Onterecht geen woontoeslag voor dakloze Gemeente Amsterdam Dienst Werk en Inkomen

Transcriptie

1 Rapport Gemeentelijke Ombudsman Onterecht geen woontoeslag voor dakloze Gemeente Amsterdam Dienst Werk en Inkomen 26 mei 2008 RA Samenvatting Een dakloze man heeft op verschillende momenten in 2006 en 2007 contact met de Dienst Werk en Inkomen. Het gaat over woonkostentoeslag, bijzondere bijstand voor inrichtingskosten en voor de eigen bijdrage van een hoortoestel. De man woont sinds september 2006 met medeweten van DWI in een winkelkelder. Hij krijgt geen toeslag omdat hij geen woonkosten zou hebben. Hij bestrijdt dat en de dienst geeft hem een toeslag van 10%. Met de ingangsdatum van 1 mei 2007 is de man het niet eens. Hij wordt voor de inrichtingskosten verschillende malen heen en weer gestuurd tussen de dienst en de Gemeentelijke Kredietbank (GKA). Verder blijkt hij zijn hoortoestel bij de verkeerde leverancier besteld te hebben. De eigen bijdrage wordt niet vergoed. Daarop wendt hij zich tot de ombudsman. De ombudsman oordeelt dat de dienst onbehoorlijk gehandeld heeft door de toeslag niet toe te kennen vanaf het moment dat de woonkosten feitelijk werden gemaakt. De man is evenmin tijdig en volledig geïnformeerd over welke formulieren hij bij zich moet hebben voor het aanvragen van een krediet bij GKA en tot welke leveranciers van hoortoestellen hij zich kan wenden. Daarmee is het vereiste van actieve en adequate informatieverstrekking geschonden en heeft de dienst ook op deze punten onbehoorlijk gehandeld. Oordeel De onderzochte gedragingen zijn onbehoorlijk. Aanbeveling De ombudsman verzoekt de Wethouder Werk en Inkomen te bevorderen dat het besluit om de woonkostentoeslag pas met ingang van 1 mei 2007 toe te kennen, wordt heroverwogen.

2 Aantal pagina s : 2/6 Verzoek Het verzoek tot onderzoek is op 19 juni 2007 op het spreekuur ingediend en betreft de Gemeente Amsterdam, Dienst Werk en Inkomen, Marktplein Centrum. Het gevraagde onderzoek heeft betrekking op: het verstrekken van een woonkostentoeslag;. de informatieverstrekking over het recht op bijstand en bijzondere bijstand. Bevindingen achtergrond verzoek Verzoeker is enkele jaren dakloos; hij ontvangt een bijstandsuitkering van het daklozenteam van de Dienst Werk en Inkomen (DWI). De communicatie tussen verzoeker en DWI verloopt niet zonder problemen, waardoor verzoeker zich op verschillende momenten niet volledig en onjuist geïnformeerd voelt. Het betreft de informatieverstrekking op divers gebied: over verblijfsituatie en toeslag woonsituatie Op 12 september 2006 heeft verzoeker een gesprek met de klantmanager. Verzoeker verblijft op dat moment bij verschillende kennissen. De dienst bespreekt verzoekers woonsituatie en raadt hem aan een winkeleigenaar te vragen of hij in de kelder van een winkelpand kan verblijven. Ook vertelt de dienst aanvankelijk dat verzoeker gekort zal worden op zijn uitkering omdat hij geen woonkosten heeft. Wanneer verzoeker vertelt dat hij wel degelijk woonkosten heeft, deelt de dienst mee dat een toeslag toch mogelijk is. De volgende dag maakt verzoeker een afspraak met DWI voor een locatiebezoek. Dat bezoek vindt op 15 september 2006 plaats op het adres van een kennis bij wie verzoeker verblijft. Tot zijn verbazing ontvangt verzoeker op 26 september een brief met de mededeling dat zijn uitkering wordt opgeschort met ingang van 12 september. Reden is dat verzoeker op 12 september niet op een afspraak zou zijn verschenen. Dat blijkt een vergissing te zijn en de dienst zet dit op 1 november recht. Op 7 november spreekt verzoeker wederom met de dienst; dan vertelt de dienst dat hij niet voor de eerder toegezegde toeslag in aanmerking komt. In april 2007 ontvangt verzoeker het bericht dat hij vanwege woonkosten met ingang van 1 mei 2007 recht heeft op een toeslag van 10%. Dit bevreemdt verzoeker omdat DWI al maanden op de hoogte is van het feit dat hij in een winkelkelder verblijft en dus al maanden woonkosten had. De vraag die bij hem rijst is: waarom kwam hij niet eerder voor de woonkostentoeslag in aanmerking? over de vaste woonruimte In de tweede helft van april 2007 belt een medewerker van DWI met verzoeker. De medewerker informeert verzoeker over een lening voor inrichtingskosten, als verzoeker vaste woonruimte heeft gevonden. Op 1 juni 2007 biedt een woningbouwvereniging verzoeker een woning aan. Hierop neemt verzoeker telefonisch contact op met DWI vanwege de huur- en inrichtingkosten. Op advies van DWI accepteert verzoeker de woning en tekent hij het huurcontract. Hij geeft een kopie aan DWI en vraagt daarbij welke stappen hij moet zetten om inrichtingskosten vergoed te krijgen. Hierop deelt de dienst mee dat hij een lening moet aanvragen bij de Gemeentelijke Kredietbank. Daar aangekomen blijkt dat verzoeker een verklaring van DWI nodig heeft waaruit

3 Aantal pagina s : 3/6 blijkt dat hij geen schulden heeft; pas als hij die heeft kan hij de aanvraag bij de GKA doen. Verzoeker gaat terug naar DWI en ontvangt de verklaring. Hij dient vervolgens een aanvraag in bij de GKA; die wijst het verzoek om een krediet af. Verzoeker levert een kopie van de afwijzing in bij DWI; DWI vertelt daarbij dat hij nog zal worden teruggebeld. Wanneer DWI hem enkele dagen later nog niet heeft teruggebeld, neemt hij zelf contact op met DWI. Verzoeker hoort dan dat hij een aanvraag inrichtingskosten kan doen. Dit doet verzoeker nog diezelfde dag, op 18 juni over een vergoeding voor een hoortoestel In maart 2007 belt verzoeker met DWI om te vragen of de eigen bijdrage voor een hoortoestel wordt vergoed; hij wil graag weten wat hij daarvoor moet doen. DWI deelt hem mee dat hij naar de huisarts moet gaan en dat alles dan in orde komt. Verzoeker krijgt van zijn huisarts een verwijsbrief, laat zijn gehoor testen en krijgt twee hoortoestellen aangemeten. Hiervoor ontvangt hij een offerte. Medio mei vraagt verzoeker de bijzondere bijstand aan. Op 1 juni belt verzoeker met DWI. Een medewerker deelt hem mee dat zij de hoortoestellen veel te duur vindt en dat verzoeker maar naar een andere leverancier moet, maar dat ze het nog verder zal bekijken. Tien dagen later spreekt verzoeker deze medewerker wederom. Zij vertelt hem dat DWI de hoortoestellen niet vergoedt en zegt nogmaals dat verzoeker maar naar een andere leverancier moet gaan. Verzoeker zegt dat DWI hem hier veel eerder op had moeten wijzen, en de medewerker antwoordt dat dit onzorgvuldig is geweest. Daarnaast vraagt verzoeker om een afwijzing zodat hij een bezwaarschrift kan indienen. De medewerker zegt daarbij toe dat de afwijzing zal worden toegestuurd. Nog een week later spreekt verzoeker met dezelfde medewerker. Hij vraagt wanneer hij de afwijzing kan verwachten, waarop de medewerker meedeelt dat er geen afwijzing wordt gestuurd. Reden hiervoor is dat verzoeker de aanvraag zou hebben ingetrokken. reactie van de Dienst Werk en Inkomen over verblijfsituatie en toeslag woonsituatie In het kader van het project Klant in beeld is verzoeker uitgenodigd voor een gesprek op 12 september Dit gesprek vindt plaats, alsmede een vervolggesprek drie dagen later op de locatie waar verzoeker op dat moment verblijft. Dat tijdens het gesprek van 12 september DWI zou hebben aangeraden om een winkeleigenaar te vragen of verzoeker in een kelder mag verblijven, wordt door de gegevens in het dossier niet bevestigd. Op 26 en 27 september 2006 heeft verzoeker contact met de dienst over de adreswijziging. Bij brief van 26 september 2006 wordt aangekondigd dat de uitkering is opgeschort per 12 september omdat verzoeker niet op de afspraak bij de dienst zou zijn verschenen. Deze fout wordt bij besluit van 1 november teruggedraaid. Desgevraagd licht de dienst telefonisch toe dat het beleid nauwkeurig omschrijft in welke situaties klanten recht hebben op toeslag, in het geval van verzoeker is dat niet zo. De toeslag is evenwel uit coulance verstrekt. over de vaste woonruimte Eind april 2007 neemt DWI contact op met verzoeker vanwege een controle van zijn woonsituatie. De dienst bespreekt de woonsituatie met verzoeker en informeert hem tevens over de mogelijkheden van betaling borg en eerste maand huur als hij een woning vindt. De betreffende medewerker stelt ook voor verzoeker, uit coulance, een toeslag van 10% te verstrekken ondanks het feit dat verzoekers verblijfsruimte geen woonbestemming heeft.

4 Aantal pagina s : 4/6 Deze toeslag wordt toegekend met ingang van 1 mei Op 4 juni 2007 stuurt DWI per fax een garantstelling naar de betreffende woningbouwvereniging en twee dagen later krijgt verzoeker de woning toegewezen. Een kopie van het huurcontract ontvangt DWI op 7 juni De behandeling van deze aanvraag is tussentijds overgedragen aan een andere medewerker. De gang van zaken, zoals die door verzoeker is geschetst is deels terug te vinden, maar niet precies te achterhalen. Het is heel goed mogelijk dat de door verzoeker geschetste situatie zich zo heeft voorgedaan. Op 6 juli wordt, met ingang van 6 juni 2007, de woontoeslag verhoogd naar 20%. Eveneens op 6 juli verstrekt DWI een lening voor de inrichtingskosten. over een vergoeding voor een hoortoestel Op 11 mei neemt verzoeker contact op met DWI over vergoeding van een hoortoestel. Er wordt afgesproken dat verzoeker het aanvraagformulier afhaalt bij DWI. Ook deze aanvraag wordt tussentijds overgenomen door een andere medewerker. In het dossier zijn stukken over hoortoestellen van Hans Anders te vinden die zijn gericht aan de eerste medewerker, maar dat verzoeker is verwezen naar een andere leverancier is in het dossier niet terug te vinden. Het kan wel zijn gebeurd. Dat zelfde geldt ook voor het feit dat een medewerker heeft gezegd dat verzoeker de aanvraag zou hebben ingetrokken. Bij besluit van 19 juli 2007 wordt de eigen bijdrage van 958,50 door DWI vergoed en op 27 juli wordt dit bedrag overgemaakt naar de leverancier. Tot slot constateert DWI dat een aantal medewerkers verschillende keren onzorgvuldig en onprofessioneel naar verzoeker toe heeft gehandeld. Dit is na verloop van tijd geconstateerd en gecorrigeerd. Om dergelijk onprofessioneel handelen in de toekomst te voorkomen is het informatieverzoek van de Gemeentelijke Ombudsman en de reactie hierop van het klachtenteam van DWI doorgestuurd naar de teammanager van het betrokken daklozenteam. reacties op bevindingen Het resultaat van het onderzoek is als verslag van bevindingen naar verzoeker en naar de dienst gestuurd teneinde een nadere reactie mogelijk te maken. Hiervan heeft verzoeker geen gebruik gemaakt. DWI stemt in met het verslag. Behoorlijkheidsvereisten De ombudsman toetst de gedragingen van gemeentelijke instanties aan behoorlijkheidsvereisten. In dit onderzoek is getoetst aan het vereiste van redelijkheid en het vereiste van actieve en adequate informatieverstrekking. Overwegingen het verstrekken van een woonkostentoeslag Het redelijkheidvereiste houdt in dat het bestuursorgaan bij elk handelen (rechtshandelingen en feitelijke handelingen) alle relevante feiten en omstandigheden tegen elkaar afweegt. De uitkomst van

5 Aantal pagina s : 5/6 die belangenafweging mag niet onredelijk zijn. Dat houdt in dit geval in dat de dienst de feitelijke situatie waarin een burger verkeert, moet laten meewegen in zijn beslissing. De dienst stelt dat met verzoeker in september 2006 contact geweest is over een adreswijziging en dat in april 2007 verzoeker woonde nog op hetzelfde adres gesproken is over woonkosten. Waarom de woonkostentoeslag voor dit adres met ingang van 1 mei 2007 is toegekend heeft de dienst niet nader onderbouwd dan met een verwijzing naar coulance. De ombudsman vermag niet in te zien waarom de garantstelling van DWI ten behoeve van verzoeker bij de woningbouwvereniging dan niet al eerder, namelijk in september 2006 geregeld had kunnen worden. Door hieraan voorbij te gaan bij de beslissing omtrent de toekenning van de woonkostentoeslag heeft de dienst het redelijkheidvereiste geschonden. De ombudsman ziet in het bovenstaande aanleiding een aanbeveling aan zijn oordeel te verbinden. de informatieverstrekking over het recht op bijstand en bijzondere bijstand. Het vereiste van actieve en adequate informatieverstrekking houdt in dat bestuursorganen burgers actief en desgevraagd van adequate informatie voorzien. Desgevraagd wil zeggen dat het bestuursorgaan de plicht heeft om in te gaan op informatieverzoeken van burgers. Adequaat wil zeggen dat de burger een duidelijk en op het onderwerp toegesneden antwoord op zijn vraag krijgt. Met andere woorden: de reactie moet juist, volledig en begrijpelijk zijn. Het vereiste van actieve en adequate informatieverstrekking brengt ook mee dat burgers bij doorverwijzing goed worden geïnformeerd zodat ze niet van het kastje naar de muur worden gestuurd. In deze zaak is vast komen te staan dat verzoeker door DWI naar GKA is gestuurd zonder over alle documenten te beschikken om daar een aanvraag te kunnen doen. Hierdoor moest verzoeker verschillende malen heen en weer tussen de dienst en GKA. Daarnaast heeft de dienst verzoeker niet geïnformeerd wat te doen toen hij de afwijzing van de kredietaanvraag van GKA overhandigde. Voldoen aan genoemd vereiste had betekend dat verzoeker werd geïnformeerd over welke stukken hij moest overleggen om een bepaalde aanvraag te doen, zodat hij niet tussen DWI en GKA heen en weer werd gestuurd. Ook had verzoeker moeten worden geïnformeerd over het indienen van een aanvraag bij DWI toen hij de afwijzing van GKA overhandigde. Nu dit niet is gebeurd, is genoemd vereiste geschonden. Het vereiste van actieve en adequate informatieverstrekking brengt ook mee dat burgers volledig worden geïnformeerd over de omstandigheden waaronder zij in aanmerking komen voor vergoeding van een eigen bijdrage. Op verzoekers vraag wat te doen om de eigen bijdrage voor een hoortoestel vergoed te krijgen, deelde de dienst hem mee dat hij naar zijn huisarts moest gaan en dat alles dan goed zou komen. Dit blijkt niet het geval. Vast is komen te staan dat verzoeker, toen hij zich al een hoortoestel had laten aanmeten en een offerte had, van de dienst te horen kreeg dat deze leverancier te duur was en dat hij naar een goedkopere leverancier moest gaan. Hoewel de dienst hem heeft toegezegd een afwijzing toe te sturen zodat hij een bezwaarschrift kan indienen, krijgt verzoeker later te horen dat hij zijn aanvraag heeft ingetrokken. Voldoen aan het vereiste had betekend dat verzoeker er direct op werd gewezen van welke leveranciers de toestellen altijd worden vergoed, of bijvoorbeeld tot welk bedrag. Bovendien had de dienst hem moeten informeren over de stand van zaken met betrekking tot de afwijzende beschikking en hem niet moeten meedelen dat hij zijn aanvraag had ingetrokken. Nu dit niet is gebeurd, is genoemd vereiste geschonden.

6 Aantal pagina s : 6/6 Oordeel De onderzochte gedragingen zijn onbehoorlijk. Aanbeveling De ombudsman verzoekt de wethouder Werk en inkomen te bevorderen dat het besluit om de woonkostentoeslag pas met ingang van 1 mei 2007 toe te kennen, wordt heroverwogen.