Leren leren. Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 1 van 13

Transcriptie

1 Leren leren Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 1 van 13

2 Beste leerling Je zit nu in het middelbaar onderwijs en je bent ongetwijfeld aan de slag met studeren. Om het studeren wat gemakkelijker te maken en je te leren hoe je het kan doen, bieden wij jou graag deze brochure Leren leren aan. Ze staat boordevol tips en middelen en leert jou om te plannen. Uiteraard blijven de vakleerkrachten en je klassenleraar je helpen bij het studeren. Vraag hen gerust om raad als iets onduidelijk blijft. Lees deze brochure eens rustig door en pas de aangeboden middelen toe. Wij zijn er zeker van dat dit je vooruit helpt bij het succesvol studeren. Mevrouw, Mijnheer, Deze brochure is bedoeld als hulp bij het leren studeren door jouw zoon of dochter. Studeren is niet altijd eenvoudig en dus kan jouw dochter of zoon wel een duwtje in de rug gebruiken. Hiervoor vragen we graag jullie medewerking. We vinden het belangrijk dat ook jij de brochure eens grondig doorneemt om aan het leren studeren van je kind mee te helpen. Zoals gemeld blijft het team leerkrachten en opvoeders paraat om bij te springen voor vragen en ondersteuning. Mochten er toch nog studieproblemen blijven dan helpen we graag met extra individuele studiebegeleiding. Over die extra begeleiding vind je meer informatie op de laatste pagina van deze brochure. Voor elke stap van leerondersteuning die wordt ondernomen wordt je op de hoogte gehouden door communicatie in de blauwe bladzijden vooraan in de agenda. Wij vragen die communicatie goed op te volgen en indien gevraagd te ondertekenen. We wensen jullie alvast veel succes, Klassenleraars en opvoeders Directie Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 2 van 13

3 1. Papegaaienwerk? Olifantengeheugen? Probeer eens in 1 minuut de volgende cijfer- en getallenreeks uit het hoofd te leren. Gelukt? Is het gelukt dan ben je een krak. Het is echter niet verwonderlijk als het niet lukt. De getallen zijn momenteel betekenisloos. En zaken zonder betekenis uit het hoofd leren is niet eenvoudig en zeker niet binnen die korte minuut. Als je weet dat de rij zo in elkaar zit zoals hieronder uitgelegd dan merk je dat je ze alvast beter kunt studeren omdat er een verband is tussen de cijfers en getallen én dat het instuderen hier neerkomt op hoofdrekenwerk. Getallenlijst beginnend met 0 en 1 en waarvan de volgende cijfers en getallen de som zijn van de twee voorafgaande cijfers of getallen. Plaats de volgende personen op de tijdsband. a b. c. d. e. f. Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 3 van 13

4 De oplossing is : e f c b a d Om de personen in volgorde te kunnen zetten moet je de periode kennen waarin ze leefden. Dit heb je geleerd in de lagere school of je kan het opzoeken in verschillende bronnen. Ervaring en kennis van vroeger is een belangrijk studiehulpmiddel. Elk leerjaar werkt verder op de vorige jaren. Let op! Indien de vraag was Wie is eerst geboren? dan kreeg je als oplossing e. Op de vraag Wie werd de oudste? is het antwoord f want Mercator werd 82 jaar en Justin Bieber is gelukkig nu nog springlevend. Het antwoord vind je door te weten wanneer ze leefden of leven en door de rekensom te maken. Wie niet over voldoende kennis beschikte om de opdracht uit te voeren kon ook gebruik maken van zijn gezond verstand. De klederdracht vertelt veel en Justin Bieber zie je als tieneridool veel in de media. 2. Voorwaarden om de leerstof goed te verwerken. a) Begrijpen waar het over gaat. Onze inleiding maakte duidelijk dat betekenisloze leerstof studeren niet vanzelfsprekend is. Om te begrijpen waarover het gaat is het nodig om aandacht in de les te hebben anders gaat veel verloren. Durf ook vragen te stellen. De leerstof regelmatig herhalen of minstens lezen, vooraf of na de les, is ook heel belangrijk. b) Willen kunnen en kennen. Waar een wil is, is een weg. Maak gebruik van de media om de actualiteit te volgen, geef je ogen de kost (zintuigen) en wees leergierig. c) Studiemethode. Een goede methode bestaat uit een goede planning en het gebruiken van bestaande studiemiddelen. Ook de omgeving en jouw persoonlijkheid beïnvloeden het studeren. Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 4 van 13

5 3.Wat is studeren eigenlijk? De leerstof in stapjes verwerken: - Verkennen; - Begrijpen; - Onthouden; - Kunnen weergeven of toepassen. Met de leerstof bezig zijn, zelfs al staat er geen toets op het programma. Een goed evenwicht met de broodnodige en verdiende vrijetijd. Het systeem om te leren studeren kan je vergelijking met het systeem van Start to run. 4. De studiemethode 4.a. De planning Vooraan in jouw schoolagenda is een maandkalender gedrukt. Per dag kan je toetsen, taken en activiteiten noteren. Zodoende krijg je een overzicht op lange termijn. Speciale data, bijvoorbeeld de datum van de sportdag, een mondiale dag, een studiereis kan je hier noteren. Samen met het overzicht van de vakanties wordt de planning compleet. Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 5 van 13

6 Na de blauwe pagina s, vanaf bladzijde 2, heb je een overzicht per dag. Op de linkerpagina heb je ruimte om voorbereidingen, studieplannen, opdrachten en toetsen te noteren en rechts de lesonderwerpen. Wees zorgzaam in het invullen van de dagoverzichten. Ze zijn een grote geheugensteun zodat je weet waarover de les handelde en wat je moet doen tegen de volgende dag. Ruim op voorhand wordt meegedeeld wanneer de examenperiode aanvangt en welke vakken je op welke examendag dient te studeren. Wacht niet te lang om op voorhand reeds stukken leerstof te herhalen. Een goede voorbereiding gaat ook hier gepaard met een degelijke planning. Op pagina 12,13 en 16 vind je een overzicht waarop je vakken of vakonderdelen, de tijd en opdrachten kunt noteren die je ter voorbereiding van de examens studeert. Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 6 van 13

7 Het is goed om minstens een drietal weken voor de examens te starten met de examenvoorbereiding. Tot een week voor de examens kan je ook nog gewone toetsen en taken krijgen. Maar de school hanteert de laatste lesweek voor de examens een sperperiode. In deze week is het niet meer toegelaten toetsen af te nemen of grotere opdrachten te geven. Start de eerste week van je examenvoorbereiding met vakonderdelen. Bijvoorbeeld werkwoorden Frans, hoofdstuk 1 De gehele getallen, de middeleeuwen Vervolgens verwerk je in de tweede week grotere stukken zoals twee of drie hoofdstukken ineens, alle werkwoorden samen, enz. In de derde en laatste week herhaal je volledige vakken. Zodoende heb je alles eens gestudeerd bij het begin van de examens. 4.b. Studiemiddelen. VOORAF: GEBRUIK EEN WERKSCHRIFT. Het werkschrift is een persoonlijk schrift met studienota s. Dit kan een geniet schrift zijn of een ringmap met cursusbladen. Schrijf neer wat je studeert door gebruik te maken van de verder beschreven studiemiddelen. Schrijf nooit de volledige cursus over want dat is pure tijdverlies! Leer hoofd- en bijzaken te onderscheiden. Werk netjes maar verlies je tijd ook niet met het maken van een kunstwerkje van je werkschrift. Dit schrift helpt je tijdens het voorbereiden van toetsen en examens. Met dit schrift kan de leerkracht of opvoeder in de studie je beter begeleiden tijdens de studeermomenten. Werk overzichtelijk en niet zoals hiernaast: Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 7 van 13

8 4.b.1. Een mindmap maken. Een mindmap is letterlijk vertaald een kaart van de geest. Het is een overzicht van gedachten rond een bepaald onderwerp. Het geheel doet denken aan een spinnenweb of een boom met heel veel vertakkingen. De woorden op het schema zijn kernwoorden of korte zinnen. Bijvoorbeeld: Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 8 van 13

9 Om mindmappen te maken moet je goed hoofd- en bijzaken uit elkaar kunnen halen. Tracht eerst een titel of centraal thema te bepalen. Daarna maak je in de eerste vertakkingen een opsplitsing in subthema s. Vervolgens in de tweede vertakkingen de verdere eigenschappen of kenmerken om tenslotte in de uitlopers de details te noteren. Of met andere woorden, hoe verder van het centrale gedeelte hoe meer het gaat over details. Als je de woorden mindmap maken googelt dan kom je op voorbeeldwebsites en vind je zelfs eenvoudige en gratis programmaatjes om zelf mindmappen te maken. 4.b.2. een inhoudstafel maken. Een inhoudstafel geeft je een perfect overzicht van de titels (thema s),subtitels en andere cursusonderdelen. Let wel, de meeste werkboeken bevatten een mooi overzicht door middel van een inhoudstafel. Onnodig in dat geval om die dan zelf te maken of over te schrijven. Bijvoorbeeld: Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 9 van 13

10 4.b.3. De tabel. Een tabel is een goede methode om dingen te vergelijken. Je ziet de dingen goed naast elkaar. Een ander voordeel is de tabel te gebruiken als een synoniemenlijst. Bvb.: exact indicatie ezelsbrug nauwkeurig, stipt aanwijzing eenvoudig hulpmiddeltje om iets te onthouden Bij het studeren dek je één kant af en leer je de andere kant en omgekeerd. 4.b.4. Ezelsbrugjes. Dit zijn (zelfgemaakte) woorden of zinnen waarvan elke letter of elke beginletter van een woord staat voor een of ander kenmerk of regel of opsomming,. Bvb in de taal: 't Kofschip Wie wil weten of de onvoltooid verleden tijd van een regelmatig werkwoord stam + te of stam + de krijgt, kijkt naar de medeklinker die in het hele werkwoord aan de uitgang -en voorafgaat. Komt deze letter voor in 't kofschip, dan schrijven we stam + te, anders stam + de. Romeinse getallen onthouden: Ik Vervang Xanders Lekkere Citroenen Door Meloenen = 1 = 5 = 10 = 50 = 100 = 500 = b.5. Belangrijke regels en formules. Belangrijke formules, omzettingen, regels, kun je apart noteren of gekleurd aanduiden in je werkboek. Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 10 van 13

11 4.b.6. Spraakkunstregels, spellingsregels en hun uitzonderingen apart opschrijven en inoefenen. Bijvoorbeeld Werkwoord uitgang en = stam (werken Ik-vorm = stam (ik werk) Jij-vorm= stam + t ( jij werkt) werk) Enz. Werkwoorden eindigend op er in het Frans: uitgang er Tegenwoordige tijd (présent) Je mange Tu manges il / elle / on mange Nous mangeons!! Vous mangez Ils / elles mangent 4.b.7. Kleuren. In je nota s maar ook op je studiebladen of in een studieschrift werk je best met kleuren. Maar overdrijf niet zodat alles overzichtelijk blijft. 1. Rood 1.1 Zwart 1.2 Zwart 2. Rood 1.2.a. Groen 2.1 Zwart 2.2. Zwart 4.c. Ken ik mijn leerstof? Al te vaak zeggen we ik ken het!, maar is dit wel zo? Hoe kan ik dit nagaan? Schrijf eens in je werkschrift, zo volledig mogelijk, het antwoord op de vraag: Waarover ging de leerstof die ik nu gestudeerd heb? Schrijf dat antwoord schematisch, als een soort samenvatting. Maak eens eigen vragen over de leerstof of maak op zijn minst een eerder gemaakte toets opnieuw. Laat iemand jouw leerstof eens ondervragen. Beantwoord die vragen alsof je zelf aan het lesgeven bent. Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 11 van 13

12 5. Welk studiemiddel hoort bij welk vak? Het is moeilijk om een pasklaar antwoord te geven op deze vraag. Een mindmap is nuttig voor veel vakken terwijl een tabel maken misschien binnen het vak Frans geschikt is om woordenschat te studeren. Elke leerstof is anders maar wijst meestal in de richting van een van de middelen. En nogmaals, bij twijfel vraag je gerust raad aan een leerkracht of opvoeder. 6. De grote finale Examens en toetsen zijn niet zo onoverkomelijk als je maar denkt. Door een studiemethode en motivatie kan je al ver geraken. Hier nog een aantal tips die je verder kunnen helpen bij de examens: o Kalmeer je zenuwen o Hoed je voor paniekzaaiers o Begin bij makkelijke vragen o Antwoord volledig o Antwoord overzichtelijk o Ondervraag de vraag o Herlees en controleer je antwoorden o Ga na hoe je fouten zijn ontstaan o Let op voor schrijffouten. o ZET DOOR! 7. Ken jezelf. Ben je een sloddervos? Is je kamer en/of je boekentas één grote puinhoop? Kan je wel rustig studeren thuis? Ben je rap afgeleid? Is het moeilijk om te kiezen voor het studeren in plaats van de computer, je gsm, hobby,. Heb je een te druk buitenschools programma? Verhinderen sociale problemen of een minder goede gezondheid een goed studieverloop? Dit zijn factoren die het studeren zeker beïnvloeden. Hoe kun je rustig en doeltreffend studeren als je je materiaal niet op orde hebt? Misschien is je boekentas een puinhoop. Of ligt je kamer vaak overhoop. Ook dat is zeker niet bevorderlijk voor het studeren. Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 12 van 13

13 Misschien is het thuis een drukte van jewelste. Of moet je een studieplaats delen met broers en zussen. Dit hoeft daarom geen ramp te zijn maar het is wel nodig om dan afspraken te maken met je huisgenoten. De studiezaal is bedoeld om te studeren, de speelplaats ter ontspanning. Verdeel je tijd en hou je daar aan. Laat je niet gauw afleiden, hoe leuk dit ook wel is. De computer en gsm zijn nuttige instrumenten en tegenwoordig aangenaam spelmateriaal. Hobby s zijn leuk en broodnodig maar blijf gedisciplineerd om werk en vrije tijd in een gezonde verhouding te doseren. 8. Je staat er niet alleen voor. Lukt het toch niet zo goed ondanks deze brochure? Ligt het probleem elders dan alleen het studeren op zich? Dan kan je ons dat laten weten en om hulp vragen. Om alles in goede banen te leiden vragen we echter om met de volgende stappen rekening te houden: 1) Stel je vakleerkracht of klassenleraar op de hoogte. Het is ook best mogelijk dat hij of zij zelf melding heeft gemaakt van het probleem. Een goed communicatiemiddel is hier de agenda of, in moeilijker situaties, de telefoon. 2) De klassenraad vraagt voor jou extra studiebegeleiding aan bij de daarvoor speciaal aangestelde leerkrachten. Op school hebben we begeleiding Nederlands, Frans, Wiskunde en Leren leren. Voor specifieke vakken is de vakleerkracht het meest aangewezen. 3) De studiecoaches maken met jou een afspraak voor een begindatum en plaats van begeleiding. De begeleiding gebeurt op maandagavond tijdens de avondstudie en dit gedurende maximum 4 sessies. 4) De vakleerkracht en de klassenleraar worden verder op de hoogte gehouden van het verloop van de extra begeleiding. Hierover wordt ook met de ouders gecommuniceerd. Is het probleem medisch of sociaal of loopt het thuis wat moeilijker, neem dan in de eerste plaats contact op met de directeur C. Obin, op het telefoonnummer van de school: 051/ Ze helpt je graag verder bij de aanpak van je vragen. Ook de kern leerlingenbegeleiding op school en het CLB kunnen je in de goede richting duwen. Om deze weg te bewandelen is het ook noodzakelijk om je te wenden naar directeur C. Obin. Brochure_lerenleren_1ste_graad_september 2013.doc pagina 13 van 13