PWN Jaarverslag Inhoud

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012

2 Inhoud. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders... 3 Bericht van de Raad van Commissarissen... 4 Over PWN... 8 PWN in Corporate Governance Risicomanagement Financiële resultaten Blik op de toekomst Jaarrekening Geconsolideerde kerncijfers Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting geconsolideerd algemeen Grondslagen voor waardering van de balans Grondslagen voor resultaatbepaling Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Grondslagen derivaten en hedge accounting Toelichting op de geconsolideerde balans Niet uit de balans blijkende verplichtingen Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Vennootschappelijke balans Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Toelichting vennootschappelijk algemeen Toelichting op de vennootschappelijke balans Niet uit de balans blijkende verplichtingen Bezoldiging en vergoedingen aan bestuurders en commissarissen Overige gegevens Bijlagen Gegevens leden Ondernemingsraad Personeelsbestand PWN vennootschappelijk Drinkwaterkwaliteit Natuur en Recreatie Global Reporting Initiative w w w. p w n. n l 2

3 Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Hierbij bieden wij u de jaarrekening 2012 aan met het verslag over de gang van zaken van het gevoerde beleid. De controleverklaring van Ernst & Young Accountants LLP en de in artikel 392 lid 1 Boek 2 Burgerlijk Wetboek bedoelde overige gegevens zijn in het verslag opgenomen. In zijn vergadering van 17 april 2013 heeft de Raad van Commissarissen kennis genomen van deze stukken en overeenkomstig het bepaalde in artikel 101, lid 2 Boek 2 Burgerlijk Wetboek de jaarrekening ondertekend. Onder verwijzing naar artikel 2 van de overeenkomst houdende regelingen en bepalingen naar aanleiding van de verzelfstandiging van PWN en conform artikel 24 van de statuten rekening houdend met de uitkering van het dividend aan de aandeelhouders, is het positief resultaat toegevoegd aan de algemene reserve. In overeenstemming met de statutaire dividendbepaling in artikel 24c is aan uit te keren dividend ten laste van de algemene reserve gebracht. Wij adviseren u de jaarrekening 2012 vast te stellen en aan de directie decharge te verlenen voor haar bestuur en aan de Raad van Commissarissen voor zijn toezicht. Velserbroek, 17 april 2013 De directie Ir. M.G.M. den Blanken, directeur Martien den Blanken 3

4 Bericht van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (RvC) houdt toezicht op het beleid van de directie en de algemene gang van zaken bij PWN. Daarnaast staat de RvC de directie bij met advies. De zittingsduur van een RvC-lid bedraagt maximaal acht jaar, verdeeld over twee termijnen van vier jaar. Met betrekking tot de samenstelling van de Raad, streeft de RvC naar een balans tussen kennis, ervaring en achtergrond van de individuele leden naast een ruime mate van affiniteit met de aard en cultuur van het bedrijf. Daarnaast is de aanwezigheid van de volgende vakinhoudelijke kennis belangrijk: Financiën, risicobeheersing, treasury en accountantscontrole Affiniteit met de waterketen Ondernemerschap Kennis van en netwerk in het openbaar bestuur Corporate governance ICT Raad van Commissarissen PWN Begin 2012 bestond de RvC uit acht leden: Drs. J.H.J. Verburg (president-commissaris) Drs. C. Bozelie Drs. H.S. de Boer Mr. A. van Hall Ir. H. Pluckel Drs. G. Stoffelsen RA Mevrouw Mr. S.J.M. Roelofs Mevrouw C.M. de Lange Gewijzigde samenstelling In 2012 is de Raad van Commissarissen flink in samenstelling gewijzigd. Met ingang van 1 juli 2012 zijn vier commissarissen na het aflopen van hun termijn niet meer herbenoemd en één commissaris is op eigen verzoek teruggetreden. Er volgde een zorgvuldig opgezette selectieprocedure, die werd uitgevoerd door de Benoemingsen adviescommissie. Deze benoemingscommissie bestond uit: mevrouw Roelofs, mevrouw De Lange en de heer Van Hall (voorzitter). Om de selectieprocedure zo transparant mogelijk te laten verlopen, heeft PWN het proces laten begeleiden door het Nationaal Register. Het Nationaal Register is een extern werving- en selectiebureau, gericht op commissarissen en toezichthouders in de private en publieke sector. De selectie heeft in nauw overleg met de aandeelhouder plaatsgevonden. 4

5 De werving heeft ertoe geleid dat drie nieuwe commissarissen zijn aangetreden, te weten: de heer Van Erkelens, mevrouw Van Dam en de heer Van Bruggen. De heer Van Erkelens heeft water als expertise, vanuit zijn functie als dijkgraaf. Mevrouw Van Dam is toegetreden als commissaris openbaar bestuur vanuit haar functie als wethouder en de heer Van Bruggen is de nieuwe President-Commissaris van de Raad. Hij is lid van de hoofddirectie van de ANWB. Na deze selectieprocedure is de RvC in omvang teruggebracht van acht naar zes leden, conform de wens om de Raad te verkleinen. Eind 2012 bestond de RvC uit zes leden, te weten: Drs. F.J. van Bruggen (president-commissaris) Ir. P.A.E. van Erkelens Mevrouw Ir. A. van Dam (tevens lid van de auditcommissie) Drs. G. Stoffelsen RA (tevens voorzitter van de auditcommissie) Mevrouw Mr. S.J.M. Roelofs Mevrouw C.M. de Lange De maximale zittingstermijn van de heer Stoffelsen loopt op 1 juli 2013 af, als gevolg hiervan is eind 2012 gestart met de werving van een opvolger met een financiële achtergrond. De Benoemings- en Adviescommissie bestaat uit de heren Van Bruggen en Stoffelsen. Ook bij deze procedure is het Nationaal Register betrokken. Activiteiten in 2012 De RvC heeft in het verslagjaar negen keer plenair vergaderd, in plaats van de reguliere frequentie van zes. Dit verhoogde aantal is ontstaan naar aanleiding van de werving en het inwerkprogramma van de nieuwe commissarissen. Tarieven Een belangrijk onderwerp was het Beleidsplan 2013 en het daarop gebaseerde voorstel voor de drinkwatertarieven. Na instemming van de Raad is het definitieve voorstel voorgelegd aan de aandeelhouder, de Provincie Noord-Holland. In de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) van eind november 2012 heeft de aandeelhouder conform het voorstel van directie en RvC de tarieven van 2013 vastgesteld. De variabele drinkwaterprijs is verlaagd met 0,01 (inclusief btw). Dit had te maken met de afschaffing van de Grondwaterbelasting, die geheel aan de klant is teruggegeven. Vervolgens is een inflatiecorrectie van 2% toegepast over het gehele tarief en verwerkt in het vastrecht. Toezicht In 2012 heeft de RvC de corporate governance van PWN en haar dochters zorgvuldig en uitgebreid onder de loep genomen. Daarmee is het toezicht geoptimaliseerd met name op de dochterondernemingen PWN Technologies, Aquanet en De Kennemer Duincampings (KDC). In iedere vergadering van de Raad is PWN Technologies een vast agendapunt. Op deze wijze heeft de Raad de relatie met deze dochter verstevigd. Voorts zijn de statuten gewijzigd op grond van de verplichtingen uit de Drinkwaterwet. In januari 2012 werd de verzelfstandiging van de KDC in een aparte dochtervennootschap goedgekeurd. Door deze verzelfstandiging zijn alle werknemers van de KDC in dienst gekomen van KDC. Het merendeel werd voorheen ingehuurd door een pay-roll bedrijf. Alle KDC-medewerkers vallen nu onder de recreatie CAO. De Raad heeft zich uitgebreid laten voorlichten over de diverse scenario s die zijn opgesteld voor PWNext, het programma dat PWN inzet om ook in de toekomst een aantrekkelijke werkgever te blijven. Het gaat hierbij om aanpassingen op het gebied van bedrijfscultuur, ICT en de fysieke huisvesting. Na dit proces heeft de RvC ingestemd met het voorstel van de directie. Andere onderwerpen die aan de orde kwamen, waren: de voortgang van de bouw van de nieuwe voorzuiveringsinstallatie in Andijk, de introductie van openbare drinkwatertappunten, duurzaam inkopen, stakeholdermanagement en de uitslag van het interne medewerkertevredenheidonderzoek. De Raad feliciteert PWN met de zevende plaats in de top 10 van de beste werkgevers onder de duizend medewerkers. 5

6 Inwerkprogramma Naast het inwerkprogramma in de tweede helft van het jaar heeft de RvC gezamenlijk een workshop Financieel Management gevolgd in verband met de derivatenportefeuille van PWN. Op verzoek van de aandeelhouder is de derivatenportefeuille van PWN onderzocht op risico s. De conclusie van het onderzoek was dat de huidige financiële risico s beperkt en aanvaardbaar zijn. Wel zijn er enkele verbeterpunten benoemd en vastgelegd in een hernieuwd Treasury Statuut. Het jaarlijks werkbezoek heeft de RvC doorgebracht bij de N.V. Waterleiding Maatschappij Limburg. Tijdens dit bezoek is met name informatie gedeeld over ontwikkelingen in de waterketen. Na afloop van het werkbezoek is op gepaste wijze afscheid genomen van de vijf vertrekkende commissarissen. De Raad bedankt hen voor hun inzet gedurende meer dan twaalf jaar in het toezicht op PWN. Jaarverslag Hierbij leggen wij u het door de directie opgestelde jaarverslag van NV PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland voor, met daarin opgenomen de jaarrekening over De jaarrekening is door Ernst & Young Accountants LLP na controle goedgekeurd. De RvC heeft het verslag inclusief jaarrekening met de directie besproken in aanwezigheid van de accountant. Het jaarverslag inclusief jaarrekening heeft onze goedkeuring. Wij stellen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om het jaarverslag en de jaarrekening in de vergadering van 27 juni 2013 vast te stellen. Daarnaast verzoeken wij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de directie en de leden van de Raad van Commissarissen kwijting te verlenen voor het gevoerde beleid en voor het door de Raad van Commissarissen uitgeoefende toezicht. De RvC heeft in 2012 meerdere keren een overlegvergadering bijgewoond van de Ondernemingsraad (OR) met de directie van PWN. 6

7 In de Raad hebben de volgende personen zitting: Naam Hoofdfunctie Nevenfunctie(s) De heer Drs. F.J. van Bruggen, president-commissaris (1959) Lid van de RvC sinds 2012 voor een periode van 4 jaar. Lid van de Hoofddirectie ANWB - Voorzitter Pensioen Fonds ANWB - Lid van het Ubbo Emmius Fonds - Bestuurslid Waarborgfonds motorverkeer - President Commissaris UVM/Unigarant/ reis & rechtshulp/knac De heer Drs. G. Stoffelsen RA, vice-president-commissaris (1955) Lid van de RvC sinds 1999, herbenoemd in 2009 voor 4 jaar. Mevrouw Mr. S.J.M. Roelofs (1957) Lid van de RvC sinds 2002, herbenoemd in 2010 voor 4 jaar. Mevrouw C.M. de Lange (1953) Lid van de RvC sinds 2010 voor een periode van 4 jaar. Mevrouw Ir A. van Dam (1961) Lid van de RvC sinds 2012 voor een periode van 4 jaar. De heer Ir. P.A.E. van Erkelens (1953) Lid van de RvC sinds 2012 voor een periode van 4 jaar. Consultant Directeur ICT Office DGA van Annapee BV Wethouder van de gemeente Enkhuizen Dijkgraaf Wetterskip Fryslân - Voorzitter RvC Vezet - Lid Algemeen bestuur AWVN - Lid Formule E Team elektrisch rijden - Lid algemeen bestuur VNO-NCW - Lid van Belangenvereniging commissarissen en toezichthouders Erasmus (VCTE) - Lid van de SER - Lid Raad van Advies ROC Midden-Nederland - Commissaris Hellinga Grafische Bedrijven - Lid bestuur Stichting Strategisch Ondernemerschap Noord Holland - Lid RvT Stichting Heifer - Lid EBC Stichting Innovatie Alliantie - Voorzitter RvT Stichting MEE NWH - Voorzitter gewest NH PvdA - Lid College Toelating Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden - Lid RvT Zorgpartners Friesland - lid RvC Rova Zwolle - lid RvT scholengemeenschap Magister Alvinus Sneek Samenstelling commissies uit de Raad van Commissarissen Auditcommissie Selectie- en benoemingscommissie Drs. G. Stoffelsen RA voorzitter Drs. F.J. van Bruggen voorzitter Ir. A. van Dam lid Ad-hoc benoeming Remuneratiecommissie Deze commissie wordt ad hoc samengesteld. 7

8 Over PWN Verslag van de directie Organisatie PWN is een drinkwaterbedrijf en tegelijkertijd beheerder van de Noord-Hollandse duinen. PWN produceert, transporteert en levert zuiver drinkwater voor Noord-Holland. Daarnaast beheert PWN bijna 7400 hectare natuurgebied. PWN is dus water én natuur. Directie PWN Structuur De organisatiestructuur van PWN is gebaseerd op deze twee kerntaken. PWN onderscheidt de sector Drinkwater en de sector Natuur en Recreatie. Daarnaast is er de sector Klant en Markt, met onder meer het Klantencontactcentrum. Ondersteunend aan deze organisatie zijn de stafafdelingen Mensen en Middelen, en Financiën en Informatievoorziening. Daarnaast heeft PWN drie 100-procent dochterondernemingen: PWN Technologies, Aquanet en De Kennemer Duincampings. Directie Martien den Blanken Directeur Stafafdeling Mensen en Middelen Anita Wijma-Verhostert Manager Stafafdeling Financiën en Informatievoorziening Irene Veerkamp Manager Sector Natuur en Recreatie Sjakel van Wesemael Manager Sector Klant en Markt Harry Buyten Manager Sector Drinkwater Loet Rosenthal Manager 8

9 Juridische entiteit PWN is een naamloze vennootschap. Alle aandelen van N.V. PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland zijn in bezit van de provincie Noord-Holland. Besluitvorming als aandeelhouder vindt doorgaans plaats in het college van Gedeputeerde Staten. De Raad van Commissarissen wordt gevormd door zes personen, allen op voordracht van de Raad benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Visie PWN is toonaangevend in het leveren van zuiver water tegen lage maatschappelijke kosten. Dit is te danken aan de combinatie van de natuurlijke zuiveringskracht van de duinen en de innovatieve zuiveringstechnieken van PWN. Om deze belangrijke functie van de duinen te borgen zijn ze wettelijk beschermd gebied voor zowel natuurbeheer (Natura2000) als voor drinkwaterproductie. Het resultaat is een waardevol natuurgebied met een grote rijkdom aan flora en fauna, waar tegelijkertijd iedereen kan recreëren en genieten. PWN investeert in activiteiten die zij, vanuit haar positie als drinkwater- en natuurbedrijf, voor de samenleving kan verrichten. Natuur behouden en beheren voor Noord-Holland past daarbij, maar ook educatie aan scholieren. Duurzaamheid staat hoog in het vaandel. Daarnaast zet zij haar kennis en zuiveringstechnologie in voor ontwikkelingsprojecten en hulp in noodsituaties. Hiermee vervult PWN haar maatschappelijke rol. Missie PWN zorgt, nu en in de toekomst, voor de continue beschikbaarheid van zuiver drinkwater en waardevolle natuur voor de Noord-Hollandse samenleving. Als belangrijke maatschappelijke onderneming staat PWN in goede verbinding met haar klanten, partners, medewerkers en stakeholders. Reputatie PWN is een bedrijf dat betrouwbaar drinkwater produceert met een hoge leveringszekerheid. Tegelijkertijd staat PWN bekend als een partij die verantwoord omgaat met de natuur. Klantgerichtheid Uit imago-onderzoek blijkt dat PWN als een deskundige, betrouwbare partij wordt gezien. Maatschappelijk verantwoord ondernemen PWN is een nutsbedrijf met een maatschappelijke functie. Dankzij de combinatie van water en natuur houdt PWN de maatschappelijke kosten laag en investeert PWN tegelijkertijd in duurzame ontwikkeling van de natuurgebieden. Andere initiatieven op dit gebied zijn: noodhulp en ontwikkelingshulp rond drinkwatervoorziening, de ambitie om vanaf 2015 klimaatneutraal te werken, de introductie van Cultuur Historische Effect Rapportages (CHER), en de succesvolle herintroductie van de in Nederland al eeuwen uitgestorven wisent. Tenslotte investeert PWN veel in opleidingen van haar medewerkers, zodat ze nog beter hun talenten kunnen benutten en zich kunnen ontwikkelen. De combinatie water en natuur Voor PWN gaan drinkwaterproductie en natuurbeheer hand in hand. De aanwezige expertise op het gebied van natuurbehoud zorgt voor een duurzame benadering van drinkwaterwinning. Tegelijk zorgt de kennis en kunde vanuit de vooruitstrevende drinkwatertechnieken van PWN juist voor efficiënte en rendabele oplossingen voor het beheer van de duingebieden. Deze combinatie van water en natuur draagt bij aan lagere maatschappelijke kosten, meer duurzaamheid, continuïteit, zekerheid en veiligheid. Innovatie PWN vindt voortdurende vernieuwing belangrijk in haar bedrijfscultuur. PWN loopt voorop met een lange historie van vernieuwingen, zowel in zuiveringstechnologie als in natuurbeheer. Toch is innoveren bij PWN geen doel op zich. Vernieuwen stelt PWN in staat om de lat voortdurend hoger te leggen en te streven naar continue verbetering. De vernieuwingen die PWN zoekt zijn gericht op het blijven bieden van de hoge kwaliteit in water, natuur en dienstverlening tegen lage maatschappelijke kosten. 9

10 Strategie De strategie van PWN is voor de komende jaren gebaseerd op zeven belangrijke thema s. 1. Drinkwaterkwaliteit en leveringszekerheid handhaven De kwaliteit van het drinkwater is continu van een hoog niveau. Dat wil PWN ook in de toekomst zo houden. Dat is niet eenvoudig, omdat de bron voor 95% uit IJsselmeerwater bestaat, waarin de aanwezigheid van ongewenste stoffen zoals medicijnresten en landbouwgif naar verwachting zal toenemen. PWN investeert in nieuwe zuiveringstechnologie om het kwaliteitsniveau ook in de toekomst te garanderen. Naast drinkwaterkwaliteit vindt PWN ook leveringszekerheid van het grootste belang. PWN wil de kans op storingen in haar waterlevering minimaliseren. Daarom investeert PWN in adequaat beheer en onderhoud van haar installaties en het leidingnet. Voor planmatige vernieuwing van de bedrijfsmiddelen kijkt PWN al vooruit tot na De bekkens in Andijk 2. Water en natuur horen bij elkaar Drinkwaterproductie en natuurbeheer zijn bij PWN verenigd in één organisatie. Dat is niet alleen praktisch in de uitvoering, het versterkt ook de maatschappelijke waarde. De duinen zijn een natuurlijk filter voor het drinkwater van PWN. Een goed beheer van deze natuur hoort daarbij. Het is bovendien gunstig om beide kerntaken in één organisatie te combineren. Door de natuur te beschermen, beschermt PWN haar water en omgekeerd. Tegelijkertijd vergroot PWN de kwaliteit van recreatie in deze gebieden. De waterbel in Castricum 3. Vernieuwingskracht Ook in de toekomst wil PWN goede prestaties tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten realiseren. Bedrijfsprocessen kunnen altijd beter op het gebied van kwaliteit, kwantiteit, duurzaamheid, klanttevredenheid en kosten. Daar blijft PWN de komende jaren organisatiebreed in investeren. De financiële resultaten die PWN verwacht uit het vermarkten van haar technologische innovaties door PWN Technologies, zullen worden aangewend voor de versterking van de vernieuwingskracht van PWN. 10

11 4. PWN als merk steviger profileren Steeds meer veranderingen in de maatschappij raken PWN. Dat vraagt van PWN om zich meer als een extern georiënteerd bedrijf op te stellen. PWN kiest voor een actieve communicatiestrategie, met meer aandacht voor de klant en het merk PWN, communicatie rond projecten en actief stakeholdermanagement. 5. MVO-activiteiten integreren en verankeren De kernactiviteiten van PWN leveren op zichzelf al een belangrijke bijdrage aan de maatschappij. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) zit bij PWN dan ook diep in de genen. Daarnaast werkt PWN op basis van ISO26000 planmatig aan haar MVO-ambities, met thema s als duurzame innovaties, openbare watertappunten, excellente drinkwatervoorziening en natuurbeheer, en haar bijdrage aan de Millennium Doelen van de Verenigde Naties. 6. Modern werkgeverschap PWN wil een moderne, flexibele werkgever zijn met relevante producten en diensten. Kortom, een bedrijf waar mensen graag willen werken. Daar geeft PWN concrete invulling aan: met goede interne communicatie, flexibele arbeidsvoorwaarden, een moderne werkomgeving, opleidingsmogelijkheden en de kans om als medewerker van PWN een bijdrage aan de maatschappij te kunnen leveren. 7. Streven naar een efficiënte waterketen PWN ziet veel logica in samenwerking in de waterketen. Daarom wil PWN zich ook inspannen voor meer samenwerkingsverbanden tussen drinkwaterbedrijven, gemeenten en waterschappen om meer efficiency en synergievoordeel te behalen. Daarnaast volgt PWN de ontwikkelingen in de waterketen op de voet. Ook hier speelt actief stakeholdermanagement een rol. Medewerkers en cultuur Veel van de medewerkers van PWN werken met grote inzet aan iets wat voor haar klanten vanzelfsprekend is: 24 uur per dag zuiver en betrouwbaar water uit de kraan. Weer andere medewerkers zetten zich met passie in voor natuurbeheer en recreatie in de duinen. Bij PWN is het verloop laag. Haar medewerkers zijn erg betrokken bij hun werk en de maatschappelijke rol van PWN. Dit blijkt uit het feit dat PWN in de top 10 staat van beste werkgevers bij bedrijven onder 1000 werknemers. PWN-ers werken in een cultuur waarin steeds wordt gezocht naar een goede oplossing voor klanten. Daarnaast heerst er bij PWN ook een cultuur van maatschappelijk bewustzijn en een gerichtheid op vernieuwing. Meewerken aan maatschappelijk ondernemen wordt bij PWN gestimuleerd, net als een innovatieve instelling. Dat laatste kan in de breedste zin van het woord: van technologische vernieuwing, tot nieuwe manieren van samenwerken en natuurbeheer. Wat PWN ers vooral bindt, zijn de kernwaarden: verbinden, vernieuwen en waarmaken. PWN is betrokken en open, gericht op samenwerken. Tegelijkertijd is PWN ambitieus en vooruitstrevend. En in die gedrevenheid doet PWN ook wat zij zegt; PWN maakt haar ambities waar. Als Naamloze Vennootschap heeft de NV PWN een centrale Ondernemingsraad en diverse OR-teams. 11

12 PWN in 2012 NV PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland heeft in 2012 een omzet gerealiseerd van 178 miljoen euro met 532 fulltime medewerkers. De medewerkersreductie ten opzichte van vorig jaar bedraagt 8 fte. De medewerkerstevredenheid is met een rapportcijfer van 8,0 onveranderd hoog. Dit geldt ook voor de klanttevredenheid met een rapportcijfer van 7,8. In dit korte overzicht van PWN in 2012 wordt een schets gegeven van de belangrijkste gebeurtenissen in PWN start met een overzicht van de activiteiten rondom de strategische thema s. Vervolgens vermeldt PWN nog een aantal belangrijke gebeurtenissen in het verslagjaar. Tenslotte passeren de activiteiten van de drie dochterondernemingen, PWN Technologies, Aquanet en De Kennemer Duincampings de revue. Het jaar 2012 was het eerste jaar van het nieuwe ondernemingsplan. Dit plan omvat, zoals eerder aangegeven, zeven strategische thema s. Op alle thema s heeft de organisatie in 2012 grotere of kleine stappen vooruit gezet. Sommige thema s bouwen voort op speerpunten uit het voorgaande jaar. PWN stimuleert het drinken van kraanwater 1. Drinkwaterkwaliteit en leveringszekerheid handhaven PWN heeft in ,3 miljoen m 3 drinkwater geleverd. Hoewel dit 1,2% lager is dan de prognose, valt de daling nog binnen de nauwkeurigheidsmarge. Als gevolg van de achterlopende drinkwaterafzet heeft PWN 1,5% minder water geproduceerd dan gepland (87,36 miljoen m 3 versus 88,69 miljoen m 3 ). De vrijwel continue levering van drinkwater is voor haar klanten bijna een vanzelfsprekendheid. Ook dit jaar was het aantal minuten waterstoring erg laag. De tijd dat een klant onverwacht geen water uit de kraan kreeg of met een sterk verminderde druk werd geconfronteerd was gemiddeld nog geen 5 minuten. De kwaliteit van het drinkwater is in 2012 op een hoog niveau gebleven. De doelstelling van de kwaliteitsindex van productie: >90 is ruimschoots gehaald (93,6). Dit geldt ook voor de kwaliteitsindex van distributie: >85. Er werd een index van 91,5 gerealiseerd. In 2012 is fors geïnvesteerd in het moderniseren van de drinkwaterinfrastructuur. Zo is in Hoorn een tweede distributiepompstation met extra opslagcapaciteit gereed gekomen. Na de ingebruikname is PWN gestart met de renovatie van het bestaande distributiepompstation. In Andijk worden flinke vorderingen met de bouw van de nieuwe voorzuivering (Andijk III) gemaakt. Dit project loopt op schema en de ingebruikname ervan is gepland begin Op het gebied van assetmanagement hebben onderhoud, vervanging en vernieuwing de komende decennia de hoogste prioriteit. Eerst ligt het zwaartepunt de komende jaren nog op de bovengrondse infrastructuur. Gaandeweg zal dit verschuiven naar wat onder de grond ligt, het transport- en distributienet van PWN. 12

13 De kosten die met het beheer van de assets zijn gemoeid, maken verreweg het grootste deel uit van de totale drinkwaterkosten. Een goed opgezet systeem van assetmanagement is dan ook cruciaal voor de ontwikkeling van de drinkwaterprijs in de komende decennia. Een internationaal erkende systematiek hiervoor is het PAS55-systeem. Om volledig aan de uitgangspunten en voorwaarden van dit systeem te kunnen voldoen, ging in het verslagjaar het programma Waterpas van start. Dit loopt tot 2015 en moet een certificeerbaar systeem van assetmanagement opleveren. 2. Water en natuur horen bij elkaar De bekostiging van het natuurbeheer in Nederland staat flink onder druk, ook in Noord-Holland. Voor de duingebieden die PWN beheert, speelt deze financiële druk in mindere mate. En dat is juist te danken aan de combinatie van de drinkwateractiviteiten met natuurbeheer. 3. Vernieuwingskracht Dochterbedrijf PWN Technologies werd in 2012 verder uitgebreid. De vooruitzichten voor dit bedrijf zijn onveranderd goed. Vernieuwing ziet PWN ook gebeuren binnen de natuur- en recreatietak van het bedrijf, dankzij aansprekende projecten als begrazing met wisenten en de Noord-West Natuurkern. Om innovatie nog beter en breder te verankeren is er een workshop gehouden op initiatief van de beoogde innovatiemanager. De resultaten hiervan zullen in 2013 worden besproken en verder uitgewerkt. 4. PWN als merk steviger profileren Dit thema is relevant vanuit het imago onderzoek dat in 2010 is gehouden, waarbij PWN wordt gezien als een dure, ontoegankelijke organisatie. Met dit thema wil PWN zich als relevante maatschappelijke organisatie voor het voetlicht brengen. Vanuit die visie zijn de volgende zaken in 2012 geïntroduceerd: nieuwe huisstijl, digitale nieuwsbrief voor consumenten en zakelijke klanten, waterpromotieactiviteiten bij diverse evenementen en introductie van het eerste openbare watertappunt in Alkmaar. 5. MVO-activiteiten integreren en verankeren PWN hanteert de principes van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO): duurzaam, doelmatig, innovatief en transparant. PWN is in 2012 verder gegaan met haar tien MVO-speerpunten. In de eerste plaats zijn dat activiteiten op het gebied van duurzaamheid in het drinkwaterproductieproces: het programma Duurzaam PWN. Daarnaast levert PWN ook een bijdrage aan de realisatie van de Millennium Development Goals van de Verenigde Naties. Tevens werkt PWN onder meer aan duurzaam inkopen, stakeholdermanagement en educatieve projecten. In 2012 heeft PWN de Zelfverklaring ISO opgesteld. Op verzoek van NEN-Nederland heeft PWN deze ook in het Engels vertaald en heeft PWN haar aanpak gepresenteerd op het wereldcongres ISO in Genève. Om de MVO-prestaties in beeld te brengen, heeft PWN aansluiting gezocht bij internationale afspraken over duurzaamheidverslaglegging: de Global Reporting Initiative (GRI zie bijlage). 6. Modern werkgeverschap PWN wist in 2012 de zevende plaats in de top tien van beste werkgevers in de categorie bedrijven kleiner dan duizend fte te bereiken. Het jaarlijkse medewerkeronderzoek leverde opnieuw een waardering op van een 8 voor tevredenheid. In 2012 is het programma PWNext voorbereid voor besluitvorming door de directie in december. PWNext heeft als doel om een aantrekkelijke werkgever te blijven en omvat drie onderdelen: de aanpassing van de werkcultuur, het aanpassen van de ICT en de grondige renovatie van het kantoor in Velserbroek. Begin 2013 heeft de RvC haar goedkeuring gegeven aan de hiervoor vereiste investering van 19,8 miljoen. Ook heeft PWN het gehele jaar een leiderschapsprogramma uitgevoerd dat erop was gericht op een manier leiding te geven die bij PWNext past. Ook medewerkers kregen in dit kader diverse trainingen. Het programma loopt tot eind

14 7. Streven naar een efficiënte waterketen In 2012 is dit thema nog geen speerpunt geweest. Het streven naar een efficiënte waterketen komt later in de Ondernemingsplan periode aan de orde. Relevante bedrijfsactiviteiten Naast de speerpunten vanuit het Ondernemingsplan, zijn in 2012 nog de volgende relevante bedrijfsactiviteiten te vermelden. Natuurbeheer en recreatie De belangrijkste ontwikkeling in natuurbeheer in 2012 was dat PWN daadwerkelijk aan de slag kon gaan voor de Noordwest Natuurkern, dit Europese investeringsproject zal doorlopen in Ook elders in de duinen heeft PWN gewerkt aan soortenrijkdom, onderhoud en verbetering van de recreatieve waarde. Hierbij zijn een aantal projecten zowel in het Noordhollands Duinreservaat en Nationaal Park Zuid- Kennemerland uitgevoerd. In 2012 verkocht PWN ruim 122 duizend duinkaarten in het Noordhollands Duinreservaat, 7% meer dan vorig jaar. In 2012 heeft de sector Natuur en Recreatie een belangrijke bijdrage geleverd aan het groot onderhoud van de infiltratiegebieden van drinkwater: Castricum en Kieftenvlak. Om besmetting van het drinkwater te voorkomen is er voor de werkzaamheden veel zand nodig. Dit zand kwam eerder vrij bij de uitvoering van natuurontwikkelingsprojecten. Projecten op het gebied van recreatie waren onder andere: opening van het Safaripad in het Kraansvlak, de lustrumeditie van de manifestatie Kunst en Koningsduin en de opening van het Theehuis Hof van Kijk Uit in Castricum. Klanten PWN levert drinkwater aan bijna huishoudens en bedrijven. De sector Klant en Markt waakt over de kwaliteit van de dienstverlening en de reputatie in de markt. In 2012 zijn bijna 7 miljoen klantcontacten geweest, 1,3 miljoen facturen zijn verstuurd en watermeters zijn vervangen. In het kader van resultaatgericht werken heeft PWN een aantal klantprocessen verbeterd, waarbij per proces KPI s zijn vastgesteld. Hierdoor is een reductie van 85 fte naar 78 fte gerealiseerd, voornamelijk door natuurlijk verloop. Daarnaast heeft prestatiesturing bij het Klantencontactcentrum geresulteerd in een forse stijging van de productiviteit. Er zijn onder meer normprestaties opgezet en er is een KPI-systeem met informatie voor alle organisatieniveaus. ICT Wat de ICT betreft, is verder gegaan op de ingeslagen weg. Er kwam een manager Informatievoorziening en PWN werkt met een nieuwe ICT-dienstverlener. Daarnaast zijn tal van software- en hardwareverbeteringen doorgevoerd. De voorgenomen samenwerking met een aantal drinkwaterbedrijven, genaamd Futuro, is na grondig onderzoek en een negatieve business case binnen PWN stopgezet. PWN gaat zelfstandig de beoogde ICT verbeteringen in de komende jaren doorvoeren. Crisisbeheersing Er zijn in 2012 geen grote crisissituaties geweest. In juni 2012 is er een samenwerkingsoefening gehouden waarbij de Eenheid Planning en Advies-drinkwater (EPA-d)van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Het Waterlaboratorium, de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord en PWN gezamenlijk een oefenscenario doorliepen. Het belangrijkste doel van deze grote oefening was uiteindelijk te komen tot een vorm van samenwerking waarbij de bedreiging van de volksgezondheid z.s.m. geëlimineerd moest worden. Er werd op drie verschillende locaties geoefend: de crisisteams van PWN zaten in Velserbroek, de Veiligheidsregio in Alkmaar en de EPA-d in Den Haag. Uiteraard leverde deze oefening de nodige verbeterpunten op die door de afzonderlijke organisaties zijn opgepakt. 14

15 Organisatie De organisatiestructuur is in 2012 in grote lijnen dezelfde gebleven als in De wijzigingen die zijn doorgevoerd zijn de volgende: Op 1 januari ging de afdeling Onderzoek en Innovatie (O&I) over naar de dochteronderneming PWN Technologies. De medewerkers van O&I hebben daarmee een nieuwe werkgever gekregen. Tevens zijn De Kennemer Duincampings, voorheen een afdeling van sector Natuur en Recreatie, in januari 2013 verzelfstandigd in een eigen BV. In 2012 ging met terugwerkende kracht een eenjarige CAO in, met een looptijd tot 1 augustus In WWbverband levert PWN ook een bijdrage aan een CAO-onderzoek naar salarisgaranties. De onderhandelingen over een nieuwe CAO na 1 augustus 2012 verliepen moeizaam als gevolg van de discussies over de salarisgaranties. De Ondernemingsraad is in het verslagjaar zes keer bijeengekomen. Daarnaast hebben vijf overleggen plaatsgevonden met de directie van PWN. De OR heeft haar adviesrecht uitgeoefend op de volgende dossiers: PWNext, de digitalisering van de HR processen, de gedragscode en de inrichtingskeuze van Windows 7. Voorts heeft de OR ingestemd met het vervallen van de spaarloon- en de levensloopregeling, het rooster van de sector Natuur & Recreatie, het inzetten van de kantoorautomatisering en de risico inventarisatie- en evaluatie van het hoofdkantoor. Dit laatste is een Arbo instrument om risico s op de werkplek te signaleren. Tenslotte heeft de OR kennisgemaakt met de nieuwe Raad van Commissarissen. Dochterondernemingen van PWN PWN Technologies Dochterbedrijf PWN Technologies werd in 2012 verder uitgebouwd. PWN Technologies heeft een positief resultaat van behaald op een omzet van 26 miljoen. De vooruitzichten voor dit bedrijf zijn onveranderd goed. Zij zijn dicht bij een prestigieuze opdracht voor de bouw van een installatie in Singapore op basis van keramische membranen. Ook is PWN Technologies bezig met pilotinstallaties voor Melbourne (Australië) en voor South West Water (Engeland). De belangrijkste showcase van de nieuwe innovatieve technologie die door PWN is ontwikkeld en door PWN Technologies wordt vermarkt, is echter de nieuwe voorzuiveringsinstallatie voor het eigen productiebedrijf Andijk. Het SIX-Ceramac ontwerp voor Andijk III heeft drie prestigieuze prijzen opgeleverd, waarvan twee internationaal. Door deze successen is PWN Technologies in staat geweest om enkele jonge gekwalificeerde onderzoekers aan zich te binden - een van de belangrijkste randvoorwaarden om de vernieuwingskracht duurzaam in stand te kunnen houden. Aquanet Via Aquanet wordt de kennis en expertise van PWN en haar medewerkers ingezet in internationale projecten die gericht zijn op het verbeteren van de lokale drinkwatervoorziening. Deze projecten dragen bij aan de Millennium Development Goals (MDG) van de Verenigde Naties. In 2000 is tijdens het Wereldwaterforum in Kyoto afgesproken dat ten minste 700 miljoen mensen binnen 15 jaar de beschikking krijgen over goed drinkwater en riolering. Dit is 50% van het totale aantal mensen dat het op dat moment zonder deze voorzieningen moest doen. Sinds 1986 levert PWN een bijdrage aan het opzetten van goede drinkwatervoorzieningen in ontwikkelingslanden. Hiervoor werkt PWN nauw samen met diverse partners zoals Aqua for All, Waterfund Holland en niet-gouvernementele organisaties. In 2012 is er extra geld opgehaald voor goede doelen via de volgende acties: kerstmarkt, Wandelen voor Water en de actie voor online watermeterstand doorgeven. In 2012 was Aquanet betrokken bij projecten voor de drinkwatervoorziening aan 2 miljoen mensen. De dochteronderneming voert deze projecten veelvuldig uit in samenwerking met andere partijen (zowel Nederlandse/buitenlandse en lokale partners). Soms biedt Aquanet ondersteuning door kennis in te brengen, soms door een geldbedrag ter beschikking te stellen, en soms beide. 15

16 Met al haar activiteiten heeft Aquanet in 2012 een netto-omzet behaald van 1,3 miljoen. Van het door PWN beschikbaar gestelde MDG-budget van werd besteed. Het resterende bedrag blijft beschikbaar voor toekomstige projecten. De Kennemer Duincampings De Kennemer Duincampings (KDC) had voor het derde achtereenvolgende jaar te maken met een nat zomerseizoen. Door strak te sturen op de kosten is desalniettemin een positief resultaat behaald van op een totale omzet van 7,7 miljoen. De Kennemer Duincampings bestaan uit een drietal campings in het PWN-gebied, te weten: camping Bakkum, camping Geversduin en camping De Lakens. Al de campings hebben een Green Key, een internationaal keurmerk voor de toerisme- en recreatiebranche. KDC wil vanaf 2015 zoveel mogelijk CO 2 -neutraal ondernemen. Bureau Search heeft eind vorig jaar een nulmeting bij de terreinen en gebouwen uitgevoerd. 16

17 Corporate Governance Algemeen en structuur N.V. PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland is een naamloze vennootschap waarop het verzwakt structuurregime van toepassing is. De Raad van Commissarissen wordt gevormd door 6 personen, allen op voordracht van de Raad benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Alle aandelen zijn in bezit van de provincie Noord-Holland; besluitvorming als aandeelhouder heeft doorgaans plaats in het college van Gedeputeerde Staten. De Raad heeft drie commissies uit zijn midden ingesteld, een auditcommissie, een remuneratiecommissie en een selectie- en benoemingscommissie. Voor elk van die commissies heeft de Raad een reglement vastgesteld. Het eigen functioneren van de Raad en de relatie met directie, aandeelhouder en externe accountant is eveneens in een reglement vastgelegd. Daarnaast is er ook een reglement voor het functioneren van de directie. In principe worden alle uitgangspunten van de Nederlandse Goverance Code toegepast. Waar dit niet gebeurt, of waar recente aanpassingen van de code nog moeten worden doorgevoerd, wordt dat hieronder aangegeven. In verband met een aantal nieuwe bepalingen in de Drinkwaterwet zijn de statuten aangepast. De statutenwijziging is in een algemene vergadering van aandeelhouders door de aandeelhouder vastgesteld. Tevens heeft PWN in 2012 met een externe adviseur de structuur van de Governance bepaald. PWN is voor 100% aandeelhouder van PWN Technologies B.V., PWN International Projects B.V., Aquanet B.V. en De Kennemer Duincampings B.V. De gekozen constructie via statuten en directiereglement is zodanig dat PWN blijvend invloed kan uitoefenen op de activiteiten van haar dochters. Bestuur De huidige bestuurder heeft een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De bepalingen van de WWB-cao zijn voor hem van overeenkomstige toepassing verklaard. De beloning van de directeur bevat geen variabele componenten; bepalingen over opties e.d. zijn niet van toepassing. Bij ontslag geldt voor de bestuurder de WWB-cao. Er is een klokkenluidersregeling vastgesteld die per 1 januari 2011 in werking is getreden. PWN heeft een eenhoofdige mannelijke directeur. Hierdoor kan op dit moment niet voldaan worden aan de 30% eis van de wet Bestuur en Toezicht. Raad van Commissarissen Alle commissarissen zijn onafhankelijk. Het aantal zittingsperioden is beperkt tot tweemaal vier jaar. Bij iedere mogelijke herbenoeming wordt grondig bekeken of de beoogde commissaris een toegevoegde waarde heeft voor de Raad en de vennootschap. De Drinkwaterwet sluit uit dat een commissaris aandelen PWN bezit. Bepalingen over one-tier bestuursstructuur zijn niet van toepassing. In de Raad van Commissarissen is de verdeling man/ vrouw evenwichtig. Aandeelhouders De wettelijke bepalingen over financieringspreferente aandelen zijn niet van toepassing. Aangezien er geen certificatie van aandelen heeft plaatsgevonden zijn de bepalingen over certificering niet van toepassing. De bepalingen over informatieverstrekking aan analisten zijn niet van toepassing. Informatieverstrekking aan de enige aandeelhouder gebeurt periodiek. Tweemaal per jaar wordt een algemene vergadering van aandeelhouders gehouden. Daarnaast vindt minimaal vier keer per jaar overleg plaats tussen de bestuurder en de verantwoordelijke gedeputeerde die namens Gedeputeerde Staten de aandeelhoudersrol vervult. Bepalingen over institutionele beleggers zijn niet van toepassing, aangezien de aandelen krachtens de wet slechts in overheidshanden kunnen zijn. 17

18 Risicomanagement Inleiding Het stelsel van risicobeheersingmaatregelen is bedoeld om effectiever om te gaan met onzekerheden, zodat bedreigingen worden ingeperkt en kansen optimaal worden benut. Hierdoor wordt een risicoprofiel verkregen dat aansluit op de doelstellingen van PWN. Het risicomanagementsysteem zorgt ervoor dat risico s van tevoren worden benoemd en van beheersmaatregelen worden voorzien. Absolute zekerheid dat zich geen verrassingen voordoen, kan echter nooit worden gegeven. Risicoprofiel Strategische risico s Bescherming van drinkwaterbronnen De beschikbaarheid van voldoende water voor het produceren van drinkwater is gebaseerd op twee bronnen: het IJsselmeer en de Rijn. Het IJsselmeer is de belangrijkste bron voor het maken van drinkwater. De kwaliteit van het IJsselmeerwater verdient daarom veel aandacht. In VEWIN- en RIWA-verband, maar ook zelfstandig, praat PWN mee over de inrichting en beheer van dit gebied en het achterliggende stroomgeied van de rivier de Rijn. Daarnaast wordt water uit de Rijn en uit het IJsselmeer geïnfiltreerd in het duingebied bij Castricum. Door het beheer van dit gebied zelf uit te voeren, houdt PWN controle over het gedeeld gebruik van dit gebied voor drinkwaterproductie, natuurvorming en recreatie. Tevens heeft het duingebied een functie als watervoorraad voor enkele maanden. Gestructureerd stakeholdermanagement draagt bij aan het behoud van IJsselmeer als zoetwatervoorraad, een van de ankers van de PWN-strategie. Kwaliteit- en leveringszekerheid drinkwater Om de leveringszekerheid zeker te stellen is een juiste inschatting van de vraag naar drinkwater op de middellange en lange termijn van groot belang. Het is belangrijk voor het tijdig en juist investeren in de leveringscapaciteit van de installaties van PWN. Samen met enkele collega-waterbedrijven voert PWN op dit gebied regelmatig updates uit. Er is een strategisch plan vastgesteld voor het veiligstellen van de leveringszekerheid voor de komende jaren. Dit resulteert in een viertal belangrijke projecten. In 2012 zijn de aanleg van een tweede leiding Hoorn-Purmerend, de renovatie van pompstation Hoorn en de aanpassing van de infrastructuur in het Gooi gereed gekomen. Met de bouw van een nieuwe voorzuivering realiseert PWN een robuust zuiveringsproces voor het productiebedrijf in Andijk. Beheer assets drinkwater Met een omslag van reactief naar proactief onderhoud voorkomt PWN dat op de lange termijn het onderhoud aan drinkwaterassets zich gaat ophopen. Daarvoor is een systeem van assetmanagement ingericht, dat gebruikt wordt om investeringsplannen te ondersteunen en het onderhoud te sturen. Het assetmanagementproces zal, met behulp van de PAS55-norm, geborgd gaan worden. Een nieuwe transportleiding wordt in een sleuf geplaatst 18

19 ICT-systemen Beheersing van het risico op onbetrouwbare en niet beschikbare ICT-systemen ligt ten grondslag aan de versterking van de ICT-beheerorganisatie in de afgelopen jaren, waarbij niet alleen aan de techniek, maar ook aan informatiemanagement aandacht is geschonken. PWN trekt hiermee nadrukkelijk de regie over uitbesteed werk naar zich toe. Invloed op de omgeving De politieke ontwikkelingen ten aanzien van het milieu (van invloed op het natuurbeheer) en de toenemende drukte in de ondergrond (van belang voor het leidingnet) maken dat bekendheid bij en invloed op stakeholders van groot belang is. PWN is dan ook gestart met het inrichten van gestructureerd stakeholdermanagement. Vernieuwingskracht Om drinkwater van hoge kwaliteit tegen acceptabele kosten te kunnen blijven leveren zijn regelmatige vernieuwingen in de interne bedrijfsprocessen noodzakelijk. Daarom zal het versterken van de vernieuwingskracht van de organisatie de komende jaren bijzondere aandacht krijgen. De te verwachten revenuen uit de uitbouw van PWN Technologies zullen bijdragen aan de versterking van ontwikkeling en innovatie bij PWN. Arbeidsmarkt Om nu en in de toekomst in staat te zijn personeel van voldoende niveau aan te trekken en vast te houden is een HR-strategie ontwikkeld. Er is een verdiepingsslag in de sectoren gaande om te komen tot een concernbrede, strategische personeelsplanning. Parallel daaraan wordt een strategische arbeidsmarktstrategie ontwikkeld. Relatie blauw-groen Als gevolg van de bezuinigingen op natuurbeheer ontstaat er druk van buiten PWN om het natuurdeel af te splitsen en te laten fuseren met andere natuurorganisaties. De combinatie van drinkwatervoorziening en natuurbeheer heeft echter voor PWN een hoge prioriteit. Niet alleen vanwege de rol die natuurbeheer speelt in de drinkwatervoorziening (zie hierboven), maar ook door de maatschappelijke waarde die het aanbieden van recreatiemogelijkheden biedt. Operationele risico s Leveringszekerheid bij calamiteiten Als gevolg van een calamiteit bestaat de kans dat er niet voldoende betrouwbaar drinkwater geleverd kan worden. Daarvoor is er een stand-by crisisorganisatie ingericht die bij calamiteiten kan optreden om de levering van voldoende en betrouwbaar drinkwater zeker te stellen en overlast voor klanten zo veel mogelijk te beperken. Zij oefent regelmatig, samen met crisispartners, zoals gemeenten, regionale brandweer en veiligheidsregio s. Hiervoor is, met alle betrokkenen, een oefenplan opgesteld. Installaties zijn beveiligd volgens landelijk geldende regels van de brancheorganisatie VEWIN en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. Leidingnetvervanging Om de kwaliteit van het leidingnet te borgen zijn op basis van diverse analyses prognoses gemaakt omtrent de ontwikkeling van de technische staat van het leidingnet. Op basis van deze prognoses is vervolgens een vervangingsprogramma opgesteld. In het meerjareninvesteringsprogramma is voorzien dat jaarlijks het aantal te vervangen kilometers leiding zal worden opgevoerd tot een niveau dat past bij de verwachting. De kennis over de staat van het leidingnet zal de komende jaren worden verdiept, o.a. om de effecten van het vervangingsprogramma te monitoren. 19

20 Financiële risico s Vermarkten zuiveringstechnieken PWN vermarkt de ontwikkelde zuiveringstechnieken via haar dochtermaatschappij PWN Technologies. De daarmee gepaard gaande financiële risico s voor PWN worden beperkt doordat deze activiteiten in een aparte dochtermaatschappij zijn ondergebracht. Hiermee is een scheiding aangebracht tussen commerciële en niet commerciële activiteiten. Daarnaast is ook het toezicht op de dochters versterkt door de inrichting van een heldere governancestructuur. Compliance Wijzigingen in wet- en regelgeving bereiken PWN via de brancheorganisatie VEWIN. Binnen de organisatie is een werkgroep actief van specialisten die veranderingen in wet- en regelgeving melden, bespreken en communiceren. Op het netwerk is een opsomming van de voor PWN relevante wet- en regelgeving in een register vastgelegd. Risicomanagementsysteem Verankering in de organisatie Zowel de directie (op strategisch niveau), als de sectoren (op tactisch niveau) houden risicoraamwerken bij, waarin bedrijfsrisico s zijn benoemd, geanalyseerd en geprioriteerd. Acties uit beleidsplan en jaarplannen worden, om de prioriteit te bepalen, getoetst aan de risicoraamwerken. Er is een werkend monitoringssysteem in de vorm van interne en externe audits. Interne audit Een vast team van auditors voert volgens een auditprogramma audits uit. Het auditprogramma is geaccordeerd door de auditcommissie van de Raad van Commissarissen en de directie van PWN. Alle bevindingen, niet alleen van de interne audits, maar ook van externe audits (in de vorm van de Management Letter), worden vastgelegd in managementrapportages. Bewaking van de opvolging van acties naar aanleiding van bevindingen is hiermee geborgd. De Raad van Commissarissen krijgt tweemaal per jaar inzage in de bevindingen en de opvolging daarvan. 20

21 Financiële resultaten Afzet en omzet De bruto levering van drinkwater over 2012 bedroeg 104,3 miljoen m 3 (2011: 104,9 miljoen m 3 ). Dit is 0,6 miljoen m 3 (2011: 0,5 miljoen m 3 ) minder dan in Deze daling wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een koud voorjaar en een slechte zomer. Tegen de afgenomen afzet staat een toegenomen omzet van 2,5 miljoen. Deze toename wordt met name veroorzaakt door een stijging van het aantal administratieve aansluitingen van en een inflatiecorrectie op het vastrechttarief. De totale geconsolideerde drinkwateromzet komt uit op 179 miljoen. Het percentage niet in rekening gebracht verbruik is gedaald naar 5,3% (2011: 5,65%). De lichte afname is het gevolg van een verder verbeterde berekeningsmethodiek in Het verloop van het aantal administratieve aansluitingen wordt hieronder weergegeven: Administratieve aansluitingen Huishoudelijke en kleinzakelijke aansluitingen Grootzakelijke aansluitingen Op basis van het aantal aansluitingen komt de gemiddelde levering van water per aansluiting in 2012 uit op 128 m 3 (2011: 129 m 3 ). Per saldo een lichte daling van 1%. Financieel resultaat Investeringen zijn en blijven in de toekomst noodzakelijk om gezond en betrouwbaar drinkwater te kunnen blijven produceren en leveren. Om die investeringen te kunnen financieren moet PWN op de kapitaalmarkt geld aantrekken. Om dit tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden te kunnen doen, dient de financiële huishouding van PWN te voldoen aan bepaalde financiële ratio s zoals de solvabiliteitsratio. Dit is de verhouding tussen het eigen en het vreemd vermogen. Indien de solvabiliteit aan de door de financiers gestelde voorwaarden voldoet, is het voor PWN mogelijk om onder gunstige voorwaarden geld aan te trekken. Als gevolg van ontwikkelingen op de kapitaalmarkt worden de eisen aan de solvabiliteit verscherpt; op middellange termijn wordt een ratio van 30% geëist. De huidige solvabiliteit bedraagt 25,4%. Om de solvabiliteit te verhogen dient PWN ieder jaar het eigen vermogen verder te versterken. Dit proces zal naar verwachting tot en met 2020 duren. PWN zal dit financieel beleid realiseren door enerzijds de geprognotiseerde netto resultaten te gebruiken voor versterking eigen vermogen, anderzijds zal PWN bezuinigen op de bedrijfsvoering. Het netto resultaat over 2012 bedraagt 9 miljoen en ligt in lijn met de prognose. Dit bedrag wordt toegevoegd aan het eigen vermogen. De kostenreductie in 2012 op het vlak van de overige externe kosten bedraagt 12%. De totale operationele kosten liggen nagenoeg op het niveau van