Duurzaamheidverslag 2010

Transcriptie

1 Na tuur lijk duur z aam Duurzaamheidverslag 2010

2 GRI Kerngegevens C 2010 In dit Duurzaamheidverslag over 2010 presenteert Suiker Unie haar activiteiten aan de hand van een overzicht van haar economische, sociale en milieuprestaties. We willen laten zien welke vooruitgang we boeken. In het kader van transparantie en vergelijkbaarheid hebben wij besloten aan te sluiten bij de richtlijnen van het Global Reporting Initiative, de internationaal geaccepteerde standaard voor duurzaamheidverslaggeving. Met een omzet van EUR 705 miljoen, was 2010 voor Suiker Unie een goed jaar. Dit was vooral te danken aan extra afzet van surplussuiker, als gevolg van de grotere suikervolumes die in de campagne van 2009/2010 zijn geproduceerd. Vanaf medio jaren tachtig is de suikeropbrengst per hectare met 40 tot 50% toegenomen tot een recordhoogte van 14,0 ton in In 2010 was de opbrengst, ondanks de minder gunstige weersomstandigheden, toch nog een respectabele 12,6 ton per hectare. Duurzaamheid betekent voor Suiker Unie allereerst alles uit de biet halen wat erin zit door ook rest producten te verwerken. We onderzoeken de mogelijkheden om biomassa als grondstof voor brandstof te benutten en investeren hier in. Zo bouwen we momenteel een vergistinginstallatie en staat er nog een op de planning voor Daarmee worden we in Nederland een van de grootste producenten van groen gas. Financieel Omzet Suiker Unie totaal (miljoen EUR) 705 Investeringen (miljoen EUR) % Ziekteverzuim in Bietentelers in onze coöperatie ton Suiker geproduceerd in 2010 Carbon footprint 480 kg CO 2 equivalent per ton suiker 1400 Huishoudens groene stroom van Suiker Unie 77 % Medewerkers tevreden met hun werk Ecologisch Productie suiker (ton x 1000) 911 Waarvan rietsuiker (ton x 1000) 38 Carbon footprint (kg CO 2 eq/ ton suiker) 480 Energie (MWh/ ton suiker) 975 Grond en leidingwater (m 3 x 1000) 220 Productie groene stroom (MWh) 3085 Sociaal maatschappelijk Aantal medewerkers 757 Aantal ongevallen (met verzuim tot gevolg) 14-42% Energieverbruik sinds km Transport in hectare Suikerbieten in 2010

3 Duurzaamheid beleid Duurzaamheid ambities Suiker Unie wil de beste zijn in het optimaal en op duurzame wijze tot waarde brengen van alle componenten van de suikerbiet ten behoeve van haar klanten, telers en medewerkers Keten verantwoordelijkheid Suiker Unie zet zich in voor kwaliteit en duurzaamheid in de hele keten, van de teelt van suikerbieten tot en met de levering van suiker. We houden rekening met andere belanghebbenden in de keten en werken waar mogelijk samen met ketenpartners aan optimalisatie, ook in logistiek. Klimaat & Energie We zoeken in onze hele bedrijfsvoering naar de juiste balans tussen milieu en rendement. We gaan zorgvuldig om met natuurlijke hulpbronnen. We spannen ons continu en met succes in om energie en water te besparen, efficiënter te werken en emissies te beperken. Ook door groen gas te produceren uit reststromen leveren we Natuurlijk & Gezondheid Suiker is een prima energiebron. Het is een natuurproduct uit bieten en suikerriet. Samen met Suikerstichting Nederland wijzen we op het belang van gezonde gevarieerde voeding en een actieve leefstijl. Ook via het merk Van Gilse lichten we consumenten hierover voor. Sociaal & Maatschappelijk betrokken Onze betrokkenheid komt zeker tot uitdrukking in de coöperatieve structuur van ons bedrijf. De maatschappelijke waarde ervan heeft zowel economische als sociale en ecologische dimensies. Suiker Unie staat bekend als een goede werkgever. We vinden de ontwikkeling, gezondheid en veiligheid van onze medewerkers belangrijk. We zetten ons Suiker Unie heeft de ambitie om tot de top van suikerproducenten te behoren, zowel in (kosten)efficiëntie als in duurzaamheid. Wij willen bij relevante stakeholders positief bekend staan om ons duurzaamheidbeleid, waardoor de maatschappelijke acceptatie toeneemt voor het voortbestaan van een florerende en duurzame suikersector op de langere termijn. Het is onze ambitie om de waarde van de totale keten steeds verder te verhogen. We doen dat op een zo duurzaam mogelijke manier. De zorg voor klimaat en natuur is een randvoorwaarde voor onze economische continuïteit. We zijn een sociaal en maatschappelijk betrokken bedrijf. Onze maatschappelijke betrokkenheid begint bij onze rol van werkgever, in de relatie met onze eigen medewerkers. Om duurzaamheid te bevorderen hechten wij veel waarde aan onderlinge samenwerking. We zijn betrokken bij maatschappelijke initiatieven, zowel in Nederland als daarbuiten. een bijdrage aan een in voor de samenleving beter milieu. met nationale en internationale projecten en thema s die nauw aansluiten bij onze vakkundigheid. Bijvoorbeeld via hulp aan rietsuikerboeren in Afrika. 2 3

4 Inhoud 07 Natuurlijk duurzaam 10 Over dit verslag 14 Bedrijfsprofiel Suiker Unie wordt ook grote producent van groen gas 43 Duurzaam ondernemen is vanzelfsprekend voor Suiker Unie Contacten met de stakeholders Borging MVO in de organisatie Verslag 2010 over vier pijlers Ketenverantwoordelijkheid Klimaat & Energie Natuurlijk & Gezondheid Sociaal & Maatschappelijk betrokken Blik op de toekomst GRI index Suiker is 100% natuurlijk Welzijn van medewerkers centraal 52 Staatssecretaris Bleker over duurzaam ondernemen met een verhaal 16 Van klant naar leverancier 24 Eerlijk communiceren over suiker 50 Gezonde bodem is het fundament 28 4 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 5

5 Voorwoord Natuurlijk duurzaam Bij suikerproductie gaan economie, sociale verantwoordelijkheid en milieuzorg hand in hand Suiker Unie is in de kern al jaren bezig met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De coöperatie en de telers zorgen goed voor hun omgeving, voor hun land, het is hun huidige en toekomstige bestaansgrond. Bij ons primaire proces, de productie van suiker, gaan economie, sociale verantwoordelijkheid en zorg voor het milieu hand in hand. Zo moet het ook zijn, want alleen dan kun je het op de lange termijn volhouden. Alles wat wij investeren in de teelt, de fabrieken en in onze logistieke processen is goed voor onze marktpositie én voor het milieu. We dragen onze ambities actief uit, bijvoorbeeld via ons Plant & Planet-programma en via dit duurzaamheidverslag. Het is niet een onderwerp van het management alleen. Als duurzame partner maken 6 Albert Markusse Algemeen directeur Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 7

6 Vormgeven aan de biobased economy Biovergister in aanbouw, Dinteloord we met alle medewerkers onze visie op duurzaamheid in de praktijk waar. Onze stakeholders verwachten dat ook. Zij vragen gericht naar onze duurzaamheidinspanningen en naar de bijbehorende transparantie over onze prestaties. Met alle medewerkers onze visie op duurzaamheid waarmaken in de praktijk Daarom koppelen wij onze duurzame ambities aan thema s die de toekomst en het welzijn van onze wereld bepalen zoals bevolkingsgroei, klimaatverandering en energie. Natuurlijk spannen we ons ook in voor de continuïteit van onze sector, daarmee dienen wij eveneens een economisch belang. Maatschappelijk verantwoord willen we zeker zijn als werkgever. Suiker Unie is een uniek bedrijf met een bijzonder sociaal beleid. Dat is een bewuste keuze. Met name tijdens het campagneseizoen verwachten we veel van onze mensen. Daar zetten wij goede arbeidsvoorwaarden tegenover. Mensen werken gelukkig graag bij Suiker Unie. Ook als werkgever kunnen we de toekomst daarom positief tegemoet zien. Overleg over toekomst suikersector Het Europese beleid is bepalend voor de toekomst van de suikersector, daarvan zijn wij ons bewust. Onze sector kent een unieke balans tussen eigen productie en import van rietsuiker uit met name Minst Ontwikkelde Landen (MOL-landen). Een mooi systeem. De EU onderzoekt verschillende scenario s hoe zij met het gemeenschappelijk landbouwbeleid om moet gaan. Suiker Unie en haar moederbedrijf Royal Cosun zitten regelmatig aan tafel in Den Haag en Brussel om te praten over het landbouwbeleid. Ook daar is duurzaamheid een belangrijk topic. Als wij laten zien hoe duurzaam deze sector is, dan heeft dat ook een positieve invloed op de discussie op Europees niveau. Daar ben ik van overtuigd. Ik ben trots op de rol die Suiker Unie speelt in onze sector. We staan er goed voor. Suiker Unie heeft de economische crisis gelukkig goed doorstaan. Onze fabrieken behoren tot de grootste van Europa. Het resultaat van honderd jaar hard werken. We zullen alles op alles zetten om op dat niveau te blijven. We onderscheiden ons in efficiency en de geïntegreerde keten met onze telers. Met de duurzame keuzes die wij maken, lopen we voorop in de markt. Duurzame keuzes Duurzaamheid betekent voor Suiker Unie allereerst alles uit de biet halen wat erin zit door ook restproducten te verwerken. Onder andere tot diervoeding en biobased grondstoffen. Suiker Unie neemt bovendien het initiatief om de kansen van biomassa als brandstof te onderzoeken en te benutten en investeert hier op grote schaal in. Wij bouwen momenteel een vergistinginstallatie in Dinteloord en in Hoogkerk (Vierverlaten) staat er nog één op de planning voor Daarmee worden we in Nederland één van de grootste producenten van groen gas. We zijn een aantrekkelijke partner voor nieuwe partijen zoals de chemische industrie, die bio - chemische producten uit restproducten wil maken. Een mooi project waar we hard aan werken is AFC Nieuw Prinsenland, een Food en Agro themapark met 50 hectare bedrijven en 220 hectare glastuinbouw bij onze suikerfabriek in Dinteloord. We kunnen daar straks daadwerkelijk een gesloten kringloop laten zien en de basis leggen voor biobased producten in onze regio. Dit alles past bij ons bedrijf: duurzaamheid concreet maken. Daar hoort natuurlijk bij dat we onze duurzame prestaties meetbaar maken, via onder meer de Carbon Footprint. We willen laten zien hoe serieus we duurzaamheid nemen en welke vooruitgang we boeken. Ook dit duurzaamheidverslag waarmee we voor het eerst volgens GRI-richtlijnen rapporteren, draagt daar aan bij. Blijven zoeken hoe het beter kan We blijven zoeken naar hoe het anders en beter kan. We onderzoeken de nieuwste technieken om de biet nog slimmer te benutten. Zo ontdekken we nog steeds nieuwe duurzame mogelijkheden. We ontdekken nog steeds duurzame mogelijkheden om de biet slimmer te benutten Wat betreft energieverbruik kunnen we al indrukwekkende resultaten laten zien over de laatste decennia, zoals een energiereductie van meer dan 40% sinds Samen met ons moederbedrijf Cosun pakken wij onze verantwoordelijkheid op om vorm te geven aan een biobased economy. Kortom, natuurlijk duurzaam, dát is Suiker Unie. Albert Markusse algemeen directeur Suiker Unie 8 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 9

7 Scope 1 Over dit Vier pijlers bepalen ons duurzaamheidbeleid Rapporteren over prestatie-indicatoren die passen bij onze strategie en kernactiviteiten en die relevant zijn voor onze stakeholders verslag Centraal in dit duurzaamheidverslag staan ons duurzaamheidbeleid en de dialoog met onze stakeholders, die we steeds meer vorm en inhoud geven. We doen verslag van onze duurzame activiteiten aan de hand van een overzicht van onze economische, sociale en milieuprestaties. Zorg voor het milieu en duurzaamheidprestaties worden steeds transparanter via onder andere ons duurzaamheidprogramma Plant & Planet. De implementatie van ISO 26000, de internationale richtlijn voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, binnen Suiker Unie in 2011 zal dit nog bevorderen. Suiker Unie presenteert al jaren een duurzaamheidverslag. We hebben besloten voortaan ieder kalenderjaar een duurzaamheidverslag volgens internationaal geaccepteerde richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI) uit te brengen. Deze rapportage omvat uitsluitend gegevens van alle vestigingen van Suiker Unie in Nederland. In dit verslag wordt gerapporteerd over het jaar Het kent een toepassingsniveau van GRI C. Wij hebben GRI-indicatoren gekozen die passen bij de strategie, de kernactiviteiten en die relevant zijn voor de stakeholders van Suiker Unie. Een GRI-index is opgenomen achter in dit verslag. In dit duurzaamheidverslag presenteren we de vier pijlers van ons duurzaamheidbeleid gekoppeld aan de GRI-rubrieken: Ketenverantwoordelijkheid: gerelateerd aan economische prestaties, samenwerking en innovatie Klimaat & Energie: energiebesparing en productie van groene energie, milieuprestaties en zorg voor de natuur Natuurlijk & Gezondheid: suiker als natuurproduct, voedselveiligheid en voorlichting Sociaal & Maatschappelijk betrokken: onze sociale prestaties als werkgever en onze maatschappelijke betrokkenheid Ten opzichte van vorig jaar hebben we enkele aanpassingen gedaan in de indeling van de pijlers. Natuurlijk & Gezondheid hebben we samengevoegd. Om onze rol als werkgever en onze maatschappelijke inspanningen te benadrukken, is een nieuwe pijler toegevoegd onder de noemer Sociaal & Maatschappelijk betrokken. Het verslag is bestemd voor klanten, onze telers, overheden, medewerkers van Suiker Unie, de Raad van Beheer, directie en medewerkers van Cosun, partners en leveranciers. Enkele stakeholders komen ook zelf aan het woord. Zij vertellen hoe zij de relatie met Suiker Unie zien. 10 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 11

8 24,7 is het gemiddeld aantal dienstjaren Maecenas ut odio nulla, vitae volutpat metus. Duis eleifend gravida consectetur belangstellenden bezoeken onze suikerfabrieken Suiker Unie is een sociaal en maatschappelijk betrokken bedrijf 12 13

9 Onze activiteiten 2 Suiker Unie wil de beste suikerproducent van Europa zijn Bedrijfsprofiel Suiker Unie produceert in 2010 in Nederland ton suiker uit bieten en in Anklam (Duitsland) ton. De omzet van Suiker Unie totaal bedraagt over 2010 EUR 705 miljoen. Wij verwerken naast bietsuiker ook rietsuiker, die we betrekken uit landen buiten Europa. In 2010 hebben we in Nederland ton rietsuiker verwerkt, 4,2% van de totale productie. De suikerfabrieken produceren tijdens de campagne van medio september tot eind januari suiker. Het overgrote deel daarvan is voor binnenlands gebruik, het overige wordt geëxporteerd naar Duitsland, Engeland, België en Scandinavië. Onze industriële klanten nemen het grootste deel af. Deze bedrijven verwerken de suiker in voedingsmiddelen zoals frisdranken, brood of zuiveltoetjes. Daarnaast leveren wij suiker aan de retail- en foodservicemarkt. In de supermarkt zijn onze kristalsuiker, klontjes en sticks, basterdsuiker, kandij en stropen te vinden onder de merknaam Van Gilse. Wij verwerken jaarlijks ruim 5 miljoen ton suikerbieten, wat naast het kernproduct suiker meerdere bijproducten en reststromen oplevert. Die vinden hun weg in nieuwe producten of nuttige toepassingen. Zo produceren wij biogas, door organisch materiaal van waswater in methaanreactoren te vergisten. Het Centraal Kantoor van Suiker Unie is gevestigd in Dinteloord. Er zijn fabrieken voor de productie van suiker uit suikerbieten in Dinteloord en Hoogkerk (Vierverlaten) en specialiteitenfabrieken in Puttershoek en Roosendaal. Suiker Unie heeft een dochteronderneming in Noord-Duitsland. Eind 2010 had Suiker Unie 757 medewerkers, van wie 143 in Duitsland. Suiker Unie is onderdeel van Royal Cosun. Dit internationale concern ontwikkelt, produceert en vermarkt natuurlijke voedingsmiddelen en ingrediënten. Cosun is een coöperatie van Nederlandse suikerbietentelers, met ongeveer leden die tegelijk de enige aandeelhouders zijn. In oorsprong is het bedrijf ruim honderd jaar geleden opgericht. In 2010 realiseert Cosun een jaaromzet van 1,7 miljard euro en heeft ruim medewerkers in dienst

10 Interview Ondernemen met een verhaal Ik vind het een uitstekende ontwikkeling dat Suiker Unie het initiatief neemt om reststromen te gebruiken om groen gas te produceren. Henk Bleker, staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Van ondernemers verwacht ik dat zij zelf kiezen met welke duurzaamheiduitdagingen ze aan de slag gaan. Voorwaarde is wel een dialoog met de omgeving. In de biobased economy, die hij een enorme kans voor Nederland noemt, vormt de land- en tuinbouw volgens Bleker een cruciale schakel als grootste producent van biomassa. Ik vind het daarom een uitstekende ontwikkeling dat Suiker Unie het initiatief neemt om reststromen te gebruiken om groen gas te produceren. Ondernemers in de land- en tuinbouw zijn van oudsher bezig met het vinden van een balans tussen het verdienen van een boterham binnen de grenzen die mens en natuur ons stellen. Soms komen rendement op de korte termijn en duurzaamheid op de lange termijn tegenover elkaar te staan. Het is niet aan de overheid om aan te geven wat een goede balans is. Die balans wordt duidelijk op het moment dat de akkerbouwer met zijn omgeving in gesprek gaat. Dat kan een gesprek met je buurman zijn, maar ook gesprekken met milieufederaties en brancheorganisatie zijn daar onderdeel van. Dat noem ik ondernemen met een verhaal. Deze sector heeft een sterke internationale (kennis)positie in het importeren, produceren, raffineren en verwerken van biomassa (zoals reststromen) en is in staat om een alternatief voor aardolie te bieden. Dit biedt de land- en tuinbouwsector kansen voor innovatie en groei. Daarom ben ik blij dat de landbouw niet meer enkel als veroorzaker van CO 2 -uitstoot wordt gezien, maar juist als onderdeel van de oplossingen. De ontwikkeling van de biobased economy is voor Nederland een enorme kans, onder andere door de sterke agrosector Het Ministerie vindt dat bedrijven ook de komende jaren moeten werken aan de productie van duurzame energie en stimuleert dat ook via de Subsidieregeling Duurzame Energie Plus. Uitdagingen voor de toekomst De wereld staat voor grote uitdagingen. In 2050 moeten we 9 miljard mensen kunnen voorzien van kwalitatief goed, gezond en veilig voedsel. Dat betekent dat boeren wereldwijd meer voedsel moeten gaan produceren. We bevorderen de duurzame landbouwproductie en productiviteit in de gehele agrosector door in te zetten op zowel betere als verhoogde productie tegen lagere kosten, met efficiënter gebruik van land, water, kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen. Boeren moeten leren omgaan met extremer weer, maar kunnen ook zelf een rol spelen bij het beperken van de klimaatverandering. De hogere landbouwproductie willen we niet ten koste laten gaan van de verdere achteruitgang van de biodiversiteit. Het nieuwe Europese landbouwbeleid moet helpen om aan deze uitdagingen het hoofd te bieden. Rol Europa in voedselzekerheid In Europa is voor landbouwproducten een zeer hoge graad van zelfvoorziening gerealiseerd. Het Europees landbouwbeleid heeft een uitermate belangrijke rol gehad in de ontwikkeling van exporterend naar importerend handelsblok. Voedselzekerheid blijft een belangrijke verantwoordelijkheid. De afgelopen jaren hebben we gezien dat we alert moeten blijven. Voortdurend lage prijzen of grote schommelingen in prijzen kunnen grote gevolgen hebben. Een vangnet is daarom nodig. Tegelijkertijd moeten we de concurrentiekracht blijven stimuleren. En investeren in het innovatief vermogen van de sector en het vergroten van duurzaamheid, inclusief het in standhouden en beheren van onze natuurlijke hulpbronnen. Marktoriëntatie stimuleren Voedselzekerheid, klimaat, energie, water en grondstoffenvoorziening zijn vraagstukken die vragen om een mondiale aanpak. Het handelverstorende karakter van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid met zijn subsidies is zeer sterk afgebouwd. De tijd van grote productieoverschotten en dumppraktijken op de wereldmarkt ligt al lang achter ons. De Europese markt en de wereldmarkt groeien naar elkaar toe. Dat biedt kansen voor de Europese landbouw op de wereldmarkt, maar ook kansen voor Minst Ontwikkelde landen (MOL) op toegang op de Europese markt. De EU is momenteel verreweg de grootste importeur van landbouwproducten uit ontwikkelingslanden. De MOL-landen hebben de gelegenheid te integreren in de wereldhandel en zich te ontwikkelen tot volwaardige handelspartners. Dit levert een bijdrage aan economische zelfredzaamheid en koopkracht op de lokale markt. Mede daarom stimuleren we de marktoriëntatie van de Nederlandse en Europese landbouw. Steun aan duurzame suikersector Behalve voor het Europees landbouwbeleid zet dit kabinet zich in om de positie van de negen topsectoren van de Nederlandse economie te versterken. Een daarvan is de Agrofood sector, waar ook de suikersector deel van uitmaakt. Duurzaamheid zal een belangrijk onderdeel uitmaken van het plan van aanpak, maar het is aan het bedrijfsleven zelf om ambities te stellen. Ik zal met mijn collega Verhagen er alles aan doen om deze topsector zo goed mogelijk te faciliteren. 16 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 17

11 Onze stakeholders 3 Contacten met de stakeholders Onze belangrijkste stakeholders zijn klanten, telers, consumenten, medewerkers, overheden, partners en omwonenden In de contacten met onze stakeholders staat duurzaamheid altijd op de agenda Suiker Unie voert regelmatig overleg met stakeholders over relevante thema s die met onze kernactiviteiten te maken hebben. Duurzaam ondernemen is steeds vaker onderwerp van gesprek. Onze belangrijkste stakeholders zijn klanten, telers, consumenten, medewerkers, overheden, partners en omwonenden. Suiker Unie heeft in 2010 een stakeholderanalyse uitgevoerd, die we in 2011 verder uitwerken. Suiker Unie gaat met alle stakeholders de dialoog aan over duurzaamheid

12 Klanten Suiker Unie onderhoudt goede contacten met klanten. Net als in andere jaren hebben we in 2010 klantrelatiedagen georganiseerd. Tijdens deze dagen besteden we veel aandacht aan kennisdeling en uitwisseling van best practices. Verder nodigen we klanten uit een bezoek te brengen aan de Campagnedagen. In 2010 ontvingen wij tijdens deze dagen circa 200 klanten. We gingen met hen in gesprek over het thema Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Klanten vragen steeds meer en met nadruk om transparantie over onze prestaties op het gebied van duurzaamheid. Samen met klanten zetten wij ons in voor verduurzaming en efficiëntieverbetering Vooral onze initiatieven in de productie van groen gas blijken aan te spreken. Sommige klanten tonen zich meer dan alleen belangstellend: zij zien ook kansen voor de verwerking van hun eigen reststromen via onze biovergistinginstallaties. Voor ons biedt die samenwerking kansen om ons samen met klanten nog meer in te zetten voor verduurzaming en efficiëntieverbetering. Telers Als aandeelhouders van Cosun zijn de telers nauw betrokken bij onze bedrijfsvoering. Acht van hen zijn vertegenwoordigd in de Raad van Beheer die eindverantwoordelijk is voor de ontwikkeling en implementatie van het beleid in de coöperatie. Jaarlijks gaan we op de telersvergaderingen in gesprek met de telers in alle teeltregio s. In bijeenkomsten komen onder andere markt ontwikkelingen, teelttechnieken en duurzaam heidaspecten van de teelt aan de orde. In het winterseizoen 2010/2011 waren zo n telers aanwezig. Door het jaar heen heeft de Agrarische Dienst van Suiker Unie nauw contact met telers over bijvoorbeeld gewasbescherming. Verder is binnen Cosun een jongerenraad actief om het (bestuurlijk) contact met de jonge coöperatieleden te bevorderen. In 2010 hebben we voor telers die deelnemen aan Unitip, ons rendementsverbeteringsprogramma, op 40 locaties studiegroepbijeenkomsten georganiseerd. Leren van elkaar staat hier centraal. Om kennisdeling te bevorderen brengt Unitip een eigen jaarverslag uit voor alle telers waarin kennis en ervaringen van een jaar suikerbietenteelt worden gedeeld. Verder ontvangen onze telers zes keer per jaar het Cosun magazine met algemene bevindingen over de meest recente teelt en opbrengst. In 2010 is Beet Europe voor het eerst in Nederland georganiseerd. Op dit tweejaarlijkse bieten evenement worden prestaties van rooiers uit heel Europa met elkaar vergeleken. Een moment van kennisdeling met telers, veredelaars en onderzoekers. Suiker Unie was in 2010 hoofdsponsor van dit evenement. Medewerkers Onze medewerkers zijn essentieel voor de toekomst ons bedrijf. We houden goede voeling met de mate van betrokkenheid van medewerkers bij ons bedrijf en meten hoe zij aankijken tegen hun eigen perspectieven. Ons personeelsblad Kristalhelder biedt regelmatig informatie over duurzame ontwikkelingen Elke drie jaar houden wij daarvoor een medewerkertevredenheidonderzoek. Met de uitkomsten gaan we in de praktijk aan de slag. In het hoofdstuk Sociaal & Maatschappelijk betrokken lichten wij dit toe. De Ondernemingsraad is sterk betrokken bij onze organisatie en onze medewerkers. De directie overlegt zes maal per jaar op een constructieve manier met de Ondernemingsraad. Duurzaamheid brengen we steeds meer onder de aandacht bij medewerkers. We stimuleren hen zelf initiatieven te nemen. Het duurzaamheidverslag draagt bij aan een toename in aandacht voor het onderwerp. Ook het personeelsblad Kristalhelder biedt regelmatig informatie over duurzame ontwikkelingen. Op verschillende interne bijeenkomsten wordt het duurzaamheidprogramma aan de medewerkers gepresenteerd. Leren van elkaar staat centraal in diverse studiegroepen en Unitip-bijeenkomsten Klanten zijn tevreden Het waarborgen van kwaliteit van onze producten en diensten vinden we erg belangrijk. Suiker Unie laat daarom elke twee à drie jaar door een externe partner onderzoek doen naar klanttevredenheid In 2010 lag de algemene tevredenheid van klanten in de industrie gemiddeld op 7,9 (2007: idem) bij een respons van 28% (2007: 21%). In totaal reageerden 230 klanten, 83% van hen is (zeer) tevreden. Suiker Unie scoort hoog op betrouwbaarheid ( 96%) en wordt gezien als een vakkundige partner (84%). Wij zijn tevreden met deze scores, maar willen de tevredenheid waar mogelijk verder verhogen. Zo hebben wij bijvoorbeeld het klachtenmanagement inmiddels verbeterd. 20 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 21

13 Overheid Een goede relatie met de overheid is voor Suiker Unie van wezenlijk belang. We streven hetzelfde doel na, of het nu gaat om projecten ter bevordering van de werkgelegenheid, duurzaamheid of het voortbestaan van de Europese suikersector. Suiker Unie heeft veel contact met overheden en politici, zowel op lokaal, regionaal, landelijk als internationaal niveau. Een goede relatie met de overheid is voor Suiker Unie van wezenlijk belang. We streven hetzelfde doel na Op Europees niveau worden de suikerbietentelers en -fabrikanten vertegenwoordigd door de Europese belangenverenigingen voor suikerbietentelers en suikerfabrikanten, CIBE en CEFS. Partners Het Instituut voor Rationele Suikerproductie (IRS), Suikerstichting Nederland (het kenniscentrum voor suiker en voeding), Platform Suiker en Voeding en NGO s zoals Bonsucro en Solidaridad zijn belangrijke partners voor Suiker Unie. Zij ondersteunen ons bij de realisatie van een zo duurzaam mogelijke bedrijfsvoering. Wij voeren regelmatig overleg om samenwerking en kennisuitwisseling in de keten te verbeteren of te bevorderen. Samen zetten we ons ook in voor maatschappelijke initiatieven. Consumenten Via de consumentenservice van ons merk Van Gilse onderhouden we nauw contact met de gebruikers van onze producten. We besteden ook veel aandacht aan een zorgvuldige afhandeling van klachten. Suikerstichting Nederland is verantwoordelijk voor de communicatie over voedingskundige aspecten van suiker richting de consument. Omwonenden Suiker Unie hecht waarde aan een goede verstandhouding met de regio. Tijdens de campagne merken omwonenden het meest van onze activiteiten. Omwonenden van de fabrieken in Dinteloord en in Vierverlaten worden jaarlijks uitgenodigd voor de Campagnebezoekdagen. Andere groepen zijn eveneens altijd welkom voor een excursie. Zij krijgen een rondleiding, worden geïnformeerd over vernieuwingen, ook op het gebied van duurzaamheid, en kunnen vragen stellen over de bedrijfsvoering. Omwonenden van de fabrieken in Dinteloord en in Vierverlaten worden jaarlijks uitgenodigd voor de Campagnebezoekdagen Er is veel interesse voor het productieproces van suiker en bijproducten. We zijn trots op onze fabrieken en laten graag zien hoe wij werken. In 2010 ontvingen we in totaal belangstellenden. Zij kregen ook informatie over ons Plant & Planet-programma. Ook bij de ontwikkeling van AFC Nieuw Prinsenland worden omwonenden nauw betrokken. 22 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 23

14 Dubbelinterview Groente en suikerbiet, een prachtcombinatie Ardo gaat ongeveer ton reststromen uit bladgroente leveren aan Suiker Unie, ongeveer 80% van het totaal van de wereld. Het bedrijf verwerkt de groenten zo dicht mogelijk bij waar ze het beste geteeld kunnen worden. Paprika s en aubergines in Spanje en Portugal, maïs in Zuid-Frankrijk, bloemkool in België en Bretagne. Prei, koolsoorten en spinazie in Nederland en België. In het verleden kon het bedrijf groenteresten kwijt bij boeren, als groenbemesting of als veevoer. De wetgeving is zo streng geworden dat onze afnemers niet langer aan de Good Manufacturing Practices-eisen voldeden. Die route was dus einde verhaal, vertelt Ten Cate. Hij is bij Ardo in Zundert, zoals hij zelf zegt, de rechter- en de linkerhand van de locatiedirecteur en houdt zich met een veelheid van onderwerpen bezig, waaronder de zorg voor reststromen. Roosendaal, precies tussen Zundert en Dinteloord in, op een afstand van 30 kilometer. Echt een win-win-situatie. De kringloop sluiten Ook Suiker Unie is blij met deze overeenkomst, vertelt Van der Weg. Voor ons is het voordeel dat we biologisch niet volledig op één product zitten: de suikerbieten. Ik vergelijk een vergister altijd met een koe, die moet ook eens een keer wat anders te eten hebben. Met andere reststromen kunnen we spoorelementen en micro-ingrediënten toevoegen die in ons eigen product ontbreken, waardoor we een beter vergistingsresultaat krijgen. Dat kunnen we wel corrigeren met chemische ingrepen, maar de biologische weg is duurzamer. Teun van der Weg, Suiker Unie toont trots een foto van de bouw van de vergistinginstallatie in Dinteloord aan Ruud ten Cate van Ardo, zijn eerste toeleverancier van biomassa. Diepvriesgroenteproducent Ardo, al jaren industriële klant van Suiker Unie, zocht een economische en vooral duurzame oplossing voor haar reststromen. De nieuwe vergistinginstallatie van Suiker Unie komt Ardo goed van pas. Het leuke is dat wij naast klant ook leverancier worden van Suiker Unie. Het is een prachtcombinatie. Ruud ten Cate, Ardo Ardo is de grootste producent van diepvriesgroente en -fruit in Europa, met 14 productielocaties in 8 verschillende Europese landen. In het West-Brabantse Zundert staat één van de fabrieken waar bladgroente en andere groentesoorten worden verwerkt en verpakt voor alle grote supermarktketens. Ardo verwerkt suiker in sauzen, bijvoorbeeld in rode kool, legt Ten Cate uit. Met onze saus van suiker, azijn, kruidnagel, appelmoes en kaneel krijg je de lekkerste rode kool Logistiek is de sleutel Ardo ging enige tijd in zee met een grote afvalverwerker, maar dat was een kostbare aangelegenheid. De zoektocht naar een goedkopere oplossing bleek nog niet zo eenvoudig. We kwamen bij een vergister in Noord-Limburg terecht. De afstand was een probleem. De vrachtkosten braken ons op, vertelt Ten Cate. Logistiek is heel belangrijk bij biomassastromen, daarin moet je elkaar zien te vinden, beaamt Van der Weg. Het percentage droge stoffen is bij dit soort reststromen aan de lage kant. Per kilometer vervoer je dus niet zo veel biomassa. Daarom moeten de afstanden kort zijn. Dat heeft ook een duurzame kant, want minder kilometers betekent minder CO 2 uitstoot. Win-winsituatie Tijdens de Campagnedagen van Suiker Unie in 2010 raakten de inkoper van Ardo en de accountmanager van Suiker Unie met elkaar in gesprek over de nieuwe vergistinginstallatie die Suiker Unie in aanbouw heeft. Toen ik dat hoorde, dacht ik direct: laten we maar eens gaan praten, vertelt Ten Cate. Dit gesprek is tot zijn genoegen zeer snel, binnen vier maanden uitgemond in een overeenkomst. Wij gaan ongeveer ton reststromen uit bladgroente leveren aan Suiker Unie. Dat is ongeveer 80% van onze reststromen. Daar zijn we zeer gelukkig mee. We verrekenen een kleine vergoeding voor het wassen van ons materiaal. Onze lokale groentetransporteur zit in Logistiek is heel belangrijk bij biomassastromen, daarin moet je elkaar zien te vinden Van der Weg benut deze eerste leveringsovereenkomst met Ardo ook om ervan te leren. Een van de doelstellingen in het duurzame beleid van Suiker Unie is om de kringloop te sluiten en de hele biologische keten zelf te beheersen. De vergistinginstallatie stelt ons daartoe nog beter in staat. Wij gooien niets weg, wij gebruiken onze eigen reststoffen en die van anderen en maken er groen gas van. De digistaten kunnen we nuttig toepassen in de landbouw. Het is in ons beider belang dat de keten zuiver is. Wij gaan ingangscontroles houden. Daarnaast borgen we dat wat binnenkomt, overeenkomt met de criteria voor biomassa voor deze installatie in het kader van de SDE regeling. Volle bak starten De bouw van de installatie ligt goed op schema. Begin oktober 2011 worden de tanks gevuld. In december start de productie. Ardo s productieseizoen start in het voorjaar van Dan kunnen we volle bak starten en gaan we de eerste reststromen rode kool en prei leveren. 24 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 25

15 Governance 4 Borging MVO in de Duurzaamheid is al jaren stevig verankerd in onze organisatie Duurzame ambities krijgen extra impuls door Plant & Planet-programma en deelname aan ISO Championship-programma organisatie Plant & Planet Duurzaamheid is al jaren een thema in ons bedrijf. Om de bewustwording over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen intern verder te vergroten en nog steviger ambities vast te stellen, is eind 2009 een stuurgroep MVO van start gegaan. De directeur Research en Development heeft het onderwerp duurzaamheid in portefeuille en is voorzitter van de stuurgroep. Alle afdelingen zijn vertegenwoordigd. De stuurgroep heeft in 2009 het initiatief genomen voor ons Plant & Planet programma. Dit aansprekende overkoepelende communicatieprogramma verbindt alle duurzame initiatieven van Suiker Unie met elkaar. Hierover is in 2010 via diverse middelen zowel intern als extern gecommuniceerd. ISO Champion Om Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen nog meer te verankeren in de organisatie, stond in 2010 onder meer voorbereidend onderzoek naar het toepassen van ISO op de agenda. ISO is de nieuwe internationale richtlijn voor duurzaam ondernemen die ondersteuning biedt bij de implementatie hiervan. De richtlijn biedt internationaal overeengekomen definities, principes, kernthema s en processtappen voor integratie van MVO. De directie van Suiker Unie heeft besloten om in 2011 met deze richtlijn aan de slag te gaan. Suiker Unie is één van de geselecteerde deelnemers aan het ISO Championship-programma Organisaties uit verschillende sectoren worden begeleid om ISO Champion te worden. Zij hebben de ambitie om koploper te zijn in hun sector op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Het project wordt in april 2012 afgerond en resulteert mogelijk in de door NEN ontwikkelde ISO zelfverklaring NPR Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 27

16 Harjo Hoiting, akkerbouwer te Eexterveen, behoort tot de generatie jonge boeren. Hij staat nog maar aan het begin van zijn carrière als zelfstandig agrarisch ondernemer, vindt hij. Drie jaar geleden nam hij het akkerbouwbedrijf over van zijn moeder. Een bedrijf als dit toekomstbestendig runnen, kan alleen als het duurzaam gaat, juist vanuit economisch oogpunt. Dat is van wezenlijk Interview Duurzame akkerbouw is essentieel voor het voortbestaan van mijn bedrijf Minder hectares nodig om aan de maximumopbrengst te komen en lagere milieubelasting per kilogram suiker belang. Duurzame akkerbouw is nodig voor de toekomst van de suikersector en die van individuele agrarische ondernemers. Maar ook omdat de stijgende vraag naar voedsel in de wereld dat afdwingt. Ik zie die relatie zeker, ook al zal die vraag naar voedsel niet zozeer plaatsvinden binnen Europa. Toch moet je zorgen dat je de grond zo goed verbouwt, dat ook de generatie die na jou komt daarmee verder kan. De grond is niet van jezelf. Ik zou niet direct rentmeesterschap in de mond nemen, maar de gedachte erachter spreekt mij wel aan. Gezonde bodem als fundament Een gezonde bodem is wat Hoiting primair bezighoudt. De bodem is het fundament. Daar moet je goed voor zorgen. Ik gebruik zoveel mogelijk organische stoffen en zo weinig mogelijk gewasbeschermingsmiddelen. Stroresten laat ik achter op het land en werk ik onder, vertelt hij. Biodiversiteit door gewaswisseling is een vanzelfsprekendheid. Mijn bouwplan is de helft zetmeelaardappelen, een kwart suikerbieten, een kwart gerst en haver, en daarnaast nog een kleine oppervlakte zomerbloemen. Ik wissel de gewassen over de beschikbare 53 hectaren. Een keer per vier jaar staan er suikerbieten op een perceel. De bodem is het fundament. Daar moet je goed voor zorgen Als ondernemer houdt hij zijn economische belangen scherp in de gaten en volgt hij de ontwikkelingen op de suikermarkt op de voet. Ik ben niet getrouwd met een gewas. Mijn vader is eind jaren zeventig begonnen met suiker. Suiker heeft altijd een consistent aandeel gehad in de omzet van dit bedrijf. Rendementsverbetering gerealiseerd Hoiting vertelt enthousiast over de rendementsverbetering die hij de afgelopen jaren heeft gerealiseerd met suiker. Twee jaar terug hadden we een suikerproductie van kg per ha. Als ik dat aan mijn vader had kunnen zeggen 20 jaar geleden had hij gezegd: je bent hartstikke gek. Dat gaat nooit lukken. Maar het is gelukt. Ik heb minder hectares nodig om aan mijn maximumopbrengst te komen en de milieubelasting per kilogram suiker is lager. Deze vooruitgang dankt hij zeker aan de teeltverbetering en de adviezen daarover van het Instituut voor Rationele Suikerproductie (IRS) en de Agrarische Dienst van Suiker Unie. Daar baseer ik mijn keuze op. IRS doet veel onderzoek naar rassen. Niet alleen naar het economische resultaat, maar ook naar andere eigenschappen. Aan die informatie heb ik in de praktijk wat aan. Zo kies ik altijd een ras dat vrij snel de grond bedekt, zodat er zo min mogelijk onkruid tussen de planten komt te zitten. Hoiting ziet ook de voordelen van zijn deelname aan Unitip, het teeltregistratie- en adviesprogramma van Suiker Unie. Het houdt je scherp door kennis te delen en van elkaar te horen hoe anderen het doen. Als je alleen maar op je eigen bedrijf bezig bent, ben je al vrij snel bedrijfsblind aan het worden. Je moet wel openstaan voor anderen en de wil hebben om er beter van te worden, dan heeft het toegevoegde waarde. Gecontroleerde kwaliteit Hoiting vindt het in zijn belang dat Suiker Unie veel doet om een eerlijk beeld neer te zetten van suiker bij de consument. Als mensen geen suiker meer zouden kopen, wordt de afzet van mijn product minder en verlies ik omzet. De goede naam van suiker is voor mij dus zeker belangrijk. Suiker Unie behartigt ook onze belangen in Brussel. Het zou mooi zijn als het huidige landbouwbeleid gehandhaafd blijft, maar of dat realistisch is vraag ik me af. We mogen niet meer produceren dan de markt vraagt, dat is een goed werkend systeem. Je kunt binnen dit systeem extra eisen stellen aan de manier van produceren, daar heb je meer grip op. Als je suiker uit Thailand of Brazilië haalt, dan weet je dat niet. Onze suiker wordt in elk geval onder gecontroleerde omstandigheden geproduceerd. Naast suiker ook energie Naast akkerbouwer is Hoiting tegenwoordig ook energieproducent. Sinds 2010 heb ik ook zonnepanelen op mijn dak, daarmee produceer ik voldoende groene stroom voor 8 tot 10 huishoudens. Ik ben dit gaan doen omdat de zon toch schijnt, daar kan je iets mee doen. 28 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 29

17 Alle bietentelers die verbonden zijn aan Suiker Unie bezitten een voedselveiligheidcertificaat Suiker is een 100% natuurlijk product 30 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 31

18 Onze prestaties 5 Duurzaam ondernemen is vanzelfsprekend voor Suiker Unie Verslag 2010 over vier pijlers Ketenverantwoordelijkheid: duurzaam en innovatief De substantieel groeiende wereldbevolking en stijgende welvaart hebben grote consequenties voor onder meer de voedselvoorziening. Deze ontwikkelingen zullen ook steeds meer beslag leggen op de natuurlijke hulpbronnen van de aarde. Een geïntegreerde keten, behoud van het landschap en onderlinge samenwerking met ketenpartners staan voorop Door zo efficiënt mogelijk om te gaan met landbouwareaal, water, reststromen en brandstoffen willen wij bijdragen aan een duurzame teelt en productie. Een geïntegreerde keten, behoud van het landschap en onderlinge samenwerking met ketenpartners staan daarbij voorop. Suiker Unie wil de standaard zetten in duurzame suikerteelt: via de advisering over bietenzaadrassen, door ons in te spannen voor duurzame akkerbouw, door een zo efficiënt en schoon mogelijke productie, tot aan de meest efficiënte en milieuvriendelijke levering aan afnemers. Continuïteit waarborgen Vanuit een gezonde bedrijfsvoering gericht op continuïteit zet Suiker Unie zich in voor innovaties die meerwaarde hebben voor economie, natuur en milieu. We houden hierbij de belangen van onze stakeholders nauwlettend in het oog. De teelt en verwerking van suikerbieten zijn van groot belang voor de regionale economie. Aangezien Suiker Unie ook actief is in regio s met minder bedrijvigheid, spelen we een belangrijke rol in het behoud van de werkgelegenheid. Omdat de telers van Suiker Unie lid zijn van de coöperatie, is het aanbod en de afname van suikerbieten gewaarborgd. We bieden onze telers en hun gezinnen daarmee meer zekerheid over hun inkomen. We zetten in op continuïteit van onze industrie met efficiencyverbetering en kostprijsverlaging als centrale thema s. Daarbij spelen duurzame innovaties in teelt en productie een steeds meer prominente rol. 32 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 33

19 Rendementverbetering: Unitip Een duurzaam akkerbouwbeleid houdt in dat telers zo efficiënt mogelijk omgaan met het beschikbare areaal. Suiker Unie helpt telers hun rendement te verbeteren met het eigen registratieprogramma Unitip. Doelen zijn zowel kostenvermindering als opbrengstverbetering via kennisdeling. Met de nauwkeurige registratie via Unitip is het mogelijk de teelt achteraf goed te analyseren en resultaten te vergelijken. Deelnemende telers hebben inzicht in kosten en milieubelasting. Per perceel krijgen ze gerichte adviezen en tips om hun bietenteelt verder te verbeteren. De gegevens kunnen in een benchmark worden vergeleken met die van collega s uit de regio. In 2011 gaan we kengetallen beoordelen en van adviezen voorzien in samenwerking met studenten van de Hogere Agrarische School in Den Bosch. Voor de teler wordt dan nog duidelijker waar verbeterpunten liggen Aantal deelnemende telers aan Unitip (%) Doelstelling Duurzame akkerbouw De grond op een duurzame manier vruchtbaar houden is een voorwaarde voor een gezonde productie, nu en in de toekomst. Onze telers zijn zich daarvan bewust. Suiker Unie levert hier onder andere via Stichting Veldleeuwerik een actieve bijdrage aan. Stichting Veldleeuwerik is een samenwerkingsverband van akkerbouwers, adviseurs, afnemers, leveranciers en verwerkende industrie die gezamenlijk streven naar een meer duurzame akkerbouw. Binnen Stichting Veldleeuwerik is in Flevoland in 2010 door een groep telers en hun afnemers gewerkt aan verduurzaming van hun bedrijfsvoering. Zij streven naar verbetering op tien duurzaamheidindicatoren. Bodemkwaliteit is daarbij het centrale thema maar ook andere indicatoren komen aan bod zoals productiewaarde, biodiversiteit, voedingsstoffen, water, energie, menselijk kapitaal en lokale economie. Iedere teler maakt jaarlijks een duurzaamheidplan onder begeleiding van een geaccrediteerde adviseur. Ook interactie met de lokale economie en het vergroten van de verbondenheid met de regio, via bijvoorbeeld het aanbieden van een streekproduct of het uitnodigen van een school uit de omgeving hebben hun plek. Gezamenlijk streven naar een meer duurzame akkerbouw Stichting Veldleeuwerik heeft als ambitieuze doelstelling om de komende jaren met enkele honderden telers te gaan werken. Ook is zij nog in gesprek over de beste manier om de duurzame opbrengst in de toekomst af te zetten. Minder tarra Suiker Unie wil de hoeveelheid bietengrond (teelaarde of tarragrond) die met de suikerbieten naar de fabrieken wordt vervoerd, beperken. Hoe minder tarra, hoe efficiënter het verwerkingsproces van de biet. Door allerlei activiteiten van telers, loonbedrijven, Suiker Unie en het Instituut voor Rationele Suikerproductie (IRS), zijn er grote successen geboekt in het verminderen van de hoeveelheid meegeleverde bietengrond. We hebben een reductie van ruim 70% gerealiseerd vanaf begin jaren Bietengrond Nederland: Bietengrond/suiker (ton/ton) Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 35

20 Suiker Unie werkt toe naar een productieproces waarbij zo min mogelijk verliezen en verspilling optreden Biobased economy 13 Drogen en koelen De suikerkristallen worden gedroogd en gekoeld Bietenpuntjes & waswater voor groen gas Melasse voor fermentatie en diervoeder 1 Op het land 2 Rooien en laden 3 Transport In maart en april worden Vanaf september begint de De bieten worden met de bieten gezaaid oogst van de suikerbieten vrachtwagens aangevoerd Aanhangende bietengrond voor ophogen landbouwgrond, wegen en dijken 6 Wassen suikerbieten Wasmolens reinigen de bieten grondig en verwijderen aanklevende bietengrond Bietenpulp voor diervoeder 1kg 5 Bepalen suikergehalte De aangeleverde bieten worden gewogen en het suikergehalte wordt bepaald Betacal kalkmeststof voor de landbouw 7 Snijden bieten 8 Sapwinning 9 Sapzuivering De bieten worden in De suiker wordt uit de cellen van de bieten Mineralen, zouten en eiwitten worden uit het ruwsap gehaald. dunne reepjes gesneden gehaald, waardoor ruwsap ontstaat Nu is het dunsap met een suikergehalte van circa 15% 14 Productie voltooid De suiker verlaat de fabriek 12 Centrifugeren De centrifuges scheiden de kristalbrij in suikerkristallen en stroop 15 Opslag De suiker wordt opgeslagen in suikersilo s 11 Koken Het diksap wordt verder ingedikt tot een dikke kristalbrij 16 Industriële afnemers De suiker wordt o.a. in bulkwagens vervoerd naar de afnemers 17 Van Gilse De suiker wordt onder het Van Gilse merk in de supermarkt verkocht 4 De fabriek De bieten gaan het verwerkingsproces in 10 Verdamping Door waterverdamping (met stoom) dikt het dunsap in en stijgt het suikergehalte naar circa 70%. Nu is het diksap Investeren in innovatieve, duurzame oplossingen Alles van de biet verwaarden Suiker Unie weet steeds meer waarde uit de suikerbiet te halen. Als bieten in de fabriek komen, worden ze gewassen. Het organisch materiaal uit waswater van de bieten wordt via onze eigen methaanreactoren omgezet in biogas. Duurzame winst voor bedrijven en het milieu De grond die van de bieten afkomt wordt hergebruikt voor het ophogen van landbouwgrond en in bouwwerken zoals dijken. Ook andere reststromen worden hergebruikt. Bietenpulp wordt verwerkt tot diervoeder. Melasse is een grondstof voor onder meer de fermentatieindustrie. Bietengrond Aanhangende bietengrond voor wegen en dijken Melasse Voor fermentatie en gistproductie Nieuwe impulsen voor de regio De ontwikkeling van AFC Nieuw Prinsenland past in de ontwikkelingen rond de biobased economy. De suikerfabriek levert biomassa. Bedrijven die zich gaan vestigen op het nieuwe bedrijventerrein kunnen deze biomassa benutten als grondstof. Hieruit kunnen bijvoorbeeld vezels en grondstoffen worden gemaakt die in de chemische industrie kunnen worden toegepast, ter vervanging van huidige fossiele grondstoffen. Suiker Unie zet biomassa uitsluitend uit reststromen zelf om in duurzaam biogas dat wordt opgewerkt tot gas van aardgaskwaliteit en op het openbare aardgasnet wordt afgezet. Efficiënte productie is duurzaam Suiker Unie werkt toe naar een productieproces waarbij zo min mogelijk verliezen en verspilling optreden. Dat is zowel efficiënt als duurzaam. Zo hebben we een geïntegreerd systeem van Total Productive Maintenance ingevoerd, waarmee we de efficiëntie maximaal willen waarborgen. Dit systeem heeft Suiker Unie inmiddels ingevoerd op alle productielocaties en de resultaten zijn positief en veelbelovend. Op veel verschillende onderdelen wordt permanent de efficiëntie verhoogd, kosten verlaagd en betrouwbaarheid verbeterd. Suiker Unie blijft zoeken naar mogelijkheden voor verdere efficiëntieverbetering. Zo is in Dinteloord geïnvesteerd in een opslagtank voor het halffabricaat diksap. Dit vergroot de flexibiliteit bij de productie van suiker. De tank zal tijdens de campagne in 2011 voor het eerst worden ingezet. Ingrediënt Suiker als grondstof voor voedingsmiddelen Bietenpuntjes Voor groen gas Betacal Kalk meststof voor de landbouw Bietenpulp Bietenpulp voor diervoeder Direct gebruik Suiker voor in de koffie 36 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 37

21 Schuimaarde is een kalkmeststof voor de landbouw. Deze meststof (Betacal) is goed voor de bekalking, de structuur van akkergrond en voor het sluiten van kringlopen. Verder verkennen we de mogelijkheden om ook bietenblad om te zetten in groen gas. Agro & Food Cluster Nieuw Prinsenland: duurzame winst Rond de suikerfabriek in Dinteloord ontwikkelt Suiker Unie in samenwerking met de Tuinbouw Ontwikkelings Maatschappij (TOM) een economisch cluster van een bedrijventerrein en een glastuinbouwlocatie: Agro & Food Cluster Nieuw Prinsenland. De TOM is een samenwerkingsverband tussen de provincie Noord-Brabant en NCB Ontwikkeling. Betrokken overheden zijn de gemeenten Steenbergen en Halderberge, de provincie Noord-Brabant en het waterschap Brabantse Delta. AFC Nieuw Prinsenland ligt in de gemeente Steenbergen bij Dinteloord, tussen de huidige snelweg A29 en de bestaande suikerfabriek bij Dinteloord. Het bedrijventerrein is bestemd voor bedrijven uit en gelieerd aan de agro- en levensmiddelensector. Bedrijven van groot tot klein, van lokaal tot internationaal gaan samenwerken vanuit een visie gericht op winstgevende symbiose. Het bedrijventerrein zal bestaan uit 50 hectare netto voor agroen foodbedrijven en de glastuinbouwlocatie uit 220 hectare netto glasoppervlak. Het initiatief levert een duurzame winst op voor de bedrijven en voor het milieu. Samenwerking en uitwisseling van producten en reststoffen, restenergie en -water zijn het uitgangspunt. De suikerfabriek heeft bijvoorbeeld ruim 1,5 miljoen m 3 water, dat als gietwater kan dienen in de glastuinbouw. We gaan onderzoeken of we restwarmte uit de suikerfabriek kunnen hergebruiken en of we restmaterialen van tuinbouw en agro- & foodbedrijven in onze biovergister kunnen verwerken tot biogas. Daarnaast kunnen de bedrijven gezamenlijk gebruikmaken van procesinstallaties, nuts- en andere voorzieningen. Maar ook de gezamenlijke inkoop van grondstoffen, energie en services levert voordelen op, net als de uitwisseling van personeel, kennis en ervaring, netwerken en onderzoek. AFC Nieuw Prinsenland gaat een nieuwe impuls geven aan West-Brabant/Zuidwest- Nederland. Het plan versterkt de werkgelegenheid en leidt tot minder milieubelasting, zoals CO 2 -emissie en waterverbruik. Emissies reduceren, zuinig omgaan met water en fossiele brandstoffen vervangen door groene energie Bij de ontwikkeling van AFC Nieuw Prinsenland wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met alle belangen. Er is gekeken naar een zo goed mogelijke inpassing in het landschap. Zo wordt de bestaande Derriekreek ingericht als ecologische verbindingszone. Met gras begroeide grondwallen, variërend in hoogte en vorm, zullen het nieuwe werklandschap omzomen en zo veel mogelijk laten aansluiten op de omgeving. Daarnaast wordt een significante bijdrage aan het natuurfonds van de gemeente gegeven. Voor de algemene begeleiding van de ontwikkeling is een raad van omwonenden opgericht. Stimulans vanuit de overheid Suiker Unie investeert fors in duurzaamheid. Voor bepaalde projecten maken we gebruik van de regeling Stimulering Duurzame Energieproductie van de overheid. Met onze duurzame investeringen leveren we ook een bijdrage aan de uitvoering van het klimaatbeleid van de overheid met als doel een deel van de fossiele brandstoffen vervangen door hernieuwbare bronnen. De toekenning van de SDE-regeling is zeker een bevestiging vanuit de overheid dat wij op de goede weg zijn. AFC Nieuw Prinsenland Duurzaam inkopen Suiker Unie heeft een algemene Code of Conduct die voldoet aan de OESO-voorwaarden, die we bij al onze leveranciers neerleggen. Leveranciers moeten zich houden aan onze Code of Conduct In deze code staat onder meer dat we mensenrechten respecteren en niet willen samenwerken met bedrijven die zich schuldig maken aan kinderarbeid. In 2011 zullen wij de huidige inkoopvoorwaarden evalueren en waar nodig aanscherpen. 38 Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie Duurzaamheidverslag 2010 Suiker Unie 39