdt weergegeven. Vr het bewerken van frmulieren biedt Drupal de hk hk_frm_alter. Een mdule abc die een frmulier wil wijzigen zu dan een functie meten implementeren met de naam abc_frm_alter(). Deze mdule kan dan bijvrbeeld extra velden tevegen f bepaalde gegevens p vrhand invullen. 15

26 6.2 Ndes Binnen Drupal wrdt alle cntent pgeslagen in zgenaamde ndes. Elk stuk infrmatie dat wrdt ingeverd wrdt in de vrm van een nde verwerkt en pgeslagen. De basis ndetypen zijn.a. Stry, Page, Bk. Een type nde wrdt meestal aangeduid met de term cntent type. 13 Stry, Page en Bk zijn dus cntent types. De tepassing kan verschillen, maar de nderliggende datastructuur is gelijk vr elke nde en nafhankelijk van het type infrmatie dat het bevat. Eigenschappen en functinaliteit kunnen naar believen wrden aangepast. Z kan een nde al dan niet weergegeven wrden p de vrpagina f kan er al dan niet een attachment aan gekppeld wrden. Het vrdeel van de unifrme datastructuur is dat het werken met de gegegevens zwel intern als extern t..v. de Drupal interface p een eenduidige wijze kan plaatsvinden. Elke nde heeft een unieke ID (nde ID f nid) en is tegankelijk dr de URL naar dit ID in te veren in een brwser. Een nde met ID 109 is bijvrbeeld te bekijken via de URL Cntent Types Cntent types beschrijven het type van de basisndes. Standaard biedt Drupal de cntent types Stry, Page en Bk, maar het is k mgelijk m zelf nieuwe cntent types aan te maken vr een specifiek del. Daarbij wrdt een basistype veelal uitgebreid met een gerelateerde set van velden vr het pslaan van samenhangende infrmatie. Z is bijvrbeeld vr de HODP-site een cntent type Lid gemaakt waarin naam- en adres gegevens, type lid en cntributieinfrmatie wrdt pgeslagen. De mdule CCK speelt veelal een belangrijke rl bij de aanmaak van nieuwe cntent types. 6.4 CCK mdule Deze mdule is binnen Drupal (en deze thesis) dermate belangrijk dat een nadere telichting p zijn plaats is. Het is een van de meest gebruikte mdules die mgelijk in de Drupal cre pgenmen gaat wrden. CCK staat vr Cntent Cnstructin Kit. Deze mdule maakt het mgelijk m nieuwe cntent types samen te stellen, waarbij uit diverse srten velden gekzen kan wrden (zals nder andere datum velden, adresvelden, nde reference velden, selectielijsten, diverse knppen etc.)

27 Het is mgelijk m ndes die p een f andere wijze gerelateerd zijn, te kppelen middels zgenaamde nde references. Nde referentie velden binnen cntent types verwijzen naar de ID s van andere ndes (verder in dit dcument vlgt een nadere uitleg). De tepassing van CCK wrdt hier aan de hand van een vrbeeld tegelicht. Stel dat er een e-cmmerce site gemaakt met wrden. In dat geval is het gewenst m een type nde te hebben waarin relevante prductinfrmatie pgeslagen kan wrden. Er kan dan bijvrbeeld een cntent type Prductinf aangemaakt wrden met behulp van CCK. In dat geval wrdt een basisnde bijvrbeeld uitgebreid met de vlgende velden: Prduct naam (bijvrbeeld een bek titel, een CD-titel f de titel van een game) Prduct type (bek, CD, game) Prduct categrie (rman, science fictin, klassieke muziek, adventure game) Afbeelding van het prduct Uitgever Jaar van uitgifte Prijs Vr elk prduct dat dr de e-cmmerce-site wrdt aangebden kan dan een nde van het cntent type Prductinf ingevuld wrden. Deze gevens wrden in de achterliggende database pgeslagen. 6.5 Views mdule Met deze mdule kan de infrmatie die is pgeslagen in ndes p verschillende wijzen getnd wrden. Het kan beschuwd wrden als een selectiemethde die werkt zals queries en views in SQL. 15 De grafische interface van de mdule maakt het mgelijk m dr het maken van de juiste selecties een SQL-query p te buwen waarmee de gewenste gegevens uit de pgeslagen ndes getnd kunnen wrden. De wijze waarp de gegevens wrden getnd kan daarbij gekzen wrden. Z is lijstweergave mgelijk, maar k vlledige weergave f een teaser lijst. In het vrbeeld van de genemde e-cmmerce-site zu bijvrbeeld een view gemaakt kunnen wrden waarmee alle CD s in de categrie klassieke muziek en met een prijs lager dan twintig eur getnd kunnen wrden. Of bijvrbeeld: alle beken, dit jaar uitgegeven dr uitgever X. 17

28 6.6 Frms Frms zijn eenvudigweg wat hun naam aangeeft: frmulieren die in HTML-frmaat getnd wrden p diverse pagina s in Drupal. In Drupal wrdt een frmulier echter gedefinieerd dr een geneste array van veldwaarden en eigenschappen. 16 Op basis van deze array genereert Drupal vervlgens de HTML-cde. Het werken met arrays zrgt ervr dat frmulieren eenvudig te maken, aan te passen en te verwerken zijn, znder na te heven denken ver de uiteindelijke pmaak. Dit laatste wrdt aan Drupal vergelaten. Een eenvudig vrbeeld is het vlgende frmulier dat een tekstveld en een verzendknp bevat. In de cde wrden het tekstveld en de verzendknp als array gedefinieerd binnen een functie met de naam mailfrm(). Binnen Drupal heeft elk frmulier een uniek frm ID. Dit frm ID kmt (in de meeste gevallen) vereen met de naam van de functie die het frmulier beschrijft. In dit vrbeeld is het frm ID dus mailfrm. Drupal buwt het frmulier p dr de frm builder functie mailfrm() aan te repen. functin mailfrm(){ $frm['ntvanger'] = array( '#title' => t(' adres van ntvanger'), '#type' => 'textfield', '#default_value' => 'default@prvider.cm', '#descriptin' => t('ver hier het adres van de ntvanger in.') ); $frm['verzend'] = array( '#type' => 'submit', '#value' => t('verzend') ); return $frm; } Het resultaat van deze cde dat Drupal p het scherm weergeeft is weergegeven in Figuur 5. Figuur 5 - Eenvudig vrbeeld van een frmulier 18

29 Als p Verzend wrdt geklikt rept Drupal de functie mailfrm_submit() aan waarmee de ingeverde infrmatie verwerkt kan wrden. Een eenvudig vrbeeld: functin mailfrm_submit($frm, $frm_values){... // Stuur de mail naar het ingeverde adres; $t = $frm_values[ ntvanger ] // de ng iets (.a. invullen verige gegevens vr mailfunctie)... } // Stuur de mail drupal_mail($mailkey, $t, $subject, $bdy, $frm, $headers); De naam van de submit functie begint met de naam van de functie die het frmulier heeft pgebuwd. Drupal weet zdende welke submitfunctie bij welk frmulier hrt. De functie krijgt van Drupal een array met daarin de waarden die in de frmuliervelden zijn ingeverd, waarbij de veldnaam als index wrdt gebruikt. In dit vrbeeld is het ingeverde mailadres dus pgeslagen in $frm_values[ ntvanger ]. 6.7 Input Filters De tekst die dr gebruikers ingeverd wrdt m te laten weergeven p de Drupal pagina s kan wrden gefilterd. Drupal maakt hiervr gebruik van zgenaamde input frmats. 17 Afhankelijk van de instellingen die dr de administratr zijn gedaan, hebben gebruikers de mgelijkheid m de ingeverde tekst p verschillende wijze te laten verwerken. Een HTMLfilter bepaalt welke HTML-tags al dan niet drgelaten wrden. De administratr kan een set met tegelaten tags bepalen. Tags die niet in deze lijst staan wrden dr het HTML-filter verwijderd. Een ander vrbeeld van een filter is de Line Break Cnverter die ervr zrgt dat regeleinden in tekst autmatisch wrden mgezet in de HTML-tags <br> en <p>. De Markdwnfilter biedt eveneens mgelijkheden m platte tekst m te zetten naar HTMLtags. Z kan autmatisch een lijst met bullets in HTML gemaakt wrden dr regels in de tekst te beginnen met een *. Een ander mi vrbeeld van een filter is de URL-filter die ingeverde webadressen in tekstfrmaat autmatisch mzet in een klikbare link. Het is mgelijk m zelf filters aan te maken (zals k vr deze thesis is gedaan). 19

30 6.8 Users Users zijn de gebruikers van de Drupal website. Meestal is het niet gewenst dat alle gebruikers dezelfde permissies hebben. Smmigen mgen bijvrbeeld (delen van) de site slechts lezen, anderen mgen k tevegen en aanpassingen den. Ok is er een administratr die alle permissies met hebben. De tekenning van permissies vindt in Drupal plaats dr aan gebruikers user rles te te kennen. Een user rle is in feite een set van diverse permissies met betrekking tt de diverse nderdelen van Drupal. 18 Er wrdt standaard een nderscheid gemaakt in de rllen annymus users: bezekers van de site die niet ingelgd zijn en authenticated users: gebruikers die een accunt hebben p de site en ingelgd zijn. Er kunnen naar believen nieuwe rllen aangemaakt wrden, waar bij er vlledige vrijheid is in het instellen van permissies. Dr het tekennen van een rl aan een f meer users wrden de permissies gekppeld aan deze users. In Figuur 6, dat een deel van het access cntrl scherm van Drupal tnt, is bijvrbeeld te zien dat er twee nieuwe rllen aangemaakt zijn admin en mderatr, die een verschillende set permissies hebben. Figuur 6 - Permissies wrden per rle ingesteld In het vrbeeld hebben gebruikers met de rl admin alle rechten, waarnder database beheer vr de CCK_adressmdule en gebruik van PHP. Niet ingelgde bezekers mgen cmmentaar alleen bekijken, ingelgde users mgen cmmentaar bekijken en znder testemming tevegen. Een mderatr mag bvendien cmmentaren bewerken. De eerste user na de installatie van Drupal is tevens de super-user met alle beheerdersrechten. 20

31 Vr elke user kan er een accunt met inlgnaam en wachtwrd gemaakt wrden, kan er een rl (en daarmee een set van permissies) wrden tegekend en kan er een persnlijk prfiel met gebruikersinfrmatie wrden ingesteld. 6.9 Taxnmy / Categries Binnen Drupal is een taxnmy mdule beschikbaar. 19 Dit biedt de mgelijkheid m ndes in te delen in categrieën en subcategrieën. De beheerder van de site kan lijsten van gerelateerde termen samenstellen. Deze lijsten wrden vcabularies genemd. Bij het tevegen van nieuwe bijdragen kan dan uit de lijst gekzen wrden m de nieuwe nde in een categrie in te delen. Daarnaast is k free tagging mgelijk, waarbij de gebruiker de mgelijkheid heeft m een nieuwe term in te veren bij de aanmaak van nieuwe bijdragen. Drupal biedt bvendien de mgelijkheden m een hierarchische structuur van termen te maken en relaties tussen termen te leggen. Op basis van taxnmy kunnen gerelateerde ndes dus gegrepeerd wrden en als zdanig wrden weergegeven Database Drupal slaat alle ingeverde gegevens en instellingen p in een relatinele database. 20 De database wrdt vrijwel vlledig beheerd dr Drupal zelf. Het is daarm in de praktijk vrijwel niet ndig/gewenst m direct in de database aanpassingen f tevegingen te den. Bij het bestuderen van de database wrdt nmiddelijk duidelijk dat er vr vrijwel alle nderdelen die via de webinterface beschikbaar wrden gesteld, een tegenhanger in de database is. Z is er vr elk cntent type een aparte tabel beschikbaar, met daarin de frmuliervelden als attributen. Ok vr elke user, view, filter enzvrt, zijn er afznderlijke tabellen beschikbaar. Een vrbeeld wrdt hier gegeven vr de User-gegevens. Een frmulier vr het aanmaken van een nieuwe user wrdt in Figuur 7 getnd. 21

32 Figuur 7 - User frmulier in Drupal In Figuur 8 wrdt (een deel van) de User-tabel in MySQL getnd, waarbij te zien is dat er vereenkmstige velden zijn met het Drupal-frmulier. Naam, passwrd, mailadres et cetera wrden in de database pgenmen. Drupal vegt daarnaast ng aanvullende gegevens te aan deze tabel, zals een user id (uid) aanmaakdatum van het accunt, datum laatste inlg, taalvrkeur et cetera (niet getnd). 22

33 Figuur 8 - Een deel van de tabel Users in MySQL Vr de kppeling van rllen aan users wrdt een kppelingstabel gebruikt, zals Figuur 9 laat zien. Een user ID (uid) wrdt gekppeld aan een rle ID (rid). In dit vrbeeld hebben de gebruikers 2 en 3 ( Admin en stefaan ) rl 3 (admin). Figuur 9 - Tabel users_rles hudt de tekenning van rllen aan users bij middels user id en rle id 23

34 De beschikbare rllen wrden in een aparte tabel pgeslagen. Figuur 10 tnt daar een vrbeeld van. Figuur 10 - Beschikbare rllen wrden in de tabel Rles pgeslagen 24

35 7 Uitwerking van de pdracht in Drupal De grtste uitdaging van deze pdracht is het bieden van flexibiliteit bij het samenstellen van verslagen en activiteitenverzichten in cmbinatie met een duidelijke structuur. De gebruiker met zich vral p de inhud kunnen richten en zich niet teveel bezig meten huden met pmaak f nderlinge samenhang van nderdelen. De bendigde elementen, structuur en samenhang wrden in dit hfdstuk uitgewerkt, waarbij de mgelijkheden van Drupal en natuurlijk de gewenste functinaliteit een uitgangspunt zijn. 7.1 Hfdcmpnenten De verslagen van de peridieke bestuursvergaderingen van HODP wrden p dit mment p een wiki-site geplaatst. Glbaal zijn daarp drie hfdnderdelen te nderkennen: verslagen, activiteiten, en min f meer lsse infrmatieblkken. Op dit mment vrmen deze drie hfdnderdelen in feite ls staande elementen znder nderlinge relaties. De structuur en samenhang van de tekstuele inhud met handmatig wrden aangebracht. Een aantal items kmt daardr dubbel vr en bij een wijziging met p diverse plaatsen een aanpassing plaatsvinden. 7.2 Structuur en samenhang Zals gezegd is het wenselijk dat de cmpnenten verslag, activiteit en infrmatieblkken eenvudig aan elkaar gekppeld kunnen wrden middels verwijzingen zdat een duidelijke en flexibele structuur ntstaat. De infrmatieblkken meten daarbij hergebruikt kunnen wrden. Het best valt dit uit te leggen aan de hand van een vrbeeld. Op bijvrbeeld 24 mei 2008 wrdt een bestuursvergadering gehuden waar diverse nderwerpen besprken wrden. De geplande activiteiten van de vereniging wrden besprken, waarnder het beremde HODP Zmercncert (dit jaar p 14 juni) en k de Algemene Ledenvergadering die binnenkrt plaatsvindt kmt aan bd. 25

36 De samenhang van deze gegevens kan schematisch wrden weergegeven zals in Figuur 11. Figuur 11 - Samenhang van gegevens Er is een agendapunt Algemene Ledenvergadering waarbij ndermeer het item Financieel jaarverslag afrnden vr 7 juli aan bd is gekmen. Er is k een dr HODP gerganiseerde activiteit aan bd gekmen, namelijk het Zmercncert 14/06/08 met de infrmatieve items Stelen wrden geleverd p 12 juni en Drukwerk gereed p 28 mei. De genemde items (in de figuur als gekleurde kaders weergegeven) wrden in een verslag samengevegd tt één geheel. In het ideale geval wrden de items maar één keer geschreven en vervlgens zwel gebruikt bij het samenstellen van een verslag als bij het weergeven van verzichten van activiteiten. 7.3 Implementatie in Drupal In de Drupal-site is het de bedeling m standaard infrmatie-blkken (inf-items) te creëren waarmee een cmpleet verslag f activiteitenverzicht samengesteld kan wrden, zals in Figuur 11 is getnd. Deze inf-items bestaan veelal uit een f meer gesprekspunten (zals Financieel jaarverslag afrnden vr 7 juli ) en kunnen zwel gebruikt wrden in verslagen als in activiteitenverzichten/agendapunten. Ze wrden algemeen pgezet, zdat ze kunnen dienen vr het pslaan van de infrmatie ver diverse srten nderwerpen die in vergaderingen aan de rde kunnen kmen: t d-punten, activiteiten, kasverslagen, algemene mededelingen et cetera. Hiervr wrdt een apart cntent type Inf-item aangemaakt. Ok wrden er afznderlijke cntent types Verslag, Activiteit en Agendapunt gemaakt, met daarin alleen de velden die specifiek zijn vr dit type infrmatie. 26

37 Omdat inf-items zwel gekppeld meten kunnen wrden aan verslagen als aan activiteiten f agendapunten meten zij p een f andere wijze daarnaar kunnen verwijzen. De CCK mdule biedt een veldtype dat speciaal vr dat del geschikt is: het nde reference-veld. 21 Dr twee van deze velden in het cntent type inf-item p te nemen is er dus een kppeling te maken met het bijbehrende verslag en de activiteit / het agendapunt. In Figuur 12 is de samenhang tussen de verschillende elementen weergegeven. Figuur 12 - Relatie cntent types Met behulp van de Views mdule in Drupal wrden verzichten aangemaakt waarmee de verslagen en de activiteitenverzichten middels de nde reference velden wrden samengesteld uit de afznderlijke inf-items. Het samenvegen van inf-items in een verslag, activiteitenverzicht f agendapuntenverzicht wrdt in Figuur 13 schematisch weergegeven. Het vrbeeld van Figuur 11 wrdt hierbij weer gebruikt. 27

38 Figuur 13 - Samenvegen van items Figuur 13 tnt he in Drupal de diverse nderdelen aan elkaar gekppeld wrden middels verwijzingen naar nde ID s (nid). Elk infrmatieblk is een nde van een bepaald type (infitem, verslag, activiteit, agendapunt) met een uniek nummer (het nid). In het vrbeeld zijn er twee inf-items met elk een gesprekspunt als inhud. Elk inf-item is een nde, dus zij hebben elk een uniek nid (hier resp. 118 en 119). Ok verslagen, activiteiten en agendapunten zijn ndes met elk een unieke nid (hier resp. 15, 48 en 32). Alle items (waarin een f meer gesprekspunten) wrden uiteindelijk samengevegd in een verslag en/f activiteitenverzicht/agendapuntenverzicht. Elk inf-item bevat daarm twee nde referencevelden. Het eerste geeft aan van welk verslag het een nderdeel is. Het tweede geeft aan bij welke activiteit f agendapunt het hrt. Het veld kan maar naar één nid wijzen, dus een inf-item heeft òf betrekking p een activiteit òf p een agendapunt. Hiervr is gekzen mdat het mgelijk met zijn nderscheid te maken tussen beide types, zals bij het samenstellen van een verzicht waarin slechts de activiteiten pgenmen zijn. Het inf-item met nid 119 bevat het gesprekspunt Stelen wrden geleverd p 12 juni. Het hrt bij het verslag van 24/05/08 (nid = 15) en het betreft de activiteit Zmercncert 14/06/08 (nid = 48). De nde reference velden bevatten dan k de waarden 15 en 48. Het inf-item met nid 118 wijst naar hetzelfde verslag met nid 15, maar het heeft betrekking p een agendapunt (Algemene Ledenvergadering) met nid