ENERGIE AUDIT VERSLAG

Transcriptie

1 ENERGIE AUDIT VERSLAG Middelbeers : 25 augustus 2014 Opsteller : ing. A.P.M. Timmer Projectnaam : Energie audit verslag 2013 Rapportnummer : FL.2013/EAV/ati.01/180414

2 Inhoudsopgave pagina 1 Inleiding Aanleiding en doel Opbouw managementsysteem Opbouw rapport Autorisatie 4 2 Evaluatie CO2-footprint Boundary Aanpassing CO2-footprint CO2-footprint Verschillen CO2-footprint Mathematische analyse Projecten met CO2-gunningsvoordeel 7 3 Herkomst CO2-emissies Algemeen Specificatie naar bron Aangekocht materieel 9 4 Reductiedoelstellingen en maatregelen Reductiedoelstellingen Reductiemaatregelen Deelname initiatieven 12 Bijlagen Bijlage 1: Aangepaste CO2-footprint 2011 Bijlage 2: CO2-footprint 2013 Bijlage 3: Gerealiseerde reductiemaatregelen Bijlage 4: Overzicht brandstofverbruik bedrijfswagens Bijlage 5: Overzicht elektriciteit werkplaats Rapportnummer: FL.2013/EAV/ati.01/ Energie audit verslag 2013 pagina 2 van 12

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en doel De FL-groep heeft voor het eerst een eigen CO2-footprint opgesteld in het referentiejaar Het onderhavige jaarverslag heeft als doel de voortgang van onze emissiereductie en de CO2 emissies in het jaar 2013 vast te leggen en openbaar te maken. Het energie audit verslag is opgesteld conform de richtlijnen in NEN-EN :2011 (energiemanagementsystemen - Eisen met gebruiksrichtlijnen). Het energieverbruik van de FL-groep ten aanzien van de scope 1 en 2 uitstoot is in drie hoofdgroepen onder te verdelen: 1. Energieverbruik van het kantoor; gasverbruik; elektraverbruik; 2. Energieverbruik van de werkplaats (zie ook overzicht bijlage 5); gasverbruik; elektraverbruik; 3. Energieverbruik ten behoeve van projecten; gasverbruik keten; gasolie materieel, incl. transport; gasolie bedrijfsauto s; smeerolie (onderhoud materieel); benzine klein materieel. In het kader van het opstellen van de CO2-footprint is het bovengenoemde energieverbruik over 2013 gekwantificeerd. De resultaten hiervan zijn vergeleken met de resultaten uit het referentiejaar Opbouw managementsysteem Volledigheidshalve wordt ook verwezen naar de aan dit document gerelateerde documenten: Beleidsverklaring (handboekdocument B.2.1); Energie management programma (handboekdocument B.2.7). Plan van Aanpak, bestaande uit Reductiemaatregelen, Taakverdeling, Interne communicatie, Externe communicatie en deelname initiatieven; 1.3 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 wordt de CO2 footprint geevalueerd. Hoofdstuk 3 vermeld de herkomst van de CO2-emissies. In hoofdstuk 4 zijn de reductiedoelstellingen genoemd, alsmede de mogelijke maatregelen om tot reductie te komen. Rapportnummer: FL.2013/EAV/ati.01/ Energie audit verslag 2013 pagina 3 van 12

4

5 2 Evaluatie CO2-footprint 2.1 Boundary Tot op heden behoorde alleen F.L. Liebregts B.V. en Bodex Milieu B.V. tot de Boudary ten aanzien van de CO2- prestatieladder. Uit de analyse van de leveranciers is gebleken dat Shipcon B.V. vanaf in 2013 eveneens onderdeel uitmaakt van de C-leveranciers door levering aan F.L. Liebregts B.V. Derhalve behoort Shipcon vanaf heden eveneens tot de Boundary. Dit brengt concreet de volgende consequenties met zich mee: in de toekomst wordt de gehele FL-groep beschouwd; voor Shipcon B.V. is een separate Footprint 2012 opgesteld (deze gegevens zijn in de onderhavige rapportage meegenomen); de footprint over 2013 is bedrijfsbreed (alle drie de werkmaatschappijen); analyseren footprint Shipcon B.V.; energiereductiemaatregelen voor Shipcon B.V. inventariseren, onderzoeken en implementeren; draagvlak creëren bij de medewerkers van Shipcon B.V.; interne communicatie: de nieuwsbrief wordt reeds ontvangen door de medewerkers van Shipcon; externe communicatie: de website van Shipcon dient uitgebreid te worden met een verwijzing ten aanzien van de CO2-prestatieladder; briefpapier, offertesjablonen, e.d. dienen te worden uitgebreid met info en logo van de CO2-prestatieladder; 2.2 Aanpassing CO 2-footprint 2011 Onze CO2-footprint is op 14 november 2012 geverifieerd door Energy Consult Holland B.V. (rapportage Verificatie CO2 emissie inventarisatie 2011, kenmerk 07276/212/09/1129/CvR, d.d ). De totale CO2-emissie was vastgesteld op 9.973,9 ton CO2. Door Energy Consult Holland B.V. is een verklaring afgegeven, gedateerd 21 november Op 20 december 2012 heeft Eerland Certification B.V. ons geaudit voor de CO2-prestatieladder. Ten aanzien van de geverifieerde CO2 emissie inventarisatie 2011 is door Eerland Certification B.V. nog een aantal aanpassing aangedragen. Deze zijn verwerkt, waardoor de aangepaste totale CO2-emissie was vastgesteld op 9.994,7 ton CO2. Tijdens de audit op 17 december 2013 is de aangepaste footprint gecontroleerd. Er bleek nog een omissie ten aanzien van de afgevoerde afgewerkte olie. Deze diende in mindering gebracht te worden. Derhalve is 6720 kg olie (24,3 ton CO2) in mindering gebracht, waardoor de aangepaste totale CO2-emissie is vastgesteld op 9.970,4 ton CO2. In het basisjaar 2011 behoorde Shipcon nog niet tot de Boundary. Nu Shipcon is toegevoegd is de actuele footprint niet te vergelijken met de CO2-footprint 2011 (referentiejaar). Derhalve is de uitstoot van Shipcon in 2011 in de footprint 2011 opgenomen en bedraagt de totale uitstoot ,9 ton (zie bijlage 1). 2.3 CO 2-footprint 2013 Om meer inzicht te verkrijgen in het verloop van onze CO2-emissie wordt halfjaarlijks de balans opgemaakt, waarbij de resultaten worden meegenomen in de evaluatie van de doelstellingen. De huidige status voor 2013 is een verbruik van ton CO2 (zie bijlage 2). Over de 1 e helft van 2013 is in eerste instantie een verbruik van ton CO2 vastgesteld. Hierin was echter nog niet de uitstoot van Shipcon B.V. meegenomen. Tevens was de brandstof op de combinatie werken N33 en N261 niet meegenomen. Dit is inmiddels hersteld. 2.4 Verschillen CO 2-footprint Ten opzichte van het referentiejaar is de absolute CO2-uitstoot met 36,2% afgenomen. Verschillen in emissies per jaar zijn in eerste instantie te relateren aan het aantal en soort projecten. Zo werden in 2011 op diverse combinatiewerken door ons de brandstof geleverd, terwijl in 2013 vaker rechtstreeks door de combinatie is ingekocht. Om deze scheefstand enigszins recht te trekken is van de combinatiewerken N33 en N261 de door F.L. Liebregts B.V. verbruikte hoeveelheid brandstof meegerekend. Daarnaast dragen de ontwikkelingen binnen het bedrijf (jaaromzet, personele bezetting, groei machinepark) bij aan een toename dan wel een afname van de CO2-uitstoot. Rapportnummer: FL.2013/EAV/ati.01/ Energie audit verslag 2013 pagina 5 van 12

6 2.6 Projecten met CO 2-gunningsvoordeel Het project Schorerpolder is aangenomen met ambitieniveau 3, in combinatie met Van de Biggelaar. Daar Van de Biggelaar niet gecertificeerd is, is ons certificaat in deze van ondergeschikt belang. Op projectniveau is door Van de Biggelaar (penvoerder) aangetoond dat er voldaan is aan ambitieniveau 3. De reductiemaatregelen zijn in eerste instantie middels een plan uitgewerkt en vervolgens in een projectevaluatie geëvalueerd. Het eerste werk met CO2-gunningsvoordeel (conform de CO2-prestatieladder) dat we zelfstandig hebben aangenomen is een feit. Het project Kanaal van Gent naar Terneuzen (KGT) is aangenomen met ambitieniveau 5. Naar aanleiding hiervan zijn we momenteel bezig om ons bedrijfsbreed voor niveau 5 te gaan certificeren. Rapportnummer: FL.2013/EAV/ati.01/ Energie audit verslag 2013 pagina 7 van 12

7 3 Herkomst CO2-emissies 3.1 Algemeen Zoals reeds vermeld is in 2013 de totale CO2-emissie vastgesteld op ton CO2. In tabel 3.1 zijn de diverse emissiebronnen weergegeven. tevens is het percentage vermeld van de totale hoeveelheid. Het grootste aandeel van het energieverbruik (maar liefst 95%) wordt nog steeds veroorzaakt door de inzet van materieel (verbruik van gasolie). De overige 1% is toe te schrijven aan bebouwing (aardgas en elektra), onderhoud (propaangas en smeeroliën) en klein materieel (benzine). Het aandeel gasolie is wel licht gedaald. Tabel 3.1 CO2-emissie Categorie Verbruik Eenheid CO 2-emissie Procentueel Scope 1 - directe emissiebronnen [jaar] [ton/jaar] [%] aardgas E.ON (gebouwen) m ,33 benzine klein materieel 978 liter 3 0,04 gasolie autobeheer (voertuigen en materieel) liter ,37 gasolie (schip) liter 321 4,94 gasolie (projecten Nederland) liter ,90 gasolie (projecten België) liter 7 0,11 lasgas (acetyleen) kg 19 0,29 propaangas (projecten) kg 4 0,06 smeeroliën kg 28 0,43 Scope 2 - indirecte emissiebronnen zakelijke vliegtuigvluchten 0 km 0 elektriciteit Essent gebouwen (grijs) kwh 191 2,95 koude middelen airco (R134a) - verlies 4,78 kg 6,8 0,11 diesel woon-werkverkeer (zakelijk gedeclareerde km) km 31 0,47 TOTAAL Specificatie naar bron Energieverbruik bedrijfslocatie Het totale aardgasverbruik en elektraverbruik is toe te schrijven aan onze bedrijfslocaties. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in het kantoor en de werkplaats Middelbeers en het kantoor en de werf Dodewaard. Het aardgasverbruik is nagenoeg in zijn geheel toe te schrijven aan de centrale verwarming van de gebouwen. Ten aanzien van het elektraverbruik is vorig jaar een overzicht gerapporteerd van de apparatuur in Middelbeers. In Dodewaard wordt momenteel gewerkt aan een inventarisatie, om vervolgens hier doelstellingen aan te kunnen hangen Energieverbruik transport Over het algemeen gaan medewerkers met bedrijfsauto s rechtstreeks naar het werk (kantoor, werkplaats of de diverse projectlocaties). Hierbij wordt tevens gebruik gemaakt van busjes voor personenvervoer (carpoolsysteem) naar de projectlocaties. Er is beperkt sprake van woon-werk verkeer met privé auto s. Eveneens wordt er geen gebruik gemaakt van het openbaar vervoer. Een enkeling maakt gebruik van de fiets om op het werk te komen. Het wagenpark betreft eigen auto s, welke allen op gasolie rijden. Als bijlage 4 is een overzicht opgenomen van de diverse voertuigen, met de voertuigkilometers en het zuinigheidslabel. Om het materieel en diverse materialen op de projectlocaties te krijgen hebben we eigen transportmaterieel, bestaande uit: Materieel Aantal deeplader (Volvo FH16) 1 vrachtwagen (MAN TGS) 1 servicebus (Iveco) 1 Overig transport (DAF) 1 Op basis van de onderhoudskaarten is het aantal in 2013 verreden kilometers berekend. In totaal wordt met het aanwezige materieel een kleine 2,2 miljoen km gereden. Dit ligt in de zelfde orde van grootte als het voorgaande jaar, Ondanks de uitbreidingen van ons wagenpark. Rapportnummer: FL.2013/EAV/ati.01/ Energie audit verslag 2013 pagina 8 van 12

8 3.2.3 Energieverbruik projecten Het volledige propaangasverbruik wordt verbruikt in de bouwketen. Het betreft verwarming van de bouwkeet en het verbruik voor klein energieverbruik zoals het zetten van koffie. Het relatief kleine benzine verbruik is benodigd voor wat klein materieel. Zoals reeds eerder vermeldt is het grootste deel van het gasolieverbruik (95%) toe te schrijven aan het materieel. 3.3 Aangekocht materieel Ook vorig jaar zijn diverse machines vervangen voor modernere en energiezuinigere machines. Deze zijn op de lijst weergegeven, welke is opgenomen als bijlage 3. Al het in bovengenoemde materieel wordt in de eigen werkplaats onderhouden. Hiertoe wordt kg smeer- en motorolie gebruikt. Een gedeelte van de afgewerkte olie wordt weer als zodanig afgevoerd, hetgeen neer komt op liter olie retour. Rapportnummer: FL.2013/EAV/ati.01/ Energie audit verslag 2013 pagina 9 van 12

9 4 Reductiedoelstellingen en maatregelen 4.1 Reductiedoelstellingen Ten aanzien van het reduceren van onze CO2-uitstoot heeft F.L. Liebregts zich ten doel gesteld in 2015 een reductie van in totaal 2% te realiseren ten opzichte van het referentiejaar Aangezien we over 2012 een reductie hebben gerealiseerd van circa 5,2% en over 2013 een reductie van circa 2,2% lijkt deze doelstelling realistisch. Bijstelling is vooralsnog niet noodzakelijk. 4.2 Reductiemaatregelen Voor het realiseren van de reductiedoelstellingen zijn diverse maatregelen mogelijk. Dit geld zoor zowel de emissiebronnen die vallen onder scope 1 en 2. De grootste CO2 emissiebron binnen F.L. Liebregts B.V. is het verbruik van gasolie. Derhalve richt het beleid zich in 2014 nadrukkelijk op het handhaven dan wel reduceren van deze emissiebron. De grootste CO2 emissiebron binnen Shipcon B.V. is het verbruik van elektriciteit (grijze stroom). Derhalve richt het beleid zich in 2014 nadrukkelijk op het handhaven dan wel reduceren van deze emissiebron. In het overzicht Gerealiseerde Reductiemaatregelen, welke als bijlage 3 aan deze rapportage is toegevoegd, zijn de reeds uitgevoerde reducties opgenomen. In 2013 heeft met name de aanschaf van duurzaam nieuw materieel prioriteit gehad. Per categorie zijn de reductiemaatregelen als volgt samen te vatten: Kleine windmolens op keten/projecten onderzoeken (G7) Informatie ingewonnen / literatuurstudie. Zonnepanelen keten onderzoeken (G8) Weliswaar niet op bouwketen, maar toch inmiddels een tweetal toepassingen voor zonnepanelen. Ter plaatse van de Koornwaard (project omlegging Zuid Willemsvaart) staat een basisstation, voorzien van een zogenaamde Solarmoduul. Het basisstation, benodigd om het GPS-systeem draaiend te houden, is voorzien van een accu. Om die accu voorheen op te laden, werd deze iedere week aangesloten op een auto en door deze een uur lang stationair te laten draaien werd deze opgeladen. Nu met dit systeem behoort dat tot het verleden! Om veilig te kunnen werken op de rivier het Spui zijn langs de waterkant waarschuwingsborden geplaatst. Met behulp van zonnepanelen wordt er elektriciteit opgewekt om de borden in het donker te kunnen verlichten. Stationaire draaitijd minimaliseren (D1) Uitvoerderscontactdag SOMA opleidingen Presentatie uitvoerders - "Het Nieuwe Draaien" (gedrag) Aandacht besteden aan "Het Nieuwe Rijden" (D2) Onderzoek Decisio (Slimmer Reizen en Het Nieuwe Rijden) Gedragsverandering door Instructie machinisten en chauffeurs (toolbox) Gedragsverandering door Prodrive Training (op de WU) - Cursus zuinig rijden Energieonderzoek aan boord boot (D3) Informatie ingewonnen / literatuurstudie. Energieverbruik mee laten wegen bij aanschaf materieel (D4) Aanschaf nieuw materieel - klasse Tier 3, 1x nieuwe buldoozer CAT D6N (i.p.v. oude D6N) Inhuur materieel - huur bronneringspomp, Eekels in plaats van Wavo Aanschaf nieuw materieel - klasse Tier 4, 2x nieuwe graafmachine CAT 394el Aanschaf nieuw materieel - klasse Tier 4, 1x nieuwe loader CAT 906 (i.p.v. oude 906) Aanschaf nieuw materieel - klasse Tier 3, 1x nieuwe laadschop CAT 906H (ingeruild voor een oude CAT 906) Aanschaf overslagmachine - Multidocker CAT CH74 Omslagpunt zandpad/rijplatenverharding onderzoeken (D5) Door Haskoning is een ketenanalyse uitgevoerd Voor Boskalis. Ten aanzien van Stabilisatie van tijdelijke rijbanen. Afhankelijk van de soort onderrond is in geval van zand toch wel duidelijk dat het vlak en nathouden van de rijbanen een duidelijk brandstofvoordeel oploopt. Het gebruik van alternatieven, zoals oude transportband, oude folie, stalen rijplaten of topcrete (een toplaag versterk) Rapportnummer: FL.2013/EAV/ati.01/ Energie audit verslag 2013 pagina 10 van 12

10 komen nog niet goed uit de verf. Gebruik FuelSave - daadwerkelijke besparing onderzoeken (D6) Als alternatieve brandstof nog steeds FuelSave in gebruik. In kaart brengen milieubelasting machine park (D7) Inzichtelijk gemaakt wat het brandstofverbruik is van al onze eigen bedrijfswagens. In 2013 totaal km. Promoten A- en B-label auto's (A1) Informatie ingewonnen / literatuurstudie. In 2013 zijn de volgende voortuigen aangeschaft: VW Polo Ecodrive (W135) - zuinigheidslabel B; Iveco-bus (W136) - klasse Euro 3 Toyota-bus (W137) - zuinigheidslabel G VW Caddy (W138) - zuinigheidslabel D VW Golf VI (W139) - zuinigheidslabel B Vervanging VW label C, door Renault Megan (W084) - zuinigheidslabel A BMW 5-serie i.p.v. BMW X6 (W111) - zuinigheidslabel D (ondanks hogere klasse minder uitstoot per km) Renault Megan (W140) - zuinigheidslabel A Ongeveer de helft van de aangeschafte voertuigen is een A of B label. Er valt dus nog winst te halen. Aandacht besteden aan "Het Nieuwe Rijden" (A2) Gedragsverandering door Instructie chauffeurs, alle medewerkers via geïnstrueerd (d.d ). Banden op spanning houden (A3) De werkplaats (Huub Hoeks) controleert de bandenspanning bij iedere onderhoudsbeurt/keuring. Nagenoeg altijd op de juiste spanning. Carpoolen afstemmen (A4) Elke woensdag tijdens de planningsoverleg wordt het ingeplande materieel behandeld. Tevens transportplanning, surveyplanning, alsmede afstemmen carpoolmogelijkheden. Voorbeeld Project N33: Medewerkers in hotel + carpoolen maandag/vrijdag. Voordelen inkopen Groene stroom onderzoeken (E1) Ingekochte stroom geanalyseerd. Gedeelte blijkt gekenmerkt als groene stroom. Dit is echter niet voorzien van de erkennings-certificaten zoals door het CO2-handboek wordt voorgeschreven. Energieverbruik mee laten wegen bij inkoop van elektrische apparatuur (E2) Inventarisatie energieverbruik van op kantoor gebruikte elektrische apparatuur. Werklampen met LED-verlichting. Aanschaf Toshiba e-drive printer met LED-verlichting. Lichtniveau per ruimte (kantoren. overlegruimte) nalopen en eventueel aanpassen (E6 + E8) Er is reeds een inventarisatie gemaakt van alle aanwezige verlichting op de Putstraat 9. In totaal berekend op circa kwh per jaar (6.124 kwh kantoor en kwh werkplaats/buiten). Actieve informatieinwinning LED-verlichting op een, door Oirschot verbind georganiseerde, marktplaats. Rapportnummer: FL.2013/EAV/ati.01/ Energie audit verslag 2013 pagina 11 van 12

11 5 Deelname initiatieven Als lid van Bouwend Nederland is F.L. Liebregts B.V. vertegenwoordigd in de Vakgroep Grondwerk. De heer F.C.J. Liebregts heeft als vakgroepbestuurslid een prominente rol. Jaarlijks wordt er een activiteitenplan opgesteld voor het komende jaar. Input voor het activiteitenplan komen voort uit de actualiteit, gesignaleerde problemen en wensen. Onderwerpen die in deze relevant zijn betreffen o.a. Cradle tot cradle, Maatschappelijk verantwoord ondernemen en EMVI en prestatiecontracten. Zoals in het activiteitenplan 2013, d.d beschreven worden ook diverse opleidingen georganiseerd, waarbij diverse gelederen van onze organisatie aanwezig zijn geweest: Machinistenscholingsdagen; Monteursdag; Uitvoerderscontactdag; Administrateursdag. Tevens is de heer Liebregts vertegenwoordigt in de commissie Markt en Techniek. In 2013 heeft twee keer een bijeenkomst plaatsgevonden van deze commissie. De commissie geeft gevraagd en ongevraagd advies aan het bestuur van de Vakgroep Grondwerk. Vertegenwoordiging in deze commissie wordt per Q overgenomen door de T. de Koning (bedrijfsleider), waarbij de vertegenwoordiging hierin door F.L. Liebregts gewaarborgd blijft. Op 15 maart 2013 heeft de commissie zich gebogen over de ontwikkelingen die momenteel spelen ten aanzien van de CO2-prestatieladder (naar nieuwe versie 2.2). Er is een wensenlijst opgesteld door de Beleidsadviescommissie duurzaamheid (Bouwend Nederland heeft een speciale beleidsadviescommissie (BAC) in het leven geroepen die met advies kan ondersteunen bij het maken en uitvoeren van het duurzaamheidsbeleid). Doeleffect is meer energiebesparing en CO2-reductie, daarnaast onderscheidend vermogen vergroten en minder algemene kosten. De BAC zal zich ook buigen over de ontwikkeling naar versie 3.0 van de CO2-prestatieladder. Bouwend Nederland overlegt hieromtrent rechtstreeks met SKAO (Bouwend Nederland is toegetreden tot het bestuur van SKAO). Verdere inzet door Bouwend Nederland zal in 2014 bestaan uit het versterken van de positie van de CO2- prestatieladder. Dit door het verbreden van het toepassingsgebied binnen de infra en een bredere uitrol in de markt. Rapportnummer: FL.2013/EAV/ati.01/ Energie audit verslag 2013 pagina 12 van 12

12 Aangepaste CO 2 -footprint Bijlage 1 -

13

14 CO 2 -footprint Bijlage 2 -

15

16 gerealiseerde reductiemaatregelen - Bijlage 3 -

17 Overzicht brandstofverbruik wagens - Bijlage 4 -

18 Overzicht elektriciteit werkplaats - Bijlage 5 -