HansWijersisdenieuwenummer1indeVolkskrant Top 200 van invloedrijkste Nederlanders. Wie zijn dit jaar de opvallendste stijgers en dalers?

Transcriptie

1 FAS Nr / aex 406,17-2,5 amx pt 621,81-1,1 euro pt 1, ,79 ct olie rente (Brent) (Ned. / 10 jr.) 61,70-2,80 0,766-0,1523 pt Het spel en de knikkers Frank Kalshoven 2 0 P 0 T Geef wetenschap toch geld en ruimte 1 (2) HANS WI JERS onderzoek pagina s & volkskrant.nl/top200 Illustratie Thijs Balder Foto Tessa Posthuma de Boer Commissaris (voorzitter) Ajax Commissaris (voorzitter) Heineken icevoorzitter Young Pianist Foundation Sm Non-executive Director GlaxoSmithKline old ding ng Commissaris HAL Holding umen ume e te ten n oorzitter Natuurmonumenten ebou ouw uw w Commissaris Concertgebouw Deputy Chairman Shell De invloedrijkste Nederlanders en hun duurzame ambities proer. Minister Jet Bussemaker van nderwijs, de staatssecretaris Sander Dekker en de minister van Economische Zaken Henk Kamp stuurden eind november hun Wetenschapsvisie 2025 naar de Kamer. nder wetenschappers is hier, blijkens de olkskrant van vrijdag, oproer over ontstaan. De steen des aanstoots is het idee om andere partijen dan wetenschappers invloed te geven bij het verdelen van onderzoeksgeld. NW is hiertoe de aangewezen organisatie en die verdeelt een half miljard per jaar. Nu gaat dit op basis van concurrentie en beoordeling van aanvragen door wetenschappers. De bewindspersonen lijkt het een goed idee als bedrijven en maatschappelijke organisaties mogen meebeslissen over de onderzoeksagenda. Ik heb ernaar gekeken, die Wetenschapsvisie 2025, en er is verdorie nog wel meer om je over op te winden. Dat het stuk veel te lang is, onvoldoende onderscheid maakt tussen analyse, visie en concretisering hiervan, en geen samenvatting bevat laat dat allemaal maar even zitten. Nee, er staat weer eens een roze olifant in de kamer en niemand die zegt: verrek, daar staat een roze olifant. De olifant in kwestie is: geld. In de inleiding bij het werkstuk wordt zij nog zo bezongen: de wetenschap in Nederland, zo belangrijk voor onze welvaart en ons welbevinden, levert met een gemiddeld budget een topprestatie. De Europese Commissie, een interdepartementaal beleidsonderzoek, de organisatie voor rijke landen ECD, iedereen beklemtoont, aldus de inleiding, de kwaliteit en productiviteit van de onderzoekers in Nederland. ervolgens benoemen de bewindslieden drie uitdagingen voor de toekomst. De uitdaging waar het mij om gaat, is de eerste: toenemende internationale concurrentie. Investeringen in wetenschap groeien wereldwijd, schrijven Bussemaker, Dekker en Kamp. Steeds meer landen streven actief naar een positie als competitieve kenniseconomie. Er is dus toenemende internationale concurrentie om talent en fondsen. En: De Nederlandse investeringen dreigen achter te blijven. Dus? Niets. Ik heb gezocht op euro, maar dat leidt uitsluitend naar Europa, en niet naar euro s om te investeren in wetenschap. Ik zocht naar investeringen, wat me op allerlei leuke plekken bracht, maar niet bij het vurige pleidooi om meer publiek geld te investeren in wetenschap. Bekostigen misschien? Nee. Dat kan toch niet zomaar, zonder nadere toelichting? Dat is toch onbehoorlijk? Natuurlijk kan een bewindsliedentrio, ondanks de lovende woorden over kwaliteit en effectiviteit, en na de constatering dat Nederland de internationale strijd op de top dreigt te verliezen, de politieke keuze maken: geen cent erbij. We zullen het moeten doen met het budget dat er nu is. Maar dan moeten ze wel antwoord geven op de vraag: op basis van welke argumenten dan? Hoezo? Deze wetenschapsvisie zo u wilt: het gebrek eraan illustreert nog eens dat het nodig is Nieuw Begrotingsbeleid te formuleren, waarin publieke investeringen anders, namelijk welwillender, worden behandeld dan consumptieve overheidsuitgaven en inkomensoverdrachten. oorbeeld: pak eerst eens 200 miljoen uit de Kinderbijslagpot van 3,2 miljard euro bijvoorbeeld door geen Kinderbijslag meer te geven aan mensen met een zeer hoog inkomen en voeg die 200 miljoen bij het wetenschapsbudget. Wordt De roze olifant in de isie op de wetenschap Nederland daar beter, sterker en welvarender van? Mij lijkt van wel. Anders: geef wetenschap 200 miljoen per jaar extra en verhoog het financieringstekort navenant. Wordt Nederland daar welvarender van? Mij lijkt andermaal van wel. Toets: geef eens 200 miljoen extra uit aan kinderbijslag en verhoog het financieringstekort navenant. En? Nee, van deze herverdeling van geld tussen generaties wordt Nederland vermoedelijk niet beter en welvarender. De ene euro is de andere niet. In Den Haag loopt men nu met een grote boog om dit soort discussies heen. Een euro is een euro, tekort is tekort, schuld is schuld. Daar krijg je dus van die vervelende wetenschapsvisies van, met een roze olifant erin. Bussemaker, Kamp en Dekker moeten hun huiswerk overdoen. Frank Kalshoven is directeur van De Argumentenfabriek. Reageren? frank@argumentenfabriek.nl

2 18 Positie (6) Positie 2013 HansWijersisdenieuwenummer1indeolkskrant Top 200 van invloedrijkste Nederlanders. Wie zijn dit jaar de opvallendste stijgers en dalers? Door Wilco Dekker en Ben van Raaij Niek Jan van Kesteren Directeur N-NCW S trateegvandemachtigsteen bestelobbyvandenhaag,die van de werkgevers. Kenner van Machiavelli: alles moet veranderen, opdat alles hetzelfde kan blijven.staatnummer6opdecdalijst voor de Eerste Kamer, werd deze week bekend. Hij heeft premierszienkomenengaan,endat geldt ook voor menig secretarisgeneraal.inz neentjevormthijde continuïteit, zei voormalig FNvoorzitter Agnes Jongerius eerder ditjaarintrouw.geboreninkatwijk, begon zijn loopbaan bij het ministerie van Defensie en studeerde rechten aan de Universiteit vanleiden.wasindejarentachtig hoofd sociale zaken bij de christelijke werkgeversorganisatie NCW, daarna had hij dezelfde functie bij N-NCW. Hij is bestuurder bij de Sociaal-Economische Raad(SER) enbijdestichtingvandearbeid. Zitinderaadvantoezichtvande Universiteit Utrecht en is voorzittervandefcrijnvogelsinkatwijk, waar hij mooi de stemming onder het volk kan peilen. 10(10) Laura van Geest Directeur Centraal Planbureau E conoomenbestuurskundige (Erasmus Universiteit Rotterdam),leidtsindsvorigjaar derekenmeesters van het kabinet, als opvolger van Coen Teulings, de nummer 128 van de olkskrant Top 200. Diverse(mannelijke) economen hadden aanmerkingen op haarbenoeming:zewasnietdegedroomde econoom met gezag om zeven jaar lang het boegbeeld te zijn van het Centraal Planbureau (CPB). Is veel minder aanwezig in het debat dan haar uitgesproken en soms omstreden voorganger, wat niet automatisch wil zeggen datzeookminderinvloedrijkis.is de eerste vrouwelijke directeur vanhetcpb.waseerderaldeeerste vrouwelijke thesaurier-generaal op het ministerie van Financiën, na zeshonderd jaar. Is ook kroonlid van de SER. Goldenboymet watkrassen top 5 vrouwen 10 Laura van Geest Directeur Centraal Planbureau 14 Merel van roonhoven oorzitter AFM 17 Louise Fresco Wageningen Universiteit 21 Louise Gunning-Schepers Collegevoorzitter Universiteit van Amsterdam/HvA 27 Mariëtte Hamer oorzitter SER Hij is bevriend met de ranjes. Hij werkt als president-commissaris van Heineken nauw samen met de rijkste Nederlander, Charlene de Carvalho-Heineken, en haar familie.hijiseenvandezeerweinigeninnederlanddieophet hoogste niveau actief waren in zowel de politiek als D66-minister van Economische Zaken in het eerste paarse kabinet van WimKok alsinhetbedrijfsleven, als topman van AkzoNobel. Hij is verder commissaris bij het machtigste bedrijf van Nederland, Shell, en bestuurlijk actief bij nog enkele vaderlandse iconen, zoals voetbalclub Ajax en het Concertgebouw,ookwelbekendalsde huiskamer van de Nederlandse elite.hanswijerszitopalle plekken die ertoe doen. De 63-jarige aanvoerder van de olkskrant Top 200 van invloedrijkste Nederlanders wordt een golden boy genoemd, en Teflon- Hans, omdat niets hem aankleeft. Waarom wil iedereen Wijers, en wat kan hij dan betekenen? Hans heeft veel ingangen, wanneer hij belt neemt iedereen de telefoon op, merkte managementgoeroe en partijgenoot Hans Wissema vorig jaar op in Het Financieele Dagblad. De zakenkrant portretteerde WijersvanwegedesoaprondhetKoningslied, waarvoor hij als voorzitter Nationaal Comité Inhuldiging verantwoordelijk was. Het muzikale geschenk van het volk aan Willem-Alexander en Máxima wekte vooral hilariteit, waarop componist John Ewbank zijn creatie beledigd wilde terugtrekken. Wijers, die eerder Willem-Alexander wegwijs maakte in het internationale zakenleven, stakdaareenstokjevoorensuste uiteindelijk de rel, tot dankbaarheid van het koninklijk paar. EnzohelptHansWijerswelmeer vaderlandse instituties uit de problemen. Bierbrouwer Heineken bijvoorbeeld, dat het vertrek vreesde van een reeks hoge managers omdat een bonusplan niet tot uitkering zou komen, doordat de prestatie-eisen niet werden gehaald. nder leiding van Wijers werden daarop de eisen verlaagd, zodat de top in aanmerking bleef komen voor het extraatje. Beleggers waren zo boos over deze altijd-prijsbonus, strijdig met de regels voor goed bedrijfsbestuur, dat ze op de aandeelhoudersvergadering massaal tegen de goedkeuringvanhetbeleidvandecommissarissen stemden, een zwaar middel.nderhettoeziendoogvande familie voegde Wijers hen toe dat hun tegenstem disproportioneel en ongepast was. Een opmerkelijke uitspraak voor een prominente vertegenwoordiger van een partij die de directe democratie hooginhetvaandelheeft,zowerd al snel opgemerkt. Die partij hielp Wijers in 1998, door hem minister van Economische Zaken te maken. Hij verruimde als riddervandevrijemarkt dewinkeltijden, brak prijsafspraken van advocaten en notarissen, liberaliseerde de taximarkt en weigerde met belastinggeld Fokker te redden.an politiekmeteenkleinep hethaagsegedoe moestdebewindsman niks hebben, reden om terug te keren naar het bedrijfsleven. Hij boekte succes als topman van het chemie- en verfconcern AkzoNobel, maar de uitverkoop van farmadivisie rganon aan het Amerikaanse MSD, dat de onderzoeksafdeling sloot, werd hem later zeer kwalijk genomen. Inmiddels opereert de algemeen als charmant omschreven Wijers in de coulissen hoewel hijzichgeregeldroertindepubliciteit. In NRC Handelsblad betoogde hij met oud-cpb-directeurcoenteulingsdatdeeu onze open economie meer oplevert dan kost de opiniepagina s vandegrotekrantenzijnbelangrijk om invloed uit te oefenen, weet de bestuurlijke elite. InhetFDhekeldehijdeverdergaande regelgeving dan Europa nodig vindt, zoals de bankiersbonus van maximaal 20 procent enhetbijwetregelenhoeveel nevenfuncties een commissaris mag hebben. Er vinden nogal wat ongelukjes plaats in de Tweede Kamer, mopperde de oud-bewindsman, die grif toegaf dat politici het nu lastiger hebben danhijzelfinpaarsi. EnzowerktWijersachterdeschermen nog dagelijks aan een beter en leuker land, althans zoals hij (end66)datvoorzichziet.denummer1isooknogcommissarisgeworden bij HAL Holding, de investeringsmaatschappij van de familie an der orm, voorzitter van Natuurmonumenten en met oud-collega-minister Gerrit Zalm jurylid van de topvrouw-verkiezing; de elite kan haar invloed ook aanwenden voor positieve zaken. ndanks alle functies en activiteiten vindt Wijers zelf die invloed beperkt. Gevraagd naar zijn toen tweede plekzeihijvorigjaarintv-programma Buitenhof dat in Nederland het kabinet de besluiten neemt, gecontroleerd doordekamerenook nogdepers. Danben ik maar eerste klasse amateurs. top 5 voor de toekomst n Ruben van Zwieten predikant-directeur Stichting Zingeving Zuidas n Lilian Marijnissen bestuurder Abvakabo FN n Roland van der orst marketing consultant n Willem Schinkel socioloog en bestuurder De Jonge Akademie n Ruud Zandvliet oprichter Taxi Electric 14(-) Merel van roonhoven oorzitter AFM N ieuwebestuursvoorzittervan de financiële waakhond AFM, de Autoriteit Financiële Markten, als opvolger van de overleden Ronald Gerritse. Studeerde geofysica indelft,mba(metlof)vaninsead in Fontainebleau, de prestigieuze business school. Was eerder directeur van het collectieve pensioenbedrijf van Nationale-Nederlandenenlidvanhetmanagementteam van ING Investment Europe. Moet bij de steeds groter groeiende toezichthouder onder meer de accountants op het juiste spoor zientekrijgen.deafmkwamdit jaar met een vernietigend rapport over de grote kantoren, maar haddatjareneerderookaleensgedaan; blijkbaar was er niks veranderd.komtvandens,waarzede nasleep van het Fyra-drama moest regelen. Was Topvrouw van het Jaar in2012,voorvechtervanmeer diversiteit. Is commissaris bij het Havenbedrijf Rotterdam en vicevoorzitter van Nederlandse ereniging voor Autisme; ze heeft een autistische zoon. 25(-) Boudewijn Poelmann prichter/ directeur Novamedia prichterenbaasvannovamedia, het bedrijf achter onder meer de Nationale Postcode Loterij. Tientallen goede doelen, natuurclubs en maatschappelijke instellingen zijn afhankelijk van de gulle giften; tijdens het jongste Goed Geld Gala werd in aanwezigheidvanmarkrutteendesmond Tutu het recordbedrag van 302 miljoen euro uitgekeerd. Is nummer 359 van de Quote500, met een vermogen van 76 miljoen euro. Het zakenblad bericht geregeld dat Poelmann er zelf beter van wordt. Nam dit jaar boekenclub ECI, uitgever Nieuw Amsterdam en boekhandel Scheltema over. Is bevriend met Derk Sauer. Ze kennen elkaar van de soldatenvakbond DM.

3 19 De volledige lijst op volkskrant.nl/top (63) 32 (38) Loek Homme n KPMG Camiel G 39 (-) Pien Zaaijer Persoonlijk adviseur Willem-Alexander en Máxima efortuneerde medeoprichter en topman van de beursgenoteerde navigatierots TomTom, met topjurist Peter Wakkie als president-commissaris. Richtte in 1989 het computerbedrijf Psion Nederland op. Begon tegelijk met enkele vrienden uit zijn studietijd, onder wie Pieter Geelen, een tweede computerbedrijf, Palmtop, later omgedoopt tot TomTom. Goddijn werd in 2001 bestuursvoorzitter, in 2005 ging het bedrijf naar de beurs, waarmee de oprichters schatrijk werden. Quote schat zijn vermogen op 490 miljoen euro. Zit met onder anderen oudscp-directeur Paul Schnabel en econome Barbara Baarsma in de raad van toezicht van het jongereninitiatief G500. ok voormalig bestuurder van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. P rinses Pien was vorig jaar de kop boven het profiel waarmee de olkskrant het bestaan onthulde van de nieuwe persoonlijk adviseur van koning WillemAlexander en koningin Máxima. Is de ogen. oren en politieke antenne van het paar. Werkte voor haar benoeming al ruim tien jaar in stilte aan het hof. Begeleidde vanaf 2002 de inburgering van Máxima, werkt sinds 2005 ook voor Willem-Alexander. Bedrijfskundige, nuchter type. Was eerder topambtenaar op Binnenlandse Zaken en Algemene Zaken. Was onder meer secretaris van de commissie Wiegel, die staatkundige vernieuwing onderzocht. Ging in 2000 weg bij Algemene Zaken hofleverancier van invloedrijke lieden toen haar echtgenoot Wim Kuijken er secretaris-generaal werd, en zo haar baas zou worden. Deltacommissaris Wim Kuijken is de nummer 141 van de olkskrant Top (50) G ezaghebbend corporate puinruimer, laatstelijk bij het door schandalen getroffen accountants- en advieskantoor KPMG. oerde daar dit jaar als bestuursvoorzitter een andere beloning in, die ertoe moet leiden dat goed advies weer leidend wordt voor de partners, in plaats van zo veel mogelijk winst maken. Wil ook externe toezichthouders, in plaats van partners die hun eigen activiteiten beoordelen, zoals bij de accountantskantoren gebruikelijk is. Denkt daarvoor als 71-jarige nog wel een paar jaar nodig te hebben, dus gaat nog steeds niet met pensioen. Wilde daar vijf jaar geleden aan beginnen, maar moest ING redden van de ondergang in de kredietcrisis, na het vertrek van topman Tilmant. Brabander, oudphilips-bestuurder. Is verder nog commissaris bij Ahold en bij voetbalclub PS. Bestuurder van het Koninklijk Concertgebouworkest, voorzitter van de raad van toezicht van de Universiteit van Tilburg. prichter USG People 173 (42) Jan Mulder TomTom Fractievoorzitter D Eerste Kamer 33 (62) Alex Goddijn Herman s D-prominent en -senator, een van de zeer weinigen die daarnaast ook nog minister, Tweede Kamerlid, burgemeester (Zwolle) en commissaris der koningin (Friesland) waren. oor velen het symbool van falende bestuurders met te veel bijbanen, sinds de ondergang van de zorgmoloch Meavita, waar hij president-commissaris was. Bij de ndernemingskamer diende dit jaar de zaak om daar wanbeleid te laten vaststellen, zodat bestuurders mogelijk vervolgd kunnen worden. Hermans was er niet bij, omdat zijn vrouw volledig onverwacht overleed. Heeft 16 nevenfuncties, bij onder meer Greenport Holland (de tuinbouw). Zei in een deze week verschenen SCP-onderzoek de elite te zien als de trekkers van de samenleving, een groep die dus niet beperkt blijft tot mensen op hoge posities. 137 (-) Harald Elco Brinkm an Fractievoorzitter CDA Eerste Kamer ud-minister, voormalig kroonprins van Ruud Lubbers en functiestapelaar. Was voorman Bouwend Nederland. Nu nog voorzitter van de Koninklijke Bibliotheek en president-commissaris van pensioenuitvoerder APG. Commissaris Rabo astgoedgroep, voorheen Bouwfonds. Lid raad van advies ECP-EPN. Was in 2006 nummer 1 in de olkskrant Top (-) Jan Kees de Jage r Eurling s udpresidentdirecteur KLM oormalig wonderkind van het CDA, in het koningsdrama van het jaar ontslagen als president-directeur van de KLM. Sprak deze week daarom over Sven Kramer: die nam ook de verkeerde baan. Het is een gekke vergelijking. Maar hij moest vier jaar wachten op een nieuwe kans. Ik heb wat dat betreft een mooiere positie. Ik kan dat sneller rechtzetten. Dat is nog de vraag, want na zijn ontslag werd de Limburger in de publiciteit afgemaakt: hij was er nooit, zou last hebben van driftbuien en had als baas van de kwakkelende KLM nooit ook nog IC-bestuurder mogen worden, ook al was dat op verzoek van Willem-Alexander. Het CDA heeft zijn oud-minister en -europarlementariër even niet nodig, maar zolang de Spelen in Nederland in 2028 niet helemaal zijn uitgesloten, telt Eurlings nog mee. oormalig uitzendmagnaat, Quote500-lid en weldoener. Richtte op 25-jarige leeftijd in 1972 het uitzendbureau Unique op, tegenwoordig de beursgenoteerde uitzender USG People. Mulder opleiding: hbs nam voor gulden (1.134 euro) een bedrijfje over van een mevrouw in Amsterdam-sdorp die acht uitzendkrachten bediende. Tegenwoordig schat Quote zijn vermogen op 525 miljoen euro. Mulder bleef tot 2006 de baas en is sindsdien vooral filantroop. Steunt met de stichting AM-foundation, gekoppeld aan zijn vastgoedvehikel Amerborgh De Nieuwe Liefde, een door voormalig priester Huib osterhuis bedacht cultureel, religieus en politiek centrum in Amsterdam. Kocht dit jaar ook cultuurhuis Felix Meritis van de gemeente Amsterdam. Amerborgh betaalde 2,5 miljoen euro voor het pand aan de Keizersgracht, dat een culturele bestemming moet houden en geen hotel mag worden. Is nog commissaris van USG People, naast bestuurder van AM-foundation en Amerborgh. 198 (99) Financieel directeur KPN Guido van Woer kom P opulair oud-cda-staatssecretaris en -minister van Financiën in de kabinetten-balkenende I en Rutte I. Bedankte in 2012 voor het CDA-partijleiderschap en stapte uit de politiek. Benoeming dit jaar tot financieel topman bij KPN trok de aandacht omdat er na Camiel Eurlings (KLM, maar daar inmiddels weer weg) en Dick Benschop (Shell) weer een oud-bewindsman in het bedrijfsleven aan de slag ging. KPN wilde De Jager vanwege zijn contacten in Den Haag en Brussel. Critici vrezen dat het tot belangenverstrengeling kan leiden. Zo was De Jager als staatssecretaris verantwoordelijk voor de Belastingdienst, waarmee hij nu als CF in de slag moet. De Jager, afkomstig uit het Zuid-Hollandse Kapelle, studeerde economie en recht aan Nyenrode en de Erasmus Universiteit Rotterdam en was daarna actief in het bedrijfsleven, met het softwarebedrijf ISM dat hij als student met twee vrienden had opgericht. Zijn zakelijke activiteiten leidden na zijn benoeming tot staatssecretaris in 2007 tot een onderzoek naar administratieve onvolkomenheden (zonder resultaat). Bleek ten tijde van zijn benoeming bij KPN nog steeds aandeelhouder van ISM en er zelfs een leidende functie te hebben. Kwam in 2011 als eerste CDA er tijdens zijn actieve politieke loopbaan uit voor zijn homoseksualiteit. ud-hoofddirecteur ANWB D 131 (154) Ahmed Aboutal eb Burgemeester Rotterdam ud-pvda-staatssecretaris van Marokkaanse komaf profileert zich steeds meer als echte burgervader. Sprak zich dit jaar krachtig uit over de aanpak van Syriëgangers. Zag zijn stad op internationale hitlijstjes figureren dankzij spraakmakende nieuwe architectuur als de Rotterdam, het Centraal Station en de Markthal. Werd mede hierom door Elsevier uitgeroepen tot Nederlander van het Jaar. e benoeming tot nieuwe Nationale mbudsman was al rond, toen het alsnog misging voor de D er. De Marokkaanse gemeenschap vond hem niet geschikt vanwege een uitspraak die de ANWB-hoofddirecteur vier jaar geleden had gedaan op een congres. Hij zei toen dat hij zijn vrouw liever niet met de taxi laat gaan, omdat er nog wel eens een Marokkaan achter het stuur kan zitten. De uitspraak leidde destijds tot ophef en an Woerkom maakte excuses. Nadat hij dat opnieuw had gedaan, leek de benoeming alsnog door te kunnen gaan, tot de olkskrant meldde dat hij bij zijn vertrek bij de ANWB ruim drie ton vertrekpremie had meegekregen. Iedereen dacht tot dan dat de directeur vrijwillig stopte, maar dat bleek te zijn gebeurd op verzoek van de commissarissen van de ANWB, die het tijd vonden voor een ander. Zag na de ophef daarover alsnog af van de post, omdat hij opnieuw onderwerp van publiek debat was geworden. Heeft nog een aantal functies, onder meer bij de beschermingswal van Ahold.

4 20 Eenzamepolderherautenmet Groene toplieden als Paul Polman en Feike Sijbesma betoveren zalen met visionaire verhalen over een duurzame toekomst. Maar maken ze het ook waar, of is het greenwashing? Door Wilco Dekker en Ben van Raaij Foto s Marcel van den Bergh Wie Paul Polman over duurzaamheid hoort praten bij eenvande vele lunches, diners of panels bij het World Economic ForuminDavos,raaktalsnelonder deindruk.phetoogachteloosenin perfect Engels praat de topman van Unilever over de toekomst voor zijn kinderen, de uitputting van de natuurlijke hulpbronnen en de rol die multinationals kunnen en moeten spelen in het klimaatdebat. DatdoetPolman(58)heelsoepelen gepassioneerd. nder het motto we hebben geen tweede planeet formuleert hij namens het internationale bedrijfsleven mee aan duurzame ontwikkelingsdoelen voor de N. Hij komt behoorlijk indrukwekkend over,dezeman.kunnenweechttrots opzijn,zegteenhabituévanhetjaarlijkse treffen van de machtigen der aarde in het Zwitserse bergdorp. Nogzoeen:FeikeSijbesma(55),de hoogstebaasvandsm,dievorigjaar in Davos een gloedvolle toespraak hield over people, planet en profit, als gelijkwaardige doelstellingen van eenbedrijf.enerditjaareensessie leidde over de kringloopeconomie en samenmetdeneennetwerklanceerdeomdehongerdewerelduitte helpen. Goeie vent. Jong nog, komt goed uit zijn woorden, zegt de waarnemer. Ze zijn oprecht goed bezig. Dat laatste vindt, verrassend wellicht, ook de milieubeweging. Mannen als Polman en Sijbesma verdienen een standbeeld, zegt Marjan Minnesma van duurzaamheids- en innovatiegroep Urgenda. De reden: ze committeren zich persoonlijk en lopen voordetroepenuit.zowaspolman 8(55) Feike Sijbesma DSM Innovatief en duurzaam boegbeeld van DSM sinds 2007, sprak vorig jaar het World Economic Forum toe over duurzaamheid. Medisch bioloog (Utrecht) en bedrijfskundige (Erasmus Universiteit), was naar verluidt dit jaar in beeld als nieuwe baas van de Rabobank. Is commissaris bij De Nederlandsche Bank en bij Paul Polmans Unilever. Zit ook in de raad van toezicht van het Nederlands Kanker Instituut. 11(29) Paul Polman Unilever Bedrijfseconoom, sinds 2009 aan het roer bij voedingsmiddelenconcern Unilever. Actief pleitbezorger van duurzaamheid, onder meer op het World Economic Forum in Davos. Werkt op verzoek van N-baas Ban Ki-moon mee aan nieuwe Sustainable Development Goals van N. oorzitter van de World Business Council for Sustainable Development. Mede-oprichter van de Dutch Sustainable Growth Coalition. deze week als enige Nederlandse CE op de klimaatconferentie in Lima. Bijzonder hoe Polman zijn nek durft uit te steken, zegt Minnesma. MeteeninzijneerstewekenalsCE heeft hij investeerders de boodschap gegeven: wij willen alleen nog aandeelhouders die op de lange termijn denken. Hij zegt ook rustig tegen collega-ce s: als wij nu niets doen, zijn we immoreel bezig. Datzelfde geldt voor Sijbesma. Die vertelt nu iedereen dat we Russische roulette spelen met de toekomst van onze kinderen. De duurzame pretenties worden volgens kenners ook waargemaakt. Unilever wil zijn omzet verdubbelen en zijn ecologische voetafdruk tegen 2020 halveren, door alle productieketens te verduurzamen(water, energie,c 2 -uitstoot)enallegrondstoffenduurzaamintekopen.dsmziet toekomst in de circulaire economie. Zokunjeeralchemicaliënhuren. ok investeert het bedrijf in biobrandstoffen en doet het onderzoek naartechniekenvoorc 2 -opslag,alis daar nog niks mee te verdienen. Popster-CE s erfrissend is ook dat Polman en Sijbesma tegenover hun peers klare taal spreken, zegt Joris Wijnhoven van Greenpeace. Unilever is uit de European Round Table of Industrialists gestapt omdat het concern het duurzaamheidsbeleid onder de maat vond. Polman zei gewoon: we pruimenjullielobbynietmeer,wantdieis strijdig met onze business case. Normaalishetindiekringenallemaal ouwe-jongens-krentenbrood, maar zij voeren het debat Angelsaksisch hard. Ietsheelandersdusdanhetbekendefenomeenvandetopliedendiepas nahunafzwaaiendewereldgaanverbeteren. Zoals oud-shell-baas Jeroen van der eer, die oud-premier Ruud Lubbers afloste als voorzitter van het Rotterdam Climate Initiative. Heeft geen enkele track record in duurzaamheid, aldus Minnesma. Slechte keuze, echt weer het old boys network. Mannen als Polman en Sijbesma zijn popster-ce s, zegt lof van der Gaag van Natuur& Milieu. Polman doethetheelgoedoppodiaeninde media. mzet verdubbelen, ecologische voetafdruk halveren, dat staat in de hal van het Unilever-hoofdkantoor ookgrootopeenspandoek,eenheel activistische manier van een bedrijf besturen. Zou bij een organisatie als Greenpeace niet misstaan. an der Gaag: Sijbesma zegt radicale dingen die wij niet zeggen omdat we geen geitenwollensokkenimago meer willen. Wij benadrukken dus altijddatwatgoedisvoorhetmilieu, ookgoedisvoordeeconomieofde gezondheid. Hoeft zo iemand als Sijbesma geen rekening mee te houden. Hij kan zich die radicale taal veroorloven.hetisookdeoudecombinatie vandekoopmanendedominee:zij gaaneerderdekanselopdanwij. Diekoopmanisnooitverweg.Koplopers als Polman en Sijbesma leiden natuurlijk geen goede doelen. Dit maakte Sijbesma vorig jaar fijntjes duidelijk toen hij in het tv-programmabuitenhofnaeenbetoogoverde principes van people, planet, profit werd geconfronteerd met een vraag overde400banendiehijnethadgeschrapt.hijhadweleenbedrijfte runnen, bitste hij, en zonder winst gaatdatniet. Erisniemanddiemij elkeweekeenzakmetgeldbrengt. Witte raaf Hoewel er naast Polman en Sijbesma meer koplopers zijn in het Nederlandse bedrijfsleven veelgenoemd wordtookfransvanhoutenvanphilips blijven het witte raven. Treurig Advertentie Duurzameenergie an onze verslaggever Jeroen Trommelen amsterdam Niemand ging ervan uit dat de nieuwe bestuursvoorzitter van Shell, chemisch ingenieur Ben van Beurden, het roer zou omgooien richting duurzame energie. Het zal ook niet gebeuren, bevestigde hij in januari dit jaar tegenover de olkskrant. Ik benernietoptegen,maarveel van die activiteiten passen gewoonnietbijwaarwegoedin zijn. Wezijnernietgoedin isde mantra van Shell-bestuurders als het gaat over hernieuwbare energie. Toenmalig bestuursvoorzitter Jeroen van der eer schrapte in 2009 alle investeringen van het bedrijf in waterstof, zonne- en windenergie. Dat waren branchevreemde activiteiten waarin het bedrijf onvoldoende excelleerde, vondhij.enzewarenvooralook niet goed genoeg voor de winst. okvooranbeurdenishetrendement van windmolens en zonnepanelen te laag. m dezelfde reden kwam de Britse concurrent BP terug op zijn duurzame aspiraties en is het Amerikaanse Exxon er nooit aan begonnen. Wereldwijd zijn gas, olie en kolen veruit de belangrijkste motoren van de economie. ndanks de onvermijdbare, aankomende uitstootbeperking en C 2 -beprijzing(dieshellalmeeneemt in de boekhouding), is er komende decennia méér mee te verdienen dan met windmolens, en dat is waarop aandeelhouders het bedrijf afrekenen. orig jaar maakte Shell 16,7 miljard dollar(14 miljard euro) winst. ndanks de daling van de olieprijs wordt dat in het eerste oogstjaar van an Beurden vrijwel zeker méér. Zodra de cijfers dreigen tegen te vallen, verkoopt hij een bedrijfsonderdeel om dat te compenseren. m focus te brengenindeporfolio,zegthijzelf.de andere vier oliegiganten doen hetzelfde.

5 volkskrant.nl/top eengroenhart De Ben & Jerry s ijsfabriek van Unilever in Hellendoorn. oor de stroomvoorziening maakt de fabriek gebruik van een eigen biovergister. In het nieuwe materialencentrum in Sittard-Geleen ontwikkelt DSM duurzame materialen die bijvoorbeeld staal in auto s kunnen vervangen. hoe het altijd weer diezelfde namen zijn, zegt Jan Jonker, hoogleraar corporate sustainability aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Wat is de spoeling in Nederland toch dun. Devraagisnatuurlijkwatdewitte raven onderscheidt van de rest. In het geval van Polman en Sijbesma lijkt dat een combinatie van persoonlijke betrokkenheid en het type bedrijf dat ze leiden. Zorgvuldig omgaan met schaarse grondstoffen is voor een voedingsmiddelenconcern als Unilever en een gezondheids-, voedings- en materialenbedrijf als DSM bedrijfseconomisch urgenter dan voor veel andere bedrijven. Levert al die visionaire taal ook wat op? De duurzaamheidsherauten aan de top zijn noodzakelijk om multinationals, toch een soort olietankers, van koers te doen veranderen, zegt Jonker,maarzezijnopzichnietvoldoende.aakheeftdetophetlicht welgezien,maarishetdeuitdaging om, zoals Minnesma het uitdrukt, ook die oude kleilaag daaronder in Watisin Nederland de spoeling toch dun Jan Jonker hoogleraar corporate sustainability over het aantal duurzame CE s in Nederland beweging te krijgen. Dat gebeurt bijvoorbeeld door het management af te rekenen op duurzaamheid. Jonker vindt de resultaten vaak nog tegenvallen. Unilever heeft een heldere duurzaamheidsstrategie, maar ikzieertochnogteweinigvanterug. Ik betwijfel of herauten als Polman hun publiek wel bereiken. Het idee is dat bedrijven de bakens moeten zijn voor overheid en burger, maar daarvoormoetenzehunklantenbijhun strategie betrekken. Dat is lastig. Polman en Sijbesma zijn gunstige uitzonderingen omdat zij het lef hebbenopdelangetermijntedenken,aldusjonker. Zezijngerichtopeentoekomst die verder ligt dan de aandeelhoudersvergadering van volgend jaar.jemoeteenvisiehebbenopde toekomstvanjebedrijfeneenheldere strategie, en ook als het tegenzit stug die kant op blijven roeien. Duurzaamheid heeft intussen wel geleid tot een scheiding der geesten. Het bedrijfsleven bestaat niet meer, weet de milieubeweging: er zijn voorlopers, volgers en achterblijvers, en diemoetjenietmeeralséénblokbehandelen.andergaag: IndeenergiesectorhebjezoweleenJeroende Haas van Eneco, die grote stappen zet met duurzaamheid, als een Erwin van Laethem van Essent, die een kolencentrale bouwt aan de Waddenzee. De oude belangenclubs van het bedrijfsleven zijn de stem van de middenmoters en de achterblijvers geworden, aldus an der Gaag. De duurzame koplopers herkennen zich daar steeds minder in. Ze stappen eruit en zetten hun eigen kanalen op, zoalsdegroenezaakendenederlandse Klimaatcoalitie. InternationaaliserdeWorldBusinessCouncil for Sustainable Development in Genève, waar oud-tnt-topman Peter Bakker de scepter zwaait. De meest prestigieuze van de Nederlandse clubjes is de Dutch Sustainable Growth Coalition(DSGC), waarin acht multinationals(waaronder Unilever, DSM en Shell) werken aan duurzame bedrijfsmodellen. oorzitter is oud-premier en EY-consultant Jan Peter Balkenende. DemeningenoverdieDSGCzijn verdeeld. Best een goede club, zegt Minnesma, al moet Shell er eigenlijk uitgegooid worden. Ike Teuling van Milieudefensie noemt de DCGC een gevalletje greenwashing, vooral vanwege de deelname van Shell, het minst duurzame bedrijf dat we heb- ben. ShellziterinomhetNeder- landse energie- en klimaatbeleid te beïnvloeden. Ik heb geen fiducie in diedsgc,maarzehebbenmeerinvloed dan wij gezond vinden. Dietaxatiekankloppen,wanthetis vooralsnog niet de visie van mannen als Polman en Sijbesma die doorklinkt in het Nederlandse klimaatbeleid. Nederland scoorde deze week eenschamele42steplekindeeuropese Climate Change Performance Index,envielopdeconferentieinLima niet op door ambitie. Kenners wijten ditmedeaandeinvloedvanshellop de Nederlandse politiek. Tot ergernis waarschijnlijk van aanpakkers als Polman en Sijbesma. Insiders denken dat Sijbesma, die zijn tijd bijdsmernazevenjaarwelongeveer op heeft zitten, zich voor een andere functie warmloopt. Hij was volgens insidersinderunningvoorderabobank(het werd ex-ser-baas Wiebe Draijer),maarhijzouookweldepolitiek in willen. Dan is duurzaamheid een goeie binnenkomer. isniksvoorshell-topman Advertentie 2(56) Ben van Beurden Shell Geboren in het Brabantse Roosendaal, in Delft opgeleid tot chemisch ingenieur en sinds 1983 volbloed maar vrijwel anoniem Shell-manager. an Beurden (56) had tot zijn benoeming tot CE zelfs geen account op LinkedIn, hoewel hij toen al baas was over rainage en distributie, twee belangrijke pijlers van Shell. Aan het uitkeren van dividend en de terugkoop van aandelen, beide om aandeelhouders te plezieren, wordt dit en komend jaar 26 miljard euro uitgegeven. In dezelfde periode wordt 2,2 miljard euro besteed aan research en ontwikkeling van nieuwe technieken. an Beurden trekt deze financieel succesvolle lijn door. Nieuwe investeringen in zon, wind of waterstof blijven vooralsnog buiten beeld. Het heeft dertig jaar geduurd voordat wind 1 procent vandeenergiekonleveren.ikheb een team dat voortdurend zoekt naar nieuwe mogelijkheden in herbruikbare energie, maar dat gaat altijd om heel kleine projecten.erisnietswaarikvandaag vijf miljard in zou kunnen investeren. ndertussen probeert Shell de buitenwereld ervan te overtuigen datgasóókeensoortduurzame energie is, omdat het bij energieopwekkingmaarhalfzoveelc 2 produceertalskolen.okindeopvangenopslagvanc 2 inde bodem ziet het bedrijf nog brood. Netalsindeproductievanbiobrandstof uit suikerriet in Brazilië.Datlijktopbenzine,endaaris Shell goed in. De milieu- en duurzaamheidsbewegingen zijn daar overwegend bitter over. Marjan Minnesma van organisatie Urgenda noemt de koers zelfs immoreel. Shell wil de voorraden fossiele brandstoffen zo lang mogelijk blijven uitmelken. Men speelt willensenwetensmetdetoekomst van onze kinderen. Mannen als anbeurdenenandereer(de voormalig topman van Shell, red.) wetenbesthoehetzit,maarvindenhetgewoonnietinhetbedrijfsbelang om zo snel mogelijk deomslagnaarduurzaamtemaken. Ike Teuling van Milieudefensie: Shell accepteert dat de aarde meer dan 2 graden gaat opwarmen. Hun klimaatbeleid is slechts het energie-efficiënter maken van hun eigen operaties.